| September 2009 1

Jaargang 26 l September 2009

Tijdschrift van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart

Snel Sneller SnelSt! Wereldrecord bij Pylonracen

terugblik World Air Games l Zweefvliegen HighlightsnK Ballon en Zeilvliegen l Para’s laten zich niet kisten6 vragen aan… eAS l Schermvliegen op vakantie

| September 20092

3 Voorwoord Frits Brink, Voorzitter KNVvL

4 Terugblik World Air Games 2009 Turijn

6 NK heteluchtballonvaren

7 EAS in gesprek met de Europese Commissie

8 Para’s laten zich niet kisten

9 Column dichter bij de samenleving

10 Schermvliegen op vakantie

11 Zweefvliegen highlights

12 Door weer en wind: NK Zeilvliegen

Fly-in op Texel

13 6 vragen aan… EAS

14 Snel, sneller, snelst

15 Agenda en verder

is een driemaandelijkse uitgave van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart (KNVvL). KvK 40409050 ‘s-Gravenhage. NE ISSM 0040/6023 Adres: KNVvL, Houttuinlaan 16A, 3447 GM Woerden T: (0348) 437060, F: (0348) 437069, E: info@knvvl.nl

Redactie en acquisitie: Veva Ekkelenkamp. Aan dit nummer werkten mee: Leo Blommers, Frits Brink, Cor van den Burg, Dennis van der Coelen, Rutger Coucke, Leon Gommans, Arno Keizer, Erik Louwes, Frits Paymans, Frits Snijder, Michaël Tefsen, Bert Wijnands, Jessica Zeevaart. Foto’s: BertKoning.nl, Dennis van der Coelen, Nienke van Doesburg, Peter van Doesburg, Veva Ekkelenkamp, Jan Fokken, Frans Guise, Aart de Harder, Jeroen Kroon, Erike Louwes, Daphne Schelkers, Frits Snijder. Ontwerp en vormgeving: VerheulCommunicatie.com Alphen aan den Rijn. Druk en verzending: Thieme MediaCenter Rotterdam. Kopij: aanleveren in Word (*.doc) als ‘platte tekst’ (= zonder enige opmaak). De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden kopij te corrigeren, in te korten of niet te plaatsen. Geplaatste artikelen geven niet noodzakelijk de mening weer van redactie en uitgever (KNVvL), tenzij zij expliciet in functie zijn onderschreven. Anonieme bijdragen worden niet geplaatst, evenals bijdragen met lasterlijke uitlatingen jegens personen of instanties. Beeldmateriaal: van digitale foto’s het onbewerkte bronbestand uit de camera aanleveren. Bestandgrootte 1 MB, liefst groter, vanwege de voor druk vereiste resolutie (300 dpi). De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden beeld-materiaal op kwaliteit te beoordelen, te selecteren of niet te plaatsen.

Publicatierechten: tenzij de inzender anders aangeeft, gaan redactie en uitgever (KNVvL) er vanuit dat ingezonden tekst en beeld-materiaal vrij van rechten in ‘Air Sports Mail’ gepubliceerd kunnen worden en ook ter beschikking staan voor gehele of gedeeltelijke publicatie op officiële websites van de ‘KNVvL’. Voor het overige mag niets uit deze uitgave op enigerlei wijze worden gereproduceerd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. ©All rights reserved. No part of this magazine may be reproduced in any form or by any means without prior permission from the publisher. Advertenties: tarieven voor zakelijke advertenties zijn opvraag-baar op het redactieadres, zie boven.

inHoudSeptember 2009Het laatste nieuws via

www.knvvl.nl

| September 2009 3

Frits Brink, Voorzitter KNVvL

AmbitieNa enkele maanden van oriëntatie binnen de wereld van de luchtsport heb ik op 19 mei met groot genoegen en een gezonde dosis ambitie de voorzittershamer van Chris Borra overgenomen. Vele gesprekken met actieve bestuurders gingen eraan vooraf. Vooral met Chris heb ik veel van gedachten gewisseld; zijn inzet om na zijn korte periode als voor­zitter iemand als opvolger te vinden die de belangen van onze vereniging in de komende jaren effectief zou kunnen behartigen, legt verwach­tingen op. Maar vooral ben ik Chris dank verschuldigd voor de correcte wijze waarop hij de overdracht heeft laten verlopen. Het deed velen goed dat op 1 juli jl. ook op feestelijke wijze door Frits Paymans aan de grote inspanningen van Chris aandacht werd besteed.1 Juli was overigens een historisch moment voor de KNVvL. De feeste­lijke opening van ons kantoor in Woerden vond plaats in aanwezigheid van vele genodigden. Naar mijn zienswijze kan de verhuizing worden beschouwd als de start van een nieuwe fase voor onze vereniging. Het prachtige pand in Den Haag verkocht en daarvoor in het midden van ons land een efficiënt kantoorpand met als directe buren de Koninklijke Nederlandse Klim­ en Bergsport Vereniging (NKBV) waarmee een verdere samenwerking op uitvoerend niveau nader onderzocht gaat worden. Tijdens ons feestje in het nieuwe pand is zeer terecht – zij het enigs­zins verlaat – Cor van den Burg geëerd met de KNVvL eremedaille in goud. Een zeer welverdiend eerbetoon aan een markante voorzitter van onze vereniging.In de afgelopen maanden vonden de World Air Games plaats in Turijn. Prachtig Nederlands brons was er bij zweefvliegen voor Ronald Termaat, alhoewel volgens Ronald zelf hier meer sprake was van “losing gold”. Ook voor de jonge modelvlieger Derk van der Vecht was zijn vijfde plaats een mooie prestatie. Tevens kunnen we spreken van een mooi topsport succes bij het Wereld Kampioenschap modelvliegen Pylonrace, waar Robbert van den Bosch wereldkampioen werd met een nieuw wereldrecord. Bij het Europees Kampioenschap zweefvliegen wist René de Dreu in de Clubklasse Europees kampioen te worden en Tim Kuijpers eindigde op een mooie tweede plaats. Het is voor het eerst dat Nederland zowel goud als zilver weet te behalen bij het EK zweefvliegen.

