ACTUELE TOPICS OVERHEIDSOPDRACHTENRECHT: De raamovereenkomst & publiek-publieke samenwerking Barteld...

36
ACTUELE TOPICS OVERHEIDSOPDRACHTENRECHT: De raamovereenkomst & publiek-publieke samenwerking Barteld Schutyser Advocaat Infodagen overheidsopdrachten VVSG – 29 februari 2012

Transcript of ACTUELE TOPICS OVERHEIDSOPDRACHTENRECHT: De raamovereenkomst & publiek-publieke samenwerking Barteld...

Page 1: ACTUELE TOPICS OVERHEIDSOPDRACHTENRECHT: De raamovereenkomst & publiek-publieke samenwerking Barteld Schutyser Advocaat Infodagen overheidsopdrachten VVSG.

ACTUELE TOPICS OVERHEIDSOPDRACHTENRECHT: De raamovereenkomst & publiek-publieke samenwerking

Barteld Schutyser

Advocaat

Infodagen overheidsopdrachten VVSG – 29 februari 2012

Page 2: ACTUELE TOPICS OVERHEIDSOPDRACHTENRECHT: De raamovereenkomst & publiek-publieke samenwerking Barteld Schutyser Advocaat Infodagen overheidsopdrachten VVSG.

Overzicht van de presentatie

DEEL 1: de raamovereenkomst in de klassieke sectoren

I.Algemeen

II.Het sluiten van de raamovereenkomst

III.De gunning van concrete opdrachten op basis van de raamovereenkomst

IV.Invoeren van een beperking op het aantal opdrachten dat gelijktijdig mag worden uitgevoerd

29 februari 2012Infodagen overheidsopdrachten VVSG 2

Page 3: ACTUELE TOPICS OVERHEIDSOPDRACHTENRECHT: De raamovereenkomst & publiek-publieke samenwerking Barteld Schutyser Advocaat Infodagen overheidsopdrachten VVSG.

Overzicht van de presentatie

DEEL 2: publiek-publieke samenwerking

I.Inleiding

II.Quasi in house-verhouding

III.Horizontale samenwerkingsovereenkomst

IV.Delegatie van bevoegdheid

V.Exclusief recht

VI.Aankoop- of opdrachtencentrale

29 februari 2012Infodagen overheidsopdrachten VVSG 3

Page 4: ACTUELE TOPICS OVERHEIDSOPDRACHTENRECHT: De raamovereenkomst & publiek-publieke samenwerking Barteld Schutyser Advocaat Infodagen overheidsopdrachten VVSG.

DE RAAMOVEREENKOMSTIN DE KLASSIEKE SECTOREN

Page 5: ACTUELE TOPICS OVERHEIDSOPDRACHTENRECHT: De raamovereenkomst & publiek-publieke samenwerking Barteld Schutyser Advocaat Infodagen overheidsopdrachten VVSG.

29 februari 2012Infodagen overheidsopdrachten VVSG

I. Algemeen

Definitie (art. 3, 15° Wet 15 juni 2006 (art. 1(5) Richtlijn 2004/18/EG)

"een overeenkomst tussen één of meer aanbestedende overheden of overheidsbedrijven en één of meer aannemers, leveranciers of dienstverleners met het doel gedurende een bepaalde periode de voorwaarden inzake te plaatsen opdrachten vast te leggen, met name wat betreft de prijzen en eventueel de beoogde hoeveelheden"

Voornaamste kenmerken Duur: max. 4 jaar (art. 32 Wet 15 juni 2006, art. 32(2) § 4 Richtlijn 2004/18/EG)

o maximale looptijd geldt zowel voor de raamovereenkomst, als voor de opdrachten die op basis van de raamovereenkomst worden toegewezen

o "behoudens in uitzonderlijke en behoorlijk gemotiveerde gevallen" (bv. contracten waarvan de uitvoering een investering met afschrijvingstermijn > 4j vergt)

Gesloten systeem: raamovereenkomsten zijn slechts van toepassing tussen de AO en de ondernemers die oorspronkelijk bij de raamovereenkomst partij waren (art. 32(2) § 2 Richtlijn 2004/18/EG)

Geen afnameverplichting/geen exclusiviteit (in beginsel): AO kan zich voor de door de raamovereenkomst geviseerde prestatie tot derden richten, tenzij zij zich tot minimumafnames verbonden heeft

5

Page 6: ACTUELE TOPICS OVERHEIDSOPDRACHTENRECHT: De raamovereenkomst & publiek-publieke samenwerking Barteld Schutyser Advocaat Infodagen overheidsopdrachten VVSG.

