Maatschappijwetenschappen | Politieke besluitvormingGemaakt door Kirsten van der Zwaan, havo 5B

Hoe is iets aangegeven?HOOFDSTUK (hoofdletters, onderstreept, dikgedrukt en lettergrootte 14)PARAGRAAF (hoofdletters, onderstreept, dikgedrukt en lettergrootte 12)Kopje van een paragraaf (dikgedrukt en lettergrootte 12)

Sub-kopje van een paragraaf (tabje, dikgedrukt en lettergrootte 12)

Wat je vooraf moet weten is dat ik niet altijd even vriendelijke woorden gebruik, ik soms best radicaal ben en dat ik niet altijd even blij ben wanneer ik dingen samenvat, en daarom zijn de zinnen soms wat debiel. Vergeef me oké, ik heb er wel ziek veel tijd ingestopt en ik hoop dat jullie er allemaal wat aan hebben en bovenal hoop ik dat jullie de samenvatting overzichtelijker vinden dan het boek en alle matige samenvattinkjes op internet.. luf 4 evriewan. En trouwens sorry voor de saaie lay-out maar ik had echt geen zin meer om dat ook nog eens mooi te gaan doen.

Ik vind het trouwens ook stom om neer te zetten: “dit is een leermiddel, leer ook uit je boek, het is geen garantie voor een voldoende!!!” niemand leert uit zijn boek HAHAHA doeg

HOOFDSTUK 1: WAT IS POLITIEK?In dit hoofdstuk komen de volgende dingen ter zake: belangrijke politieke basisbegrippen en we gaan het hebben over de vraag hoe politieke macht het beste verdeeld kan worden.

PARAGRAAF 1.1 – HET BEGRIP POLITIEKEen échte omschrijving voor begrippen zoals “democratie” of “politiek”, zijn erg moeilijk te vinden. Zelfs de politicologie, de wetenschap die politiek onderzoekt, zijn het niet eens met elkaar. Politiek heeft meerdere definities, hier komen enkele definities. Politiek als ander woord voor beleid (maatregelen van de ministers, waarmee ze een bepaald probleem willen aanpakken). Ook is er politiek als staatsinrichting, hierbij wordt er gesproken over het geheel van regels hoe een land bestuurd wordt. Politiek kan ook een handelswijze zijn, omdat bijvoorbeeld de milieudefensie een stuk grond koopt waar eigenlijk een planning was voor de aanleg van een landingsbaan, en bomen op plant. Politiek kan ook een synoniem zijn van bijvoorbeeld “sluw” of “slim”. Het proces van politieke besluitvorming is een proces van omzetting van verlangens, wensen en eisen vanuit de samenleving in bindende besluiten.

Politieke problemenPolitieke besluitvorming wil uiteindelijk gewoon problemen oplossen. Dat is het doel. Meestal gaat het om de verdeling van geld. De echte definitie

van een “politiek probleem” is: “een situatie die een grote groep mensen ongewenst vindt, die ontstaan is door maatschappelijke ontwikkelingen, die te maken heeft met tegengestelde belangen en die de mensen door overheidsingrijpen veranderd willen zien”.

Politieke agendaProblemen waaraan burgers de aandacht geven, krijgen een prachtig plekje op de politieke agenda. De media kunnen dit ook doen. Het scherpt de verwachtingen van de politiek, want het probleem moet ook opgelost worden. Het overheidsbeleid komt om de hoek kijken. Dit is alles wat de overheid doet. De inhoud hiervan verandert door de tijd heen, omdat de wereld ook verandert.

PARAGRAAF 1.2 – DE OVERHEIDMensen zijn wezens die allemaal wel verschillend denken. De overheid moet deze verschillende breintjes proberen af te wegen, en een knoop door te hakken. De overheid moet dus concrete doelen en maatregelen stellen en ook moeten ze zorgen dat de meerderheid in het parlement achter hen staat.

Collectieve goederenDe overheid kan zich ook bemoeien met persoonlijke kwesties. Een presentator van een omroep bijvoorbeeld, die veel meer verdient dan een minister-president. Maar over het algemeen is de overheid bezig voor de meerderheid. Het gaat om collectieve belangen, goederen en diensten. Collectieve goederen zijn goederen die van algemeen belang geacht worden, die via de markt bijna niet kunnen worden aangeboden. Ze zijn alleen wel beschikbaar voor iedereen. Een overheid is ervoor om deze goederen daadwerkelijk mogelijk te maken. Wegen, scholen en parken bijvoorbeeld. Dit zijn collectieve goederen. Bij collectieve diensten gaat het om bijvoorbeeld de verdediging van het land door het leger. De meeste collectieve goederen en collectieve diensten hebben geen direct verband met kosten. Door de belasting die elke burger moet betalen, zijn collectieve goederen en collectieve diensten beschikbaar. De basis van deze collectieve goederen en collectieve diensten is toch wel het sociaal contract. In ruil voor diensten die de overheid levert, aanvaarden de burgers een beperking van hun vrijheid. Burgers mogen ook geen eigen rechter spelen. Een sociaal contract kun je vergelijken met een stoplicht: je weet allemaal dat je moet stoppen voor een rood licht, en mag rijden bij een groen licht. Zo heb je ook dat sociale contract getekend; het is vanzelfsprekend.

Taken van de overheidDe meeste collectieve belangen worden door de overheid behartigd. De kerntaken van onze lieve overheid zijn: Het garanderen van openbare orde en veiligheid (dus politie, maar ook de gevangenissen)Het garanderen van mensenrechtenOnderhouden van buitenlandse betrekkingen (EU en de NAVO bijvoorbeeld)

Het scheppen van werkgelegenheid, sociale zekerheid, infrastructuur, goed economisch klimaat, arbeidsomstandighedenHet zorgen voor welzijn, onderwijs, volksgezondheid, kunst en andere goederen en diensten op sociaal-cultureel gebied.

PARAGRAAF 1.3 – POLITIEK EN MACHTPas sinds de oprichting van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden in 1588 kunnen wij spreken van een echte Nederlandse staat. Dat betekent eigenlijk dat de overheid soevereine macht heeft, er sprake is van een bevolking, waarover geregeerd wordt, het grondgebied internationaal erkend is en als laatst dat de overheid beschikt over het geweldsmonopolie. Soevereiniteit houdt letterlijk “hoogste macht” in. De overheid heeft dus de hoogste macht. Macht is het vermogen om het gedrag van anderen te beïnvloeden. Je moet beschikken over machtsbronnen zoals wetten, kennis, geld enzovoort. Een burgemeester heeft macht omdat hij een voetbalwedstrijd kan verbieden. Een groep leerlingen heeft macht als ze met zijn allen lekker besluiten om hun profielwerkstuk na hun examens in te leveren. Een goed functionerende rechtsstaat wordt gekenmerkt door geweldsmonopolie. Geweldsmonopolie is een bevoegdheid, welke inhoudt dat alleen degene die dit heeft geweld mag gebruiken. Daarom is geweld ook eigenlijk verboden. Soms gaat dit niet altijd goed, want in principe mag dus alleen de staat geweld gebruiken, maar als je kijkt naar de maffia in Italië, dan zie je dat het ergens fout gegaan is. Als de macht aanvaard wordt, spreken we van gezag. Gezag is dat mensen macht accepteren die iemand over hen heeft.

Democratie en dictatuurIn een dictatuur is de macht in handen van één persoon of een heel kleine groep mensen. Dit leidt heel snel tot machtsmisbruik. In landen zoals Noord Korea zijn de media bijvoorbeeld helemaal in handen van de overheid. Zo kan er gemakkelijk worden geïndoctrineerd en gemanipuleerd.

HOOFDSTUK 2: DEMOCRATIE EN RECHTSSTAATDit hoofdstuk gaat over de rechten van de minderheden, democratie en rechtsstaat!

PARAGRAAF 2.1 – NEDERLAND ALS DEMOCRATISCHE RECHTSSTAATTwee eeuwtjes geleden kreeg Nederland voor het allereerst een prachtige grondwet, waarin mensenrechten vastgelegd waren. Het begin van de Nederlandse rechtsstaat! Nederland werd ook een democratie. De grondwetwijziging in 1848 maakte dit mogelijk. Er kwam een mannen en vrouwen kiesrecht in 1919 en hopsakee, de echte democratie was geboren! Het is niet makkelijk om een democratie te worden, kijk maar eens naar de situatie van onze oost-europeesjes en ook de Egyptenaren vinden het erg moeilijk. We spreken van een rechtsstaat, wanneer een

staat waarin de rechten en plichten van zowel de inwoners als van de overheid zijn vastgelegd, zodat de burgers beschermd kunnen worden tegen machtsmisbruik van de overheid.

