Web viewDe kern van het model is het werken met authentieke leertaken die aspecten bevatten die...
231
Leerarrangement 2 Uitdagend ontwerpen “Education is a social process, Ingrid ter Horst 0850102 Leerarrangement 2 Uitdagend 1
Transcript of Web viewDe kern van het model is het werken met authentieke leertaken die aspecten bevatten die...
Leerarrangement 2 Uitdagend ontwerpen
“Education is a social process,
Education is growth,
Education is, not a preparation for life; education is life itself.”
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
1
(John Dewey)
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
2
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
3
Ingrid ter Horst, mei 2012
Studentnummer 850102 Master Leren en Innoveren Rotterdam cohort 2011
Docenten: Freddy Veltman-van Vugt en Bartel Standaar-Dorhout
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
4
Inhoudsopgave
Inleiding leerarrangement 2 Uitdagend Ontwerpen................................................................3
Instructiemodel Romiszowski....................................................................................................3
4C/ID-model (Van Merriënboer)...............................................................................................3
VAL Virtual Action Learning......................................................................................................3
Van den Akker...........................................................................................................................3
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
5
Onderwijsmodel Dick, Carey and Carey.....................................................................................3
Analyse huidig Curriculum.........................................................................................................3
10 stappenplan Innovatief Onderwijs Ontwerpen:....................................................................3
Verbetervoorstellen t.a.v. huidige structuur.............................................................................3
Sociale media............................................................................................................................ 3
Draagkracht eigen onderwijspraktijk........................................................................................3
Literatuur.................................................................................................................................. 3
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
6
Bijlage Sterkte/Zwakte Analyse huidig leerplan Taakklas, eerstejaars DS/MA.........................3
Bijlage Kwalificatiedossier Secretariële beroepen niveau 4 DS/MA cohort 2011.....................3
Bijlage analyse VAL tov MBO student.......................................................................................3
Taakklas 1 onderwijsperiode 1 DS/MA niveau 4 - 2012/2013...................................................3
Bijlage uitgewerkte werkprocessen 1.6 en 2.3..........................................................................3
Bijlage voorbeeld groepsopdracht (opgave 10 H&M)...............................................................3
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
7
Bijlage overall View - Overeenkomsten en verschillen onderwijsontwerpmodellen DCC – VAL- ADDIE – 4C/ID-MODEL – VAN DEN AKKER..............................................................3
Bijlage Typologie MBO leerling niveau 3 en 4 (projectteam Hiteq, 2009).................................3
Schematische weergave van taxonomiecode volgens Romiszowski..........................................3
Eindnoten:.................................................................................................................................3
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
8
Inleiding leerarrangement 2 Uitdagend OntwerpenAnderhalf jaar geleden nam ik plaats in een landelijk klankbordgroep van Ecabo om te brainstormen over het nieuwe kwalificatiedossier van de directiesecretaresse/managementassistente niveau 4 (MBO). Er waren veel mutaties. Het is een enorme uitdaging om contextrijke content te schrijven. Het opgavenboek heb ik geschreven puur vanuit mijn eigen expertise als docent Secretariële vakken. De leerling werkt aan de opgaven uit het opgavenboek (gerelateerd aan het kwalificatiedossier Secretariële beroepen), krijgt tegelijkertijd bezoekers Nederlands of Engels aan haar bureau, ontvangt telefoontjes die ze moet afhandelen, ontvangt mailtjes waarvan ze de prioriteit moet bepalen en last but not least ze spart met haar leidinggevende. Ze werkt veel samen maar ook
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
9
individueel. De leerling reflecteert zakelijk op Facebook en in een persoonlijk verslag wel dan niet met beeldvorming. Ze is verantwoordelijk voor haar eigen leerproces alhoewel ik veel handvatten geef om haar taken op de uiteindelijke deadline af te hebben. Vanaf februari 2011 werk ik op detacheringbasis bij Stichting Praktijkleren Amersfoort voor 0,2 Fte als constructeur van leermiddelen en examenproducten.
Voor het leerarrangement LA2 Uitdagend ontwerpen aan de MLI schrijf ik een curriculum voor het eersteklasboek H&M, eerste onderwijsperiode, gebaseerd op taakklassen. Ik gebruik hiervoor het ontwerpmodel van Van Merriënboer 4C/ID model. Daarnaast analyseer en becommentarieer ik de ontwerpmodellen van Romiszowski, het Dick, Carey & Carey model, VAL en het spinnenwebmodel van Van den Akker. In dit paper ga ik het onderwijskundig ontwerpen onder de loep nemen, maar wat is onderwijskundig ontwerpen nu eigenlijk? Bij onderwijskundig ontwerpen gaat het om een
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
10
aanpak van een ontwerpprobleem, het ontwerpen van een instructiesysteem. Het stelt een systematische manier van ontwerpen voor waarbij (deel) aspecten van het ontwerpprobleem worden aangepakt. Het ontwerpplan is de rode draad van de opleiding.
In het latijn betekent curriculum renbaan of loopbaan, kortom het af te leggen traject naar een einddoel. Voordat ik een goed onderbouwde visie kan construeren over Uitdagend ontwerpen moet ik me goed bewust zijn van het feit wat er wordt verstaan onder “leren”. Volgens Bolhuis (2009) is leren een proces waarin we de wereld om ons heen betekenis toekennen en het eerder geleerde vormt samen het referentiekader. Volgens Manon Ruijters (liefde voor leren, 2006) is de definitie van leren: Leren komt vanuit de zone van het niet weten/onbekende en leidt, via allerlei fysieke en mentale activiteiten, tot het ontdekken van het begrip bekwaamheid. Maar Uitdagend Ontwerpen heeft ook alles te maken met het motiveren en stimuleren van onze studenten. We kunnen nog zo’n
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
11
perfect onderwijs leerplan construeren maar als het niet in de belevings- of interessewereld van onze doelgroep past, heeft het zijn doel niet bereikt. Daarom heb ik een analyse onderzoek toegevoegd aan dit paper over mijn doelgroep de MBO leerling niveau 3-4 eerste klas.
Daarnaast heb ik mijn analyse Zin in Leren meegenomen over intrinsieke, extrinsieke en sociale motivatie van onze studenten en hun eventuele beweegreden voor drop-out. Daarin kwam onder andere naar voren wat zij uitdagend en stimulerend onderwijs vinden. Naar voren kwam dat een gevarieerde werkwijze, samenwerken maar ook individueel werken, elkaar feedback geven, rollenspellen, betrokkenheid van de docent, toepassen van nieuwe media en het richten op het uiteindelijke doel, het diploma, in hun interessesfeer past. Spaanbroek (2011) refereert aan de Self-Determination Theory (Bjorkland, Pelligrini, Ryan, Deci, Martens) waarin wordt vermeld dat optimale motivatie alleen kan bestaan als de sociale- en omgevingsfactoren een gevoel van competentie,
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
12
autonomie en verbondenheid worden ondersteund. Daarnaast heb ik Hattie (2009) bestudeerd en bekeken wat het meeste effect heeft op het onderwijs en hoe leerlingen het meest effectief leren (evidence based learning). Het MBO is hofleverancier voor de arbeidsmarkt en dat is waar we voor moeten blijven gaan en daar hoort onderwijsinnovatie onomstotelijk bij, het MBO moet toekomstproof zijn!
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
13
Instructiemodel RomiszowskiRomiszowki (1981) onderscheidt vijf verschillende stappen in de ontwikkeling van psychomotorische vaardigheden voor praktische vaardigheidstraining.
1. Kennis verwerven over wat gedaan moet worden, met welk doel, in welke volgorde en met welke middelen. 2. Stapsgewijze uitvoering. Deze stap wordt gekenmerkt door een bewust toepassen van de kennis enerzijds (wat en hoe wordt bij iedere stap zeer bewust overdacht) en het visuele karakter van de informatie dat nodig is om een actie te starten en te controleren anderzijds
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
14
3. Transfer van de visuele controle naar andere zintuigen of naar kinesthetische controle door spiercoördinatie4. Automatiseren. In deze fase hebben de verschillende acties geen bewuste aandacht meer nodig. 5. Generaliseren van de vaardigheid naar andere of meer toepassingssituaties. Deze fase verwijst naar de productieve vaardigheden, nl. strategische- en planningsvaardigheden. Om deze vijf stappen aan te leren, kan men gebruik maken van 3 stappen in het instructieproces:
1. Het aanbrengen van kennisinhoud2. Het aanbrengen van basisvaardigheden 3. Het ontwikkelen van bekwaamheden
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
15
Voor het opstellen van zijn model, baseerde Romiszowski zich ondermeer op Seymour, Wheatcroft, Schmidt, Gentner en Adler.
Dit model gaat uit van de kennis van het cognitief leren maar heeft ook betrekking op het motorische leren. Zijn stappen zoals verwerven van kennis, inoefenen, transfer, generaliseren zijn termen vanuit het cognitivisme die geïntegreerd zijn in zijn motorisch instructiemodel. Voor wat empirische validering van dit model is weinig onderzoek te vinden.
Taxonomie van Romiszowski
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
16
Een taxonomie is een hulpmiddel om beroepsvaardigheden, leerweg, leermethoden en de toetsing op systematische wijze vorm te geven in een juiste volgorde en het tot een consistent en samenhangend geheel te maken. Er worden 4 kennisniveaus onderscheiden: feitenkennis, kennis van procedures, begripsmatige kennis en kennis van principes en strategieën.
De taxonomie onderscheidt vier vaardigheidsgebieden: cognitieve, reactieve, interactieve en psychomotorische vaardigheden en er worden twee niveaus daarin onderscheiden nl. het reproductieve (vaardigheden die volgens een protocol moeten worden uitgevoerd) en het productieve (vaardigheden die van het protocol afwijken) uitvoeringsniveau.
Voor de ontwikkeling van kennis en vaardigheden is het belangrijk dat er wordt omschreven hoe de student toont dat hij de vaardigheid beheerst op het vereiste niveau (reproductief of productief) en
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
17
hieraan vooraf toont hij dat hij over de vereiste kennis (feitenkennis, kennis van procedures, begripsmatige kennis en kennis van principes en strategieën) beschikt. Hierbij wordt gebruik gemaakt van actiewerkwoorden (beschrijving in concreet waarneembaar gedrag) en criteria.
Voorbeeld actiewerkwoorden: feitenkennis: definiëren/opnoemen
Voorbeeld criteria: begripsmatige kennis (tonen dat je het begrijpt) .
Schematische weergave van taxonomiecode volgens Romiszowski, zie Bijlage ……..
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
18
4C/ID-model (Van Merriënboer)
In het 4C/ID (4 componenten Instructional Design) model staat integratie centraal, is duidelijk beroepsgericht (kan op alle niveaus zijn) met de nadruk op professionele competenties. Dat zijn competenties die nodig zijn om het beroep daadwerkelijk uit te voeren.
Het model onderscheidt 4 componenten (leertaken vormen de kernen afgeleid vanuit de realiteit):- Leertaken opklimmend in moeilijkheid, in het begin veel ondersteuning, veel variatie
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
19
- Ondersteunende informatie, denkgereedschap en aanpakkennis, altijd beschikbaar,
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
20
elaboratief leren1 - Just In Time informatie (JIT), routineaspecten van de taak, uitgespitst naar routines, aanbie- den op het moment dat het nodig is - Deeltaakoefening, routines en deelroutines automatiseren, aparte trainingen
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
21
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
22
Dit model gaat uit van complexe authentieke leertaken (als er met veel aspecten tegelijk rekening gehouden moet worden) die een beroepsbeoefenaar moet beheersen en hoe deze het best kan worden aangeleerd. De vakgebieden zijn niet leidend maar wel de betekenisvolle taken.
