Jaarverslag Pompestichting 2014

25
Jaarverslag Pompestichting 2014 datum: mei 2015 status: 1.0 eigenaar: directie Pompestichting

Transcript of Jaarverslag Pompestichting 2014

Page 1: Jaarverslag Pompestichting 2014

Jaarverslag Pompestichting 2014

datum: mei 2015

status: 1.0

eigenaar: directie Pompestichting

Page 2: Jaarverslag Pompestichting 2014

Jaarverslag 2014v1.1.doc

Page 3: Jaarverslag Pompestichting 2014

Jaarverslag 2014v1.1.doc

Inhoudsopgave

1. Inleiding ................................................................................................................................. 1

1.1 Ontwikkelingen 2014 ..................................................................................................... 1

2. Verantwoording over de geleverde productie ..................................................................... 3

2.1 Gerealiseerde productie klinische clusters ................................................................... 3

2.2 Ambulante productie in functionele bekostiging (Kairos) ............................................. 4

2.3 Productie in DBBC’s ....................................................................................................... 4

3. Speerpunten Behandelkliniek Nijmegen/ LFPZ .................................................................... 4

3.1 Invoering zorgpaden/ROM ........................................................................................... 4

3.2 Sturen op resultaat ....................................................................................................... 5

3.3 Veiligheidsmanagementsysteem (VMS) ....................................................................... 6

3.4 Dwang en drang ............................................................................................................ 7

4. Speerpunten Kairos (overige forensische zorg) ................................................................... 7

4.1 Forensische FACT (ForFACT) ......................................................................................... 7

4.2 Behandelen in detentie ................................................................................................ 8

4.3 E-health ......................................................................................................................... 8

4.4 Verdiepingsdiagnostiek ................................................................................................. 9

5. Prestatie-indicatoren ............................................................................................................ 9

5.1 Kernset tbs-gegevens .................................................................................................... 9

5.2 Prestatie-indicatoren forensische psychiatrie ............................................................ 10

5.3 Prestatie-indicatoren doelmatigheid .......................................................................... 10

6. Jaarplan en managementafspraak 2014............................................................................. 11

7. Personeelsbeleid ................................................................................................................. 11

7.1 Personeelsbestand ...................................................................................................... 11

7.2 Ziekteverzuim ............................................................................................................. 12

8. Kairos ................................................................................................................................... 12

9. Overige forensische zorg ..................................................................................................... 13

9.1 Sociowoningen ............................................................................................................ 13

9.2 PPC .............................................................................................................................. 14

9.3 Pompeii ....................................................................................................................... 14

9.4 Diagnostiek, Onderzoek en Opleiding (DO&O) ........................................................... 14

10. Financiële verantwoording .................................................................................................. 15

Bijlage 1: Lijst van afkortingen ................................................................................................... I

Bijlage 2: Verantwoording DBBC-productie ............................................................................. II

Bijlage 3: Uitkomst genormeerde prestatatie-indicatoren forensische zorg 2014 ................ IV

Bijlage 4: Financiële verantwoording ....................................................................................... V

Page 4: Jaarverslag Pompestichting 2014

Jaarverslag 2014v1.1.doc

Page 5: Jaarverslag Pompestichting 2014

Jaarverslag 2014v1.1.doc 1

1. Inleiding

In dit jaarverslag is de realisatie van de doelstellingen van het jaarplan 2014 van de Pompe-

stichting beschreven voor zowel de Pompekliniek als de overige forensische zorg die de

Pompestichting levert. Ook de uitkomsten op de specifieke prestatie-indicatoren zijn in dit

verslag opgenomen.

1.1 Ontwikkelingen 2014

Doorstroom

In het jaar 2014 is veel aandacht gegaan naar de doorstroommogelijkheden/ vervolgzorg bij

het (voorwaardelijk) aflopen van de tbs-titel. De Pompestichting heeft in samenwerking met

RIBW Nijmegen & Rivierenland een transmurale voorziening opgezet. Deze is bestemd voor

patiënten die na klinische resocialisatie doorgaans moeizaam kunnen uitstromen naar de

reguliere RIBW vanwege hun delictachtergrond en het benodigde gecontroleerde

vrijhedenbeleid en risicomanagement. In de transmurale voorziening worden deze patiënten

voorbereid op plaatsing in een reguliere RIBW. Het begeleidingsteam bestaat uit medewerkers

van de RIBW en medewerkers van de Pompestichting. In augustus zijn de eerste patiënten hier

geplaatst. De verwachting is dat patiënten na een jaar doorstromen.

Binnen Pro Persona is een plan in voorbereiding om, naast de huidige capaciteit van FPA

Kompas, een substantieel aantal plaatsen in de locatie Wolfheze geschikt te maken als

voorziening met voldoende intensieve zorg en risicomanagement om meer

doorstroommogelijkheid voor o.a. forensische patiënten te bieden.

Veiligheid

Veel aandacht ging in 2014 naar veiligheid. Er zijn voorbereidingen getroffen om te komen tot

een Dashboard Veiligheid, waarmee materiele veiligheid, procedurele veiligheid en relationele

veiligheid kan worden gevolgd. De bedoeling is dat dit in 2015 zal gaan functioneren als

integraal veiligheidsplatform.

Om invoer en interne handel in contrabande zoveel als mogelijk tegen te gaan zijn diverse

maatregelen genomen. Zo is het hekwerk verbeterd bij de doorgang van het Kempehuis naar

de werkhallen van de Pompekliniek. Er wordt frequenter en uitgebreider gecontroleerd bij

toegang tot de Pompekliniek. Daarnaast zijn de werkwijzen en frequentie van kamer- en

afdelingscontroles aangepast en zijn de protocollen rond veiligheid op de afdelingen en de

werkhallen aangescherpt.

Voor alle onderdelen van de Pompestichting is een RI&E uitgevoerd. In 2015 zijn alle

uitkomsten vertaald naar plannen van aanpak.

Uit de evaluatie van het anti-agressiebeleid blijkt dat dit over het algemeen goed wordt

uitgevoerd en gewaardeerd door de medewerkers. Ondanks de blootstelling aan agressie en

geweld voelt de meerderheid zich veilig en voldoende toegerust.