Je hoeft niet lang in functie te zijn om te ervaren dat onze luchtsport veel problemen ondervindt van regelgeving die vooral beoogd is om de zakelijke en militaire luchtvaart optimaal te conveniëren. Het is meer dan noodzakelijk dat de KNVvL zich vooral naar de overheid positio­neert als de landelijke koepel waarmee overleg wordt gevoerd wanneer aanpassingen van de regelgeving ophanden zijn. In enkele gesprekken met beleidsambtenaren op het ministerie van Verkeer en Waterstaat heb ik een positieve benadering ervaren ten opzichte van de recreatieve luchtvaart. Ook een werkbezoek van het CDA­kamerlid Sander de Rouwe aan de KNVvL was in mijn ogen van groot belang. Zijn enthousiasme voor de vliegsport zal zeker doorklinken in ons parlement. Het blijft echter vooral zaak dat wij zowel intern als met onze aanverwante belangenbehartigers een duidelijk en eensgezind geluid laten horen. Ik wil me daar zeker sterk voor maken.De KNVvL is in de eerste plaats de belangenbehartiger voor haar leden. Daartoe is een klantgerichte en doelmatige organisatie essentieel. Maar ook als sportbond binnen NOC*NSF moeten we ons mani­festeren. Het doet mij daarom een groot genoegen dat een van onze prominente luchtsporters per 1 september onze nieuwe directeur is: Ronald Termaat. Zo gaan we met volle ambitie de toekomst in!

FotoFrits Snijder

Frits Brink opent het nieuwe

KNVvL pand in Woerden

| September 20094

World Air Games 2009 turijn TekstBert Wijnands

Foto’s Frits Snijder, jan Fokken,

Veva ekkelenkamp

oP de AFSluitende AVond Stonden 54 medAilleWinnAArS

VAn 18 WedStrijdonderdelen oP Het Podium. VlAGGen,

VolKSliederen, medAilleS: een PrAcHtiG einde AAn een

WeeK toPcomPetitieS in Vele lucHtSPortdiSciPlineS.

dAArBij WAS één nederlAnder, ronAld termAAt, derde

in de diSciPline ZWeeFVlieGen. Het lAndenKlASSement

Werd AAnGeVoerd door itAlië, GeVolGd door FrAnKrijK

en ruSlAnd. nederlAnd eindiGde oP de 18de PlAAtS, HelAAS

Geen toP 10 KlASSerinG. een teruGBliK oP de World Air

GAmeS 2009 in turijn.

H et was al geruime tijd duidelijk, de

bestaande formules voor Wereld-

kampioenschappen (WK) waren

onvoldoende attractief om ook maar bij

één luchtsport tot een groot evenement uit

te groeien. In tegendeel, de huidige formule

waarbij alle Nationale kampioenen kunnen

deelnemen, past echt niet meer bij topsport.

Ook een combinatie van alle WK’s was niet

aantrekkelijk en bleek een niet te organise-

ren wedstrijd met zoveel deelnemers en

disciplines.

Vandaar dat voor deze WAG voor een nieuw

concept was gekozen: bijna alle luchtsport-

disciplines met alleen de 5 tot 6 topteams

of top 15 individuele competitors uit de

hele wereld waren aanwezig. Bovendien

werd er alles aan gedaan om de wedstrijden

zichtbaar en aantrekkelijk te maken voor

publiek en media. Hiervoor werden alle

onderdelen in 2008 getest. Alle wedstrijden

waren in principe op één locatie, of in na-

bije omgeving van elkaar.

locAtieS en VeiliGHeid

De locaties waren fenomenaal. Het centrale

sportvliegveld bij Turijn was bijna perfect

door zijn grootte en het weer was voor bijna

alle luchtsporten geweldig. De locaties zoals

de overdekte hal voor modelvliegen, het meer

voor scherm-en zeilvliegen en de ballon

locatie hadden elk voor zich sterke en soms

wat beperkende kanten. Er waren aspecten

die beter konden: de Air Traffic Control

was overbezorgd en eiste afstanden in tijd

en ruimte tussen de onderdelen die on-

nodig groot bleken te zijn. De veiligheid

van het totale evenement is een moeilijke

zaak. Geen enkel groot sportfestijn kan meer

plaatsvinden zonder allerlei maatregelen

ter preventie van terrorisme of andere drei-

gingen. Ook in Turijn zorgde dit voor oplo-

pende kosten en tal van lastige regels: helaas

onvermijdelijk in onze huidige wereld.

comPetitieS

De Nederlandse afvaardiging streed mee in

vier disciplines: modelvliegen, schermvlie-

gen, zweefvliegen en ballonvaren.

ModelvliegenModelvliegen kent vele vormen. Voor de

WAG waren drie competities opgezet die

interessant waren voor het publiek. Een

hiervan werd indoor gevlogen in een grote

basketbalarena. Voor Nederland was het

indoor vliegen met radiobestuurde electro-

modellen op zelfgekozen muziek erg span-

nend. Derk van der Vecht, 19 jaar oud,

ondersteund door zijn fanatieke en des-

Ronald Termaat in opperste concentratie voor de finale van het

zweefvliegen. Rechts de prijsuitreiking met brons voor Termaat.

De Nederlandse delegatie

| September 2009 5

kundige vader en oom, Presteerde heel ver-

dienstelijk. Hij haalde de finale en eindig-

de hierin als vijfde. Deze wedstrijdvorm

heeft veel potentie: wel kan er nog het een

en ander verbeterd worden aan organisatie

en scheidsrechters.

SchermvliegenDe wedstrijdlocatie van scherm- en zeil-

vliegen was heel fraai: een bergmeertje op

ca. 20 km van Turijn. De berg van waar

gestart moest worden lag helaas bij som-

mige windrichtingen ver weg. De landin-

gen op een vlot van 20x20 meter waren

spannend voor het publiek maar lastig voor

de deelnemers. Voor Aart de Harder, onze

Nederlandse deelnemer precisie scherm-

vliegen, verliepen de wedstrijden ongeluk-

kig. Hij blesseerde zich tijdens een buiten-

landing. Het onderdeel Acro (Aerobatics)

voor schermvliegen was sensationeel.

De start was op ca 5000 ft boven het meertje

met een sprong uit een helikopter, voor

schermvliegen ongebruikelijk vanwege het

‘ingepakte’ scherm. Geweldig wat er daar-

na mogelijk is met een modern scherm-

toestel: tot loopings aan toe!

