Als de rook om je hoofd is Als de rook om je hoofd is verdwenenverdwenen

Arnhem 28 okt 2010Arnhem 28 okt 2010

Pauline Dekker enPauline Dekker en

Wanda de KanterWanda de Kanter

Wie zijn wij ?Wie zijn wij ?

Longartsen Rode Kruis Ziekenhuis Longartsen Rode Kruis Ziekenhuis Beverwijk Beverwijk

Al bijna 20 jaar longarts Al bijna 20 jaar longarts

80% van ons werk roken gerelateerd 80% van ons werk roken gerelateerd

Longkanker , COPDLongkanker , COPD

DWMDKODWMDKO

Waarom zou je een Waarom zou je een rookstop advies rookstop advies

geven?geven?

Omvang en gevolgen Omvang en gevolgen van tabaksverslavingvan tabaksverslaving

In de vorige eeuw 100 In de vorige eeuw 100 miljoen tabaksdoden miljoen tabaksdoden

wereldwijdwereldwijdUit 1Uit 1ee WHO tabaksrapport WHO tabaksrapport

Februari 2008Februari 2008

Ziektelast in DALY’s door Ziektelast in DALY’s door verschillende verschillende

risicofactoren (WHO 2005) risicofactoren (WHO 2005)

Bijna 4 miljoen rokers Bijna 4 miljoen rokers in Nederlandin Nederland

2 miljoen zullen sterven aan roken 2 miljoen zullen sterven aan roken gerelateerde ziektesgerelateerde ziektes

Waarvan 1 miljoen voor het pensioenWaarvan 1 miljoen voor het pensioen

Jaarlijks 19.000 tabaksdoden (tov Jaarlijks 19.000 tabaksdoden (tov 720 verkeersdoden )720 verkeersdoden )

Wat krijg je ook alweer van Wat krijg je ook alweer van rokenroken

• COPDCOPD• LongkankerLongkanker• PneumothoraxPneumothorax• LongontstekingLongontsteking• HartinfarctenHartinfarcten• Perifeer vaatlijdenPerifeer vaatlijden• Mond/keelkankerMond/keelkanker• BlaaskankerBlaaskanker• CVA CVA

Niet-roker Roker

PThWvHal

Obstructieve longziektenObstructieve longziekten

> 75% van de COPD-ers door roken> 75% van de COPD-ers door roken 22.000 opname’s ivm exac per jaar22.000 opname’s ivm exac per jaar > 25% van gecomb. populatie > 25% van gecomb. populatie

astma/copd rooktastma/copd rookt Aerodynamisch profiel van ICS Aerodynamisch profiel van ICS

verandert in bijzijn van rookpartikelsverandert in bijzijn van rookpartikels

( ook bij passief roken):( ook bij passief roken):

” ” ICS resistentie”ICS resistentie”

Inhaled steroid/tobacco Inhaled steroid/tobacco smoke particle smoke particle

interactions: a new interactions: a new light on steroid light on steroid

resistanceresistanceInvernizzi et alInvernizzi et al

Respir Res 2009 Jun 11;10:48Respir Res 2009 Jun 11;10:48

Roken en hart-Roken en hart-vaatziektenvaatziekten

Rokers van 30-50 jaar : 10 x meer Rokers van 30-50 jaar : 10 x meer kans op HVZkans op HVZ

( Parish et al 1995)( Parish et al 1995)

30% vd sterfte aan coronaire 30% vd sterfte aan coronaire hartziekten door rokenhartziekten door roken

(Kompas 2007)(Kompas 2007)

Roken en de aortaRoken en de aorta

Doetichem cohort studie- Doetichem cohort studie- RIVMRIVM

Rokers met Statines : als roken gestaakt Rokers met Statines : als roken gestaakt zou worden : HVZ risico verminderd zou worden : HVZ risico verminderd zodat 65% geen statines meer nodig zodat 65% geen statines meer nodig hebbenhebben

Per stoppende roker 380 euro besparingPer stoppende roker 380 euro besparing

97 miljoen euro besparing in Nederland97 miljoen euro besparing in Nederland

Wat krijg je ook alweer van Wat krijg je ook alweer van roken -vervolgroken -vervolg

• Reincke’s oedeemReincke’s oedeem• Hydradenitis suppurativaHydradenitis suppurativa• Chronische middenoorontsteking bij kinderen Chronische middenoorontsteking bij kinderen

van rokende oudersvan rokende ouders• Vervroegde overgang bij vrouwenVervroegde overgang bij vrouwen• Slechte zaadkwaliteit bij mannen Slechte zaadkwaliteit bij mannen • ImpotentieImpotentie• Verminderde slagingskans bij IVFVerminderde slagingskans bij IVF• DysmaturitasDysmaturitas• Slechte wondgenezingSlechte wondgenezing• Macula DegeneratieMacula Degeneratie