29 februari 2012Infodagen overheidsopdrachten VVSG

I. Algemeen

TYPERaamovereenkomst

sensu latoRaamovereenkomst

sensu stricto

Bilaterale raamovereenkomst

Bilaterale raamovereenkomst

sensu lato

(art. 137, lid 1 KB 15 juli 2011)

(art. 32(3) §1 Richtlijn 2004/18/EG)

Bilaterale raamovereenkomst

sensu stricto

(art. 137, lid 2 KB 15 juli 2011)

(art. 32(3) §2 Richtlijn 2004/18/EG)

Multilaterale raamovereenkomst

Multilaterale raamovereenkomst

sensu lato

(art. 138, lid 2, 1° KB 15 juli 2011)

(art. 32(4) §2, 1°- Richtlijn 2004/18/EG)

Multilaterale raamovereenkomst

sensu stricto

(art. 138, lid 2, 2° KB 15 juli 2011)

(art. 32(4) §2, 2°- Richtlijn 2004/18/EG)

6

Page 7: ACTUELE TOPICS OVERHEIDSOPDRACHTENRECHT: De raamovereenkomst & publiek-publieke samenwerking Barteld Schutyser Advocaat Infodagen overheidsopdrachten VVSG.

29 februari 2012Infodagen overheidsopdrachten VVSG

I. Algemeen

Bilaterale raamovereenkomst

o Art. 137 KB 15 juli 2011 (art. 32(3) Richtlijn 2004/18/EG)

o Gesloten met één enkele deelnemer

Multilaterale raamovereenkomst

o Art. 138 KB 15 juli 2011 (art. 32(4) Richtlijn 2004/18/EG)

o Gesloten met min. 3 deelnemers, voor zover het aantal geschikte offertes voldoende groot is

7

Page 8: ACTUELE TOPICS OVERHEIDSOPDRACHTENRECHT: De raamovereenkomst & publiek-publieke samenwerking Barteld Schutyser Advocaat Infodagen overheidsopdrachten VVSG.

29 februari 2012Infodagen overheidsopdrachten VVSG

I. Algemeen

Raamovereenkomst sensu latoo Alle voorwaarden die op de concrete opdrachten van toepassing zullen zijn, liggen

van bij aanvang in de raamovereenkomst vast en zijn bindend voor de partijen bij de raamovereenkomst

o De concrete opdrachten kunnen rechtstreeks worden toegewezen; de deelnemer(s) aan de raamovereenkomst dienen hun offerte niet aan te vullen.

Raamovereenkomst sensu strictoo Een aantal voorwaarden die op de concrete opdrachten van toepassing zullen zijn

(bv. prijs), liggen van bij aanvang in de raamovereenkomst vast, doch niet allemaal (bv. specifieke leveringstermijnen, betalingsmodaliteiten, bijkomende zekerheden, enz.)

o De concrete opdrachten kunnen niet rechtstreeks worden toegewezen; de deelnemer(s) aan de raamovereenkomst dienen hun offerte eerst aan te vullen met de voorwaarden die nog niet in de raamovereenkomst zijn vastgelegd

8

Page 9: ACTUELE TOPICS OVERHEIDSOPDRACHTENRECHT: De raamovereenkomst & publiek-publieke samenwerking Barteld Schutyser Advocaat Infodagen overheidsopdrachten VVSG.

29 februari 2012Infodagen overheidsopdrachten VVSG

II. De gunning van opdrachten op basis van de raamovereenkomst

Bilaterale raamovereenkomst sensu latoo De concrete opdrachten worden volgens de in de raamovereenkomst

gestelde voorwaarden toegewezen

o De offerte van de deelnemer aan de raamovereenkomst kan niet worden aangevuld

Bilaterale raamovereenkomst sensu strictoo De concrete opdrachten worden volgens de in de raamovereenkomst

gestelde voorwaarden toegewezen

o AO kan de deelnemer aan de raamovereenkomst verzoeken zijn offerte aan te vullen (MAAR: verbod wezenlijke wijzigingen)

o Concrete opdrachten worden toegewezen op basis van de voorwaarden bepaald in de raamovereenkomst, in combinatie met de voorwaarden die naderhand werden aangevuld

9

Page 10: ACTUELE TOPICS OVERHEIDSOPDRACHTENRECHT: De raamovereenkomst & publiek-publieke samenwerking Barteld Schutyser Advocaat Infodagen overheidsopdrachten VVSG.

29 februari 2012Infodagen overheidsopdrachten VVSG

II. De gunning van opdrachten op basis van de raamovereenkomst

Multilaterale raamovereenkomst sensu latoo De deelnemers worden niet opnieuw tot mededinging opgeroepen

o De concrete opdrachten worden toegewezen volgens de in de raamovereenkomst gestelde voorwaarden via de trapsgewijze of cascademethode

→ vb. op basis van de rangschikking→ vb. op basis van specialisatie

Multilaterale raamovereenkomst sensu strictoDe deelnemers aan de raamovereenkomst worden m.b.t. de nog niet bepaalde voorwaarden opnieuw tot mededinging opgeroepen

= zgn. mini-competitie

10

Page 11: ACTUELE TOPICS OVERHEIDSOPDRACHTENRECHT: De raamovereenkomst & publiek-publieke samenwerking Barteld Schutyser Advocaat Infodagen overheidsopdrachten VVSG.

