8 MEI NIEUWSBRIEF Ledentijdschrift van het 8 Mei Comité Mechelen NR8/ DECEMBER 2000

Secretaris : Theo Frison, Koning Albertstraat 34 2800 Walem, tel/fax: 015/20.11.33

Voorzitter : Berthe UREEL, Sparrenstraat 6, 2811 Hombeek, tel/fax: 015/41.56.31

oooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo

Voorzitter bezocht concentratiekamp Van Struthof-Natzweiler

Elk jaar krijgt Struthof duizenden bezoekers. De langs de helling opgebouwde barakken zijn intussen verdwenen, maar het 'blok' beneden het kamp, waar gevangenen werden gefolterd en terechtgesteld, bleef overeind. (Foto Theo Frison)

Het museum van het kamp, waarin tal van documenten en voorwerpen uit en over het kamp werden bewaard, werd voor een paar jaar door enkele jonge neonazi's in brand gestoken. Heel wat onvervangbaar materiaal ging daarbij verloren. Met het argument dat het maar 'om een misstap in een dronken bui' handelde, ontsnapten de daders aan hun gerechte straf. Intussen wisten de overlevenden een nieuwe tentoonstelling op te bouwen, tentoonstelling die jaarlijks door vele duizenden Fransen en buitenlanders wordt bezocht. Een bezoek aan deze tentoonstelling, die de herinnering aan de hier gepleegde wandaden levendig houdt, volstaat om aan te voelen hoe hol de frasen klinken van hen die nu vragen om verontschuldigingen voor wat met het negatieve woord 'repressie' wordt bestempeld. Op 21 mei plant de Mechelse afdeling van de politieke gevangenen (NCPGR) een driedaagse busreis waarbij Struthof wordt bezocht, met nadien een bezoek aan Colmar en omgeving. Wie hiervoor belangstelling heeft kan voor meer info terecht bij voorzitter Bertje Ureel. Hoog op de heuvel boven het kamp, naast de nieuw

aangelegde begraafplaats, wijst een modem monument als een manende vinger de plaats van zoveel onrecht en teneur aan. (Foto Theo Frison) Deze zomer bracht voorzitter Berthe UREEL met enkele vrienden het concentratiekamp van Struthof-Natzweiler in het noorden van de Elzas. De bouw van dit concentratiekamp in de heuvels naast een steengroeve, was een der eerste 'geschenken' die de nazi-autoriteiten bij de bezetting van de Elzas aan de bevolking brachten. Het was meteen het enige Duitse concentratiekamp op Franse bodem. Vele gevangenen kwamen er om of werden er terechtgesteld. Wat minder geweten is: ook 149 Belgen werden naar dat beruchte kamp overgebracht. Ter gelegenheid van dit bezoek kreeg voor-zitter van de oud-gevangenen Mon Nackaerts en Jean Volkaerts een lijst met de namen van Mechelaars die dit kamp hebben meegemaakt. Slechts enkelen zijn vandaag nog in leven, maar als eerbetoon houdt het 8 Mei Comité er aan om de - misschien onvolledige - lijst in onze Nieuwsbrief te publiceren.

De as van de gecremeerde gevangenen werd door de Duitsers 'doorgespoeld' en kwam in de centrale rioolput beneden het kamp terecht Op die plaats werd een memoriaal aan de gestorven en terechtgestelde politieke gevangenen ingericht. (Foto Theo Frison)

Mechelaars die in Struthof-Natzweiler belandden (in alfabetische volgorde): Raymond BLOMME, Paul BUCHET, René BEULENS, Paul BUGGENHOUT, Phi-lip CLAES, Hendrik CORBEEL, Alain DE BUCHER, André DE LAUWER, Henri DE REYS, Gerard DES-MET, Philippe FRANCKX, Michel GRANG, Emiel HON-NEY, Raymond LE GRANGE, Edmond NACKAERTS, Victor NAUWELAERTS, Willem SEL, François SIL-VRANTS, Jean SOMERS, Jean TUYAERTS, Fernand VAN DEN EYNDE, Eduard VAN LAKEN, Louis VAN NEVEL, Jean VAN ZEEBROECK, Julien VERHELST, Jean VOLKAERTS.