1 Het koppelen van nieuwe informatie aan het reeds bekende
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
23
Hele betekenisvolle taken die afgeleid zijn vanuit de werkelijkheid. In het begin eenvoudige taken die langzaamaan steeds complexer worden. Geen losse vakdisciplines maar concrete hele leertaken die ondersteund worden met informatie (readers, colleges, lessen). De taakaspecten die niet te
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
24
automatiseren zijn (redeneren, besluiten nemen) zijn heuristisch2 van aard. Voor de taken die moeten worden geautomatiseerd gebruikt men Just in Time information. De combinatie moet steeds worden geoefend. In de eerste leertaak zit veel ingebouwde ondersteuning, de leerling weet precies hoe die taak eruit ziet, langzamerhand vermindert de ondersteuning met als doel het uiteindelijk zelf te kunnen. De kern van het model is het werken met authentieke leertaken die aspecten bevatten die simultaan moeten worden verworven. Met de uitkomst een professionele competente beroepsbeoefenaar. In de volgende vormen worden de taken aangeboden: projecten, cases, opdrachten, problemen (probleem gestuurd onderwijs). Je gaat altijd uit van concrete ervaringen.
Transferprobleem is dat het geleerde wordt toegepast in verschillende situaties. Bijvoorbeeld een secretaresse weet hoe ze een telefooncentrale bedient, tijdens het behandelen van een
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
25
telefoongesprek komt er een bezoeker langs en ze verbindt het telefoontje verkeerd door terwijl ze wel weet hoe het moet.
Wat biedt 4C/ID model: authentieke taken in zijn geheel: kennis, vaardigheden, attitude, te automatiseren en niet te automatiseren aspecten van taken. Continue in- en uitzoomen van details en van het geheel (complexer). Daarna nog gedetailleerder over complexe taken. Oefenen van veel taken in verschillende contexten. Indien nodig automatiseren maar altijd starten met een leertaak. Veel variatie in taakklassen aanbieden, bij grote onderdelen altijd in- en uitzoomen.
Kenmerken van dit model:
Geleidelijke toename complexiteit van de leertaken (concentrische lesopbouw)
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
26
Scaffolding, afnemende begeleiding en ondersteuning voor de leertaken op eenzelfde nivo Inductie als centraal leerproces, op basis van voorbeelden komen tot theorie Zoomlensprincipe, de hele taak wordt als uitgangspunt genomen en er wordt steeds in- en
uitgezoomd Variatieprincipe, het model gaat uit van een een hoge variatie in contexten waarin de taken
moeten worden uitgevoerd (zgn. transferprobleem).
Beoordeling en assessment:
Performance assessment, meten van toepassingsvaardigheden
2 zelfvindend
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
27
Integrale beoordeling, beoordeling van het resultaat of het proces van integrale leertaken
Beoordeling (summatief) als logische voorzetting van de leertaak, bijv. de laatste, meest complexe deeltaken, zonder ondersteuning, kunnen als beoordeling worden meegenomen.
VAL Virtual Action Learning
VAL is een methode om competentiegericht onderwijs te geven. Een voorwaarde om te werken met Val is een krachtige ELO of VLC (virtuele werkomgeving).
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
28
Val stelt de mogelijkheden van ICT centraal en stemt de inrichting van de opleiding daarop af. VAL werkt pragmatisch via ‘leren door te doen’. Het uitgangspunt is dat degene die leert zelf betekenis geeft aan wat hij/zij ervaart (zelfsturing en eigen verantwoordelijkheid) en dat contacten met collega’s (samen leren) daarbij een centrale rol spelen. Het VAL-concept prikkelt cursisten om kennis te construeren door zelf leerproducten te produceren. Deze publiceren ze op een website (‘plaza’) voor een specifieke doelgroep. Dit productieproces vormt het leerproces waarin cursisten op het internet samen problemen oplossen, leervragen stellen, stellingen beargumenteren, elkaar waarderen, elkaars leerproducten verbeteren en de beste leerproducten kiezen.
Deze Virtuele Leerinteractie is de motor van alle leeractiviteiten en van de plenaire bijeenkomsten waarin de leervragen centraal staan. Het is een ultieme vorm van ‘samenlerend produceren’, ondersteund door activerende (virtuele) werkvormen. VAL is een vorm van samenlerend produceren
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
29
waarbij studenten door en van elkaar leren; Virtuele interactie en productie vormen de motor van de leeractiviteiten; De student is zelf verantwoordelijk voor zijn leerproces, kan een flexibel leerpad volgen en moet de bewijslast leveren voor zijn competentieontwikkeling; Er zijn geen tentamens, herkansingen, roosters, e-mails, cijfers en prestatie-indicatoren; De online Leerprocesanalyse geeft zicht op de voortgang en de ontwikkeling; De docent heeft twee opleidersrollen: assessorontwikkelaar en trainer-coach; Door het wegvallen van correctiewerk, afstemmingsoverleg, e-mailverkeer en ondersteunende activiteiten komt meer tijd beschikbaar voor virtuele en persoonlijke gesprekken, adviezen en feedback aan student en; De student kan zijn eigen leertempo bepalen, doordat hij studiepunten krijgt toegewezen die overeenkomen met zijn feitelijk aangetoonde competentieontwikkeling Kernkwaliteiten:
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
30
Samenwerken door gezamenlijke eindproducten te maken (leren door te doen), Rol docent (virtuele interactie), Eigen of vaste ELO of VLC (Virtuele werkruimte), Leervragen van de student staat centraal, Leren door gebruik te maken van beeldvorming, Feedback en reflectie (valideren), Studenten leveren bewijsmateriaal, Veel individuele aandacht voor de leerprestaties van de student, Leerproces is afgestemd op de student (flexibel).
VAL omvat 5 kennisobjecten:
Leren, Samenwerkend produceren, de betekenisvolle dialoog met feedback en reflectie, beeldend leren en kennisproductie.
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
31
Beoordelen, van Taylorisme naar assessor-ontwerper, samenhang in processen en rollen, kennisgeorienteerde competentiemethodiek, bewijslast en materiaal, beoordelen inclusief valideren, de vituele kant, assessmentdag, beoordelings- en reflectiegesprek.
Ontwerpen, digitale techniek staat centraal: ontwerpprincipes, leerpaden en arrangementen.
Modereren, methodiek en het monitoren en stimuleren van leerprocessen.
Organiseren, transformatie naar Val en de noodzakelijke organisatiekenmerken. Tentames, cijfers geven en roosters afschaffen daardoor ontstaat ruimte voor feedback en inhoudelijke contacten met studenten. Docenten worden opleiders in de rol van assessor ontwerper en trainer coach.
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
32
Van den Akker
Van den Akker (2003) gebruikt de metafoor van een spinnenweb. De belangrijkste draden (dragers) in het web verbeelden die componenten. Het web geeft de onderlinge afhankelijkheid en verhoudingen weer, maar ook de kwetsbaarheid. De visie is de kern, het is de centrale verbindende schakel. De overige draden van het spinnenweb zijn verbonden met de visie. Op grond van een goede analyse van de context van het beroep, de inhoud van het kwalificatiedossier, de kenmerken van de studenten, de kenmerken van de leerbedrijven en de ervaringen van docenten opgedaan in de praktijk vertalen we deze aandachtspunten naar onze eigen praktijk. Van den Akker onderscheidt 5 verschillende aggregatieniveaus:
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
33
Niveau BeschrijvingSUPRA Landoverstijgend,
Internationaal• Europees Referentiekader voor talenonderwijs
MACRO Systeem, nationaal • Kwalificatiedossier Secretariële beroepen onderverdeeld in kerntaken, werkprocessen, kennis en vaardigheid (Ecabo)Kenniscentrum EcaboMESO School, opleiding • Brancheplan S&A beleidsstukken 5 ankerpunten, zie verder(beleidsplan, kaderbrief directie)
MICRO Groep, docent • Lesplan, lesmateriaal, • jaarplan• opgavenboek taakklas, methode
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
34
NANO Leerling, student • studieplanner
Het spinnenweb onderschrijft dat een leerplan uit 10 verschillende aspecten bestaat:
1. Visie, achterliggend idee achter de vernieuwing2. Doelen, wat is de betekenis van het doel voor het onderwijs?3. Inhouden, wat is de betekenis van de leerinhoud van het onderwijs?4. Leeractiviteiten, wat betekent de vernieuwing voor de leeractiviteiten?5. Rol van de leraar, wat is de betekenis voor de docent?6. Leerbronnen/materialen, wat betekent de voor de onderwijsleermiddelen?
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
35
7. Groeperingsvormen: wat betekent de vernieuwing voor de groeperingvorm, met wie wordt geleerd, in groepen, alleen of combinaties?
8. Leeromgeving, wat betekent de vernieuwing voor de leeromgeving? Waar wordt geleerd, zijn er nieuwe onderdelen? Hoe ligt de verhouding fysieke en digitale leeromgeving?
9. Tijd, wat betekent de vernieuwing voor de tijd? Wanneer wordt er geleerd, hoeveel tijd kost het en is dat dan anders dan eerst?
10. Toetsing, wat betekent de vernieuwing voor de evaluatie van het geleerde? Zijn er andere methoden, heeft het invloed op de manier van toetsen, worden de gestelde doelen getoetst?
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
36
plaatsbeoordeling
leerinhouden
leeractiviteiten
docentrollen
leerbro nnen e n -middelen
leerlin
groe
perin
g
tijd
leer
doel
en
basisvisie
Voor de analyse van het huidige curriculum heb ik dit model van Van den Akker gebruikt en ik heb dat als zeer leerzaam en effectief ervaren, omdat alle aspecten stap voor stap worden genomen en de onderwijsvisie als leidend wordt genomen.
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
37
Onderwijsmodel Dick, Carey and Carey
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
38
Dick Carey & Carey (1991) benadrukken in hun ontwerpmodel 9 opeenvolgende stappen het
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
39
iteratieve3 karakter van ontwerpen. Relaties tussen afzonderlijke stappen zijn afhankelijk van de uitkomsten van een evaluatie. Evaluatie is een integraal deel van dit model en leidt eventueel tot een revisie. De output van de ene stap fungeert als input voor de volgende stap.
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
40
Stap 1: Bepalen van de leerdoelen Bepaal einddoelen, Voer behoefteanalyse uit; betrek actoren in dit proces. Stap 2: Analyse van de instructiesituatie Bepaal hoe lerenden uiteindelijk een doel zullen bereiken. Taakanalyse.
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
41
Informatieverwerking analyse. Leertaken analyse. Wat zijn de onderliggende kennis, vaardigheden en houding (subordinate skills) en de
noodzakelijke kennis, vaardigheden en houdingen (entry skills).Stap 3: Bepaal het startgedrag en de kenmerken van de lerende Bepaal voorkennis en voorwaardelijke procedures. Besteed aandacht aan hogere orde denkvaardigheden, persoonlijkheidskenmerken, houdingen
en kenmerken van de lerenden.Stap 4: Expliciteer de operationele doelen Zet algemene leerdoelen om in concrete leerdoelen.
3 herhalende
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
42
Stap 5: Werk criteriumgebaseerde testen uit Testen helpen te bepalen of lerenden voorkennis beheersen. Kijken stap voor stap na beheersen leerdoelen. Werk een evaluatie uit. Criteria geven kwantiteit en kwaliteit verwachte gedrag weer.Stap 6: Bepaal de afzonderlijke instructiestrategieën Lineaire opbouw instructiestrategieën. Keuze manier implementatie: contactonderwijs, groepswerk, afstandsonderwijs, zelfgestuurd
leren, online-pakketten, een combinatie van contactonderwijs en online leren (ook ‘blended learning’ genoemd).
Stap 7: Ontwikkel de leerstof die in de leermaterialen wordt gepresenteerd Keuze en uitwerking leerstof in een of ander medium.
