62791 Psychosociale belasting · 2017. 7. 26. · Psychosociale belasting UTA-werknemers 1...

fnvbouw.nl

PSYCHOSOCIALE BELASTING UTA-WERKNEMERS

Ord

ernr

. 62

79

1

April 2017

Psychosociale belasting UTA-werknemers 1

INLEIDINGFNV Bouwen & Wonen heeft onderzoek gedaan naar de psychosociale belasting1) die UTA-werknemers ervaren. Uit onder meer het bedrijfstakverslag 20162) van Stichting Arbouw (per 1 juli 2016 Volandis) blijkt dat specifiek UTA-personeel te maken heeft met een grote psychosociale arbeidsbelasting.

Concrete aanleiding voor het onderzoek van FNV Bouwen & Wonen is om vast te stellen of het aantal werken reis-

uren en eventueel de beloning daarvan van invloed zijn op de (ervaren) psychosociale belasting.

KERNVRAGEN UIT HET FNV-ONDERZOEK:• Hoeveel arbeids- en reisuren werken en reizen UTA-werknemers nu per week?

• Dragen meeruren volgens UTA-personeel bij aan de door hun ervaren werkdruk?

• Welke waardering/beloning – in materiele of immateriële vorm – ontvangen UTA-werknemers ter compensatie van

eventuele meeruren?

• Speelt deze waardering een rol in de mate waarin UTA-personeel meeruren als belastend ervaart?

DEELNEMERSFNV Bouwen & Wonen heeft een selecte groep (1000) FNV-leden met een UTA-functie benaderd om mee te werken

aan het onderzoek. Daarnaast zijn er op verschillende bouwplaatsen enquêtes verspreid onder UTA-medewerkers.

Uiteindelijk hebben 167 UTA-werknemers meegewerkt.

1) In de Arbowet vallen onder het begrip alle factoren die bij het werk stress veroorzaken, zoals agressie en geweld, arbeidsconflicten, seksu-ele intimidatie, pesten en werkdruk.

2) Het verslag is gebaseerd op gegevens afkomstig van het periodiek arbeidsgezondheidskundig onderzoek (Pago) van 24.331 werknemers in de bedrijfstak. Deze gegevens zijn geanonimiseerd opgeslagen in de database van Arbouw. Daarnaast heeft Arbouw gebruik gemaakt van gegevens van andere instanties.


2 Psychosociale belasting UTA-werknemers

Positief is dat een groot deel van het UTA-personeel

aangeeft zelf te kunnen beslissen hoe ze het werk kan

uitvoeren. Een zeer groot deel vindt het werk boeiend

en heeft plezier in het werk. Uit het bedrijfstakverslag

blijkt echter ook dat een groot deel van het UTA-

personeel kampt met een (te) grote psychosociale

arbeidsbelasting. Daaruit voortvloeiende klachten doen

zich al jaren voor en nemen ook toe. Als deze trend zich

blijft voortzetten, zal een steeds grotere groep UTA-

medewerkers te maken krijgen met stressklachten, over-

spannenheid of zelfs een burn-out. Opvallend is dat ook

het aantal reis- en werkuren nog steeds toeneemt.

Belangrijkste uitkomsten op een rij:• De grootste risicofactor op het gebied van arbeids-

belasting is de psychosociale arbeidsbelasting.

• Het aantal werknemers met psychische klachten is

toegenomen ten opzichte van voorgaande jaren.

• Twee op de drie UTA-werknemers vindt het werk

geestelijk erg inspannend.

• 70% werkt onder tijdsdruk.

• Bijna 18 procent heeft vaak last van stress.

• Een op de vijf werknemers zegt ‘vaak moe’ te zijn,

heeft problemen om goed te slapen en kan moelijker

ontspannen aan het einde van de werkdag.

• Een kwart van de werknemers voelt zich aan het

eind van de werkdag vaak opgebrand.

• Een op de vier werknemers heeft vaak nekklachten

(24%).

• Psychische beroepsziekten als overspannenheid en

burn-out vormen 4% van de totale beroepsziekte

(19%) in de bouwsector.

• Ongeveer een op de acht geeft aan dat het manage-

ment onvoldoende werkinstructie geeft en vindt dat

er onvoldoende ondersteuning is om het eigen werk

uit te voeren.