Relatie democratie en rechtsstaatZonder een rechtsstaat is een democratie echt niet denkbaar. De rechtsstaat is een voorwaarde, voor democratie. Hetzelfde als dat niet spieken een voorwaarde is bij een toets, anders is het niet eerlijk. De rechtsstaat begrenst alleen wel de mogelijkheden voor een democratie. De meerderheid kan niet artikel 1 van de grondwet schrappen. Het is beter om Nederland een democratische rechtsstaat te noemen, dan een democratie. Een democratische rechtsstaat is een staat, waarin de macht door of namens het volk wordt uitgeoefend binnen de grenzen van de grondwet, zodat individuele grondrechten worden beschermd. Een democratische rechtsstaat kun je herkennen aan de volgende drie puntjes: er is sprake van grondwettelijke scheiding van de politieke macht de grondrechten worden geëerbiedigd het bestuur van het land is gebaseerd op het legaliteitsbeginsel (=overheidshandelingen zijn gebaseerd op wettelijke bepaling)

Scheiding der machtenMontesquieu, dé grondlegger van de scheiding der machten. De scheiding der machten, wat is dat nou eigenlijk? Heel makkelijk: politieke macht moest worden opgesplitst in drie onderdelen, die elkaar aanvullen moesten en moesten controleren. Er wordt zo machtsmisbruik voorkomen. De scheiding der machten, oftewel trias politica in het Latijn, bestaat uit drie machten. De wetgevende macht, de uitvoerende macht en de rechterlijke macht. Hieronder staat een tabelletje, waarin ik heb geprobeerd het overzicht te creëren waar iedereen op hoopt bij maatschappijwetenschappen Macht Doel Voorbeeld In handen

van?Wetgevende Wetten

vaststellenLeerplichtwet Regering

ParlementUitvoerende Goedgekeurde

wetten uitvoeren

Belastingdienst krijgt richtlijnen om huurtoeslag te verrekenen in Belastingaangifte

De ministers

Rechterlijke Beoordeelt of wetten goed uitgevoerd worden

Iemand die afval dumpt kan een taakstraf krijgen

Onafhankelijke rechters

GrondrechtenDe belangrijkste rechten van burgers zijn opgenomen in hoofdstuk 1 van onze zo geliefde grondwet. Daarom heet het ook grondrechten

of mensenrechten. We delen grondrechten op in twee categorieën, klassieke grondrechten en sociale grondrechten. klassieke grondrechten zijn de rechten die vrijheid en gelijkheid van burgers garanderen moet, voorbeelden hiervan zijn vrijheid van godsdienst en recht op eerlijke processen. sociale grondrechten verplichten de overheid om te zorgen voor voldoende werkgelegenheid, sociale zekerheid, een schone en veilige leefomgeving, goede volksgezondheid, voldoende woonruimte, maatschappelijke en culturele ontplooiingsmogelijkheden en voor iedereen goed toegankelijk onderwijs. Een ander heel belangrijk verschil die je moet weten tussen deze twee grondrechten zijn dat klassieke grondrechten afdwingbaar zijn, en sociale grondrechten zijn dat niet. Dat betekent dus dat wanneer je geen werk hebt, je niet naar de rechter kan stappen en dwingen dat je een baan krijgt.

Klassieke en sociale grondrechten zijn heel belangrijk voor de vorm van de democratie. De artikelen 4 tot 9 van de grondwet vormen de basis voor politieke participatie. De klassieke grondrechten worden in deze artikelen gegarandeerd. Deze artikelen zijn: artikel 4: het kiesrecht artikel 5: het petitierecht artikel 6: de vrijheid van godsdienst en levensovertuiging artikel 7: de vrijheid van meningsuiting artikel 8: het recht op betoging artikel 9: de vrijheid van vergaderingElke Nederlander kan zijn eisen en wensen kenbaar maken, doordat deze artikelen er zijn. De burger kan het systeem dus beïnvloeden. De overheid is door de invoering van sociale grondrechten de grootste werkgever van ons land geworden. Een goed functionerende democratie weet ook van het recht van informatie. Dit is artikel 110.

LegaliteitsbeginselHet legaliteitsbeginsel, een term die je vaak tegenkomt maar waarvan je waarschijnlijk denkt; “wat moet ik hiermee?” groot gelijk! Ik ga het je proberen uit te leggen. Het land wordt bestuurd volgens de wetten, deze staan in de grondwet. Dit noemen we het legaliteitsbeginsel. De overheid mag alleen maatregelen nemen binnen het kader van wettelijk vastgelegde bevoegdheden. Met moeilijke woorden betekent dat, dat er geen enkele bestuurlijke bevoegdheid bestaat zonder juridische grondslag. In hoofdstuk 2 tot 7 staat er per hoofdstuk wat de bevoegdheden zijn van de belangrijkste politieke organen. Dat zijn het koningschap, de regering, de Staten-Generaal, de provincies, de gemeenten en de waterschappen. In hoofdstuk 8 staat de wijziging van de grondwet en de regels. Het wijzigen van de grondwet kan, maar er zijn heeeeel veel eisen aan verbonden.

PARAGRAAF 2.2 – CONSTITUTIONELE MONARCHIE MET PARLEMENTAIR STELSELIn de grondwet staan dus die rechten en plichten van burgers. Sinds Nederland een koninkrijk is, zijn ook de rechten en plichten van het staatshoofd in de grondwet gepleurd.

Taken van de koningIn Nederland wordt het staatshoofd (=koning) niet gekozen, maar door erfopvolging aangewezen. Constitutie is een ander woord voor grondwet, en dus is Nederland een constitutionele monarchie. Volgens de grondwet zijn de taken van de koning: lidmaatschap van de regering zijn, en voorzitter van de Raad van State zijn. Plaatsen van handtekeningen onder elke (nieuwe) wet Voorlezen van de troonrede op Prinsjesdag Benoeming van ministers en staatssecretarissen bij de vorming van een nieuw kabinet uitvoeren.

Ook heeft de koning niet-constitutionele taken, zoals overleggen met de minister-president over het kabinetsbeleid ons land vertegenwoordigen bij staatsbezoeken het ontvangen van buitenlandse staatshoofden.

De koning maakt deel uit van de regering en hij heeft een paar staatsrechtelijke bevoegdheden. Hij heeft vooral een ceremoniële functie. De troonrede, of de koning het daar mee eens is, boeit niemand, want de ministers zijn verantwoordelijk voor het regeringsbeleid. Dat geldt ook voor uitspraken die de koning doet. Hij is zelf namelijk onschendbaar, dus hij staat boven de wet. De wet, daar hoeft hij zich dus niets van aan te trekken. Als hij een moord wil plegen, zijn de ministers verantwoordelijk. De koning geeft natuurlijk wel gewoon adviezen, maar meestal zijn die geheim. Soms lekt zo’n geheim uit. Soms vraagt men zich ook wel af waarvoor zo’n monarchie nou precies nog toe doet. Sommigen vinden dat het staatshoofd gekozen moet worden, en niet moet worden bepaald door een erfenis. Dan is Nederland geen monarchie meer, maar een republiek.

Parlementaire democratieDe Grieken begonnen met de democratie. Veel dingen zijn nu nog zoals het vroeger was, maar er zijn ook dingen anders. Directe democratie bijvoorbeeld. Directe democratie is het recht van alle Atheense vrije burgers om te stemmen over wetsvoorstellen. Dat hebben wij hier niet, wij hebben een parlementaire democratie. Dat betekent dat wij niet zelf stemmen, maar een parlement kiezen die namens ons stemt. Een parlementaire democratie betekent dat Het volk wordt vertegenwoordigd door een parlement. (indirecte of representatiedemocratie) Alle burgers gelijk zijn voor de wet

Ministers verantwoording schuldig zijn aan de gekozen volksvertegenwoordiging Het parlement rekening houdt met de mindere groepen de macht van de overheid wordt elke vier jaar gelegitimeerd door middel van stemmen het kabinet voert beleid op basis van het vertrouwen van de meerderheid van de volksvertegenwoordiging

HOOFDSTUK 3: VERKIEZINGEN EN KIESSTELSELSDit hoofdstuk gaat ons proberen duidelijk te maken hoe een nieuwe vertegenwoordiger gekozen wordt, welke kiesstelsels er zijn en tot slot kijken we saampjes naar kabinetsformatie!!

PARAGRAAF 3.1 – HET NEDERLANDSE KIESSTELSELNederlanders bemoeien zich niet elke dag met dat gezeur in de Tweede Kamer, nee dat doen speciale beroepspolitici. Nederlanders kregen kiesrecht in 1798. Later werd deze afgeschaft, en in 1848 weer ingevoerd, voor mannen die een bepaalde hoeveelheid belasting betaalden. In 1917 werd het kiesrecht voor alle meerderjarige mannen ingevoerd en in 1922 konden ook vrouwen vertellen wat zij vonden.

KiesrechtAlle Nederlanders boven de 18 hebben recht om te stemmen. Ze kunnen zowel actieve en passieve kiesrecht veroorloven. Actief kiesrecht houdt in “het recht om te kiezen” en passief kiesrecht promoveert het recht om gekozen te worden. Het kiesrecht is overal op toegepast, dus ook op Europees niveau. Maximaal om de vier jaar worden verkiezingen gehouden. Het Europees Parlement moet het doen met maximaal 5 jaar.

Evenredige vertegenwoordigingNederland kent een kiesstelsel van evenredige vertegenwoordiging. Dit houdt in dat alle uitgebrachte stemmen worden verdeeld over het beschikbare aantal zetels. Een partij met maar 3 procent van de stemmen, krijgt ook maar 3 procent van alle zetels. Daarbij gaan de mensen uit van de kiesdeler. De kiesdeler betekent de hoeveelheid stemmen die je nodig hebt voor een zetel. Dit heeft voordelen, maar ook nadelen. Een voordeel is bijvoorbeeld dat iedere stem even zwaar meetelt bij de verdeling van de zetels. Een nadeel is dat er veel kleine partijen met één of meer zetels zijn, waardoor het debat soms chaotisch wordt. Er is bijna altijd sprake van coalitievorming, dit houdt in dat het stelsel van evenredige vertegenwoordiging automatisch leidt tot een meerpartijenstelsel. Deze nadelen proberen onze Oost-Germaantjes op te lossen door een kiesdrempel te stellen. Dat betekent dat een partij een bepaald minimumpercentage nodig heeft aan stemmen, om mee te kunnen delen in de zetels. Maar, hierdoor komen alleen grotere partijen terecht in de volksvertegenwoordiging. Als wij de kiesdrempel in zouden voeren, zoals ze dat hebben gedaan bij de Duitsers, dan zouden partijen zoals SGP of de Partij van de Dieren verdwijnen.