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
43
Bestaande materialen hergebruiken en rekening houden met implementatiekeuzes. Stap 8: Formatieve evaluatie Informatie verzamelen als basis voor revisie en verder ontwikkelen. Formatieve evaluatie op basis van interviews, groepsgesprek of veldtest (‘field trial’). Stap 9: Summatieve Evaluatie Bepaal de effectiviteit van het instructiepakket. Klein- of grootschalig - korte of lange periode. Keuze afhankelijk verwachte verspreiding van
ontwikkelde instructieontwerp
Het Instructional Design van DCC wordt vooral gebruikt wanneer onduidelijk is hoe een bepaalde taak in een functie of beroep moet worden uitgevoerd en aangeleerd. In het ontwerpproces functioneert het model als management- en informatietool. Het is een procesgerichte aanpak. Vanaf
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
44
stap 1 moeten belangrijke actoren in het ontwerpproces worden betrokken, dan is er sprake van een “gedragen” proces waarvan het resultaat per stap concreter wordt. Het eindresultaat is een instructiepakket dat is voorzien in een vastgestelde gezamenlijke opleidingsbehoefte. Dit model vertrekt teveel vanuit de docent voor instructieactiviteiten en te weinig vanuit de verantwoordelijkheid van de lerende. De kennis wordt via instructies overgedragen ipv dat de lerende de eigen kennis opbouwt. Het sluit dan ook niet aan op de nieuwe visie van leren. De instructies zijn door de hiërarchische opbouw in leertaken plaats- en tijdgebonden. Het model houdt onvoldoende rekening met technologische ontwikkelingen in het onderwijs zoals internet en nieuwe communicatietechnieken. In dit ontwerpmodel zijn veel terugkijkmomenten gebouwd waarna correctie kan plaatsvinden. Vooral de algemene stappen 1 t/m 3 zijn onderscheidend in dit model t.o.v. andere modellen.
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
45
Analyse huidig Curriculum Albeda College, opleiding Directiesecretaresse/Managementassistente Locatie Weena
Vanuit de overheid is een curriculum of leerplan niet verplicht, maar wel het onderhouden van een service document, hierin moeten de volgende onderdelen als bewijs geleverd kunnen worden.
Studiegids 850-uren verantwoording (topmodel) Toelichting op de absentiebestrijding Lessentabel
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
46
In mijn zoektocht naar een curriculum voor de Secretariële richting kwam ik tot de ontdekking dat die helemaal niet bestaat in de vorm van een algeheel document. Door de lawine aan eisen vwb bewijsvoering vanuit de overheid zoals een accurate absentieregistratie, studiegids, kandidaatdossiervorming, de 850-urenverantwoording is het curriculum als zodanig niet voorhanden.
Het curriculum bestaat in de vorm van verschillende losstaande documenten die als geheel wel beschouwd zouden kunnen worden als curriculum.
Het curriculum als losse onderdelen is te vinden in documenten als:
Kwalificatiedossier Secretariële beroepen; hierin staan de eisen en uitstroomdifferentiaties van de opleiding op generiek en beroepsgericht niveau
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
47
Lessentabel; algeheel jaaroverzicht welke vakken wanneer en door wie worden gegeven in een bepaalde klas
Jaarplanning; hierin staan alle planningen zoals vakanties, introductieweek, bufferweken, excursieweken, clusterdagen en nationale en internationale feestdagen zoals bijv slachtfeest en de planning van de examenprojecten
Onderlegger lesindeling; welke vakken hoeveel uur per week worden gegeven in een leerjaar Jaartaak van docenten; welke vakdisciplines en taken hoeveel uur per week worden gegeven
in een leerjaar)
Visie: De visie van de branche Secretarieel en Administratie van het Albeda College staat in het brancheplan en bestaat uit 5 ankerpunten:
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
48
Ankerpunt 1: De loopbaan van de deelnemer staat centraal.Ankerpunt 2: Het leren vindt plaats in de beroepscontext.Ankerpunt 3: Pedagogisch/didactisch klimaat van Binding, Zelfstandigheid en Verantwoordelijkheid.Ankerpunt 4: Ondernemend zijn en ondernemerschapAnkerpunt 5: Geïntegreerde begeleiding en zorg
Aanvullend op de Albeda visie op onderwijs stelt de branche S&A dat we rust, structuur en duidelijkheid bieden aan de leerling en dat we haalbare eisen aan de leerling stellen. Een visie van mijn eigen onderwijsteam op onderwijs heb ik niet kunnen vinden.
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
49
Onder invloed van het streven dat een kans voor een student ook een echte kans moet zijn, wil de
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
50
branche S&A zich de komende jaren profileren als een beroepsgerichte branche4; een branche waarin studenten in de eerste plaats worden opgeleid voor een beroep en/of doorstroom naar een hogere opleiding. Voor het jaar 2012 en vooruitkijkend tot 2014 is het de ambitie om een kwalitatief hoogwaardige beroepsbranche te zijn, waar studenten en medewerkers trots op zijn en waar alle studenten die worden aangenomen een diploma (kunnen) halen.Missie: Het Albeda College is een maatschappelijke onderneming met een missie, die zich op één belangrijk punt wil onderscheiden: de toewijding waarmee we investeren in de talenten van onze studenten, op alle niveaus. Deze toewijding maakt ons tot een wereldschool in een wereldregio en een wereldstad. Stevens (2011) meent dat toewijding vanuit de docent naar de leerling centraal moet staan. Omdat er op meso niveau niet een curriculum in één document beschikbaar is, ga ik me
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
51
oriënteren op mijn eigen vak en ga ik het leerplan daarvan analyseren op micro niveau. Ik gebruik hiervoor het curriculair spinnenweb van Van den Akker (2003).Vooraf: Sinds de invoering van het Competentie Gericht Onderwijs zo’n 6 jaar geleden hebben wij Taakklas ingevoerd. Dit is een contextrijke simulatie die vanaf het eerste leerjaar plaatsvindt en doorloopt naar het tweede en derde leerjaar. De leerling komt de eerste week van leerjaar één binnen en er wordt van haar verwacht dat zij zich gedraagt als een directiesecretaresse. Ze werkt contextrijk aan beroepsgerichte opdrachten, veelal in groepen maar ook frequent zelfstandig onder begeleiding. We gebruiken momenteel de methode Competent van Noordhoff uitgevers. De onderwijsmethodiek heeft sterke sociaal constructivistische elementen. De leerstof loopt op in complexiteit en moeilijkheid en de leerling krijgt te maken met beroepskritische momenten. De leeromgeving is zoveel mogelijk een nabootsing van een “echt” kantoor.
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
52
Horizontale samenhang: De taakklas is leidend voor de andere vakdisciplines die overwegend generiek geschoold en getoetst worden. Een voorbeeld is dat binnen taakklas de Windows applicatie Excel vrij vroeg aan bod komt binnen de leersituatie, het vak ICT is hierop afgestemd. Bij taakklas komt het maken van een uitnodigingsbrief in de vijfde lesweek van het eerste leerjaar aan de orde, binnen het vak Nederlands wordt daar dan expliciet aandacht aan besteed.Verticale samenhang: De leerlijn van de taakklas is concentrisch opgebouwd. Al in het eerste leerjaar komen alle werkprocessen van het kwalificatiedossier aan bod. Die worden gevarieerder, complexer en er vindt meer verdieping plaats opbouwend in de leerjaren. In het derde leerjaar is geen methode van Competent beschikbaar en daarom hebben we gekozen om het hele derde jaar het boek Hendriks & Mauwen in te voeren. De methode is er vooral op gericht de leerling zo goed
4 Uit: Albeda College Brancheplan 2012, branche Secretarieel en Administratie (november 2011)
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
53
mogelijk voor te bereiden op het examen. De leerling krijgt meer verantwoordelijkheid en plant veelal haar eigen werkzaamheden. Het curriculair spinnenweb De kern van een leerplan betreft doorgaans de doelen en inhouden van het leren. Veranderingen in die kern veronderstellen meestal ook wijzigingen in andere leerplanonderdelen. Een verhelderende manier om een en ander in samenhang te visualiseren is het zogenaamde curriculaire spinnenweb (Van den Akker, 2003).
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
54
De kern en de draden van het spinnenweb verwijzen naar tien onderdelen van het curriculum die elk een vraag over het (plannen van) leren door leerlingen betreffen. In het spinnenweb fungeert het onderdeel ‘visie’ als centrale, verbindende schakel; de overige onderdelen (leerplanaspecten) zijn verbonden met die visie. Idealiter zijn ze ook met elkaar verbonden, zodat er sprake is van
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
55
consistentie en samenhang. De metafoor van het spinnenweb is het kwetsbare karakter van een curriculum. Spinnenwebben zijn weliswaar enigszins flexibel maar gaan toch kapot als er te hard en eenzijdig aan bepaalde draden getrokken wordt zonder dat de andere draden meebewegen.
De navolgende aspecten van het spinnenweb van Van den Acker neem ik onder de loep:
Leerdoelen (Waar leren zij voor?): de leerdoelen worden bepaald aan de hand van de eisen zoals omschreven in het kwalificatiedossier Secretariële beroepen. Dit zijn landelijke eisen vanuit het kenniscentrum Ecabo. De onderliggende kwalificaties overlappen met 80% en pas in een laat stadium van de opleiding vindt er differentiatie plaats. Dat is meestal pas halverwege de derde klas.
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
56
Leerinhoud (wat leren zij?): de leerling leert een beroepshouding aan zoals van een directiesecretaresse wordt verwacht, de leerling werkt aan opdrachten/prestatie indicatoren die gerelateerd zijn aan het kwalificatiedossier.Wat er wanneer waar geleerd wordt, wordt bepaald aan de hand van een studieplanner. De leerling plant zelf haar werk voor een periode van twee weken. Ze moet overleg plegen met haar collega’s wanneer zij de groepsopdrachten uitvoeren.
Docentrollen (Hoe is de rol van de docent daarbij?): de docent geeft kort klassikale instructie, legt per eigen vakgebied de oefenstof uit, begeleidt de leerling in haar leerproces en evalueert mondeling bij het inleveren en bespreken van het deelportfolio.
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
57
Leerbronnen en leermiddelen (waarmee leren de leerlingen?): de leerling maakt gebruik van de methode Competent van Noordhoff en gebruikt naslagwerken die bij de methode horen. De leerling werkt merendeels achter de computer . Leerlinggroepering (met wie leren zij?): de leerling werkt zelfstandig bij het maken van haar werkplanning en sommige leeractiviteiten en werkt in groepen bij groepsopdrachten of bij projecten.
Leeromgeving (waar leren zij?): de leerling werkt in een simulatielokaal dat is ingericht als een kantoor. De leerling leert uitsluitend binnen de schoolcontext. Bij ziekte of langdurige afwezigheid is het toegestaan in de thuissituatie de
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
58
opdrachten zelfstandig te maken. In de vierde onderwijsperiode (van half april tot half juni) loopt de leerling stage bij een bedrijf die ze zelf heeft uitgezocht en waar zij heeft gesolliciteerd. Het bedrijf moet Ecabo geaccrediteerd zijn.
Tijd (wanneer leren zij?): in leerjaar een werken de leerlingen drie onderwijsperioden, periode een tot en met drie, aan taakklas. In periode vier vindt beroepspraktijkvorming plaats, er is geen terugkomdag. Voor taakklas staat 9 lesuur per week op het rooster. Dat is een geïntegreerde simulatie, dat betekent dat alle vakken erin voor komen gesimuleerd in een beroepscontext.
Beoordeling (hoe wordt het leren getoetst?:
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
59
de leerling krijgt een studieplanner uitgereikt dat het werk van twee weken omhelst. Als zij binnen die tijd haar werk heeft afgerond en haar deelportfolio is goedgekeurd, krijgt zij daar 2,5 studiepunten voor. Een totaal van 30 studiepunten per jaar, dit geeft tevens de “zwaarte” aan van de taakklas.