29 februari 2012Infodagen overheidsopdrachten VVSG

III. Het sluiten van de raamovereenkomst

Gunning?

De gunning van de raamovereenkomst is onderworpen aan de regels inzake de gunning van overheidsopdrachten:

gekende procedures: open/beperkte aanbesteding/offerteaanvraag, onderhandelingsprocedure met of zonder voorafgaande bekendmaking, concurrentiedialoog (?)

normale procedureregels: bekendmaking, termijnen, voorwaarden voor de indiening van inschrijvingen, kwalitatieve selectie, gunning

11

Page 12: ACTUELE TOPICS OVERHEIDSOPDRACHTENRECHT: De raamovereenkomst & publiek-publieke samenwerking Barteld Schutyser Advocaat Infodagen overheidsopdrachten VVSG.

29 februari 2012Infodagen overheidsopdrachten VVSG

III. Het sluiten van de raamovereenkomst

Aankondiging betreffende de gunning van de raamovereenkomst

Verplichte gegevens:

aantal deelnemers (evt. maximumaantal)

beoogde looptijd van de raamovereenkomst (evt. de redenen voor een looptijd > 4j)

de totale geraamde waarde van de opdrachten die de AO voornemens is gedurende de gehele looptijd van de raamovereenkomst toe te wijzen, en, voor zover mogelijk, de waarde en frequentie van de te plaatsen opdrachten

bij gebruik door meerdere AO (vb. aankoopcentrale): vermelding van alle AO die op basis van de raamovereenkomst opdrachten zullen toewijzen, op een wijze die "onmiddellijke identificatie" toelaat

12

Page 13: ACTUELE TOPICS OVERHEIDSOPDRACHTENRECHT: De raamovereenkomst & publiek-publieke samenwerking Barteld Schutyser Advocaat Infodagen overheidsopdrachten VVSG.

29 februari 2012Infodagen overheidsopdrachten VVSG

IV. De gunning van opdrachten op basis van de raamovereenkomst

Verloop van de mini-competitie

• Voorwaarden

1) onder dezelfde voorwaarden als die van de raamovereenkomst, die indien nodig worden gepreciseerd;

2) en, in voorkomend geval, onder andere, in de opdrachtdocumenten van de raamovereenkomst bepaalde voorwaarden

• Schriftelijke raadpleging deelnemers

→ voorwerp van de concrete opdracht wordt meegedeeld→ alleen die deelnemers die in staat zijn de opdracht uit te voeren, worden geraadpleegd

bv. raamovereenkomst m.b.t. opleidingsdiensten in verschillende vakgebieden: enkel voor de deelnemers die geselecteerd

werden voor het vakgebied

13

Page 14: ACTUELE TOPICS OVERHEIDSOPDRACHTENRECHT: De raamovereenkomst & publiek-publieke samenwerking Barteld Schutyser Advocaat Infodagen overheidsopdrachten VVSG.

IV. De gunning van opdrachten op basis van de raamovereenkomst

• Termijn indiening offertes

→ geen minimumtermijn, afhankelijk van de complexiteit opdracht,

de benodigde tijd voor de toezending van de offertes, …

• Opening offertes

→ slechts bij het verstrijken van de vastgestelde ontvangsttermijn

• Gunning

→ op basis van dezelfde gunningscriteria als voor de raamovereenkomst zelf

29 februari 2012Infodagen overheidsopdrachten VVSG 14

Page 15: ACTUELE TOPICS OVERHEIDSOPDRACHTENRECHT: De raamovereenkomst & publiek-publieke samenwerking Barteld Schutyser Advocaat Infodagen overheidsopdrachten VVSG.

29 februari 2012Infodagen overheidsopdrachten VVSG

IV. De gunning van opdrachten op basis van de raamovereenkomst

Standstill

o Moet worden nageleefd bij de gunning van de raamovereenkomst

o Maar NIET langer verplicht bij de toewijzing van concrete opdrachten op basis van de raamovereenkomst!

Aankondiging betreffende de resultaten van de procedure

o Moet uiterlijk 48 dagen na de sluiting van de raamovereenkomst geschieden (art. 38, §1 KB 15 juli 2011, art. 35(4) Richtlijn 2004/18/EG)

o Maar NIET langer verplicht bij de toewijzing van concrete opdrachten op basis van de raamovereenkomst! (art. 38, §1, lid 3 KB 15 juli 2011, art. 35(4), lid 2 Richtlijn 2004/18/EG)

15

Page 16: ACTUELE TOPICS OVERHEIDSOPDRACHTENRECHT: De raamovereenkomst & publiek-publieke samenwerking Barteld Schutyser Advocaat Infodagen overheidsopdrachten VVSG.