Districten- of meerderheidsstelselAndere landen, zoals Engeland of onze grote Amerikanen, kennen dit stelsel dat ik hierboven uitgebreid uitgelegd heb, niet. Zij kennen het districtenstelsel. Dit districtenstelsel houdt in dat een land wordt verdeeld in gebieden. De kandidaten die in een bepaald gebied de meeste stemmen haalt, wordt één van de volksvertegenwoordigers. Een vorm van districtenstelsel heeft Frankrijk, alleen dan net even anders. Dit heet het meerderheidsstelsel. Het meerderheidsstelsel verdeelt het land ook in bepaalde gebieden, maar, de kandidaat die de meeste ABSOLUTE stemmen haalt, dus meer dan 50%, wordt één van de volksvertegenwoordigers. Dan volgt een tweede ronde, waarbij twee kandidaten met de meeste stemmen het tegen elkaar opnemen.

Voordelen van zo’n districtenstelselEen voordeel van zo’n districtenstelseltje is dat er betere binding is tussen kandidaten en kiezers. Het hangt trouwens wel een beetje af van hoe groot een district is, want een klein district (district betekent hetzelfde als gebied) is bijvoorbeeld veel bekender met elkaar dan een groot district. In Engeland zijn er circa 700.000 kiezers per district, en in Amerika is dat 600.000 per gebied. Een districtenstelsel leidt eigenlijk altijd tot twee of meerdere gekozenen. Er is voor kiezers dus meer duidelijkheid: twee kandidaten die tegenover elkaar staan qua ideeën. De ene is vaak progressief sociaaldemocraat, en de andere is vaak een conservatieve liberaal. Er is gewoon meer politieke duidelijkheid. Na de verkiezingen is bekend welke partij de nieuwe regering wordt.

Nadelen van zo’n prachtig districtenstelseltjeEen partij kan nog zoveel stemmen krijgen in zijn gebiedje, maar het kan zijn dat het alsnog de minste aantal zetels heeft. Er is een voorbeeld van, kijk op bladzijde 34 van je boek, links bovenin. Als je die uberhaupt snapt. Stel; een land heeft 100 zeteltjes en het land is verdeeld in 10 gebieden/districten. Drie partijen nemen deel aan de verkiezingen. Partij Albino, partij Blubje Visje en partij Curaçao mijn Alles. Kijk in de tabel wanneer wie wat heeft gehaald en waar.

Gebieden Partij Partij PartijAlbino Blubje Vis Curaçao mijn

AllesAlomo 60 stemmen 30 stemmen 10 stemmenBiksje 60 stemmen 30 stemmen 10 stemmenCemsol 60 stemmen 30 stemmen 10 stemmenDralwas 60 stemmen 30 stemmen 10 stemmen

Emmers 40 stemmen 50 stemmen 10 stemmenFlinter 40 stemmen 50 stemmen 10 stemmenGembins 40 stemmen 50 stemmen 10 stemmenHaropsa 40 stemmen 50 stemmen 10 stemmenImlik 20 stemmen 40 stemmen 30 stemmenJaürom 20 stemmen 40 stemmen 30 stemmenUitslag bij districtenstelsel

40 stemmen 60 stemmen 0 stemmen

Uitslag bij evenredige kiesstelsel

46 stemmen 40 stemmen 14 stemmen

Een ander nadeel is het dilemma van de fractiediscipline. Dit is de afspraak om bij wetsvoorstellen hetzelfde te stemmen als andere partijleden.

PARAGRAAF 3.2 – PARLEMENTAIR EN PRESIDENTIEEL STELSELNederland heeft een parlementair stelsel met een Eerste Kamer en een Tweede Kamer. Zij moeten beslissingen nemen voor meer dan 17 miljoen mensen. Dit heet representatiedemocratie.

Parlementair stelselBurgers kiezen hun vertegenwoordigers in een representatiedemocratie. Representativiteit betekent de mate waarin standpunten en besluiten van gekozen vertegenwoordigers overeenkomen met de wens van de kiezers. Dat betekent dus niet dat de kiezers het VOLLEDIG eens zijn met alle standpunten van de gekozen partij. Referendums worden gehouden wanneer de overheid wilt weten wat de bevolking van iets vindt. Denk aan de Oekraïnereferendum.

KnelpuntenEr zijn dingen die opeens besloten worden, waarmee de meerderheid van de bevolking het niet mee eens is. Er is niet altijd sprake van representativiteit dus. Bij representatie en representativiteit spelen de volgende knelpunten een zekere rol; Partijen vertegenwoordigen niet altijd de ideeën van hun kiezers. De vertegenwoordigers weten niet altijd wat de kiezers willen, door bijvoorbeeld geringe communicatie. Actieve kiezers kunnen sneller vertegenwoordigd worden dan inactieve kiezers. Actieve kiezers houden soms demonstraties en worden dus eerder gehoofd dan inactieve kiezers. Uit onvrede stemmen groepen kiesgerechtigden die zich nergens tot aangetrokken voelen, wel eens op protestpartijen.

PARAGRAAF 3.3 – DE VERKIEZINGEN EN FORMATIEDe meeste partijen hebben een verkiezingsprogramma. Dit geeft aan; de belangrijke plannen en opvattingen van de partij. Dit wordt amper gelezen, en daarom proberen partijen zich te promoten door onder andere media.

VerkiezingstijdOp televisie wordt er rond de verkiezingstijd erg veel aandacht besteed aan politici en hun afschuwelijk gave partijen. Ook zijn er debatten te zien, deze worden verkiezingsdebatten genoemd. Deze debatten richten zich voornamelijk op de zogenaamde zwevende kiezers. Deze zwevende kiezers zijn mensen die niet elke keer op dezelfde partij stemmen, en tijdens de verkiezingen weten zij vaak ook nog niet op wie ze gaan stemmen. In de periode van verzuiling was het heel raar als je niet wist op wie je stemmen ging. Maar door ontzuiling werden de banden tussen kiezer en partij groter. Een andere factor van het verschijnsel `zwevende kiezers´, is de drukte in het politieke midden. Vroeger waren er niet zoveel politieke partijen, maar je moet het zien als al die verschillende kerken in Nederland: je ziet door de bomen het bos niet meer!

KabinetsformatieNa de verkiezingen is er een spannende tijd. In Nederland moet het kabinet kunnen rekenen op steun van de meerderheid in het parlement. Om zeker te zijn van voldoende steun in de Eerste en Tweede kamer bestaan in ons land, kabinetten altijd uit een coalitie van verschillende partijen. Een kabinetsformatie door middel van coalitievorming is een moeizame en tijdrovende kwestie. Dat komt omdat de partijen allerlei beloftes hebben gedaan, en dus moeten ze wel de partijen vinden die het eens zijn met hun standpunten. De koninginnen hebben altijd een rol gespeeld. Zij moesten een informateur benoemen. Als de informateur klaar was, was er een 2e ronde. De koningin benoemde een formateur. Sinds 2012 doen ze dit niet meer. Laten we deze stappen eens uitgebreid bespreken!

De informatieDe informatie is niet informatie die je verkrijgt via het internet ofzo. Nee, het is een proces, die vooraf gaat aan de formatie. De Nieuwe Tweede Kamer krijgt de verkiezingsuitslag, en er vindt een debat plaats over die net genoemde coalities. Dan benoemt de Kamer één of meerdere informateurs, die moeten uitzoeken of een coalitie haalbaar is. De weken die daarop volgen, hebben de informateurs het druk. Zij moeten kijken of het dus haalbaar is, en bespreken de kwesties. Dit wordt opgenomen in het regeerakkoord.

Het regeerakkoordHet regeerakkoord is een raamwerkje, voor het beleid dat het kabinet de komende jaren wil uitvoeren. Elke coalitiepartij moet het ondertekenen.

De formatieWanneer de informateur geslaagd is brengt hij verslag uit aan de tweede kamer. Die benoemen een formateur, die gaat het kabinet ook echt vormen. De grootste regeringspartij levert een minister-president. Benoeming en presentatie

De laatste stap in het formatieproces is de installatie van nieuwe ministers. De koning ondertekent het ontslagformulier van de vertrekkende personen en de nieuwe minister-president tekent zijn contract. De koning neemt de beëdiging af van de ministers en staatssecretarissen. Als laatst dragen de uittredende ministers hun departementen over aan de nieuwe ministers. De nieuwe minister-president moet een verantwoording afleggen over de regeringsverklaring.

De val van een kabinetElke vier jaar moet er een nieuwe Tweede Kamer gekozen worden. Na een periode van formatie volgt er een nieuwe regering. Soms is gebeurt het dat er nog geen vier jaar voorbij is en het kabinet valt dan. Waaarom?

Een minister kan zijn ontslag aanvragen, en de koning moet dit goedkeuren of afkeuren. Dan wordt er een nieuwe minister gekozen zonder kiezen, omdat het maar om één persoon gaat.

Het hele kabinet kan zijn ontslag aanbieden, omdat er een groot conflict gaande is. In zo’n geval, wat een kabinetscrisis genoemd wordt, zijn er twee mogelijkheden

o Een nieuwe kabinetsformatieo Nieuwe verkiezingen worden uitgeschreven

HOOFDSTUK 4: BESTUREN IN NEDERLANDProductie, handel en gebruik van softdrugs zijn verboden, volgens de wet. In de praktijk heeft de regering een gedoogdbeleid, waarbij gebruik en handel in kleine hoeveelheid gelegaliseerd wordt. Dit hoofdstuk gaat over de belangrijkste taken en bevoegdheden van de belangrijkste politieke organen: regering, parlement en de lagere overheden.

