1915 02 dagboek van doninck
-
Upload
archief-bornem -
Category
Documents
-
view
223 -
download
3
description
Transcript of 1915 02 dagboek van doninck
© Gemeentelijk Archief Bornem - 17 -
Uit de dagboeken van Pater Benedictus Van Doninck
FEBRUARI 1915
Maandag 1 februari 1915 (dag 183)
Om 8 uur deze morgen hebben we de beste koperen
kandelaars en de engelen van Sint-Bernardustroon
geborgen achter het hoogaltaar. Of ze daar veilig zijn, zal
de tijd leren.
Tussen 10 en 1 uur is er een troep van wel 100 jongens
uit de Walen door Bornem getrokken, langs de Weert de
Schelde over naar Holland en het front. Jongens van de
lichting 1914. Over enige dagen moet er nog een troep
zijn doorgetrokken.
Trien van de Schuit, die had horen zeggen dat ik geen
pas voor Holland had gekregen, kwam mij een zeker
middel aanprijzen om over de grenzen gesmokkeld te
worden. Haar dochter gelukte het tweemaal in de week !
Ik beloofde haar er eens op te peinzen.
Brieven van het front over Holland worden er nog
dagelijks gesmokkeld. Zo ontving gisteren Placidus een
brief van onze 2e hovenier Frans, die het goed maakt.
Vandaag werd er meel uitgedeeld in den bouw door de
policie en petrol verkocht aan 0,40 cent den liter, maar
men kon geen meester van ’t volk blijven en moest het
opgeven.
Deze avond onder het officie ging het elektrisch licht uit
gedurende 10 minuten. Onze petrollamp moest dienst
doen.
Dinsdag 2 februari 1915 (dag 184)
Geen kanon gehoord.
De boer van de Zeut is uit Holland zijne hengsten gaan
halen en vertelt dat de grenzen van Zeeuws-Vlaanderen
door 25.000 man bezet zijn, dat de mensen ten minste 3
kilometer van de grens moeten gaan wonen, dat de
Duitsers overal streng te werk gaan en bang zijn.
Om 4 ½ vraagt onze logé Feldwebel Von Döring zijn
rekening van de afgelopen maand, zegt dat Italië en
Roemenië aan Oostenrijk de oorlog hebben verklaard,
dat hij naar Boom gaat wonen, drukt zijne tevredenheid
uit over zijn verblijf in de abdij, vraagt ten slotte en krijgt
het portret van de Econoom en neemt weemoedig
afscheid.
Uit Duitsland zijn deze dagen 500 krijgsgevangene
Belgische burgers teruggekomen. Deerlijk gehavend, o.a.
ook de schoonbroer van de overste van O.L.V. Presen-
tatie te Bornem. Hun lijden ginds moet verschrikkelijk
zijn geweest.
Deze avond klopjacht in de pandhof en op de cellen, 43
mussen en 1 meerle.
Prikkeldraadversperringen aan de grenzen tussen België en Nederland, maakte het vrije verkeer onmogelijk.
Reispassen en identiteitspapieren waren noodzakelijk. Daarnaast werd er ook veel gesmokkeld, met gevaar voor
eigen leven.
© Gemeentelijk Archief Bornem - 18 -
Uit de dagboeken van
Pater Benedictus Van Doninck
Woensdag 3 februari 1915 (dag 185)
Ons werkvolk heeft in de Kloosterstraat de fondamenten
der muren van de afgebroken huizen der abdij bloot-
gelegd, om het werk der schatters te vergemakkelijken.
Men klaagt dat het met die schatting maar slecht
vooruitgaat. In de Kloosterstraat en Grootheide heeft
men reeds veel steen gekuist en opgestapeld, maar
niemand durft of mag bouwen. Alleen Pit Sik woont op
zijn eigen grond op de Grote Hei. Die van Poliskens aan
de Kloosterstraat, wonen in hun kelder met een dak er
overheen.
Door de werklozen van Bornem wordt het afgehakte
mastbos van de armen achter de Grote hei omgedolven.
Van het fort naar de Stenen molen doen de Duitsers
ieverig werken aan nieuwe loopgrachten. Bomen en
planken van rechts naar links worden erheen gebracht.
Ook in ons bosje is men nog komen zoeken, maar te laat.
Gisteren is er lijzemeel aangekomen, de duffe maïs aan
25 frank de 100 kilo.
Daar onze tuinier niet omziet naar de abdij hebben
wijzelf maar het snoeimes ter hand genomen en de
sieraadheesters kort geknipt.
Na de middag tot ’s avonds kanongedonder in ’t westen.