ZweefvliegenOp het hoofdvliegveld vond met 6 sleep-

vliegtuigen en 16 deelnemers een overzich-

telijke zweefvliegwedstrijd plaats. Er werd

een race gevlogen waarbij alle deelnemers

tegelijk over de startlijn gaan. Je wint als je

als eerste over de finishlijn komt. Het weer

was mooi, maar voor zweefvliegen drama-

tisch stabiel en dus nauwelijks thermisch.

Het pleit voor de kwaliteit van de deel-

nemers en hun vliegtuigen dat er iedere

dag gevlogen werd. Doodzonde was de

beslissing van ATC om de start- en finish-

lijn ver weg van het publiek en vliegveld op

900 meter hoogte te leggen. Het computer-

tracking systeem was heel nuttig, al zullen

aanpassingen voor het grote publiek nodig

zijn. Voor insiders was er een groot scherm

en urenlang een zeer deskundig commen-

taar. De dag van de finale was voor de

Nederlanders super spannend. Ronald

Termaat vloog zijn beste race en zette als

eerste zijn final glide naar de finish in.

Mede dankzij het betere vliegtuig finishte

de Pool Kawa als eerste. Zijn zekere tweede

plaats verspeelde Ronald vanwege een

technische fout, mede veroorzaakt door

de virtuele finishlijn op 900 meter hoogte.

Brons was zijn deel.

BallonvarenDe basis van het ballonvaren lag in een

heuvelachtig gebied op ca. 80 kilometer

ten zuiden van Turijn in de stad Mondovi.

In totaal werden er 22 opdrachten geva-

ren. Het weer was tijdens deze wedstrijden

ook van grote invloed. Zo werden op de

eerste dag de opdrachten op het gezamen-

lijke opstijgveld in de prullenbak gegooid.

En zo waren er meer verrassende dagen.

Onze Nederlandse deelnemer, Jan Fokken,

is samen met zijn team aan begeleiders op

een 14de plaats geëindigd.

de KnVVl inZet

Voor de KNVvL vormde alle onzekerheid

begin van dit jaar rondom de WAG nog de

nodige hoofdbrekens. Toch werd het een

geslaagd evenement, waarbij wij als Neder-

landse delegatie opvielen door onze beschei-

den teamkleding. De KNVvL bedankt alle

deelnemers en geeft een compliment voor

hun onmisbare begeleiders. Op naar de

volgende WAG!

Aart de HarderDerk van der Vecht

| September 20096

W ind heeft doorgaans op verschillende hoogte verschil-

lende richtingen, ‘sturing’ noemen we dat. Bij een

ballonwedstrijd gaat het erom wie het best van die

sturing gebruik kan maken. De ballonvaarder scoort door een

‘marker’ – een met een zandzakje verzwaard lint – te laten vallen.

Dat wordt gemeten ten opzichte van een van te voren aangegeven

doel. Een ander methode is door middel van GPS-loggertracks.

Hierbij wordt een kleine GPS aan de ballon gehangen die om de

paar seconde de positie van de ballon opslaat. Zo kan men achteraf

bekijken welke ballon het dichtst bij een bepaald punt is geweest,

of bijvoorbeeld de grootste koerswijziging gemaakt heeft, wat ook

een opdracht kan zijn.

louter nederlAndS KAmPioenScHAP

Het gebruik van de loggers zorgde de laatste tijd voor wat commotie.

Al jaren doen Nederland en België hun landskampioenschappen

in een gezamenlijke wedstrijd die om beurten georganiseerd wordt.

Dit jaar was het de beurt aan Nederland. Toen de Belgische sport-

commissie er lucht van kreeg dat men loggertasks wilde invoeren

haakte ze af: te veel techniek. Voor de keus gesteld met België of met

loggers koos de Nederlandse sportcommissie – de Dutch Balloon

Competition Club – voor de loggers. Internationaal hebben logger-

tasks definitief hun intrede gedaan en zo kunnen ook onze piloten

goed voorbereid aan deze wedstrijden deelnemen. Door deze keuze

kwamen er tien ballons aan de start voor dit kampioenschap.

Geen ProteSt

Die tien ballonnen vlogen in vijf vaarten maar liefst twintig

mooie opdrachten. De nieuwe kampioen Henk Broeders liet zien

dat op de lange duur kwaliteit wint van gelukstreffers: hij zette

zijn tegenstanders op bijna 3000 punten achterstand. Tweede

werd Johannes Kooistra en derde de kampioen van verleden jaar

Jan Oudenampsen.

Vanwege de complexiteit van een ballonwedstrijd ontstaat er wel

eens een verschil van mening tussen deelnemers en wedstrijd-

leiding. Het protocol dat hiervoor kan worden ingediend door

piloten is dit kampioenschap niet een keer gebruikt: tekenend

voor de kwaliteit van de piloten en de wedstrijdleiding, alsmede

de opperbeste stemming waarin dit kampioenschap is gevlogen.

KIJK VOOR MEER RESuLTATEN EN FOTO’S

OP WWW.NKBALLONVAREN.NL

nK HetelucHt BAllonVAren 2009

Wedstrijd met een gouden randje

Alle rAndVoorWAArden Voor een Goede

WedStrijd WAren AAnWeZiG. PrAcHtiG Weer:

SlecHtS één VAArt HoeFde AFGelASt te

Worden omdAt er nét ietS te Veel Wind

Stond. PrimA AccommodAtie: teAmS en

WedStrijdleidinG WAren onderGeBrAcHt in

luxe BunGAloWS VAn VAKAntiePArK Kuier­

PAdtien. en een Zeer erVAren WedStrijd­

teAm onder leidinG VAn comPetition

director mAtHijS de Bruijn, die inter­

nAtionAle FAAm oP dit GeBied Geniet.

Tekstrutger coucke FotoBertKoning.nl

| September 2009 7

EAS in gesprek met de euroPeSe commiSSie

De KNVVL wORDt OP euROPees

NiVeAu VeRtegeNwOORDigD DOOR

euROPe AiR sPORt (eAs). MeeR

hieROVeR stAAt ONDeR ANDeRe

iN De RuBRieK ‘6 VRAgeN AAN ...’

