Alcohol en drugs in de wijk: sociale wijkteams aan zet

Jojanneke Diemers (IRIS in de Buurt)Carolien Moerdijk (gemeente Utrecht)Barbra Velthuizen, (Victas)Elske Wits (IVO)

Alcoholcongres, 16 maart 2016

Verslavingskunde dichtbij

Barbra Velthuizen, manager preventie, veldwerk en GBGGZ

Bijeenkomst

1. Verslavingskunde2. Zorgstandaard3. Iris in de buurt4. Wijkambassadeur5. Gemeente Utrecht6. Verbinding

Netwerk GBGGZ Verslavingszorg&

Verslavingskunde• Kennisdomein van de GGZ• Kennis van; - Verslaving, invloed andere leefgebieden- Jeugd, volwassenen, ouderen, LVB- Verslavingsgedrag- Gedragsbeïnvloeding- Preventie, terugval- Aanbod verslavingszorg, co morbide aandoeningen en

hulp op andere leefgebieden. Ervaringsdeskundigheid• Elke verslavingskundige kan de expertise gebruiken/

inzetten en overdragen

Urgentie

• Schaamte• Drempel• Vaak spelen er meerdere problemen• Vroegsignalering en screening• Belangrijke uitdaging; uitstellen of voorkomen

beroep zwaardere zorg

Verslavingskunde

• De verslavingszorg wil de verslavingskunde dichtbij organiseren met als doel vroegtijdig te kunnen signaleren en motiveren zodat er in een eerder stadium kan worden ingegrepen en ernstigere gezondheidsschade voorkomen kan worden.

W

WMOZVWVia huisartsSamenwerking

HUISARTS + POH GBGGZ

Overhe-veling

Bedden afbouw

• Psycho-educatie• Probleemverheldering• klachtbehandeling• E-health

• Kort• Middel• Intensief• chronisch

Ambulantisering

Buurtteams

Informeel netwerk Maatwerk

voorzieningen

Wijk

Analyse

1. Weinig contact met de vz2. Weinig hulpvragen op alleen

middelen3. Vaardigheden bespreekbaar

maken4. Weinig ruimte preventie

5. Meer samenwerking & aansluiten

Zorgstandaard alcoholverslaving: aansluiting ggz en sociaal domein

i.o.v. Netwerk Kwaliteitsontwikkeling GGZElske Wits (projectleider)

Alcoholcongres, woensdag 16 maart 2016

Wat zijn ggz zorgstandaarden?• Van preventie tot en met behandeling en nazorg:

inhoud, organisatie van ggz• Per aandoening een zorgstandaard, ook:

alcoholverslaving• Begin 2017 zijn zorgstandaarden gereed

Belang voor lokaal netwerk

• Perspectief van degene die hulp vraagt is leidend in zorgstandaard

• Dus: breder dan alleen Zvw-verzekerde zorg• Link met sociaal domein (‘maatschappelijk

herstel’)

Ontwikkeling ZS Alcohol, Opiaten Resultaten Scoren, Zwarte Gat, IVO

Reikwijdte zorgstandaard

individuele preventie (hoog)specialistische zorg

lichte problematiek zware problematiek

jeugdigen ouderen

BeleidscontextRelatie cliënt – zorgverlener:• Eigen regie, zelfmanagement, informele zorg• Visie op behandelrelatie: gezamenlijke

besluitvorming en gedeelde uitvoering Organisatie:• Ambulant waar mogelijk, rol basis GGz• Betrekken informele zorgKwaliteit:• Kwaliteitsstatuut, Landelijke

samenwerkingsafspraken GGz

• Wetenschappelijke kennis (gevat in richtlijnen)• Praktijkkennis (deels gevat in richtlijnen)

– perspectief zorgverlener– perspectief cliënt

BELEIDSCONTEXT

Herstel: 4 dimensiesEvidence based

-Klinisch herstel-Functioneel herstel-Maatschappelijk herstel-Persoonlijk herstel

Practice based

Beleidscontext

Lokale samenwerking

• Lokale netwerken (huisarts en POH GGZ, wijkteam, generalistische basis GGz en gespecialiseerde GGz, vrijwilligers, CJG, enz)

• Signaleren, preventie, verwijzen (matchedcare) én: langdurige ondersteuning

• Op zoek naar goede voorbeelden!

