tweemaandelijks tijdschrift • afgiftekantoor 2300 Turnhout 1 • erkenningsnummer: P509283 • juni 200525ste jaargang • nr. 4

Actie Dorpen Roemenië Vlaanderen, Koepel van de Roemeniëwerkingen in VlaanderenAfzender en V.U.: ADR-Vlaanderen, Korte Begijnenstraat 18, 2300 Turnhout

A D R - V L A A N D E R E N

ACTIE

DORPENROEMENIË

ADR NieuwsbRiefnovember 2014

PB- PP B-BELGIE(N) - BELGIQUE

10290

In deze nieuwsbrief: Jubileumvieringen in Diest en Waasmunster AGLT viert 10-jarig bestaan Boekvoorstelling: 25 jaar Roemeense revolutie

ADR Cultuurreis. © Patrick Hauman

2A

DR-

Nie

uwsb

rief

augu

stus

201

42

AD

R-N

ieuw

sbri

efau

gust

us 2

014

In beeld

Gezondheid is het belangrijkste bezit in een mensenleven. In die zin is de zorg voor een goede gezondheid een belangrijke opdracht voor ieder van ons individueel, maar ook een kerntaak voor alle bestuurs-niveaus. Naar aanleiding van 25 jaar samenwerking tussen Vlaanderen en Roemenië werd een symposium georganiseerd rond dit thema. Gezondheidszorg was en is immers nog steeds een belangrijk domein van samenwerking. Aandacht wordt hierbij gegeven aan het opzetten van een kwalitatieve, toegankelijke en betaalbare gezondheidszorg voor iedereen in Roemenië.

Op zaterdag 27 september 2014 wisselden 28 deelnemers ideeën uit over de staat van de Roemeense gezondheidszorg en de uitdagingen voor de toekomst. Goede voorbeelden uit de dagdagelijkse praktijk werden getoetst aan gelijkaardige initiatieven in Vlaanderen. Verder werd er overlegd over mogeljkheden tot samenwerking, wat cruciaal is om toekomstige projecten te realiseren. In Roemenië wordt er momen-teel gewerkt aan een ‘lokaal gezondheidsplan’ door TON. In Vlaanderen wordt er momenteel gewerkt aan een Vlaamse tegenhanger voor dit plan, dit in samenwerking met HICT (een consultancy bureau voor gezond-heidszorg). Meer hierover lees je verder in deze nieuwsbrief.

Een broeiend nest van ideeën rond gezondheidszorg

Buna Ziua!Mijn naam is Marie Vanwing (eerste links op de foto) en op 22 september startte mijn avontuur in Roemenië.

Wat? Welk avontuur? Wel, ik ben hier voor school. Ik studeer sociaal (cultureel) werk in Th omas More Geel. Drie maanden zal ik in Roemenië vertoeven omwille van een buitenlandse stage. Na een lezing op mijn school over ADR en Th e Open Network was ik meteen verkocht. Als ik op buitenlandse stage ging, dan was dat wel naar Roemenië! Hier ben ik dan, nog maar 2 maanden te gaan. Aan vertrekken denk ik nog belangen niet. Het liefst van al bleef ik hier minstens een jaar.

Maar wat doe ik dan precies? Zoveel! Samengevat werk ik op twee gebieden. Gebied 1 is Th e Open Network en AGLT (=de jeugdvereniging van TON). Ik schrijf een Erasmus plus project en een spelletjesboek. Gebied 2 is specifi eker, de GLT (lokale jeugdgroep) van Resita. Hier werk ik aan drie zaken: Het stabieler en effi ciënter maken van de GLT (vormen van structuur), het vormen van animatoren aan de hand van workshops en het promoten en aantrekkelijk houden van vrijwilligerswerk. Buiten al dat denkwerk zijn er natuurlijk ook activiteiten. Per week zijn dit er ongeveer 5: 1 teambuilding, 1 groepsactiviteit, 1 keer promoten, 1 vergadering en 1 speeldag met kansarme kinderen (kinderen met een beperking, weeskinderen of kinderen uit arme gezinnen).

Stil zitten komt er zeker niet aan te pas (en maar goed ook)! Ik heb al een heleboel nieuwe ervaringen en elke dag krijg ik er meer. Het leven op z’n best.Info: Marie Vanwing, marie.vanwing@student.thomasmore.be

Maak kennis met Marie!

3A

DR-N

ieuwsbrief

augustus 2014

In Beeld

NIEUWS VANUIT DE ROEMENIËWERKINGEN TOERISME

JEUGD

ADR NIEUWS

Uitnodiging Contactdag

Uitnodiging Kerstconcert & Red Star Line Museum

Europanova Festival

Masterplan rond gezondheidszorg

TON training te Constanta Boekvoorstelling ‘25 jaar Roemeense revolutie’

ACTUALITEIT

CULTUUR

GESCHIEDENIS

OOK DAT NOG

p. 2

p. 4

p. 7

p. 8

p. 10

p. 10

p. 11

p. 12

p. 12

p. 13

p. 13

p. 14

p. 18

p. 19

p. 20

COLOFON Redactie: ADR-Secretariaat Met dank aan alle vrijwilligers voor hun bijdrage

ADR-Vlaanderen vzw Korte Begijnenstraat 182300 Turnhout Tel.: 014/40.31.65administratie@adrvlaanderen.be www.adrvlaanderen.be

ADR-Kalender

1-8/11/2014 Tentoonstelling 25 jaar Roemeniëcomité Diest 4/11/2014 Raad van Bestuur 8/11/2014 Toeristische avond Roemenië, Geel 16/11/2014 Restaurantdag HUT, Herselt 23/11/201 Eetfestijn ROCA Aalst29/11/2014 Contactdag in het Vlaams Parlement29/11/2014 Avond voor Roemeense inwoners, Geel 1/12/2014 Nationale Feestdag Roemenië 1/12/2014 Boeklancering ‘25 jaar Roemeense revolutie. Verhalen met een Belgisch tintje’. Provinciehuis, Gent2/12/2014 Raad van bestuur 21/12/2014 Museumbezoek ‘Red Star Line’ en kerstconcert de Philharmonie, Antwerpen

Voor meer evenementen en bijkomende informatie: www.adrvlaanderen.be

Jullie evenement op deze kalender? Mail naar administratie@adrvlaanderen.be.

Inhoud

Met steun van de Vlaams Overheid

‘Accepteer wat je niet kan veranderen - Verander wat je niet kan accepteren’

4A

DR-

Nie

uwsb

rief

augu

stus

201

4

Nieuws vanuit de Roemeniëwerkingen

Een kwarteeuw geleden besliste de gemeenteraad van Waasmunster het dorpje Schitu in het zuidwesten van Roemenië te adopteren. Deza adoptie vond plaats helemaal in lijn met de Europese protesten tegen het optreden van de toenmalige dictator Ceausescu.

Van adoptiedorp naar actiedorp Zoals in zoveel Vlaamse en Europese dorpen werden ook in Waasmunster allerlei hulpacties op touw gezet. Eerst werden hele konvooien goederen naar Schitu getranspor-teerd, daarna werden ter plaatse werkkampen georgani-seerd en een aantal jaren nadien werd overgeschakeld naar structurele hulp onder de vorm van een studiefonds voor de plaatselijke jongeren. Sinds 2010 zijn Waasmunster en Bralostita, hoofdgemeente waarvan Schitu deel uitmaakt, officieel verbroederd. Ook het studiefonds loopt nog verder en is zelfs uitgebreid naar hoger onderwijs. Intussen zijn heel wat vriendschapsbanden gesmeed en delegaties ontvangen.

Academische zittingDit alles werd op 21 september 2014 gevierd in het mooie decor van kasteel Blauwendael in Waasmunster. Een tienkoppige afvaardiging uit Roemenië, een ruime schaar van sympathisanten, financiële steungevers en gemeentebe-stuurders werden uitgenodigd voor een academische zitting. Er was een afgevaardigde aanwezig vanuit ADR-Vlaanderen, evenals de verschillende burgemeesters en vrijwilligers van het eerste uur. TV-journaliste Ann De Bie leidde de

verschillende sprekers in. Af en toe bracht een Roemeens duo aangepaste muziek op hakkebord en accordeon.

Tenslotte vond een hartelijke receptie plaats waarna een grote jubileumtaart in de vorm van een Roemeense vlag door beide burgemeesters werd aangesneden. Voor de Roemeense delegatie had de organiserende vzw een ontspannend programma uitgewerkt. Ook gemeentebestuur en gastge-zinnen legden onze Roemeense vrienden enkele dagen in de watten. Enkele weken voordien was er een Waasmunsterse delegatie enthousiast ontvangen in Schitu door de plaatse-lijke bevolking en notabelen. Ook daar was een feestpro-gramma uitgewerkt.

