PowerPoint-presentatie - Hogeschool Rotterdam · 2017-01-18 · •“Ik merk vaak dat spelling me...

18
12/01/2017 1 Taalvaardigheid en studiesucces hebben een direct verband. Hoe implementeer je een efficiënt taalbeleid om de slaagkansen van studenten te vergroten? An De Moor Talenbeleidcoördinator Odisee en KU Leuven campus Gent en Brussel Hogeschool Rotterdam, 12 januari 2017 An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

Transcript of PowerPoint-presentatie - Hogeschool Rotterdam · 2017-01-18 · •“Ik merk vaak dat spelling me...

Page 1: PowerPoint-presentatie - Hogeschool Rotterdam · 2017-01-18 · •“Ik merk vaak dat spelling me in de steek laat, vnl. bij het schrijven van teksten in andere leergebieden. Ik

12/01/2017

1

Taalvaardigheid en studiesucces hebben een direct verband.Hoe implementeer je een efficiënt taalbeleid

om de slaagkansen van studenten te vergroten?An De Moor –Talenbeleidcoördinator Odisee en KU Leuven campus Gent en Brussel

Hogeschool Rotterdam, 12 januari 2017

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

Page 2: PowerPoint-presentatie - Hogeschool Rotterdam · 2017-01-18 · •“Ik merk vaak dat spelling me in de steek laat, vnl. bij het schrijven van teksten in andere leergebieden. Ik

12/01/2017

2

“Studenten kunnen nauwelijks nog lezen en schrijven” An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

Onderzoek Jeroen Lievens (KHLIM)

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

Onderzoek Jeroen Lievens (KHLIM)

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

Page 3: PowerPoint-presentatie - Hogeschool Rotterdam · 2017-01-18 · •“Ik merk vaak dat spelling me in de steek laat, vnl. bij het schrijven van teksten in andere leergebieden. Ik

12/01/2017

3

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017 An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

“Taal is een noodzakelijke, maar niet de enige voorwaarde voor

studiesucces.”

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017 An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

“We moeten meer aandacht aan de Nederlandse taal gaan besteden dan we nu doen.” (blz. 38)

“Zonder taal geen communicatie. Zonder taal geen begrip. Zonder taal geen verbinding.” (blz. 47)

Page 4: PowerPoint-presentatie - Hogeschool Rotterdam · 2017-01-18 · •“Ik merk vaak dat spelling me in de steek laat, vnl. bij het schrijven van teksten in andere leergebieden. Ik

12/01/2017

4

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

WANT:

Taal(beleid) is essentieel in het kader van

diversiteit

studiesucces

beroep/werkveld

KADER

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

1. Heerlijke nieuwe wereld

2. Meten is weten

3. Taalbeleid: wwwwwh?

Samenhang studiesucces en taalscreening (Spittaels & Vrijders, 2011)

0-25%

26-50%

51-75%

76-100%

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

Categorie 1: laag(D) Categorie 2: laag

tot voldoende (C) Categorie 3:voldoende tot

hoog (B)

Categorie 4: hoog(A)

0-25%

26-50%

51-75%

76-100%

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

Test: inhoud TaalVaST

Drie soorten items

• woordkennis

• lezen (en schrijven)

• studiestrategieën

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

Page 5: PowerPoint-presentatie - Hogeschool Rotterdam · 2017-01-18 · •“Ik merk vaak dat spelling me in de steek laat, vnl. bij het schrijven van teksten in andere leergebieden. Ik

12/01/2017

5

0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% 70,0% 80,0% 90,0% 100,0%

Foutief gebruik van scheidbare werkwoorden

Foutief gebruik van voornaamwoorden

Foutief gebruik van lidwoorden

Congruentiefouten

Beperkt woordenschatgebruik

Foutief gebruik van voegwoorden

Onaangepast register

Foutief gebruik van voorzetsels

Foutief gebruik van woordtekens

Foutieve meervoudsvorming

Foutieve werkwoordspelling

Fouten open / gesloten lettergreep

Afgebroken zinnen

Weinig afwisseling

Foutieve woordvolgorde

Totale afwezigheid van tekststructuur

Geen alinea's

Gebrek aan basisstructuur

Cor

rect

heid

Wo

orde

nsch

atW

oor

dniv

eauZ

insn

ive

auTek

stn

ivea

u

Figuur 1: Gemiddelden per foutencategorie

Top 3

Gebrek aan basisstructuur

Ongepast register

Beperkt woordenschatgebruik

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017 An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

