Aneurysmavandelichaamsslagader(aorta)indebuikDeopenprocedure

1. Welkom 32. Hetaneurysmavandeaortaindebuik 33. Deoperatie 54. Complicatiesvandeoperatie 65. Ontslagennazorg 76. Overigeinformatie 87. Contact 9

3

1.Welkom

WelkominhetacademischziekenhuisMaastricht(azM).Uwvaatchirurgheeftontdektdatueenverwijdinghebtaanuwlichaamsslagader(aorta)indebuikeenzogenaamdaneurysmaaortaabdominalisofAAA.Binnenkortzaldezeverwijding,tijdenseenoperatieinhetazM,wordenverholpen.Uwartsheeftuverteldhoedegangvanzakenronddeoperatieis.

Omuvoortebereidenopwatkomengaat,schetsenwijindezefoldereenbeeldvandegebeurtenissenrondomuwvaatoperatie.Diversefactorenkunnendegangvanzakenechterbeïnvloeden,waardoorvandebeschrevenproceduresmoetwordenafgeweken.Demedewerkersvanonsziekenhuiszullenuooksteedsmondelinginlichtenoverwatergaatgebeuren.Vooralgemeneinformatieoveropnameenvaatoperatiesverwijzenwijunaardefolder“Opname voor een vaatoperatie”.Dezefolderiseenaanvullingmetspecifiekeinformatieoverdeopnameenoperatievooreenverwijdingvandebuikaorta.Wijverzoekenuditboekjetebewarenenmeetenemenalsuwordtopgenomen.Erstaatnamelijkinhoeuwverblijfinhetziekenhuisglobaalzalverlopen.

2.Hetaneurysmavandeaortaindebuik

Hetaneurysmavandeaortaindebuik(AAA)iseenverwijdingvandelichaamsslagaderinhetverloopindebuik.Dezeverwijdingbedraagtmeerdananderhalfmaaldedoorsnedevanhetnietverwijdedeelvandeaortadirectbovenhetaneurysma.Indepraktijkbetekentditdatdebuikaortaopdeplaatsvandeverwijdingeendoorsnedeheeftvandriecentimeterofmeer.Opdeplaatsvandeverwijdingisdevaatwanduitgerektendunnergeworden.Doordeverwijdingneemtdespanningindevaatwandtoe.Ookdebloedstroomineenaneurysmaisverstoord,hetbloedwerveltdaarrond.Daardoorvormtzichinhetaneurysmalangsdeuitgezettewandeenbloedstolsel.Stukjesvan

4

hetstolselkunnenlosrakenenmeegevoerdwordennaarkleinerebloedvaten,waardoordezeverstoptraken.Indeuiterstesituatiescheurthetaneurysmaenstroomthetbloeduithetbloedvat.

DemeesteAAA’swordengroter,desnelheidwaarmeeisverschillend.Dekansopeenruptuur(hetscheuren)vanhetAAAneemtmethetgroeientoe.Hoewelmeerderefactoreneenrolspelen,zoalshogebloeddruk,rokenenlongziekten,blijktdatdekansopeenruptuurzeerkleinis(minderdantweeprocentperjaar),zolangdedoorsnedevanhetAAAkleinerdan5,5centimeteris.Wordtdedoorsnedegroterdanzescentimeter,danneemtdekansopbarstensneltoe.Ongeveertienprocentperjaar,afhankelijkvandesnelheidwaarmeehetAAAgroeit.Indehelftvandegevallenhalenpatiënten,naeenruptuur,hetziekenhuisnietenoverlijden.Vandepatiëntendieinhetziekenhuiseenspoedoperatieondergaanoverlijdtdehelftalsnog.Kortom,slechtséénopdevierpatiëntenoverleefteenruptuurindebuik.

HetAAAismeestala-symptomatisch.DitwilzeggendatveelpatiëntenmeteenAAAgeenofnauwelijksklachtenhebbenendaaromookvaakgeenweethebbenvanhetaneurysma.HetAAAwordtvaakbijtoevalontdekt,wanneerbijiemandomandereredeneneenonderzoekplaatsvindt.Zokanbijlichamelijkonderzoekeenuitgezette,kloppendezwellinggevoeldwordeninhetgedeeltevandebuikdatbovendenavelligt.MaarvooralbijechografischofröntgenonderzoekvandebuikkomenAAA’saanhetlicht.