29 februari 2012Infodagen overheidsopdrachten VVSG

V. Besluit

Voordelen?

Efficiëntie

Na gunning van de raamovereenkomst kunnen de concrete opdrachten rechtstreeks worden toegewezen zonder dat een nieuwe overheidsopdracht moet worden bekendgemaakt

→ verkorting termijnen

→ reductie administratiekosten

Flexibiliteit (raamovereenkomsten sensu stricto)

Mogelijkheid om de exacte hoeveelheden, de aard en de timing voor de individuele bestellingen op een later tijdstip te bepalen

→ aan de hand van tijdsgebonden behoeften

→ in functie van prijsschommelingen/technologische evoluties

16

Page 17: ACTUELE TOPICS OVERHEIDSOPDRACHTENRECHT: De raamovereenkomst & publiek-publieke samenwerking Barteld Schutyser Advocaat Infodagen overheidsopdrachten VVSG.

29 februari 2012Infodagen overheidsopdrachten VVSG

V. Besluit

Voor welk type opdrachten? Voor opdrachten die aanleiding geven tot recurrente contractuele relaties

→ overheidsopdrachten voor leveringen of diensten die met een zekere regelmaat worden verleend of die bestemd zijn om gedurende een bepaalde periode te worden hernieuwd

vb. kantoorartikelen, IT, onderhoud kopieermachines, enz.

Voor opdrachten die niet bovenmatig complex zijn en waarvoor reeds in de raamovereenkomst:

- prijzen of een prijslijst (niet noodzakelijk de exacte prijs!) kan worden vastgelegd

- een raming van de omvang en een omschrijving van het type van goederen en/of diensten die de AO op basis van de raamovereenkomst zal bestellen, kan worden gegeven

17

Page 18: ACTUELE TOPICS OVERHEIDSOPDRACHTENRECHT: De raamovereenkomst & publiek-publieke samenwerking Barteld Schutyser Advocaat Infodagen overheidsopdrachten VVSG.

IV. Besluit

Anti-misbruikregel

"Er mag geen misbruik worden gemaakt van de raamovereenkomst, noch mag er gebruik van worden gemaakt op een wijze die de mededinging zou verhinderen, beperken of vervalsen"

(Art. 32, vijfde lid Wet 15 juni 2006; art. 32(2), §5 Richtlijn 2004/18/EG)

29 februari 2012Infodagen overheidsopdrachten VVSG 18

Page 19: ACTUELE TOPICS OVERHEIDSOPDRACHTENRECHT: De raamovereenkomst & publiek-publieke samenwerking Barteld Schutyser Advocaat Infodagen overheidsopdrachten VVSG.

De toepassing van de overheidsopdrachtenreglementering in de betrekkingen tussen aanbestedende overhedenPUBLIEK-PUBLIEKE SAMENWERKING

Page 20: ACTUELE TOPICS OVERHEIDSOPDRACHTENRECHT: De raamovereenkomst & publiek-publieke samenwerking Barteld Schutyser Advocaat Infodagen overheidsopdrachten VVSG.

I. Inleiding

Administratieve overheden

Belast met een taak van algemeen belang / openbare dienst

Materiële handelingen die noodzakelijk zijn voor de verwezenlijking van deze doelstellingen van algemeen belang:

Overheden kunnen deze zelf, met eigen personeel en middelen, uitvoeren (“in house” / “uitvoering in regie”)

OF: overheden kunnen voor de uitvoering beroep doen op derden

29 februari 2012Infodagen overheidsopdrachten VVSG 20

Page 21: ACTUELE TOPICS OVERHEIDSOPDRACHTENRECHT: De raamovereenkomst & publiek-publieke samenwerking Barteld Schutyser Advocaat Infodagen overheidsopdrachten VVSG.

I. Inleiding

Uitvoering in regie / in house vb. gemeente die voor de huisvuilophaling het eigen gemeentepersoneel inzet

→ handelingen worden verricht binnen één en dezelfde rechtspersoon → er is geen overeenkomst onder bezwarende titel → overheidsopdrachtenreglementering is niet van toepassing

Beroep op derden vb. gemeente die voor de huisvuilophaling met een privé-onderneming een dienstencontract afsluit →

AO doet beroep op een externe instantie die geen deel uitmaakt van de eigen structuur → er is een overeenkomst onder bezwarende titel → overheidsopdrachtenreglementering is van toepassing

Quid indien de derde eveneens een AO is?

vb. 2 gemeenten voorzien in huisvuilophaling op hun grondgebied d.m.v. een afzonderlijke rechtspersoon die ze gezamenlijk bezitten en controleren vb. 2 gemeenten werken samen bij de huisvuilophaling op hun grondgebied (al dan niet) op basis van een overeenkomst onder bezwarende titel

Is de overheidsopdrachtenreglementering van toepassing in de betrekkingen tussen deze gemeenten ?