OP PAgiNA 13 iN Deze eN De VORige

eDitie VAN AiR sPORts MAiL.

Tekstleon Gommans Foto Frits Snijder

o p 3 juni jl. vond een gesprek plaats met o.a.

Daniel Calleja Crespo, Directeur Air Trans-

port, met als doel een dialoog op strategisch

niveau te voeren. Tijdens het gesprek werd door Europe

Air Sport (EAS) het belang van het uitbrengen van

proportionele regelgeving onderstreept. In dit kader

bedankte EAS Crespo voor het feit dat dit belang zo

duidelijk verwoord en erkend is in haar recentelijk uit-

gebrachte ‘Communication on a Sustainable Future for

General and Business Aviation’. Op haar beurt was de

EC zelf blij dat zowel het Europees Parlement als de

Europese Raad van Ministers dit document positief

hebben ontvangen. Het document, waar EAS lobbyist

Timo Schubert het nodige schaafwerk aan heeft verricht,

wordt beschouwd als de eerste historische stap naar

passende regelgeving. Dit is een belangrijke uitspraak:

het Europees Parlement en de Raad van Ministers moeten

het immers eerst met elkaar eens zijn voordat een voorstel

tot wet wordt verheven.

Geen Verdere BePerKinG

Met het oog op de huidige werkbelasting van EASA,

speelde Crespo met de gedachte om EASA te vragen

meer prioriteit te geven aan het uitwerken van commer-

ciële luchtvaart regelgeving, waarbij de luchtsporten op

een later tijdstip aan bod komen. Deze gedachte werd

door EAS positief ontvangen. Daarnaast zag de EC in

dat de communicatie tussen EASA en haar stakeholders,

zoals EAS, zeker verbeterd kon worden.

David Roberts, de nieuwe voorzitter van EAS, vestigde

de aandacht op enkele actuele knelpunten zoals de regel-

geving rond Approved Training Organisations, het belang

van redelijke en proportionele medische eisen en het

beschermen van bestaande rechten. Tevens gaf de EAS

voorzitter aan dat, vanwege de gelimiteerde beschikbaar-

heid van mankracht en middelen, het voor EAS vrijwel

onmogelijk is deel te nemen aan alle huidige gespreks-

rondes rond luchtruimindeling zoals SESAR en Single

European Sky-II. De commissie nam dit mee en gaf tevens

aan dat het SES-II project niet mag voeren tot verdere

beperking van het ongecontroleerde luchtruim, een van

de belangrijkste concerns van EAS.

Cor van den Burg is vicevoorzitter van EAS

| September 20098

Andrea van der Bildt tijdens haar landing op het strand van Maarsseveen.

ondAnKS de door lVnl oPGeleGde HooGte­

BePerKinG GAAt PArAcHutiStencentrum

midden nederlAnd (Pcmn) niet Bij de

PAKKen neer Zitten: oP creAtieVe mAnier

BlijFt de cluB ‘SPrinGleVend’. oP 4 juli

Werd Voor de ZeVenentWintiGSte Keer

de ‘couPe de mAArSSeVeen’ GeHouden:

een PreciSieWedStrijd WAArBij GeSPron­

Gen Wordt oP Het StrAnd VAn de mAArSSe­

VeenSe PlASSen.

PArA’S lAten ZicH niet KiSten

Coupe de Maarsseveen een groot feest

Tekstdennis van der coelen Foto jan moraal

o nder grote publieke belangstelling werden de verichtingen

van 26 deelnemers gadegeslagen. RTV utrecht maakte

een leuke reportage gemaakt vanuit het perspectief

van Arjen Slager. De grote winnaar van de dag was team POPS

(Parachutists Over Phorty Society), op de voet gevolgd door team

Jullie Weten Heus Wel Wie We Zijn en team Skyzophrenic-1.

De individuele winnaars overall waren Ton de Kuijer (POPS),

Harry Tossink (POPS) en Andre Masurel (Jullie Weten...).

In totaal zijn er ruim 40 ‘sticks’ gevlogen met elk 4 parachutisten.

Voor de snelle rekenaar, dat zijn dus ruim 160 sprongen!

De dag werd afgesloten met een gezellig Italiaans diner en feest

voor de deelnemers, juryleden, clubleden en aanhang van de PCMN.

Het hoogtepunt van de avond was de traditionele dagvideo.

De vele vrijwilligers van de PCMN hebben laten zien dat, ondanks

beperkingen in het luchtruim, de para’s zich niet laten kisten!

De bedoeling is dat parachutisten zo

dicht mogelijk bij het doel – een vlak

op de grond van ongeveer 40 cm in

doorsnee - te landen. De beste score

die behaald kan worden is 0 centi-

meter en de maximale score per ronde

is 5 meter. De wedstrijd beslaat vijf

ronden en het team dat aan het eind

van ronde vijf de kortste totale afstand

tot het doel heeft is de winnaar.

WAT iS EEN

pRECiSiEWEDSTRijD?

| September 2009 9

column

d e rijksoverheid vond dat de milieueffecten van de lucht-

vaart te ver afstonden van de beoordeling door de samen-

leving. Eind negentiger jaren werd daarom bedacht dat

het beoordelen van onder andere het geluid en het ruimtebeslag

van de luchtvaart naar de provincies moest worden overgeheveld.

Ter uitvoering van dit beleid zijn vele rijksprogramma’s in het leven

geroepen. Onder verschillende regeringen volgden SRKL, RRKL en

uiteindelijk RBML elkaar op, alle met het doel om regionale en

kleine luchthavens onder de bevoegdheid van lagere overheden

te brengen. Gelijktijdig met de ontwikkeling van dit beleid vond

regerend Nederland dat de regelgeving beperkt moest worden

evenals de bijkomende administratieve lasten.

Dit jaar heeft de RBML haar goedkeuring gekregen van de Staten

Generaal en deze zal op 1 november van kracht worden. De

onderliggende regelgeving is thans in ontwikkeling. Deze wordt

op gezag en onder verantwoordelijkheid van de minister opgesteld

en onttrekt zich aan de directe democratische controle van de

volksvertegenwoordiging. De regelingen staan evenmin open

voor beroep en bezwaar. De KNVvL geeft daar waar mogelijk haar

zienswijze op deze ministeriële conceptregelingen.