KADER

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

1. Heerlijke nieuwe wereld

2. Meten is weten

3. Taalbeleid: wwwwwh?

vragen rond taalbeleid

1. Is je taalbeleid een top downbeleid of bottom up, en wat zijn hierbij voordelen, nadelen, valkuilen?

2. Hoe valideer je bottom up-initiatieven en integreer je die in een beleid?

3. Hoe kan je een taalbeleid handhaven/continueren?

4. Hoe zorg je ervoor dat een taalbeleid opgevolgd wordt door de betrokken docenten?

5. Hebben anderstalige nieuwkomers/meertalige studenten andere noden en hoe ga je daarmee om?

6. Differentieer je je taalbeleid volgens vakgebieden en opleidingen?

7. Hoe doe je aan kwaliteitszorg?

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

Page 6: PowerPoint-presentatie - Hogeschool Rotterdam · 2017-01-18 · •“Ik merk vaak dat spelling me in de steek laat, vnl. bij het schrijven van teksten in andere leergebieden. Ik

12/01/2017

6

1. Top down- of bottom up-beleid?Voordelen, nadelen, valkuilen?

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

ACTIEPLAN KAHO Sint-Lieven

ACTIE TIMINGSchrijven van taalbeleidsplan door KVT Taalbeleid september 2009 – mei 2010

Bevraging van alle docenten 7 juni 2010

Goedkeuring ‘KaHo SL –Taalbeleidsplan’ in Directiecollege 22 juni 2011

Operationaliseren/implementeren van beleidsplan en actieplan

door de Werkgroep Taalbeleid i.s.m. de Taalbeleidcoördinator

- - SENSIBILISEREN

- - informeren van de opleidingshoofden en docenten

- - uitvoeren van de geplande activiteiten om de

doelstellingen te bereiken volgens de 3 pijlers waarop

taalbeleid berust:

1. PROFESSIONALISERING

2. TAALSCREENING

3. REMEDIËRING/TAALONDERSTEUNING

vanaf september 2011

Pilootprojecten vanaf september 2011

Effectmetingen oktober 2013

Evaluatie taalbeleidsplan oktober 2013

Digitale docentenbevraging

KaHo Sint-Lieven maart/juni 2010

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

Hoe het begon: BOTTOM-UP met een

docentenbevraging

Doelen op studentenniveau: het vergroten van de

academische taalvaardigheid en de professionele taalcompetentie

Doelen op docentenniveau: bij docenten competenties

ontwikkelen om de taalvaardigheid van studenten te verhogen in de lessen, de cursussen, …

Doelen op hogeschool-/universiteit- en opleidingsniveau: de voorwaarden scheppen en strategieën

ontwikkelen voor de implementatie van acties en het nakomen van afspraken, de evaluatie en de opvolging van het taalbeleid, de bijsturing en het faciliteren van nieuwe acties

TAALBELEIDSPLAN met DOELEN op lange en op korte termijn

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

Noodzakelijk voor doorstroming: TOP-DOWN-steun vanuit Directiecomité

Page 7: PowerPoint-presentatie - Hogeschool Rotterdam · 2017-01-18 · •“Ik merk vaak dat spelling me in de steek laat, vnl. bij het schrijven van teksten in andere leergebieden. Ik

12/01/2017

7

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

Academiejaar 2011-2012Taalscreening en digitale taalondersteuning

Noodzakelijk voor doorstroming: medewerking

van alle opleidingshoofden via ankerpersonen talenbeleid

2. Hoe valideer je bottom-up initiatieven en integreer je die in een beleid?

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

- HANDLEIDING C1-certificaat Engels- HANDLEIDING C1-certificaat Frans

TALENBELEID- VISIETEKST- HANDLEIDING

Goodpractices

Actiepunten

per opleiding

•Opleiding

•Docenten

•Studenten

Stuurgroep talenbeleid

VOORZITTER: Talenbeleidcoördinator

LEDEN: ankerpersoon per opleiding

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

3. Hoe kan je een taalbeleid handhaven/continueren? (Hoe zorg je ervoor dat het niet staat of valt met enthousiaste medewerkers?)

