28 oktober 20101 Studiedag ’Lichthinder – effecten en oplossingen’ Algemene begrippen en...

28 oktober 2010 1Studiedag ’Lichthinder – effecten en oplossingen’

Algemene begrippen en situering lichthinder

Johan VandewallePreventie Lichthinder vzw


De wereld ‘s nachts


Europa ‘s nachts


Vlaanderen ‘s nachts


Definities

Het verschil tussen lichthinder en lichtvervuiling

Lichthinder is de overlast veroorzaakt door kunstlicht, als regelrechte verblinding, als verstorende factor bij het verrichten van avondlijke of nachtelijke activiteiten, of als bron van onbehagen. Een bijzonder gevoelige groep voor lichthinder zijn de astronomen. Ook dieren ondervinden lichthinder door versnippering en beïnvloeding van hun leefgebied en verstoring van hun bioritme. Voor planten werden weinig of geen nadelige effecten vastgesteld met uitzondering van vorstschade door het langer vasthouden van de bladeren in de herfst.


Definities

Lichtvervuiling volgens MIRA: is de verhoogde helderheid van de nachtelijke omgeving door overmatig en verspillend gebruik van kunstlicht.

Lichtvervuiling wetenschappelijk: Is een wijziging van lichtniveau’s in de buitenlucht als gevolg van kunstmatige verlichting.

Lichtvervuiling volgens UNESCO: Elke introductie van licht door de mens, direct of indirect, van kunstmatig licht naar de omgeving


Definities


Verschillende vormen

• Lichtkoepel• Verblinding (glare)• Doorbraak (tresspass)• Verspilling


Lichtkoepel


Verblinding (glare)


Doorbraak (tresspass)


Verspilling


Duidelijk en veilig?


Energieverbruik

• Wie is verantwoordelijk?• Wat is het energieverbruik?• Wat kan er verbeteren?


Bronnen van lichthinder en lichtvervuiling

Aandeel van de doelgroepen in de hoeveelheid buitenverlichting

verkeer en vervoer =openbare verlichting

cijfers: MIRA-S 2000


Energieverbruik

Aandeel van de doelgroepen in de hoeveelheid buitenverlichting

verkeer en vervoer =openbare verlichting

cijfers: MIRA-S 2000Industrie = zonder

elektriciteitsproductie

opw aarts gestraald vermogen (MW)

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

1996 1997 2000

overige

handel & diensten

verkeer & vervoer

landbouw

industrie*

bevolking


Wegverlichting

• “De wegverlichting in Vlaanderen zorgt bij benadering voor genoeg licht om het hele Vlaamse grondgebied te verlichten tot ongeveer drie keer het vollemaan-niveau.”(MIRA-T 2007)


Wegverlichting

Vlaanderen:• 867 km snelwegen → gedoofd vanaf medio

2011• 6.007 km gewestwegen• 62.250 km gemeentelijke wegen


Besparingsmaatregelenopenbare verlichting

Maatregel Jaarlijkse energiebesparing

% van het verbruik

Lampen vervangen 48,4 GWh 7,3 %

Lampen vervangen met lager vermogen

152,9 Gwh 23,2 %

Armaturen en lampen vervangen met lager vermogen

142,5 GWh 21,6 %

Doven tussen 24 u en 6 u 304,1 GWh 47,1 %

2 laatste maatregelen gelijktijdig 377,8 GWh 58,6 %

Bron: MIRA-S 2000• Cijfers op basis van de geînstalleerde openbare verlichting in 1999


Investeren loont de moeite

Bron: MIRA-S 2000• Besparing op basis van energiebesparing uit MIRA-S, herberekend op basis van

de elektriciteitstarieven van januari 2009• Investering op basis van de investering uit MIRA-S, herberekend op basis van de

index van de consumptieprijzen van december 2008 en een verhoging van 10% (nieuwe technologie is duurder)

maatregeljaarlijkse

besparinginvestering terugverdientijd

armat. & lamp. vervangen met lager vermogen

36,8 milj. € 192,9 milj. € 5 jaar en 3 maanden

doven tussen 24 en 6 u 78,6 milj. € 19,3 milj. € 3 maanden

armat. & lamp. vervangen met lager vermogen en doven tussen 24 en 6 u

97,6 milj. € 212,2 milj. € 2 jaar en 2 maanden


Wat een verspilling !