EenenkelekeerveroorzaakthetAAAvagerugklachtenenpijnindebuik.DitkanbetekenendathetAAAbijnagaatscheuren.DeruptuurvaneenAAAiseendramatischegebeurtenis,dieveelpatiëntennietoverleven.Deruptuurveroorzaaktheftigebuik-ofrugpijn,eenuitzettende,kloppendezwellingindebuikeneenshock.Verschijnselenvaneenshockzijnondermeer:zeerbleekzien,koudenklamaanvoelen,eenkoudeneusenuiteindelijkbewustzijnsverlies.

Aneurysmavandelichaamsslagader(aorta)indebuik,deopenbehandeling

5

HeeftdeechoofCT-scanaangetoonddathetAAAbijueendoorsnedeheeftvan5,5centimeterofgroter,dankomtuinprincipeinaanmerkingvooreenoperatie.Ookeensnellegroeivananeurysma’s,bijpatiëntendieonderpoliklinischecontrolezijn,kanaanleidingzijntotoperatiefingrijpen.Eenvoorwaardeisweldatuwconditieeendergelijkeoperatietoelaat.Ookuwleeftijdspeelteenrolbijdebeslissingomwelofnietteopereren.Eenslechteconditieeneenhogeleeftijdverhogennamelijkhetoperatierisico.

Decomplicatiesbijdezeoperatiekunnenzeerernstigzijn.Erisveelbloedverliesenhethartendenierenkrijgenhettijdensdeoperatiezwaarteverduren.Vijftotzevenprocentvandepatiëntenoverlijdttijdensdeoperatieofvlakernaaandegevolgenervan.Daarommoetafgewogenwordenofdekansopeenruptuuropweegttegenhetoperatierisico.

3.Deoperatie

DeoperatievoordebehandelingvanhetAAAbestaatuithetplaatsenvaneenvaatprothese.Deoperatievindtplaatsonderalgeheleanesthesie(narcose).Debuikwordtvollediggeopend,zodatdeaortaaanbeidezijdenvanhetaneurysmakanwordenafgeklemdendedarmenaanéénkantvandebuikkunnenwordengelegd.Hetaneurysmawordtopengekniptenhetbloedstolselwordteruitgehaald.Vervolgenswordteenvaatprotheseinhetaneurysmagelegd.Dezeprothesewordtbovenenonderhetaneurysmaaandeaortagehecht.Denogaanwezigevaatwandwordtomdeprotheseheengelegd.Omdatdeaortaonderdeafgangvandebelangrijkezijtakkenwordtafgeklemd,istijdenshetafklemmengeentijdelijkeomleidingnodig,zoalsbijhartoperaties.Debenenkunnennamelijkveellangerzonderbloeddandebuikorganen.

VaakzijnernaasthetAAAookernstigevernauwingenofverwijdingenindebekkenslagaders.Ditzijndeslagadersdienaardebenenlopen.Ineendergelijk

6

gevalwordtdevaatprotheseaangeslotenopdebekken-ofliesslagaders.Dezevaatprothesewordteenbifurcatieprotheseofwel‘broekprothese’genoemd,omdatdezetweepijpenheeft.NaafloopvandeingreepgaatunaardeRecovery(uitslaapkamer),waarueennachtblijft.

4.Complicatiesvandeoperatie

Elkeoperatiegeeftrisicoopcomplicatiesalshartinfarct,wondinfectie,longontsteking,trombose,bloedingenenbeschadigingvanorganenofzenuwen.Omdezerisico’steverkleinenwordtuvoordeoperatieonderzochtenwordendenodigevoorzorgsmaatregelengetroffen.HetplaatsenvaneenprothesebijeenAAAkanspecialecomplicatiesmetzichmeebrengen.• Deverbindingtussendeprotheseenhetbloedvatkangaanlekken,waardoor

nabloedingenkunnenoptreden.• Erkanereenbloedstolselontstaandatdeprotheseofeenbeenslagader

afsluit.Daniseennieuweoperatienoodzakelijk.• Hetafklemmendichtbijdenierslagaderskandefunctievandenierentijdelijk

verstoren.Danisheamodialyse(hetspoelenvanhetbloeddooreen kunstnier)tijdelijknodig.