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

Page 8: PowerPoint-presentatie - Hogeschool Rotterdam · 2017-01-18 · •“Ik merk vaak dat spelling me in de steek laat, vnl. bij het schrijven van teksten in andere leergebieden. Ik

12/01/2017

8

VISIETEKST TAALBELEIDSTRATEGISCHE DOELSTELLINGEN

Strategische doelstelling 1: het taalbeleid moet zorgen voor het verhogen van de slaagkansen van de studenten DOOR het realiseren van volgende operationele doelstellingen:

het bepalen van de starttaalcompetentie

het opsporen van lacunes en sterktes

het (aan)bieden van remediëring, ondersteuning en verdieping

Strategische doelstelling 2: het taalbeleid moet de academische taalvaardigheid voor studie en beroep bevorderen DOOR het realiseren van volgende operationele doelstellingen:

het uittekenen van leerlijnen

het implementeren van taalontwikkelend lesgeven

Strategische doelstelling 3: elke opleiding moet een (coherent) personeelsbeleid met aandacht voor taalcompetenties uittekenen DOOR het realiseren van volgende operationele doelstellingen:

de aanwerving van taalvaardige docenten

het bewust maken en professionaliseren van docenten

TaalVaST

Professionalisering

Professionalisering

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

Breed taalbeleid Odisee: 3 pijlers

Studenten Docenten Opleidingen

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

Grootste knelpunten

• Taal- en vakdocenten kunnen hieraan werken

1. Ontbrekende basisstructuur

2. Registerfouten

3. Beperkte woordenschat

• Een taak voor de taalspecialist

4.

4. Verkeerd gebruik van voorzetsels

5. Congruentiefouten

6. Foute voornaamwoorden en

verwijswoorden

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

Ondersteuning3-6 jaar6-12 jaar12-18 jaar18-?? jaar

Ondersteuning18-?? jaar

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

Page 9: PowerPoint-presentatie - Hogeschool Rotterdam · 2017-01-18 · •“Ik merk vaak dat spelling me in de steek laat, vnl. bij het schrijven van teksten in andere leergebieden. Ik

12/01/2017

9

Docenten: professionalisering

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017 An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

Iedere docent een taalbewuste docent

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

Dat doen we toch al!? Dat is gewoon goed lesgeven.

“Persoonlijk vind ik dat de verantwoordelijkheid van de student.”

Ik ben geen taaldeskundige, mijn eigen taal is zeker niet perfect.

“Daar heb ik in mijn vak geen tijd voor.”

“Ja, interessant, maar in onze opleiding werken wij met grote groepen, dan lukt dat niet.”

“Dat is toch een taak voor het secundair onderwijs?”

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

Page 10: PowerPoint-presentatie - Hogeschool Rotterdam · 2017-01-18 · •“Ik merk vaak dat spelling me in de steek laat, vnl. bij het schrijven van teksten in andere leergebieden. Ik

12/01/2017

10

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

Als je naar het hoger onderwijs gaat, word je geconfronteerd met een heel andere manier van spreken en schrijven

docent

• Input: rijk en veelzijdig taalaanbod

• Stimuleren en begeleiden proces taalontwikkeling

student

• Actieve studiehouding ontwikkelen: taalleerstrategieën en taalattitudes

resultaat• Taal van de student op een hoger niveau brengen

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

TOL, hoe doe je dat?

Breed taalbeleid Odisee: 3 pijlers

Studenten Docenten Opleidingen

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017 An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

Activiteit Inclusief Gericht1. Diagnose = TaalVast x

2. Feedback x

3. Digitale taalondersteuning x

4. Taalmonitoraten x Taalsterk naar de bachelorproef Leerdoelstellingen formuleren Examenmysteries Correct refereren Reflectieverslagen schrijven …

5. Persoonlijke taaltrajecten x

Inclusieve en gerichte taalondersteuning voor studenten in élke opleiding in Odisee!