Verkleuring van de Verkleuring van de gebitselementengebitselementen

Diabetes en roken Diabetes en roken

JAMA 2007JAMA 2007 Willi et alWilli et al

““Active smoking and risk of type Active smoking and risk of type 2 diabetes: a systematic review 2 diabetes: a systematic review and meta analysis”and meta analysis”

RR > 20 sig pd : 1.61RR > 20 sig pd : 1.61 RR < 20 sig pd : 1.29RR < 20 sig pd : 1.29

Diabetes en roken Diabetes en roken

Annals of Internal Medicine Jan 2010Annals of Internal Medicine Jan 2010 Yeh et alYeh et al

““Smoking, smoking cessation, and risk Smoking, smoking cessation, and risk for type 2 Diabetes Mellitus”for type 2 Diabetes Mellitus”

Subgroep analyse : toename kans op DM Subgroep analyse : toename kans op DM na stoppen met roken bij ex zware rokers na stoppen met roken bij ex zware rokers ( > 20 pd) die mn veel gewichtstoename ( > 20 pd) die mn veel gewichtstoename ( > 4 kg) tussen 1( > 4 kg) tussen 1ee en 2 en 2ee controle bezoek controle bezoek

ImpulscontroleImpulscontrole

Het hunkeren naar een Het hunkeren naar een sigaret…. sigaret….

( of taartje)( of taartje)

Het stampende kleuter Het stampende kleuter syndroom..syndroom..

Stampende kleuter Stampende kleuter syndroomsyndroom

Remedie sks- strenge Remedie sks- strenge mamamama

Waarom rookt iemand? Waarom rookt iemand? iedereen weet dat het slecht is: iedereen weet dat het slecht is:

het staat op de pakjes!het staat op de pakjes! Dysbalans bewuste (cognitieve) Dysbalans bewuste (cognitieve)

brein en onbewuste (impulsieve brein en onbewuste (impulsieve brein) brein)

Roker zit vol met gedachtekronkels: Roker zit vol met gedachtekronkels: om de waarheid weg te maken:om de waarheid weg te maken:

Roker wil gewoon NU roken! Roker wil gewoon NU roken! (stampende kleuter syndroom)(stampende kleuter syndroom)

Slaaf van het Slaaf van het onbewusteonbewuste

Dysbalans tussen het Dysbalans tussen het bewuste (cognitie) en bewuste (cognitie) en

onbewuste ( impulsiviteit)onbewuste ( impulsiviteit)

Hoe raakt iemand Hoe raakt iemand verslaafd?verslaafd?

1. De farmacologische verslaving:1. De farmacologische verslaving:

(nicotine, dopamine en de (nicotine, dopamine en de verkeerd afgestelde termostaat.)verkeerd afgestelde termostaat.)

2. Gewoonte /geconditioneerde 2. Gewoonte /geconditioneerde reflexreflex

(Pavlov reactie)(Pavlov reactie)

20 sigaretten per dag 20 sigaretten per dag x 365 dagen per jaar x 365 dagen per jaar x 30 jaar= 219.000x 30 jaar= 219.000

GedachtekronkelGedachtekronkelss

Hoe cognitieve dissonantie Hoe cognitieve dissonantie de verslaving in stand de verslaving in stand

houdt.houdt.

Ik vind het gewoon Ik vind het gewoon lekkerlekker

‘ ‘t helpt me te t helpt me te concentreren..concentreren..

M’n opa is 93 en M’n opa is 93 en rookt eenrookt een

pakje per dag pakje per dag

Maar ik inhaleer Maar ik inhaleer niet…niet…

‘‘T is ‘t enige dat ik nog T is ‘t enige dat ik nog

heb……..heb……..1 pakje per dag a 4,80 euro1 pakje per dag a 4,80 euro 1 week = 33,60 euro1 week = 33,60 euro 1 maand= 134,40 euro1 maand= 134,40 euro 6 maand= 806,40 euro6 maand= 806,40 euro 1 jaar = 1612,80 euro1 jaar = 1612,80 euro 3 jaar = 4838,40 euro3 jaar = 4838,40 euro 5 jaar = 8064 euro5 jaar = 8064 euro 10 jaar = 16.128 euro10 jaar = 16.128 euro

Behandeling van Behandeling van tabaksverslavingtabaksverslaving

Kennis is machtKennis is macht

Pillen en pleisters versus Pillen en pleisters versus Cognitieve GedragstherapieCognitieve Gedragstherapie

Cognitieve gedragstherapie is Cognitieve gedragstherapie is hoeksteen van de behandelinghoeksteen van de behandeling

‘‘Gedachtekronkels rechtstrijken’Gedachtekronkels rechtstrijken’