Bron: MIRA-S 2000

Verbruik straatverlichting:

550 GWh

Opgestraald vermogen:

35 MW

Branduren/jaar: 4.366 uVerspild verbruik (dat niet nuttig gebruikt wordt):

147 GWh > 25% = jaarverbruik 42.000 gezinnen

CO2 uitstoot: 100.000 ton CO2


ReclameverlichtingWat wordt er verlicht? Het reclamepaneel of de

hemel?


ReclameverlichtingSlechte

voorbeelden


KlemtoonverlichtingDe brug of de hemel verlicht?

links vroeger, rechts nu


KlemtoonverlichtingHet gebouw of de hemel

verlicht?


Terreinverlichting

• Sportveldverlichting• Parkeerpleinverlichting• Verlichting van bedrijfsterreinen• …


TerreinverlichtingWordt enkel het terrein verlicht?


TerreinverlichtingVoetbalveld in Sinaai (Sint-Niklaas) vroeger

(links) en nu (rechts)


Verlichting bedrijfsterreinen


Assimilatieverlichting


Particuliere verlichting


Regelgeving: art. 80 Wegcode

• Bestuurders niet verblinden of in dwaling brengen

• Verkeersborden (zelfs gedeeltelijk) voorstellen of nabootsen

• Binnen 75 m van verkeerslichten op minder dan 7 m boven de grond rode of groene tint geven aan reclameborden, uithangborden of inrichtingen


Regelgeving: Vlarem II en hoe Milieuinspectie daar

mee omgaat• Op basis van het Milieu

handhavingsrapport 2003 van de afdeling Milieu-inspectie. http://www.mina.be/uploads/MHHR_2003.pdf

• Hoofdstuk 7: Opvolging en eigen initiatief http://www.mina.be/uploads/MHHR_2003-07.pdf



mee omgaatMI ziet de bestrijding van lichthinder,

afkomstig van hinderlijke inrichtingen, als een belangrijke uitdaging voor de toekomst… Ervaring met lichtcontroles leert dat, ondanks de beperkte bepalingen die hierover in Vlarem II staan en ondanks het gebrek aan duidelijke verlichtingsnormen en –standaarden, lichthinder relatief makkelijk te saneren is.



mee omgaat• Deel 4: Algemene

milieuvoorwaarden voor ingedeelde inrichtingen. Hoofdstuk 4.6 Beheersing van hinder door licht

• Deel 6: Milieuvoorwaarden voor niet-ingedeelde inrichtingen. Hoofdstuk 6.3 Beheersing van hinder door licht.

• Beiden hebben zelfde artikelen

Alle artikels rond lichthinder zijn voor iedereen van toepassing



mee omgaat• .0.1: De

exploitant treft de nodige maatregelen om lichthinder te voorkomen;



mee omgaat• .0.2: Het gebruik

en de intensiteit is beperkt tot de noodwendig-heden inzake uitbating en veiligheid;



mee omgaat• Hierbij hanteert MI volgende

principes:– Bij activiteit: het gebruik van de

intensiteit van de lichtbronnen in open lucht zijn beperkt tot de noodwendigheden inzake uitbating en veiligheid. De verlichting is dermate geconcipieerd dat niet-functionele lichtoverdracht naar de omgeving maximaal wordt beperkt;

– Bij non-activiteit: geen licht.



mee omgaat• De term ‘veiligheid’ in de wetgeving

verwijst in deze context echter naar de bescherming van de integriteit van personen en niet naar beveiliging tegen inbraak (citaat antwoord minister leefmilieu op parlementaire vraag).

• Anti-diefstalverlichting behoort dus niet tot de noodwendigheden inzake ‘veiligheid’.



mee omgaat• .0.2: niet

functionele lichtoverdracht naar de omgeving wordt beperkt



mee omgaat• .0.3: Klemtoon-

verlichting wordt enkel op de inrichting gericht



mee omgaat• Sky-Tracer =

klemtoonverlichting



mee omgaat• .0.4:

Lichtreclame mag de intensiteit van de openbare verlichting niet overtreffen



mee omgaat• Openbare verlichting

eveneens onderhevigaan VLAREM.


Meer info regelgeving

• Brochures Ministerie van de Vlaamse gemeenschap: “Publiciteit zonder lichtvervuiling”

• “Openbare wegverlichting zonder lichthinder”

www.lne.be/themas/hinder-en-risicos/lichthinder/onderzoek/publicaties

28 oktober 20101 Studiedag ’Lichthinder – effecten en oplossingen’ Algemene begrippen en...

Documents

Transcript of 28 oktober 20101 Studiedag ’Lichthinder – effecten en oplossingen’ Algemene begrippen en...