PRAK

TISCH

Je bentarbeidsongeschikt.Wat nu?

www.mloz.be

(©) Onafhankelijke Ziekenfondsen / Brussel, maart 2010(Ondernemingsnummer 411 766 483)

Een uitgave van de Onafhankelijke ZiekenfondsenSint-Huibrechtsstraat 19 - 1150 Brussel

T 02 778 92 11 - F 02 778 94 04commu@mloz.be

—Foto’s > Isopix

Wanneer je door ziekte, ongeval of zwangerschap

niet kan werken of stempelen ben je arbeids-

ongeschikt.

Gelukkig kan je in zo’n periode rekenen op een vervangings-

inkomen. Vanzelfsprekend moet je daarvoor aan een aantal

voorwaarden voldoen.

Je leest in deze brochure om welke voorwaarden het gaat.

Daarnaast kom je ook te weten hoeveel een uitkering

bedraagt, welke praktische stappen je ervoor moet onder-

nemen en hoe de erkenning en controle van de arbeids-

ongeschiktheid verlopen.

Achteraan vind je de antwoorden op enkele praktische vra-

gen in verband met arbeidsongeschiktheid.

Deze brochure vertrekt vanuit het perspectief van een werk-

nemer. De regeling voor zelfstandigen is grotendeels gelijk-

lopend, tenzij anders vermeld.

Je bentarbeidsongeschikt.Wat nu?

Een arbeidsongeschiktheid van 66 %?

5

Voorwaarden voor een uitkering

Na de periode van gewaarborgd loon (zie p. 6) ontvang je een vervangingsinkomenvan je ziekenfonds. Hiervoor gelden enkele voorwaarden.

- Je bent aangesloten bij een ziekenfonds.- Je hebt het statuut van actieve of werkloze

werknemer of zelfstandige.- Door je aandoening kan je geen professionele

activiteiten meer uitoefenen en je hebt danook elke beroepsactiviteit stopgezet (bijklussenmag niet).

- Je aandoening tast je verdienvermogen aanmet minstens 1/3 van het inkomen dat jenormaal verdient (tijdens de eerste zes maan-den van de arbeidsongeschiktheid) of van hetinkomen dat je kunt verdienen in de verschil-lende beroepen die je kunt uitoefenen (na zesmaanden arbeidsongeschiktheid). De graad vanarbeidsongeschiktheid bedraagt dus 66 %.

Voor zelfstandigengeldt geen percentage. Zijmoeten hun persoonlijkeberoepsactiviteiten volledighebben stopgezet.

6

Van gewaarborgd loon tot invaliditeit

Gewaarborgd loonBij de aanvang van de arbeidsongeschiktheid betaalt je werkgever je loon gewoonverder. Dat is de periode van het ‘gewaarborgd loon’. De duur ervan is afhankelijk vanje arbeidsstatuut.

Periode gewaarborgd loongeen 14 dagen 30 dagenarbeider (in proefperiode) arbeider (na proefperiode) /bediende bediende bediende(minder dan 1 maand in dienst) (meer dan 1 maand in dienst (na proefperiode)

maar in proefperiode)

7

InvaliditeitWanneer je arbeidsongeschiktheid langerdan een jaar duurt, krijg je het statuut vaninvalide. Vanaf de eerste dag van dedertiende maand van de arbeidsonge-schiktheid ga je over in invaliditeit.

De adviserend geneesheer van je zieken-fonds stuurt hiervoor een verslag naar deGeneeskundige Raad voor Invaliditeit (GRI)bij het RIZIV (Rijksinstituut voor Ziekte- enInvaliditeitsverzekering). Die bekijkt je dos-sier en neemt een beslissing.

De GRI en de adviserend geneesheer kun-nen je oproepen voor een controleonder-zoek om de erkenning van je invaliditeit teverlengen of te beëindigen.

Extra voordelen bij invaliditeitAls invalide geniet je binnen de Ziekte- enInvaliditeitsverzekering veelal van eenkorting op het openbaar vervoer en insommige gevallen van een verminderingvan bepaalde gemeente- en provincie-belastingen.

