28 oktober 2010 1Studiedag ’Lichthinder – effecten en oplossingen’
Algemene begrippen en situering lichthinder
Johan VandewallePreventie Lichthinder vzw
28 oktober 2010 2Studiedag ’Lichthinder – effecten en oplossingen’
De wereld ‘s nachts
28 oktober 2010 3Studiedag ’Lichthinder – effecten en oplossingen’
Europa ‘s nachts
28 oktober 2010 4Studiedag ’Lichthinder – effecten en oplossingen’
Vlaanderen ‘s nachts
28 oktober 2010 5Studiedag ’Lichthinder – effecten en oplossingen’
Definities
Het verschil tussen lichthinder en lichtvervuiling
Lichthinder is de overlast veroorzaakt door kunstlicht, als regelrechte verblinding, als verstorende factor bij het verrichten van avondlijke of nachtelijke activiteiten, of als bron van onbehagen. Een bijzonder gevoelige groep voor lichthinder zijn de astronomen. Ook dieren ondervinden lichthinder door versnippering en beïnvloeding van hun leefgebied en verstoring van hun bioritme. Voor planten werden weinig of geen nadelige effecten vastgesteld met uitzondering van vorstschade door het langer vasthouden van de bladeren in de herfst.
28 oktober 2010 6Studiedag ’Lichthinder – effecten en oplossingen’
Definities
Lichtvervuiling volgens MIRA: is de verhoogde helderheid van de nachtelijke omgeving door overmatig en verspillend gebruik van kunstlicht.
Lichtvervuiling wetenschappelijk: Is een wijziging van lichtniveau’s in de buitenlucht als gevolg van kunstmatige verlichting.
Lichtvervuiling volgens UNESCO: Elke introductie van licht door de mens, direct of indirect, van kunstmatig licht naar de omgeving
28 oktober 2010 7Studiedag ’Lichthinder – effecten en oplossingen’
Definities
28 oktober 2010 8Studiedag ’Lichthinder – effecten en oplossingen’
Verschillende vormen
• Lichtkoepel• Verblinding (glare)• Doorbraak (tresspass)• Verspilling
28 oktober 2010 9Studiedag ’Lichthinder – effecten en oplossingen’
Lichtkoepel
28 oktober 2010 10Studiedag ’Lichthinder – effecten en oplossingen’
Lichtkoepel
28 oktober 2010 11Studiedag ’Lichthinder – effecten en oplossingen’
Verblinding (glare)
28 oktober 2010 12Studiedag ’Lichthinder – effecten en oplossingen’
Verblinding (glare)
28 oktober 2010 13Studiedag ’Lichthinder – effecten en oplossingen’
Doorbraak (tresspass)
28 oktober 2010 14Studiedag ’Lichthinder – effecten en oplossingen’
Verspilling
28 oktober 2010 15Studiedag ’Lichthinder – effecten en oplossingen’
Duidelijk en veilig?
28 oktober 2010 16Studiedag ’Lichthinder – effecten en oplossingen’
Energieverbruik
• Wie is verantwoordelijk?• Wat is het energieverbruik?• Wat kan er verbeteren?
28 oktober 2010 17Studiedag ’Lichthinder – effecten en oplossingen’
Bronnen van lichthinder en lichtvervuiling
Aandeel van de doelgroepen in de hoeveelheid buitenverlichting
verkeer en vervoer =openbare verlichting
cijfers: MIRA-S 2000
28 oktober 2010 18Studiedag ’Lichthinder – effecten en oplossingen’
Energieverbruik
Aandeel van de doelgroepen in de hoeveelheid buitenverlichting
verkeer en vervoer =openbare verlichting
cijfers: MIRA-S 2000Industrie = zonder
elektriciteitsproductie
opw aarts gestraald vermogen (MW)
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
1996 1997 2000
overige
handel & diensten
verkeer & vervoer
landbouw
industrie*
bevolking
28 oktober 2010 19Studiedag ’Lichthinder – effecten en oplossingen’
Wegverlichting
• “De wegverlichting in Vlaanderen zorgt bij benadering voor genoeg licht om het hele Vlaamse grondgebied te verlichten tot ongeveer drie keer het vollemaan-niveau.”(MIRA-T 2007)
28 oktober 2010 20Studiedag ’Lichthinder – effecten en oplossingen’
Wegverlichting
Vlaanderen:• 867 km snelwegen → gedoofd vanaf medio
2011• 6.007 km gewestwegen• 62.250 km gemeentelijke wegen
28 oktober 2010 21Studiedag ’Lichthinder – effecten en oplossingen’
Besparingsmaatregelenopenbare verlichting
Maatregel Jaarlijkse energiebesparing
% van het verbruik
Lampen vervangen 48,4 GWh 7,3 %