PARAGRAAF 4.1 – REGERINGNederland is, samen met Aruba, Curaçao en Sint-Maarten, het Koninkrijk der Nederlanden. Binnen de Nederlandse staat kennen we drie bestuurslagen: de rijksoverheid op landelijk niveau en de lagere overheid op provinciaal niveau en de lagere overheid op gemeentelijk niveau. Regering en kabinet worden vaak door elkaar gehaald, maar ze hebben niet dezelfde definitie. Het kabinet bestaat uit ministers en staatssecretarissen, terwijl de regering wordt gevormd door de koning en de ministers. De regering is er voor het dagelijkse bestuur, maar eigenlijk is de koning nooit aanwezig. In de ministerraad (gezamenlijke vergadering) is er een voorzitter, de minister-president genoemd. Hij heeft wekelijks overleg met de koning. Er zijn verschillende taken, zoals economische of culturele. Zo iemand die bijvoorbeeld de minister is van economische zaken, heeft ook nog sub-onderwerpen en die sub-onderwerpen worden toegeëigend aan een staatssecretaris.

MinisteriesElke minister heeft zijn eigen terrein. Neem het ministerie van Onderwijs. Die minister heeft honderden ambtenaren onder zich. Een minister heeft

drie hoofdtaken: voorbereiding van overheidsbeleid, (mede) wetgeving van overheidsbeleid en uitvoering van overheidsbeleid.

BeleidsvoorbereidingOp basis van het regeerakkoord maakt de regering jaarlijks haar beleidsplannetjes bekend. Dit gebeurt via de troonrede en ook via de miljoenennota. De troonrede wordt voorgelezen door de koning, en hierin staan de hoofdtaken van het voeren van het beleid. De miljoenennota geeft de financiële kant van het verhaal. Elke begroting wordt ingediend als een heerlijk mooi geweldig wetsvoorstel. Tijdens de Algemene Beschouwingen (debat over de miljoenennota, die mensen hebben echt niks beters te doen ofzo) kunnen de Tweede Kamer leden wijzigingsvoorstellen aangeven. Dan wordt er gestemd.

MedewetgevingHet parlement + regering voeren de wetgevende macht. Ministers hebben drie rechten hierbij: Het indienen van wetsvoorstellen Mede ondertekenen van wetten na goedkeuring. Zonder handtekening van de minister (contraseign) is het niet geldig. Het nemen van Algemene Maatregelen van Bestuur. Dit heeft geen parlementaire goedkeuring nodig, maar wordt met Koninklijk Besluit geregeld.

BeleidsuitvoeringUitvoerende macht is geheel in handen van ministers. Dit leidt tot de volgende werkzaamheden: Het uitvoeren van de aangenomen wetten. Maatregelen die voortvloeien uit eerder aangenomen wetten Het nemen van het besluit over zaken waar geen specifieke wet voor is.

PARAGRAAF 4.2 – PARLEMENTDe Tweede Kamer en de Eerst Kamer vormen de Staten-Generaal. Een andere naam voor Staten-Generaal is het Parlement.

De Tweede KamerDe Tweede Kamer telt 150 leden die rechtstreeks worden gekozen. De Tweede Kamerleden hebben een fulltimefunctie en ze hebben twee hoofdtaken. (mede) Wetgeving en controle.

(Mede) Wetgevende taakEen aantal rechten zijn toegeëigend aan de Tweede Kamer: Het stemrecht: wetsvoorstellen goed of afkeuren. Het recht van amendement: recht om deel van het wetsvoorstel te wijzigen

Het recht van initiatief: het recht om de jaarlijkse begroting te accepteren of om te verwerpen (lijkt mij het leukst van de drie genoemde dingen, wauw echt een droom die uitkomt denk ik wel)

Controlerende taakHopsakee, die wetsvoorstellen zijn aangenomen (ik snap nog steeds niet waarom Word het woord “hopsakee” niet kent, iedereen die geïntegreerd is in dit land kent dat woord toch?), en nu? UITVOEREN DIE HANDEL. De Tweede Kamer mag weer vanalles, let op! Het vragenrecht Het recht van interpellatie: ter verantwoording roepen van bewindspersonen Het recht van motie: de mogelijkheid om een schriftelijke uitspraak te doen over het beleid des ministers. Het recht van enquête: zelf lekker informatie verkrijgen als er niet genoeg gegeven is.

De Eerste KamerDe Eerste Kamer noemt men ook wel de Senaat, het telt 75 leden want ja omdat het kan. Er wordt maar één dag van de week vergaderd. De Eerste Kamer moet wetsvoorstellen toetsen aan staatsrechtelijke normen, ze hebben de laatste controle. Ze kunnen de wetten niet veranderen. De Eerste Kamer heeft het recht van enquête alleen. De Eerste Kamer maakt heel weinig gebruik van haar rechten, dikke duim voor hun. Het politieke primaat ligt bij de Tweede Kamer, dus wat de Tweede Kamer beslist telt zwaarder mee dan wat de Eerste Kamer beslist. De hoofdtaak van de Eerste Kamer is dus het controleren van wetsvoorstellen.

Informele middelenNaast al die formele middelen die ik net genoemd heb, hebben de Eerste- en Tweede Kamer ook nog informele middelen. Lobbyen bij ministers (persoonlijke contacten leggen met ministers om je standpunt uit te leggen) Overleggen met ambtenaren en pressiegroepen voor verwerven van steun Gebruikmaken van massamedia, interviews bijvoorbeeld.Deze middelen kunnen ook staatssecretarissen enzo gebruiken.

PARAGRAAF 4.3 – PROVINCIE EN GEMEENTEDe Tweede Kamer heeft in feite de meeste macht. Daaronder vallen de provincies en de gemeentes. Doordat er relatieve zelfstandigheid is van lagere overheden, noemen wij Nederland een gedecentraliseerde eenheidsstaat. De overheid schetst zeg maar de lijntjes, omlijnt ze goed, en de kleinere overheden kleuren ze netjes in. Dit heet subsidiariteitsbeginsel (decentraal wat kan, centraal wat moet). Dit kennen ze ook in Duitsland.

De provincie

Belangrijkste taken van de provincie liggen op de terreinen ruimtelijke ordening en milieu. In een dichtbevolkt land zoals Nederland zijn woningen van belang, maar de landschappen mogen niet beschadigd raken. Om dit te ordenen stelt de provincie een structuurvisie op, en daarin staat bij welke stad wat kan. Eens in de vier jaar vinden de provinciale verkiezingen plaats. De gekozen vertegenwoordigers worden Provinciale Staten genoemd. Na die verkiezingen springen ze om de tafel om een coalitie te vormen voor dagelijks bestuur. Dit heet de Gedeputeerde Staten. De voorzitter heet de commissaris van de koning.

De gemeenteDit is dé bestuurslaag die het dichtst bij de burger staat. Het openbare leven in de gemeente ligt in hun handen. Niet alleen burgerinschrijvingen behoren tot hun taken, ook het ophalen van huisvuil bijvoorbeeld. Naast uitvoerende taken zijn de beleidstaken vanuit den Haag ook steeds meer de gemeente kant opgekomen. Het dagelijks bestuur van de gemeente is in handen van het college van burgemeester en wethouders. De burgemeester wordt voor zes jaar benoemd. Het bestuur van de gemeente wordt gecontroleerd door de gemeenteraad. Eens in de vier jaar worden zij gekozen.

HOOFDSTUK 5: POLITIEKE ACTORENWe gaan nu niet alleen kijken naar dat achterlijke parlement van ons, maar ook eens wat verder kijken. Er zijn ook andere organisaties met politieke macht. Dit noemen we politieke actoren. We bespreken de politieke invloed van ambtenaren en adviesorganen, pressiegroepen en politieke partijen en ook van de media.

PARAGRAAF 5.1 – AMBTENAREN EN ADVIESORGANENPolitieke besluitvorming is echt geen makkelijke taak ofzo hoor. Nee joh, voordat die minister eindelijk eens een wetsvoorstel voorlegt aan die Tweede Kamer, duurt het nog eeuwen voordat er iets gebeurt. AmbtenarenIn Nederland werkt ongeveer 12% van de beroepsbevolking voor de overheid. Veel mensen werken in het onderwijs, de politie is ook een favoriet. Toezicht houden vindt plaats door de duizenden accountants! JANINE! Beleidsvoorbereidende ambtenaren hebben een sterke positie. Zij nemen het dossier over van elke minister-president. Als die ene aftreedt, kan die ander zo hopsakee weer z’n ding doen.

BureaucratieAmbtenaren vormen samen een hiërarchisch geordend apparaat waarbinnen besluiten voorbereid worden en uitgevoerd. Dit noemen wij overheidsbureaucratie, letterlijk betekent dit de macht van de overheidskantoren, dus overheidspersoneel. Het onpersoonlijke karakter is een kenmerk van overheidsbureaucratie. Politieke voorkeuren mogen geen rol spelen bij ambtenaren. Bureaucratie heeft ook iets negatiefs. Mensen denken vaak aan langdurige

procedures, een wirwar van regeltjes en verkokering. (ambtenaren kijken dan alleen vanuit hun eigen deskundigheid naar een beleidsterrein).

AdviesorganenWanneer er een wetsvoorstel binnenkomt, kunnen de Tweede Kamerleden advies vragen aan de adviesorganen. Zij hebben er meer kennis over. We behandelen de grootste adviesorganen.