Indien je bruto jaarlijks gezinsinkomenlager is dan 15.063,45 euro, verhoogdmet 2.788,65 euro per persoon ten laste(bedragen geldig sinds 1 januari 2010),dan heb je recht op verhoogde tege-moetkoming bij een ziekenhuisopname,aankoop van geneesmiddelen of genees-kundige verstrekkingen.

Vraag hiervoor meer informatie bij je zie-kenfonds.

Primaire arbeidsongeschiktheidNa de periode van gewaarborgd loon gaat de arbeidsongeschiktheid over in primairearbeidsongeschiktheid. Je ziekenfonds betaalt je dan een vervangingsinkomen uit.

De primaire arbeidsongeschiktheid duurt maximaal twaalf maanden. Ze begint vanafde datum waarop de adviserend geneesheer van je ziekenfonds je arbeidsongeschikt-heid goedkeurt.

Heb je net een ziekteperiode achter de rug en herval je binnen de veertien dagen indezelfde aandoening? Dan heb je geen recht op de volledige periode van gewaarborgdloon.

Je krijgt enkel de dagen gewaarborgd loon uit-betaald die nog overbleven na de vorige ziekte-periode. Krijg je een andere aandoening, dan hebje wel recht op een volledige periode van ge-waarborgd loon.

Zelfstandigenontvangen geen gewaar-borgd loon bij gebrek aaneen werkgever.

8

Arbeidsongeschikt:welke stappen onderneem je?

Wanneer je arbeidsongeschikt wordt, dien je zo snel mogelijk je werkgever enje ziekenfonds te verwittigen.

Je werkgeverAls werknemer ben je verplicht onmid-dellijk (bij voorkeur de dag zelf nog) jewerkgever op de hoogte te brengen vande arbeidsongeschiktheid.

Dit doe je aan de hand van de proceduredie beschreven staat in het arbeidscon-tract, het arbeidsreglement of de collec-tieve arbeidsovereenkomst (CAO).

Meestal eist de werkgever ook een genees-kundig getuigschrift binnen de door hetarbeidsreglement of door de CAO bepaaldetermijn. Indien er geen termijn bestaat,moet je het getuigschrift binnen tweewerkdagen aan je werkgever bezorgen.

Naast het feit dat je arbeidsongeschiktbent, vermeldt dit getuigschrift:- de vermoedelijke duur van de arbeids-

ongeschiktheid- of je je mag verplaatsen

De behandelende arts mag in geen gevalde reden van de arbeidsongeschiktheidvermelden.

Duurt je arbeidsongeschiktheid langerdan de datum op je attest? Dan dien jeeen verlenging aan te vragen en die aanje werkgever te bezorgen.

Je ziekenfondsJe dient je ziekenfonds zo snel mogelijk opde hoogte te brengen van de arbeidson-geschiktheid. Dit doe je aan de hand vanhet document ‘getuigschrift van arbeids-ongeschiktheid’ dat je eenvoudig kanaanvragen bij je ziekenfonds.

Je laat dit getuigschrift door je behande-lende arts invullen en stuurt het onderte-kend en gedateerd terug naar jeziekenfonds.

Het getuigschrift vermeldt:- de aanvangsdatum van de arbeidsonge-

schiktheid- de medische reden- datum, handtekening en stempel met

identificatiegegevens van de behande-lende geneesheer

Opgelet! Je kunt het getuigschrift ook af-geven, maar dan enkel op het vermeldeadres en in ruil voor een ontvangstbewijs.Steek het nooit in de brievenbus van jeplaatselijke ziekenfondskantoor.

Verstuur het document bij voorkeur via depost. De poststempel geldt dan als bewijs.

9

Werkloze 3 dagenArbeider 14 dagenBediende 28 dagenZelfstandige 29 dagen

Het aantal dagen wordt berekend van bijde begindatum van de arbeidsonge-schiktheid.

Indien de laatste dag van deze termijn eenzaterdag, zondag of feestdag is, dan wordtde termijn verlengd tot uiterlijk de eerst-komende werkdag.

