Als je me maar blijft schrijven

herman franke & manon uphoff

Als je me maar blijft schrijven

Uitgeverij Podium, Amsterdam

Als je me maar.indd | Sander Pinkse Boekproductie | 13-12-11 / 11:21 | Pag. 3

5

Holle Bilt, 20 september 2009

Lieve Herman,

Het is nu een paar dagen later, ik heb een klein beetje de gelegenheid gehad het bericht te laten ‘indalen’. Wat zoveel betekent als: ergens in een ruimte in mijn denken bevindt zich de akelige wetenschap dat je ongeneeslijk ziek bent, voor die ruimte is een doek geschoven, niet heel dik, ik kan erdoorheen kijken, en dan weet ik het weer, en ik kan de doek dichttrekken en dan is dat een nogal donkere plek waar ik, dat weet ik, een aantal keren naartoe zal moeten, de komende tijd.

Ik ga zo meteen een wandeling maken met Bebek*, door het bos, we zijn in de Holle Bilt, ‘de datsja’, — gisteren hebben we een lam aan het spit gestoken voor vrienden van Bebek, nou ja, we, de verdeling was heel erg: de mannen deden het beest, de vrouwen gingen een rillerig rondje door het bos doen, maar ik heb ’m wel rondgedraaid aan het spit (de ogen waren eruit en dat scheelt enorm).

Na dat wandelingetje ga ik verder aan deze mail, deze brief, hoe je het noemen wil, ik heb er enorme behoefte aan je te schrijven, vind dat ook wel weer hypocriet van mezelf, want soms laat ik zo lang niets van me horen, dan

* Partner van Manon Uphoff.


6 7

ben ik aan het werk en ga ik met mensen om alsof er een eindeloze zee van tijd over is, straks, later. Die tijd heb ík dan niet (ik ben druk, ik heb werk te doen, ik schrijf enzovoort), maar als ik klaar ben, dan ligt daar die zee... Je weet dat, je kent dat al jaren van me.

Hoe dan ook, we hebben dat loopje door het bos gedaan, het is zondag dus het stikt er van de joggers, de honden-uitlaters, de gezinnen met kinderen, waar je ook kijkt, iedereen is bezig het bos ‘functioneel’ te benutten, krijg dan erge zin om heel demonstratief met een laptop een snoeiharde vecht-dvd te kijken, tussen de bomen. Ik hou van bos, maar wat je er aan natuur fascisten in aantreft is gekmakend, heb er een plaatje met een hitler-snorretje van mos voor bedacht. Zo vertelde Bebek dat al jaren de jacht op de vogelkers geopend is, dat is een bodembedek-kende struik, doet het goed, maakt grond rijk, is lekker voor vogels met de besjes, maar die struik ‘hoort’ er niet, en moet dus weg. Daar gaan miljoenen in zitten, om dat dan weer helemaal te verwijderen. Toen we terugkwamen lag er een nieuwe dode spitsmuis die Mowgli had achter-gelaten, tamelijk deerniswekkend, met zijn spitse neusje omhoog en de pootjes bijna gevouwen, alsof-ie aan het bidden was. Ik wil er van alles over vertellen, maar het is nu even net als met die aflevering van Fawlty Towers waarin Basil iedereen waarschuwt ‘Don’t mention the war’ als het groepje Duitse gasten aan tafel zit, waarna ‘the war’ absoluut nog het enige is dat wordt ge-mentioned, dat ik denk, hè, moet ik nu al die dode beestjes noemen,


6 7

maar het spitsmuisje ligt er, en in de koelkast rust een in aluminiumfolie gewikkelde lamsbout, en verder schrijf ik aan Goede dokters en goede patiënten* en ben dus alleen maar bezig met ziekte en ziekteprocessen en lichaam, en natuurlijk, het is één grote bezweringsformule en je hebt gelijk en het is goed (en ook gemeen) dat je het hardop zei en nog weleens zeggen zal als ik het dreig te vergeten: ‘Manon, jij gaat óók!’