• Uitvoerders, stafpersoneel en bouwtechnici ervaren

vaker dan het overige UTA-personeel het werk als

geestelijk inspannend en zij ondervinden de meeste

tijdsdruk.

• Er worden gemiddeld 4 meeruren (meer dan 40 uur in

de week) gewerkt. Bij 25% van de UTA-medewerkers

zijn dat 6 tot 10 uur in de week meer. Bij nog eens

25% gaat het om 10 tot 20 uur per week.

• De gemiddelde werken reistijd per week is de afge-

lopen 10 jaar licht gestegen van 49 naar 51 uur.

• Gemiddeld besteedt UTA-personeel 51 uur per week

aan reis- en werktijd. Bij 25% van het UTA-personeel

ligt de totale reis- en werkduur tussen de 51 en 55 uur

per week. Bij een even groot deel bedraagt dat tussen

de 55 en 105 uur per week aan reis- en werktijd.

Bijlage 2 bevat een overzicht van de werken reistijden

van alle UTA-werknemers uitgesplitst naar een aantal

functies. Bij sommige UTA-functies (uitvoerders

woningbouw en utiliteit/GWW) ligt het gemiddelde van

het aantal gewerkte uren hoger dan het gemiddelde

van alle UTA-functies.

BELANGRIJKE UITKOMSTEN UIT HET FNV- ONDERZOEK90% van de ondervraagde UTA-medewerkers ervaart

werkdruk waarbij 75% aangeeft dat het aantal

gewerkte uren daarbij mede van invloed is. De meer-

uren worden als belastend ervaren. De factor ‘het aan-

tal gewerkte uren’ staat in de top vier van de thema’s

die volgens werknemers van invloed zijn op door hen

ervaren werkdruk.

Volgens 66% van de UTA-werknemers speelt de waar-

dering (immateriële/materiële) mee in de mate waarin

zij meeruren als belastend ervaren. Er zijn grote ver-

schillen in de mate van compensatie. Veruit de meeste

UTA-werknemers ontvangt geen financiële vergoeding

voor gewerkte meeruren (78%). Een kleine groep (4%)

krijgt de meeruren volgens het regulier loon uitbetaald

of ontvangt daarbij zelfs een toeslag (6%). Een deel

kan de meeruren compenseren via een tijd-voor-tijd

regeling (5%).

82% van de UTA-werknemers maakt geen aanspraak

op bijvoorbeeld tantièmes of een eindejaarsuitkering.

Bij 8% ligt de waarde daarvan tussen de €0 en €1.000

op jaarbasis. Bij 10% tussen de €1.000 en €3.000.

Op de vraag of werkgevers hen op een andere manier

belonen voor gewerkte meeruren antwoordt een kleine

driekwart van de werknemers ontkennend. 16% geeft

aan complimenten te ontvangen, 7% krijgt promotie-

vooruitzichten of scholingsmogelijkheden en een enke-

ling krijgt ruimte om extra gewerkte tijd later te com-

penseren.

BELANGRIJKE UITKOMSTEN UIT HET BEDRIJFSTAKVERSLAG VAN ARBOUW


De top vijf thema’s die volgens UTA-personeel van invloed zijn op de door hen ervaren werkdruk:1. hoeveelheid werk

2. tijdsdruk in het werk

3. geestelijk inspannend werk

4. aantal gewerkte uren

5. de mate van plezier in het werk

Andere genoemde oorzaken die werkdruk verhogend werken zijn: • tekortschietende competenties van collega’s en

onderaannemers

• communicatieproblemen met niet-Nederlandstaligen

• onvoldoende waardering vanuit het management

• geen of beperkte mogelijkheden om (buiten vakan-

ties) verlof op te nemen

• het ontbreken van een goede planning

• te veel en onredelijke eisen van opdrachtgevers

• lange reistijden

Het onderzoek van FNV Bouwen & Wonen laat waar het

gaat om het aantal werk- reisuren ongeveer hetzelfde

beeld zien als het onderzoek van Arbouw. De groep

UTA-werknemers met werken reistijd van meer dan 50

uur is bij het FNV-onderzoek iets kleiner. Het aantal res-

pondenten met meer dan 2 reisuren per dag is bij het

FNV-onderzoek weer hoger. Ook hier geldt voor de indi-

viduele UTA-werknemer dat niet het gemiddelde, maar

de daadwerkelijk gemaakte werken reisuren per week

de werkelijkheid zijn. Voor het individu kan de opeen-

stapeling van de werk- reisuren en pauzes leiden tot

situaties dat men zeer lange dagen van huis is.

