Tekenen – Kunst Op Niveau – Blz. 89-118

Expressionisme (1905-1920) uitlaatklep voor gevoelensBelangrijke begrippen:

Voorstelling abstract, figuratief, inspiratiebron

Vormgeving kleurcontrasten, dynamiek, symbolisch kleurgebruik, vormdoorbrekend, penseelvoering

Functie expressie, maatschappelijke context, zeggingskracht

Materiaal en techniek drager, droge of natte techniek, transparantie of dekkend, pasteus

In het begin van de twintigste eeuw zijn er twee stromingen:Abstracte kunstwerken objectieve weergave van de werkelijkheidExpressionisme subjectiviteit, het innerlijk van de kunstenaar zelf en zijn specifieke wereldvisie

De naam ‘expressionisme’ is afgeleid van het woord ‘expression’ (uitdrukking). Het expressionisme is een reactie op het impressionisme en de academische kunsttradities. Voor de impressionisten is het oog belangrijk, voor de expressionisten het gevoel.

Er worden verschillende verenigingen en bonden opgericht. Allemaal laten ze zich inspireren door hun gevoel. Dit bijvoorbeeld door de natuur en zo gaan ze in tegen alle artistieke tradities en maatschappelijke normen in.

Schilderkunst: 3 groepen: Frans: 1905 Fauves (= wilde beesten) Duits: 1905 Die Brücke & 1910 Der Blaue Reiter

Beeldhouwkunst: Wilhelm Lehmbruck & Constantin BrancusiBouwkunst: Ehrich Mendelsohn & Rudolf Steiner & Amsterdamse school

De expressionisten zorgden voor opleving van de houtsnede: ruw toegepast gaf het veel expressie

De primitieve kunst was ook een inpiratiebron.

Schilderkunst: kenmerken • grof kwastgebruik • dikke klodders verf • felle kleuren• vaak geen perspectief• diepte wordt zelfs tegengewerkt• Uitdrukken van gevoel en stemming

Inspiratiebronnen:• Primitieve kunst• Nationale, Europese en exotische volkskunst• Post impressionisten/ symbolisten

(van Gogh, Gaugain, Munch)Het spontane en ongerepte sprak hen aan.

Beeldhouwkunst:

Bouwkunst:

De speelse vormgeving moet bijdragen aan een beter woonklimaat en een hoopvolle toekomst voor de arbeiders. Het is echter niet praktisch qua indelingsmogelijkheden. Het gaat meer om de expressie van de kunstenaar dan de functionaliteit.

Kubisme (1907-1914)

De kunstenaars Picasso en Braque raakten geïnspireerd door deze expositie en door hun bestudering van de sterk vereenvoudigde mensfiguren in de Afrikaanse houtsnijkunst. Dit is de aanleiding tot een onderzoek naar de relatie tussen vorm en ruimte op het platte vlak. Uitdaging: weergeven van 3D op 2D.

1. ANALYTISCH KUBISME 1907-1912UITEENRAFELEN EN ANALYSERENvormen worden uit elkaar gehaald, verdeeld in facetten, van licht naar donker (geeft reliëf-effect),en gegroepeerd op het platte vlak,weinig kleurverschillende gezichtspuntenstillevens, landschappen en portretten

Overzichtsexpositie Cézanne: “Ik zie in de natuur bollen, kegels en cylinders”

Ook beelden:

Picasso:Les demoiselles d’avignon19071e echt kubistische schilderij

Er is geen eenheid van tijd en plaats, zoals de traditie was.Er wordt niet uitgegaan van 1 standpunt, en niet van1 lichtval van een bepaald moment.

2. SYNTHETISCH KUBISME 1912-1914SAMENVOEGEN VAN MATERIAAL EN VORMSTUKKENbrokstukken worden tot een nieuwe eenheidcollage-techniek, meer kleurecht en reproductie door elkaarstillevens en mensfiguren

Beeldhouwkunst:

Geen brons en steen meer. Ook karton en afvalmateriaal wordt gebruikt.

Robert Delaunay: ORPHISMEeen eigen soort kubisme met vooral veel kleur

Futurisme (1909-1916) Italiaanse stroming Uitloper van het KUBISME Houden van moderne uitvindingen, als het maar beweegt Machines, race-auto’s, vliegtuigen, tanks, mitrailleurs Sympathie voor Mussolini (facisme)

Balla: een soldaat.

Weergave van beweging door: 1. trileffect van stipjes2. diagonale richtingen3. herhalingen (strip-effect)

De stijl (1917-1931) Als gevolg van WO1 hadden Nederlandse

kunstenaars bijna geen contact met buitenlandse collega’s.

Binnen Nederland werd De Stijl opgericht om met elkaar over kunst te praten.

Kunstenaars van allerlei disciplines

De Nieuwe Beelding Doel: intergreren van schilderkunst, beeldhouwkunst, architectuur en toegepaste kunst in 1 allesomvattende kunstvorm. Deze nieuwe kunstvorm moet onderdeel uitmaken van de leefwereld van de moderne mens.Kenmerken:

Rechte lijnen en primaire kleuren, zwart, wit, grijs Geen persoonlijke inbreng, maar universeel geldend. Gezuiverd van alle decoratie, ornamenten en klassieke regels

Mondriaan: geleidelijke abstractie: bomenserie

Mondriaan: compositie met rood, geel en blauw

Zoektocht naar het verbeelden van het absolute evenwicht en de universele harmonie.