Page 6: Jaarverslag Pompestichting 2014

Jaarverslag 2014v1.1.doc 2

Mediamiddelen

Gerelateerd aan veiligheid is het beleid rond mediamiddelen voor patiënten aangepast. Binnen

dit beleid is vastgesteld over welke mediamiddelen patiënten onder welke voorwaarden

mogen beschikken. Bovendien is er een samenwerking afgesproken met een vaste leverancier.

In overleg met de Pompestichting is een catalogus opgesteld met mediamiddelen die

patiënten kunnen bestellen. Deze apparatuur is verzegeld en beveiligd tegen het gebruik van

Wifi, zonder dat dit ten koste gaat van de garantie.

Verder is er een netwerkomgeving opgezet waar patiënten via afdelingspc’s op kunnen

inloggen.

In 2015 wordt het mediamiddelenbeleid geëvalueerd en verder ontwikkeld met mede als doel

dit toekomstgericht en ondersteunend aan behandelproces te maken.

Vergoeding voor dagbesteding

Gedurende de tbs-behandeling maakt dagbesteding/werk een belangrijk onderdeel uit van de

behandeling en verblijf in de kliniek. Dagbesteding/werk levert een bijdrage aan het versterken

van protectieve factoren en maatschappelijke integratie en gaat hospitalisatie tegen.

Bij dagbestedings-/werkactiviteiten leren patiënten in de Behandelkliniek Nijmegen aspecten

die van belang zijn bij uitstroom uit de tbs. Zij leren bijvoorbeeld zich langere tijd te

concentreren op een taak, om te gaan met collega’s en werkgevers. Hiermee vergroten zij hun

mogelijkheden op een actieve rol binnen de maatschappij in de vorm van (vrijwilligers) werk,

wat weer bijdraagt aan het verminderen van het recidiverisico.

Voor bewoners van de LFPZ gelden dezelfde leerelementen en draagt de dagbesteding bij aan

dagstructuur en kwaliteit van leven.

Dagbesteding wordt gestimuleerd en gewaardeerd middels o.a. financiële beloning.

Het beleid voor vergoeding van dagbesteding is in 2014 aangepast met als doel de

eenduidigheid te vergroten, de betaalbaarheid op basis van DBBC-opbrengsten te bewaken, de

mogelijkheden die Delta op het gebied van dagbesteding biedt te benutten, de inzet van de

patiënt te verhogen èn de patiënt uit te dagen verantwoordelijkheid te nemen voor gedrag.

Op grond van bestaande regelgeving en een uitspraak van de RSJ moest dit beleid op het

onderdeel uitbetaling ziektegeld worden herzien. Als gevolg hiervan is deelname aan

dagbesteding weer wat teruggelopen.

Ook dit beleid wordt in 2015 verder geëvalueerd en ontwikkeld om het nog beter aan te laten

sluiten op het behandel- en resocialisatiedoelstelling en aan de kwaliteit van leven.

Interculturele communicatie

In 2014 is een project gestart op het gebied van interculturele communicatie. Doel is het

bevorderen van een bewuste en effectieve communicatie tussen de allochtone patiënten en

behandelaars. Belangrijke onderwerpen in bejegening en behandeling van allochtone

patiënten zijn communicatie, ziektebeleving, individualisme versus collectivisme,

machtsverhoudingen en acculturatie (het overnemen van een andere cultuur).

Gestart is met de cursus Intercom, gericht op bewustwording van culturele verschillen en het

bespreekbaar maken van specifieke onderwerpen. Deze cursus is positief ontvangen.

Deelnemers geven aan behoefte te hebben aan meer kennis, handvatten, oplossingen en tips

voor in de dagelijkse omgang en communicatie. De kennis zou meer gericht kunnen worden

Page 7: Jaarverslag Pompestichting 2014

Jaarverslag 2014v1.1.doc 3

op: praktische zaken in de praktijk van de behandeling, actualiteiten, relatie stoornis en cultuur

en concrete oplossingen. In 2015 wordt vervolg gegeven aan dit project, onder andere in de

vorm van een cultureel interview.

Patiënttevredenheid

Uit een onderzoek naar de kwaliteit van leven onder de bewoners van LFPZ bleek dat

bewoners redelijk tevreden zijn. Het jaarlijkse onderzoek richtte zich op 16 onderwerpen

(gezondheid, seksualiteit, relatie met staf en medebewoners etc.). Het minst tevreden zijn

bewoners op het gebied van seksualiteit en verlof. De vragenlijst die door de Pompestichting is

vastgesteld, de Forensic inpatient Quality of Life questionnaire (FQL), is inmiddels gevalideerd,

gepubliceerd en vertaald naar het Engels, Duits en Spaans, dus internationaal in gebruik

genomen.

Onder de patiënten van Kairos wordt tweejaarlijks een patiënttevredenheidsonderzoek

uitgevoerd. In 2014 konden patiënten hun waardering aangeven op de volgende

gebieden/thema’s: verstrekte informatie, inspraak op behandelplan, de hulpverlener en de

resultaten van de behandeling. Patiënten bleken op alle locaties met betrekking tot alle

thema’s tevreden tot zeer tevreden te zijn. Vooral over de hulpverlener gaven patiënten aan

zeer tevreden te zijn. Van de 240 respondenten raadt 97% Kairos aan als hulpverlenende

instantie.

In Behandelkliniek Nijmegen is een pilot uitgevoerd waarbij het patiënttevredenheids-

onderzoek is gericht op focusgroepen. Thema is ‘betrokkenheid bij jouw behandeling’. Deze

opzet is als eerste uitgevoerd bij leden van de bewonersraad. In 2015 wordt deze opzet

toegepast bij 2 andere patiëntengroepen.

2. Verantwoording over de geleverde productie

2.1 Gerealiseerde productie klinische clusters

Overzicht capaciteit en bezetting naar producttype

2014 cap. 1-1 cap. 31-12 bez. 1-1 bez. 31-12 gem. cap. gem. bez.

LFPZ 112 112 107 109 112 109

Zeeland (incl. gevangenisgestraften)

88 88 86 85 88 85

Vught 24 24 21 24 24 24

Behandelkliniek Nijmegen 173 173 152 175 173 164

intramuraal 133 142 128 139 139 136

transmuraal 40 31 24 36 34 28

Totaal 285 285 259 284 285 273

Proefverlof n.v.t. n.v.t. 7 5 nvt 5

Sociowoningen 7,5 7,5 9 3 7,5 5

Page 8: Jaarverslag Pompestichting 2014

Jaarverslag 2014v1.1.doc 4

Vanaf 1-10-2014 vallen de transmurale patiënten van Oldenkotte onder de Pompestichting.