29 februari 2012Infodagen overheidsopdrachten VVSG 21

Page 22: ACTUELE TOPICS OVERHEIDSOPDRACHTENRECHT: De raamovereenkomst & publiek-publieke samenwerking Barteld Schutyser Advocaat Infodagen overheidsopdrachten VVSG.

I. Inleiding

Algemeen beginsel Overheidsopdrachtenreglementering is van toepassing op opdrachten

tussen AOn

Uitzondering Bepaalde vormen van publiek-publieke samenwerking vallen buiten de

toepassingssfeer van de wetgeving overheidsopdrachten:- Quasi in house-verhouding (verticale/geïnstitutionaliseerde samenwerking)- Horizontale samenwerkingsovereenkomst (horizontale/niet-

geïnstitutionaliseerde samenwerking)- Delegatie van bevoegdheid (substitutieleer)- Exclusief recht- Aankoop- of opdrachtencentrale

29 februari 2012Infodagen overheidsopdrachten VVSG 22

Page 23: ACTUELE TOPICS OVERHEIDSOPDRACHTENRECHT: De raamovereenkomst & publiek-publieke samenwerking Barteld Schutyser Advocaat Infodagen overheidsopdrachten VVSG.

I. Quasi in house-verhouding

Twee scenario’s:

1)AO gaat in het kader van een bestuurlijke reorganisatie over tot de verzelfstandiging van bepaalde activiteiten Deze activiteiten worden om budgettaire en beheerkundige redenen toevertrouwd aan een afzonderlijke rechtspersoon (vb. AGB)

2)Verscheidene AOn werken samen om gezamenlijk taken van openbaar belang uit te voeren Deze AOn richten daartoe een afzonderlijke rechtspersoon op die ze gezamenlijk bezitten en controleren (vb. intergemeentelijk samen-

werkingsverband, intercommunale)

HvJ 107/98, Teckal De verhouding tussen een AO en een andere rechtspersoon wordt van de toepassing van

het overheidsopdrachtenrecht vrijgesteld indien:

§ de AO over de betrokken rechtspersoon toezicht uitoefent zoals op haar eigen diensten, en;

§ deze rechtspersoon tegelijkertijd het merendeel van zijn werkzaamheden verricht ten behoeve van het lichaam of de lichamen die hem beheersen.

29 februari 2012Infodagen overheidsopdrachten VVSG 23

Page 24: ACTUELE TOPICS OVERHEIDSOPDRACHTENRECHT: De raamovereenkomst & publiek-publieke samenwerking Barteld Schutyser Advocaat Infodagen overheidsopdrachten VVSG.

II. Quasi in house-verhouding

VOORWAARDE 1: TOEZICHT ZOALS OP EIGEN DIENSTENVOORWAARDE 1: TOEZICHT ZOALS OP EIGEN DIENSTEN

Deze voorwaarde peilt naar de organisationele afhankelijkheid van de rechtspersoon: - oefent de controlerende AO een doorslaggevende invloed uit op de strategische doelstellingen

en de belangrijke beslissingen van die rechtspersoon?- kan de controlerende AO de handelingsvrijheid van die rechtspersoon beperken?

HvJ 26/03, Stadt Halle›Toezicht zoals op eigen diensten is uitgesloten indien privé-ondernemingen in de rechtspersoon deelnemen (minderheidsparticipatie of minderheidspositie zijn irrelevant)

29 februari 2012Infodagen overheidsopdrachten VVSG 24

Page 25: ACTUELE TOPICS OVERHEIDSOPDRACHTENRECHT: De raamovereenkomst & publiek-publieke samenwerking Barteld Schutyser Advocaat Infodagen overheidsopdrachten VVSG.

II. Quasi in house-verhouding

Wijze waarop het toezicht wordt uitgeoefend:

Toezicht zoals op eigen diensten hoeft niet per se individueel te zijn, maar kan ook gezamenlijk door meerdere controlerende AOn worden uitgeoefend

HvJ 324/07, Coditel› De gemeente Ukkel treedt in november 2000 toe tot “Brutélé”, een intercommunale maatschappij

voor teledistributie waarvan de vennoten uitsluitend gemeenten zijn› Bij haar toetreding vertrouwt de gemeente het beheer van haar gemeentelijk kabeltelevisienet aan

Brutélé toe› Gemeente Ukkel beroept zich op de Teckal-leer› M.b.t. het toezichtscriterium aanvaardt het Hof dat het toezicht van de gemeente Ukkel op Brutélé,

om als toezicht zoals op haar eigen diensten te worden aangemerkt, door alle bij Brutélé aangesloten gemeenten gezamenlijk kan worden uitgeoefend

Dit arrest was het logische vervolg op HvJ 295/05, Asemfo waarin het HvJ toezicht zoals op eigen diensten aanvaardde voor een controlerende AO die slechts 0,25% van het kapitaal van de (100% publieke) rechtspersoon in handen had

29 februari 2012Infodagen overheidsopdrachten VVSG 25

Page 26: ACTUELE TOPICS OVERHEIDSOPDRACHTENRECHT: De raamovereenkomst & publiek-publieke samenwerking Barteld Schutyser Advocaat Infodagen overheidsopdrachten VVSG.