Teach the teacher

Page 11: PowerPoint-presentatie - Hogeschool Rotterdam · 2017-01-18 · •“Ik merk vaak dat spelling me in de steek laat, vnl. bij het schrijven van teksten in andere leergebieden. Ik

12/01/2017

11

Breed taalbeleid Odisee: 3 pijlers

Studenten Docenten Opleidingen

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

Bachelorniveau

1. De student kan vakliteratuur opzoeken, verzamelen, selecteren, structureren en synthetiseren.

2. De student kan literatuurgegevens kritisch benaderen en toetsen aan de praktijk.

3. De student kan eigen conclusies trekken uit een grafiek.

4. De student kan relevante gegevens verzamelen en interpreteren.

5. De student kan geselecteerde methodes en hulpmiddelen innovatief aanwenden om onderzoek uit te voeren.

6. De student kan vakliteratuur uit het eigen studiegebied combineren en met elkaar in verband brengen.

Schrijfstellingen

1. De student kan een gestructureerde en heldere tekst neerschrijven.

2. De student kan een wetenschappelijke en onpersoonlijke stijl hanteren.

Opleidingen: leerlijnen naar einddoelen

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

Lerarenopleiding BaLO KAHO Werkveldbevraging HWBK “Overtuigend spreken: durf !”

“E-mailnetiquette en spelling”

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

Page 12: PowerPoint-presentatie - Hogeschool Rotterdam · 2017-01-18 · •“Ik merk vaak dat spelling me in de steek laat, vnl. bij het schrijven van teksten in andere leergebieden. Ik

12/01/2017

12

Taal-

taak

Taal-

taak

Taal-

taak

Taal-

taak

Taal-

taak

Taal-

proef

Tussendoel Tussendoel Tussendoel Tussendoel Tussendoel

Tussendoel Tussendoel Tussendoel Tussendoel

Einddoel

De leerlijn naar de bachelorproef

Gebaseerd op Allard Strijker. (2010). Leerlijnen en vocabulaires in de praktijk. Stichting Leerplanontwikkeling - Enschede

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

4. Hoe zorg je ervoor dat een taalbeleid opgevolgd wordt door de betrokken docenten?

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

Page 13: PowerPoint-presentatie - Hogeschool Rotterdam · 2017-01-18 · •“Ik merk vaak dat spelling me in de steek laat, vnl. bij het schrijven van teksten in andere leergebieden. Ik

12/01/2017

13

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

BELEID

• Directiecomité

• Studiegebieddirecteuren

• Opleidingshoofden

SG talenbeleid

• Talenbeleidcoördinator: 50 % takenpakket

• Ankerpersoon talenbeleid/per opleiding: 5% in takenpakket

Vakdocenten

• Alle vakdocenten

ACTOREN TAALBELEID

(Jeurissen & Verheyden 2010)

3 vormen van taalbeleid

Geïsoleerde initiatieven van een taaldocent

Geïntegreerde initiatieven o.l.v. taaldocent/vakgroep NL

Integraal taalbeleid gedragen door hele team

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

geïsoleerd

taalbeleid

geïntegreerd

taalbeleid

integraal

talenbeleid

integraal talenbeleid –enkele citaten

• “Ik merk vaak dat spelling me in de steek laat, vnl. bij het schrijven van teksten in andere leergebieden. Ik vind dat er te weinig besteedt wordt aan zakelijke teksten.”

• “ Ik kreeg pas echt inzicht in mijn schrijfvaardigheid via taalcoachende gesprekken van de taallector.”

student

• “Het is nodig dat we andere talige ‘kerntaken’ selecteren en hiervoor stappenplannen maken (OVUR).”

• “Omdat elk leergebied zijn eigen terminologie heeft, moeten de andervaklectoren aandacht besteden aan hun eigen taalgebruik. Ik kan dat als taalleerkracht niet op eigen houtje doen.”

taaldocent

• “Studenten slagen er vaak niet in om zelfstandig een goed gestructureerde en heldere zakelijke tekst te schrijven (zowel qua inhoud, opbouw, register als woordenschat loopt het fout).”

• “Ik ben zelf onvoldoende ‘taalsterk’ om studenten taalkundig te begeleiden.

vakdocent

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

Aanbod professionalisering: keuze uit

1. Geven van talige feedback. Kijk-wijzer naar papers, verslagen en presentaties.

2. Examenmysteries? Een queeste naar heldere vragen die bijdragen tot meer studiesucces

3. Digitale Schrijfhulp Academisch/professioneel

Nederlands, correct refereren en plagiaat vermijden

4. Mens erger je niet: praktische tips voor niet-taaldocenten om de taalontwikkeling van hun studenten te stimuleren (spreek– en

schrijfvaardigheid)5. Taalbeleid in de lerarenopleiding (project School of

Education)6. Taalontwikkelend lesgeven

Dit aanbod werd via een vijfjarenplan via de Dienst

Professionalisering aan SG-gebieden aangebodenAn De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