Helaas lijkt het erop dat de delegatie van bevoegdheden naar de

provincies mislukt door nieuwe aanvullende rijksregels voor

luchtsporten. Goed bedoeld, maar zeer limiterend voor de beoog-

de vrijheden van de provincie, en erger, ook voor de luchtsporten.

De bestaande beperkte vrijheden worden in de ontwerprichtlijnen

aanmerkelijk verzwaard of verdwijnen domweg. Vrijstellingen,

ontheffingen en lichte bepalingen worden zonder enige aanleiding

omgezet in een stelsel van beperkingen gelijk het grote verkeers-

luchtvaart betrof.

Elk weilandje voor luchtsport en alle sportvliegterreinen dienen de

status van luchthaven te verwerven. Door extra zonering verdwijnen

vrijwel alle vestigingsmogelijkheden. In combinatie met de zonering

wordt een stelsel ingevoerd dat verplicht tot convenanten en coör-

dinatieovereenkomsten. De sportluchtvaart wordt een papieren

tijger zonder dat er nog gevlogen kan worden.

Het ingezette beleid tot zelfregulering wordt vrijwel om zeep geholpen.

De beoogde verzwaring is een ontkenning van het succesvolle

beleid van de KNVvL op het gebied van zelfregulering, kwaliteit

en veiligheid. Delen van het KNVvL-kwaliteitsbeleid worden om-

gezet in regelgeving. De minister kiest voor bevoogding en verzuimt

om de kwaliteitseisen van de KNVvL op te leggen aan alle lucht-

sporters. Een verplichting tot KNVvL-lidmaatschap en KNVvL-

brevet zouden een effectief alternatief zijn. Plagiaat en ontkenning

van de verantwoordelijkheden die de KNVvL heeft bewezen aan te

kunnen, zijn desastreus voor een gezonde ontwikkeling van de

luchtsport. Dit beleid heeft slechts het voordeel dat de minister ze

straks niet meer ziet vliegen.

dicHter Bij de SAmenleVinG

Opzeggen lidmaatschapMocht u volgend jaar niet meer in de gelegenheid zijn om

uw lidmaatschap bij de KNVvL te continueren, let er dan

op dat u uw lidmaatschap vóór 1 december 2009 bij de

KNVvL opzegt. Dit kan alleen schriftelijk gedaan worden via:

KnVVl

T.a.v. de ledenadministratie

Houttuinlaan 16A

3447 GM Woerden

Of per e-mail naar leden@knvvl.nl

let eroP dAt u niet Alleen Bij uW cluB oPZeGt

mAAr dit ooK PerSoonlijK doet Bij de KnVVl.

modelVlieGSPort KieSt nieuWe VoorZitter

Op zaterdag 6 juni jl. werd in Hotel Breukelen de jaarlijkse

ledenvergadering van de afdeling Modelvliegsport van de

KNVvL gehouden. Arthur Werner werd bij acclamatie

verkozen als nieuwe afdelingsvoorzitter. Tevens werd

Richard Branderhorst verkozen als nieuwe voorzitter

Commissie Instructie en Veiligheid. Tenslotte werd nog op

gepaste wijze afscheid genomen van Wim Verwijmeren als

bestuurslid en voorzitter Commissie Instructie en Veiligheid.

| September 200910

A fgelopen zomer zijn naar schatting honderden Nederlanders

gaan schermvliegen in europa of verder weg: bij de vlieg­

scholen, in groepsverband met ervaren paragliders en

een enkeling in zijn eentje. Allemaal mogelijk, als er tenminste vol­

doende aan eigen en andermans veiligheid wordt gedacht. er komt

namelijk nog wel wat bij kijken, wanneer in het buitenland de scher­

men de lucht in gaan.

40 uren

Na veertig vlieguren krijgt een schermvlieger het brevet 2. Voor

sommige piloten aanleiding om dit zo snel mogelijk voor elkaar te

krijgen zodat er zelfstandig zonder begeleiding kan worden gevlogen.

De vraag mag echter gesteld worden of zij dan direct vluchtwaardig

zijn. De veertig vlieguren is de minimumgrens, gebaseerd op het

‘ervaring opdoen’. het gaat inderdaad om ervaring, maar ook om zelf­

kennis, rust, inzicht, weten waar je mee bezig bent en de beheersing

van je scherm in een vreemde omgeving en mogelijk onverwachte

omstandigheden.

SAmen oF ZelFStAndiG?

Diverse gebrevetteerden blijven in schoolverband vliegen: je bent

gegarandeerd van een behoorlijke organisatie, de plekken worden

uitgezocht en voldoen, de reis is georganiseerd en er is gezelschap.

hoewel je een vrije vlieger bent, je leert tijdens de vakantie bij een

school altijd weer bij. Bijvoorbeeld door naar cursisten te kijken of

hen te helpen. en de aanwezigheid van een instructeur geeft natuur­

lijk een extra zekerheid.

Als je er zelfstandig op uit trekt kan er worden aangesloten bij een

groepje gelijkgestemden of kan er begeleiding worden gezocht bij

lokale piloten of reisleiders. Je kunt zelf je vliegstekken uitzoeken,

of die in vorige reizen zijn benut gebruiken. Je zult bewuster bezig

zijn met vliegen en meer verantwoordelijkheid nemen. Maar het

grote gevoel van vrijheid blijft aantrekkelijk.

GeWoonteS

spannend en leuk, maar er schuilt ook gevaar: als je veel zelfstandig

vliegt, loop je het risico verkeerde gewoontes aan te leren. Net even

niet zo zorgvuldig starten, ‘want het scherm trekt toch wel bij.’ Of de

landing even niet helemaal goed uitvoeren, ‘want ik kom toch wel uit

op dat grote veld.’ zo een gewoonte kan toch net dat ene moment

tot problemen leiden. een ongeluk zit dan in een klein hoekje.

Vandaar: vrije vlieger zijn is geweldig, maar het is goed om even

weer naar school te gaan om alle gewoonten en gebruiken weer

aan te scherpen. Voor een volgende veiligere vliegvakantie.

