7/31/2019 6 2011 04 16 Ilse Sprenger

1/1

NRC Weekend Zaterdag16 april& Zondag 17 april 2011

Zaterdag & Zondag Het laatste woord 55

Ik heb gewoon vette pech gehad

Al meer dan twintig jaar

weet ik dat ik niet oudword.In de tijdvan debe-

handelingen tegen Hodg-

kinzei eenbestralingsarts

tegen me:die kankerram-

menwe dr wel uit,maarwe doendat

met middelen die zo heftig zijn dat je

daardoor later vast weer andere el-

lende over je heenkrijgt. Jammer ja,

maar ik had geen keus op dat mo-

ment anders was ik er toen al ge-

weest. Welheb ik sinds die tijd steeds

gezegd: ik word niet ouder dan vijf-

tig. Goed, het is dus 44 geworden,

meer zit er voor mij niet in.

Ik doe er niet moeilijk over. Ik heb

gewoon vette pech gehad. Ik heb van

het leven genoten en de dood hoort

daar nu eenmaal bij. Bang voor de

dood ben ik totaal niet. Ik heb alles

goed geregeld, hoor maar: ...[ Ze pakt een mapje met een eu-

thanasieverklaring. Ze heeft er een

brief bij geschreven en leest die voor.

Af en toe stopt ze met voorlezen om

een toelichting te geven ...]

Euthanasieverzoek. Ik ben mij

zeer bewustvan het feit datik in mijn

laatste levensfaseverkeer endat niets

meer kan worden gedaan aan mijn

hartfalen. Ik wil niet in een situatie

komen waarbij ik pijn lijd, benauwd-

heden heb, ernstige dorst of andere

ondraaglijkheden. (... Ik heb in het

ziekenhuis gezien hoe ze mensen

eindeloos aan depraat probeerden te

houden vreselijk vondik dat, zo on-

waardig, een lijdensweg waaraan

geen eind mocht komen. ...)

Als er nog niet overgegaan kan

worden tot euthanasie wil ik wel

Ik ben dol op Star Trek.Als fantasie zeg ik altijd:ik ga straks op reis inruimteschip Enterprise

pijnbestrijding, bijvoorbeeld morfi-

ne. Ik wil niet dagenlang liggend op

bed zwaar onder de verdovende mid-

delen zijn, dan wil ik euthanasie.

(... Mij niet gezien: zwaar onder de

dope levend opgebaard liggen. ...)

Tevenswil ik geen voedingssonde

en ik wil ookniet meer gereanimeerd

worden. Zolang ik nog zelf rechtop

kan zitten en kletsen zonderpijn en

benauwdheden vind ik het prima.

(... Iklig vaakhele dagenop bed.On-

ze slaapkamer is beneden, ik kijk uit

opeen tuintjemet nootjesvoorde vo-

gels en bloe me tjes. Daa r kan ik

enorm van genieten. Bij mijn bed

staan twee stoelen. Het is net een

wachtkamer. Dat zeg ik ook tegen v i-

site: kom maar gezellig in mijn

wachtkamertje. Ik heb zo geboft met

zoveellievemensen omme heen: fa-

milie, vrienden,elke dag komter wel

iemand, onderling hebben ze een

rooster gemaakt. )

Ik wil niet onnodig lijden. Zelf

ben ik helemaal klaar met mijn lijf.[einde brief]

Ik wil niet dat Harry, mijn part-

ner, mijn familie en vrienden straks

verdriet om mij hebben. We hebben

het geweldig gehad samen. Onder-

ling hebben zij ook een sterke band

gekregen doordat ze met zn allen

voor mij hebben gezorgd. Dat is fijn

en ik hoop datze gewoon samen kun-

nendoorgaanmet hunleven.Maakr

maarhet bestevan:zo heb ik zelfook

geprobeerd te leven.

De z es p lan ke n voo r mn kist

staan hier achter me al klaar. Ik heb

m viainternet besteld,hij kostte350

euro, keurig thuisbezorgdals bouw-

pakket. Een begrafenisondernemer

durft zomaar twee- of drieduizendeuro voor zon kist te rekenen. Ik zei

tegenHarry: zoveelgeld gaan wijdr

mooi niet aan uitgeven.

Het draaiboek voor mijn crema-

tie heb ik samen met mijn vader ge-

maakt.Wil jede muziekhoren?[... Ze

pakt haar smartphone ...] Hier luis-

ter, dit nummer heb ik gekozenvoor

Harry, mijnlief: Im kissing you van

Desree, uit de Romeo and Juliet-film

metLeonardoDiCaprio. En dit is de

titelsonguitdeStar Trek-film, Where

my heart will take me. Ik ben een

Star-Trekmeisje, ik ben dol op die

films. Ikben totaalniet gelovig,maar

als fantasie zeg ikaltijd: ikga op reis

in het ruimteschip Enterprise.[ Uit de telefoon klinkt de stem

van Russell Watson:Im going where

my heart will take me/ Ive got faithto believe/ (..) Ive got strength of the

soul/ (..) I can reach any star/ Ive got

faith, faith of the heart. ]

De bijeenkomst eindigt met een

toespraakdie ik zelfheb geschreven.

Mijn zwager zal de tekst voorlezen.

Ikheb allesin mijnlevenaltijdonder

ogen durven zien. Ik heb nergens

omheen gedraaid. Dus ik

dacht: laat bij mijn cre-

matie het laatste woord

maar voor mij zijn.