Donderdag 4 februari 1915 (dag 186)
Om 8 uur deze morgen moesten de Duitsers met hun
paarden naar Puurs voor de keuring.
Om 12 ½ komt madame Brijs van Temse haar lotgevallen
vertellen en die van hare schoonbroer, burgemeester
Thielemans van Aarschot, door de Duitsers vermoord
met zijn zoon. Hare zuster en dochter in Rijswijk.
In de Vlaamse gazet, stond te lezen dat er te Bornem 3
vaten petrol waren verdeeld : Een voor pastoor en
burgemeester, een voor de paters en om het 3e
mochten de mensen zich doodvechten.
Noch burgemeester, noch pastoor, noch paters hebben
petrol gehad of gevraagd; wil men het fort een vat
gerekwireerd van de gemeente en door Jan Vink werd er
ook een geleverd, maar met de rekening werd Jan op het
fort afgewezen en naar de burgemeester gezonden, met
de complimenten voortaan met geen rekeningen van
leveranties naar het fort nog te komen.
De Platte is vandaag komen vragen een verzoekschrift in
’t Duits op te stellen aan den Fortkommandant, om
gemakkelijker te Antwerpen petroleum los te krijgen. De
huisbewaarder van den Kanasser komt klagen dat een
onze Duitsers het voituurken van zijn huisbaas heeft
gebruikt en teruggebracht, maar zonder lantaarn of
strengen.
Vrijdag 5 februari 1915 (dag 187)
Om 10 uur Taube gezien Temse – Branst – Stenen molen
- Liezele. Snelle vlucht.
Om 11 uur brengt madame Van Stappen 5 konijnen .
Om 1 uur exercitie der Duitsers op Allemanshof.
Om 3 uur laat de Rittmeister per schrift aanvragen om
morgen de voituur te mogen gebruiken.
Om 5 uur komt hij zelf met de verklaring van den Majoor
dat licht en kolen tot de inkwartiering behoren en wij
rekurs moeten nemen tot de gemeenteoverheid. Hij
schreef me een passierschein voor de Temsebrug. In het
dorp wist men te vertellen dat de paters gezegd hadden
dat toekomende zaterdag iedereen zou moeten vluchten
! Item dat te Dendermonde 3 motors de Schelde waren
afgevaren als voorhoede van den Duitse aftocht !
Zaterdag 6 februari 1915 (dag 188)
Geen kanon gehoord.
Omdat de Pruisen zich voor hun paarden te veel rapen
en peeën "aneigneten" heeft broeder Alfons het snij-
machien achter slot gedaan. In de irae teutonum. En als
revanche kreeg de broeder vandaag geen patatten-
schillen voor zijn koeien.
Deze voormiddag heeft een grote wagen hun ledige wijn
flessen komen opladen. Bornem kreeg vandaag 3.000 frs
van het steuncomiteit.
Cammaert brengt de N.R.Courant van 4 dagen door de
Duitsers gesupprimeerd, omdat ze grote verliezen der
Duitsers aangaf in Polen geleden op 29 januari.
De 3 motorboten gisteren te Sint-Amands gezien, zitten
op een zandbank.
Leo en Leonardus versieren het hoogaltaar met
natuurlijke planten en bloemen uit de serre, voor de
feestdag van morgen, voorgeschreven door Z.H. de Paus
voor de vrede te bekomen.
Zondag 7 februari 1915 (dag 189)
Veel biechtvolk. Ca. 400 H.Communies. In de
parochiekerk 1.000
Na de middag zwaar kanongebulder in het zuidwesten.
Onderpastoor Van Reeth brengt ons de vastenbul van
Mechelen.
Maandag 8 februari 1915 (dag 190)
Aan de brug rechts was het heestergewas door de
Belgische genie weggekapt. Wij hebben vandaag nieuwe
aucubus en laurier geplant.
Om 9 ½ waren Duitse soldaten op den akker van Van
Velsen achter onze muur oostwaarts afmetingen aan ’t
verrichten.
© Gemeentelijk Archief Bornem - 19 -
Uit de dagboeken van
Pater Benedictus Van Doninck
Aan onze afgebroken huizen in de Kloosterstraat hebben
wij vandaag Toremanneken en zijn jongens laten stenen
kuisen.
Madame Van der Stappen brengt ons 5 fazanten, en van
onze overvloed appelen delen wij haar telkens een korf
mee. Ook voor mevrouw Lauwerijs hebben wij een
mandje appelen meegegeven met seminarist Joz. Smet.
Na de middag zwaar kanongebulder hoorbaar zuid-
westwaarts.