Raad van StateDit is de hoogste adviesorgaan van al de organen. De koning is de voorzitter eigenlijk, maar de vicevoorzitter is eigenlijk nu de voorzitter. Bij alle wetsvoorstellen zijn de Raad van State de eersten waar advies aan gevraagd wordt.

Sociaal- Economische RaadZe adviseert de regering over belangrijke maatregelen op sociaal en economisch gebied. Deze telt 33 leden. 11 zitten er namens de werknemersorganisaties en 11 namens de werkgeversorganisaties. Dan hebben we nog 11 die onafhankelijke deskundigen zijn.

Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid Ontwikkelingen op lange termijn zijn echt hun ding. Hun ding. Hun ding.

Overige adviesorganenIn de Onderwijsraad geven mensen die verstand hebben van onderwijs en wetenschap advies aan de regering. Ook is er een gezondheidsraad.

PlanbureausMaatregelen zijn er meestal puur voor het grove geld. Om te beogen of de maatregelen het gewenste resultaat gaan leveren, laat de geliefde regering het Centraal Planbureau de plannen doorrekenen. En dan is er nog een een of ander Sociaal en Cultureel Planbureau, deze is er voor onderzoeken op sociaal cultureel gebied (OH ECHT JOH DE NAAM ZEI HET NOG NIET DUIDELIJK GENOEG) zoals middelbare scholieren, gaan die nog naar school of niet? Nou niet als deze middelbare scholieren geen normale lessen krijgen en dit soort saaie samenvattingen moeten maken van een of ander vak genaamd maatschappijwetenschappen.

PARAGRAAF 5.2 – PRESSIEGROEPEN EN POLITIEKE PARTIJEN Iedereen kan de politiek ingaan. Sommige mensen zijn politiek erg actief, van die mensen die naar elke discussieavond gaan enzo. Er zijn verschillende manieren om deel te nemen aan politieke partijen: Je kunt bij de verkiezingen je stem uitbrengen (electorale participatie) Je kunt als individuele burger actievoeren, of een petitie ondertekenen (niet-electorale participatie) Je kunt actief lid worden van een partij of pressiegroep.

PressiegroepenPressiegroepen zijn belangen en actiegroepen. Zij heten samen dus pressiegroepen. Zij zijn anders dan politieke partijen, omdat zij zich niet met alle dingen bezighouden, maar ze willen juist politiek beïnvloeden op een speciaal terrein. Pressiegroepen zijn er in alle soorten. Ook de ANWB is een pressiegroep. Actiegroepen zetten zich meestal voor een kort tijdje in voor een duidelijke kwestie. Denk bijvoorbeeld aan een protestactie voor een snelweg. Grote organisaties zijn vaak goed georganiseerd, hebben een bepaald gebouw, en hebben lidmaatschappen. Omvang van aanhang, hun positie, hun deskundigheid en hun financiële middelen bepalen de macht van de organisatie.

SuccesfactorenDe mate waarin zo’n pressiegroepje succes heeft, hangt af van de macht. Het lijkt soms of je succes boekt door regelmatig en eendrachtig op te treden; hoe eensgezinder, hoe sterker de argumenten. De kans op succes is ook groot als je kunt deelnemen aan officiële overlegorganen.

MachtsmiddelenDe mogelijkheden en alles breiden uit van pressiegroepen door deskundigheid bijvoorbeeld. Om politieke besluitvorming te beïnvloeden, kun je bepaalde dingen proberen: Lobbyen bij politici (één op één je standpunten uitwisselen en overtuigen) Demonstraties organiseren Een publiciteitscampagne opzetten (op bushokjes een grote poster) Eigen mensen op sleutelposities zetten Bezwaarschriften indienen Burgerlijke ongehoorzaamheid (bewust de regels overtreden om gehoord te worden)

Die burgerlijke ongehoorzaamheid is een vorm van macht die Gandhi heeft gebruikt bij zijn verzet van de Vietnam oorlog. Ook de hippies gebruikten dit. Geweldloos protesteren.

Politieke partijenJe kan je aansluiten bij een politieke partij. Je kunt je dan bezighouden met de inrichting van de samenleving. Alle politieke partijen hebben een aantal belangrijke functies voor het proces van politieke besluitvorming. articulatiefunctie (makkelijker aandacht vragen voor problemen in de samenleving) Communicatieve functie (politici zijn een schakel tussen de overheid en de burgers, vertegenwoordigers) Aggregatiefunctie (losse opvattingen moeten worden verbonden met elkaar) participatie functie (partijen proberen burgers over te halen om politiek actief te worden)

Rekruterings- en selectiefunctie (de beste eruit halen)

Rol van politieke partijenVroeger waren politieke partijen er voor elke zuil. Het was vaak een grote, strikte lijn. Nu zijn ze vaak kleiner en net allemaal ietsje anders. De participatiefunctie is weggevallen en wordt vervangen door onderwijs.

PARAGRAAF 5.3 – MASSAMEDIASinds de hippietijd (voor de dummies, de jaren ’60), heeft media de boel een beetje overgenomen. Er zijn nieuwe massamedia bijgekomen en ze hebben nieuwe invloed. Welke rol spelen de media in de politiek? Daar gaan we achter komen! informatiefunctie (waar zijn ze mee bezig in die Tweede Kamer?) spreekbuisfunctie (de media zijn een doorgeefluikje) onderzoeksfunctie (dieper graven naar maatschappelijke problemen) controle- of waakhondfunctie (de media gaan na wat er terecht is gekomen van gemaakte beloftes) commentaar- en opiniefunctie (veel verschillende meningen creëren) Deze functies komen zowel in democratie als dictatuur voor. Het verschil is, in een democratie is er persvrijheid en pluriformiteit van massamedia. In de dictatuur is er vaak veel censuur.

Politici en de mediaIn de jaren ’60 waren ze allemaal wat voorzichtig, die journalistjes. Ze waren onderdanig tegenover de politici die ze interviewden. Nu zijn de journalisten wat brutaler, opstandiger. De algemene verandering van het gezag speelt ook wel een rol hierbij. Ook moet de media de aandacht wekken van de kijkers. Politiek moet spannend zijn, dan krijg je hogere kijkcijfers. Politici klagen soms dat hun woorden verkeerd gemonteerd zijn, en ze iets totaal anders zeggen op tv dan dat ze daadwerkelijk bedoelen. Maar de politici hebben de media nodig om hun standpunten duidelijk te maken. Goed omgaan met de media is een noodzaak geworden voor politici. Er zijn vaak persvoorlichters, die de politici waar nodig afschermt. Op de achtergrond werkt er vaak een spindoctor, een partijstrateeg die vooral bezig is om te bedenken hoe de partij de aandacht van het pubilek trekken kan. Politici en media hebben beide een dubbele agenda. Soms wordt er meer belang gelegd op vorm dan op inhoud. Een ruzie houdt de aandacht goed bij. Soms is er ook wel eens sprake van communicatie oorlog tussen media en politiek.

HOOFDSTUK 6: POLITIEKE BESLUITVORMINGProblemen die de maatschappij niet zelf oplossen kan, komen terecht bij de politiek. Wetten lossen niet altijd problemen op. Hoe gaat het proces van politieke besluitvorming? Daar gaan we het over hebben. We leggen het systeemmodel en het barrièremodel uit.

PARAGRAAF 6.1 – HET SYSTEEMMODEL

De Amerikaan David Easton heeft het, als hij spreekt over besluitvorming in de politiek, over het systeemmodel. Hij onderscheidt drie factoren. Hij zegt dat er input is van problemen, dan vertelt hij ons de omzetting van problemen in maatregelen en als laatste beweert hij dat er output is, een besluit hoe je het probleem oplossen gaat. Hij spreekt van een politiek systeem, een stelsel waarbinnen verlangens en eisen van individuen worden omgezet in bindende beslissingen en maatregelen. Dit wordt gevormd door politieke organen, maar ook door tradities en cultuur.

InputWe noemen dit ook wel gewoon invoer. Burgers eisen bijvoorbeeld meer veiligheid op straat, en dat een vrouw niet zomaar van haar fiets kan worden gerukt omdat een man zo nodig zijn zooi lozen moet. Zo WERKT HET NAMELIJK NIET. Het politieke systeem zelf is eigenlijk ook een input. De publieke agenda bestaat uit de maatschappelijke kwesties waarover er in de media geschreven staan. In het proces om eisen op de politieke agenda te krijgen spelen zogenaamde poortwachters een cruciale rol.

PoortwachtersEaston bedoelt met zijn poortwachters de politieke actoren die ook politieke wensen op de agenda kunnen pleuren. De politiek moet ook weer niet overspoeld raken met eisen. Dan worden ze gek. Vandaar dat ze poortwachters worden genoemd. Die kijken of het écht relevant is.

OmzettingIn deze fase van het prachtige procesje spelen politieke organen zoals de Tweede Kamer een rol. De omzetting heet ook wel conversie. Het is werk van politici en ambtenaren. De fase van omzetting verloopt in een reeks van fasen, namelijk deze fasen: agendavorming beleidsvoorbereiding beleidsbepaling

AgendavormingOf een maatschappelijk probleem goed genoeg is voor op de politieke agenda, ligt aan de volgende dingen: het aantal betrokkenen (heeft heel NL er last van?) de ernst van het probleem (zijn er levens in gevaar?) de oplosbaarheid van het probleem (kan de overheid er iets aan doen?) erkenning van het probleem door poortwachters de ruimte in de politieke agenda

Beleidsvoorbereiding

Welke oplossingen zijn er dan voor deze problemen? De breikbaarheid en fileproblemen staan voortdurend op de agenda. De minister kan bijvoorbeeld om advies vragen.