Wie Wil dAt nu niet, Het iS een mooie Zomer en de euro­

PeSe ScHermVlieGGeBieden liGGen AAn je Voeten. met

je BreVet 2 oP ZAK StAP je Het AVontuur in: Vrij VlieGen

tijdenS je VAKAntie. oF iS Het miSScHien VerStAndiGer

om dit in ScHoolVerBAnd te doen?Tekstenfoto’serik louwes

Vrij VlieGen VerSuS VlieGen in ScHoolVerBAnd

Schermvliegveilig op vakantie

... of samen?

Vrij vliegen ...

| September 2009 11

Vrij VlieGen VerSuS VlieGen in ScHoolVerBAnd

ZWeeFVlieGen highlightsTekst: Frits Snijder

d e afdeling zweefvliegen kende

diverse hoogtepunten de afgelo-

pen maanden. Het begon in

maart met tachtig scholieren die, gebruik-

makend van de door EPST gesponserde

‘iFly!’ regeling, gaan leren zweefvliegen.

Zij vliegen verspreid over het land bij de

clubs. Begin mei was de Nederlandse

Vrouwen Zweefvliegdag, een jaarlijkse

happening die dit maal bij de Gooise

Zweefvliegclub op Hilversum plaats vond.

De dames gingen ‘top less’ in een histori-

sche Tandem Tutor, maar ook overland in

een spiksplinternieuwe DG-1000. Daar-

naast waren er diverse highlights tijdens

de wedstrijden deze zomer.

nK oP terlet

In de laatste week van mei viel de NK

Zweefvliegen op Terlet (hoofdsponsor CAE

Nationale Luchtvaart School). Kampioenen

dit jaar: Peter Batenburg (Open klasse),

Ronald Termaat (18m klasse), Patrick van

Breemen Schneider (Clubklasse), Peter

Millenaar (Combiklasse). Mediabelang-

stelling was er door Frank Versteegh, die

behalve als sleepvlieger optrad als presen-

tator van een dagelijks programma op TV

Gelderland.

WAG turijn: BronS

Ronald Termaat stond een week na het NK

alweer in Turijn voor de Glider Race van

World Air Games (WAG). De race heeft

een grand prix opzet: één dag, een klein

wedstrijdveld (selectie uit wereld- en Euro-

pese titelhouders), vliegtuigen uit één klasse

(15m), regattastart en wie als eerste finisht

is winnaar. En dat werd de Pool Sebastian

Kawa, in een spannend duel met Ronald

Termaat, die uiteindelijk de derde plaats

wist te bemachtigen.

WK junioren: toP 8

Eind juni waren de Junioren aan de beurt

met hun 6e WK, gevlogen in Finland (21

landen, 82 piloten). Opdrachten tot 500

en 600 km in resp. Club- en Standaard-

klasse. Na negen wedstrijddagen zegevier-

den de Duitsers met in beide klassen een

1e en een 3e plaats. Geen podium voor de

zes Nederlanders, wel twee top-8 plaatsen.

eK: Goud en ZilVer!

Ondertussen was in Slowakije ook de 15e

EK begonnen in de 15m, 18m en Open

klasse (24 landen, 84 piloten). Het zeven

man sterke NL-team had deelnemers in

elke klasse. Ronald Termaat, titelverdediger

in de 18m, eindige na negen wedstrijd-

dagen als 4e. De Britten waren het sterkst

met twee 1e plaatsen (18m en Open) en

een 2e (18m). De overige podiumplaatsen

waren voor Frankrijk en Polen.

Andere EK onderdelen als club- en stan-

daardklasse werden vanaf eind juli in

Litouwen gevlogen (19 landen, 79 piloten).

René de Dreu en Tim Kuijpers veroverden

in de clubklasse resp. goud én zilver. Een

op EK’s niet eerder vertoonde score van

Nederlanders in een zelfde klasse. Boven-

dien is dit de derde achtereenvolgende EK

dat onze zweefvliegers met een Europese

titel naar huis terugkeren!

Finish Fotojeroen Kroon

iFly! leerlingen

Etienne en Demy

met instructeur

joyce Wesdorp.

FotoFrans Guise

Nationale Kampioenen v.l.n.r. peter Batenburg,

Ronald Termaat, patrick van Breemen Schneider

en peter Millenaar.

Top less vliegenFoto Frans Guise

| September 200912

i n het weekend van 11,12 en 13 september was

op vliegveld Texel de eerste internationale Dutch

Light Aircraft Fly-in. Deze Fly-in was speciaal

georganiseerd voor de kleine luchtvaart: zelfbouw,

microlights, motorzwevers, sport- en klassieke vlieg-

tuigen ter promotie van de recreatieve luchtvaart in

Nederland.

De buitenlandse bezoekers aan het Nederlandse

luchtruim wordt het niet makkelijk gemaakt, ook zij

krijgen te maken met de Schiphol TMA, de transpon-

der- en de ELT-verplichting. Waar andere landen de

ICAO regels aanpassen aan hun eigen situatie is dit

in Nederland niet het geval. Ook de situatie onder

de Schiphol TMA wijkt af ten opzichte van de lucht-

ruim indeling in de ons omliggende landen. Een

interna tionale Fly-in was dus een hele uitdaging,

maar dankzij de samenwerking tussen de KNVvL, de

Nederlandse Vereniging van Amateur Vliegtuigbou-

wers (NVAV) en Aircraft Owners and Pilots Associa-

tion (AOPA) sectorbreed is het dan toch gelukt.

Het vliegveld van Texel is uitermate geschikt om een

stoet aan recreatieve luchtvaart te ontvangen, het ei-

land is goed uitgerust voor toerisme en heeft vaak

gunstige weersomstandigheden. De Dutch Light Air-

craft Fly-in was dan ook meer dan welkom. Een bete-

re promotie voor de recreatieve luchtvaart in Neder-

land kunnen wij ons niet wensen.

door Weer en Wind:

NK Zeilvliegen

Foto: daphne Schelkers

Foto: johan Zeinstra Foto: Koos de Keijzer

Tekst:leo Blommers

H et Franse Laragne was in de eerste week van augustus

het decor voor de open Nederlandse kampioenschappen

zeilvliegen. Aan deze Dutch Open deden veertig piloten

uit zeven verschillende landen mee. Koos de Keijzer prolongeerde

zijn titel door het NK Berg op zijn naam te zetten, de landstitel wist

hij te behalen door als eerste te eindigen bij het gemiddelde van

het NK slepen en het NK Berg. Bij de vrouwen eindigde Daphne

schelkers als eerste. De Brit Malcom Brown was overall winnaar

van de wedstrijd en de teamcompetitie werd gewonnen door het

engelse team ‘the shaggers’.

