WERELD

5 havo 1 Globalisering § 1-45 havo 1 Globalisering § 1-2

De wereld verandert en Shanghai loopt voorop

Hoe blijkt uit elke afbeelding dat de wereld verandert?

Proces waarbij verwevenheid tussen gebieden en samenlevingen op Aarde toeneemt. Dimensies: - politiek

- cultureel- sociaal- economisch

Beïnvloedt ruimte en functie van gebieden

Globalisering

Globalisering

dimensie mogelijke ontwikkeling

economisch mengcultuur

sociaal wereldstaat

politiek wereld-gemeenschap

cultureel wereldmarkt

Proces waarbij de vervlechting tussen gebieden en samenlevingen op aardetoeneemt.

Vier dimensies van globalisering. Welke ontwikkeling hoort bij welke dimensie?

Globalisering of Mondialisering

Bekijk het fragment over de toenemende invloed van China in de wereld en in Europa

a. Om welke dimensie ging het hier?b. Wat heeft dit met globalisering te maken?

Aardrijkskunde website

• Proces verloopt sneller dan ooit

• Globalisering raakt meer gebieden en mensen dan ooit

• Globalisering speelt op meer terreinen dan ooit

• Globalisering is complexer dan ooit

Globalisering

Wordt de wereld een dorp?

Tijd-ruimtecompressie: proces waarbij tijd en ruimte in elkaar worden gedrukt

1600

1850

1920

1950

1975

2000

De wereld wordt kleiner

Vervlechting

Global village

Start:

Ontdekkingsreizen 16e eeuw

Na 1980:

Stroomversnelling– Opkomst MNO’s– Wegvallen handelsbelemmering (EU/NAFTA)– Ontwikkeling technologie

Globalisering iets nieuws?

Opkomst mno’s

Hoe dragen mno’s bij aan de globalisering?

Snelle ontwikkeling transporttechnologie

Sneller

Groter

Goedkoper

-reistijden sterk verlaagd-reiskosten verlaagd-infrastructuur sterk verbeterd

Toename uitwisseling van goederen

Groei van wereldhandel

Verbetering informatie- en communicatietechnologie

A

C

B

Wat is het verband tussen A,B en C? Gebruik het begrip communicatietechnologie.

Opening Wall street

AEX

Handelsgrenzen verdwijnen

Globalisering en strenge grenscontroles gaan slecht samen

Voorbeeld EU

Voor Na

1. Wat zijn de twee verschillen en wat heeft dit met globalisering te maken?2. Wat verandert er aan de geografische mobiliteit? Let op de economische

en sociale dimensie

Sinds jaren ’80 belangrijke sturende rol in globalisering door MNO’s

Vestigen (delen van het bedrijf) daar waar de meeste winst te behalen is

Van belang zijn vestigingsplaats- / locatie- factoren

Globalisering

Locatiefactoren

A arbeidsmarkt

B ligging

C nabijheid (groeiende) afzetmarkt

D politieke stabiliteit van een land

E gunstige vestigingsvoorwaarden

Mainport Rotterdam: internationale draaischijf

Beredeneer waarom de haven van Rotterdam sterk van de globalisering profiteert ?

Beleid MNO’s

2 processen;

- offshoring= deel van de productie gaat naar semiperifere landen - outsourcing= onderdelen worden bestelt in semiperifere landen

Productieketen verspreid zich over de hele wereld

Bedrijven gingen (nog)niet naar perifere landen vanwege slechte infrastructuur en onstabiel politiek klimaat

‘Think Global, Act Local’

Globalisering:aanhaken of achterblijven

Geef een verklaring voor elk legendateken.

Economische globalisering: productie

5 havo 1 Globalisering § 3

Eonomische globalisering

Oorzaken voor economische globalisering

• Liberalisering/deregulering van de ` wereldhandel > vrijhandel > vrije markt leidend economisch principe

• Opkomst mno’s

Ondersteund door:

• snelle opkomst informatie- en transporttechnologie•beperking handelsbelemmeringen tussen landen als gevolg van:

• invloed WTO, EU• instorten Sowjetunie• toetreding China tot WTO

Productieketen (live tekening)

MNO: ‘Think global, act local’.

Globalisering is het proces waarbij de verwevenheid tussen gebieden toeneemt o.a. door de opdeling van de productieketen. Leg dat uit aan de hand van deze bron.

MNO: ‘Think global, act local’.

Leg uit waarom de route van de wereldreis van de spijkerbroek zo verloopt.

Verklaar de titel van deze dia

Groei productie en export

Leg de getoonde ontwikkeling uit. Gebruik in je antwoord de begrippen;• globalisering • productieketen• handelsvolume

Prijsontwikkeling

Hoe noem je de getoonde ontwikkeling?

Welke type landen in het wereldsysteem hebben het meeste last van deze ontwikkeling? Licht je antwoord toe.

Welke grondstoffen onttrekken zich aan de getoonde ontwikkeling?

Stijgende graanprijzen

Na 2000 stijgen de grondstofprijzen onder andere voor voedsel. Noem daar een demografische en een economische reden voor

Wie zijn de winnaars en wie de verliezers van deze ontwikkeling?

Internationale arbeidsverdeling verschuift

A

B

Welk figuur hoort bij een centrumland en welk bij een land in de semiperferie?

Maakindustrie schuift voor een deel uit naar de semiperferie

Andere tijden, andere taken.