Pillen en pleisters vooral zinvol in Pillen en pleisters vooral zinvol in de eerste periode van de afkick de eerste periode van de afkick van de rookverslavingvan de rookverslaving

Pillen en pleistersPillen en pleisters

Bij meer dan 10 sigaretten per dag:Bij meer dan 10 sigaretten per dag:

Nicotine vervangersNicotine vervangers Mogen ook bij hart- en vaatziektenMogen ook bij hart- en vaatziekten Voorkeur pleisters ( doorbreken van orale Voorkeur pleisters ( doorbreken van orale

gewoonte)gewoonte) Voldoende hoog doseren ( bij 2 pakjes per Voldoende hoog doseren ( bij 2 pakjes per

dag 2 pleisters per dag)dag 2 pleisters per dag) Bij mensen die erg bang zijn om aan teBij mensen die erg bang zijn om aan te

komenkomen

Pillen en pleisters vervolgPillen en pleisters vervolg

PillenPillen

Nortryptiline voor de jankerdsNortryptiline voor de jankerds Bupropion voor de Bupropion voor de

agressievelingenagressievelingen Varenicycline voor de “maar ik Varenicycline voor de “maar ik

vind het gewoon lekker “ type’svind het gewoon lekker “ type’s

Basis van CGTBasis van CGT

Van zwart-wit denken naar “en en”Van zwart-wit denken naar “en en” Vooroordelen loslatenVooroordelen loslaten Gevoelens zijn geen waarhedenGevoelens zijn geen waarheden Vermijd altijd en nooitVermijd altijd en nooit Plak geen etikettenPlak geen etiketten Wees buigzaamWees buigzaam Je kan meer dan je denktJe kan meer dan je denkt

Een Een gezondheidswerker gezondheidswerker die geen rook stop die geen rook stop

advies geeft advies geeft verwaarloost verwaarloost

zijn/haar patiëntzijn/haar patiënt

Hoe geef je een Hoe geef je een rookstop advies ?rookstop advies ?

De essentie van De essentie van

Motivational InterviewingMotivational Interviewing

SMR poli in de praktijkSMR poli in de praktijk

11ee bezoek : MI bezoek : MI

aan het eind : huiswerk : Boek en SSPaan het eind : huiswerk : Boek en SSP

22ee bezoek – na 2 weken-: huiswerk bezoek – na 2 weken-: huiswerk check en eventueel medicatie check en eventueel medicatie voorschrijvenvoorschrijven

Nadien doorverwijzen POHNadien doorverwijzen POH

Waarom “huiswerk” aan Waarom “huiswerk” aan het begin?het begin?

Selecteren gemotiveerden: let op: Selecteren gemotiveerden: let op: i.t.t. wat wij als dokters gewend zijn!i.t.t. wat wij als dokters gewend zijn!

Tijdsefficient voor de dokter: dus Tijdsefficient voor de dokter: dus kosten effectiefkosten effectief

Het stoppen Het stoppen stappen planstappen plan

18 pagina’s invul oefening om 18 pagina’s invul oefening om inzicht in eigen inzicht in eigen

rookverslaving te vergrotenrookverslaving te vergroten

Thema’s van de 8 Thema’s van de 8 bijeenkomstenbijeenkomsten

11ee : voorstellen: waarom roken/ waarom stop : voorstellen: waarom roken/ waarom stop 22ee : afkickverschijnselen en rouw : afkickverschijnselen en rouw 33ee : hoe zit verslaving in elkaar -hoofdstuk 7 : hoe zit verslaving in elkaar -hoofdstuk 7 44e e : gedachtekronkels - hoofdstuk 27: gedachtekronkels - hoofdstuk 27 55ee : psychologe ( ontspanningsoefeningen)- : psychologe ( ontspanningsoefeningen)- hoofdstuk 13hoofdstuk 13 66ee : diëtiste -hoofdstuk 23 : diëtiste -hoofdstuk 23 77e e : terugval preventie- geleide fantasie: terugval preventie- geleide fantasie 88e : e : het afgelopen jaar….het afgelopen jaar….

SMR poliSMR poli

Format Format www.nederlandstopt.nuwww.nederlandstopt.nu

SMR -Vragenlijst (Fagerstrom): SMR -Vragenlijst (Fagerstrom): afhankelijkheid bepalenafhankelijkheid bepalen

SMR poli 2SMR poli 2 Motivatie > 5Motivatie > 5

Boek en Stoppen stappenplan Boek en Stoppen stappenplan ingevuld: begeleiding longarts/ ingevuld: begeleiding longarts/ longverpleegkundige/ coach/longverpleegkundige/ coach/ groep groep

(Deel opbrengst boek Stichting R/ (Deel opbrengst boek Stichting R/ preventie jeugd roken)preventie jeugd roken)

www.nederlandstopt.nuwww.nederlandstopt.nu