Toetsing;
de leerling wordt in het eerste jaar niet getoetst. In het tweede leerjaar in april vindt een miniproeve van bekwaamheid plaats, dit is het eerste (formatieve) toetsmoment. De leerling houdt een portfolio bij van het gemaakte werk en krijgt hier studiepunten voor als het op tijd is ingeleverd en voldoende is bevonden. Het uiteindelijke examenproject dat op het eind van leerjaar 3 plaatsvindt is de summatieve toetsing/afsluiting. Alle portfolio’s, miniproeves en assessments zijn formatief.
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
60
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
61
Verhouding Intended5 curriculum tot het implemented curriculum:De leerlingen werken aan taakklas volgens een studieplanner die geldt voor twee werkweken. De leerling plant binnen die 2 weken haar eigen taken en houdt daarbij rekening met de individuele opdrachten en de samenwerkingsopdrachten. Elke docent die participeert in taakklas krijgt de producten om na te kijken die horen bij zijn vakdiscipline.
In het verleden waren binnen de gesimuleerde contextrijke taakklas ook projecten gepland. Die projecten zijn grotendeels geschrapt binnen de lessentabel vanwege bezuinigingen. Ook doordat er niet ingezien werd dat Daadwerkelijk met beroepsgerichte activiteiten aan het werk zijn, competenties als Samenwerken, Communiceren, Aansturen, Kwaliteit Leren, Verantwoording nemen, zich houden aan afspraken, enorm aanwakkeren.
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
62
Het Wij-gevoel van de leerling versterkte door deze projecten die daadwerkelijk worden uitgevoerd. De taakklas is veelal werk dat “op papier” wordt uitgevoerd. In mijn nieuwe ontwerpmodel zullen projecten worden geïntegreerd in de aangeboden lesstof evenals workshops, cases, gesimuleerde probleemsituaties, gastlessen, rollenspellen, inspelen op de nieuwe media en heel veel samenwerkingsopdrachten. Dit alles om de leerling van nu passend onderwijs te bieden en te blijven boeien.
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
63
4-Componenten Instructional DesignHet ontwerpmodel dat ik ga toepassen voor het nieuw te construeren curriculum is het 4C/ID model (Merriënboer, 2009), het sluit volledig aan bij de visie van de branche Secretarieel & Administratie en dan met name de ankerpunten 2 (de student leert in een beroepscontext) en 3 (pedagogisch/didactisch klimaat vwb zelfstandigheid en verantwoordelijkheid). Het is voor mij voor het eerst dat ik een curriculum ontwerp, heb ook niet echt een referentiekader omdat ik er nooit mee heb gewerkt, daarom heb ik gekozen voor dit model wat beroepsgericht is en een opbouw beoogt van complexe vaardigheden (integreren van leren en werken). Het kent een stap voor stap
5 Het intented curriculum is het bedoelde curriculum zoals dat beoogd is door de overheid/mt, het
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
64
procedure en een algemene ontwerpstrategie waarbij veel vrijheid is. De leerling kan met dit model het geleerde beter toepassen in de praktijk, omdat het model geënt is op beroepsgericht werken in een authentieke beroepscontext. In het onderwijs wordt vaak een aspect van een complexe vaardigheid aangeleerd (kennis, houding en vaardigheid) terwijl in werkelijkheid er een integratie plaats vindt van alle aspecten. Studenten hebben vaak moeite om de losse onderdelen die zij op school leren, te integreren en coördineren in een realistische omgeving. Het gaat hierbij om de transfer van het geleerde toe te passen in een praktijksituatie. Een curriculum volgens het 4C/ID model is opgebouwd uit een opeenvolging van leersituaties, die samen één stroom volgen in een geïntegreerde leeromgeving. De leerling krijgt vanaf dag één integratieve, betekenisvolle leertaken
implemented curriculum is het curriculum zoals dat wordt ervaren door de desbetreffende docent.
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
65
(realistische taken ontleend aan de beroepspraktijk) aangeboden, dit kunnen taken, cases, probleemstellingen en projecten zijn.
Voorbeeld praktijkcontext:Kwalificatiedossier, Kerntaak 1, Werkproces 1.2 De kandidaat zorgt voor mondelinge (telefonische) informatie-uitwisseling; Complexe vaardigheden (prestatie indicatoren):De kandidaat neemt juiste beslissingen, hanteert correcte spelling en grammatica, correcte idioom, luistert goed, overlegt en rapporteert tijdig, stelt zich dienstverlenend op, investeert tijd en moeite in het opbouwen en onderhouden van relatienetwerken, blijft productief werken in stressvolle omstandigheden, houdt rekening met planning en prioriteitstelling.
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
66
Reële praktijksituatie:De beginnend beroepsbeoefenaar krijgt een Engelstalig telefoontje, moet daarmee een afspraak maken in de agenda van de manager, de beller raakt geïrriteerd, tegelijkertijd ziet ze een inkomend dringend mailtje of er komt een bezoeker aan haar bureau. De kandidaat krijgt in de school/beroepscontext te maken met telefoneren Nederlands, daarna in het Engels. Zij krijgt ook les in agendabeheer. Er wordt in de schoolcontext geoefend door beide onderdelen te integreren. In een latere fase wordt er door middel van rollenspellen geoefend met een (boos) telefoontje en kan ze het vorige geleerde toepassen in de gesimuleerde praktijksituatie. De taak wordt steeds complexer gemaakt.
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
67
Tabel 1vaardighedenhiërarchie van de complexe vaardigheid werkproces 1.2
1.2 Zorgt voor mondelinge(telefonische) informatie-uitwisselingNeemt juiste beslissingen
Hanteert correcte spelling, grammatica en idioom
Onderhoudt relatienetwerken
Blijft productief werken in stressvolle situaties
Houdt rekening met planning en prioriteit
Nederlands en Engels Luistert goed, overlegt en rapporteert tijdig
Houdt rekening met planning en prioriteit
Kan aansturen Levert kwaliteit Stelt zich dienstverlenend op
Houdt rekening met bedrijfsprocedures
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
68
ContextHet curriculum behelst de eerste onderwijsperiode van klas 1 van het Albeda College, Weena te Rotterdam. Het betreft een MBO opleiding niveau 3-4 Directiesecretaresse/Management-assistent. Het curriculum beslaat het eersteklas boek H&M dat digitaal uitgegeven wordt door Stichting
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
69
Praktijkleren6 in Amersfoort en dan met name Deelportfolio 1 dat bestemd is voor onderwijsperiode
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
70
17. Het boek heeft geïntegreerde leerwerktaken en de leerling gedraagt zich als een directiesecretaresse vanaf dag één van de opleiding met als doel het aanleren van beroepscompetenties en -vaardigheden.
Ik heb de kenmerken en typologie van deze doelgroep bestudeerd aan de hand van het Hiteq onderzoek (2009) en dit in kaart gebracht, zie bijlage ….????. Volgens Boschma en Groen (2010) kunnen de jongeren (12 tot 22 jaar) van nu gezien worden als de generatie Einstein, zij zijn sociaal, maatschappelijk betrokken, trouw, mediasmart, houden van diversiteit, zelfbewust, empathisch, creatief en samenwerkend. Alhoewel werkgevers zich beklagen over de arbeidsethos van de jongeren, zijn er wel degelijk onder deze jongeren ambities (met name op zelfontplooiing) alleen liggen zij op een heel ander vlak dan de vorige generaties. Generatie Einstein houdt minder rekening met wat de maatschappij van hen verlangt maar is meer gericht op de individualiteit. Ook de laatste
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
71
ontwikkelingen van het puberbrein (Huub Nelis, 2010) heb ik meegenomen; de jongere van nu staat door de media bekend als infobesitas, mediaverslaafd, comazuipen, breezerseks, happy slapping en gameverslaving. Toch behelst dit minder dan 5% van de jongeren en wil merendeel wel hard werken aan hun toekomst. Ze vormen een ogenschijnlijke zelfverzekerde generatie die alles weet van nieuwe media en technologie. Alles duidt erop dat er sinds eeuwen een “nieuwe jongere” rondloopt. Zo wordt de omvang van Internet geschat op 1.9 miljard gebruikers die vijf miljard aan gigabites hebben opgeslagen, verspreid over meer dan 193 miljoen domeinen. Facebook heeft 750 miljoen geregistreerde gebruikers, Twitter kent meer dan 100 miljoen actieve accounts. Als onderwijsprofessionals ontkomen wij niet aan dit fenomeen en moeten inspelen en meegaan met deze nieuwe ontwikkelingen willen wij de aandacht en interesse van die nieuwe jongere kunnen houden.
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
72
StakeholdersDe lerende, de eersteklasser MBO DS/MA, de ouders van de lerenden die wel/niet betrokkenheid tonen bij het leerproces, de beroepspraktijkvorming waar de lerenden naar toegaan op het eind in onderwijsperiode 4 van de eerste klas en waar zij moeten/kunnen toepassen wat hun beroepsgerichte leeropbrengst is van de eerste drie onderwijsperioden. Als laatste zijn de leidinggevenden van het Albeda College branche S&A noembaar omdat naar hen verantwoording afgelegd moet worden.
6 Stichting Praktijkleren ondersteunt roc’s bij binnen- en buitenschools praktijkleren. Zij ontwikkelen in
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
73
ProbleemanalyseOfficiële toelating tot de MBO niveau 4 opleiding Directiesecretaresse/Management assistent is erg divers. Een leerling VMBO kader tot theoretisch is toelaatbaar, overgangsbewijs HAVO 3 naar 4 alsmede een leerling die de niveau 2 opleiding Secretarieel medewerker positief heeft afgerond. Dit betekent dat het beginniveau van de eerste klas erg gedifferentieerd is; 15 tot 16-jarige die zojuist VMBO kader hebben afgerond zitten in de klas bij niveau 2 leerlingen (18- tot 19-jarige) die al een Secretariële opleiding hebben gevolgd en al tijdens hun 2 jarige MBO-2 opleiding stage hebben gelopen. De leerlingen hebben voor gemiddeld 70-80% een allochtone achtergrond, overwegend een vrouwelijke samenstelling, af en toe zit er een jongen in de klas.
samenwerking met de roc’s examenproducten, praktijkwijzers voor de beroepspraktijkvorming (bpv),
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
74
Uit het Onderzoek “van kwalificatiedossier naar aantrekkelijk onderwijs” (marktonderzoek, 2010) van
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
75
SLO8 komt duidelijk naar voren dat binnen het kwalificatiedossier weinig ruimte is voor eigen interpretatie en dat het dossier ver af staat van de dagelijkse werkelijkheid. Ook is de vertaling naar onderwijs lastig en wordt de examinering en beoordeling als onduidelijk ervaren.
Voor de vakdisciplines Nederlands, Engels, Rekenen moet een vastgesteld niveau9 gehaald zijn om aan de opleiding deel te mogen nemen. Ondanks dat onze aspirant leerlingen onderheven worden aan een Nulmeting10 test waarna een intake met toegelichte motivatie plaatsvindt, komt het desondanks voor dat leerlingen niet aan de gestelde beginniveau eisen voldoen terwijl ze wel een acceptabele vooropleiding hebben.
bedrijfssimulaties en projecten in de vorm van beroepsprojecten voor de opleidingsgebieden sector Economie.
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
76
Daarnaast is het belangrijk dat het beroepsonderwijs de samenwerking met het bedrijfsleven moet versterken. De snelheid waarin de kenniseconomie zich ontwikkelt, zorgt ervoor dat die samenwerking stringenter moet worden. Innovaties binnen het onderwijs zijn essentieel om de leerling van nu überhaupt te interesseren. Het heeft echter tijd nodig om de overwegend traditionele docent op vernieuwde kennis en onderwijsvaardigheden te mobiliseren. Expertise en kennis van docenten kunnen optimaal gebruikt worden om ons MBO onderwijs niet rigoureus om te gooien maar zich uitsluitend te richten op verbeterpunten. Professioneel conservatisme is hoog, meent Weggeman (2007), doordat kenniswerkers uitdieselen op methoden en technieken die ze al lang beheersen en die innovaties in hun vak laten voor wat ze zijn.