Jubileumboek De 25 voorbije jaren werden prachtig in beeld gezet in een geslaagd jubileumboek: “Waasmunster – Schitu, 25 jaar solidariteit”. Het is een 72 pagina’s tellend boek dat met heel wat anekdotes en geïllustreerd met veel foto’s en documen-ten stap voor stap de evolutie beschrijft van adoptiedorp naar verbroedering.Het boek kan aangeschaft worden tegen de symbolische prijs van € 10 bij jos.vannieuwenhove@telenet.be. Info: Gerald Meuleman, gerald.meuleman13@yucom.be

Vzw Waasmunster helpt Schitu vierde 25-jarig jubileum

Heist onderzoekt samenwerkingEen delegatie van de Heistse Arduas gym-turnkring ging op bezoek in de Roemeense stad Arad. De club wil volgend jaar deelnemen aan een Europees project om haar jonge turners ervaring in het buitenland te bieden.In Arad, de stad waarmee Heist-op-den-Berg in 2011 een twincity-akkoord afsloot, zijn verschillende sportclubs actief. Het bestuur van de turnring ging er van 8 tot 12 augustus op verkenning om de mogelijkheden voor samenwerking te onderzoeken. In het verleden had de club al meerdere malen toptrainers uit Arad op bezoek.Info: Leo Troonbeeckx, leo.troonbeeckx@telenet.be

5A

DR-N

ieuwsbrief

augustus 2014

De klastitularis aan het woord..

‘Hodora doemt op in de duister. Het is reeds middernacht gepasseerd als de bende van TSM Mechelen hun bestem-ming bereikt en ze na een vlucht en een autorit van samen vijf uur, einde-lijk in hun bedje kunnen kruipen. In het kielzog van de klastitularis: zeven leerlingen. Dit jaar staat er een nieuwe uitdaging op het menu: 7 klaslokalen en één leraarslokaal krijgen een mooie tegelvloer.

Zes uur is het opstaan geblazen en na een stevig ontbijt vervoegen ze de school. Lijm wordt gemengd en tegels klaarge-legd in stapeltjes. Nog even nameten, een hulpkoord spannen en de eerste tegellegging is een feit. Er wordt doorge-werkt tot 18u. Een lange dag voor ieder-een maar de eerste resultaten mogen er wezen. Ook de volgende dagen wordt er hard gewerkt.

De jongens beseffen dat ze de luxe en overvloed qua voorzieningen, zoals wij ze ervaren in België, spijtig genoeg, veel te vlug als vanzelfsprekend beginnen te vinden. Hier worden ze met hun neus op de feiten gedrukt. Een mooie levensles voor allen en een reden te meer om een extra inspanning te leveren. Plannen en projecten voor het volgende jaar zijn zo goed als klaar en een uitbreiding qua samenwerking met andere afdelingen en scholen, wordt dit jaar nog verder uitgewerkt.’ Bron: Steven Van Doninck

Eén van de leerlingen getuigt..

‘De start van het grote avontuur: de vlieger was al een begin voor mij. Ik had nog nooit gevlogen maar al bij al dat was zalig. Vol spanning landden we in het donker in Roemenië; we wisten niet goed wat ons te wachten stond. Er stonden 2 busjes voor ons klaar. Na een dolle rit van bijna 2 uur was ik zo blij dat ik kon rechtstaan. De volgende ochtend werden we wakker in een pracht van een landschap met kleine huisjes. Je zag direct dat er veel armoede is en dat wij het duidelijk heel goed hebben bij ons in België. We hebben onze taak volbracht om het schooltje volledig te betegelen. In het weekend zijn we ook naar een stad 50 km verderop geweest, waar het eigen-lijk totaal helemaal anders is en meer luxe. De school was heel blij met ons werk. Ik zal de mensen wel missen die we hebben leren kennen en de kinderen die zo vriendelijk voor ons waren en zo speels en gelukkig met zo weinig. Voor mij een leerrijke en een mooie herinne-ring die ik altijd bij me zal houden.’Bron: Glenn Bogaerts, leerling 7REN TSM

Na vier jaar lang foto’s kijken, was het

eindelijk zo ver...Samen met de andere vrijwilligers van Nijlen voor Hodora vertrok Sofie op maandag 4 augustus naar Roemenië. Aangekomen op de luchthaven van Bacau, reden ze met een overladen busje richting Cotnari, waar hun pensi-onnetje gelegen was.

Op dinsdag begon hun reis dan echt. Het was warm in Hodora. Zeer warm. De hele week werden de vrijwilligers verwend met temperaturen tot diep in de 30 graden. Maar veel tijd om te luieren was er niet: op het programma stonden vele huisbezoeken. Ze bezoch-ten oude bekenden en ze onmoet-ten nieuwe mensen. Tot bij de armste mensen werden ze warm ontvangen met een glasje Tuica, cake, bier en veel gastvrijheid. In het goed gevuld programma, was er ook plaats voor sightseeing. Ze bezochten de school, de zalen en (club)lokalen die Nijlen voor Hodora gerenoveerd of gerealiseerd heeft. Ook was er nog ruimte voor een bezoek aan de vroegere directeur van de plaatselijke wijnfabriek - natuur-lijk met wijnproeverij- en een daguit-stap naar Iasi, de dichtstbijzijnde stad. Naast statige kathedralen en boule-vards liep Sofie in Iasi door het chique-ste shoppingcenter dat ze ooit in haar leven gezien had. Een schil contrast in vergelijking met het dorp Hodora. Bron: Sofie Peeters

Hodora kreeg dit jaar heel wat bezoekers over de vloer.. De vrijwilligersgroep van Nijlen voor Hodora trok afgelopen zomer naar hun partnerdorp. Maar zij waren niet alleen. Ook de jongeren gingen mee. Bovendien trok een delegatie van de Technische Scholen uit Mechelen eveneens naar Roemenië. Zij gingen er werken uitvoeren in de plaatselijke school. Enkele getuigenissen.

6A

DR-

Nie

uwsb

rief

augu

stus

201

4

Roemeense delegatie brengt bezoek aan MaasmechelenBegin september bracht de Roemeense ambassadeur Stefan Tinca een bezoek aan Maasmechelen. Hij werd vergezeld door een delegatie uit de Roemeense stad Cumpana. Doel van dit bezoek was het inwinnen van informatie over de verschil-lende initiatieven die in Maasmechelen genomen werden na de sluiting van de mijnen. Net zoals Maasmechelen kampt de Roemeense stad met heel wat socio-economische moeilijkheden. Maasmechelen vormt daarom een bron van inspiratie voor wat betreft reconversie (= de reorganisatie van een oud industrieel gebied). De Roemeense delegatie bracht o.a. een bezoek aan Maasmechelen Village, Connecterra en de Eisdense Tuinwijk. Ze waren erg onder de indruk van de verschillende succes-volle initiatieven die Maasmechelen ondernomen heeft om de economie terug te stimuleren.

Opgericht in december 1989 en vandaag de dag nog steeds actief: 25 jaar, een Zilveren Jubileum!

Niemand die ooit kon vermoeden dat dit succesverhaal van het Roemeniëcomité van Diest zo lang zou duren. Toch zijn ze levendiger en actiever dan ooit. Hun werking, ideeën en voorstellen worden meer dan ooit gewaardeerd in Apold. Hun evenementen in Diest blijven succesvol; de restaurant-dag met 500 personen, een uitverkochte quizavond met 35 tafels, 2 toneelavonden goed voor 200 toeschouwers, de Draculatocht waar ze 3.700 inkomtickets mochten scheu-ren, de kerstmarkt met vermoedelijk tussen de 2.500 à 3.000 bezoekers. Jawel, Diest en omgeving blijft in hen geloven. Neem hierbij dat de occasionele medewerkers (bij momenten 160 in aantal) en hun leden zich belangloos blijven inzetten dan … “ zijn ze goe bezig”. Ze blijven bescheiden; toch is een viering zeker niet misplaatst.

Viering in ApoldIn Apold nodigen ze de bevolking uit op een fototentoonstel-ling. De officiële opening, met de beide burgemeesters vindt plaats op zaterdag 6 september en zal opgeluisterd worden door de kinderen van de naschoolse kinderopvang die een dansje zullen brengen. Ook op de dorpsfeesten de dag nadien zal aandacht geschonken worden aan het 25 jarig bestaan.

Viering in DiestVoorafgaand aan de eigenlijke viering zal in samenwerking

Diest blijft ‘goe bezig’met het centrummanagement van de stad en de Diestse handelaars een woordzoektocht georganiseerd worden. De etalages van de deelnemende winkels worden aangekleed met Roemeense attributen en een zoektocht naar een woord of een zin levert een prijs op: ballonvlucht voor 2 personen.