Page 14: PowerPoint-presentatie - Hogeschool Rotterdam · 2017-01-18 · •“Ik merk vaak dat spelling me in de steek laat, vnl. bij het schrijven van teksten in andere leergebieden. Ik

12/01/2017

14

Maandelijkse Taalprikkel voor docenten op intranet

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

5. Hebben anderstalige nieuwkomers/meertalige studenten andere noden en hoe ga je daarmee om?

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

Drie getuigenissen van studenten met een migratie-achtergrond

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

Taal en diversiteit

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

Page 15: PowerPoint-presentatie - Hogeschool Rotterdam · 2017-01-18 · •“Ik merk vaak dat spelling me in de steek laat, vnl. bij het schrijven van teksten in andere leergebieden. Ik

12/01/2017

15

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

OPO Nederlands eerste jaar

Taal

scre

enin

g <

70

% NL 1a (semester 1)

= inhaalcursus

in kleinere groepen

Vo

or

alle

stu

den

ten NL 1b

(semester 2)

= les

in grote groepen

+ wekelijks spreekuur

Ned

erla

nd

s 1

a <

70

% Taalcoaching(semester 2)

= les 1 op 1

door Masterstudenten Taal&Letteren

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

Hoe bereik je studenten het best?

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

6. Differentieer je je taalbeleid volgens vakgebieden en opleidingen?

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

Page 16: PowerPoint-presentatie - Hogeschool Rotterdam · 2017-01-18 · •“Ik merk vaak dat spelling me in de steek laat, vnl. bij het schrijven van teksten in andere leergebieden. Ik

12/01/2017

16

Taalbeleid op maat in Odisee en KU Leuven

1. Er is een Odisee-brede visie(tekst) talenbeleid

2. Elk studiegebied past de Visietekst aan op maat

van de opleidingen

3. Elke opleiding kiest voor eigen Actiepunten voor

het komende academiejaar

- worden voorgelegd op stuurgroep talenbeleid door

ankerpersonen talenbeleid

- worden voorgelegd op Bestuurscollege door de

talenbeleidcoördinator

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

SG HWBK

CAMPUS BRUSSEL:

Hadewych Delbaere

SG SAW

CAMPUS BRUSSEL & SCHAARBEEK:

Alisa Coessens

CAMPUS WAAS:

SG GEZONDHEIDSZORGSarah Steckel

SG IWT:Nicole Van Sande

CAMPUS DIRK MARTENS:

An De MoorSG Gezondheidszorg

TECHNOLOGIE-CAMPUS GENT:

Eva Vermeire

SG Gezondheidszorg CAMPUS BRUSSEL &

TERRANOVA:

Eva Vermeire

Isabelle Wellemans

Hilde Laporte

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

SG IWT

TECHNOLOGIE-CAMPUS GENT:

Sabine Martens

CAMPUS PARNAS:

Ad Moeskops

Kathleen Leemans

Op elke Odisee-campus een Taalatelier

7. Hoe doe je aan kwaliteitszorg?

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

Kwaliteitszorg in Odisee

- Audit talenbeleid in ac.jaar 2014-2015

- Onderzoek relatie diversiteit en

taalvaardigheid

- Medewerking aan PWO- en OOF-projecten, bv. EarOpeners (Arteveldehogeschool)

Woordenschaptonderwijs in de kleuterklas

Pen en paper. Writing to learn (UCLL)

Schrijfvaardig in het hoger onderwijs: naar krachtig schrijfvaardigheidsonderwijs voor instromende bachelorstudenten(Thomas More)

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

Page 17: PowerPoint-presentatie - Hogeschool Rotterdam · 2017-01-18 · •“Ik merk vaak dat spelling me in de steek laat, vnl. bij het schrijven van teksten in andere leergebieden. Ik

12/01/2017

17

KORTOM

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

Taalbeleid is essentieel in het kader van diversiteit studiesucces beroep/werkveld

Een brug te ver?

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

Taalvaardigheid en studiesucces gaan hand in hand

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

http://www.odisee.be/talenbeleid

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017

Page 18: PowerPoint-presentatie - Hogeschool Rotterdam · 2017-01-18 · •“Ik merk vaak dat spelling me in de steek laat, vnl. bij het schrijven van teksten in andere leergebieden. Ik

12/01/2017

18

[email protected]

An De Moor - Focusdag HR 12 01 2017