VoorbeeldEen arbeider is arbeidsonge-schikt vanaf 3 februari en kanzijn arbeidsongeschikheid aan-geven tot 16 februari. Indien de16e een zondag is, dan mag hijzijn arbeidsongeschiktheid aan-geven tot 17 februari.

Wanneer je de aangifte buiten deze ter-mijn verstuurt, krijg je een financiële sanc-tie. Het bedrag van je vervangings-inkomen vermindert dan met 10 % in deperiode waarin je te laat bent. Je krijgt devolledige ziekenfondsuitkering pas uitbe-taald vanaf de eerste werkdag volgend opde dag waarop de aangifte toekwam bijde adviserend geneesheer.

Wanneer verwittigen?De adviserend geneesheer moet de aangifte van arbeidsongeschiktheid ontvangen bin-nen een welbepaalde termijn, afhankelijk van je statuut.

1010

Nadat je het ziekenfonds op de hoogte hebt gebracht van je arbeidsongeschiktheidgaat de adviserend geneesheer van het ziekenfonds na of je voldoet aan de wettelijkecriteria. Hij roept je op voor een eerste onderzoek en brengt je schriftelijk op de hoogtevan de beslissing.

Erkent de adviserend geneesheer je arbeidsongeschiktheid, dan bepaalt hij ook een ver-moedelijke duur en legt hij een datum vast voor een later controleonderzoek.

> Kan ik tegen deze beslissing in beroep gaan? Zie ‘vaak gestelde vragen’ p. 17.

Voor zelfstandigenbezorgt het ziekenfonds naast hetinlichtingsblad ook een vragenlijst i.v.m.de beroepsactiviteiten. Zo kan de advi-serend geneesheer een gefundeerdebeslissing nemen over de arbeidsonge-schiktheid.

Samen met je erkenning stuurt je zieken-fonds je een‘inlichtingsblad voor de bere-kening van je uitkeringen’.

Zolang je dit niet invult en terugstuurt,kan je ziekenfonds je uitkering niet bere-kenen noch uitbetalen.

Erkenning en controlevan de arbeidsongeschiktheid

11

Controle door de werkgeverJe werkgever kan op elk moment (tijdens de volledige periode van de afwezigheid) na-gaan of je arbeidsongeschiktheid gewettigd is.

Hiervoor schakelt hij een onafhankelijke controlearts in die jou kan oproepen voor eencontroleonderzoek. Het is onmogelijk dit te weigeren, tenzij je getuigschrift vermeldt datje je niet mag verplaatsen. De reiskosten voor het controleonderzoek komen ten lastevan de werkgever.

De controlearts gaat na of de werknemer wel degelijk arbeidsongeschikt is en verifieertde waarschijnlijke duur. Hij deelt zijn bevindingen schriftelijk mee aan de werknemer,eventueel na overleg met de behandelende arts die het eerste getuigschrift voor dewerkgever heeft afgeleverd.

Controle door de adviserend geneesheer van het ziekenfondsOm na te gaan of je arbeidsongeschiktheid verlengd wordt, roept de adviserend ge-neesheer je op voor een controleonderzoek. Hoe vaak dat gebeurt, hangt af van je ge-zondheidstoestand. Ga je niet op de uitnodiging in, dan loop je het risico je uitkeringtijdelijk of definitief te verliezen.

Je dient de adviserend geneesheer op dehoogte te brengen van een adreswijziging(binnen de twee dagen) of een verblijf inhet buitenland (tien dagen voor je vertrek).

Voor een verblijf in een EU-lidstaat, Noor-wegen, IJsland, Liechtenstein of Zwitserlandvolstaat een kennisgeving. Voor alle anderelanden heb je vooraf de schriftelijke toe-stemming van de adviserend geneesheernodig. Zo vermijd je een oproep voor eencontroleonderzoek tijdens je afwezigheid.

Meer info overde adviserend geneesheer?Raadpleeg onze brochure ‘De advise-rend geneesheer van je ziekenfonds’.Je kunt ze aanvragen bij je ziekenfonds-kantoor.