Door de strengere overheidseisen voor wat betreft eindniveau en centrale examinering taal, rekenen, LLB, ICT-vaardigheden, is de huidige scholing te veel gericht op het generiek aanleren om
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
77
aan de generieke MBO-eisen te voldoen. Het Competentie Gericht Onderwijs is echter in het leven geroepen om meer beroepsgericht op te leiden en om meer relatie met het beroepenveld te genereren. Op dit moment genieten onze MBO studenten van de 30 lesuren die zij per week zijn ingeroosterd voor 22 lesuren aan generieke scholing en 8-9 lesuren voor taakklas11. De leerling ontbreekt het vooral in het eerste jaar aan beeldvorming van het beroep, waardoor de motivatie om te leren schrikbarend afneemt tijdens het verloop van de opleiding. Het vroegtijdig schoolverlaten is te hoog, in aanmerking nemende dat zij wel gemotiveerd aan de opleiding begonnen.
Innovatief leertraject voor het functioneren in een kennismaatschappijNa het leerarrangement 1 Zin in Leren en mijn analyse van het huidige curriculum, heb ik een goed beeld, hoe een innovatief leertraject er voor een directiesecretaresse moet uitzien, vwb de eerste
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
78
onderwijsperiode van klas 1. Het blijkt dat 87% van onze leerlingen zeer gemotiveerd aan de opleiding MBO niveau 4 ds/ma begint en dat de motivatie tijdens de leerjaren enorm verminderd. Het huidige competentie gerichte onderwijs bestaat eruit dat zij momenteel gedurende 80% van de onderwijstijd zelfstandig werken mbv de computer. Daarbij is door de hogere overheidseisen vwb Nederlands, Engels, Rekenen, ICT de focus op genieke scholing komen te liggen, omdat de toetsing generiek “landelijk” wordt afgenomen. Dit is niet echt uitdagend onderwijs. Gevolg is een hoog percentage drop-outs. In opdracht van Stichting Praktijkleren construeer ik een eersteklas boek, waarin ik me mag uitleven in allerlei soorten innovatieve onderwijsaspecten waarin de beeldvorming van het beroep centraal staat. Betekenisvolle taken die uitdagend zijn voor de leerlingen en die gekoppeld zijn aan de beroepspraktijk. De taken lopen op in complexiteit en sluiten aan bij de leerbehoeften van de student. Er zijn inmiddels veel namen voor de nieuwe generatie kinderen (Beekvan der, 2012) waar onder o.a. generatie Einstein (gebroken gezinnen, vrije opvoeding, digitale
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
79
sociale interactie) en o.a. generatie Y (innovatief, creatief, intuïtief, verwend en wars van prestatiedrift). Cultureel antropoloog Michael Wesch meent dat het huidige onderwijssysteem helemaal niet meer is toegesneden op de behoeftes en denkwijzen van studenten. Hij pleit daarom voor een dynamischer en horizontaler onderwijssysteem, waarbij de leraar niet zozeer antwoorden biedt, maar de studenten helpt om de juiste vragen te stellen. Ik ben het hiermee eens, het onderwijs zal moeten innoveren, willen wij de generatie van nu boeien en tot interesse kunnen bewegen. Mijn oplossing geef ik in steekwoorden weer: uitdagend onderwijs, combinatie van zelfstandig en samenwerkend leren, beroepsgericht, projecten waarbij het accent ligt op reële leertaken. Taakklassen afwisselen met (interactieve) workshops, Projecten, nieuwe ICT technologieën, gastlessen tbv beeldvorming toekomstig beroep. Het onderwijs moet m.i. aansluiten
7 Onderwijsperiode 1 is van lesweek 1 tem 9 van het eerste leerjaar
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
80
bij de leerbehoeften van de student met het einddoel (eisen vanuit het kwalificatiedossier Secretariële beroepen) in het vizier.
Tabel 2voorbeeld van opeenvolging van taakklassen
1.2 Zorgt voor mondelinge(telefonische) informatie-uitwisselingLeerjaar 1, Taakklasse 1Leertaak 1
De kandidaat leert telefoonetiquette en telefoonalfabetten Nederlands. Zij schrijft telefoongesprekken uit en oefent met een medeleerling. Zij geven elkaar feedback, de docent begeleidt hen daarin en geeft aanwijzigingen. De leerling neemt de telefoongesprekken op (GSM) en reflecteert daarop. (docent geeft correctieve feedback)
Geleerde
Directiesecretaresse/Managementassistente.
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
81
wordt toegepast in de
stageLeerjaar 2, Taakklasse 2Leertaak 2
De kandidaat leert telefoonalfabetten in Engels en MVT2 en oefent daarmee. Er worden complexe situaties gesimuleerd: tijdens telefoongesprek komt er een klant bij de balie. De kandidaat spreekt een voicemailbericht in in diverse talen. Manager loopt langs en geeft een instructie. (Just in Time Information) De docent geeft cognitieve feedback.
Leerjaar 3, Taakklasse 3Leertaak 3
De kandidaat wordt geconfronteerd met complexe situaties, krijgt te maken met bedrijfskritische momenten. De kandidaat luistert het antwoordapparaat af en handelt adequaat door gerichte acties. De kandidaat verricht tegelijkertijd verschillende taken zoals agendabeheer, telefoon, bezoekers, data zoeken enz. (transfer van het geleerde).
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
82
Taakklas
Van de 30 ingeroosterde lesuren per week heeft de eersteklas student 8-9 lesuren Taakklas. De leerling verricht werkzaamheden (opgaven) die ze individueel uitvoert maar ook moet ze veel samenwerken met collega’s. De uren Taakklas worden door 3 docenten van verschillende vakdisciplines gegeven, bijvoorbeeld een docent ICT/rekenen, talendocent en een docent Secretariële vakken. Als door organisatieproblemen een docent niet is in te roosteren, is het raadzaam hem wel in te zetten voor het verzorgen van workshops en om werk na te kijken. De lesstof is concentrisch opgebouwd gedurende de 3 leerjaren. Dit betekent dat de leerling al in het eerste jaar met alle werkprocessen uit het kwalificatiedossier kennismaakt en elk jaar worden de opdrachten complexer, gevarieerder en ze krijgt te maken met gesimuleerde vakspecifieke lastige 8 Nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
83
praktijksituaties. Je kunt hier dan denken aan een Engelstalige boze klant die opbelt als ze net in overleg is over een project met collega klasgenoten.
In de eerste onderwijsperiode van het eerste jaar krijgt de student te maken met de volgende werkprocessen uit het kwalificatiedossier Directiesecretaresse/Managementassistent niveau 4:1.2 Zorgt voor mondelinge (telefonische) informatie-uitwisseling
Verwerkt inkomende- en uitgaande telefoongesprekken, staat een boze klant te woord, maakt telefoonnotities in meerdere talen, verwerkt berichten van een antwoordapparaat
1.6 Voert administratieve taken uitVerwerkt verlofdagen, genereert rapporten/overzichten t.b.v. sociaal jaarverslag, plant beoordelingsgesprekken in, levert content voor intranet/website
2.3 Organiseert bijeenkomsten
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
84
Reserveert locaties, maakt convocatie met agenda, draaiboek, plant vergaderingen, maakt een kernachtige presentatie, overlegt met betrokkenen.
Taakklas is geënt op sociaal constructivistische basis gelardeerd met workshops, instructiemomenten, persoonlijke feedback van docent en medeleerlingen. De leerling regisseert haar eigen leerproces maar wordt in deze eerste onderwijsperiode stevig aan de hand gehouden door de vakdocent. Ze krijgt een studieplanner en zij houdt zelf een portfolio bij van haar gemaakte producten. Nadat de producten zijn goedgekeurd door de vakdocent, kan zij er studiepunten mee verdienen. De studiepunten krijgt zij uitsluitend als de producten zijn goedgekeurd en binnen een gestelde deadline zijn afgetekend. Binnen de deadline (van 2 weken) plant de leerling haar eigen leerproces.
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
85
De afsluiting van de onderwijsperiode vindt plaats door een kennismakingsavond die geheel door de leerlingen wordt georganiseerd voor hun eigen familie/vrienden. Het project dat daadwerkelijk plaatsvindt wordt beoordeeld door de vakdocenten op beroepshouding, kennis, vaardigheden en competenties als kwaliteit leveren, aansturen, communiceren, integer handelen, met tegenslag en werkdruk omgaan, aan de verwachtingen van de klant voldoen. Ook de producten die gemaakt worden tijdens dit project worden nagekeken: poster, uitnodigingsbrief, planning, draaiboek, checklist, notulen van interne vergaderingen, programmaboekje, uitnodiging docenten, e-mails met locatiemanager voor reserveren aula en de onderlinge schriftelijke communicatie.
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
86
9 De niveaus zijn gebaseerd op het Common European Framework. Dit is een gezamenlijke afspraak van alle
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
87
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
88
Ontwerpen van leertaken (oranje) Bepalen taakklassen (paars) Bepalen van standaarden (groen) Niet-routineaspecten: ontwerpen van ondersteunende informatie (rood) Routineaspecten: ontwerpen van procedurele informatie en deeltaakoefeningen (blauw)
leden van de Europese Unie over de beschrijving van de taal- en rekenniveaus.
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
89
Figuur 1 overzicht activiteiten ontwerpproces
10 stappenplan Innovatief Onderwijs Ontwerpen:
1. Complexe vaardigheid analyseren
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
90
In leerjaar 1, onderwijsperiode 1 wordt gefocust op 3 werkprocessen binnen de leertaken. Zie bijlage ……. voor de uitwerking van werkproces 1.6 en 2.312.
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
91
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
92
2. Volgorde taakklassen vaststellenHet eerste leerjaar is onderverdeeld in 3 taakklassen van elk 9 lesweken. De leerlingen krijgen taakklas in 3 blokken van 3 lesuren met een totaal van 9 lesuren per week. Elke taakklas omvat werkprocessen/deeltaken in een gesimuleerde beroepscontext. De leerling werkt bij het bedrijf H&M als ds/ma. In onderwijsperiode 1, leerjaar 1 komen de volgende werkprocessen aan bod (de geel gearceerde krijgen extra aandacht) Werkproces 1.1 zorgt voor de schriftelijke informatie-uitwisselingWerkproces 1.2 zorgt voor de mondelinge (telefonische) informatie-uitwisseling
10 Kennen, kunnen en motivatie worden getest in een “AMN test”
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
93
Werkproces 1.4 verzorgt dossiervorming en het dossierbeheerWerkproces 1.6 voert administratieve taken uitWerkproces 2.1 beheert de agendaWerkproces 2.3 organiseert bijeenkomsten (kennismakingsavond)Werkproces 2.4 maakt verslag en handelt zaken afWerkproces 2.5 ontvangt bezoekersWerkproces 2.8 beheert kleine budgettenDe werkprocessen komen voor in leertaken en zijn nog in deze fase product georiënteerd. Er zijn voorbeelden van producten beschikbaar.
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
94
3. Ontwerp leertakenDe leertaken die aangeboden worden in met de methode H&M zijn beroepsgerichte leertaken oplopend in complexiteit. In het begin is veel ingebouwde ondersteuning in de vorm van klassikale instructie, workshops en individueel begeleiden tijdens de werkzaamheden. Er wordt geleidelijk gewerkt naar minder ondersteuning. Onderwijsperiode 1 wordt afgesloten met een gezamenlijk uitgewerkt project wat echt plaatsvindt.
Ondersteunende informatie:4. Analyseren mentale modellen
11 Bij taakklas is de student vanaf dag 1 daadwerkelijk een beginnend beroepsbeoefenaar directiesecretaresse
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
95
Mentale modellen geven aan hoe iets in elkaar zit of hoe iets werkt, hiermee kan een leerling zich een beeld vormen van de werkelijkheid en is ze in staat om te beredeneren en problemen op te lossen. Bestaat uit algemene en abstracte kennis en bijvoorbeeld concrete voorbeelden zijn zo’n ondersteuning. Mentale modellen beschrijven hoe doelen, activiteiten en gebeurtenissen zijn georganiseerd.