Dinsdag 9 februari 1915 (dag 191)
Om 8 ½ klimmen 3 Duitsers met plannenkaarten op de
toren.
Meneer Van Reeth onderpastoor vertelt aan Leo dat
confrater Gerardus te Kerniel weg is. Dood misschien.
De Prior draagt onze rekening van vuur en licht, door de
bezetting verbruikt, naar de burge-
meester. Tony Cammaert is door een
prof van Hoogstraten per velo terug-
gehaald op straf van 10 frank boete
door de Duitsers gesteld op elke dag
afwezigheid voor de jongens boven 18
jaren.
Onze doelen worden volgestort met
gekloven hout en spirit.
Onze voituren komen erg gehavend
terug van hun reis.
Gisteren werden 2 Belgische soldaten
in Bornem verscholen, verraden door
'den Vlieger' en opgepikt. Ruiten
ingegooid bij den Vlieger door den
Keizer en Amelinckx. Deze beiden ook
opgepikt en naar ’t fort gebracht.
Woensdag 10 februari 1915 (dag 192)
Deze morgen laat de Rittmeister per telefoon aanvragen
om de voituur en of die aanvraag nog schriftelijk moet
gebeuren ?
De Mecklenburgers beginnen zich veel " anzu-eignen”
zodat broeder Fons hooi en strooi achter slot moet doen.
Van 7 ½ tot 10 ½ hebben we 2 schatters hier gehad. De
Wit uit de Vlaamse Zaal en J. Van Ranst, landmeter, om
de schade op te nemen. Ze schijnen nogal serieus werk
te maken. De gemeente staat er voor in dat ze die
schatting niet kosteloos moeten doen.
Kanon gebulder gisterenavond begonnen, heeft deze
avond nog niet opgehouden. Men zegt dat Oostende
weer in de handen is der bondgenoten. Te Metz 80.000
Duitsers gevangen ! De Keizer van Bornem, Amelinckx,
en een vent van Branst naar Antwerpen gevoerd, omdat
ze zich ongunstig over de Duitsers hadden uitgelaten.
Donderdag 11 februari 1915 (dag 193)
Er wordt opnieuw volk aangenomen voor de fortwerken.
Die werklieden dragen nu allen een witte bestempelden
armband.
De petroleum kost 1,25 de liter. De mensen gaan vroeg
naar bed en staan met den dag op.
Aan de Duitse paardenmannen moeten wij strooisel
leveren en wij krijgen het stalmest. Ze kwamen nu ook
voederstro eisen bij broeder Fons, die hun zei wel te
zullen geven wat ze tekort kregen, maar dat ze ’t niet
moesten stelen. Dat er ook van vreemde mensen stro in
de schuur zat, enz.
Het kanon in het zuidwesten is nog voortdurend
hoorbaar tot deze avond 8 uur.
Vrijdag 12 februari 1915 (dag 194)
Wind zuidoost en weinig sneeuw en vorst.
Om 9 ½ komt de Rittmeister en jaagt z’n mannen naar de
muur.
Men vertelt dat er uit Antwerpen 800 Duitse soldaten
zijn gedeserteerd en er twee forten te huren zijn !
Om 3 ½ komt meneer Thielemans zijn jaarlijkse rekening
vereffenen en vertelt zijn wedervaardigheden met de
Duitsers te Antwerpen en te Sint-Niklaas. Hij mag niet
meer over de grenzen.
Te Liezele is aan het fort aangeplakt dat de Duitsers over
de IJzer zijn ! In Temse en Sint-Niklaas hebben de
Duitsers vee gerekwireerd en in Bornem moet vòòr 15
dezer maand alle voorraad grondstoffen worden
aangegeven.
Het kanongedonder vrij hevig deze morgen tussen 7 ½
en 8 uur, heeft aangehouden tot deze avond toe, om 8
uur ten zuidwesten.
Torens - ook de kerktoren van de abdij - bleven strategisch belangrijke punten.
© Gemeentelijk Archief Bornem - 20 -
Uit de dagboeken van
Pater Benedictus Van Doninck
Zaterdag 13 februari 1915 (dag 195)
Koude slagregen uit het zuidoosten.
Om 8 uur inspectie door majoor Von Matthiesen. Kort
daarna nog 6 andere officieren die de boomgaard
bezichtigen.
Om 2 uur komt onderofficier Wöhler kolen vragen, dat
het fort er geen wilde leveren. Wij verzenden hem naar
de burgemeester.
Meneer Louis Van Roie en zijn vrouw vandaag uit Hulst
thuis gekomen. Niet zonder grote moeite. Er komen vele
bedelaars van Hamme en omstreken naar Bornem.