Van zaterdag 1 tot en met zaterdag 8 november loopt in de Hallezaal een fototentoonstelling over 25 jaar werking en verwezenlijkingen van het Comité. Er zullen tevens Roemeense standjes zijn met porselein en ceramiek, met schilderijen en aquarellen over de regio Transylvanië waar Apold zich situeert, toeristische info, dia projecties en meer andere… Info: Jos Uyttebroek, jos@uyttebroek.com

7A

DR-N

ieuwsbrief

augustus 2014

Toerisme

In het kader van het samenwerkingsakkoord tussen ADR en Pasar vond van 30 Augustus tot 9 September een 11-daagse culturele rondreis plaats. Twaalf avonturiers van het eerste uur vlogen naar Cluj-Napoca. Gids en lokale touroperator was de “Vlaamse Roemeen” Kris Verellen (Borsa Turism). De plaatselijke cultuur in Maramures, de kloosters van Bucovina en het Saksisch erfgoed van Transsylvanië hebben alle verwachtingen overtroffen.

De gekende vooroordelen en clichés over Roemenië werden al teniet gedaan na de eerste overvloedige maaltijd en de heerlijke overnachting. Van cultuur met een hoofdletter in Sibiu en Targu Mures tot een wol spinnende gastvrouw in een dorpje aan het einde van de wereld. Het kwam allemaal aan de beurt. Een bezoek aan het klooster van Moldovita mocht als partnerdorp van Kruibeke natuurlijk niet op het programma ontbreken. Naar goede gewoonte gaven de zusters weer het beste van zichzelf. Zelfgestookte tuica, palinca, horlinca en de uitgelezen wijnen van Aiud werden zeer gesmaakt. Kortom: het werd een zeer geslaagde reis met veel diversiteit voor een klein maar enthousiast publiek. Roemenië vakantieland op zijn best!

Roemenië in Lonely Planet Top 10 ‘Best value bestemmingen’

voor 2015

Zo hoort u het ook eens van iemand anders. De Lonely Planet is gekend als pionier in het ontdekken en exploreren van nieuwe vakantiebestemmingen. Het is vooral bekend door de uitgave van meer dan 500 Lonely Planet reisgidsen waarin de vinger aan de pols wordt gehouden en dat op alle continenten. Voor volgend jaar maakte Lonely Planet een top 10 van betaalbare en must-see reisbestemmingen. En kijk, Roemenië staat op plaats 9 van de top 10 die aangevoerd wordt door Tunesië. Troeven van Roemenië zijn volgens Lonely Planet de low-budget luchtvaart maatschappijen die Roemenië aandoen, de schappelijke prijs voor accom-modatie en transport. Naast de hoofdstad Boekarest zijn er volgens Lonely Planet ‘budget vriendelijk overnachtingsmo-gelijkheden in middeleeuwse dorpjes, spectaculair kastelen en de unieke Donau Delta’.

Op ontdekking in Roemenië

A D R - V L A A N D E R E N

ACTIE

DORPENROEMENIË toerisme

8A

DR-

Nie

uwsb

rief

augu

stus

201

4

Afgelopen zomer vertrok de leiding van ROCA Aalst voor hun jaarlijkse trip naar Roemenië. Een jaar voordien hadden ze een enthousiast Homorod na 14 fantastische dagen met vier nieuwe animatoren achtergelaten. Ze waren nu heel benieuwd om terug te keren.

De tijd dat ze in Roemenië waren, wilden ze uiteraard zo goed mogelijk besteden. In de namiddag waren ze steeds te vinden bij de kinderen van Chiro Homorod (lid van AGLT). Daarnaast speelden ze ook in Mercheasa. Daar konden ze niet enkel rekenen op veel kinderen, maar ook op heel wat toeschou-wers langs de kant. Met de meisjes van het weeshuis in Rupea gingen ze een dagje zwemmen in Fagaras. Aan de blije gezichtjes kon men zien dat dit alweer een meer dan geslaagde dag was!

Naast de activiteiten in Homorod en in de weeshuizen bezochten ze heel wat mensen in de verschillende nabijge-legen dorpjes. Het is elk jaar schrijnend om te zien dat de situatie in de arme dorpjes er niet op verbetert. Er werd ook een bezoekje gebracht aan Eliana, het meisje dat door zuurstoft ekort tijdens de geboorte niet in staat is om recht-op te lopen. Hier ontstond het idee een fi ets te ontwerpen

Jeugd met speciaal zadel zodat Eliana’s benen soepeler worden. De jonge vrouw die vorig jaar werd geholpen met het transport naar het ziekenhuis van haar doodzieke zoontje van een paar maanden oud, stelde het goed. Het deed de vrijwilligers deugd

om het kleine kereltje een jaar later fl ink gegroeid, gezond en wel thuis te zien.

De winkel in Homorod, waar de ingezamelde kledij verkocht wordt voor heel weinig geld, draait intussen op volle toeren. Elke zaterdag opent de winkel een aantal uur de deuren. De kledij vliegt er de deur uit. De coördi-natrice zorgt ervoor dat alles er correct en goed

verloopt. Ze houdt de vrijwilligers in België op de hoogte over alles wat er in Homorod gebeurt.

Vorig jaar kon Chiro Homorod rekenen op vier nieuwe animatoren. Helaas moesten ze dit jaar vaststellen dat er

slechts twee van overblijven. Daarnaast verlieten de anciens de chiro wegens studies of werk. Het team bestaat nu uit 4 leiding. Ze hopen dan ook dat de oudsten tot hun hogere studies de ‘speelbagage’ van

de jongeren kunnen uitbreiden en dat ze de chiro enthousiast kunnen verderzetten en eventueel zelfs uitbreiden!Bron: Jolien, Karlien, Tiny & Nele

Van zodra het zomer wordt, lonkt Homorod..

Drie jaar geleden vertrokken er voor het eerst enthousiaste jongeren uit Zoersel naar Crucea om daar speeldagen op te starten. Tegen het einde van de twee weken hadden de Roemeense jongeren zelf de touwtjes in handen en deden de Belgische jongeren mee met hun. De uitwisseling werd vervolmaakt door het volgen van de cursus ‘animator in het jeugdwerk’, georganiseerd door AGLT. Ondertussen is er een echte GLT-groep actief in Crucea.

Zo konden dit jaar 8 jongeren van Crucea naar Zoersel komen. Het waren 8 jongeren die nog steeds actief zijn in de GLT. Op de korte tijd dat ze in België waren, deden ze enkele activiteiten mee die georgani-seerd waren via EuroZoersel. De andere activiteiten werden uitgezocht in functie van de speeldagen.

De eerste activiteit die ze meededen was met Kris Kras Akabe uit Halle. Dit is een scoutsgroep voor kinderen met een beperking tussen 6 en 21 jaar. In Roemenië is er nog heel weinig integratie van personen met een beperking. Vaak worden kinderen binnengehouden en gaan ze bijna niet naar school. Daarom was het een meerwaarde hen dit te laten meedoen.

Ze gingen ook meespelen op de speelpleinwerking van Zoersel. Deze werking richt zich op kinderen tussen 6 en 12 jaar. De Roemeense jongeren mochten mee de activiteiten begeleiden en deden in de namiddag zelf een activiteit die

ze samen hadden voorbereid in Roemenië.

Tot slot zijn de jongeren uit Zoersel met hun bezoekers langs geweest in het plaatse-lijke jeugdhuis, de Joeniz. Ze lieten hen zien dat je daar niet alleen iets kan komen drinken, maar dat het eerder gaat om een

plaats om samen te komen en met je vrienden iets leuks te doen (gezelschapspelletjes, “sjotterbak”, voor gewoon een praatje). Ze vertelden hen dat de werking volledig op vrijwil-ligers draait in een infrastructuur van de gemeente. De vrijwilligers (jongeren net als hen) zorgen voor het draaien van het jeugdhuis en het onderhoud.

Na de uitwisseling in Zoersel bleef één van de Roemeense vrijwilligers langer in België. Ze nam deel aan een Jomba-kamp van Kazou in Sint-Katelijne-Waver. Door het meedraaien in een kamp in België kon zij extra ervaring opdoen in het jeugdwerk voor kinderen met een beperking. Bron: Sofi e Marynissen en Jasmien Claeys

Eurozoersel brengt ook jongeren naar Zoersel

verlieten de anciens de chiro wegens

9A

DR-N

ieuwsbrief

augustus 2014

Kazou, FIMCAP, ADR-Vlaanderen, Somepro en Chirojeugd Vlaanderen zien met eigen ogen de vruchten van hun werk.Een delegatie van de verschillende organisaties bezocht in het weekend van 6 september het feest ter gelegenheid van 10 jaar AGLT in Iasi (Roemenië). AGLT werd offi cieel opgericht in 2004 dankzij ondersteuning van Vlaamse jeugdwerkorga-nisaties. Op 10 jaar tijd is AGLT heel sterk gegroeid, heeft het afdelingen over het hele land én een aanbod voor kinderen met een handicap.