12

Hoeveel bedraagt de uitkering?

De uitkering is een percentagevan het laatst verdiende bruto-loon en is afhankelijk van jegezinstoestand en het feit of jeprimair arbeidsongeschikt ofinvalide bent.

Het maximum dagbedrag van je loon voor de berekening van de dagelijkse uitkeringvoor primaire arbeidsongeschiktheid bedraagt 118,37 euro (bedrag geldig vanaf1 januari 2010).

Er bestaat eveneens een minimumvergoeding (zie tabel), beginnend vanaf de 7e maandvan de arbeidsongeschiktheid en afhankelijk van de situatie van de werknemer (regel-matig of niet).

Voor zelfstandigenis de uitkering een forfaitaire vergoeding,afhankelijk van het aantal personen ten laste,die wordt betaald vanaf de tweede maand vande arbeidsongeschiktheid.

Supplement ‘hulp van derden’Je hebt recht op een supplement van 12,73 euro per dag bij je uitkering wanneer jezwaar zorgbehoevend bent en je nood hebt aan hulp van andere personen voor al-ledaagse handelingen zoals:- je verplaatsen- koken en eten- je verzorgen en aankleden- je woning onderhouden- communiceren of deelnemen aan sociale activiteiten- gevaarlijke situaties inschatten

Dit kan vanaf de vierde maand arbeidsongeschiktheid. Je vraagt dit aan bij je zieken-fonds. De adviserend geneesheer evalueert dan je afhankelijkheidsgraad en beslist of jehulpbehoevend bent. Daarna wordt je dossier overgemaakt aan het RIZIV dat je dossiergoedkeurt of niet.

> Wat indien ik werkloos ben? Zie ‘vaak gestelde vragen’ p. 17.

13

De uitkering in bedragen (vanaf 1 januari 2010)dagbedragen uitkering loontrekkenden

dagbedragen uitkeringen zelfstandigen

metgezinslast alleenstaand samenwonend

zonder PTL

Primaire arbeidsongeschiktheid

minimum eerste 6 maanden geen geen geen

minimum vanaf de 7e maand leefloon(niet-regelmatig werknemer)

€ 37,22 € 27,91 € 27,91

minimum vanaf de 7e maand(regelmatig werknemer)

€ 48,30 € 38,65 € 33,14

maximum € 71,02 € 71,02 € 71,02

Invaliditeit

minimum leefloon(niet-regelmatig werknemer)

€ 37,22 € 27,91 € 27,91

minimum (regelmatig werknemer) € 48,30 € 38,65 € 33,14

maximum € 76,94 € 65,10 € 47,35

metgezinslast alleenstaand samenwonend

zonder PTL

primaire AO € 46,67 € 35,41 € 29,64

invaliditeitzonder stopzetting bedrijf

€ 46,67 € 35,41 € 29,64

invaliditeitmet stopzetting bedrijf

€ 48,30 € 38,65 € 33,14

De uitkeringspercentages van het laatst verdiende brutoloon

algemene regeling regeling zelfstandigen

met PTL alleenstaand samenwonend met PTL alleenstaand ofsamenwonend

primaireAO 60 % 60 % 60 %forfait

met PTLforfait

zonder PTL

invaliditeit 65 % 55 % 40 %forfait

met PTLforfait

zonder PTL

141414

Opnieuw aan de slag

Je kunt het werk hervatten of opnieuw gaanstempelen uit eigen beweging of verplicht doorhet ziekenfonds.

De betaling van je uitkering stopt dan. Je kuntook gedeeltelijk opnieuw aan de slag om gelei-delijk aan weer in het arbeidsritme te komen.

Verplichte werkhervattingWanneer de adviserend geneesheer of deGeneeskundige Raad voor Invaliditeitoordeelt dat je niet meer voldoet aan dewettelijke voorwaarden voor arbeidson-geschiktheid, loopt je erkenning af.

In dat geval ben je verplicht om je profes-sionele activiteiten te hervatten op eenvooraf meegedeelde datum. Het zieken-fonds stopt dan vanzelfsprekend de beta-ling van je uitkering.