5. Analyseren cognitieve strategieënBij cognitieve strategieën gaat het om aan elkaar gerelateerde principes en stappen die voorschrijven hoe je acties het beste kunt organiseren. Er moet een relatie gelegd worden tussen wat de leerling al weet en wat er nieuw wordt aangeleerd.
waarbij zij die desbetreffende werkprocessen doorloopt, kennis en beroepshouding aanneemt zoals dat in de
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
96
6. Ontwerpen ondersteunende informatieOndersteunende informatie aan de hand van authentieke voorbeelden (inductief presenterende strategie) en van daaruit werken naar algemeenheden. Het is belangrijk dat leerlingen relaties daarbinnen ontdekken. Als er weinig tijd is voor instructie en de leerlingen al relevante ervaringen hebben dan alleen deductief presenterende strategie gebruiken. Aangeven hoe er cognitieve feedback gegeven moet worden.
7. Analyseren regels en proceduresDe complexe taak wordt geanalyseerd om de routinematige handelingen vast te stellen, dit kan door middel van stroomdiagrammen, stappenplannen of verzamelingen van regels. Bij
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
97
procedure is er een opeenvolging van stappen in tijd, stappen kunnen eventueel worden overgeslagen of extra stappen kunnen worden geïmplementeerd.
8. Analyseren vereiste kennisNa het analyseren van de regels en de procedures de feiten met als specifieke vraag: wat moet de leerling weten om de regel correct te kunnen uitvoeren?
9. Ontwerpen JIT informatieVoor elke leertaak wordt een JIT informatie ontworpen die de leerling gebruikt om routineaspecten uit te voeren.
beroepspraktijk wordt verlangd.
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
98
10. Ontwerpen deeltaakoefeningVoor het oefenen van routineaspecten worden deeltaken ontworpen van een complexe vaardigheid.
Voor een beginnende student is een complexe taak uit de beroepspraktijk te ingewikkeld, het moet worden gereduceerd maar de essentie van de hele taak moet blijven bestaan.
Verbetervoorstellen t.a.v. huidige structuur
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
99
Huidige zwakke punten VerbetervoorstellenProjecten die daadwerkelijk worden uitgevoerd en die bijdragen aan de beroepshouding, vaardigheden en attitudes invoeren.
Projecten en workshops zijn nu geïntegreerd in de methode taakklas. Gastlessen en veel interactieve opdrachten zijn ingevoegd in de methode.
De taakklas is sterk gerelateerd aan het kwalificatiedossier. Meer afwisseling en beroepsgerichte kritische momenten zouden kunnen worden ingevoerd. De leerling zou meer de regisseur kunnen zijn van haar eigen leerproces. De studieplanner “remt” de snellere leerling en de langzamere leerling kan het studietempo lastig bijhouden.
Authentieke reële taken worden gesimuleerd, leerlingen werken veel samen en zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor het resultaat, leerlingen zijn regisseur van hun eigen leerproces (kunnen makkelijker versnellen). De leerstof is concentrisch opgebouwd.
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
100
Taakklas wordt gegeven door verschillende docenten die verschillende vakdisciplines hebben. Meer intervisie en overleg zou veel kunnen opleveren. De communicatie is matig, zeker voor docenten die voor het eerst taakklas geven.
Elke 2 a 3 weken een overlegmoment inbouwen met de taakklasdocenten en de vakdocenten die participeren in het nakijken van deelportfolio’s.
De methode is aan vernieuwing toe. Meer interactie is gewenst, gebruik van media en beroepsgerichte aanpassing van de snelle ontwikkeling die dit beroep met zich meebrengt.
Er wordt een nieuwe methode ingevoerd, waarbij meer interactie is met de student, meer samenwerking en een betere beeldvorming van het gekozen beroep wordt gegeven.
De klassen zijn groot in een klein lokaal, dit valt met name op omdat er veel overleg wordt gepleegd en er moet
Voor overlegmomenten, rollenspellen, gesimuleerde vergaderingen, telefoonopdrachten en
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
101
worden samengewerkt. projectonderwijs wordt een extra theorielokaal (naastgelegen) gereserveerd bijvoorbeeld 1 lesuur per week.
De ruimte is te klein voor te grote klassen, er is geen vergadertafel, er is geen digibord. Er is wel een beamer aanwezig in het lokaal.
Aan de grootte van de klassen is niets te doen, zie brancheplan branche S&A vanuit het MT. Ook de ruimte kan niet worden verbouwd.
Vaak wordt er niet intelligent geroosterd: te veel dezelfde uren achtereen of tot heel laat in de middag. Dat is niet positief voor het leerrendement.
Betere instructies aan de roostermaker geven:2 dagen van 3 lesuren en 1 dag van 2 lesuren inroosteren in steeds hetzelfde projectlokaal.
De leerling werkt voor de studiepunten, dit ondermijnt de intrinsieke motivatie. Alle leeractiviteiten worden door de
Het studiepuntensysteem is goed en zal niet worden veranderd ivm de structuur van de opleiding. Als de
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
102
vakdocenten nagekeken en die zijn niet altijd op tijd met het nagekeken werk. Het nakijken is voor de vakdocent een heidens karwei, zeer arbeidsintensief. De leerling krijgt een kans om het niet “goed” beoordeelde werk opnieuw in te leveren.
leerling haar eigen leerproces kan regisseren, wordt zij niet afgerekend als het portfolio niet binnen de gestelde termijn is ingeleverd. Dit geeft voor de langzamere leerling meer lucht en kan zij het werk netter inleveren, omdat zij er dan de tijd aan kan besteden die zij wenst. Wel moeten er handvatten worden gegeven van inlevertermijn en feedback momenten worden ingelast, zodat revisering kan plaatsvinden.
Het zou beter zijn als na elke onderwijsperiode een assessment plaatsvindt waarbij goed in kaart gebracht
Na elke onderwijsperiode een contextrijk assessment aanbieden, zodat de leerling zelf haar
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
103
kan worden waar de leerling staat in haar leerlijn vwb competentieontwikkeling en leerproducten gerelateerd aan de werkprocessen uit het kd. Het assessment zou een soort miniproeve moeten zijn en al in deze fase van de opleiding kunnen voorbereiden op het stressvolle examenproject.
leerproces in kaart heeft. Zij kan door procesbeoordeling laten zien dat zij in ontwikkeling is tot een beginnend beroepsbeoefenaar. Bij projectonderwijs kan er een bonus/malus systeem worden gekoppeld: de leerling krijgt bij zeer goed functioneren een studiepunt meer of bij matig functioneren in een beroepscontext een studiepunt minder. Er kan hierbij gedacht worden aan matig communiceren of meeliften met anderen. Individuele ontplooiing is belangrijk in de huidige kennismaatschappij.
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
104
Sociale media
Een jaar of 5 à 6 geleden kwam ik voor het eerst in aanmerking met sociale media. Enkele studenten lieten mij hun Hyves pagina zien en vroegen aan mij of ik ook lid (vriend) wilde worden. Aanvankelijk was ik erg enthousiast omdat ik de creatieve en innovatieve manier van het omgaan met taal erg aantrekkelijk vond. De persoonlijke pagina was gelardeerd met eigen krabbels maar ook met die van anderen, een blog mogelijkheid, een fotobalk en nog wat grappige details. De bladzijde kon leuk opgefleurd worden met persoonlijke items zoals achtergronden, banners en adviesjes in de vorm van crushes en tags. Ik werd ook lid van Hyves en merkte zelfs dat communiceren op deze manier soms
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
105
meer effect had dan als ik leerlingen een mailtje stuurde oid. Vanaf het begin was ik me bewust van de openbaarheid van dit media fenomeen en gaf aan mijn studenten zeker hieromtrent adviezen.
De beer was los, binnen korte tijd kwam Facebook om de hoek kijken, twitter (ik publiceer geen tweets maar volg wel onderwijsitems, politici, cabaretiers enz.), sinds vorig jaar heb ik LinkendIn en volg ik diverse onderwijsforums en nieuwsbrieven. Sinds dit jaar ben ik een actieve blogger via Wordpress en ervaar dit als weer een nieuw medium dat ik erg pienter vind. Ook hebben wij als gezin een eigen internet website. Ik realiseer me goed dat het bijhouden van al die digitale tools en netwerken enorm veel tijd kost maar niet meer uit deze nieuwe wereld is weg te denken.
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
106
In de tweede klas Secretarieel ben ik dit jaar begonnen met een Facebookpagina van de methode H&M (Hendriks en Mauwen Rotterdam) die digitaal wordt uitgegeven door Stichting Praktijkleren: http://www.facebook.com/profile.php?id=100002964179215
In de VS is het heel gebruikelijk dat er een FB pagina bij een methode wordt gebruikt, waar gebruikers op kunnen reflecteren, hulp op kunnen inroepen en ervaringen kunnen delen enz. Ik heb ontdekt dat het in Nederland nog een heel nieuw fenomeen is en dat studenten dat toepassen, omdat het in het lesprogramma staat en een screendump van sociale media in hun portfolio moet zitten. Zij doen dit nog niet echt uit zich zelf. Wel heb ik ervaren dat modereren vanuit de docent heel erg belangrijk is. De student ervaart het als erg plezierig als de docent feedback geeft, op wat zij
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
107
schrijven. Volgend jaar ga ik dit fanatieker oppakken en verwacht dat dit, ondanks het stroeve begin, enthousiaster wordt ontvangen.
Op 22 mei a.s. is er een skypemoment met de onderwijsontwerper Joel Gardner op de HRO en daar kijk ik op dit moment erg naar uit.
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
108
Peerreview nog invullen…..
Draagkracht eigen onderwijspraktijkOp donderdag 24 mei geef ik een presentatie over mijn voorstel tot onderwijsinnovatie Taakklas eerste klas Secretarieel aan mijn collega’s tijdens een teamoverleg. Ik zal deze presentatie opnemen met mijn IPad. Het is de bedoeling dat mijn voorstel het komende schooljaar wordt geïmplementeerd op de locatie Weena maar ook op de andere locaties van het Albeda College die de opleiding Secretarieel verzorgen. De docenten die participeren in het lesgeven bij taakklas krijgen in een apart moment een uitgebreidere uiteenzetting van de nieuwe voorgestelde methode.
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
109
Ook heb ik aan enkele collega’s gevraagd (Anton Slinkman, onderwijsleider en Ellen Huizing, collega docent) of zij kritisch feedback willen geven op mijn paper.
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
110
Literatuur
Addie Model. (2012, april 21). Opgeroepen op mei 8, 2012, van Wikipedia the free encyclopedia: http://en.wikipedia.org/wiki/ADDIE_Model
Akker. J.J.H. van de (2003). Curriculum perspectives: an introduction. Dordrecht: In; J. van den Akker, W. Kuiper & U. Hameijer (Eds.), Curriculum landscape and trends. Dordrecht: Kluwer Academic Publishers.
Albeda College. (2011, november). Brancheplan 2012. branche S&A. Rotterdam. Albeda College.
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
111
Beek van der, S. (2012, 5 14). Frankwatching. Opgeroepen op 5 5, 2012, van http://www.frankwatching.com: http://www.frankwatching.com/archive/2012/05/09/webkinderen-relevant-onderwijs-in-tijden-van-wikpedia-google/
Bolhuis, S. (2009). Leren en veranderen. Bussum: Coutinho.
Coppoolse, R., & Vroegindeweij, D. (2010). 75 modellen van het onderwijs. Houten, Nederland: Noordhof Uitgevers Groningen.
Ecabo. Kwalificatiedossier Secretariële beroepen 2011-2012. Colo
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
112
Groen, I. &. Boschma. J. (2010) Generatie Einstein: slimmer, sneller en socialer 2/e. Amsterdam. Pearson Education Benelux B.V.