Jojanneke DiemersProjectleider IRIS in de Buurt

Achterhoek

IRIS in de Buurt is er voor: Iedereen, die zich zorgen maakt en/of

vragen heeft over alcohol, drugs, gokken en/of internet gebruik en maatschappelijk opvang

De gebruikers zelf.

De mensen om de gebruikers heen; direct betrokkenen zowel in privé als werk setting.

IRIS in de Buurt richt zich op:

• Preventie: universeel, selectief en geïndiceerd

• (Vroeg) signaleren

• Motiveren en stabiliseren

• Toeleiden naar passende hulp

IRIS in de Buurt biedt:

• Informatie en Advies

• Voorlichting

• Consultatie

• Deskundigheidsbevordering

• Individuele begeleiding

IRIS in de Buurt biedt:

Binnen de settings: Openbare ruimte (para)commerciele instellingen/

evenementen Onderwijs Opvoeders Jongerenwerk Zorginstellingen/ ziekenhuizen Netwerken

Kracht IRIS in de Buurt

Laagdrempelig (iris-in de buurt- zorg)Binnen 48 uur reactieAdviseur, geen behandelaarNetwerk in gemeenteGeen verwijzing nodigGeen gebruik eigen risicoOverlast vermindering

Aansluiting Wijkteams

Advies over een inwoner waar mogelijk alcohol, drugs, gamen, gokken of woonproblemen zijn.

Aansluiten tijdens een gesprek met een inwoner als het over alcohol, drugs, gamen, gokken of wonen gaat.

Zelf een gesprek voeren met jouw inwoner als het gaat over alcohol, drugs, gamen, gokken of wonen.

In gesprek gaan met naasten van iemand die problemen heeft met alcohol, drugs, gamen,

Aansluiting wijkteams

Casustiek Bemoeizorg Zorgmijders Gamen

Samenwerken Netwerken Partners

S

Wijkthermometer & Wijkambassadeur

Barbra Velthuizen, manager preventie, veldwerk en GBGGZ

Verslavingskunde

• De verslavingszorg wil de verslavingskunde dichtbij organiseren met als doel vroegtijdig te kunnen signaleren en motiveren zodat er in een eerder stadium kan worden ingegrepen en ernstigere gezondheidsschade voorkomen kan worden.

Wijkthermometer/Wijkambassadeur

• Welk aanbod van Victas is nodig/passend in de wijk

• Wie wordt wijk ambassadeur in de wijk, vast gezicht

Wijkthermometer

• Een scan van een wijk- Analyse bestaande bronnen- Behandelgegevens- Informatie vanuit de teams- Interviews belangrijkste stakeholders wijk

uitkomst

• Omschrijving wijk• Beschermende factoren/belemmerende

factoren• Aangrijpingspunten voor aanbod• Wijkambassadeur

Victas 2016

• Utrecht-Amersfoort• Utrecht gerealiseerd; Noordwest, Zuidwest,

Oost en binnenstad• Uitkomst

Aanbod in de wijk, oa

• Consultatie en advies• Outreachend contact, veldwerk• Deskundigheidsbevordering• Informatiespreekuur• Opvoedingsondersteuning• Collectief aanbod ism netwerkpartners• Crisishulp

Wijkambassadeur

• Netwerk in de wijk• Wijkthermometer • De behoefte/vraag vertalen• Trends/problematiek in de wijk te signaleren

Randvoorwaarden

• Een wijkambassadeur kan zijn/haar taken alleen goed uitvoeren als hij/zij goed op de hoogte is van het aanbod van de instelling in relatie tot de beschikbare inzet (financiering)