• Ookkanblijvendeschadeontstaanaandenieren.• Hetafklemmenvandeaortatijdensdeoperatiebetekenteenzware

belastingvoorhethart.Ditkanhartproblementotgevolghebben.

Toteenpaardagennadeoperatiekuntubuikpijnofeenverminderdeeetlusthebben.Ditkomtomdatdedarmentijdensdeoperatieopzijzijngelegdenweerophunnormaleplaatsmoetenkomen.Ditgaatmeestalvanzelfweerover.

Tijdensdeoperatiekanbijmannelijkepatiëntendezenuwdiedezaadlozing

Aneurysmavandelichaamsslagader(aorta)indebuik,deopenbehandeling

7

regelt,beschadigdraken.Daardoorstroomthetspermanietnaarbuitentoe,maardeblaasin.Paslaterwordthetspermauitgeplastviadeurine.Deze“inwendige”zaadlozingisgeheelonschadelijk.Erverandertooknietsaanhetgevoel;hetorgasme(klaarkomen)enstijfwordenvandepenisblijvennormaal.Ditismeestaleenblijvendecomplicatie.

5.Ontslagennazorg

Alsueenbuikoperatiehebtondergaanvoeltuzichnaontslaguithetziekenhuiswaarschijnlijkeentijdlangnietfit.Uhebtweinigeetlustenbentsnelvermoeid.Indieperiodeishetgoedomrustigaantedoenenlichamelijkeactiviteitenvoorzichtigoptebouwen.Deeerstezeswekennaeenoperatiemoetuoplettenmettillen,hoestenenpersen,omdatditteveelkrachtuitoefentophetlittekenindebuikwand.Pasnadrietotzesmaandenzultuweerdeconditiehebbendieuvoordeoperatiehad.Eenvaatprothesegaatmeerdan25jaarmee:ukuntdaarmeeallesdoenwatugewendwastedoen.

Nahetherstelvanuwbuikoperatiewordtuinheteerstejaareenaantalkerengecontroleerd(afhankelijkvanuwherstel).Daarnazaldevaatprotheseendeslagadererbovenenerondermetechografiejaarlijkswordengecontroleerd.

8 Aneurysmavandelichaamsslagader(aorta)indebuik,deopenbehandeling

6.Overigeinformatie

InformatiemateriaalInhetziekenhuisisdevolgendeinformatieaanwezig:• InformatiefoldervandeNederlandseHartstichting: “Aneurysma van de Aorta in de buik”• VerschillendeanderefoldersvandeNederlandse Hartstichting.• Verschillendefoldersover:“gezonde voeding”, “stoppenmetroken”enovermeerlichaamsbeweging.

Adressen (patiënten)verenigingenVereniging van VaatpatiëntenPostbus1323720ACBilthovenTelefoonnummer:030-6594651(maandagtotenmetvrijdagvan09.00uurtot17.00uur)www.vaatpatiënt.nl

Nederlandse HartstichtingPostbus300,2501CH‘s-GravenhageTelefoonnummer:080-3000300(informatielijn),0703155555(algemeennummer)www.hartstichting.nl

9

7.Contact

Wanneerunahetlezenvandezefoldernogvragenhebt,aarzeldannietomdezeaandeverpleegkundigenofaanuwartstestellen.Eenmaalthuiskuntumetproblemenenvragenbijuwhuisartsterecht.VerpleegafdelingB4: 043-3876420PolikliniekAlgemeneChirurgie:043-3874900SpoedEisendeHulp(SEH): 043-3876700

Wijwensenueenspoedighersteltoe.AfdelingVaatchirurgieVerpleegkundigenverpleegafdeling.

10 Aneurysmavandelichaamsslagader(aorta)indebuik,deopenbehandeling

Noteerhieruwaantekeningenenvragen

11

Noteerhieruwaantekeningenenvragen

Bezoekadres:P.Debyelaan256229HX,MaastrichtPostadres:Postbus58006202AZMaastricht

T:043-3876543

W:www.azm.nl

E:Patientenvoorlichting@mumc.nl

Uitgave:augustus2011

23928-0811