Hattie, J.A. (2009). Visible learing, a synthesis of over 800 meta-analyses ralating to achievement. Londen: Routledge.
Nelis, H. & Sark, Y. van (2010). Puberbrein binnenstebuiten. Utrecht/Antwerpen: Kosmos uitgevers.
Projectteam Hiteq, c. v. (2009). Een vergelijkend onderzoek naar de kenmerken mbo-leerlingen, vmbo-leerlingen en de generatie Einstein. Hilversum: Hiteq.
Spaanbroek. L. (2011). Verborgen motivatiekrachten in uw school. Alle dagen pauze.
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
113
Stevens L. (2011). YouTube. Opgeroepen op 12 2011, van Luc Stevens over Zin in Leren: http://www.youtube.com/watch?v=4D4DXLhqplU
TikiWiki. (sd). Opgeroepen op 5 1, 2012, van https://www2.kuleuven.be/tiki/tiki-index.php
Van Merriënboer, J.J.G., & Janssen-Noordman A.M.B. (2009). Innovatief Onderwijs Ontwerpen, via leertaken naar complexe vaardigheden. Groningen/Houten: Noordhoff Uitgevers.
Van Merriënboer, J.J.G., Hoogveld B., Janssen-Noordman A., (2011). Innovatief onderwijs in de praktijk, Toepassingen van het 4C-ID-model. Groningen/Houten: Noordhoff Uitgevers.
Van Strien, P. J. (1986). Praktijk als wetenschap. Methodologie van het sociaal wetenschappelijk handelen. Assen: Van Gorcum.
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
114
Verschuren, P. J. M., & Doorewaard, H. (2007). Het ontwerpen van een onderzoek (4e ed.). Den Haag: Lemma.
Valcke, M. (2010). Onderwijskunde als ontwerpwetenschap. Gent: Academia Press.
Veltman-Van Vught, F. (2007). Taxonomie van Romiszovsky. Rotterdam: Hogeschool Rotterdam.
Weggeman, M. (2007). Leidinggeven aan professionals?Niet doen! Over kenniswerkers, vakmanschap en innovatie. Schiedam: Scriptum BV.
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
115
Bijlage Sterkte/Zwakte Analyse huidig leerplan Taakklas, eerstejaars DS/MAComponent Sterke punten Zwakke punten
Leerdoelen (Waar leren zij voor?) Competenties en leerdoelen zijn sterk gerelateerd aan het kwalificatiedossier Secretariële beroepen.
Projecten die daadwerkelijk worden uitgevoerd en die bijdragen aan de beroepshouding, vaardigheden en attitudes invoeren.
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
Leerinhoud (wat leren zij?) De leerling leert onbewust een beroepsgerichte houding aan. Zij leert concentrisch de werkprocessen aan die oplopen in moeilijkheid. Het leren in de taakklas sluit in de eerste jaar aan bij het geleerde op hun vooropleiding. De lesstof is opgebouwd in Delen en onderliggende leeractiviteiten en er wordt gewerkt met een studieplanner.
De taakklas is sterk gerelateerd aan het kwalificatiedossier. Meer afwisseling en beroepsgerichte kritische momenten zouden kunnen worden ingevoerd. De leerling zou meer de regisseur kunnen zijn van haar eigen leerproces. De studieplanner “remt” de snellere leerling en de langzamere leerling kan het studietempo lastig bijhouden.
Docentrollen (Hoe is de rol van de De rol van de docent is veelal docerend en begeleidend in Taakklas wordt gegeven door verschillende docenten die
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
docent daarbij?) groepjes en individueel. Vanuit verschillende vakdisciplines geven docenten taakklas. De leerling kan haar leervraag bij de vakdocent gericht kwijt.
verschillende vakdisciplines hebben. Meer intervisie en overleg zou veel kunnen opleveren. De communicatie is matig, zeker voor docenten die voor het eerst taakklas geven.
Leerbronnen en leermiddelen (waarmee leren de leerlingen?)
De leerlingen werken veelal achter de computer. Zij werken met de methode Competent en gebruiken veel naslag-werken. De leerling mag internet raadplegen in de les.
De methode is aan vernieuwing toe. Meer interactie is gewenst, gebruik van media en beroepsgerichte aanpassing van de snelle ontwikkeling die dit beroep met zich meebrengt.
Leerlinggroepering (met wie leren zij?) De leerling leert in een klassensituatie, de gemiddelde De klassen zijn groot in een klein lokaal, dit valt met name op
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
eerste klas bestaat uit 25 leerlingen. De leerling werkt zelfs-tandig en in groepen.
omdat er veel overleg wordt gepleegd en er moet worden samengewerkt.
Leeromgeving (waar leren zij?) De leerling leert in een simulatielokaal dat is ingericht als kantoortuin. Er is voor iedereen een pc beschikbaar.
De ruimte is te klein voor te grote klassen, er is geen vergadertafel.
Tijd (wanneer leren zij?) De leerlingen werken volgens een rooster, dat is leerling-vriendelijk ingedeeld. In leerjaar 1 is 9 uur per week in-geroosterd voor taakklas.
Vaak wordt er niet intelligent geroosterd: te veel dezelfde uren achtereen of tot heel laat in de middag. Dat is niet positief voor het leerrendement.
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
Beoordeling (hoe wordt het leren getoetst?
De leerling krijgt een beoordeling voor haar deelportfolio, indien het voldoende wordt bevonden en het is op tijd ingeleverd krijgt de leerling studiepunten.
De leerling werkt voor de studiepunten, dit ondermijnt de intrinsieke motivatie. Alle leeractiviteiten worden door de vakdocenten nagekeken en die zijn niet altijd op tijd.
Toetsing In het eerste leerjaar vindt geen tussentijdse of afsluitende summatieve toetsing plaats voor het beroepsgerichte deel van de opleiding. De vakken die overwegend generiek worden gegeven, toetsen wel af. De leerling levert per 2
Het zou beter zijn als na elke onderwijsperiode een formatief assessment plaatsvindt, waarbij goed in kaart gebracht kan worden waar de leerling staat in haar leerlijn vwb competentieontwikkeling en leerproducten gerelateerd aan de
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
weken een deelportfolio in waar zij studiepunten mee verdient.
werkprocessen uit het kd.
Bijlage Kwalificatiedossier Secretariële beroepen niveau 4 DS/MA cohort 2011
Kerntaak 1 Voert taken rondom informatiemanagement uit
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
Werkprocessen Competenties Kennis en vaardigheden
1.1 Zorgt voor schriftelijke informatie-uitwisseling
1.2 Zorgt voor mondelinge (telefonische) informatie-
Beslissen en activiteiten initiërenSamenwerken en overleggenFormuleren en rapporteren
Communicatieve vaardighedenKennis en vaardigheid in het gebruik van de Nederlandse taal, in het gebruik van een moderne vreemde taal.
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
uitwisseling
1.4 Verzorgt de dossiervorming en het dossierbeheer
1.5 Onderhoudt het relatienetwerk
1.6 Voert administratieve taken uit
Vakdeskundigheid toepassenAnalyserenPlannen en organiserenInstructies en procedures opvolgenMet druk en tegenslag omgaanAandacht en begrip tonenRelaties bouwen en netwerkenOp de behoefte en verwachting van de
Kennis van en gebruik van e-mailopties, in het toepassen van zakelijke etiquette, gebruik van communicatiemiddelen, gebruik van een archiveringssysteem, in het gebruik van informatiebronnen, in het toepassen van gesprekstechnieken.Kennis in verschillen tussen culturen en vaardigheid in het omgaan met deze verschillen.Inzicht in het belang voor de organisatie en inzicht in het belang voor de organisatie van informatie-uitwisseling.
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
klant richten Kennis van regels mbt bescherming persoonsgegevensKennis van de kwaliteitseisen van de organisatie
Kerntaak 2 Voert taken rondom planning en organisatie uit
2.1 Beheert de agenda Beslissen en activiteiten initiërenSamenwerken en overleggen
Communicatieve vaardighedenKennis van en vaardigheid in het gebruik met communicatie-
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
2.3 Organiseert bijeenkomsten
2.4 Maakt verslag en handelt zaken af
2.5 Ontvangt bezoekers
2.7 Regelt reizen en accommodaties
2.8 Beheert kleine budgetten en handelt financiële zaken af
Formuleren en rapporterenVakdeskundigheid toepassen, AnalyserenPlannen en organiserenInstructies en procedures opvolgenMet druk en tegenslag omgaanEtisch en integer handelenBedrijfsmatig handelen Op de behoefte en verwachting van de
middelen, in het toepassen van gesprekstechnieken, verschillen tussen culturen, in het gebruik van informatiebronnen, in het gebruik van Officepakketten, in het gebruik van een (elektronische) agenda, de Nederlandse taal, in het gebruik van een moderne vreemde taal.Rekenvaardigheid, Inzicht in het belang voor de organisatie en inzicht in het belang voor de organisatie van informatie-uitwisseling.
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
klant richten
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
Bijlage analyse VAL tov MBO student Verantwoordelijkheid nemen voor eigen leerproces. Is de MBO leerling daartoe in staat?
Leerlingen willen weten waar ze aan toe zijn, willen graag deadlines en willen precies weten wat en hoe ze het moeten inleveren.
Vraaggestuurd opleiden is lastig. Weet de student wat hij niet weet? Wachten totdat de student met een leervraag komt, kan m.i. leiden tot demotivatie en onzekerheid.
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
127
Kennis delen d.m.v. Virtual Learning Community of platform kan leiden tot meeliften van studenten. Laat de ander maar komen met producten, dan kijk ik het wel af. Feedback geven op een objectieve manier lijkt mij lastig voor een MBO student.
Leertheorie Val staat of valt met het enthousiasme van de docenten die hiermee moeten werken. Het nieuwe leren is te veel gericht op enerzijds de nieuwe media anderzijds de verbale kwaliteiten van studenten.
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
128
VAL is talig georiënteerd, daardoor haken studenten af, digitaal eloquente13 leerlingen zijn beter in staat om hun ideeën en argumentatie te formuleren in een virtuele omgeving.
VAL is competitief door het publiceren van leeractiviteiten Degenen die zullen afhaken zijn degenen die op de kennisbagagedrager meeliften De docentrollen assessor en trainer coach (doceerfunctie) worden door studenten niet
onderscheiden. De student kan zijn product verbeteren en nomineren voor een Editoral Review. De expert
valideert de 3, 4 beste producten van een leerarrangement. Voor een gemiddelde leerling is dit niveau misschien niet te halen en raakt daardoor gedemotiveerd.
Misschien is de student competent maar heeft hij onvoldoende bewijsmateriaal verzameld. De assessor kan in dit geval geen juiste competentieontwikkeling aantonen.
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
129
Het onderdeel visualisering van het competentieprofiel is echt iets voor een MBO’er en maakt gelijk het beroepsprofiel duidelijk.
Het vraagt lef om elkaars werk te beoordelen De eerst geplaatste artikelen bepalen vaak de kwaliteitsmeetlat Studenten moeten selectief zijn, er moet doelgericht worden gewerkt Deadlines werken stimulerend De onderwijsorganisatie en expertise van de docenten moet ingrijpend worden aangepast.
De organisatie dient eerst een eenduidige onderwijsvisie en doelen te hebben voordat men VAL gaat toepassen.