Op 31-12-2014 was de bezetting op de Sociowoningen tijdelijk vrij laag, dit is in januari 2015

weer gestegen naar 5 patiënten. Vanaf maart 2015 is de bezetting 6.

2.2 Ambulante productie in functionele bekostiging (Kairos)

Aard productie Productieafspraak 2014 Realisatie 2014

Nieuwe inschrijving 596 509

Intakecontact 550 461

Psychotherapiecontact 1.547 1.810

Groepscontact psychotherapie 800 505

Behandeling/begeleidingscontact 9.605 8.814

Telefonisch behand./begel.contact 1.150 1.367

Groepscontact beh./begeleiding 2.805 2.513

Toeslag contact buiten de instelling 1.950 2.038

Crisiscontact binnen kantooruren 10 0

2.3 Productie in DBBC’s

De gerealiseerde productie in DBBC’s, uitgesplitst naar klinische clusters, Kairos, Verdiepings-

diagnostiek, Sociowoningen en PPC is terug te vinden in bijlage 2.

3. Speerpunten Behandelkliniek Nijmegen/ LFPZ

In de volgende twee hoofdstukken wordt aangegeven wat de stand van zaken is op de

genoemde speerpunten, welke acties zijn ondernomen met welk resultaat op de knelpunten

die zijn benoemd of voorzien in het jaarplan 2014.

3.1 Invoering zorgpaden/ROM In 2014:

De zorgpaden voor de clusters zijn volledig uitgeschreven. Ook zijn de modules die binnen de

zorgpaden worden ingezet volledig uitgewerkt. Voor de zorgpaden van LFPZ is aansluiting

gezocht bij de zorgpaden van de Behandelkliniek Nijmegen. Er wordt nu nog gezocht naar een

evenwichtige verdeling waardoor de behandeling kostendekkend kan worden uitgevoerd.

Knelpunt jaarplan 2014

• Landelijk kader op gebied van ROM is nog niet duidelijk.

Ondernomen acties:

In de loop van 2014 is vastgesteld welke instrumenten gebruikt gaan worden voor het

systematisch meten van recidiverisico en voor de ernst van de problematiek. Voor het

Page 9: Jaarverslag Pompestichting 2014

Jaarverslag 2014v1.1.doc 5

meten van de ernst van de problematiek maakt de Pompestichting vanaf oktober 2014

gebruik van de HoNOS. Bij Kairos wordt hiervoor de LS/CMI (Level of Service/Case

Management Inventory) gebruikt. Daarnaast gebruikt Kairos de DROS voor de

zwakbegaafde patiënten.

Voor het meten van het recidiverisico maakte de Pompestichting gebruik van de HCR.

Hiervan is in 2014 een gereviseerde versie uitgebracht (HCR V3). Medewerkers zijn via een

e-learning module getraind in het gebruik. Vanaf 1-1-2015 wordt bij patiënten met behulp

van de HCR V3 het recidiverisico vastgesteld.

Conform landelijke afspraak wordt voor de wijziging van het recidiverisico gebruik gemaakt

van de K-items van de HKT-R. Ook hiervoor zijn medewerkers van de Pompestichting via e-

learning getraind. Dit instrument is per 1-1-2015 in gebruik genomen.

Resultaat/ vervolg:

De uitvoering van ROM-metingen wordt opgenomen in de zorgpaden.

In 2015 wordt door de leverancier van het elektronisch patiëntendossier User (Impulse)

een ROM-dashboard ontwikkeld waarop ROM-gegevens kunnen worden ingevoerd, ROM-

informatie wordt gegenereerd en waarmee gegevens aangeleverd kunnen worden bij de

Stichting Benchmark GGZ (SBG).

3.2 Sturen op resultaat In 2014:

Alle leidinggevenden binnen de Pompestichting volgen de leermodules van de Pro Persona

Academie voor leiderschap. Er is daarnaast veel energie gestoken in het versterken van het

duale leiderschap op de afdelingen. Voor behandelcoördinatoren en zorgmanagers is een dag

georganiseerd waarin het leiderschap specifiek binnen de Pompestichting centraal stond, met

als hoofdthema’s verbindend leiderschap en elkaar aanspreken.

3.2.1 Versterken duaal en persoonlijk leiderschap Knelpunten jaarplan 2014

• Door beperkte contractomvang en veelomvattende taken zijn er binnen de

Behandelkliniek Nijmegen vaak meerdere behandelcoördinatoren verbonden aan een

(gekoppelde) afdeling. Dit gaat ten koste van het vormen van een sterk duo.

• Doordat behandelcoördinatoren vaak ook behandelaar zijn is er druk op de wachtlijst, wat

ten koste kan gaan van een efficiënte doorstroom.

Ondernomen acties:

Op alle afdelingen is de verantwoordelijkheid van de afdelingsleiding duaal geborgd bij één

behandelcoördinator en één zorgmanager.

Er is meer onderscheid in coördinerende taken en behandeltaken. Hierdoor is de

behandelcapaciteit efficiënter inzetbaar. In 2014 is extra behandelcapaciteit ingezet om de

wachtlijsten te verminderen. Deze waren per 1 april 2015 opgelost.

Bovendien wordt dagbesteding voortaan gepland in User, waardoor de agenda van de

patiënten volledig zichtbaar is in User.

Page 10: Jaarverslag Pompestichting 2014

Jaarverslag 2014v1.1.doc 6

Resultaat/ vervolg:

In 2015 wordt het werken met kernteams versterkt. Het kernteam van een afdeling wordt

aangestuurd door de duale afdelingsleiding en bestaat uit assistent-BC, medewerker

behandelrapportage, Forensisch Maatschappelijk Werker, Mentor/ST en wordt

ondersteund door een vaste psychiater. Ook staat het werken volgens zorgpaden dan

centraal, wat de efficiëntie van de behandeling naar verwachting zal verbeteren.

3.2.2 Verbeteren multidisciplinaire samenwerking/ centraal plannen

Knelpunt jaarplan 2014

• Doordat meerdere behandelplanbesprekingen gelijktijdig kunnen plaatsvinden, kunnen

bijv. psychiaters of medewerkers vanuit dagbesteding regelmatig niet aansluiten bij de

bespreking en moeten zij hun bevindingen vooraf aangeven.