II. Quasi in house-verhouding

VOORWAARDE 2: DE RECHTSPERSOON VERRICHT HET MERENDEEL VAN VOORWAARDE 2: DE RECHTSPERSOON VERRICHT HET MERENDEEL VAN DE WERKZAAMHEDEN TEN BEHOEVE VAN DE CONTROLERENDE AO(N) DE WERKZAAMHEDEN TEN BEHOEVE VAN DE CONTROLERENDE AO(N)

Deze voorwaarden peilt naar de economische afhankelijkheid van de rechtspersoon→ De creatie van de afzonderlijke rechtspersoon

› moet kaderen in een reorganisatie van het bestuur› mag niet als doel hebben een rechtspersoon te creëren die op de markt werkzaam is en

in concurrentie treedt met commerciële ondernemingen

HvJ 340/04, Carbotermo ›De rechtspersoon verricht het merendeel van zijn werkzaamheden ten behoeve van de controlerende AO(n) wanneer de activiteit van deze rechtspersoon zich hoofdzakelijk toespitst op deze controlerende AO(n) en elke andere activiteit marginaal is›Bij gezamenlijk toezicht door meerdere controlerende AOn (cfr. Asemfo, Coditel) wordt rekening gehouden met de werkzaamheden die de rechtspersoon ten behoeve van al deze AOn gezamenlijk verricht

29 februari 2012Infodagen overheidsopdrachten VVSG 26

Page 27: ACTUELE TOPICS OVERHEIDSOPDRACHTENRECHT: De raamovereenkomst & publiek-publieke samenwerking Barteld Schutyser Advocaat Infodagen overheidsopdrachten VVSG.

III. Horizontale samenwerkingsovereenkomst

Horizontale of niet-geïnstitutionaliseerde samenwerking

Verscheidene AOn werken samen bij de uitoefening van hun taken van algemeen belang, zonder dat ze daarvoor een afzonderlijke rechtspersoon oprichten

OF: niet-contractuele samenwerking

OF: samenwerking o.b.v. een overeenkomst onder bezwarende titel

29 februari 2012Infodagen overheidsopdrachten VVSG 27

Page 28: ACTUELE TOPICS OVERHEIDSOPDRACHTENRECHT: De raamovereenkomst & publiek-publieke samenwerking Barteld Schutyser Advocaat Infodagen overheidsopdrachten VVSG.

III. Horizontale samenwerkingsovereenkomst

Niet-contractuele samenwerking

HvJ 295/05, Asemfo

›Het overheidsbedrijf 'Tragsa' is bij wet verplicht de opdrachten van de betrokken AO uit te voeren›In de betrekkingen tussen dit overheidsbedrijf en de AO dient de overheids-opdrachtenreglementering niet te worden toegepast, aangezien deze betrekkingen niet contractueel, maar reglementair van aard zijn›Bij gebreke aan overeenkomst onder bezwarende titel is de overheids- oprachtenreglementering sowieso NIET van toepassing

29 februari 2012Infodagen overheidsopdrachten VVSG 28

Page 29: ACTUELE TOPICS OVERHEIDSOPDRACHTENRECHT: De raamovereenkomst & publiek-publieke samenwerking Barteld Schutyser Advocaat Infodagen overheidsopdrachten VVSG.

III. Horizontale samenwerkingsovereenkomst

Samenwerking o.b.v. een overeenkomst onder bezwarende titel

HvJ 480/06, Commissie t. Duitsland

Volgens het HvJ valt een samenwerking tussen AOn op basis van een overeenkomst onder bezwarende titel buiten het toepassingsgebied van de overheidsopdrachten-reglementering indien ten minste aan volgende voorwaarden is voldaan:

1.100% publieke samenwerking: uitsluitend tussen AOn, geen deelneming van privé-kapitaal2.‘echte’ samenwerking: samenwerking met als doel de gezamenlijke vervulling van een gemeenschappelijke taak (↔ normale overheidsopdracht: 1 partij vervult een bepaalde taak tegen betaling)3.samenwerking berust alleen op overwegingen die verband houden met het openbaar belang:

- de overeenkomst mag geen activiteiten tot voorwerp hebben die op de open markt worden aangeboden

- de financiële overdrachten tussen de samenwerkende AOn zijn beperkt tot de vergoeding van de werkelijke kosten van de werken/leveringen/diensten

29 februari 2012Infodagen overheidsopdrachten VVSG 29

Page 30: ACTUELE TOPICS OVERHEIDSOPDRACHTENRECHT: De raamovereenkomst & publiek-publieke samenwerking Barteld Schutyser Advocaat Infodagen overheidsopdrachten VVSG.