Lampen vervangen met lager vermogen
152,9 Gwh 23,2 %
Armaturen en lampen vervangen met lager vermogen
142,5 GWh 21,6 %
Doven tussen 24 u en 6 u 304,1 GWh 47,1 %
2 laatste maatregelen gelijktijdig 377,8 GWh 58,6 %
Bron: MIRA-S 2000• Cijfers op basis van de geînstalleerde openbare verlichting in 1999
28 oktober 2010 22Studiedag ’Lichthinder – effecten en oplossingen’
Investeren loont de moeite
Bron: MIRA-S 2000• Besparing op basis van energiebesparing uit MIRA-S, herberekend op basis van
de elektriciteitstarieven van januari 2009• Investering op basis van de investering uit MIRA-S, herberekend op basis van de
index van de consumptieprijzen van december 2008 en een verhoging van 10% (nieuwe technologie is duurder)
maatregeljaarlijkse
besparinginvestering terugverdientijd
armat. & lamp. vervangen met lager vermogen
36,8 milj. € 192,9 milj. € 5 jaar en 3 maanden
doven tussen 24 en 6 u 78,6 milj. € 19,3 milj. € 3 maanden
armat. & lamp. vervangen met lager vermogen en doven tussen 24 en 6 u
97,6 milj. € 212,2 milj. € 2 jaar en 2 maanden
28 oktober 2010 23Studiedag ’Lichthinder – effecten en oplossingen’
Wat een verspilling !
Bron: MIRA-S 2000
Verbruik straatverlichting:
550 GWh
Opgestraald vermogen:
35 MW
Branduren/jaar: 4.366 uVerspild verbruik (dat niet nuttig gebruikt wordt):
147 GWh > 25% = jaarverbruik 42.000 gezinnen
CO2 uitstoot: 100.000 ton CO2
28 oktober 2010 24Studiedag ’Lichthinder – effecten en oplossingen’
ReclameverlichtingWat wordt er verlicht? Het reclamepaneel of de
hemel?
28 oktober 2010 25Studiedag ’Lichthinder – effecten en oplossingen’
ReclameverlichtingSlechte
voorbeelden
28 oktober 2010 26Studiedag ’Lichthinder – effecten en oplossingen’
KlemtoonverlichtingDe brug of de hemel verlicht?
links vroeger, rechts nu
28 oktober 2010 27Studiedag ’Lichthinder – effecten en oplossingen’
KlemtoonverlichtingHet gebouw of de hemel
verlicht?
28 oktober 2010 28Studiedag ’Lichthinder – effecten en oplossingen’
Terreinverlichting
• Sportveldverlichting• Parkeerpleinverlichting• Verlichting van bedrijfsterreinen• …
28 oktober 2010 29Studiedag ’Lichthinder – effecten en oplossingen’
TerreinverlichtingWordt enkel het terrein verlicht?
28 oktober 2010 30Studiedag ’Lichthinder – effecten en oplossingen’
TerreinverlichtingVoetbalveld in Sinaai (Sint-Niklaas) vroeger
(links) en nu (rechts)
28 oktober 2010 31Studiedag ’Lichthinder – effecten en oplossingen’
Verlichting bedrijfsterreinen
28 oktober 2010 32Studiedag ’Lichthinder – effecten en oplossingen’
Verlichting bedrijfsterreinen
28 oktober 2010 33Studiedag ’Lichthinder – effecten en oplossingen’
Assimilatieverlichting
28 oktober 2010 34Studiedag ’Lichthinder – effecten en oplossingen’
Particuliere verlichting
28 oktober 2010 35Studiedag ’Lichthinder – effecten en oplossingen’
Regelgeving: art. 80 Wegcode
• Bestuurders niet verblinden of in dwaling brengen
• Verkeersborden (zelfs gedeeltelijk) voorstellen of nabootsen
• Binnen 75 m van verkeerslichten op minder dan 7 m boven de grond rode of groene tint geven aan reclameborden, uithangborden of inrichtingen
28 oktober 2010 36Studiedag ’Lichthinder – effecten en oplossingen’
Regelgeving: Vlarem II en hoe Milieuinspectie daar
mee omgaat• Op basis van het Milieu
handhavingsrapport 2003 van de afdeling Milieu-inspectie. http://www.mina.be/uploads/MHHR_2003.pdf
• Hoofdstuk 7: Opvolging en eigen initiatief http://www.mina.be/uploads/MHHR_2003-07.pdf
28 oktober 2010 37Studiedag ’Lichthinder – effecten en oplossingen’
Regelgeving: Vlarem II en hoe Milieuinspectie daar
mee omgaatMI ziet de bestrijding van lichthinder,
afkomstig van hinderlijke inrichtingen, als een belangrijke uitdaging voor de toekomst… Ervaring met lichtcontroles leert dat, ondanks de beperkte bepalingen die hierover in Vlarem II staan en ondanks het gebrek aan duidelijke verlichtingsnormen en –standaarden, lichthinder relatief makkelijk te saneren is.