De bekendheid met de speciale cao-voorziening voor UTA-

personeel van persoonlijke begeleiding bij het omgaan

met werkdruk is niet groot. 30% is hiermee bekend.

In het onderzoek van FNV Bouwen & Wonen geeft 70%

aan vaak vermoeid te zijn. 42% geeft aan overbelast te

zijn en 43% heeft stressklachten.

CONCLUSIES EN AANBEVELINGENFNV Bouwen & Wonen vindt dat het thema duurzame

inzetbaarheid, waar werkdruk een onderdeel van vormt,

een nadrukkelijke plaats op de agenda van cao-partijen

moet krijgen. De bouwnijverheid heeft de ambitie een

innovatieve topsector te worden. Die ambitie is inhouds-

loos als de sector toestaat dat juist de groep werknemers

die bij uitstek aan deze innovatie kan bijdragen een reëel

gevaar loopt mentaal en fysiek op te branden. Een te

hoge werkdruk zal ook niet bijdragen aan een veilige

werkomgeving of het reduceren van faalkosten.

FNV Bouwen & Wonen is daarom in samenspraak met UTA-werknemers tot de volgende concrete aanbevelingen gekomen en stelt voor om het volgende in de cao op te nemen:• Voor de UTA-werknemer moet indien de arbeidstijd,

reis- en de pauzetijd samen meer dan 12 uur per dag

bedragen de arbeidstijd worden ingekort.

• Werken zonder loon moet stoppen. Meeruren moeten

minimaal betaald worden conform het reguliere uur-

loon. Deze financiële prikkel kan bij werkgevers tot

een gedragsverandering leiden.

• De UTA-werknemer met een fulltime contract heeft

het recht op een 4-daagse werkweek. (max. 10 uur

per dag) Voor de werknemer wordt daarmee een

extra herstel dag gecreëerd.

• De UTA-werknemer krijgt ook reistijd betaald vanaf het

tweede reisuur (net zoals de bouwplaatsmedewerkers).

Mogelijk gaat de woonplaats van de UTA-medewerker

ten opzichte van het bouwobject mede bepalend wor-

den bij de verdeling van de bouwprojecten.

• Extra controle op arbeidsduur van UTA-medewerkers

vanuit het bedrijf, de OR en extern, aangezien er

sprake is van structureel overwerk.

Nu een te hoge werkdruk een veelkoppig monster is (zie daarvoor de top 5 en de apart genoemde oorzaken van werkdruk) en enkel een individuele ondersteunende aanpak niet volstaat, stellen we daarnaast het volgende voor:• CSR Centrum kan een analyse geven van de bedrijfs-

oorzaken naar aanleiding van haar huidige praktijk bij

de ondersteuning van de individuele werknemers.

• Ondernemingsraden en groepen UTA-werknemers

hebben op bedrijfsniveau recht op ondersteuning bij

een collectieve aanpak van werkdruk (bronaanpak-

methode).

• Ondernemingsraden hebben op grond van art. 28 WOR

een stimulerende taak in het naleven van voorschriften

op het gebied van arbeidsomstandigheden en arbeids-

en rusttijden van de in de onderneming werkzame per-

sonen. Gezien de uitkomsten van het onderzoek ligt er

een schone taak om deze rol te vervullen.

• Naast de ondersteuning van het CSR-centrum kan er

vanuit diverse OR-trainingscentra op maat onder-

steuning worden geboden bij het bespreekbaar

maken van werkdruk.

• De bestaande individuele voorziening kan comple-

mentair worden voortgezet.

• De bekendheid van de voorziening kan worden ver-

groot door deze bekend te maken bij de bestaande

arbodiensten (arbo-artsen).


Wat is je functie?Beantwoord 167 Overgeslagen 0

WAT IS JE FUNCTIE?Bij het onderdeel ‘anders’ (31%) zijn verschillende func-

ties ingevuld op afdelingen als; boekhouding, admini-

stratie, secretariaat, bedrijfsbureau, personeelszaken,

planning, Arbo & veiligheid, Kam, planning, inkoop,

communicatie, landmeting, materieeldienst. Een aantal

functies waren ook combinatiefuncties.