IV. Delegatie van bevoegdheid

Overdracht van bevoegdheden voor bepaalde openbare taken van de éne naar de andere overheidsinstantie

→ zal niet aan de overheidsopdrachtenreglementering onderworpen zijn indien de overdracht volledig is en de begunstigde van de overdracht in de plaats wordt gesteld van de overdrager (substitutieleer)

Volledige overdracht = overdracht van: - het recht om de economische activiteiten uit te voeren die nodig zijn voor de

vervulling van de openbare taak, én van- het officiële gezag (= het recht om te bepalen hoe de economische activiteiten die

nodig zijn voor de vervulling van de openbare taak, moeten worden verricht) (regelgevende bevoegdheid)

waarbij- de overdrager geen enkele verantwoordelijkheid of controlebevoegdheid behoudt

(overdrager is niet langer gerechtigd om te bepalen hoe de economische activiteiten die in het kader van de openbare taak worden ondernomen, moeten worden uitgevoerd)

- de begunstigde de overgedragen bevoegdheid volledig zelfstandig en op eigen verantwoordelijkheid uitoefent

29 februari 2012Infodagen overheidsopdrachten VVSG 30

Page 31: ACTUELE TOPICS OVERHEIDSOPDRACHTENRECHT: De raamovereenkomst & publiek-publieke samenwerking Barteld Schutyser Advocaat Infodagen overheidsopdrachten VVSG.

IV. Delegatie van bevoegdheid

HvJ 264/03, Commissie t. Frankrijk

>Franse wet voorziet in een systeem van "gedelegeerde opdrachtgeving": bij overheidsopdrachten voor bouw- of infrastructuurwerken kan de AO bepaalde taken (opmaak bestek, toezicht op de uitvoering, aanvaarding bouwwerken, enz.) zonder voorafgaande mededingingsprocedure delegeren aan een beperkt aantal categorieën (publieke of gemengde) rechtspersonen

>De delegatie strekt zich uit tot (i) ondersteunende diensten van administratieve en technische aard en (ii) de vertegenwoordiging van de AO (gedelegeerde bouwheer oefent in naam en voor rekening van de AO bepaalde bevoegdheden uit)

>De betrekkingen tussen de AO en de gedelegeerde bouwheer worden vastgelegd in een schriftelijke overeenkomst onder bezwarende titel (gedelegeerde bouwheer wordt vergoed)

>HvJ: overdracht van bevoegdheden ≠ volledig aangezien gedelegeerde bouwheer onvoldoende zelfstandig handelt

• Fr. wet bepaalt dat AO hoofdverantwoordelijke van de bouwwerken blijft, want in deze een taak van algemeen belang vervult waaraan zij zich niet kan onttrekken

• gedelegeerde bouwheer kan pas handelen nadat de AO haar goedkeuring heeft verleend• beloning van dienstverleners en ondernemers gefinancierd door AO (gedelegeerde

bouwheer heeft geen manoeuvreerruimte)

29 februari 2012Infodagen overheidsopdrachten VVSG 31

Page 32: ACTUELE TOPICS OVERHEIDSOPDRACHTENRECHT: De raamovereenkomst & publiek-publieke samenwerking Barteld Schutyser Advocaat Infodagen overheidsopdrachten VVSG.

V. Exclusief recht

RegelgevingArt. 18 Richtlijn 2004/18/EG: "Deze richtlijn is niet van toepassing op overheidsopdrachten voor diensten die door een aanbestedende dienst worden gegund aan een andere aanbestedende dienst of aan een samenwerkingsverband van aanbestedende diensten op basis van een alleenrecht dat deze uit hoofde van bekendgemaakte wettelijke of bestuursrechtelijke bepalingen genieten, op voorwaarde dat deze bepalingen met het Verdrag verenigbaar zijn."