Verticaal: het geestelijke, het mannelijke Horizontaal: het materiële, natuurlijke,

vrouwelijke Op het witte vlak van de achtergrond (symbool

van de werkelijkheid) speelt speelt zich de strijd af tussen het stoffelijke en het geestelijke.

Mondriaan was zó tegen diagonalen dat hij uit De Stijl stapte toen Van Doesburg een schilderij met diagonalen had geschilderd en ervoor pleitte om ook de diagonaal te laten horen bij de Nieuwe Beelding

Zitcomfort of esthetiek? Spanning of evenwicht? Open of gesloten? Eenvoudige of complexe constructie?

Bouwkunst:

Snijden, overlappen, verspringen zorgen voor relïefopen uitstraling door reliëf en grote ramen

SuprematismeMalevichVoorloper constructivisme“De rechte lijn is het belangrijkste vormelement, het beheerst alle vormen”Geen constructivisme, het gaat om het schilderij zelf, niet om het ideaal.

1917 Revolutie in RuslandConstructivistische idealen: een nieuwe eerlijke transparante maatschappij door…

Nieuwe waarden te formuleren De machinale productie dienstbaar te maken aan het algemeen belang Communicatie bevorderen m.b.v. (foto)grafische middelen Kunst niet als decoratie maar om het dagelijks leven vorm te geven:

KUNST EN LEVEN ALS EEN EENHEID!

Constructivisme (1917-1924):Een nieuwe kunststijl voor een nieuwe maatschappij

Geloof in vernieuwing en behoefte te breken met academische en historische tradities“Wij verklaren dat de geest van onze tijd huist in

vliegtuigen, spoorwegen, reusachtige schepen, tramlijnen, bussen…” (invloed ? …)

Geometrische basisvormen (invloed ?…) Heldere dynamische vormentaal Universeel en objectief (onpersoonlijk)

In het constructivisme worden er veel politieke affiches gemaakt, maar ook autonome schilderijen en tekeningen

Beeldhouwkunst:Heldere constructiesOpen ruimtes en transparantieLicht en schaduwwerking

Functionalisme (vanaf 1900)Snel groeiende steden, stadsvernieuwingen

Toepassing van:• Gewapend beton• Stalen bouwskelet• Vorm volgt de functie• Geen overbodige versiering• Geen onpraktische vormgeving• Heldere strakke vormen

Berlage:• Voorloper van Nieuwe Zakelijkheid• Architectuur en beeldhouwkunst komen samen, er is nog wel art-decoversiering maar

ondergeschikt aan het totaal• Veel gebruik van baksteen, ambachtelijk• Inspiratie uit de Romaanse bouwkunst.

Inspiratie Romaanse Bouwkunst:

Mies van der Rohe:- Less is more- Perfecte verhoudingen- Perfecte afwerking

Invloed op de stijlen:

o De Stijlo Bauhaus

Bauhaus (1913-1933)School voor architectuur en toegepaste vormgeving

Deutscher Werkbund (1907)Doel: Vormgeving verbeteren van de idustriële produkten door samenwerking tussen kunstenaars, ambachtslieden, fabrikanten en zakenlui.Discussies:

• Kunstenaars: wij willen maken wat en hoe we zelf willen!• Fabrikanten: je moet in je ontwerp rekening houden met de mechanische productie, en met

wat de massa wil!

Bauhaus: Opgericht door Walter Gropius

• Geen scheiding tussen kunst, ambacht en techniek.• Architectuur is de overkoepeling van alle kunstvormen• Eisen van techniek en machinale productie vormen het uitgangspunt

Bekende docenten:• Van Doesburg (De Stijl)• Kandinsky (Expressionisme)• Itten (kleurencircel)• Paul Klee (Surrealisme)• Oscar Schlemmer

Toegepaste vormgeving- Strakke geometrische vormen- Heldere constructie- Functionele vormgeving- ‘Machinestijl’

Vele docenten en studenten geloven dat een betere architectuur en woonomgeving mensen beter laat worden, en uiteindelijk mede leiden tot een verbeterde wereld. Zodra mensen in luchtige, zonnige ruimtes kunnen wonen, in simpele woonblokken zonder enige versiering, zouden ze als vanzelf anders gaan leven, meer solidair en gelukkig.

Gladde dozenstijl:

Functionaliteit en eenvoud

Dada (1916-1923)

Een cabaret groep met schrijvers, dichters, beeldende kunstenaars en toneelspelers.Tijdens 1e wereldoorlog

• De geprezen technologische vooruitgang lijdt tot meedogenloze vernietiging van mensen!

• De oorzaak van deze ellende is de burgerlijke cultuur met haar traditionele opvattingen.• Met provocerende voorstellingen protesteren ze tegen de waanzin en zinloosheid

Wat is Dada?• De naam DADA is geprikt in een woordenboek• Willen zelf geen nieuwe kunststroming zijn• Dada is een anti-kunst!

• Tegen de huidige maatschapij• Tegen alle regels• Tegen de gevestigde kunst

Kenmerken Beeldende ‘kunst’• Géén schoonheid en ordening,

maar chaos en absurditeit• Toeval• Onrealistisch kleurgebruik• Ongebruikelijke materialen en technieken

– Fotomontage– Afval– Readymade

• Alles om te shockeren en de spot te drijven!• Toen het publiek niet meer geshockeerd was, betekende dat het einde van dada.