2

Ook bij ons wordt de onverdraagzaamheid op basis van ras of godsdienst hoe langer hoe meer als 'ingeburgerd' beschouwd. Toch wordt ook de, tegenstand tegen het heroplevende fascisme steeds sterker. Zo kwamen in verscheidene Duitse steden onlangs honderdduizenden mensen op straat om te betogen tegen de 'bruine pest'. In Spanje bracht een herdenkingsmanifestatie voor de fascistische putschist Franco, die destijds met de actieve steun van het Duitse en Italiaanse leger, en met de passieve steun van de Britse en Franse blokkade van de wettig verkozen republikeinse regering, slechts een paar duizend vooral oudere 'armstrekkers' op de baan. Er is ook voor het 8 Mei Comité Mechelen nog heel wat werk op de plank. In nagedachtenis aan allen die zijn gevallen in de strijd tegen de nazi-bezetting, of die lichamelijk getekend uit de kampen zijn weergekeerd, moeten ook wij verder ons klein steentje bijdragen om uiteindelijk het gezond verstand te doen zegevieren. Het succes van onze activiteiten, en de toenemende bijval die onze werking in de Mechelse regio krijgt, kunnen ons enkel aanmoedigen om zo verder te doen, samen met al onze leden. Intussen wensen we aan al onze leden een NIEUW JAAR dat ons weer een beetje meer vrede en verdraagzaamheid mag brengen. En aan al onze leden persoonlijk wenst het bestuur langs deze Weg een goede gezondheid en veel geluk in 2001!

ALGEMENE LEDENVERGADERING

De lente is traditioneel de periode voor onze algemene ledenvergadering. Dit maal is dat op zaterdag 3 maart 2001. Zoals bij de vorige gelegenheden werd gekozen voor het Chalet van de Tennisclub in het Provinciaal Vrijbroek Park. De vergadering vangt aan om 14 uur. In de omgeving van het Chalet 15 ruime parkeergelegenheid.

Op de dagorde: 1° welkomstwoord door de voorzitter 20 jaarverslag van onze activiteiten door de secretaris 30 financieel verslag voor het voorbije werkingsjaar door de penningmeester 40 geplande activiteiten 50 herverkiezing van het bestuur (uittredend en herkiesbaar) 60 varia Uit spaarzaamheidoverwegingen (we trachten onze uitgaven op maat te houden van onze inkomsten) wordt dit jaar afgezien van een muzikaal intermezzo. In ruil biedt het bestuur aan alle deelnemende leden warme appeltaart met roomijs aan. Om vooraf een idee van het aantal deelnemers te hebben vragen we onze leden om vooraf hun komst te melden op een van deze drie telefoonnummers: 015.41.56.31 (Berthe Ureel), 015.20.11.33 (Theo Frison) of 015.31.57.16 (Chris Eeckelaers). We herinneren er aan dat het bijwonen van de vergadering en het deelnemen aan stemmingen voorbehouden is aan leden die hun bijdrage voor 2001 betaald hebben.

Weerstanders, dienstweigeraars voor het Duitse leger, later ook inlichtingsagenten en heel wat Belgen, kwamen door deze poort het beruchte kamp van Natzweiler-Struthof binnen. Voor velen was het de laatste reis. (Foto Theo Frison)

EEN GELUKKIG NIEUWJAAR

AAN ALLE LEDEN!

We staan weer aan de vooravond van een nieuw jaar. Het jaar 2000 is zeker niet het mirakeljaar geworden dan door sommigen werd aangekondigd. Over geheel de wereld verspreide oorlogshaarden, meestal uitgelokt door discriminatie omwille van ras of godsdienst en in het algemeen door een gebrek aan verdraagzaamheid, maar vooral gepland omwille van de zucht naar eigen verrijking, om het bezit van kostbare grondstoffen of gewoon om de omzet van oorlogsmateriaal op peil te houden, kosten nog steeds het leven aan duizenden aardbewoners. Het gaat daarbij om jonge mensen, ja zelfs kinderen die naar het front worden gestuurd, maar ook om de gewone bevolking, die niets met dat krijgsgewoel te maken wil hebben. Anderzijds zien we overal en vooral dan in Europa het steeds driester wordende optreden van de volgelingen en bewonderaars van massamoordenaar Hitler en van zijn kornuiten. In Duitsland worden mensen dood gestampt omdat ze het gewaagd hebben om ondanks hun donkere huid een 'gemengd' gezin te stichten en aan de economische bloei van hun nieuwe vaderland deel te nemen. In Frankrijk wordt een man van Aziatische afkomst in de trein neergestoken en door het raam gegooid door jonge kerels die zelfs geen schaamte hebben om hun misdaad te bekennen. Ze zijn zelfs nog arroganter in hun misdaden dan hun voorlopers van de 'Milice'.