Ondernomen acties:

Met alle duale leidinggevenden zijn knelpunten in de behandelprocessen en de

overlegstructuur benoemd. Dit heeft geleid tot een groot aantal verbeterpunten in de

planning van, sturing op en ondersteuning van de behandelprocessen.

Resultaat/ vervolg:

De aanwezigheid van verschillende disciplines bij behandelplanbesprekingen is verhoogd.

In 2015 wordt gekeken naar verdere aanpassing van de zogenaamde blokkenstructuur,

waardoor de planning van behandeling nog verder verbeterd kan worden.

3.3 Veiligheidsmanagementsysteem (VMS) In 2014:

Het veiligheidsmanagementsysteem van de Pompestichting is gericht op risico-inventarisatie,

veilig melden en analyse van incidenten. Dit wordt uitgebreid met een veiligheidsdashboard,

waarin alle ontwikkelingen die de veiligheid raken worden meegenomen.

Knelpunt jaarplan 2014

• Hetzelfde incident moet meerdere keren in verschillende systemen gemeld worden.

• De tijdspanne waarbinnen een SIRE moet worden uitgevoerd is erg moeilijk te realiseren

door de overvolle agenda's van het SIRE-team.

Ondernomen acties:

Onderzocht is of er een koppeling kan worden gemaakt tussen verschillende

incidentmeldingssystemen. Deze koppeling lijkt niet haalbaar omdat MITS niet vanuit een

ander systeem gevoed kan worden.

Er is een evaluatie geweest over werkwijze van de SIRE. Besloten is te gaan werken met

een kleiner team, waarbij een vast aantal specialisten bevraagd kan worden door het SIRE-

team bij specifieke incidenten.

Resultaat/ vervolg:

Inmiddels is binnen Pro Persona besloten een groep medewerkers te trainen in de SIRE-

methodiek. Twee medewerkers van de Pompestichting nemen hieraan deel. Deze

Page 11: Jaarverslag Pompestichting 2014

Jaarverslag 2014v1.1.doc 7

uitbreiding maakt het in de toekomst eenvoudiger om ‘externe’ medewerkers bij een

analyse te betrekken, wat de onafhankelijkheid van het onderzoek versterkt.

3.4 Dwang en drang In 2014:

In 2014 is zowel het aantal als de duur van separaties en afzonderingen toegenomen. Dit is

vooral het geval in de Behandelkiniek Nijmegen. De oorzaak hiervan ligt mogelijk in het grote

aantal nieuwe opnames en de hoge doorstroom. Bovendien is er een aantal specifieke

casussen dat een grote stempel drukt op deze cijfers.

Vroegsignalering komt nog onvoldoende van de grond. Daarom is vanuit de stuurgroep Dwang

en Drang een werkgroep onder leiding van de clustermanager patiëntenzorg ingesteld om

opnieuw aandacht te besteden aan de implementatie hiervan. Deze werkgroep heeft voor de

opnameafdeling een nieuw protocol ontwikkeld waarmee vroegsignalering beter kan worden

ingezet.

Voor het versterken van het gebruik van de SDAS (Social Dysfunction and Aggression Scale)

buigt een werkgroep zich over de automatisering hiervan in User zodat deze voor ST beter

aanluit op de behandeling en communicatie.

Knelpunten jaarplan 2014:

• In de gradatie van afzondering is behoefte aan meer gedifferentieerde mogelijkheden

waardoor patiënten die onrustig zijn adequaat kunnen worden opgevangen en onnodige

separatie kan worden voorkomen.

Ondernomen acties:

Er is besloten tot de inrichting van special care units waardoor beter gedifferentieerd

beleid ten aanzien van het terugdringen van dwang en drang mogelijk wordt. Zowel in de

locatie Zeeland als in de locatie Nijmegen wordt een dergelijke ruimte ingericht.

Resultaat/ vervolg:

Implementatie vindt naar verwachting plaats in 2015.

4. Speerpunten Kairos (overige forensische zorg)

4.1 Forensische FACT (ForFACT) In 2014:

Een multidisciplinair team is gestart met het geven van behandeling bij patiënten thuis op een

wijze die vergelijkbaar is met de FACT-benadering.

Het ForFACT-team voor Arnhem en Nijmegen is op 1-1-2014 van start gegaan, conform de

planning. In Tiel is men in september begonnen met een tweede ForFACT-team. Dit sluit beter

aan bij de behandel- en zorgbehoefte in die regio.

Knelpunt jaarplan 2014

• Het is erg problematisch om een ervaringsdeskundige te vinden die onderdeel kan

uitmaken van het team.

Page 12: Jaarverslag Pompestichting 2014

Jaarverslag 2014v1.1.doc 8

Ondernomen acties:

In 2014 is een ervaringsdeskundige toegevoegd aan het ForFACT-team Arnhem-Nijmegen.

Resultaat/ vervolg:

In de loop van 2015 zal worden bekeken hoe verder uitvoering kan worden gegeven aan

de medezeggenschap van de patiënten rondom ForFACT.

4.2 Behandelen in detentie In 2014:

Door sluiting van de P.I. in Doetinchem en door samenvoeging van het BID-team en het

ForFACT-team kan voldoende aan de vraag worden voldaan.

Knelpunten jaarplan 2014:

• Bij een plotselinge toename van de vraag ontstaat een capaciteitsprobleem.

Ondernomen acties:

Doordat van het BID-team en het ForFACT-team een gecombineerd team is gemaakt, is het

makkelijker te schakelen bij veranderingen in de vraag.

Resultaat/ vervolg:

De combinatie van het BID-team en het ForFACT-team is bevorderlijk voor de

zorgcontinuïteit, door middel van ketenzorg. Hieraan wordt in 2015 nog verdere

uitwerking gegeven.

4.3 E-health In 2014:

De module ‘Keer je kans’, de interactieve webapplicatie gericht op treatment readiness, is

opgeleverd door de drie eigenaren (Pompestichting, Trimbos en EFP). ‘Keer je kans’ wordt

doorontwikkeld en met de partners wordt gekeken welke fondsen hiertoe aangeboord kunnen

worden. Het hosten (toegankelijk maken) van ‘Keer je kans’ wordt via het EFP geregeld.

Knelpunten jaarplan 2014:

• Financiële basis voor doorontwikkeling is nog niet vastgesteld

Ondernomen acties:

Om E-health een meer centrale plaats te geven in de beleidsontwikkeling is de e-health-

ontwikkeling ondergebracht bij een aparte afdeling onder DO&O. Er is budget vrijgemaakt

voor de inzet van 8 uur per week om deze ontwikkeling te stimuleren.