De grootste concurrent bleek het weer. Na maanden van droogte

kwam het water met bakken uit de hemel op de eerste dag van de

Dutch Open. De harde wind was de spelbreker op dag twee, zodat

pas op dag drie de strijd los kon barsten. De taak van in totaal 70

kilometer was een prooi voor Koos de Keijzer die direct als eerste

wist te eindigen.

Voor de tweede taak moesten de piloten het dal van Laragne over­

steken. Dankzij de betere thermiek haalden 18 piloten de finish.

Martin van helden kwam als eerste binnen, maar Malcom Brown

zette de snelste tijd neer (1 uur en 48 min).

De derde taak leidde de piloten van Aspre naar de Chabre en via

Pic de Bure terug naar de camping. De thermiek bij Pic de Bure was

geweldig, sommige vliegers bereikten de hoogte van 4000 meter!

Op de laatste dag werd er onweer verwacht en dus werd er vroeg

gestart op Aspre. De taak werd inderdaad wegens onweer gestaakt,

maar er bleek toch ver genoeg gevlogen te zijn om deze te laten

meetellen voor het eindklassement.

Dutch Light Aircraft Fly-in

oP texelTekst:michaël tefsen

1. euroPA, iS dAt een ‘Ver VAn onS

Bed SHoW’?

zeker niet! Met het verdrag van Lissabon

2008 hebben wij ons verbonden met onze

495 miljoen inwoners in 27 staten. Op dit

moment heeft ongeveer 70% van de nationale

wetgeving wortels op europees niveau.

europa is niet meer weg te denken, het

heeft betrekking op ons allemaal.

2. door Wie Wordt euroPeSe

WetGeVinG BePAAld?

Door de Council, het Parlement en de

Commissie. De Council dat zijn de lidstaten,

waar nationale gevoelens en nationale inte­

resses erg belangrijk zijn. Bij het Parlement

is de laatste jaren het nationaal denken opzij

geschoven voor het europees denken. De

Commissie is een puur europees denkend

orgaan.

3. WelKe rol VerVult de commiSSie?

Dat zijn er drie: het initiëren van voorstellen

voor wetgeving, het uitvoeren van de wet­

geving en het bewaken van de verdragen.

Onder de Commissie vinden we een zeven­

tiental gespecialiseerde Directoraten gene­

raal (Dg), net iets zoals bij ons een Ministerie.

Onze recreatieve luchtvaart valt onder het

Dg energy and transport (tReN). Daarnaast

bevinden zich onder de Commissie een

groot aantal Agencies, waarvan european

Aviation safety Agency (eAsA) voor ons

natuurlijk de belangrijkste is.

4. Zij mAKen de euroPeSe Wet­ en

reGelGeVinG Voor lucHtVAArt?

eAsA doet voorstellen van wetgeving, dit heeft

Leon gommans in de vorige Air sports Mail

toegelicht. hierbij is de ‘No 216’, de wet

over veiligheid nu ongeveer heilig verklaard.

Daarnaast is er iCAO regelgeving, waar

staten zich vrijwillig aan binden, maar ook

verschillend mee om kunnen gaan.

5. iS euroPA’S Wil Wet?

Nee, niet alles is “wet”. wij onderscheiden

“hard law” en “soft law” om een soepele

implementatie mogelijk te maken en veran­

deringen een kans te geven. Dit zonder dat

de Council en het Parlement er aan te pas

moeten komen.

6. en dAAr HeeFt eAS inVloed oP?

eAsA wordt geleid door vertegenwoordigers

van alle lidstaten en de Commissie, als

stakeholders kunnen wij invloed uitoefenen

via de twee adviserende lichamen: de eAsA

Advisory Board (eAB) en het safety standards

Consultative Committee (ssCC). eAs is in

beide goed vertegenwoordigd en kan zo

invloed uitoefenen. zo werkt de KNVvL dus

via eAs op europees niveau.

VrAGenAAn…

cor VAn den BurG ­ eAS

6 COR VAN DeN BuRg BehOeFt ALs OuD­VOORzitteR VAN De KNVVL NAuweLiJKs iNtRODuCtie. De

gePeNsiONeeRDe geNeRAAL­MAJOOR LuChtMAChtVLiegeR wAs BiJNA NegeN JAAR LANg het

BOegBeeLD VAN ONze VeReNigiNg eN RiCht Nu ziJN PiJLeN OP euROPA VOOR De BeLANgeN VAN

De ReCReAtieVe LuChtVAARt. zes VRAgeN AAN De ViCe­VOORzitteR VAN euROPe AiR sPORts

(eAs) COR VAN DeN BuRg OVeR BesLuitVORMiNg iN euROPA. Foto’sFrits Snijder

| September 2009 13

| September 200914

H et wereldkampioenschap 2009 in

het Duitse Ballenstedt (20-26 juli

2009) was een groot succes. Maar

liefst 55 vliegers uit 22 landen - nooit eerder

waren er zoveel deelnemers uit zoveel ver-

schillende landen - moesten weer en wind

trotseren om uit te maken wie zich de

snelste pylonracer van de wereld mocht

noemen. Het niveau was vanaf dag 1

zo hoog, dat al snel duidelijk werd dat

niemand het cadeau zou krijgen.

Winnen

Robbert van den Bosch liet vanaf het begin

zien dat hij was gekomen om te winnen.

Na twee van de dertien ronden legde hij al

beslag op de eerste plaats, die hij niet meer

uit handen zou gegeven. Het sterke Ameri-

kaanse team gaf alles, maar kon hem niet

inhalen. Zij moesten genoegen nemen met

de tweede tot en met de vijfde plaats.