28 oktober 2010 38Studiedag ’Lichthinder – effecten en oplossingen’
Regelgeving: Vlarem II en hoe Milieuinspectie daar
mee omgaat• Deel 4: Algemene
milieuvoorwaarden voor ingedeelde inrichtingen. Hoofdstuk 4.6 Beheersing van hinder door licht
• Deel 6: Milieuvoorwaarden voor niet-ingedeelde inrichtingen. Hoofdstuk 6.3 Beheersing van hinder door licht.
• Beiden hebben zelfde artikelen
Alle artikels rond lichthinder zijn voor iedereen van toepassing
28 oktober 2010 39Studiedag ’Lichthinder – effecten en oplossingen’
Regelgeving: Vlarem II en hoe Milieuinspectie daar
mee omgaat• .0.1: De
exploitant treft de nodige maatregelen om lichthinder te voorkomen;
28 oktober 2010 40Studiedag ’Lichthinder – effecten en oplossingen’
Regelgeving: Vlarem II en hoe Milieuinspectie daar
mee omgaat• .0.2: Het gebruik
en de intensiteit is beperkt tot de noodwendig-heden inzake uitbating en veiligheid;
28 oktober 2010 41Studiedag ’Lichthinder – effecten en oplossingen’
Regelgeving: Vlarem II en hoe Milieuinspectie daar
mee omgaat• Hierbij hanteert MI volgende
principes:– Bij activiteit: het gebruik van de
intensiteit van de lichtbronnen in open lucht zijn beperkt tot de noodwendigheden inzake uitbating en veiligheid. De verlichting is dermate geconcipieerd dat niet-functionele lichtoverdracht naar de omgeving maximaal wordt beperkt;
– Bij non-activiteit: geen licht.
28 oktober 2010 42Studiedag ’Lichthinder – effecten en oplossingen’
Regelgeving: Vlarem II en hoe Milieuinspectie daar
mee omgaat• De term ‘veiligheid’ in de wetgeving
verwijst in deze context echter naar de bescherming van de integriteit van personen en niet naar beveiliging tegen inbraak (citaat antwoord minister leefmilieu op parlementaire vraag).
• Anti-diefstalverlichting behoort dus niet tot de noodwendigheden inzake ‘veiligheid’.
28 oktober 2010 43Studiedag ’Lichthinder – effecten en oplossingen’
Regelgeving: Vlarem II en hoe Milieuinspectie daar
mee omgaat• .0.2: niet
functionele lichtoverdracht naar de omgeving wordt beperkt
28 oktober 2010 44Studiedag ’Lichthinder – effecten en oplossingen’
Regelgeving: Vlarem II en hoe Milieuinspectie daar
mee omgaat• .0.3: Klemtoon-
verlichting wordt enkel op de inrichting gericht
28 oktober 2010 45Studiedag ’Lichthinder – effecten en oplossingen’
Regelgeving: Vlarem II en hoe Milieuinspectie daar
mee omgaat• Sky-Tracer =
klemtoonverlichting
28 oktober 2010 46Studiedag ’Lichthinder – effecten en oplossingen’
Regelgeving: Vlarem II en hoe Milieuinspectie daar
mee omgaat• .0.4:
Lichtreclame mag de intensiteit van de openbare verlichting niet overtreffen
28 oktober 2010 47Studiedag ’Lichthinder – effecten en oplossingen’
Regelgeving: Vlarem II en hoe Milieuinspectie daar
mee omgaat• Openbare verlichting
eveneens onderhevigaan VLAREM.
28 oktober 2010 48Studiedag ’Lichthinder – effecten en oplossingen’
Meer info regelgeving
• Brochures Ministerie van de Vlaamse gemeenschap: “Publiciteit zonder lichtvervuiling”
• “Openbare wegverlichting zonder lichthinder”
www.lne.be/themas/hinder-en-risicos/lichthinder/onderzoek/publicaties
Top Related