De start van AGLTEind jaren ‘90 broeide een idee in het hoofd van een handvol mensen. Na het bezoek van een aantal Roemenen aan verschillende jeugdwerkinitiatieven aan Vlaanderen, waren de Roemenen verkocht aan het idee om ook van start te gaan in hun thuisland. Dankzij de ondersteuning van Somepro en verschillende Vlaamse jeugdorganisaties (Chiro, Scouts, VVJ, VDS) duurde het dan ook niet lang voordat ze uit de startblokken schoten. Vlaamse instructeurs gaven cursus aan de Roemeense enthousiastelingen, waarna de theore-tische kennis al heel snel werd omgezet in de praktijk. De eerste spelnamiddagen werden georganiseerd en een organi-satiestructuur werd uitgedacht. In 2004 werden de statuten van AGLT offi cieel neergelegd.

Een extra uitdagingAGLT is niet bang van een uitdaging en wou graag een nauwelijks bereikte doelgroep aanboren: kinderen met een handicap. In een land als Roemenië zijn er weinig of geen initiatieven voor deze kinderen. Deze kinderen zitten vaak een leven lang in een voorziening, ver weg gestoken van de rest van de samenleving.

Om met deze kinderen aan de slag te gaan, ontbraken ze echter noodzakelijke kennis. Somepro bracht AGLT in contact met Kazou die reeds sinds 1953 een vakantieaanbod heeft voor kinderen en jongeren met een handicap. In 2009 ging een mooie samenwerking tussen deze 2 organisaties van start met de bedoeling om de kennis en expertise van Kazou door te geven aan AGLT. Doorheen de jaren evolueer-de de rol van de Kazou vrijwilligers. Waar ze aanvankelijk de AGLT vrijwilligers trainden, gaven ze daarna samen cursus om uiteindelijk nog enkel van aan de zijlijn toe te kijken als coach. Het enthousiasme bij de AGLT vrijwilligers was groot en snel na de eerste cursus was de eerste speeldag voor kinderen met een handicap een feit. Dit in combinatie met de speeldagen die ze reeds verscheidene jaren organiseerden doorheen het hele land, zorgt er voor dat AGLT een werking heeft uitgebouwd waar ze meer dan trots kunnen op zijn! Dit is baanbrekend werk in Roemenië. En niet te vergeten, dit

alles op volledig vrijwillige basis, zonder fi nanciële steun van de Roemeense overheid.

VandaagAGLT is op vandaag een organisatie in volle groeispurt. Alles begon met een idee en dan 1 spelnamiddag. Vandaag, slechts 10 jaar na de offi ciële start, mag AGLT trots deze cijfers voorleggen:- Er zijn 35 lokale groepen - Actief in 15 van de 42 provincies van het land- Zo’n 500 monitoren zorgen voor de begeleiding- Jaarlijks tienduizenden deelnemers aan de speldagen- Een wekelijkse werking voor monitoren en kinderen - Lid van de internationale jeugdorganisatie FIMCAP- Langdurige of projectmatige samenwerkingen met Kazou, lokale Vlaamse gemeenten, afdelingen van ADR, Scouts- en Chirogroepen,…

Dit alles gebeurt 100% op vrijwillige basis. Er is geen budget en geen overheidssubsidies, noch zijn er mensen die werken voor AGLT. Alles steunt op de honderden jonge mensen die, tegen alle Roemeense gewoontes in, zich vrijwillig inzetten voor kinderen met en zonder handicap.

Het verjaardagsweekendOp uitnodiging van AGLT kwamen vrijwilligers van over het hele land samen in Iasi, samen met vrijwilligers en beroeps-krachten van verschillende Vlaamse jeugdwerkorganisaties. Iedereen mocht met eigen ogen zien hoe ver AGLT op 10 jaar tijd is geëvolueerd. Een offi cieel gedeelte vond plaats in de aula van de univer-siteit. Daar werden de verschillende afdelingen voorgesteld en kernvrijwilligers in de schijnwerpers gezet. De lofb etui-gingen aan de Vlaamse jeugdorganisaties die AGLT tot op de dag van vandaag ondersteunen, werden geoffi cialiseerd met een metalen ereteken. Bij het heff en van het glas op de jarige organisatie werd ook de verjaardagstaart aangesneden en uitgedeeld aan het internationaal gezelschap.

Op zondag 7 september mochten ook de kinderen van de stad mee vieren met de verjaardag. 100 kinderen uit verschil-lende wijken van Iasi maakten samen met zo’n 45 Roemeense monitoren de droevige bakker opnieuw gelukkig door het vinden van de ingrediënten van zijn beroemde en geluksver-spreidende taart.

Een mooie afronding van het feestweekend, volledig volgens de fi losofi e van AGLT, Kazou, Chiro en vele andere jeugd-werkorganisaties: learn through play!

Belgische delegatie viert mee tijdens de 10e verjaardag van AGLT

10A

DR-

Nie

uwsb

rief

augu

stus

201

4

ADR Nieuws

11A

DR-N

ieuwsbrief

augustus 2014

12A

DR-

Nie

uwsb

rief

augu

stus

201

4

Van 25 tot 30 september 2014 organiseerde Europanova het ‘Europa Nova festival. Thema van dit jaar was ‘ Terres Mythiques’. Deze tweede editie werd georganiseerd met de ondersteuning van de ambassades van Bulgarije, Moldavië en Roemenië in België. Het festival omvatte debatten, concerten, documentaires en boekvoorstellingen, poezie, volksdansen, culinaire hoogstandjes, enzovoorts. Al deze evenementen hadden als doel de diversiteit en de rijkheid van de deelnemende landen in de verf zetten. ADR-Vlaanderen en ADR-toerisme was aanwezig tijdens een debat over duurzaam en landelijk toerisme naar Roemenie. Dit debat werd bijgewoond door 2 europarlementairen, een verant-woordelijke van de regio Buzau (wijnpromotie), afgevaardig-den van de organisatie in Boekarest.

ADR-Vlaanderen vraagt meer promotie van toerisme naar Roemenië

De algemene vaststelling is dat het slecht gaat met de gezond-heidszorg in Roemenië. 50% van de Roemeense bevolking woont op het platteland. Bovendien is het nu net op het platteland, waar de problemen het grootst zijn. Caritas, een internationale hulporganisatie, voerde een onderzoek uit naar de precieze toestand in Roemenië. Het land heeft één van de hoogste kindersterftecijfers van de hele EU en de levensverwachting bij de geboorte ligt op het laagste niveau, wanneer men dit vergelijkt met andere EU-landen. Gezondheidspreventie en gezondheidsopvoeding zijn zo goed als onbestaande.

ADR-Vlaanderen en The Open Network creëerden in de voorbije 25 jaar zowel ‘lokale gezondheidscomités’ (CLS) waar spilfiguren uit de gemeenschap zich inzetten voor de gezondheid van de lokale bevolking, alsook ‘wijkgezond-heidscentra’ (ADAM) waarbij een multidisciplinair gezond-heidscentrum wordt geleid door de plaatselijke bevolking onder de vorm van een ‘mutualistische vereniging’ van leden/patiënten’. Dit ADAM-project werd reeds meermaals geroemd als ‘sociaal innovatief project’ en “best practice” in Roemenië.

Geen actie zonder een degelijk planSinds mei 2014 is Cristina Vladu actief als experte

gezondheidszorg binnen The Open Network. Zij was de voormalige raadgeefster van de minister van Volksgezondheid. Zij werkt momenteel aan het opmaken van een ‘lokaal gezondheidsbeleidsplan’ voor de toekomst. Dit plan is gebaseerd op ervaringen van gewone burgers op het Roemeense platteland. Tevens zal zij Europese projec-ten uitschrijven om onze werking verder uit te breiden en te

financieren.

Hiervoor moet ADR-Vlaanderen als organisatie ook profes-sioneel te werk gaan. Daarom gingen zij een partnerschap aan met

HICT (onderzoeksbureau voor gezondheidszorg in Brugge). Samen met deze organisatie lanceren ze een oproep tot sponsoring. Deze sponsoring dient voor het onderzoek dat zal gebeuren naar aanleiding van een ‘Masterplan’.

Gezondheidszorg als spilfiguur Het eerste onderdeel daarvan zal gewijd worden aan gezond-heidszorg omdat we daar reeds goede praktijkvoorbeel-den hebben. Daarnaast zal het een groeiplan worden waar ook de andere werkvelden binnen The Open Network aan bod zullen komen. Deze werkvelden zijn concreet: sociale organisaties met onder meer AGLT-jeugdbeweging (tweede grootste jeugdbeweging in Roemenië), vrouwenbeweging en mannenbeweging, lokale ontwikkeling in de brede zin, duurzaam toerisme, landbouw, veiligheid met o.a. vrijwil-lige brandweerkorpsen, vorming en training. ADR denkt immers dat het met gans deze benadering een “unique selling product” heeft. Als een lokale ADR-groep een project wil uitwerken rond gezondheidsopvoeding in hun partner-dorp, kunnen zij daarbij gebruik maken van het bestaande jumelagenetwerk van geëngageerde burgers. TON kan bijge-volg inhoudelijk ondersteuning bieden. Info: Jan Demey, jan.demey@hict.com.