Zo goed als alles liep bij Robbert, zoveel

minder ging het bij Martijn van Doesburg

en Marcel Huisman. De Metkemeijer-

Brendel motoren wilden niet lopen zoals

voorheen en ook de grote inzet van caller

Andre Tesselaar mocht niet baten. Het vlie-

gen ging precies en foutloos, maar de echte

topsnelheid werd niet behaald. De ploeg

eindigde uiteindelijk op de tweede plaats.

drijVende KrAcHt

Het was een geweldige wedstrijd, gestreden

op het scherpst van de snede. Dankzij de

goede organisatie en met hulp van vele

Nederlandse vrijwilligers is het een groot

succes geworden. De overwinning van

Robbert is de kroon op zijn inzet: hij is de

drijvende kracht achter het pylonracen en

mede verantwoordelijk voor de groeiende

populariteit van F3D wereldwijd. Het hele

team wil nog vanaf deze positie Rob

Metkemijer bedanken, want zonder zijn

humor, inzet, kennis en hulp was het

nooit gelukt.

Robbert van de Bosch wereldkampioen Pylonracen

Bij het F3D pylonracen wordt met model-

vliegtuigen geraced om drie pylons die in

een driehoek zijn opgesteld en samen

een omtrek van 400 meter hebben. in het

midden van het parcours staan drie vlie-

gers met hun helpers (callers), zij racen

tegen elkaar gedurende 10 ronden.

Voor de duidelijkheid: een ronde van 400

meter is hetzelfde als een ijsbaan. Om

10 ronden te vliegen in 56,33 seconden

moet er met een snelheid van ongeveer

350 km/u gevlogen worden! je hebt hier-

voor dus een enorme focus, concentratie

en reactiesnelheid nodig.

WAT iS F3D pyLONRACEN?

jAren VAn HArd WerKen en 100 % inZet HeBBen VrucHten AFGeWorPen:

modelVlieGer roBBert VAn den BoScH HeeFt, SAmen met Zijn cAller Peter

VAn doeS BurG, Het WereldKAmPioenScHAP modelVlieGen 2009 in de KlASSe

F3d (PylonrAcen) oP Zijn nAAm GeZet. dAt deed Hij met een Wereldrecord:

nooit eerder KloKte iemAnd een rondetijd VAn 56,33 Seconden! Het neder­

lAndS teAm BeZette teVenS de tWeede PlAAtS in Het lAndenKlASSement.

Tekst Arno Keizer Foto’s:nienke van doesburg en Peter van doesburg

Snel, Sneller,SnelSt!

| September 2009 15

agenda en verdereVenementen 2009

Rally Historische Zweef­vliegtuigen HilversumWanneer: 14 t/m

18 september

Hart van Brabant Cup (model) Wanneer: 19 september

Open NK Kunstzweef­vliegen DeelenWanneer: 25 t/m

27 september

Luchtvaartberoepen­ en opleidingenmarktWanneer: 26 september

EDF Meeting (model) Wanneer: 4 oktober

Vintage Weekend op Paracentrum TeugeWanneer: 3 en 4 oktober

Modelbouwbeurs TACU UtrechtWanneer: 17 oktober

Airboss Northern Experi­ence Oostwold (para)Wanneer: 17 en 18 oktober

Speedstar Weekend op Paracentrum Eelde­ HoogeveenWanneer: 17 en 18 oktober

IPMS Euroscale Modelling, grote modelbouwmanifes­tatie NieuwegeinWanneer: 24 oktober

Ledenraad KNVvLWanneer: 27 oktober

Nederlandse Zweefvliegdag GorredijkWanneer: 7 november

Flightsimulator weekend AviodromeWanneer: 7 en 8 november

Nationale Vliegtuig Herkennings Kampioen­schappenWanneer: 21 november

Luchtvaartbeurs AviodromeWanneer: 21 en 22 november

FAI Worldcup (para)Wanneer: 2 t/m 6 december

Kerstjumbo (Aviodrome)Wanneer: 12 december

(advertentie)

Flarm al meer dan 13000 keer toegepast in Europa

PowerFLARM 57

Traf cmonitor met TFT kleurendisplay en ingebouwde ADS-B ontvanger. Kan gecombineerd worden met originele Flarm.

Glider-EquipmentBoerenverdriet 104613AK Bergen op ZoomT: +31-(0)164-213213F: +31-(0)164-213212E: info@glider-equipment.nl

PowerFLARM

Combinatie van Flarm en ADS-B ontvanger als portable apparaat.

Werkt op batterijen of boordspanning.

Glider-Equipment is of cieel distribiteur van Flarm, Garrecht en Butter y Avionics.Wij leveren apparatuur en onderdelen van alle grote leveranciers uit voorraad vanuit onze winkel in Bergen op Zoom.Meer info is te vinden op onze website.

Wij hebben demonstratie apparatuur beschikbaar. Neem contact met ons op als u meer wilt weten over Flarm, of als u graag van de demo apparatuur gebruik wilt maken.

Voor meer info over Flarm en ADS-B:www. arm.nlwww. arm.chwww.power arm.dewww.garrecht.comwww.butter yavionics.com

Butter f ly

WWW.GLIDER-EQUIPMENT.NL

Bestaande Flarm systemen kunnen met een speciale ADS-B ontvanger van Garrecht en een display van Butter y Avionics uitgebreid worden tot een systeem dat ook voor toestellen met een transponder kan waar-schuwen. Door de radar stijl weergave van het overige verkeer is eenvoudig vast te stellen waar ander verkeer zich bevind en kan er tijdig rekening mee gehouden worden. Gebruikers staan er elke keer weer van verbaasd hoeveel verkeer er in de buurt is wat nog niet is opgemerkt.De systemen kosten vaak niet meer dan een parachute en zijn eenvoudig in te bouwen.

Flarm staat voor Flight Alarm en is een waarschuwingsysteem voor andere vlieg-tuigen en obstakels. Inmiddels is dit van oorsprong Zwitserse systeem al meer dan 13.000 keer verkocht. In tegenstelling tot systemen die op transponders reageren geeft dit systeem zeer nauwkeurig weer of er gevaar voor botsing bestaat, en zal daar dan voor waarschuwen. Een meer dan uitstekende aanvulling bij See and Avoid. De nieuwste ontwikkelingen op het gebied van veiligheid is de zogenaamde Power Flarm, speciaal bedoeld voor het gemotoriseerde VFR verkeer. Deze systemen laten een combinatie zien van toestellen uitgerust met Flarm en toestellen met een transponder.

Airsportsmail_GE.indd 1 01-09-2009 10:49:16