3

Enkele geplande activiteiten: Het bestuur heeft al enkele activiteiten in petto voor het jaar 2001 Zo zal de filmvoorstelling (die in 2000 moest worden uitgesteld) ter gelegenheid van 8 mei 2001 werden vertoond. Het gaat om de prent 'no 6829' over een jonge politiek gevangene. Op donderdag 10 mei 2001 is een voostelling voor de schoolgaande jeugd gepland, gevolgd door een debat met gewezen politieke gevangenen en verzetslieden en met conservator Ward Adriaens van het Joods museum voor deportatie en verzet (Dossin). De scholen) die inschrijven voor deze voorstelling krijgen vooraf een map toegezonden met toelichting over de film. Op zondag 13 mei 2001 om 14 uur volgt een voorstelling van dezelfde film voor onze leden en andere belangstellenden. De voorstellingen zijn gratis. Ze zijn gepland in het Auditorium van de Cultureel Centrum Spinoy. Verder werken onze comitéleden nog aan voorstellen voor een daguitstap. Hierover hoort u meer tijdens de algemene vergadering!

Onze sponsors: Na het succes van onze opstelwedstrijd voor de scholen hebben we in onze Nieuwsbrief n° 7 een lijst van sponsors gepubliceerd. Het succes van ons initiatief was echter zo goot dat een deel van de lijst niet meer op onze 4 blz. kon worden geplaatst. We vragen deze mensen en organisaties ons te willen verontschuldigen voor dit uitstel, en geven hierbij het vervolg van de lijst. Daarbij willen we nogmaals allen danken voor hun bijdragen, die vele schoolkinderen hebben gelukkig gemaakt! Witte Brigade Fidelio Antwerpen/Mechelen, Koning Boudewijnstichting, Steve Stevaert - Vlaams vice-eerste minister, O.M.O.B. verzekeringen - Hasselt, Marcel Logist - lid van het Vlaams Parlement en burgemeester van Tienen, Leo Peeters - lid van het Vlaams Parlement en burgemeester van Kapelle-op-den-Bos, Marcel Arras - oud politiek gevangene Witte Brigade, Patrick Hostekint - lid Vlaams Parlement aangeduid als gemeenschaps- senator, Diamantclub Antwerpen, Winkler Prins Turnhout, Joods Museum voor Deportatie en Verzet - Mechelen, Frans storms - partizaan Elewijt, Louis Van Beneden - Ruisbroek, Vriendenkring Dachau, Philip Van Ruiseveld - voorzitter Geheim Leger afdeling Londerzeel , Het CultureeI Centrum Antoon Spinoy te Mechelen, Eugenie Legein en Magriet UreeI uit Oostduinkerke. Een speciale dank ook aan mevr. Madeleine DeIeu, weduwe van de weerstander A. Corteel voor haar herhaaldelijke steun. We danken verder allen die door hun persoonlijke inzet bij de voorbereiding, bij de beoordeling van de inzendingen of bij de prijsuitreiking in de Raadzaal van het stadhuis tot het succes van deze opstelwedstrijd hebben bijgedragen.

8 Mei Comité uitgenodigd op fakkeltocht Op 11 november werd de voorzitter van het 8 Mei Comité Mechelen door Leo Peeters, burgemeester van Kapelle-op-den-Bos en door hoofdcommissaris Frans Vanderjeucht als eregast uitgenodigd ter gelegenheid van de fakkeltocht te Kapelle-op-den-Bos. Die fakkeltocht vertrekt in het Fort van Breendonk. Een veertigtal meisjes en jongens, scholieren van het Koninklijk Atheneum Willebroek (KTA) brachten voor de zestiende maal de vredesfakkel van het Nationaal Monument Fort van Breendonk naar de Congreskolom in Brussel.

De jongeren willen door deze vredesmanifestatie de fakkel overnemen van de oud-strijders, die steeds minder talrijk zijn. Voor Het vertrek werden ze toe- gesproken door prof. Levy, erevoorzitter van het memoriaal, die herinnerde aan Frans Peeters, oud- gevangene van Breendonk en een van de eerste bezielers van de gedachte dat het Fort van Breendonk als nationaal monument moest behouden blijven. Frans Peeters is deze zomer overleden, en ontbrak voor het eerst op deze plechtigheid. Na een korte plechtigheid in Kapelle-op-den-Bos werd de ploeg, vergezeld door de KTA-directeur en door een delegatie van het Willebroekse schepencollege op het gemeentethuis ontvangen. Burgemeester en schepen van Kapelle-op-den-Bos dankten de Willebroekse school en de scholieren voor hun initiatief. Ook het 8 Mei Comité Mechelen kreeg meteen een aanmoediging om op de ingeslagen weg verder te gaan. Nadien werden nuttige contacten gelegd om de werking ook naar' de twee betrokken gemeenten uit te breiden.