Masterplan rond lokale gezondheidszorg in Roemenië

13A

DR-N

ieuwsbrief

augustus 2014

Afgelopen zomer vond in het badplaatsje 2 Mai (Constanta) het nationale TON-contact weekend

plaats. De meeste vrijwilligers die in mei deelnamen aan de regionale trainingen, trokken nu ook naar de Zwarte Zee. Enkele families koppelden dit aan een kleine vakantie. Deelnemers verbleven in een jeugdverblijfcentrum, vlakbij het strand. Gezien het mooie weer, was dit een extra troef. De meeste activiteiten werden buiten geoganiseerd.

Vrijdag was er een traditionele ontvangst met voorstelling van de deelnemers en hun dorpen. Op zaterdag maakten de deelnemers kennis met de denkoefeningen en de beslui-ten die werden genomen op de TON RvB van begin juli. Erg belangrijk hierbij was de TON toekomststrategie voor 2014-2020. ADR-vrijwilligers komen hierover meer te weten op de ADR-contactdag op zaterdag 29 november.

Op zaterdagnamiddag werd de groep opgesplitst in de verschillende TON-werkgroepen voor specifi eke en prakti-sche vorming. - De vrouwenorganisatie (OLF) maakte juwelen en papiervouwkunst; - De mannenorganisatie (OLB) ging op fotojacht. De foto’s werden onmiddellijk afgedrukt en tentoongesteld. Daarop konden alle aanwezigen stemmen voor de beste foto. - Binnen het departement gezondheid (CLS en ADAM) werd nagedacht over hoe lokaal aan gezondheidszorg kan gewerkt worden en welke lokale spilfi guren daar moeten bij betrok-ken worden. - De jongeren (AGLT) organiseerden een fondsenwerving door versnaperingen te maken die daarna tegen een vrije gift

Eind jaren ’80 van de vorige eeuw viert president Gorbatsjov in de Sovjet-Unie de teugels. Het stren-ge communisme ruimt er plaats voor meer openheid en vrijheid. De nieuwe wind waait ook over de rest van het Oostblok. De Berlijnse Muur en het Ijzeren Gordijn vallen. 1989 is het jaar van de revoluties.

Bijna alle regimes uit commu-nistisch Oost-Europa zetten hun eerste stappen richting

democratie. Maar Roemenië geeft geen krimp. Ceausescu blijft zijn eigen, dictatoriale koers varen. Het zijn Belgen – journalisten en mensen uit de culturele sector- die er mee voor zorgen dat de publieke opinie in het Westen de ogen opent voor de terreur van het Ceausescu-regime. Door hen wordt de stem van dissidenten als Doina Comea en Ana Blandiana gehoord. Op 20 december 1989 breekt in de stad Timisaoara dan toch een volksrevolutie uit, die zich algauw uitbreidt tot heel Roemenië. Aan de laatst gevallen domino-steen van de dictaturen in het Oostblok kleeft helaas veel

bloed. Ook Vlaams journalist Danny Huwé kwam er om het leven.

25 jaar Roemeense revolutie bundelt historisch waardevolle en aangrijpende getuigenissen van mensen die de Roemeense revolutie vanop de eerste rij meemaakten. Reporters Bert De Craene en Christophe Lamfalussy, de echtgenoten en dochter van Danny Huwé, toevallige toeristen Mark Uytterhoeven en Luc Devoldere, maar ook hulpverleners en mensen die verliefd werden op het land of op een vrouw: zij vertellen hoe zij Roemenië beleefden voor, tijden en na de revolutie.Marc Verhaert nam het initiatief voor dit boek, om niet te vergeten. Hij verloor zijn hart aan Roemenië en aan zijn Roemeense vrouw Ena. Van bij het losbreken van de revolu-tie organiseerde hij de eerste hulp vanuit Brasov en engageer-de hij zich bij ‘Adoptie Dorpen Roemenië’. In deze organisa-tie, sinds 2005 ‘Actie Dorpen Roemenië’ genaamd, kreeg de Belgische betrokkenheid op Roemenië vorm. Tot op vandaag is het een unieke vorm van hulpverlening en uitwisseling.

Dit boek zal vanaf oktober 2014 te koop worden aange-boden bij Acco boekhandels en via ADR-Vlaanderen. Geïnteresseerden kunnen hun exemplaar rechtstreeks bestellen bij het secretariaat van ADR-Vlaanderen. Winkelprijs: €21,50ADR-prijs: €19

‘25 jaar Roemeense Revolutie. Verhalen met een Belgisch tintje’

werden aangeboden. In totaal bracht dit meer dan 200 Lei op. De resultaten van al deze werkgroepen werden tenslotte tentoongesteld.

Tevens ging een algemene workshop door over EHBO en hoe te reageren bij ernstige incidenten. Deze werkwinkel werd gegeven door de aanwezige mensen van het Rode Kruis Roemenië. Na de diploma-uitreiking en het avondeten, werd er verder verbroederd op het strand.

In totaal namen 67 mensen deel. Gezien de afwezigheid van een aantal sterke leiders, traden ook andere natuurlijke leiders naar voren. Het is een grote meerwaarde dat jong en oud, elkaars activiteiten leert kennen en waarderen. Het is bovendien prachtig om te zien hoe de beroepskrachten van TON en de lokale vrijwilligers deze trainingen telkens tot in de puntjes voorbereiden, uitvoeren en de nawerking ervan op zich nemen.

Nationale training te constanta

14A

DR-

Nie

uwsb

rief

augu

stus

201

4

Actualiteit

Normaal gaat de mop als volgt: ‘Hoe stop je een olifant in de koelkast?’. Het antwoord luidt: ‘je opent de deur, je stopt de olifant in de koelkast, je sluit de deur. Zo simpel’. ‘Hoe stop je echter een olifant in de koelkast in Roemenië? De overheid verkoopt de koelkast aan jou, geeft je de sleutel en vertelt je ‘het probleem zelf op te lossen’’. Met deze anekdote begon Ramona Sinca (TON) haar presentatie over huisvesting in Roemenië op een conferentie begin oktober in Marseille. Deze conferentie handelde over de gevolgen van de Europese crisis voor armoede in Europa en met specifieke nadruk op de gevolgen voor wat betreft huisvesting.

De cijfersRoemenië heeft een woningvoorraad van ongeveer 8 miljoen huizen (voor een bevolking van 21 miljoen mensen in 2013), waarbij 95% van de bevolking eigenaar is van zijn eigen woning. De Roemenen beschikken over de kleinste gemid-delde woonoppervlakte in Europa. Deze woonoppervlakte is in het merendeel van de gevallen in een slechte staat en wordt gedeeld met een groot aantal mensen. Ondanks de grote vraag naar nieuwbouw, werden er weinig nieuwe huizen gebouwd in de afgelopen 15 jaar. Het merendeel van de bestaande woningen werd gebouwd in de periode 1960-1980. Slechts 10 procent van de huizen werd gebouwd na 1990. Daarom zou er nood zijn aan ongeveer 800.000 tot 1 miljoen nieuwe woningen. Huisvesting voor de minderbedeelden is geen prioriteit voor de Roemeense overheid. Ze trachten namelijk eerst in degelijke huisvesting te voorzien voor de (bijna niet-bestaande) Roemeense middenklasse.

Eigenaar zonder middelen Na de val van de dictatuur werden huizen verkocht aan de bevolking aan symbolische prijzen. Dit heeft geleid tot een gebrek aan staatsinmenging in het ontwikkelen van de huizenmarkt. Dit heeft verschillende gevolgen gehad. Enerzijds heeft dit gezorgd voor een segregatie van de bevol-king in een stedelijke context en het ontstaan van zogenaam-de ‘sloppenwijken’. Anderzijds heeft dit een cultuur van huiseigendom gecreëerd in Roemenië, waarbij het nastreven

van een eigen woning een hooggewaardeerde sociale verwor-venheid is geworden. Doch, dit huiseigenaarschap bleek meer een last te zijn dan een zegen: administratie, onderhoud en renovatie was nu de verantwoordelijkheid van de nieuwe eigenaars, welke in de meeste gevallen geen budget beschik-baar hadden voor onderhoud en renovatie. Daarnaast is er ook een zwarte huurmarkt ontstaan. De kwetsbaren in de maatschappij werden bijgevolg niet opgevangen door het postcommunistische bestuur. Zij kwamen terecht op straat omwille van gedwongen uitzetting, het niet kunnen betalen van onderhoudskosten, armoede, onverantwoorde financiële risico’s, etc.

Initiatieven van de Roemeense overheid Sociale huisvesting bestaat in Roemenië, doch dit wordt toegewezen op basis van een stabiele achtergrond en enige vorm van zekerheden. De Roemeense overheid heeft na verloop van tijd toch verschillende programma’s uitgewerkt rond sociale huisvesting. Hierbij een klein overzicht: • Prima Casa: een ondersteuningsprogramma voor

mensen die een eerste woning verwerven, maar niet voldoende solvabel zijn voor een hypotheek. De overheid garandeert 80 procent van het bedrag om het huis te kopen. Echter, dit programma zorgde ervoor dat de huisprijzen gingen stijgen. Bovendien kan minder dan 10 procent van de bevolking aanspraak maken op deze regeling.