Resultaat/ vervolg:

In overleg met clustermanagement wordt de agenda voor ontwikkeling vastgesteld. In

samenwerking met de Woenselsepoort wordt gewerkt aan de ontwikkeling van een app

voor risicotaxatie.

Page 13: Jaarverslag Pompestichting 2014

Jaarverslag 2014v1.1.doc 9

Ook komt er in 2015 een patiëntenportal beschikbaar, in eerste instantie voor patiënten

van Kairos, daarna wordt dit uitgebreid naar patiënten op de klinische afdelingen.

4.4 Verdiepingsdiagnostiek In 2014:

Er zijn 2 categorieën toegevoegd aan de productgroep Verdiepingsdiagnostiek, 100-200

minuten en meer dan 800 minuten. Hierdoor is er meer differentiatie mogelijk.

Knelpunten jaarplan 2014:

• De aanmelding vanuit reclassering verloopt niet naar wens, er zijn problemen met

automatisering aan de kant van de aanvrager (IFZO).

• Er zijn geen kortlopende DBBC's.

Ondernomen acties:

Er zijn informatiebijeenkomst gehouden bij reclasseringsorganisaties. Daaruit bleek dat de

mogelijkheid om deze diagnostiek aan te vragen niet altijd bekend was.

Er zijn kortlopende DBBC’s afgesproken.

Resultaat/ vervolg:

Het aantal aanvragen is aanzienlijk toegenomen. Ook verloopt het aanvragen nu beter.

5. Prestatie-indicatoren

5.1 Kernset tbs-gegevens

No. Omschrijving Prestatie-indicator

Realisatie 1e 2e 3e Realisatie

2013 4-mnd 4-mnd 4-mnd 2014

1 Bezettingsgraad patiënten 90,8 93,20 94,95 98,87 96,69

2 Aantal ontvluchtingen 0 0 0 0 0

3 Aantal onttrekkingen

a vanaf terrein buiten beveiligingsring 0 0 0 0 0

b tijdens toegestaan verblijf buiten kliniek 7 1 0 0 1

4 Aantal gegronde klachten van patiënten 8 19 12 14 45

5 Aantal geweldsincidenten tussen patiënten

a fysiek geweld 5 0 1 4 5

b dreiging 1 1 0 0 1

6 Geweldplegingen tegen personeel

a fysiek geweld 7 4 1 3 8

b dreiging 9 6 0 0 6

7 Gemiddelde behandelduur

(uitgestroomde patiënten) 11j 208dgn 9j 329dgn

(peildatum 1 september 2013) Longstay 15j 109dgn 16j 195dgn

(peildatum 1 september 2013) Overig 7j 284 dgn 7j 200dgn

8 Financieel jaarresultaat inrichting

9 Instroom, voldoen aan het aantal te vergoeden 1e

opnames 32 5 6 3 14

Page 14: Jaarverslag Pompestichting 2014

Jaarverslag 2014v1.1.doc 10

No. Omschrijving Prestatie-indicator

Realisatie 1e 2e 3e Realisatie

2013 4-mnd 4-mnd 4-mnd 2014

10 Doorstroom

a start transmuraal traject 9 4 2 4 10

b start transmuraal GGZ 2 1 0 2 3

c overige bestemming 2 0 1 0 1

11 Uitstroom per vertrekcat. per kliniek

a beëindiging conform advies 2 0 0 0 0

b beëindiging contrair advies 1 0 0 0 0

c voorwaardelijke beëindiging 25 8 5 7 20

d

proefverlof dat geleid heeft tot (voorwaardelijke)

beëindiging 4 4 1 2 7

f overplaatsing naar andere tbs-kliniek 20 2 3 6 11

g overplaatsing naar andere justitievoorziening 0 0 0 0 0

h aantal gestarte proefverloven 7 0 2 1 3

i aantal ingetrokken proefverloven 0 0 0 0 0

12 Bijzonder voorval

a natuurlijke dood 0 2 0 1 3

b suïcide 0 0 0 0 0

c overige onnatuurlijke dood 0 0 0 0 0

d overige geweldsincidenten 1 0 0 0 0

e

overig incident van ernstige, politiek gevoelige of

publiciteitsgevoelige aard 2 0 0 0 0

13 Aantal recidive tijdens uitvoering tbs-maatregel 0 0

5.2 Prestatie-indicatoren forensische psychiatrie In 2014 zijn financiële consequenties verbonden aan de aanlevering van de prestatie-

indicatoren forensische psychiatrie. Naast een juiste en volledige aanlevering, is een normering

toegepast op de indicatoren die betrekking hebben op Routine Outcome Monitoring (ROM).

Voor 2014 is een norm gesteld op de beginmeting van het op systematische wijze meten van

de ernst van de problematiek, op de beginmeting van het op systematische wijze meten van

het recidiverisico.

De Pompestichting heeft haar gegevens tijdig en volledig aangeleverd en voldoet aan de

gestelde normen. (zie bijlage 3)

5.3 Prestatie-indicatoren doelmatigheid In 2014 is gezamenlijk door de FPC’s en DForZo gezocht naar een manier waarop middels

normering een impuls wordt gegeven aan het verkorten van de behandelduur. Er is

overeenstemming gevonden in het normeren van twee indicatoren. Voor begeleid verlof is

vastgesteld dat een FPC onder het landelijk gemiddelde moet zitten of een dalende trend moet

kunnen laten zien. Een tweede normering is vastgesteld op de gemiddelde uitstroom naar

proefverlof of (voorwaardelijke) beëindiging binnen 8 jaar. Deze normering loopt op van 30%

in 2014 naar 50% in 2017.

Voor het monitoren en sturen op deze indicatoren heeft de Pompestichting instrumenten

ontwikkeld die inzichtelijk maken wanneer patiënten zijn opgenomen, wanneer

verlofmachtigingen zijn aangevraagd en de status van deze machtiging.

Page 15: Jaarverslag Pompestichting 2014

Jaarverslag 2014v1.1.doc 11

5.3.1 Percentage begeleid verlof

Het verslagjaar 2014 heeft betrekking op het cohort 2010-2012. In deze periode is er in de

Pompestichting onvoldoende instroom geweest om te voldoen aan de minimale grootte van

het cohort (15). Van de patiënten die instroomden beschikt 40% over een machtiging begeleid

verlof binnen de gestelde periode van 2 jaar.