Hoeveel uur werk je gemiddeld per week? (exclusief pauze en reistijd)Beantwoord 167 Overgeslagen 0

HOEVEEL UUR WERK JE GEMIDDELD PER WEEK?Bij het onderdeel ‘anders’ (5%) is met name (5x) een

precisering geven van het aantal uren minder dan 40

uur. Daarmee wordt de groep minder dan 40 uur groter,

namelijk 11%.

Krijg je meer-uren (= uren meer dan gemiddeld 40 uur in de week) betaald?Beantwoord 164 Overgeslagen 3

KRIJG JE MEER UREN BETAALD?Bij het onderdeel ´anders´ (12%)

• Tijd voor tijd (9 x) = 5%

• Alleen voor weekenden

• Alleen voor avonden

• Niet meer (3x)

• Niet van toepassing (2x)

Daarmee wordt de groep die géén meer-uren betaald

krijgt 71%.

31%

10%28%

7%

11%

10%

3%

Projectleider Uitvoerder

Bedrijfsleider Hoofduitvoerder

Werkvoorbereider Anders, namelijk ...

Calculator

Nee

Ja, volgens regulier uurloon

Ja, volgens regulier uurloon met toeslag

Ja, via tantième/eindejaarsuitkering/winstuitkering

Anders, namelijk ..(geef nadere toelichting)

4%

2%

6%

12%

76%

Minder dan 40 uur 50 tot 60 uur

40 tot 45 uur Anders, namelijk ...

45 tot 50 uur

8%

34%

16%

5%

37%

BIJLAGE 1 GEGEVENS UIT HET FNV BOUWEN & WONEN ONDERZOEK


Wat is de hoogte van de tantième eindejaarsuitkering/winstuitkering op jaarbasis?Beantwoord 164 Overgeslagen 3

WAT IS DE HOOGTE VAN TANTIÈMES/EINDEJAARSUITKERING/WINSTUITKERING?Bij het onderdeel ‘anders’ (50%)

• 77 personen vulden ‘niets’ of 0 euro in (= 47%)

• 5 personen vulden niet meer van toepassing in (3%)

• 13e maand (2x)

• Via prestatiebonus (1x)

• Afhankelijk van prestatie (1x)

Naast de 50% die al aangeven had nul € tantièmes te

ontvangen bleek bij nader onderzoek dat van de 41%

van de respondenten bij het antwoord uitgekeerde tan-

tièmes tussen 0 € en 1000 € op jaarbasis ruim drie-

kwart feitelijk ook nul € aan tantièmes te ontvangen.

Speelt waardering (immateriële/materiële) een rol voor jou in de mate waarin je meer-uren als belastend ervaart?Beantwoord 160 Overgeslagen 7

SPEELT WAARDERING (IMMATERIËLE/MATERIËLE) EEN ROL VOOR JOU IN DE MATE WAARIN JE MEER-UREN ALS BELASTEND ERVAART?Bij het onderdeel ‘ja, omdat’ (9%)

• Overwerk is nu te normaal/te vanzelfsprekend (2x)

• Als er iets tegenover staat (ook financieel) weet je

dat je het niet voor niets doet

• Als je waardering krijgt pak je alles positiever op

• Balans werk/privé moet goed zijn. Bij beloning kan je

vaker weekendje weg als tegenhanger

• Het bedrijf moet laten zien dat ze je meer-uren inzet

waarderen (4x)

Daarmee wordt de groep waarbij waardering meespeelt

voor de mate van belastbaarheid op 66%.

Wordt er op een andere manier dan uitbetaling waardering gegeven aan de meer-uren?Beantwoord 164 Overgeslagen 6

Van 0 tot 1.000 euro

Van 1.000 tot 2.000 euro

Van 2.000 toto3.000 euro

Anders, namelijk ... (geef nadere toelichting)

41%49%

6% 4%

Nee Ja

Ja, omdat (geef nadere toelichting)

34%

57%

9%

15,2%

3%7,3%

72%

2,4%

Nee

Ja, door complimenten

Ja, door extra scholingsmogelijkheden

Ja, door vooruitzichten op promotie

Anders, namelijk ... (geef nadere toelichting)


GEEF EEN CIJFER VAN 1 T/M 9 AAN DE FACTOREN DIE VOOR JOU VAN INVLOED ZIJN OP WERKDRUKWaarbij 1 de factor is die voor jou het zwaarste weegt. 1. Tijdsdruk in het werk