BeleidsbepalingNadat een wens of probleem is omgezet in een concrete maatregel, bijvoorbeeld door een wetsvoorstel. Dat wordt er gestemd. De volgende afwegingen worden gemaakt:- Is het wetsvoorstel efficiënt?- Stemt het wetsvoorstel overeen met het eigen partijprogramma?- Levert voor- of tegenstemmen een conflict op met de coalitiepartijen?- Kan steun voor het wetsvoorstel kiezers trekken?

OutputUitvoer noemen we dit ook wel. Dit omvangt alles. De uitvoering is in handen van ambtenaren.

TerugkoppelingEr wordt in de terugkoppeling gekeken of de oplossing in praktijk ook werkt. Wanneer dit niet zo is, moet er een nieuwe oplossing worden gevonden of moet de oplossing die er al is aangepast worden.

PARAGRAAF 6.2 – BARRIÈREMODELHet barrièremodel geeft aan dat er ook wél rekening gehouden kan worden met politieke belangen en stromingen, en dat niet alles aan de burgers hoeft te liggen. In de eerste plaats is het barrièremodel er ook gewoon voor om problemen op te lossen. Dan is er nog iets, het barrièremodel moet vergelijken en afwegen van de behoeften. Dan moet er besluitvorming komen. Dus na de afweging van behoeften. Er is dus geen gedoe met poortwachters enzo. Dan kan er een laatste barrière ontstaan, door het uitvoeren van de regels en de wetten. Er zijn dus barrières waarin dingen gebeuren, en niet zoveel dingetjes als bij het systeemmodel. Hieronder staat een tabel hoe het systeemmodel werkt, en hoe het barrièremodel werkt.

SysteemmodelPoortwachters

Invoer Omzetting UitvoerActoren

Burgers, pressiegroepen, massamedia, politieke partijen

Pressiegroepen, massamedia, politieke partijen

Ambtenaren, adviesorganen, regering en parlement

Ministers en ambtenaren

Inhoud

Eisen, wensen, behoeften

Agendavorming, beleidsvoorbereiding, beleidsbepaling

Besluiten, wetten, maatregelen

PARAGRAAF 6.3 – OMGEVINGSFACTORENOmgevingsfactoren, weer zo’n globaal begrip. Politieke besluitvorming is ook moeilijker dan hoe die modellen het laten zien. We onderscheiden nationale en internationale omgevingsfactoren. Hier komen ze.

Nationale omgevingsfactorenFactor VoorbeeldEconomisch Mogelijkheden van de overheid

worden vaak economisch bepaald.Cultureel Er zijn dominante normen en waarden

in een bepaald landDemografisch Verzorgingsstaat staat onder druk

door vergrijzingGeografisch We liggen vlak aan de zee, en het gas

onder Groningen speelt ook een rol.Technologisch Elektronisch patiëntendossier. Sociale Hoe is een bevolking verdeeld?

Internationale omgevingsfactorenFactor VoorbeeldInternationale organisaties NAVOInternationale verdragen Rechten van de Mens Internationale ontwikkelingen Globalisering van de economie

Deze omgevingsfactoren laten zien dat de mogelijkheden om politieke problemen op te lossen beperkt zijn. HOOFDSTUK 7: INTERNATIONALE BETREKKINGENHet hoofdstuk die je altijd al had willen lezen is dan hier! Het is het hoofdstuk over de Europese Unie. We gaan heerlijk uitleggen over de Europese Unie. Dit is een lange paragraaf, maar ook de enige voor havo. Dus, zo erg is het nou ook weer niet (mijn methylfenidaat werkt denk ik haha)

PARAGRAAF 7.1 – DE EUROPESE UNIEDe Europese Unie, wat een prachtig verhaal is dat toch. In 1992, toen niemand van ons nog geboren was, werd het Verdrag van Maastricht getekend. We hebben sindsdien te maken met échte, Europese maatregelen. De oprichting van de Europese Gemeenschap van Kolen en Staal in 1951 had al een klein vormpje van een unie. Maar, toen ook in 1957 de Europese Economische Gemeenschap ontstond, met daarin Italië, Frankrijk, Benelux en West-Duitsland, was het feest bijna helemaal compleet. Het Verdrag van Maastricht die ik net ook al noemde, was de doorslaggever voor een daadwerkelijke Europese Unie. Met 6 extra landen erbij genaamd Groot-Brittannië, Griekenland, Portugal, Spanje, Denemarken en Ierland was er een Europese Unie geboren. In 2004 joinden ook Tsjechië, Letland, Litouwen, Malta, Polen, Hongarije, Estland, Cyprus, Slovenië en Slowakije de Europese Unie, in 2007 nog twee voormalige Oostblok landen met de namen Bulgarije en Roemenië, en de

(tot nu toe) laatste van het rijtje is Kroatië, die ons bij kwam wonen in 2013.

Het bestuur van de Europese UnieJe kan het systeem wel een beetje vergelijken met een gewoon land. Er is sprake van de Trias Politica, en we weten natuurlijk nu allemaal wat dat is. De wetgevende macht is toegegeven aan de Raad van de Europese Unie en het Europees Parlement. De uitvoerende macht is geclaimd door de Europese Commissie, en het Europees Hof van Justitie moet het dan maar doen met hun schamele rechterlijke macht.

De Europese CommissieDit stukje heeft dus de uitvoerende macht. Het is al bijna drie jaar een bestaan van 28 commissarissen, die elk een eigen nationaliteit hebben (dus elk land heeft één commissaris gekozen). De Europese Commissie kan wetten voorstellen. Deze wetten worden dan voorgesteld aan de Raad van de Europese Unie of aan het Europees Parlement. De Europese Commissie heeft dus uitvoerende macht. Als een land zich niet houdt aan bepaalde wetten, kan het boetes krijgen.

Raad van de Europese UnieDit is het belangrijkste besluitvormende deeltje van de Europese Unie. Deze raad bestaat uit ministers met een vak, uit elk land één. De raad neemt haar besluiten meestal met een gekwalificeerde meerderheid, dus soms hebben grotere landen meer invloed op iets dan kleinere. De Europese RaadWanneer de Raad van de Europese Unie geen overeenstemming kunnen krijgen omdat iemand lekker dwarsligt, zoals sommige mensen wel vaker doen, en sommige mensen hebben dit zeker als talent, dan komen de regeringsleiders van de lidstaten (oftewel, landen) allemaal bijeen, en dan gaat de Europese Raad lekker dingen bespreken, totdat er wél een overeenkomst is. Waarom ze dat niet kunnen bij de Raad van de Europese Unie, don’t ask me, ze zijn waarschijnlijk gewoon allemaal narcistjes die hun eigen zin willen doordraven. Goed. In principe spreek de Europese Raad zich bij consensus uit. Consensus staat dikgedrukt in het boek, maar er staat geen normale omschrijving bij, wat is dit nou weer. Ik zal het even opzoeken voor jullie trouwe lezers. Komt hij. Een consensus is een brede overeenstemming. Alsjeblieft.

Europees ParlementOnze Tweede Kamer heeft dezelfde twee taken als het Europees Parlement heeft, namelijk een medewetgevende taak (oh ja! Dat had de Tweede Kamer ook hè! Leuk toch, dat je dat herkennen kan..!) en een controlerende taak. Door het

Verdrag van Lissabon in 2009 zijn de wetgevende bevoegdheden van het Europees Parlement flínk uitgebreid. Ze kunnen nu gewoon door het vetorecht (dat is de bevoegdheid om de meerderheid van de stemmen ongeldig te laten verklaren) wetten verwerpen als zij dat willen! WOW! En het Europees Parlement heeft altijd het laatste woord. Dat wil iedereen. Maar.. het Europees Parlement heeft helaas géén initiatiefrecht bij het opstellen van wetten. Zij mogen dus niet, zoals de Europese Commissie wel mag, wetten voorstellen. Dat is nou weer jammer. Om de controlerende taak uit te voeren, mag het Europees Parlement een enquête houden om misstanden binnen de Europese Unie te onderzoeken. Het Europees Parlement kan ook organen (niet die in je lijf, maar die van de Europese Unie) tot aftreden dwingen. Dit Europese Parlement wordt rechtstreeks gekozen door burgers van de landen. Ze stemmen dan niet op Europese kandidaten voor het parlement als geheel, maar op nationale kandidaten. Dus als jij helemaal fan bent van een Italiaan die superknap is, en je wilt die graag in het Europees Parlement, als Nederlander zijnde, dan kun jij daar niet op stemmen. Je kan alleen stemmen op iemand van je eigen nationaliteit. Er zijn voor elk land parlementszetels gereserveerd, sommige landen hebben er meer dan andere. Dat ligt voornamelijk aan de grootte van een land. Duitsland heeft de meeste zetels in 2014, namelijk 96 zetels van de 751. Nederland heeft er 26. Malta, Estland en Luxemburg hebben met 6 zetels het kleinste aantal.

Europees Hof van JustitieDit hofje heeft de rechterlijke macht. Zij houden toezicht op de rest van de Europese Unie organen en daarbij kijken ze of de landen zelf zich aan de wettelijke verplichtingen houden.

Doelstellingen van de Europese UnieDe belangrijkste doelstellingen van de Europese Unie en haar samenwerking zijn het streven naar vrede, veiligheid, welvaart en stabiliteit in Europa. Dit doel valt te bereiken, denken de Europese Unie hoge pieten, door het uitvoeren van een gemeenschappelijk economisch beleid, het ontwikkelen van een gemeenschappelijk buitenlands en justitieel beleid, en als laatste samenwerken op monetair (geen idee wat dat nou weer is) gebied.