5.3.2 Percentage uitstroom naar proefverlof/ (voorwaardelijke) beëindiging binnen 8 jaar

Het verslagjaar 2014 heeft voor deze prestatie-indicatoren betrekking op het cohort 2004-

2006. De norm voor 2014 is vastgesteld op 30%. De Pompestichting behaalt over deze periode

een percentage van 36,7%.

6. Jaarplan en managementafspraak 2014

Managementafspraken 2014

afspraak 2014 realisatie 2014

Reguliere capaciteit 156,00 274

- doorstroomplaatsen 73,95 73,95

- verblijfplaatsen 82,05 82,05

Tijdelijk capaciteit

- tender V regulier 35 35

- tender V Longstay 94 83

- forensische RIBW-woningen 7,5 5,26

Totaal aantal plaatsen (gemiddeld op jaarbasis) 285 279,26

Eerste opnames 5 14

Aantal plaatsen FPT 32 27

EVBG 6 6

7. Personeelsbeleid

In 2013 en 2014 is het functiehuis herzien. Functies zijn herschreven van taak- naar

resultaatgericht. Daarbij is de gesprekkencyclus herzien, deze is nu meer gericht op het

uitspreken van verwachtingen en maken van resultaatgerichte afspraken. In 2014 is gestart

met de invoering hiervan. Het systeem Careerplanning ondersteunt dit proces. Er is aandacht

voor het effectieve gebruik hiervan.

7.1 Personeelsbestand De cijfers rond personeelsbeleid gelden voor de gehele Pompestichting, dus inclusief Kairos.

Het personeelsbestand (excl. stagiaires en vrijwilligers) zag er in 2014 als volgt uit:

Page 16: Jaarverslag Pompestichting 2014

Jaarverslag 2014v1.1.doc 12

31 december 2013 31 december 2014

Vaste FTE 422,09 433,15

Tijdelijke FTE 20,14 47,25

Totaal 442,23 480,40

Vanwege de toename van het aantal patiënten in 2014 zijn er twee nieuwe patiënten-

afdelingen zijn geopend. Ook is tijdelijk personeel ingezet om de wachttijd op behandeling te

verkorten.

Verhouding vrouw-man (incl. 0-uren contracten)

31 december 2013 31 december 2014

Aantal mannen 262 273

Aantal vrouwen 289 338

Totaal 551 611

De verdeling van het personeel naar leeftijdsopbouw ziet er als volgt uit:

7.2 Ziekteverzuim

2014

Pompestichting landelijk

verzuimpercentage (exclusief zwangerschap) 5,34 4,83

8. Kairos

Kairos is een voorziening voor ambulante forensisch-psychiatrische zorg voor patiënten vanaf

18 jaar. De patiënten komen op afspraak en gaan na de behandeling weer naar huis. Kairos is

een reguliere GGZ-instelling die specialistische zorg biedt waarin het voorkómen van (nieuwe)

delicten centraal staat. Haar expertise ligt vooral op het snijvlak van psychopathologie en

Page 17: Jaarverslag Pompestichting 2014

Jaarverslag 2014v1.1.doc 13

crimineel gedrag. Er zijn vestigingen in Nijmegen, Arnhem, Den Bosch en Apeldoorn. In de loop

van 2014 is de polikliniek in Tiel omgevormd tot een ForFACT- team.

Daarnaast biedt een multidisciplinair team vanuit Kairos behandeling bij patiënten thuis op

een wijze die vergelijkbaar is met de FACT-benadering. Ook biedt Kairos Behandeling in

Detentie (BID). In 2013 is in het Masterplan DJI 2013-2018 vastgesteld dat een aantal

gevangenissen werd gesloten. Besloten is toen om van het BID-team en het ForFACT-team een

gecombineerd team te maken. De werkmethodieken hebben overeenkomsten en de

samenvoeging waarborgt de continuïteit beter.

Op 1 januari 2014 is het ForFACT-team voor Arnhem en Nijmegen van start gegaan, conform

de planning. In Tiel is men in september begonnen met een tweede ForFACT-team. Dit sloot

beter aan bij de behandel- en zorgbehoefte in die regio.

Er zijn diverse acties uitgezet om de bekendheid over het ForFACT-team te vergroten bij

verwijzers en zo de instroom te vergroten. Zo is bijv. gerichte informatie gestuurd naar

huisartsen en zijn presentaties gegeven bij de Reclassering.

Sinds november 2012 kan de Reclassering bij Kairos diagnostisch onderzoek aanvragen ter

onderbouwing van het advies van reclassering aan de rechtbank.

Vanaf 2014 wordt de e-health module ‘Keer je Kan’s aangeboden aan patiënten van Kairos. Dit

is een interactieve webapplicatie op basis van de theorie voor treatment readiness. In de loop

van het jaar is dit tijdelijk stopgezet vanwege een softwarefout.

Kairos heeft het jaar 2014 helaas afgesloten met een fors negatief resultaat, o.a. doordat over

het gehele jaar genomen gemiddeld minder declarabele uren zijn gerealiseerd dan begroot,

een lager aantal DBBC’s en een gemiddeld lagere omzet per DBBC productgroep. De

gemiddelde opbrengst voor de DBBC’s ligt bovendien ca. 10% lager dan die voor de DBC’s ten

gevolge van de lagere tariefstelling op de DBBC’s. Naast de slechte omzetresultaten was sprake

van een te hoog kostenniveau op de overhead binnen Kairos. In 2015 is een reorganisatieplan

ingevoerd om de kosten en baten in evenwicht te brengen.

9. Overige forensische zorg

9.1 Sociowoningen In de sociowoningen kunnen cliënten worden geplaatst binnen hun forensische titel voor wie

de stap naar zelfstandig wonen (nog) te groot is. De sociowoningen bieden een veilige

(tijdelijke) plek om te wonen in combinatie met professionele woonbegeleiding voor cliënten

met (forensisch) psychiatrische of psychosociale problematiek die risicovol gedrag vertonen of

vertoond hebben en (tijdelijk) niet over een eigen woonruimte beschikken. Deze cliënten

hebben baat bij een tijdelijke woonvoorziening waarbij zij, rekening houdend met hun

mogelijkheden, beperkingen en risicogedrag, begeleid worden naar een zo groot mogelijke

mate van zelfstandig functioneren in de maatschappij. De sociowoningen zijn gesitueerd in het

Meandergebouw dat buiten de beveiligde hekken van de FPC de Pompekliniek ligt.

