Rechtsstaat

H1: Idee en oorsprong van de rechtsstaat

Inleiding

Rechtsstaat

1. Idee en oorsprong van de rechtsstaat

2. De grondwet en de grondrechten

3. Trias Politica: scheiding of evenwicht van machten ?

4. De rechtsorde

5. Het strafproces in een rechtsstaat

6. Het strafrecht

7. Crimineel gedrag: oorzaken en bestrijding

8. Burgerlijk recht en rechtsbescherming

9. Grenzen van de rechtsstaat

H1: Idee en oorsprong van de rechtsstaat

Vragen bij dit hoofdstuk:

Wat is de betekenis van de rechtsstaat ? Hoe is de rechtsstaat ontstaan ?

Oefening 12 – pagina 22

H1: Idee en oorsprong van de rechtsstaat

6 mei 2002

2 november 2004

H1: Idee en oorsprong van de rechtsstaat

1.1 Wat is een rechtsstaat ?

Overheid grijpt in als burgers geweld gebruiken tegen elkaar.

Maar: overheid mag ook niet alles

Nederland is democratische rechtsstaatdemocratisch: volk mag meebeslissen

rechtsstaat: bescherming, ook tegen machtshebbers

http://nos.nl/artikel/667354-ja-nederland-is-een-rechtsstaat.html

H1: Idee en oorsprong van de rechtsstaat

1.1 Wat is een rechtsstaat ?

definitie:

Een rechtsstaat is een staat waarin de burgers met grondrechten worden beschermd tegen macht en willekeur door de overheid.

Sociaal contract tussen burgers en (gekozen) bestuurders. rechten plichten

H1: Idee en oorsprong van de rechtsstaat

1.2 Beginselen van de rechtsstaat

Een rechtsstaat heeft 3 uitgangspunten:

1. trias politica

2. grondrechten

3. legaliteitsbeginsel

H1: Idee en oorsprong van de rechtsstaat

1.2 Beginselen van de rechtsstaat

Een rechtsstaat heeft 3 uitgangspunten:

1. trias politica

2. grondrechten

3. legaliteitsbeginsel

H1: Idee en oorsprong van de rechtsstaat

Lodewijk XIV:

L’etat, c’est moi !

H1: Idee en oorsprong van de rechtsstaat

Montesquieu (1689 – 1755)

Trias politica• wetgevende macht• uitvoerende macht• Rechtsprekende macht

“scheiding der machten”

H1: Idee en oorsprong van de rechtsstaat

Wetgevende macht • regering• parlement

H1: Idee en oorsprong van de rechtsstaat

Uitvoerende macht • regering (verantw.)• ambtenaren• instanties

H1: Idee en oorsprong van de rechtsstaat

Rechtelijke macht• onafhankelijke rechters

H1: Idee en oorsprong van de rechtsstaat

1.2 Beginselen van de rechtsstaat

Een rechtsstaat heeft 3 uitgangspunten:

1. trias politica

2. grondrechten

3. legaliteitsbeginsel

H1: Idee en oorsprong van de rechtsstaat

Franse revolutie:

1789vrijheid

gelijkheid

broederschap

einde absolute monarchie

H1: Idee en oorsprong van de rechtsstaat

Franse revolutie:

1789vrijheid

gelijkheid

broederschap

einde absolute monarchie

Wat heeft het gebracht ?

Constitutionele monarchie

Grondwet

bescherming godsdienstvrijheid

vrijheid van meningsuiting

vrijheid van vereniging en vergadering

H1: Idee en oorsprong van de rechtsstaat

Grondrechten

Rechten die zo fundamenteel zijn voor de vrijheid, de ontplooiing, het welzijn en de bescherming van het individu en groepen, dat ze in de grondwet zijn vastgelegd.

H1: Idee en oorsprong van de rechtsstaat

1.2 Beginselen van de rechtsstaat

Een rechtsstaat heeft 3 uitgangspunten:

1. trias politica

2. grondrechten

3. legaliteitsbeginsel

H1: Idee en oorsprong van de rechtsstaat

Dictatuur

Een dictatuur is een regeringsvorm waarin absolute macht doorgaans bij één persoon (een dictator) of een kleine groep mensen berust.

H1: Idee en oorsprong van de rechtsstaat

Dictatuur

Een dictatuur is een regeringsvorm waarin absolute macht doorgaans bij één persoon (een dictator) of een kleine groep mensen berust.

Kenmerken: regels worden bepaald door machtshebbers weinig vrijheden voor burgers tegenstanders worden vervolgd geen persvrijheid geen vrijheid van meningsuiting

H1: Idee en oorsprong van de rechtsstaat

Rechtsstaat

precies tegenovergestelde:

bestuurders zijn gebonden aan maat en regel

zijn gebonden aan wetten (regels) kunnen geen straffen opleggen zonder onafhankelijke rechter moeten rekening houden met minderheden

H1: Idee en oorsprong van de rechtsstaat

Legaliteitsbeginsel

De overheid mag alleen beperkingen opleggen aan de vrijheid van burgers als die beperkingen in wetten zijn vastgelegd en voor iedereen gelden.

H1: Idee en oorsprong van de rechtsstaat

1.2 Beginselen van de rechtsstaat

Een rechtsstaat heeft 3 uitgangspunten:

1. trias politica

2. grondrechten

3. legaliteitsbeginsel

Oefening 10 – pagina 21Oefening 11 – pagina 21

H1: Idee en oorsprong van de rechtsstaat

1.3 Na de tweede wereldoorlog

Na ervaringen WO2 > oprichting Verenigde Naties

1948 - Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (UVRM)

1950 – Europees Verdrag van de Rechten van de Mens (EVRM)

H1: Idee en oorsprong van de rechtsstaat

1.3 Na de tweede wereldoorlog

Door UVRM en EVRM verbetering mensenrechten.

Mensenrechten vastgelegd in grondwet

filmpje mensenrechten

H1: Idee en oorsprong van de rechtsstaat

huiswerk

begrippenlijst hoofdstuk 1 opdrachten hoofdstuk 1

links http://nl.wikipedia.org/wiki/Volkert_van_der_Graaf http://nl.wikipedia.org/wiki/Mohammed_Bouyeri http://www.nederlandrechtsstaat.nl/grondwet/artikel.html?artikel=1##artikel1 http://www.prodemos.nl/Kenniscentrum/Informatie-over-politiek/Wat-is-een-rechtsstaat http://www.rechtvoorjou.nl/drempelsweg/3.0/Wat-is-een-democratische-rechtsstaat.html http://nieuwsuur.nl/onderwerp/605699-loopt-de-nederlandse-rechtsstaat-gevaar.html http://www.omroepwnl.nl/video/detail/WNL-Op-Zondag-28-september__POW_00848686