Alle informatie wordt door iedereen gelezen en kan er zijn eigen interpretatie aan geven. Minder e-mailverkeer en vragen omdat alles voor iedereen zichtbaar is op VLC
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
130
Veel scholen hebben al een electronische leeromgeving en is daarin een VLC mogelijk? Zelfwerkzaamheid en verantwoordelijkheid van de student wordt vergroot, virtueel leren is
niet plaatsafhankelijk Andere beoordelingsprincipes
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
131
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
132
Taakklas 1 onderwijsperiode 1 DS/MA niveau 4 - 2012/20139 contacturen per week, begeleiding door 3 docenten van verschillende vakdisciplines.Leertaken specifiek onderdelen Nederlands wordt nagekeken door een vakdocent Nederlands.Taakklas beroepsgerichte hele leertaken (oplopend in complexiteit) in een gesimuleerde beroepscontext. Top-down benadering: hele geïntegreerde, gecoördineerde leertaken.
1. Analyse beroepsvaardigheden (zie pag. hierna)2. Termen gedrag, condities en criteria (zie tabellen 1 en 2 voorbeeld werkproces 1.2)3. Globale volgorde waarin samenstellende vaardigheden aan de orde komen in OP1.
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
133
De leerlingen werken bij het bedrijf Hendriks en Mauwen (H&M) als stagiaire en maken in deze fase kennis met het bedrijfsleven.
Periode 1 2012/2013
Week Onderdeel Docent
33 Introductieweek
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
134
Onderwijsperiode 1
Accent ligt op werkproces 1.2, 1.6 en 2.3
Concentrisch opgebouwd leerplan oplopend in complexiteit en onderverdeeld in deeltaken
34
35
36
Uitleg werkwijze taakklasUitleg werkwijze Facebook/reflectieUitleg werkplanning makenUitleg Portfolio en beoordelingUitdelen materialenBegin met zelfstandige opgaven Opgaven uit opgavenboek H&MZelfstandige + samenwerkingsopgavenOrganiseren en presenteren enquête Workshop WordlOpgaven uit opgavenboek H&M
Docent A, B, C(vakdocent Ned.)Ondersteunende informatie
Docent A, B, C
Docent ADocent A, B, C
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
135
Ondersteunende informatieOnderwijsperiode 2Onderwijsperiode 3Onderwijsperiode 4 Beroepspraktijkvorming
Bijlage uitgewerkte werkprocessen 1.6 en 2.3
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
136
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
137
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
138
Bijlage voorbeeld groepsopdracht (opgave 10 H&M)
Als je onderzoek doet, kan je dat vaak het beste doen door een enquête af te nemen. Voordat je een enquête maakt, moet je je eerst goed afvragen wat je precies van je ondervragers wilt weten en wat het doel is van de enquête. Wil je iemands mening weten, wil je concrete gegevens weten zoals bijv. wat iemand verdient op welke leeftijd of wil je bijvoorbeeld weten hoe iemands gedrag is in een bepaalde situatie. Een enquête moet niet te lang zijn en het beste is om open en gesloten vragen af
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
139
te wisselen, meerkeuzevragen in te brengen en ratiovragen. Dit zijn vragen waarin mensen een schaal aan moeten geven. Bijvoorbeeld; geef aan hoeveel sigaretten u per dag rookt: 1-5 of 6-10 of 10-20.
Op het internet staan veel mogelijkheden om digitaal een enquête te maken en om die digitaal af te nemen. Een voorbeeld van zo’n gratis gebruikersvriendelijke website is www.enquetemaken.be maar er zijn er nog veel meer beschikbaar.
Opdracht (deze opdracht moet de klas gezamenlijk maken en presenteren):
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
140
Je gaat in je klas een digitale enquête afnemen over een onderwerp naar keuze.
Je zoekt op internet een gratis programma waarmee je digitaal een enquête kan afnemen, het mag natuurlijk ook bovenvermelde website zijn.
Je brainstormt met je groepje over het onderwerp, dat kan bijvoorbeeld zijn :
Percentage rokers in de klas, hoeveel roken zij per dag, hoeveel geven zij per week uit aan roken, wat is het percentage van de rokers die willen stoppen met roken, hebben de niet-rokers eerder wel gerookt, waarom roken zij niet, zijn de rokers op de hoogte van de medische
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
141
gevaren van het roken, voelen zij zich verslaafd aan roken, hebben de niet-rokers een andere verslaving zoals bijvoorbeeld gamen of snoepen, doen de niet-rokers meer aan sport
Elk groepje in de klas geeft aan over welk onderwerp zij een enquête afnemen, er mogen geen dubbelingen zijn. Indien dat het geval is, overleg je met elkaar.
Je maakt met je groepje minimaal 12 vragen: de helft van de vragen moeten open vragen zijn en de andere helft moeten gesloten vragen zijn. Maak een variatie aan in meerkeuze vragen en ratiovragen. Je neemt de enquête bij iedereen in de klas af maar het moeten 20-25 ondervragers zijn, als je daar niet aan komt, vraag je mensen uit andere klassen maar wel in dezelfde leeftijdscategorie.
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
142
Je verwerkt de uitslagen in een mooie PowerPoint presentatie en je bereidt in je groepje de presentatie voor.
Voor de presentatie mag je gebruik maken van cue cards (kleine zelfgemaakte briefjes met korte aantekeningen).
Elk groepje presenteert de uitkomst van de enquête. Na elke presentatie mag je elkaar feedback geven met tips en tops (dus wat gaat goed en wat zou je de volgende keer beter kunnen doen).
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
143
Bijlage overall View - Overeenkomsten en verschillen onderwijsontwerpmodellen DCC – VAL- ADDIE – 4C/ID-MODEL – VAN DEN AKKER
DCC VAL Romiszowski 4C/ID-model Van den Akker (2003)
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
Addiei standaard model Addie standaard model9 stappen, uitgebreidHeeft iteratief karakter, analyse beginsituatie en de evaluatie van het ontwerpproces.
11 stappen, flexibel in te vullen
5 stappen praktische vaardigheid, 3 stappen algemene instructieproces
Uitgebreid model, 4 componenten onderverdeeld in 10 stappen, holistisch (theorie gekoppeld aan praktijk), cognitieve kennis
Spinnenwebmodel waarbij de visie als centrale verbinnende schakel wordt genomen.
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
Na elke stap een terugkijkmoment om correcties toe te passen
Kan geheel, gedeeltelijk of geleidelijk worden ingevoerd.
Onderscheid in kennis en vaardigheden. (cognitief-motorisch)
Na elke stap een terugkijkmoment om correcties toe te passen, principe hele taak benadering in een betekenisvolle context (topdown).
Geschikt om alle onderdelen van het onderwijs in samenhang te innoveren, analyseren, ontwikkelen en invoeren
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
Evaluatie is een integraal deel van het model.
Tijdens de opleiding meerdere assessments, de opleiding wordt aangepast nav de resultaten. Geven van feedback op producten. Valideren en assessmentdag.
Leerfeedback in tegenstel-ling tot actiefeedback dus feedback na toetsing. Feedback over de manier waarop.
Toetsen van complexe vaardigheden zoals een beroepsbeoefenaar die uitvoert. Performence Assessment. Portfolio wordt gebruikt als reflecterend vermogen.
Laatste onderdeel: Toetsing van de gestelde doelen
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
Met name geschikt voor beroeps- en bedrijfsopleidingen.
Competentie gericht leren, persoonlijke leerinterface dmv nieuwe media
Competentiegericht onderwijs (soms hiervoor een afwijzing omdat kennis en vaardigheid afzonderlijk worden ontwikkeld)
Competentie gericht leren, constructivistische visie,Concentrisch opgebouwde leerstof, scaffolding principeii
Alle vormen onderwijs
Visies van behaviourismeiii, cognitivismeiv en
Sociaal ConstructivistischConnectivismevi
Vraag continue aandacht voor de stimuli
Betekenisvol en integratief aanbieden van onderwijs
Het tegelijk rekening houden met alle 10
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
constructivismev herkenbaar (lesplanniveau), de responses en de bekrachtiging.
uitgaande van complexe situaties (onderverdeeld in deeltaken)
aspecten van het spinneweb is een zware opgave
DCC VAL Romiszowski 4C/ID-model Van den Akker (2003)Is een steun voor beginnende ontwerpers. Gericht op het aanleren van
Impliciet en zelfontdekkend leren. Leervragen van de leerling staat centraal.
Meerwaarde van dit model staat of valt met deskundig gebruik van
Het curriculum is opgebouwd uit een opeenvolging van
Metafoor voor het spinnenweb is de kwetsbaarheid ervan, bijv.
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
kennis en vaardigheid. Procesgerichte aanpak.
taxonomiecodes. Vraagt wel enige tijd om de codes onder de knie te krijgen.
leersituaties. een inconsistent spinnenweb.
Belangrijke actoren (docenten, experts) moeten worden betrokken in het ontwerpproces (gedragen
Feedback en reflectie (valideren).Leerproces is afgestemd op de student (flexibel)
Taxonomie is waardevol voor het onderscheiden van verschillende vaardigheidsgebieden als
In het begin ondersteuning maar wordt steeds minder (scaffolding).Just in Time informatie (tbv
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
proces). bouwstenen bijv. mondeling communiceren.
automatiseren)
Koninklijke weg, tijdrovend Pragmatische weg Koninklijke weg Pragmatische weg Pragmatische wegDit model vertrekt teveel vanuit de docent voor instructieactiviteiten en te weinig vanuit de
Weinig gebruik van boeken,roosters, cijferregistratie, tentamens, herkansingen,Correctiewerk,
Communicatiemiddel voor ontwikkelaars.
Gebaseerd op de Cognitive Load Theory en de Self determination theoryvii. Gericht op het aanleren van
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
verantwoordelijkheid van de lerende. Kennis wordt door instructie overgedragen ipv dat de lerende zelf kennis opbouwt. Instructies zijn veelal tijd- en
Klassikale instructie. Leerling levert zelf bewijsmateriaal
complexe cognitieve vaardigheden. Er wordt niet uitgegaan van aparte vakken maar van authentieke betekenisvolle taken. Integratie van kennis, vaardigheden en houding,
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
plaatsgebonden. Houdt te weinig rekening met nieuwe onderwijstechnologieën.
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
Bijlage Typologie MBO leerling niveau 3 en 4 (projectteam Hiteq, 2009)Aspect Niveau 3 leerling Niveau 4 leerlingNetwerkvorming Enkele tekenen van verticale netwerkvorming, maar
horizontale netwerken zijn dominantEnkele tekenen van verticale netwerkvorming, maar horizontale netwerken zijn dominant
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
Economisch overwegend homogene vriendenkring Economisch overwegend homogene vriendenkringLeren en informatieverwerking
Weinig moeite met zelfstandig werkenKritischer tav informatiebronnen Kritischer over eigen vermogen tot informatieverwerking Behoefte aan duidelijkheidStellen eisen aan opleiders
Meer vermogen tot zelfstandig werkenKritischer tav informatiebronnen Kritischer over eigen vermogen tot informatieverwerkingBehoefte aan duidelijkheidStellen eisen aan opleiders
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
Normen voor sociaal gedrag Minder nadruk op homogeniteit in opvattingen bij selecteren vrienden, nadruk op authenticiteit, eerlijkheid en respect
Minder nadruk op homogeniteit in opvattingen bij selecteren vrienden, nadruk op authenticiteit, eerlijkheid en respect
Life online Vaak online, chatting, sharing, self-publishing, entertainment via internet, internet meeste gebruikte informatiebron
Vaakst online, chatting, sharing, self-publishing, entertainment via internet, internet meeste gebruikte informatiebron
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
Maatschappelijke betrokkenheid
Interesse in nieuws, actiegericht, betrokken bij problemen dichtbij
Interesse in nieuws, actiegericht, betrokken bij problemen dichtbij
Opleidingskeuze Raadpelgen bronnen in netwerkRedelijk zeker over keuze
Raadplegen bronnen in netwerkRedelijk zeker over keuze
Werk- en beroepenbeeld Hechten aan authenticiteit, uitdaging, afwisseling, sociale contacten
Hechten aan authenticiteit, uitdaging, afwisseling, sociale contacten
Ingr
id te
r Hor
st 0
8501
02 L
eera
rran
gem
ent 2
Uitd
agen
d on
twer
pen