Ik wil verder niet dat dit een treurig, larmoyant of akelig beschouwend stuk geleuter wordt, ik zei al, heb gewoon de behoefte om te praten, via mail, om te corresponderen, zolang je praat is er de mens, ik zag een geweldige documentaire, weet niet of je ’m hebt gezien, over een Engelse hersenchirurg die regelmatig afreist naar de Oekraïne, weergaloze documentaire over de vriend-schap tussen de jongere Oekraïense chirurg, die met de schamele middelen die hem ter beschikking stonden niet alleen moest diagnosticeren, opereren, behandelen, maar ook zo’n beetje het hele ziekenhuis moest leiden, en de oudere Engelse chirurg, die in Engeland altijd de beste instrumenten en werkomstandigheden had, — en hun relatie met de patiënten, de tumoren die ze bestreden, ik heb nog nooit eerder die driehoek arts-patiënt-ziekte/aandoening in het landschap van de omstandigheden

* Werktitel van de uitgave Het moet eten, ademhalen, slapen... Het menselijk lichaam volgens Manon Uphoff, verschenen bij Uitgeverij Contact, 2009.


8 9

zo mooi, scherp, in beeld gebracht gezien, de vertrou-wensband die ontstaat, de afstand die er is, het ‘lekkere’ van opereren. ‘Als ik aan het opereren ben, ben ik niet bezig met humaan zijn,’ zoiets zei de oudere arts, ‘dan vind ik het gewoon geweldig, de herrie, het bloed, het boren...’

Tegelijk lieten ze zien hoe hij, gespannen en van top tot teen gevuld met adrenaline, de operatiekamer inging om een jonge man van zijn hersentumor af te helpen. Die angst had hij nodig, die enorme stress en spanning, want anders werd je zelfgenoegzaam, en daarmee levens-gevaarlijk voor de patiënt. Die trouwens wakker bleef, bij kennis, zodat de chirurg kon zien wat hij deed, en alles wat er misging meteen kon registreren. Maar het ging niet om die operatie, het ging om de levensgrote dilem-ma’s, om de inzet van die twee mannen, echte inzet, grote inzet, en het vertrouwen dat ze kregen van de gemeen-schap, van al die mensen in de wachtkamer, en hun besef dat ondanks dat, ondanks al dat vertrouwen, en al hun inzet, en ook hun technische vaardigheden, zowel patiënt als zij voor een onmogelijke taak stonden.

Herman, ik sta nu voor de onmogelijke ‘taak’ om enerzijds tot me door te laten dringen dat je tijd drastisch wordt ingeperkt, anderzijds om dat weer een beetje te vergeten. Ik hoop dat je je goed voelt, niet te moe bent, dat je aan het werk kunt.

Wat trouwens ook erg, erg mooi was aan die docu-mentaire, was hoe die twee chirurgen op een gegeven


8 9

moment met een omgekieperd zakje met afgedankte instrumenten aan tafel zaten, en iets in elkaar schroef-den, stukje rubber eromheen, beetje draaien, beetje slijpen, hier en daar wat lijmen en kijk, het kon weer mee, echt twee jongens aan een werkblad, rode oren, beetje bezweet, helemaal gelukkig dat het lukte met dat instru-mentje.