• 2e meting

Casus

Utrecht.nl

Hier komt tekst

Alcohol en drugs in de wijk: rol gemeente

Hier komt ook tekst

Volksgezondheid

Carolien Moerdijk

Senior adviseur

Utrecht.nl

Nieuwe nota

• 2015: nota 'Bouwen aan een gezonde toekomst'

• Met de stad werken aan een gezonde stad, gezonde wijk en gezonde start

• Uitgangspunten zijn oa:

- Positieve gezondheid

- Terugdringen gezondheidsachterstanden

Utrecht.nl

Gezonde wijk

- Utrecht: lange geschiedenis van wijkgericht werken

- Nu: ook Volksgezondheid gaat wijkgericht

- Eigen organisatie daarop inrichten

- En gelukkig waren samenwerkingspartners daar al mee bezig: wijkambassadeurschap van Victas

Utrecht.nl

Gezonde wijk

- Analyse van de wijk/buurt (gemeente, Victas)

- Ambities bepalen

- Samen inzetten op een gezonde leefstijl, vergroten van gezondheidsvaardigheden, op de manier die passend is bij de bewoners van en problematiek in een wijk (buurt!)

Utrecht.nl

Victas en buurtteams

In overleg (gemeente faciliteert) grensvlak en samenwerking op het gebied van:

- individuele preventie (signaleren, motiveren, toeleiden) verkennen en vormgeven

- collectieve preventie (voorlichting, groepsondersteuning) verkennen en vormgeven

- ook ‘aan de achterkant’ mogelijkheden voor samenwerking onderzoeken

Wijkteams aan zet

Wat gaan we doen

• Integrale visie op (preventieve)verslavingszorg in de keten en de wijk formuleren

• Ons gezamenlijke aanbod/pakket beschrijven en vaststellen

• Inzetten op zichtbaarheid en PR van de verslavingszorg en ons aanbod

Verslavingskunde dichtbij

• Streven naar een optimale samenwerking met de sociale buurtteams, huisartsen/POH, wijkverpleegkundige en andere belangrijke ketenpartners in de wijk.

• Inzetten op hulp bij vroegsignalering/screening van middelenproblematiek

• Focus op deskundigheidsbevordering van huisarts/POH-GGz en de generalist in de wijk

Verslavingskunde dichtbij

• Zorg op maat en dichtbij organiseren, waarbij ook aandacht voor de naasten/omgeving;

• Andere leefgebieden; werk-sport-uitgaan-onderwijs

• Herkenbaarheid van verslavingszorg vergroten voor lokale ketenpartners, huisartsen, gezondheidscentra en gemeenten;

WMOZVWVia huisartsSamenwerking

HUISARTS + POH GBGGZ

Overhe-veling

Bedden afbouw

• Psycho-educatie• Probleemverheldering• klachtbehandeling• E-health

• Ondersteuning• Consultatie• Educatie• Advies• ….

• Kort• Middel• Intensief• chronisch

Ambulantisering

sport

werk

…

Vrije tijd

…

Buurtteams

generalist

Maatwerk voorzieningen

Informeel netwerk

• OndersteuningConsultatie

• Educatie• Advies • Groepsaanbod• Etc. etc.

Trimbos & VZ

• Werkconferentie (2016) • de inbedding van verslavingskunde binnen de

sociale wijkteams en de wijkgerichte (publieke) gezondheidszorg

• de aansluiting op de zorgpaden van verslavingszorg en huisartsenzorg.

• Suzanne Lokman:slokman@trimbos.nl (030-2959385)

Meer informatieJojanneke Diemers, IRIS in de Buurt Achterhoek. T 088-6061715 E j.diemers@iriszorg.nl

Carolien Moerdijk, Gemeente Utrecht. T 030 – 2861073 E c.moerdijk@utrecht.nl

Barbra Velthuizen, Victas. T 06-52543903 M bvelthuizen@victas.nl

Elske Wits, IVO. T 06-29389343 E wits@ivo.nl

Ontwikkeling ZS Alcohol, Opiaten Resultaten Scoren, Zwarte Gat, IVO