Page 18: Jaarverslag Pompestichting 2014

Jaarverslag 2014v1.1.doc 14

9.2 PPC In PI Vught biedt de Pompestichting sinds 2010 zorg en behandeling aan PPC-geïndiceerden

die verdacht worden van of veroordeeld zijn wegens een zedendelict. In 2014 werd dit

behandelaanbod op basis van een tender opnieuw ingekocht door PI Vught. Vanaf 2015 geeft

de PI hieraan zelf invulling.

9.3 Pompeii Pompeii is het expertisecentrum van de Pompestichting. De medewerkers organiseren advies,

training en scholing en (werk-)conferenties over onder andere verlofbegeleiding,

contactveiligheid, klantvriendelijk beveiligen, veilige en beheersbare grenzen, forensisch

methodisch werken en werkplezier in de justitiële zorg. De vraag: ‘Wat werkt hier en nu?’ is

een belangrijk uitgangspunt. Daarom is kennismaking een belangrijk onderdeel van de

werkwijze, wordt er gewerkt met de praktijkervaringen van de deelnemers, spelen acteurs een

belangrijke rol in de trainingen en wordt geëxperimenteerd met alternatief gedrag, nieuwe

gezichtspunten en onorthodoxe invalshoeken. De programma’s nodigen uit tot een

nieuwsgierig en onderzoekend leerproces, met ruimte voor vragen, twijfels, onzekerheid,

moeilijkheden, vallen en opstaan. Dan worden immers kansen ontdekt voor persoonlijke groei,

professionele ontwikkeling, veiligheid en werkplezier.

Klanten zijn, bijvoorbeeld:

- Justitiële zorg: Directie Forensische Zorg, Pompestichting en andere FPC’s, Jeugd Justitiële

Instellingen, AvT / LAP), Dienst Vervoer & Ondersteuning, Detentiecentrum Soesterberg.

- de geestelijke gezondheidszorg, maatschappelijke dienstverlening, bijvoorbeeld: Pro

Persona e.a. GGZ-instellingen, Stichting Driekracht, Stichting Ontmoeting, Stichting HERA,

Woningcorporatie Patrimonium Veenendaal, gezondheidscentra, jeugdzorg.

9.4 Diagnostiek, Onderzoek en Opleiding (DO&O) De Pompestichting heeft een afdeling voor onderzoek en innovatie, gericht op

kwaliteitsverbetering van de zorgpraktijk en systematische monitoring van de

behandelresultaten.

De afdeling Diagnostiek van DO&O voert het verdiepingsonderzoek uit dat Reclassering via

IFZO aanvraagt. Deze onderzoeken kunnen worden aangevraagd bij strafrechtzaken waarbij

problematiek op het gebied van verslaving, psychiatrie en/of verstandelijke beperking een rol

speelt. De uitkomst hiervan wordt meegenomen in de inschatting van de reclasserings-

medewerker welke zorg/behandeling het best aansluit bij de problematiek van de patiënt. De

kwaliteit van deze verdiepingsdiagnostiek wordt door Reclassering als erg positief beoordeeld.

COST (European Co-operation in Science and Technology) heeft aan de afdeling Onderzoek van

DO&O, in samenwerking met cluster LFPZ, een subsidie toegekend voor een vierjarig

samenwerkingsproject met onderzoekers en behandelaren uit 18 andere Europese landen.

Deze samenwerking is gericht op het onderzoeken van de mechanismen die ten grondslag

liggen aan langdurige forensisch psychiatrisch zorg. Daarbij wordt gekeken naar

patiëntkarakteristieken, juridische systemen en beleid. Best- practices worden

Page 19: Jaarverslag Pompestichting 2014

Jaarverslag 2014v1.1.doc 15

geïnventariseerd en vergeleken waarbij de kwaliteit van leven een belangrijk aspect is. De

Pompestichting levert de voorzitter van dit project en de wetenschappelijke coördinator.

De afdeling Onderzoek heeft onderzoek gedaan naar kwaliteit van leven, het leefklimaat,

agressie, dwang en drang, habituele interpretatiefouten, predictoren van behandelsucces bij

patiënten met agressieregulatieproblemen, Keer je Kans (webapplicatie), patiënttevredenheid

en risicotaxatie in de ambulante forensische zorg. Een senior onderzoeker is gepromoveerd op

het thema: a neurobiological investigation of affective outcome processing in psychopathy.

Door Stichting Koningsheide is in 2014 een subsidie toegekend in het kader van

neurofysiologisch en neurocognitief assessment in de forensische psychiatrie. De subsidie is

bestemd voor de aanschaf van de software en hardware om forensisch psychiatrisch relevante

neurocognitieve en neurobiologische processen in een gebruikersvriendelijke

gecomputeriseerde omgeving vast te stellen. Deze metingen worden ingezet voor de

diagnostiek, het monitoren van effecten van de behandeling en wetenschappelijk onderzoek.

Het Kwaliteitsnetwerk Forensische Zorg (KFZ) heeft in 2014 de calls ‘Invulling en het gebruik

van delictanalyse in de forensische zorg’ en ‘Diagnose en delictgevaar van forensische

patiënten met de ontwikkelingsstoornis ASS’ aan DO&O toegekend.

Voor 2015 heeft de afdeling ingeschreven over verschillende onderzoeksvragen van het KFZ

gerelateerd aan E-health.

De afdeling Opleidingen van DO&O speelt een belangrijke rol bij opleidingen voor Gz-

psycholoog, psychotherapeut en klinisch psycholoog. In 2013 is de Pompestichting positief

beoordeeld door opleidingsinstituut SPON. Hiermee staat de Pompestichting tot 2017

geregistreerd als erkende opleidingsorganisatie voor deze opleidingen.

10. Financiële verantwoording

Voor de financiële verantwoording verwijzen wij naar de jaarrekening Pompestichting 2014 in

bijlage 4.