2. Hoeveelheid werk

3. Geestelijk inspannend werk

4. Aantal gewerkte uren per dag

5. De mate van plezier in het werk

6. Invloed op het werktempo

7. Beslissingsmogelijkheden hoe het werk uit te voeren

8. De mate waarin het werk boeiend wordt ervaren

9. De mate van bevoegdheden om het werk (anders)

uit te voeren

Beantwoord 116 Overgeslagen 51

IS ER NOG EEN ANDERE FACTOR DIE VAN INVLOED IS OP WERKDRUKAnders namelijk:• Competenties collega’s en onderaannemers schieten

erg te kort (5x)

• Ingehuurde krachten zijn de taal niet machtig (4x)

• Onvoldoende waardering (3x)

• Geen ruimte om vrijaf te krijgen(2x)

• Geen goede planning (2x)

• Opdrachtgevers stellen te veel en onredelijke eisen

• Lange reistijden erg vermoeiend en filerijden (2x)

• Slechte besluitvorming in de organisatie

• Druk op werk. Het is altijd en/en. En/of komt niet voor

• Te veel troep (60%) buiten je eigenlijke functies

• Communicatie

• Door reorganisatie moeizaam inwerken collega’s

• Privé situatie

• Balans werk/privé

• Leeftijd

• Te traditioneel in aanpak van werk

• Het motto is ‘hard werken en mooi goedkoop’

Beantwoord 116 Overgeslagen 51 WERKDRUK PERCENTAGE PERCENTAGE

JA NEE

Ben je vaak vermoeid? 70% 30%

Ben je overbelast? 42% 58%

Heb je last van stressklachten? 43% 57%

Ervaar je werkdruk? 90% 10%

Is voor jou het aantal gewerkte uren mede van invloed op de ervaren werkdruk? 75% 25%


In het rapport worden geen gegevens van het aantal

gewerkte uren weergegeven. Voor het UTA-personeel

zoals uitvoerders, hoofduitvoerders en projectleiders,

dat vooral op de bouwplaats werkt, komt daar ook

nog eens de reistijd bij wat extra belastend kan uitpak-

ken. Uit de Pago informatie was wel te achterhalen

wat het aantal werkuren, reisuren en werk- + reisuren

per week is.

HIER KWAM ALS BEELD NAAR VOREN:Er wordt gemiddeld 4 meer-uren (meer dan 40 uur in

de week) gewerkt. Bij 25% van de UTA-medewerkers

zijn dat er 6 tot 10 uur in de week meer. En bij 25% van

de UTA-medewerkers zijn er dat 10 tot 30 uur in de

week meer.

En als we het beeld reis- en werktijd nemen, uitge-

splitst naar functiegroepen maken de uitvoerders in de

BU/GWW sector de meeste werken reisuren. Op de

tweede plaats gevolgd door calculatie en werkvoor-

bereiding.

BETREFT DE WERKTIJDEN VOOR UTA-WERKNEMERS MET EEN 5-DAAGSE WERKWEEK• Uitvoerders woningbouw en utiliteit/ GWW werken

gemiddeld 46 uur in de week:

• 50% minder dan 46 uur

• 25% tussen de 46 en 50 uur


• Calculatie en werkvoorbereiding werken gemiddeld

45 uur in de week:




• UTA overig werkt gemiddeld 42 uur in de week:




• UTA totaal werkt gemiddeld 44 uur in de week:




BETREFT DE WERK- EN REISTIJD VOOR UTA-WERKNEMERS MET EEN 5-DAAGSE WERKWEEK • Uitvoerders woningbouw en utiliteit/GWW heeft

gemiddeld 53 uur in de week aan reis- en werktijd:



• Calculatie en werkvoorbereiding hebben gemiddeld

51 uur in de week aan reis- en werktijd:



• UTA overig heeft gemiddeld 48 uur in de week aan

reis- en werktijd:



• UTA totaal heeft gemiddeld 51 uur in de week aan

reis- en werktijd:



BIJLAGE 2 GEGEVENS VAN DE WERK- EN REISTIJDEN UIT HET PAGO-ONDERZOEK

fnvbouw.nl


Ord

ernr

. 62

79

1

April 2017

62791 Psychosociale belasting · 2017. 7. 26. · Psychosociale belasting UTA-werknemers 1...

Documents

Transcript of 62791 Psychosociale belasting · 2017. 7. 26. · Psychosociale belasting UTA-werknemers 1...