Economisch beleidHarmonie! Dat is wat dit beleid moet geven. Dat was ook al één van de eerste opdrachten voor de EG en later dus de EU. Zo kon er één Europese markt ontstaan en konden wij, scholieren heerlijk ploeteren onder kapitalistisch gezag. Er is sprake van supranationale samenwerking op het gebied van landbouw en milieu. Hoera.

Buitenlands en justitieel beleid

Dat verdragje waar ik het in het begin van dit hoofdstuk over had, het Verdrag van Maastricht in 1992 dus, heeft er ook voor gezorgd dat de landen samenwerken in het buitenland, en op justitieel gebied. Er is ook één immigratiebeleid bijvoorbeeld. Asielzoekers mogen alleen in het land van aankomst asiel aanvragen. Op terreinen van buitenlands beleid en justitiële samenwerking is er trouwens wel sprake van het zogenaamde “intergouvernementele samenwerking”, wat inhoudt dat een besluit alleen aangenomen kan worden wanneer alle EU-staten er mee instemmen. Zo niet, dan is er geen Europees beleid. Dat zie je nu bijvoorbeeld ook bij die vluchtelingen.

Monetair beleidOp 1 januari 2002 werd de euro ingevoerd in 12 EU-landen (wat deden ze dan met oud & nieuw om 00:00? Bier betalen in de kroeg met de euro of nog met de gulden?) Het was de “grootste monetaire omwisselingsoperatie ooit”. Nu hebben 17 landen de euro, en er zijn drie andere landen welke niet tot de EU behoren , en die toch de euro hebben (die waren vast erge fan ofzo van de euro), en dat zijn Montenegro, Vaticaanstad en Monaco. De Europese Centrale Bank waakt over de Europese munt en stelt de rente vast. Als eurolanden in de problemen komen, moeten andere eurolanden helpen. MOETEN.

HOOFDSTUK 8: POLITIEKE PARTIJEN EN IDEOLOGIEWe gaan gezellig gezamenlijk kijken naar de politieke partijen, maar ook hun ideologieën. Dit hoofdstuk is, in vergelijking met alle andere hoofdstukken, een heel belangrijk hoofdstuk. Dit hoofdstuk helpt je een eind op weg.

PARAGRAAF 8.1 – POLITIEKE PARTIJENVeel kiezers kiezen gewoon voor een partij die veel overeenkomt met hun eigen visie op de wereld. Ze laten zich ook leiden door hun eigenbelang, bijvoorbeeld minder belasting betalen. Om politieke partijen te typeren, gebruiken we in deze prachtige aanbidbare samenvatting de begrippen:- progressief en conservatief- links en rechts- confessioneel en niet-confessioneel- ideologisch en pragmatisch

Progressief en conservatiefProgressief, ja, daar heb je vast weleens van gehoord, maar wat het is? Nou, het is een ander woord voor vooruitstrevend. Mensen die progressief zijn, vinden dat er nog heel veel dingen veranderd kunnen worden in de samenleving, door middel van politiek. De bedenker van deze stroming is de filosoof John Locke. Hij geloofde dat de mens een onbeschreven blad was, een tabula rasa. Slechtheid komt voort door slechte omstandigheden. Progressieve ideeën kom je tegen bij PvdA, GroenLinks, D66 en soms ook bij de VVD.

Conservatief is het tegenovergestelde van progressief, conservatieve mensen denken dat er geen maakbaarheid van de samenleving mogelijk is. Zij hebben deze ideeën van de filosoof Thomas Hobbes gezien. Hij dacht dat, doordat de mens van nature slecht is, de mens beschermt moet worden. Door een sterke, soevereine macht. Trouw en gehoorzaamheid staan bovenaan het lijstje van een conservatief mens. Conservatieve ideeën zien we bij het CDA, bij de VVD en ook bij de PVV. Er zijn ook mensen die oude regels en gewoontes weer terug willen halen, terwijl er al nieuwe in de plaats voor zijn gekomen. Deze mensen noemen we reactionair. We zien ook voorbeelden van de SGP, die tegen het homohuwelijk is en we zien ook reactionaire ideeën bij de PVV, ze zijn bijvoorbeeld tegen islamisering.

Links en rechtsDit is het verschrikkelijkste deel van deze paragraaf, het is lang, saai en stom. Maar je moet je er doorheen slaan. Daar gaan we. Links en rechts zijn vage begrippen. Links en rechts zijn begrippen die komen uit de Franse politiek, aan het einde van de 18e eeuw. In het Franse parlement zaten rechts van de koning de eerste en de tweede stand, en aan de andere kant, de linker kant, zaten het volk. Adel en geestelijken hadden een conservatieve blik op dingen, een rechtse blik dus. Het volk had een progressieve blik op dingen, een linkse blik dus. Tegenwoordig gebruiken we deze begrippen nog steeds.

Hier hebben we Irma. Zij is een echte linkse politieke voorstander. Ze legt ons uit wat het inhoudt om politiek links te zijn.“Ik ben Irma, jullie kennen me natuurlijk van de patatjeskraam op de hoek bij de C1000!” lacht ze. “Ik ben een echte linkse politieke voorstander. Het houdt eigenlijk in dat ik ben voor een actief optredende overheid, niet zo’n slappeling als Rutte,” lacht ze. “Ik vind dat werklozen, allochtonen, en al dat andere spul dat laag op de maatschappelijke ladder staat een eerlijke kans moeten krijgen. De overheid zou voor dat soort mensen sollicitatiecursussen moeten geven ofzo.” ons vrolijke patatje oorlog lacht in de camera, wanneer ze het woord “sollicitatiecursussen” noemt. “Ik stem dus vaak op de PvdA, en soms ook wel op GroenLinks.”

Dan hebben we nog Hetty. Hetty is het tegenovergestelde van Irma, ze is een echte rechtse politieke voorstander. “Hoi, Hetty is de naam. Ik werk bij een bank, als assistent hoor, niet heel erg bijzonder..” zegt Hetty, en net wanneer ze dat zegt veegt ze een pluisje van haar grijs-gemêleerde kokerrokje. “Mijn man is de eigenaar van die bank, we hebben veel geld verdiend. En dat hebben we allemaal gedaan door middel van een mini-bedrijfje groot te maken.” “Ik vind dat iedereen zijn eigen geld moet verdienen, op zijn eigen manier. Kijk naar de Albert Heijn, die zijn net zo klein begonnen als mijn man en ik.” “Ik stem bij de stembus heel vaak op de VVD, PVV en ook weleens de SGP.”

Er is ook nog een politiek midden, deze mensen zeggen dat je voor jezelf moet zorgen en voor elkaar, maar dat wanneer dat niet kan, de overheid

moet bijspringen. Dit is typisch iets voor christendemocraten zoals het CDA.

Polarisatie of het politieke midden?In de jaren ’70 stonden links en rechts lijnrecht tegenover elkaar. Er was zeker sprake van polarisatie. In de jaren ’80 en ’90 schoven ze allemaal wat naar het midden.

Confessioneel en niet-confessioneel In 1879 rechtte de gereformeerde politicus Abraham Kuyper de eerste politieke partij in Nederland op, de Anti Revolutionaire Partij. Zo gaf hij aan dat hij anti volkssoevereiniteit was. Al snel volgden andere confessionele partijen, die door middel van godsdienst een standpunt innamen, maar naast confessionele partijen ontstonden ook niet-confessionele partijen zoals liberale en sociale partijen.

Ideologische en pragmatische partijenEen ideologie is een politieke stroming, zoals liberaal of sociaal. Dat maakte de boel eenvoudig. Door ontzuiling verdwenen deze traditionele keuzes en werd er plaats gemaakt voor ontideologisering. Ideologieën verdwenen een beetje in het (politieke) leven. Er ontstonden zo pragmatische partijen. Pragmatische partijen hebben geen vaste uitgangspunten. De leidraad van deze partijen zijn de actuele gebeurtenissen. Een voorbeeld van zo’n partij is de D66.

Populistische partijen zijn partijen die helemaal geen ideologie aanhangen, en gewoon doen wat het volk wil. Ze vinden dat het volk niet echt gehoord wordt. Populisme vindt je bijvoorbeeld bij de PVV, van Geert Wilders.

Ideologische partijen zijn partijen die zich baseren op dieperliggende ideologieën, een samenhangend geheel. De bekendste voorbeelden van ideologieën zijn het liberalisme, het socialisme en het confessionalisme.

PARAGRAAF 8.2 – IDEOLOGISCHE STROMINGENZoveel verschillende stromingen, je wordt er panisch van! Geen zorgen, het maatschappijwetenschappen boek zorgt ervoor dat je straks precies weet wat wat is. Komt ‘ie!

LiberalismeIeder individu moet zich optimaal kunnen ontwikkelen. De opkomende burgerij in de 17e eeuw was vooral voor deze stroming. Een liberalist is ook voor een nachtwakersstaat. Dat betekent dat de staat er vooral is voor de veiligheid. Liberalisme betekent vrijheid.

Kenmerken van het liberalisme economische vrijheid (vrijemarktmechanisme) politieke vrijheid (gematigde volkssoevereiniteit) principe van de rechtsstaat (vrijheid van meningsuiting en geloof)

rationalistisch individualisme (je mag vinden van je denkt en andersom)

De VVD is typisch liberalistisch.

SocialismeDe sociale ongelijkheid groeide als een speer tijdens de industriële revolutie. Boze arbeiders enzo, je kent het wel. Niet elke individu had EVEN VEEL kans om zich te ontplooien. Ze vonden dat het eerlijker verdeeld moest worden en zijn daarom ook tegen een vrijemarkt economie. Rond 1900 ontstonden er twee groepen binnen het socialisme: de communisten en de sociaaldemocraten. De macht nam, door het kiesrecht, toe voor de sociaaldemocraten.