• Een huis huren voor jonge mensen: Deze regeling biedt de mogelijkheid aan jongeren om een huis te huren tegen een betaalbaar bedrag met het vooruitzicht dat ze dat huis kunnen kopen na verloop van tijd.

• Hypothecair krediet voor huisvesting: In dit initia-tief zijn er 10.000 woningen vrijgemaakt voor jonge mensen, waarbij de prijs per m² werd vastgesteld door de overheid. Deze prijs is momenteel de laagste op de markt.Voor deze regeling hebben jonge mensen ook verschillende documenten nodig die bewijs leveren van hun stabiliteit en solvabiliteit.

• Toegang tot financieringsmiddelen: 96% van de mensen in Roemenië die behoefte hebben aan een nieuwe woning en interesse hebben om een nieuwe woning te bouwen of the kopen, getuigen dat zij niet over de financiële midde-len beschikken om dit effectief te doen. Twee derde van hen hebben geen spaargeld hiervoor, zij die wel over een spaarpotje beschikken, bezitten slechts 20 procent van het nodige bedrag. Interestvoeten variëren in Roemenië tussen de 8 à 9%. Jonge mensen, mensen met een hogere opleiding en de grootverdieners gaan een lening aan bij de bank. Zij sluiten meestal een contract af voor 30 tot 40 jaar. De jongeren overschatten meestal hun mogelijk-heden en daardoor riskeren zij héél veel om te voldoen aan de sociale norm van ‘huiseigenaarschap’.

Kent u de mop over de olifant en de Roemeense koelkast?

15A

DR-N

ieuwsbrief

augustus 2014

Voor de eerste keer worden, in samenwerking met Carrefour Roemenië, twee intelligente afvalinzamelingstations geïnstalleerd in Boekarest. Dit systeem kreeg de naam SIGUREC. De stations worden in de parkings van Carrefour Baneasa en Carrefour Vitantis geplaatst.

De inwoners van Boekarest zullen er 10 soorten recycleer-bare afvalstoff en kunnen deponeren: PET, aluminium blikjes, glazen fl essen, elektrische en elektronische appara-tuur, batterijen, papier, kunststof platen en diverse soorten kunststof verpakkingen (hygiëneproducten en verpakking van het product, shampoo, etc.). De recycleerbare materialen worden veilig en snel getransporteerd naar de recyclagefa-ciliteiten in Roemenië. Mensen die gebruik maken van het afvalinzamelingspunt worden beloond met aankoopbons voor de Carrefour supermarkten. De actie is onderdeel van een breder project dat werd geïniteerd in Buzău in 2013. Sinds de aanvang van het project werd 450.000kg PET en aluminium blikjes ingezameld. Ongeveer 500 ton WEES (afgedankte elektrische en elektronische apparatuur) werd ook verzameld. De strijd tegen de vervuiling en verspil-ling van natuurlijke hulpbronnen is een onderdeel van de

Intelligente afvalinzameling stations in Boekarest

betrokkenheid van Carrefour bij duurzame ontwikkeling in Roemenië.

Tot slot kunnen gebruikers van de afvalinzamelingsstati-ons ook actief bijdragen aan een reeks van sociale projecten. SIGUREC-gebruikers kunnen er bijvoorbeeld voor kiezen om de waarde van de coupon over te dragen aan het Hospice Casa Sperantei Association (House of Hope), een gespeciali-seerde instelling die palliatieve zorgen aanbiedt aan mensen in de terminale fase.

Toen Roemenië toetrad tot de Europese Unie in 2007 bedroeg het BNP 46% van het Europees gemid-delde. Tussen 2003 en 2009 was er een grote stijging merkbaar in de uitgaven van de Roemeense overheid. Echter, de

fi nanciële crisis trof Roemenië zwaar in de periode 2008-2009: economische groei viel terug, er werd minder geïnvesteerd en er ontstonden zorgen rond het begrotingstekort.

Begin 2014 heeft Roemenië zijn begroting terug op orde. Toch heeft het land één van de minst ontwikkelde economie-en uit de Unie gekenmerkt door een hoge werkloosheid, een ondergefi nancierde gezondheidszorg en onderwijssectoren van beperkte kwaliteit. Andere uitdagingen omvatten onder meer: • Belastingen: weinig mensen betalen belastingen. • Slechts ongeveer 25 % van de bevolking heeft een bankre-

kening. Dit betekent dat er veel cash geld in omloop is, waardoor corruptie zeer moeilijk opspoorbaar is.

• Zwak sociaal systeem: in Roemenië betaalt men weinig sociale bijdragen, met kinderarmoede en armoede bij ouderen en bij de Roma bevolking tot gevolg.

• Minimaal ontwikkelde gezondheidszorg: slechts 4.5 % van het BNP (in 2009) wordt besteed aan gezondheids-zorg. Dit is het laagste niveau in de EU. Roemenië wordt gekenmerkt door één van de hoogste getallen in kinds-terft e en één van de laagste levensverwachtingen bij geboorte. Bovendien is er ook sprake van grote ongelijk-heid in toegang tot de gezondheidszorg en in kwaliteit van de geleverde prestaties.

• Beperkingen in het onderwijssysteem: onderfi nancie-ring van kleuteronderwijs. Dit leidt tot een lager niveau qua scholing over de hele lijn. Roemenië is één van de slechtste leerlingen van de klas wat betreft algemene kennis en heeft één van de hoogste ratio’s van vroege schoolverlaters. Het land besteed het laagste budget aan

onderwijs in de hele EU. • Tot slot is er sprake van een beperkte kwaliteit van het

transportsysteem en van de beschikbare ICT-diensten.

Sinds 2010 zet een algemene trend zich voort: bevriezing van de budgetten, snoeien in sociale diensten en toenemende privatisering. Dit gebeurde onder toenemende druk van de Troika (het Internationaal Monetair Fonds, de Wereldbank en de Europese Unie) en in ruil voor een herschikking van de Roemeense buitenlandse schulden en het toezeggen van nieuwe leningen.

De moeilijkheden manifesteren zich hoofdzakelijk in lande-lijke en afgelegen regio’s en dorpen, en vooral daar waar de Roma-bevolking woont. Vele Roma’s zijn niet geregistreerd waardoor ze geen identiteitskaart hebben en dus ook geen aanspraak kunnen maken op offi ciële gezondheidszorg, sociale voordelen of onderwijs. In 2012 liep bijna de helft van de bevolking (41.6%) het risico om in de armoede terecht te komen. Roemenië kent ook het hoogste aantal kinderen dat in armoede leeft . 23..8% van de kinderen kan het niet veroor-loven om 1 maal per dag verse groenten en fruit te eten. De Hoge Vertegenwoordiger voor de Mensenrechten bij de Raad van Europa onderkende Roemenië als één van de landen waar kinderen werden gerapporteerd te werken in extreem gevaarlijke omstandigheden in de landbouw, de bouw, kleine bedrijfj es en op straat.

Ook oudere mensen ondergaan de gevolgen van de toene-mende emigratie; gescheiden van hun kinderen, krijgen ze niet de nodige zorg toegediend. Wanneer zij te zwak worden om zelfstandig te wonen moeten ze hulp zoeken bij socia-le organisaties en het sociale zorgsysteem, beide bedolven onder de vele aanvragen voor bijstand. Bron: Caritas Europa Rapport

De Europese crisis en de menselijke kostprijs

16A

DR-

Nie

uwsb

rief

augu

stus

201

4

Nederlands leren is onontbeerlijk voor een geslaagde inburgering, toch? Met taalcarrousels in het Roemeens, Pools, Russisch en – vanaf dit jaar – Portugees bewijst Vormingplus dat een inclusieve integratie meer voeten in de aarde heeft dan het leren van een offi ciële landstaal.

Nieuwkomers en oudkomers komen samen om over diverse onderwerpen een praatje te slaan in de eigen en nieuwe taal. MO* ging in gesprek met Florinela Petcu van Vormingplus Antwerpen, een dame die tweewekelijks taalcarrousels organiseert voor oude en nieuwe Sinjoren die Russisch, Roemeens, Pools, Portugees en natuurlijk ook Nederlands willen oefenen.

Vlaamse geslotenheid Niemand zal ontkennen dat Nederlands leren in Vlaanderen een belangrijke rol speelt bij de integratie van nieuwkomers. Toch blijkt het voor vele beginners en zelfs gevorderden geen sinecure om aansluiting te vinden bij de Vlaamse meerder-heid. Tijdens Stadsklap – een eenmalige sessie waarbij nieuw-komers een groep Belgen ontmoeten en elkaar allerhande vragen stellen – ontdekt Petcu een uitgesproken ontevre-denheid. De nieuwkomers ventileren hun ongenoegen over de geslotenheid van de Vlaamse meerderheid waardoor ze onvoldoende de kans krijgen om het Nederlands te oefenen.