Page 20: Jaarverslag Pompestichting 2014

Jaarverslag 2014v1.1.doc 16

Page 21: Jaarverslag Pompestichting 2014

Jaarverslag 2014v1.1.doc I

Bijlage 1: Lijst van afkortingen

BID Behandelen in detentie

DBC Diagnose Behandeling Combinatie

DBBC Diagnose Behandeling- en Beveiligings Combinatie

DForZo Dienst Forensische Zorg

DJI Dienst Justitiële Inrichtingen

DO&O Diagnostiek, Onderzoek en Opleiding

DROS Dynamic Risk Outcome Scales

EFP Expertisecentrum Forensische Psychiatrie

EVBG Extreem Vlucht- en Beheers- Gevaarlijk

FAZ Forensische Agressieregulatietraining voor Zwakbegaafden

FACT Functie Assertive Community Treatment

ForFACT Forensische FACT

FPA Forensisch Psychiatrische Afdeling

FPC Forensisch Psychiatrisch Centrum

FPT Forensisch Psychiatrisch Toezicht

FQL Forensic inpatient Quality of Life (vragenlijst t.b.v. kwaliteit van leven)

GGZ Geestelijke Gezondheidszorg

HCR Historical, Clinical, and Risk management; risicotaxatie-instrument

HFMEA Healthcare Failure Mode and Effect Analysis

HKT Historisch, Klinisch, Toekomst; risicotaxatie-instrument

HoNOS Health of the Nation Outcome Scales

ICT Informatie- en communicatietechnologie

IFZO Informatievoorziening. Forensische Zorg

LS/CMI Level of Service/Case Management Inventory

LFPZ Langdurige Forensische Psychiatrische Zorg

MITS Monitoring Informatiesysteem Terbeschikking Stelling

RI&E Risico Inventarisatie en Evaluatie

RIBW Regionale Instelling voor Beschermd Wonen

ROM Routine Outcome Measurement

SDAS Social Dysfunction and Aggression Scale

SBG Stichting Benchmark GGZ

SIRE Systematische Incident Reconstructie en Evaluatie

TBS Ter Beschikking Stelling

User Applicatie voor het elektronisch patiëntendossier

VMS Veiligheidsmanagementsysteem

ZB&V Ziekenhuisbegeleiding en Vervoer

Page 22: Jaarverslag Pompestichting 2014

Jaarverslag 2014v1.1.doc II

Bijlage 2: Verantwoording DBBC-productie

Gerealiseerde productie klinische clusters

De afgesloten DBBC's van 2014 (exclusief Kairos) zijn onder te verdelen in de volgende

productgroepen:

Productgroep Productieafspraak 2014 Realisatie 2014

Geen behandeling 0 3

Indirecte tijd 0 1

Diagnostiek 0 1

Behandeling kort 21 22

Aan een middel gebonden stoornissen 24 11

Stoornissen in impulsbeheersing 7 0

Misbruik of verwaarlozing 2 0

Persoonlijkheidsstoornis 115 123

Restgroep diagnoses 14 7

Schizofrenie en andere psychotische stoornissen 80 82

Seksuele stoornissen en genderidentiteitsstoornissen 37 30

Stoornissen in de kindertijd 13 20

FPT 40 54

Eindtotaal 353 354

Gerealiseerde productie Kairos

Voor Kairos zijn de volgende DBBC’s afgesloten in 2014:

Productgroep Productieafspraak 2014 Realisatie 2014

Behandeling kort 85 137

Diagnostiek 60 41

Indirecte tijd 0 8

Aan een middel gebonden stoornissen 5 14

Stoornissen in impulsbeheersing 95 156

Misbruik of verwaarlozing 125 9

Persoonlijkheidsstoornis 185 233

Restgroep diagnoses 107 28

Schizofrenie en andere psychotische stoornissen 10 7

Seksuele stoornissen en genderidentiteitsstoornissen

57 35

Stoornissen in de kindertijd 31 28

FPT proefverlof 2

Geen behandeling bij 24-uursverblijf 11

Eindtotaal 760 709

Page 23: Jaarverslag Pompestichting 2014

Jaarverslag 2014v1.1.doc III

Verdiepingsdiagnostiek (Kairos)

Aard productie Productieafspraak 2014 Realisatie 2014

Tijdsgrens 100-200 minuten 16 11

Tijdsgrens 200-400 minuten 99 59

Tijdsgrens 400-800 minuten 99 62

Tijdsgrens vanaf 800 minuten 11 0

Gerealiseerde productie Sociowoningen

Aard productie Productieafspraak 2014 Realisatie 2014

RIBW kleinschalig verblijf zwaar 7,5 5,26

veranderingsgericht/volledige begeleiding (dagen) 2.735 1.921

Gerealiseerde productie PPC

Aard productie Productieafspraak 2014 Realisatie 2014

uren behandelaren 1.440 1.422,83

Page 24: Jaarverslag Pompestichting 2014

Jaarverslag 2014v1.1.doc IV

Bijlage 3: Uitkomst genormeerde prestatatie-indicatoren forensische zorg 2014

Indicator 1. Op systematische wijze meten van de verandering van de ernst van de

problematiek.

Normering: Bij tenminste 25% van de patiënten is binnen 3 maanden na de opnamedatum een

geldige beginmeting aanwezig. Betreft de patiënten die in behandeling zijn genomen tussen 1-

1-2014 en 1-1-2015 en langer dan 3 maanden in behandeling zijn geweest.

Uitkomst Pompestichting: 26,4%.

In 2013 werd de GAF-score hiervoor gebruikt waardoor een percentage van 100% werd

behaald. In 2014 is gerekend met de HoNOS, die in de loop van 2014 pas in ingevoerd.

Indicator 3. Meten delictrisico

Normering FPC: Bij tenminste 70% van de patiënten is binnen 6 maanden na opnamedatum

een beginmeting gedaan met een risicotaxatie-instrument (vastgelegd in zorgdossier).

Betreft de patiënten die in behandeling zijn genomen tussen 1-1-2014 en 1-1-2015 en langer

dan 6 maanden in behandeling zijn geweest.

Uitkomst Pompestichting: 70,8%

Normering ambulante behandeling:

Bij tenminste 35% van de patiënten is binnen 3 maanden na opnamedatum een beginmeting

gedaan met een risicotaxatie-instrument (vastgelegd in zorgdossier).

Betreft de patiënten die in behandeling zijn genomen tussen 1-1-2014 en 1-1-2015 en langer

dan 3. maanden in behandeling zijn geweest.

Uitkomst Pompestichting (Kairos forensisch): 72,3%

Page 25: Jaarverslag Pompestichting 2014

Jaarverslag 2014v1.1.doc V

Bijlage 4: Financiële verantwoording