Kenmerken van het socialisme sociaaleconomische gelijkheid nadruk op de tegenstelling kapitaal-arbeid (geen uitbuiting van arbeiders) (marxisme) de verzorgingsstaat een actieve rol van de overheid

ConfessionalismeVaak gaat het confessionalisme uit van het christelijke geloof. Er wordt nadruk gelegd op naastenliefde en een harmonieuze samenleving. We spreken tegenwoordig meer over christendemocraten dan over confessionisten.

Kenmerken van het confessionalisme harmonie (iedereen hoort erbij) rentmeesterschap (alles is in bruikleen) principe van gespreide verantwoordelijkheid

Overige ideologieënNaast dat wat we allemaal besproken hebben, zijn er nog wel wat ideologieën. Hier komen ze. Veel plezier dikzakjes!

FascismeDe leider heeft een erg grote rol, het individu is ondergeschikt aan de staat. Voorbeelden van fascistische leiders zijn Hitler en Mussolini. Er is een corporatief stelsel, waarbij arbeiders samenwerken onder leiding van de fascistische partij. Het nationaalsocialisme, een variant van het fascisme, geeft de nadruk op raszuiverheid. Hitler deed dit ook, Duitsers waren ras nummer 1, de rest was onzin en moest gedood worden.

EcologismeMensen staan in verbintenis met hun omgeving, voor eeuwig en altijd. Economische waarden zijn onbelangrijker dan ecologische waarden. De natuur staat op één en geld staat daar pas onder. Kenmerkend is de duurzame productiewijze.

Standpunten van ecologisme kunnen we terugzien bij GroenLinks en de Partij voor de Dieren.

FeminismeTotale gelijkwaardigheid van mannen en vrouwen. Je ziet trouwens ondanks dit nog steeds ongerechtvaardigde sekseverschillen.

HOOFDSTUK 9: KNELPUNTEN EN OPLOSSINGENEén en al ellende die politiek. We kijken nu naar de knelpunten en tekortkomingen van onder andere onze politiek en naar politieke betrokkenheid van burgers. Dan gaan we nog lekker een paragraafje hieraan vastplakken waarin staat hoe je politieke besluitvorming kunt verbeteren. (HEBBEN WIJ TOCH GEEN ENE DONDER AAN ALSOF WIJ ER IETS AAN KUNNEN DOEN FF HUILEN DOEG) Veel plezier met lezen

PARAGRAAF 9.1 – KNELPUNTEN IN DE POLITIEKNederland is dan wel een democratie, maar burgers hebben echt niet overal inspraak op. Knelpunten in de huidige politiek zijn: geen gekozen minister-president, de dictatuur van het regeerakkoord, de ongelijke toegang in de politiek, afnemende invloed van het parlement en afnemende autonomie door internationale samenwerking. Daar gaan we dan! Uitwerken die handel.

Geen gekozen minister-presidentVeel landen kunnen de president als hoofd van de regering kiezen. Bij ons is het vaak zo dat we maar een deel van de wetgevende macht kiezen, en dan ook nog eens moeten afwachten welk kabinet (uitvoerende macht) eruit rolt. Sneu hè?

Dictatuur van het regeerakkoordDebatten en wetsvoorstellen hebben vaak weinig diepgang, omdat er veel afspraken zijn. De uitkomst van de stemmen staat vaak al vast en de controlerende taak wordt snel een taak van alleen oppositiepartijen.

Ongelijke toegangVaak moet je wat hoger opgeleid zijn, wil je iets doen met politiek. Dit is ook het geval in de Tweede Kamer, veel mensen zijn

hoogopgeleid en dus hebben laagopgeleide mensen niet echt een kans meer.

Afnemende invloed van het parlementDe machtsverhouding laat zien dat tussen regering en parlement vaak de regering wint en het parlement aan het kortste eind trekt.

Minder autonomieDoor internationale handel heeft bijvoorbeeld Nederland minder zelf in de hand en wordt het vaak al gedaan. De zeggenschap is een beetje weg en dat allemaal dankzij de o zo liefdevolle Europese Unie.

PARAGRAAF 9.2 – POLITIEKE PARTICIPATIEVroeger MOEST je stemmen. Nu is dat niet meer zo. Laten we gaan kijken naar deze zuigende onzin paragraaf!!

Opkomstpercentage In 2012 bracht 74,6 procent van de kiezers zijn stem uit voor de Tweede Kamer. Vaak is het in provincies nog veel minder. De opkomst van stemgerechtigden in gemeenten verschillen vaak grandioos. Wat nou als de opkomst zo laag is dat je er niks mee kunt?

Lage opkomstEen lage opkomst is dramatisch, om een aantal redenen: Je kan een minder goede afspiegeling maken Het brengt de representativiteit van het gekozen bestuur in gevaar Gevolg daarvan: verlies van legitimiteit

Er worden vaak nogal vage verklaringen gegeven voor lage opkomsten, misschien omdat het mooi weer was, of juist niet? Sommigen boeit het helemaal niet wie er gekozen wordt.

Politieke (des)interesseSoms zijn burgers het gewoon helemaal nergens mee eens. Vaak zijn dat die types die in jogging broeken van Adidas over de stoep slenteren met een koptelefoon op hun bolle hoofd en die arrogant kauwgom lopen te kanen en af en toe tegen een steentje aantrappen. Ze reageren daar zowel passief als actief op. Een politiek passieve houding is de houding van “het heeft toch allemaal geen zin”. Dat zijn vaak mensen die hun standpunten niet precies terugzien in het beleid. Ook kan het zijn dat hun leefomgeving net zo

denkt als zij: ze haten allemaal politiek. Ook kan je een gebrek aan zelfvertrouwen hebben, en dingen uitkramen zoals “ze luisteren toch niet naar zo’n sneu persoon als ik!” Je kun ook laten zien dat je het niet eens bent door politiek actief te worden. Dat zijn van die mensen die hun zin altijd zo doordraven, van die mensen met een veel te grote bril en die het altijd beter weten dan jij. Vaak zien zij politiek als zelfontplooiing en doen ze alsof ze supergoed zijn in politiek. (als je dit trouwens niet gelooft, dat dit waar is, lees het stuk op bladzijde 130 en verbaas jezelf. Ik heb het alleen wat gedramatiseerd, maar eigenlijk staat dit er wel gewoon)

Politieke participatieJe hoeft niet alleen te stemmen om politiek deel te nemen. Je kunt ook andere dingen doen. Politicoloog kun je bijvoorbeeld worden. Lijk je een beetje op dat brillentypetje. Vaak zijn hogeropgeleiden meer geïnteresseerd in politiek.

Het belang van participatieEn nu even serieus, het belang van participatie. Het is heel belangrijk. Electorale participatie heeft directe invloed op de verdeling van de macht en op de vorm van regering. Niet-electorale participatie, zoals het meedoen aan een demonstratie, is belangrijk om je stem te laten horen en het te laten belanden op de politieke agenda. Vaak voelen burgers zich ongehoord, maar doen ze er ook niet zoveel voor. Dus kom op, kom van die stoel/bank/ uit je bed en doe iets!

PARAGRAAF 9.3 – POLITIEKE VERNIEUWINGOm de afstand tussen burger en politici te beperken, proberen politici dingen op te stellen zoals referendums, een interview met de gekozen premier enzovoort. Let’s read together!

ReferendumEens per vier jaar wordt die kolere stem door de bus gekieperd, en dan is ’t weer voorbij. In die vier jaar kunnen er heel wat dingen gebeuren. Soms wordt er bij een belangrijke kwestie de mening van het volk gevraagd door middel van een referendum. Denk aan het referendum van de Oekraïne: wel of niet bij de EU proppen? Sommige dingen zijn gewoon niet geschikt voor een referendum, zoals de vraag of belasting omlaag moet ofzo.

De afschaffing van de Eerste KamerDe meerwaarde van de Eerste Kamer is ook een beetje weggevallen, omdat de Eerste Kamer vaak een beetje hetzelfde kiest als de Tweede Kamer. Dus het is ook logisch dat men het gevoel heeft dat het totaal geen nut heeft. De Eerste Kamer heet ook wel de Kamer van reflectie.

De invoering van een kiesdrempel

Onze oosterburen hebben ‘m al, maar wij nog niet. Een kiesdrempel zorgt ervoor dat er minder partijen in het parlement worden vertegenwoordigd. Zo zijn debatten korter en levendiger.

Gekozen premierDe premier is niet door het volk gekozen, dus veel mensen vinden ‘m maar niks. Politieke betrokkenheid is niet gegarandeerd.

Gekozen burgemeesterIn Nederland worden burgemeesters door de regering benoemd. Sommigen vinden dat de burgers zelf een burgemeester zouden moeten kiezen. Ook D66 denkt dat.

Uitbreiding van parlementaire bevoegdhedenMinisters hebben in het huidige systeem de mogelijkheid om moties niet uit te voeren. Het ontnemen van deze bevoegdheid zou het parlement meer macht kunnen geven, door hun zin door te douwen. Ook een voorbeeldje, het indienen van wetsvoorstellen. Ministers worden vaak geholpen door ambtenaren van het parlement. Deze ambtelijke fractieondersteuning, zoals dat zo mooi heet, zou je kunnen uitbreiden.

Invoering meerderheids- of districtenstelselWe weten gelukkig allemaal wat dit nu is. Nederland kent het evenredige kiesstelsel. Een districten- of meerderheidsstelsel bevordert de band tussen kiezer en gekozene, omdat deze direct is gekozen. Ook kan het zijn dat er minder partijen zullen zijn met het invoeren van deze stelsels.