‘De grenzen van mijn taal zijn de grenzen van mijn wereld.’ (Wittgenstein)

Deze gemiste kans om de taal te beheersen heeft verstrek-kende gevolgen voor de nieuwkomers. Zo rekenen ze vaak op hun schoolgaande kinderen om te tolken bij de gynaecoloog, de advocaat en andere diensten die niet voor hun jonge oren bestemd zijn. Anderstalige ouders willen hier zelf toe in staat zijn.

Kwestie van vraag en aanbodDe medewerkster van Vormingplus beseft dat het eenzijdige leerproces van de nieuwkomers ontoereikend is en boven-dien de integratie niet bevordert. Integendeel, het bevestigt stereotypen en cultiveert wantrouwen. Wanneer kort daarop ook zelforganisaties vragen complementaire taalactiviteiten op te zetten besluit Petcu het over een andere boeg te gooien.Het nadeel van de gebruikelijke formules zoals conversatie-tafels en babbelpunten waarbij iedereen Nederlands oefent, is de ongelijke verhouding tussen de Nederlandstalige leraar en de anderstalige leerlingen.

In de taalcarrousel is iedereen leerling, de ongelijkheid tussen onwetende anderstalige leerling en alwetende Nederlandstalige leraar verdwijnt. Twee begeleiders trekken de gesprekken op gang en stellen indien nodig nieuwe onderwerpen voor. Aan de hand van thema’s, stellingen of beelden slaan de deelnemers beurtelings een praatje in hun moedertaal en krijgen ze de gelegenheid om hun kennis bij te schaven.

De anderstaligen zijn aangenaam verrast te zien dat ook Vlamingen fouten maken wanneer ze een nieuwe taal leren. Op hun beurt zijn ze dan minder geremd om Nederlands te

praten. Bovendien is zo’n carrousel een gezellig gebeuren en helemaal gratis, inclusief drankjes en versnaperingen.

Meertaligheid als sociaal cementPetcu wijst er ook op dat de wereld aan een duizelingwek-kend tempo verandert en – al begrijpt ze de weerstand van de generatie oude Belgen die dit met lede ogen ondergaat – dat alle stedelingen zich aan deze nieuwe situatie moeten aanpas-sen. De transformatie betreft lang niet alleen de etnische samenstelling van de Europese steden, ook de eengezinswo-ningen zullen wellicht stilaan verdwijnen.

In de dichtbevolkte stedelijke context zullen verschillende bevolkingsgroepen, leeft ijden en moedertalen steeds meer met elkaar in contact komen. Samenleven gaat vlotter wanneer mensen elkaars taal spreken, meertaligheid wordt dus het sociale cement van de toekomst. Info: Florinela Petcu, Florinela.Petcu@vormingplusantwerpen.beBron: MO*

Taal en thee voor een betere samenleving

17A

DR-N

ieuwsbrief

augustus 2014

Roemenië verkeert opnieuw in verkiezingstijd. Ditmaal trekken de Roemenen naar de stembus voor een opvolger van huidig president Traian Basescu. Op 2 november vond de eerste ronde plaats. De twee kandidaten met de meeste stemmen nemen het twee weken later nog eens tegen elkaar op. De huidige economische crisis domineert op dit moment de campagne. ADR-Vlaanderen stelt jullie voor aan de verschillende kandidaten:

Klaus Ioannis: huidig burgemeester van Sibiu. Hij vertegenwoordigt een splinterpartij voor Duitse Roemenen en wordt gevierd omwille van zijn succesvol burgemeesterschap. Hij werd al tweemaal met een giganti-sche meerderheid van de stemmen herkozen. Hij hoopt nu om zijn lokaal

politiek succes om te zetten naar een nationaal politiek succes. Volgens de peilingen maakt Iohannis een goede kans om de fi naleronde te halen, maar zal hij het waarschijnlijk niet kunnen winnen tegen huidig premier Victor Ponta.

De liberaal calin Popescu-Tariceanu zou zich ook kandidaat stellen voor het presidentschap. Volgens de peilin-gen haalt hij op dit moment ongeveer 10% van de stemmen.

De centrumlinkse Victor Ponta, nu nog premier, is favoriet. Op dit moment vertegenwoordigt hij 40% procent van de stemmen in de opiniepeilingen. In een onbezonnen

Presidentsverkiezingen in Roemeniëmoment verklaarde hij echter dat hij op 2 november achter-over zal leunen met een zak popcorn en zal genieten van het debat tussen zijn tegenstanders. Doch, de uitspraak van Victor Ponta zegt ook iets over de verdeeldheid binnen de centrum-rechtse oppositie, waar ook de huidige president deel van uitmaakt. Door de onenigheden tussen de verschil-lende fracties, slaagde de centrum-rechtse oppositie er niet in om een gezamelijke kandidaat naar voren te schuiven ter opvolging van Traian Basescu. Hij kan niet meer herverko-zen worden.

Tot slot zijn er ook nog twee vrouwe-lijke kandidaten in de running. Monica Macovei is voormalig minis-ter van justitie en op dit moment ook Europees parlementslid. Zij slaagde erin om hervormingen door te voeren wanneer het Roemeens Europees lidmaatschap op spel stond omwille

van de heersende corruptie. Zij neemt deel aan de verkie-zingen als onafh ankelijk kandidaat en brengt hiervoor een interessante motivatie mee: ‘omdat de huidige politieke klasse is uitgegroeid tot één groot bedrijf over de partijgren-zen heen, waarvoor ik me schaam. Want mijn land worstelt nog steeds met corruptie en ondermaatse economische prestaties. Het wordt verstoord door corruptie en oneerlij-ke competitie en eerlijke handel en eerlijke mensen worden hiervan het slachtoff er. In de polls zou zij echter slechts 2% van de stemmen krijgen.

De andere vrouwelijke kandidate is de voormalige minister voor toerisme: Elena Udrea. Begin dit jaar vormde zij haar eigen partij: de populaire beweging. Ze wonnen 6.21% van de stemmen tijdens de Europese verkie-zingen in mei.

In de eerste ronde van de Roemeense presidentsverkiezingen nam Victor Ponta de leiding. Aangezien de zittende premier niet meer dan ongeveer veertig procent van de stemmen behaalt, is een tweede ronde nodig. De 42-jarige centrum-linkse Ponta zou het in de tweede ronde opnemen tegen de centrumrechtse conservatief Klaus Iohannis. Die staat met ruim 31 procent van de stemmen tweede. "Ik ben blij dat een groot deel van Roemenen vertrouwen heeft in mijn programma, dat Roemenië wil ontwikkelen en een einde wil maken aan de verdeeldheid", communiceerde Ponta. De tegenkandidaat Iohannis roept op om voor hem te stemmen omdat hij vreest dat anders alle macht in de handen van één partij komt.

Op 16 november stemmen de Roemenen in een tweede ronde voor de verdere afl oop van de presidentsverkiezingen.

Voorlopige tussenstand

18A

DR-

Nie

uwsb

rief

augu

stus

201

4

Cultuur

In de loop van de laatste tien jaar maakte de wereld kennis met de Nieuwe Roemeense Cinema. Die golf kwam natuur-lijk niet uit het niets.

De geboorte van de Roemeense cinema De eerste overlevende Roemeense langspeelfilm dateert van 1912 en handelt, zoals de titel Independenta Romaniei (De onafhankelijkheidsoorlog) aangeeft, over de Roemeense onafhankelijkheidsstrijd. Ondanks de tekortkomingen van het werk, dat maanden op de affiche bleef, was dit een belang-rijke eerste stap voor de Roemeense cinema. De jaren van de stomme film gingen in Roemenië vooral gebukt onder de afwezigheid van een echte filmindustrie, financieel onhaal-baar voor een klein land. De productie bleef op een laag pitje tot 1939, wanneer men besloot om een Nationaal Film Kantoor op te richten. Ondanks de vertragingen die werden opgelopen tijdens WO II werden toch enkele films geprodu-ceerd, onder andere Stormy night van Jean Georgescu uit 1942.

Na Wereldoorlog II De nationalisering van de filmindustrie na de oorlog had als voordeel dat het nieuwe communistische regime wel degelijk investeerde in cinema. In ruil daarvoor moest de Roemeense film de arbeidersklasse verheerlijken en het medium werd vooral gebruikt als illustratie van de opgelegde ideologie. Verschillende instituten worden opgericht om technici aller-hande op te leiden evenals studio’s waar journaals en repor-tages geproduceerd werden.

Ondanks die strikte ideologische richtlijnen, slagen enkele filmmakers er toch in om nationaal en internationaal door te breken. Een Roemeense korte animatiefilm van Ion Popescu-Gopo valt in 1957 in de prijzen in Cannes, en in 1965 wordt Liviu Ciulei op hetzelfde festival Beste Regisseur voor ‘Forest of the hanged’ uit 1964. Eén van de meest bejubelde regisseurs was Lucian Pintillie (foto inzet). Hij hield weinig rekening met de opgelegde beperkinge en probeerde eerder maatschappelijke mechanismen te ontwarren. Dit was niet

altijd tot het genoegen van de censor, die Pintilie’s film ‘De reconstructie’ uit 1969 een maand na release uit de zalen bande. Want dit indrukwekkend sociaal drama hekelt de stalinistische paranoia.