Tekst & fotos

Gijsbert van Es

Wie wil meewerken aan dezerubriek kan een e-mail sturen naarlaatstewoord@nrc.nl.Twitter: #hetlaatstewoord

Koerdische dichter die droomde van vrij Syri

Van de zomer gaan we op va-

kantie naar Syri, zeiden Na-

dim Youssef en zijn vriend

Kawa Rashid tegen elkaar. Ze werk-

ten mee aan de Facebook-website

The Syrian Revolution. Ze lobbyden

voor een hardere opstelling van Eu-

ropa tegen dictator Bashar Al-Assad.

In de zomer zou hij weg zijn, hoop-

ten ze. Dan konden ze erheen.Sinds vier jaar woonde Nadim

Youssef in Nederland, net als twee

van zijn drie broers. Hij kwam uit

een groot gezin waarin niet i eder-

een per se hetzelfde dacht, zegt Ka-

wa Rashid. Heel democratisch.Zijn ouders en vijf zussen wonen

nog in Syri. In 2009 kwamen zijn

ouders in Nederland op bezoek. Ze

bleven ruim twee maanden.

De Koerdisch-Syrische familie

stamt uit het noordelijke bergdorp

Atmanly, niet ver van de grens met

Turkije. Vader had een lapje grond

en een dorpswinkel. Tot 1994 woon-

de Nadim Youssef in de stad Aleppo.

Daarna keerde hij met zijn vrouw

Muzkin terug naar het dorp. Ze kre-

gen een zoon, Mazloum. Om de

kost te verdienen, opende hij in een

naburig dorp een winkel in huis-

houdelijke apparaten.Zijn oudste broer Hanif woonde

toen al in Nederland, na vier jaar ge-

vangenschap in Syri wegens poli-

tieke activiteiten. Net als Hanif,

beeldend kunstenaar en dichter,

leefde Nadim voor politiek en cul-

tuur. Hij schreef artikelen, publi-

ceerde dichtbundels en zat in het

bestuur van een Koerdische partij.

Begonnen als Koerdisch nationalist

richtte hij zich steeds meer op heel

Syri en op de rechten van de mens.

O ve rl e d e n Nadim Youssef, 1969-2011

In 2005 probeerden onbekenden

hem te vermoorden. Een bom ont-

plofte toen hij het contactsleuteltje

van zijn brommer omdraaide. Na

zijn herstel vertrok hij naar Liba-

non. Hij hield rug- en beenklachten

aan de aanslag over.

Ook in Libanon was hij niet vei-

lig. Via Amnesty International en de

Verenigde Naties probeerde zijnbroer hem naar Nederland te halen.

Een gevecht met de bureaucratie

volgde. Dat was moeilijk, zegt

Hanif. Hij was in gevaar. Ik kon

niets doen. De media-aandacht van

nu was er niet. Uiteindelijk mocht

Nadim zich als uitgenodigde vluch-

teling in Nederland vestigen.

Zijn zoon Hanif werd in Neder-

land geboren. Na zijn inburgerings-

cursus orinteerde Nadim zich op

een opleiding journalistiek en werk

als tolk. Hij meldde zich bij de loka-

le Socialistische Partij en ging het

partijblad distribueren. Zijn vrouw

liep stage bij een naaiatelier in Lei-

den, ze wil een bedrijfje beginnen.

Ook Syri hield zijn aandacht.

Met Kawa Rashid, die hij leerde

kennen in Nederland, bezocht hij

het ministerie van Buitenlandse Za-

ken, Brussel, de conferentie van deSyrische oppositie. Rashid reed,

want Nadim Youssef had nog geen

Nederlands rijbewijs. Dat heeft hij

kort geleden nog gehaald.

Op zaterdag 9 april werd hij neer-

geschoten bij zijn auto, op de par-

keerplaats van winkelcentrum de

Ridderhof. Hij was de eerste van de

zes dodelijke slachtoffers van de

schietpartij in Alphen aan den Rijn.

Jo ke Ma t

Nadim Youssef werd 42 jaar

Foto familie Youssef

In de rubriek Het laatste woord praten mensen o ver hun laatste levensfase.

Daaronder staat wekelijks een necrologie van een niet per se bekende persoon.

Naam: Ilse Sprenger (1966)

Woont in: Roosendaal (N-B)

Is: MBO-docent dierverzorging

geweest, totdat zij zeven jaar geleden

niet meer kon werken. Woont sinds

2007 samen met haar partner Harry.

Wat vooraf ging: De Ziekte van

Hodgkin (lymfeklierkanker) werd 21

jaar geleden bestreden met zware be-

stralingen en chemokuren. Ernstig

hartfalen was hiervan het gevolg,

waardoor in 2004 en in 2007 een

openhartoperatie noodzakelijk was.

Mijn nichtje Dante van vijf beschil-

derde het voeteneinde. De kleur

rood drukt mijn liefde voor Harry

uit. Het eerste hartje schilderde ze

op zn kop schattig! Mijn nichtje

Robin van elf schilderde engeltjes.

Het hoofdeinde van mijn kist heeft

Ian van zeven, het zoontje van een

vriendin, geschilderd. Doe maar

lekker een zonnetje, zei ik. Ik vind

het heerlijk als de zon op m n kop

schijn t.

Mijn kist heb ik beschilderd met

mijn twee nichtjes en drie kinderen

van vrienden. Voor hen is het ook

moeilijk dat tante Ilse er straks niet

meer is. Bij het schilderen hebben

we erover kunnen praten.