Spontane werkhervattingWanneer je uit eigen beweging het werk hervat of opnieuw gaat stempelen, moet je jeziekenfonds onmiddellijk op de hoogte brengen. Dat doe je via een standaarddocu-ment dat je bij het begin van je arbeidsongeschiktheid ontving.

Gedeeltelijke werkhervattingNa een periode van inactiviteit kan je ookgedeeltelijk het werk hervatten. Zo heb jede tijd om geleidelijk opnieuw aan hetvoltijdse arbeidsritme te wennen. Je be-houdt dan een deel van je uitkering.

Je doet dit vanzelfsprekend met het ak-koord van de adviserend geneesheer, jewerkgever en eventueel de arbeidsge-neesheer.

De adviserend geneesheer moet je aan-vraag voor gedeeltelijke werkhervattinggoedkeuren vóór je opnieuw aan de slaggaat.

Opgelet!De uitkering stopt automa-tisch op het einde van demaand waarin je de pensi-oengerechtigde leeftijd be-reikt (65 voor mannen envrouwen) of op de dag vol-gend op de datum van hetoverlijden.

Werkhervatting: spontaan of verplicht

16

ArbeidsreïntegratieBen je fysiek niet in staat om je vorige ac-tiviteit of een beroep aansluitend bij je op-leiding op te nemen? Dan kan deadviserend geneesheer met de arbeids-geneesheer van je werkgever op zoekgaan naar een andere functie in je werk-omgeving.

Maak hiervoor eerst een afspraak met jearbeidsgeneesheer om dit te bespreken.

Wanneer je om gezondheidsredenen tochniet aan de slag kan in je vorige werkom-geving, dan kan de adviserend genees-heer in overleg met andere tussen-personen zoals de VDAB (Vlaamse Dienstvoor Arbeidsbemiddeling), Actiris (ar-beidsbemiddelingsbureau voor het Brus-sels Hoofdstedelijk Gewest) of de SIG(Stichting Integratie Gehandicapten) opzoek gaan naar een nieuwe werkomge-ving die wel bij je fysieke mogelijkhedenaansluit.

BeroepsherscholingDe adviserend geneesheer kan je voor-stellen een herscholing te volgen naar eenberoep aangepast aan je gezondheids-toestand. Het RIZIV moet daarvoor eengoedkeuring geven.

Tijdens je herscholing blijf je erkend als ar-beidsongeschikte en behoud je je uitke-ring.

Als het RIZIV je herscholing erkent, danbetaalt je ziekenfonds ook de kosten vanje herscholing terug (inschrijvingsgeld,cursusgeld, materiaal, reiskosten metopenbaar vervoer…).

Je arbeidsongeschiktheid wordt na deperiode van herscholing dan herbekekenin functie van je verworven vaardigheden.Vanaf dan ben je immers opnieuw be-schikbaar voor de arbeidsmarkt.

Begeleiding bij de arbeidsreïntegratieen herscholing

17

Vaak gestelde vragen

Mag ik als arbeidsongeschiktebijklussen?Nee. Je moet elke professionele activiteit hebbenstopgezet, ook elke bijverdienste. Zo niet verlies je jeuitkering.

Mag ik vrijwilligerswerk uitoefenentijdens mijn arbeidsongeschiktheid?Ja. Maar vraag hiervoor steeds vooraf de toestem-ming aan je adviserend geneesheer. Die gaat na of jegezondheidstoestand toelaat om het vrijwilligers-werk uit te oefenen, waarna hij je een schriftelijketoelating geeft. Je moet wel zelf je aanvraag doen.

Wordt mijn uitkering nog belast?Ja. Uitkeringen van het ziekenfonds zijn net zoals be-roepsinkomsten belastbaar. Het ziekenfonds houdtop de meeste uitkeringen wel al een bedrijfsvoorhef-fing in, behalve op invaliditeitsuitkeringen. Personenmet een laag gezinsinkomen kunnen recht hebbenop bepaalde belastingsverminderingen. Die wordenautomatisch toegepast.