Exclusief recht = uitsluitend recht = alleenrecht-OF: hele bedrijfssector wordt aan de overheid voorbehouden (vb. posterijen)-OF: exclusieve toewijzing van een specifieke taak van algemeen belang aan één specifieke onderneming (vb. officiële publicaties uitgegeven door het Belgisch Staatsblad)

De machtspositie die aldus wordt gecreëerd, is slechts toelaatbaar indien:

§ de exclusiviteit betrekking heeft op een opdracht van diensten § de exclusieve rechten verleend worden aan entiteiten die zelf AOn zijn§ de exclusieve rechten verleend worden bij een bekendgemaakte wettelijke of bestuursrechtelijke bepaling§ de exclusieve rechten verenigbaar zijn met de Europese Verdragen, d.w.z. gerechtvaardigd kunnen worden

- o.g.v. de rechtvaardigingsgronden van artt. 51-52 VWEU: openbaar gezag, openbare orde, openbare veiligheid, volksgezondheid

- o.g.v. dwingende redenen van algemeen belang die geschikt zijn om de verwezenlijking van het nagestreefde doel te waarborgen, die niet verder gaan dan wat noodzakelijk is ter bereiking van dat doel en die zonder discriminatie worden toegepast ('rule of reason')

29 februari 2012Infodagen overheidsopdrachten VVSG 32

Page 33: ACTUELE TOPICS OVERHEIDSOPDRACHTENRECHT: De raamovereenkomst & publiek-publieke samenwerking Barteld Schutyser Advocaat Infodagen overheidsopdrachten VVSG.

V. Exclusief recht

RvS 7 april 2011, Cipal >De dienstverlenende vereniging Cipal biedt deelnemende besturen de mogelijkheid om via de toekenning van een exclusief recht van dienstverlening aan Cipal, beroep te doen op de ICT-dienstverlening van deze laatste>De Vlaamse minister vernietigt de kennisneming en de aanvaarding van dat recht door de raad van bestuur van Cipal omdat geen 'wederzijdse exclusiviteit' is voorzien (Cipal werkt ook voor gemeenten die geen exclusief recht aan Cipal hebben toegekend, wat volgens de minister in strijd is met de Teckal rechtspraak)>RvS overweegt dat een onderscheid moet worden gemaakt tussen de quasi in house-verhouding en de figuur van het exclusief recht>Aangezien beide hypothesen los van elkaar staan moet (1) eerst onderzocht worden of er sprake is van een quasi in house-opdracht en (2) vervolgens of aan de voorwaarden voor het toekennen van een exclusief recht is voldaan >Door in de redengeving van de vernietigingsbeslissing beide onderscheiden hypotheses toch als één te beschouwen, heeft de minister de toekenning van een exclusief recht beoordeeld aan de hand van de voorwaarden voor de quasi in house-opdrachten>De vernietigingsbeslissing van de minister is derhalve tegenstrijdig gemotiveerd en wordt om die reden door de RvS vernietigd

29 februari 2012Infodagen overheidsopdrachten VVSG 33

Page 34: ACTUELE TOPICS OVERHEIDSOPDRACHTENRECHT: De raamovereenkomst & publiek-publieke samenwerking Barteld Schutyser Advocaat Infodagen overheidsopdrachten VVSG.

VI. Aankoop- of opdrachtencentrale

= Specifieke structuren (organen) voor collectieve overheidsaankopen die

- OF: handelen als een groothandelsdienst (de centrale koopt zelf, voor eigen rekening aan zodat andere instanties van haar kunnen kopen)

- OF: optreden als een tussenpersoon/vertegenwoordiger/lasthebber die de gunningsprocedures en het beheer van opdrachten afhandelt zodat andere instanties via haar kunnen kopen

Nut ?

Artt. 15 en 59 Wet 15 juni 2006, art. 11 Richtlijn 2004/18/EG: “een aanbestedende overheid die een beroep doet op een aankoop- of opdrachtencentrale als bedoeld in artikel 2, 4°, is vrijgesteld van de verplichting om zelf een gunningsprocedure te organiseren”

op voorwaarde dat de aankoopcentrale haar opdrachten zelf in overeenstemming met de overheidsopdrachtenreglementering heeft gegund

29 februari 2012Infodagen overheidsopdrachten VVSG 34

Page 35: ACTUELE TOPICS OVERHEIDSOPDRACHTENRECHT: De raamovereenkomst & publiek-publieke samenwerking Barteld Schutyser Advocaat Infodagen overheidsopdrachten VVSG.

VII. Besluit

De Teckal-rechtspraak of figuur van de inhouse-samenwerking heeft talrijke problemen opgelost.

Figuur van delegatie van bevoegdheid had beter uitgewerkt moeten worden.

Globale situatie is nu stabieler. Opgelet, toch nog enkel op basis van de rechtspraak en mededeling van de Commissie, wetgevend optreden lijkt vereist.

29 februari 2012Infodagen overheidsopdrachten VVSG 35

Page 36: ACTUELE TOPICS OVERHEIDSOPDRACHTENRECHT: De raamovereenkomst & publiek-publieke samenwerking Barteld Schutyser Advocaat Infodagen overheidsopdrachten VVSG.

Dank.

Barteld SchutyserAdvocaat-vennootDLA Piper UK LLP

Louizalaan 106 - 1050 Brussel02/500 16 51

[email protected]