Provocatie bij herdenking Dossinkazerne - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

De jaarlijkse herdenkingsplechtigheid aan de Joodse gedeporteerden uit de Mechelse Dossinkazerne werd ook dit jaar bijgewoond door een delegatie van het 8 Mei Com-té. Tot verontwaardiging van een aantal aanwezige verzet-strijders en oud-strijders werd voor de aanvang van de plechtigheid (waarop ook eerste-minster Verhofstad het woord zou voeren) vastgesteld dat in de loop van de nacht de officiële vlag van het Vlaamse Gewest door provoca-teurs werd vervangen door de zwarte leeuwenvlag. Terwijl enkele oud-strijders verontwaardigd de verzameling verlie-ten, drong onze voorzitter Bertje Ureel er op aan dat de vlag nog voor de komst van de personaliteiten zou worden verwijderd. De vlag bleek vastgespijkerd om te verhinderen dat ze kon worden gestreken. Conservator Ward Adriaens loste het probleem op door vlaggenstok met vlag en al te laten verwijderen. Burgemeester Geert Bervoets drukte nadien zijn spijt uit in een brief aan de voorzitter, en deelde de verontwaardiging van oud-strijders en weer- standers die uit protest de plaats van de plechtigheid hadden verlaten.

vlaggenroof Dit incident herinnert aan gelijkaardige voorvallen in de streek. Zo werd Alfons Saenen, ere-burgemeester van Bonheiden al twee keer het slachtoffer van een vergelijkba-re provocatie. Als nationaal beheerder en provinciaal voor-zitter van de Europese Confederatie van Oud-strijders en militairen (ECOS) hangt hij met de

Ontroerend weerzien te Oostduinkerke

De jaarlijkse herdenking van de gevallen soldaten en verzetsstrijders te Oostduinkerke kende ook dit jaar een groot succes. Vanuit Londerzeel werden twee autobussen ingelegd, waarbij ook een aantal Mechelse leden van het 8 Mei Comité een plaats reserveerde. Tijdens het middagmaal na de plechtigheden vond een ontroerend weerzien plaats. Twee deelnemers, Henri De Bondt en Georges Bonte, die toevallig aan dezelfde tafel waren geplaatst, erkenden totaal verrast mekaar als celgenoten in dezelfde isolatiecel in de gevangenis van Wolfenbüttel, zo berucht bij vele Belgische politieke gevangenen. Het was een eerste weerzien na 56 jaar, waarbij ieder van de andere dacht dat hij intussen overleden was. Wat door lang zoeken niet was gelukt, werd nu door toeval waarheid. De twee vielen wenend in mekaars armen.

4

nationale feestdag telkens een grote Belgische vlag aan een vlaggenmast Bij herhaling werd die vlag door onbekenden ontvreemd. Daarbij kreeg hij al twee keer een brief in de bus, ondertekend 'Vlaamse Jongeren Mechelen', en met de mededeling: 'doe die dweil weg en hang een leeuwenvlag'. Na een tussenkomst bij een plaatselijke VB verantwoordelijke kreeg hij onlangs de twee ontvreemde vlaggen terug in de bus met de nota 'sorry, zatte bui'. Is het mogelijk dat het incident aan de Dossinkazerne eveneens het gevolg was van een 'zatte bui' van dezelfde helden?