Liefs, Manon


10 11

Amsterdam, 30 september 2009

Lieve Manon,

Bedankt voor je mooie brief. Dat is dan toch alweer een eerste winstpuntje van zo’n vuile ziekte met doodvonnis, dat ik mooie post van je krijg. Ja, die chirurgen kunnen wel wat, maar zodra er niet meer gesneden kan worden, lopen de successen hard terug. Toch heb ik nu behoor-lijk baat bij die hormoonkuur, ik voel me stukken beter, nauwelijks meer pijn en gewoon vrijwel net zo energiek als altijd, dus ik stort me met de moed der wanhoop op het schrijven, ik zou me leeg willen schrijven voordat de tijd valt, maar ja, schrijf mij maar eens leeg in korte tijd... Ik heb Joost* voorbereid op een ‘heel dik hallu-cinerend raar boek’. Dat is het tweede winstpuntje, dat bij het schrijven alle remmingen wegvallen, voort moet het, voort voort, schrijven en leven beginnen samen te vallen. Dit allemaal voor zo lang of zo kort als het duurt. Een vreemd gevolg, amper een winstpuntje, is dat ik bij het zien van fitte oude mannen steeds moet vloeken, en dat me opvalt hoe oud schurken van mannen worden, die Charles Manson is al zesenzeventig godverdegodver, en bij het zien van jonge mannen voel ik een grimmige jaloezie opkomen. Het is alsof ik in een schilderij van

* Joost Nijsen, uitgever van Podium.


10 11

Magritte ben beland of in een onmogelijk bouwwerk van Escher. Ik kijk naar mijn uiterlijk volkomen onge-schonden lichaam, voel me krachtig, en weet dat het gezichtsbedrog is. En ik geloof opeens ook niet meer in Darwin met zijn natuurlijke selectie, want dit is een heel onnatuurlijke selectie, als je het mij vraagt. Maar mij wordt niets gevraagd, ook zo irritant van die dood. Nou ja, lieve Manon, je mede leven doet me goed, dat wou ik maar zeggen.

Liefs,Herman


12 13

Tolsteeg, 14 oktober 2009

Lieve Herman,

Wat heb je ons gisteren een prachtige, mooie, fijne avond bezorgd! Ik ben er helemaal gelukkig van wakker geworden (nu aan de koffie en al in voorbereiding voor de fotograaf die al om half elf komt), zingende vrienden, zingende Anne*, spelende jij en zingende Carla**, met haar fijne, brooszuivere stem die me deed denken aan een glasdraadje dat heel lang is uitgetrokken en waardoorheen iets levends stroomt, nou ja, echt fijn. Nu ben ik even sprakeloos, ik heb hier die hete koffie, binnen raast het al over de tv met de dsb, de pensioenen, met het faillis-sement van The Entertainment Group, dus ik ga nog even niet naar binnen, ik blijf nog heel even hier, aanstaande vrijdag vertrekt Bebek voor een weekje Dobrinj, ik blijf thuis.

Liefs, Manon

* Anne Chris Dekker, stiefdochter van Herman Franke, dochter van Carla Schoo.** Carla Schoo, partner van Herman Franke.


12 13

Amsterdam, 15 oktober 2009

Lieve Manon (en Bebek),

En jij mij met je gulle aanwezigheid en Bebek met zijn warme meelevendheid (sommige mensen zeggen dat ze meeleven maar ik voel er dan niets bij, maar bij Bebek voelde ik het al voordat hij iets had gezegd), ja het was een bijzondere avond, het duurde tot half drie hier (een wodka als toetje), ik vreesde een pak slaag de volgende dag maar dat bleef uit, op die sluipmoordenaars is echt geen peil te trekken, maar ja, daar zijn het sluipmoor-denaars voor... Ik kreeg zojuist de uitnodiging voor 29 oktober, prachtige kaft met die vlinders, en ik ben natuurlijk heel nieuwsgierig naar het boek, als het even kan komen we naar de presentatie, dat snap je wel. Als Bebek in Kroatië zit kun je je dus mooi rustig voorbe-reiden op de lancering van de nieuwe Uphoff.* Dat gaat vast goed. En ik ben blij dat Joost ons in 1995 bij elkaar gebracht heeft, dat wilde ik ook nog even zeggen.

Liefs van Herman

* Manon Uphoff, De spelers, De Bezige Bij, 2009.


Als je me maar blijft schrijven

Documents

Transcript of Als je me maar blijft schrijven