Detroit: opkomst en vervalBegin jaren vijftig was Detroit met 2 miljoen inwoners de vierde stad van de VS. De grootste autostad ter wereld was een symbool voor the American dream: mooie buitenwijken, snelwegen, moderne winkelcentra,de glittering van neonreclame en massaproductie. In de jaren zeventig zet het verval in. De auto- en verwante industrie verdwijnt voor een groot deel. Detroit is nu een van de meeste criminele en armste steden van de VS. Het inwonertal is gehalveerd, 81 procent van de bevolking is zwart,chique buurten zijn vervallen wijken.

Hoe noem deze ontwikkeling?

Andere tijden, andere taken.

Detroit: opkomst en vervalBegin jaren vijftig was Detroit met 2 miljoen inwoners de vierde stad van de VS. De grootste autostad ter wereld was een symbool voor the American dream: mooie buitenwijken, snelwegen, moderne winkelcentra,de glittering van neonreclame en massaproductie. In de jaren zeventig zet het verval in. De auto- en verwante industrie verdwijnt voor een groot deel. Detroit is nu een van de meeste criminele en armste steden van de VS. Het inwonertal is gehalveerd, 81 procent van de bevolking is zwart,chique buurten zijn vervallen wijken.

Beredeneer hoe Detroit slachtoffer van de globalisering kan zijn

Winnaars!

Zitten we nog wel goed in Nederland?

Wat wil deze cartoon duidelijk maken?

Noem twee redenen waarom deze mno voor China als locatie voor een bedrijfsonderdeel kiest.

Mitsubishi Born: over en sluiten!

In 2012 besluit de Japanse autofabrikant Mitsubishi haar productieafdeling in Born, Limburg te sluiten. Bekijk het videofragment.http://nos.nl/artikel/337707-mitsubishi-bevestigt-sluiting-nedcar.html

Wat heeft dit met globalisering te maken?

Tegelijk met het bericht over de sluiting meldt het hoofdkantoor in Japan, dat er een nieuwe autofabriek gebouwd wordt in Thailand. Wat zijn twee redenen waarom men in Nederland een bedrijf sluit en in Thailand opent?

Economische globalisering: handel.

5 havo 1 Globalisering § 4

Snelle toename wereldhandel

Oorzaken groei wereldhandel

• Liberalisering/deregulering van de wereldhandel >vrijhandel>vrije markt . leidend economisch principe• Opkomst mno’s > vormen mondiale netwerken

Ondersteund door:• snelle opkomst informatie - en transporttechnologie• beperking handelsbelemmeringen tussen landen als gevolg van:

• invloed WTO, EU• instorten Sovjet Unie• toetreding China tot WTO

Snelle ontwikkeling transport- en communictie

Sneller

Groter

Goedkoper

Overal

Transport en communicatie in hoogste versnelling

Gevolgen:

• Sommige gebieden op aarde sterk met elkaar verbonden> fast world. Andere gebieden zijn veel minder goed verbonden> slow world

Tegenstelling speelt op meerdere schaalniveaus

• Wereldhandel en stromen van goederen en diensten sterk gegroeid

Tempo tijd-ruimtecompressie verschilt per regio

De monteur zegt: ’’… De ontwikkelingswerker vraagt: ”…

Fast world meets slow world?

Globalisering; patroon op nationaal niveau

Ook hier sprake van fast world en slowworld, door:

• Fragmentarische modernisering= proces waarbij modernisering maar in bepaalde gebieden of sectoren van de economie doordringt.

Ontwikkeling altijd schoksgewijs

Vb. EPZ, IT in India

Globalisering bevordert de fragmentarische modernisering

China 2007:even schakelen!

India 2007: een land van twee snelheden

Vervlechting maar… Triade blijft de machtigste

Verschuiving richting Pacific Rim = Global shift

Globalisering; de gevolgenVerbrokkeling en eenwording

Sinds 1970:

• Global shift= verschuiving van econ. en pol. zwaartepunt (van Atl. Oceaan naar Grote Oceaan)

• Triadisering= ontstaan van 3 belangrijke econ. Machtsblokken- Nu ook Japan + NIC’s

• Ook witteboordbanen verdwijnen naar het Oosten

In veel westerse landen

de-industrialisatie ontstaan verouderde industriegebieden armoede / werkloosheid

Globalisering; de gevolgenVerbrokkeling en eenwording

Dreiging vanuit de Pacific Rim?

Hoe blijkt vervlechting uit dit beeld?

Containervervoer

Een van de drukste containerlijnen is die tussen Shanghai en Los Angeles. Leg uit hoe dat komt en gebruik de theorie van Ullman.

Zie eventueel volgende slide om je te helpen

Leg met de theorie van Ullman de verbinding uit tussen Shanghai en Los Angeles

Wereldhandel

Welke uitspraak(en) is/zijn juist?A global shift is zichtbaarB triade beheerst de wereldhandelC goederenproductie is grote in Europa dan in VSD Afrika hoort tot de slow world

Interactietheorie van Ullman

Interactie tussen gebieden komt op gang onder drie voorwaarden. Welke drie en bedenk steeds een voorbeeld.

Complementariteit

Transporteerbaarheid

Geen tussenliggende mogelijkheden

Interactietheorie van Ullman

A Leg met de theorie van Ullman uit dat er een olietransport op gang komt tussen Japan en Indonesië.Gebruik alle elementen uit de theorie

B Leg nu met de interactietheorie uit waarom Indonesië als olieleverancier van Japan wordt vervangen door China