De bevrijdingHet einde van het Sovjet-tijdperk was een grote bevrijding voor de Roemeense filmmakers, al duurde het even voor het tot hen doordrong dat economische druk even belastend kon zijn als ideologische. Het laatste decennium betekende een ware doorbraak voor verschillende getalenteerde jonge regis-seurs die internationaal publiek en kritiek wisten te verlei-den. De rest van het Westen ontdekte in zeer kort tijdsbe-stek Cristi Puiu’s ‘The death of Mr Lazarescu 2005’, Corneliu Porumboiu met ‘A fost sau n-a fost?’ (12:08, East of Bucharest 2006), Cristian Mungiu met ‘4 months, 3 weeks and 2 days’, (2007) en later volgt ‘Beyond The Hills’. Deze regisseurs gaven elk nieuw leven aan de Roemeense film na Ceausescu, maar ook aan de wereldcinema in het algemeen.

Dominique Nasta, professor aan de ULB heeft een boek geschreven over de Roemeense film, getiteld ‘Contemporary Romanian Cinema: The History of an Unexpected Miracle.’ Voor diegenen die meer willen weten over de Roemeense film, is dit een aanrader.

DE ROEMEENSE fILM: EEN ONVERWAcHT MIRAKEL?

19A

DR-N

ieuwsbrief

augustus 2014

Geschiedenis

Het ontstaan van Roemenië als land In 1559 werd Transsylvanië verenigd met Wallachije en Moldavië door Michael De Dappere. Eén jaar later is de streek echter al terug onafhankelijk met hulp van de Hongaren. Nadien kwam het Transylvaanse rijk onder controle van de Habsburgers.

In 1848 woedden er heel wat revoluties in Europa. Dit resul-teerde niet alleen in het ontstaan van landen zoals Italië en Duitsland, ook het huidige Roemenië kreeg stilaan vorm. Transylvanië wisselt af tussen onafhankelijkheid en Hongaarse overheersing, terwijl Moldavië en Wallachije zich in 1859 verenigen onder vorst Cuza. Deze vorst is echter niet onbetwist. Pas door deelname van Roemenië aan de Russisch-Turkse oorlog, krijgt hij erkenning als leider. Daarop wordt hij uitgeroepen tot koning van het Roemeense rijk.

In de periode vanaf 1881 tot aan de eerste wereldoorlog ontstaan bondgenootschappen tussen de nieuwe staten in Europa. Voor het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog was er al sprake van oorlog op de Balkan. Tussen 1912 en 1913 (eerste balkanoorlog) werd er gevochten tussen Servië, Macedonië, Griekenland, Bulgarije en het Ottomaanse rijk. In de Tweede Balkanoorlog geraakte ook Roemenië betrok-ken. Deze oorlogen werden beëindigd met de Vrede van Boekarest. De spanningen in de regio blijven echter hoog oplopen en Servië wordt een sterke macht.

Servische en Bosnische nationalisten kwam reeds enige tijd in opstand tegen Oostenrijk-Hongarije dat in 1908 delen van Bosnië en Herzegovina had geannexeerd. Dit zorgt voor de directe aanleiding tot het uitbreken van de eerste wereldoor-log. Op 28 juni 1914 wordt de aartshertog en troonopvolger Frans Ferdinand gedood bij een aanslag op Sarajevo.

Roemenië tijdens de eerste wereldoorlog

Daarop valt Oostenrijk-Hongarije Servië aan op 28 juli 2014. Dit leidt tot de opsplitsing van Europa in bondge-nootschappen. Rusland steunt Servië. Duitsland verklaart de oorlog op 1 augustus 1914 aan Rusland. Frankrijk steunt Rusland, waarop Duitsland België aanvalt op doortocht naar Frankrijk. Als reactie op de schending van de neutraliteit van België, geraakt ook het Verenigd Koninkrijk betrokken. Zo ontstaan er 4 fronten in Europa: het Westfront in België, het Italiaans front, het Balkan front (Duitsland, Oostenrijk-Hongarije, het Ottomaanse rijk en Bulgarije tegen Roemenië, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Rusland, Griekenland, Servië en Macedonië) en het Oostfront. Roemenië geraakt als land pas echt betrokken in de oorlog in 1916.

Hun betrokkenheid kan onderverdeeld worden in verschil-lende fases. Op 10 oktober 1914 volgde Ferdinand zijn oom Carol I op als koning van Roemenië. Bij de aanvang van de oorlog bleef het land neutraal. Na toezeggingen in het Akkoord van Boekarest in 1916, geraken de Roemenen toch betrokken in de oorlog. Het land verklaart de oorlog aan Oostenrijk-Hongarije, waarop Duitsland de oorlog verklaart aan Roemenië, evenals het Ottomaanse rijk en Bulgarije.

Tijdens de tweede fase valt Roemenië ook zelf aan. Deze aanval wordt in de geschiedenisboeken wel eens ‘De slag om Transsylvanië’ genoemd. De frontlijn van deze slag loopt ongeveer gelijk met Karpaten, welke een belangrijke fysieke hindernis vormden voor de Roemeense vijanden.

... Wordt vervolgd in de Nieuwsbrief van december.

20A

DR-

Nie

uwsb

rief

augu

stus

201

4

Ook dat nog..

Welkom bij de cursus Roemeens aan het centrum voor Levende Talen in Leuven!

Wie kent het Centrum voor Levende talen in Leuven niet? Het CLT staat garant voor 40 jaar ervaring, een zeer ruim aanbod aan taalcursussen en een passie voor mensen en taal. Ongeveer 5.000 cursisten van diverse nationaliteiten studeren één of meerdere van de 18 aangeboden talen.Sinds 3 jaar organiseert het Centrum voor Levende Talen van Leuven ook een cursus Roemeens. Taal en cultuur worden met een sterk communicatieve aanpak aangereikt door Nicoleta Beraru, de lesgeefster van Roemeense origine. Over een periode van twee jaar (richtgraad 1: A1 + A2) leren de cursisten goed Roemeens praten en toe te passen in concrete situaties. Extra-muros activiteiten motiveren de cursisten om hun opgedane taalkennis meteen concreet te gebruiken: films, concerten, Roemeense keuken, kunst ,… Misschien heb jij zelf andere ideeën? Je bent altijd welkom in de cursus Roemeens!

Info: http://www.clt.be/CLTSite/index.php?mi=1&si=109 of Nicoleta Beraru, nicoletaberaru@yahoo.com

Waar kan ik nog Roemeens leren? • Arthis vzw, Belgisch-Roemeens

Cultureel Huis in Brussel • Miorita vzw in Antwerpen,

Brugge, Gent en Hasselt • Laudius, thuisstudies • Encora, stedelijk onderwijs

Antwerpen • Centrum voor

Volwassenenonderwijs (CVO) Denderleeuw

Iedereen kent wel een Roemeense bouwvakker of poetsvrouw die hier komt werken. De sterke documentaire 'Waiting for August' van Teodora Ana Mihai brengt het verhaal achter deze realiteit: hoe de 15-jarige Roemeense tiener Georgiana de verantwoordelijkheid krijgt over haar 6 broers en zussen. Deze verantwoordelijkheid maakt een abrupt einde aan Georgiana’s puberteit.

De documentaire geeft een inkijk in de ‘Home Alone Generation’, een nieuwe generatie kinderen die achterblijven in Roemenië, terwijl de ouders in het buitenland werken om het broodnodige geld bijeen te krijgen. Het verhaal achter deze economische realiteit is minder aangenaam.

Met unieke scènes uit het dagelijkse leven van de 7 kinde-ren toont Waiting for August hoe fragiel het evenwicht in het gezin bij momenten is, ondanks de verbeeldingskracht en vindingrijkheid waarmee de kinderen hun nieuwe

situatie vormgeven. Problemen waarmee het tienergezins-hoofd Georgiana worstelt en alle vragen van de andere kinderen worden met de moeder besproken via korte telefoongesprekken en manke internetverbindingen bespro-ken. De oudste broer van 18 laat neemt geen verantwoorde-lijkheid op en leeft voornamelijk voor het computerscherm. De kijker kijkt hoe Georgiana haar tijd verdeelt tussen het huishouden, de school en haar vrijetijdsleven met vriendin-nen en vriendjes.

Deze documentaire 'Waiting for August' van Teodora Ana Mihai is nog te zien in• Cinema Cartoons, Antwerpen : 9 november• Utopolis, Mechelen : 16 november • Utopolis, Turnhout: 16 november • Filmclub Diksmuide: 8 december• Studio, Geel: 8 en 9 december• Filmhuis Klappei: 22, 23, 27 januari 2015

Waiting for August