Wat als ik hetwerk herneemenherval?Je arbeidsongeschiktheid wordt niet opgeschort wan-neer je na een primaire arbeidsongeschiktheid het

werk hervat en binnen veertien dagen hervalt.Na een invaliditeitsperiode geldt hetzelfde principe,maar dan binnen drie maanden. Herval je binnen dieperiode, dan word je automatisch opnieuw invalide.Vanzelfsprekend ontvang je in beide gevallen geenuitkering voor de periode waarin je hebt gewerkt.

Kan ik in beroep gaan tegen de beslis-sing van de adviserend geneesheer ofde GRI om de arbeidsongeschiktheidniet te erkennen of stop te zetten?Je kunt de beslissing van de adviserend geneesheerof de GRI aanvechten bij de arbeidsrechtbank. Je hebtdaarvoor drie maanden de tijd, vanaf de datum vande beslissing.Je dient dan een aangetekende brief in te dienen bijde arbeidsrechtbank van je woonplaats. De rechtbankneemt een beslissing na een geneeskundig onderzoekvan een onafhankelijke controlearts.De procedurekosten zijn ten laste van het zieken-fonds, ongeacht de uitspraak van de rechtbank. Hetereloon van een advocaat betaal je echter zelf. In af-wachting van de uitspraak dien je je in te schrijvenals werkzoekende en ontvang je een werkloosheids-uitkering (enkel voor loontrekkenden).

18

Wat doe ik als ik een ongeval hebtijdens mijn arbeidsongeschiktheid?Je bent verplicht je ziekenfonds op de hoogte te bren-gen van elk ongeval waarvan je het slachtoffer bent.Je ziekenfonds stuurt je dan een aangifteformulierdat je volledig ingevuld moet terugsturen. Doe je ditniet, dan kan de uitbetaling van je uitkering wordenstopgezet.

Kanmijn werkgever me ontslaantijdens mijn arbeidsongeschiktheid?Je werkgever mag een werknemer in arbeidsonge-schiktheid op eender welk moment ontslaan. De op-zegtermijn, als die er is, gaat in op het moment dathet werk wordt hervat.Wanneer de werkgever beslistdat de opzegtermijn niet gepresteerd moet worden,betaalt hij een opzegvergoeding.Wanneer je arbeider bent, dient je werkgever aan tetonen dat je ontslag noodzakelijk en gerechtvaardigdis door een noodwendigheid van de onderneming (bv.een herstructurering).

Kan ik zelf mijn ontslag indienentijdens mijn arbeidsongeschiktheid?Ja. Tijdens de arbeidsongeschiktheid kan je op elkmoment je arbeidsovereenkomst beëindigen. De op-zegperiode loopt tijdens de periode van arbeidson-geschiktheid.

Hoeveel bedraagt mijn uitkering voorarbeidsongeschiktheid wanneer ikwerkloos ben?Ben je werkloos, dan wordt je uitkering berekend opbasis van je werkloosheidscategorie of op basis vaneen van je leeftijd afhankelijk forfaitair loon. Dat kaneen bedrag opleveren gelijk aan, hoger of lager dande werkloosheidsuitkering. Tijdens de eerste zesmaanden arbeidsongeschiktheid is de uitkeringsteeds gelijk aan de werkloosheidsuitkering.

19

Nuttige adressen

www.socialsecurity.beDe website van de FOD Sociale Zekerheid met extra informatie over arbeidsongeschikt-heid voor werknemers en zelfstandigen.

www.rsvz.beDe website van het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekering der Zelfstandigen,kortweg het RSVZ.

www.mloz.beDe website van de Landsbond van de Onafhankelijke Ziekenfondsen.

de Landsbond van de Onafhankelijke Ziekenfondsen groepeert:

Veran

tw.U

itgev

er:P.M

erten

s-La

ndsb

ondv

ande

Onafh

anke

lijkeZ

ieken

fonds

en/S

int-H

uibrec

htsst

raat1

9-11

50Br

usse

l/20

10/0

3

Brochures en praktischeinfo om u te helpen—www.mloz.be