Verantwoordelijk uitgever: Berthe-Palma-Ureel, Sparrenstraat 6, 2811 Hombeek

Die actieve organisaties kregenn meestal onvoldoende bevoorrading in wapens en vooral in springstoffen om de sabotagedaden uit te voeren, die de voor de burgerbevolking moorddadige bombardementen op spoorwegen en andere militaire doelwitten konden vervangen. Anderzijds stond een meerderheid van de burgerlijke joodse organisaties negatief tegenover een deelname aan het verzet Desondanks hebben vele vooral jongere Belgen van joodse afkomst zich onvoorwaardelijk aangesloten bij de actieve weerstand. De drie initiatiefnemers van de aanval op het konvooi naar Auschwitz hadden met vele problemen af te rekenen. De meeste gedeporteerden in de trein waren zich niet bewust van wat hen echt te wachten stond. Bij de weerstandsorganisaties konden ze geen bijkomende logistieke steun vinden. Indien de gedeporteerden er massaal in slaagden om uit de trein te ontsnappen, hoe konden snel en zonder op te vallen uit deze landelijke omgeving worden geëvacueerd? Toch zijn de drie partizanen er (gewapend met één revolver en een rode lantaarn) in geslaagd om de streng militair bewaakte trein tot staan te brengen, en om een aantal gevangenen te bevrijden. Zij die hierdoor hun leven hebben kunnen redden zijn deze partizanen steeds dankbaar gebleven. Twee van hen werden later door de Gestapo aangehouden. Enkel Maistriau wist uit hun handen te blijven. Zowel nationaal als internationaal werd na de oorlog weinig aandacht besteed aan deze in Europa unieke weerstandsactie. ‘Weerstand' lag toen blijkbaar 'niet goed in de markt'. Het is vooral te danken aan de weerstander Robert Korten uit Boortmeerbeek dat dit unieke wapenfeit uit de vergetelheid werd gehaald, en door een gedenkplaat en een jaarlijkse herdenking wordt levendig gehouden. Ook het 8 Mei Comité Mechelen heeft sinds zijn oprichting actief meegewerkt aan deze herden-kingen. Het boek van Marion Schreiber komt daarbij als een waardig monument een leemte invullen. Het werk 'Stille Rebellen. Der Überfall auf den 20. Deportationszuq nach Auschwïtz' van Marion Schreiber verscheen bij Aufbau Verlag, Berlin 2000 en kost DM 39,90.

LIDGELD NIET VERGETEN! December is ook het ogenblik om het lidmaatschap te vernieuwen. We hebben ook in het voorbije jaar heel wat activiteiten georganiseerd. Sommige daarvan hebben tot ver buiten onze vereniging belangstelling en zelfs bewondering gewekt. Ook voor het jaar 2001 hebben we al plannen, naar buiten uit maar ook naar de leden toe. Om deze plannen ook te verwezenlijken hebben we twee zaken nodig: vele leden die een handje toesteken en een gezonde financiële basis voor onze verdere werking. Daarom is het belangrijk dat u allen tracht om voor het jaareinde uw bijdrage voor 2001 te storten. Ook voor dat jaar houden we het bij 200 fr. voor gewone leden, 500 fr. voor steunende leden en 1.000 fr. voor ereleden. Jongeren en studenten betalen een symbolische bijdrage van 100 fr. Lidgelden en steun kunnen worden gestort op het rekeningnummer 979-782.86.70-96 van het 8 Mei Comité Mechelen, Sparrenstraat 6 te 2811 HOMBEEK. Gelieve de reden van de betaling op uw stortingsbulletin te vermelden! Bij voorbaat hartelijk dank! De lidkaarten worden samen met de volgende Nieuwsbrief toegezonden.

Op de boekenplank:

DE ZWARTE HAND

Ons lid Tjan Mampaey meldt ons dat zijn boek De Zwarte Hand, uitgegeven bij EPO (Berchem) en dat het verhaal vertelt van deze verzetsgroep uit Klein-Brabant en de Rupelstreek, waarvan al in oktober 1941 109 leden werden aangehouden. Slechts 37 van hen hebben de concentratiekampen overleefd. Het werk werd destijds verkocht aan 375 fr. De resterende exemplaren worden nu aan 150 fr, verkocht ten woordele van School zonder Racisme. Het werk kan worden besteld bij EPO, Lange Pastoorstr. 25-27 te 2600 Berchem - Antwerpen.

De helden van Boortmeerbeek Eindelijk boek over de overval op 20ste konvooi

In het Belgisch Israelitisch Weekblad van 17 november 2000 verscheen een boekbespreking door Yvan Verbraeck over het werk Stille Rebellen van de Duitse journaliste Marion Schreiber. Als "Spiegel" redactrice in Brussel van 1986 tot 1998 kwam haar het verhaal ter ore van de drie partizanen Youra Livchitz. Jean Franklemon en Robert Maistriau die een voor bezet Europa unieke operatie uitvoerden door het stoppen In het station van Boortmeerbeek van een konvooi met Joodse gevangenen, op weg naar Auschwitz. Het organiseren van deze aanval op het 20ste konvooi was geen eenvoudige zaak tijdens de bezetting. In een periode toen zelfs de geheime diensten van Groot- Brittannië en de U.S.A. de met veel gevaar ingewonnen en overgebrachte getuigenberIchten over het kamp van Auschwitz als 'ultra geheim' zowel aan de bevolking in de vrije wereld als in de bezette gebieden onthielden, hadden de actieve weerstandsorganisaties met heel wat prioriteiten rekening te houden, om de militaire strijd tegen de Duitse bezetting te voeren.