Vandaag een zak koren verkocht aan Theodoor voor 32
frank.
Af en toe kanonschoten gehoord ten Zuidwesten.
Zondag 14 februari 1915 (dag 196)
Wind zuidwest. Storm.
Om 11 ½ gaat de Prior naar Temse, zonder pas en zonder
moeite over de brug.
200 vette beesten verleden week te Temse door de
Duitsers opgeëist zonder betaling.
Om 4 uur is de Prior teruggekomen en heeft de
vergadering bijgewoond van het voedingskomiteit in de
zaal van de broeders die vol volk was. Voerden het
woord : Pastoor en Burgemeester Verbist, Lanssens,
Theodoor. Toen de zitting was afgelopen en de leden
van het komiteit bij de burgemeester nazitting hielden,
kwam er een officier zeggen dat er voortaan geen
vergadering van mannen meer mochten plaats hebben
zonder voorafgaande toelating der Duitse overheid. Met
de bedeling der behoeftige huisgezinnen zou eerstdaags
begonnen worden. De bouw dient als voorraadzolder.
Men spreekt van nieuwe loopgraven buiten onze
westmuur.
De Duitsers, zegt men, maken onderzeeërs te Hoboken.
Maandag 15 februari 1915 (dag 197)
Gisteren is een Duits militaire arts in ’t gasthuis de
ziekenzalen komen visiteren.
Deze morgen kwamen de Duitse paardenmannen onze
stroosnijder requireren. Hij was over 5 maanden naar ’t
gasthuis gedaan en vandaar bij dikke Spiessens. Hier
vonden ze hem en brachten hem terug in de abdij.
Requireerden insuper van broeder Fons 15 schoven stro.
Het koren geldt 40 fr. de zak, de boter 4 fr. de kilo.
De Burgemeester heeft laten weten dat de gemeente
kolen zal leveren voor het Duits garnizoen in de abdij.
Het is verboden levensmiddelen buiten de gemeente te
voeren of te verkopen.
De brouwerij van Fel. Van Roie ligt stil. De jonge heren
rijden met een karken en leveren cigaren en chocolade
uit.
Na de middag is het kanon hoorbaar af en toe.
Dinsdag 16 februari 1915 (dag 198)
Om 10 uur komt de zuster van Henricus nieuws vragen
over hem.
Koster van Rossum en zijn vrouw ook verloren.
Mgr. Lauwerijs zou erg ziek zijn van een pleuresie. Item
de prelaat van Dendermonde, zegt men, is berecht in
Engeland.
Om 10 ½ brengt juffrouw Van der Stappen ons vijf
fazanten en verzoekt ons vandaag nog wat water-
hoentjes te komen halen. We gaan er onder de recreatie
9 halen en leren pluimen op ’t kasteel bij de boswachter.
© Gemeentelijk Archief Bornem - 21 -
Uit de dagboeken van
Pater Benedictus Van Doninck
Om 11 ½ komt Ch. Averhals van Malderen ’n goedendag
zeggen.
Frater Achille van Temse op bezoek hier tot 3 uur.
Om 4 uur jacht op n’en haas, die langs de boomgaard,
washuis , de vijver in en uit, voor de Duitse wachtpost de
poort uitloopt de donk in.
Kanon hoorbaar te zuidwesten.
Er werd verteld dat gisterenavond 2 vliegers in de lucht
boven Bornem aan ’t vechten zijn geweest !
In de Kloosterstraat zijn de aangestelde schatters aan
hun werk.
Woensdag 17 februari 1915 (dag 199)
Wind zuidwest koud en killig.
Het jejunium quadrages zal hierin bestaan dat we ’s
morgens 1 boterham en ’s avonds 2, de traditionele
vijgen worden vervangen door warme patatten of een
stukje kaas.
In de studiezaal hebben Mecklenburgers de hele dag
getimmerd. Buiten de bospoort bedekt men de loop-
gracht met graszoden. En bomen worden tot palen
gezaagd.
Vandaag is er geen kanon te horen geweest.
Donderdag 18 februari 1915 (dag 200)
Mgr. Lauwerijs bedankt met een kaartje voor de
ontvangen appelen.
Gisteren hebben de Duitsers in de studiezaal kleine
bankjes aaneen getimmerd en vandaag met de wagen
naar Boom gevoerd.
Om 9 ½ komt Rittmeister inspectie doen op de boom-
gaard.
De Prior die deze morgen naar Sint-Niklaas was gaan
proberen om een pas te krijgen voor Holland, is er
onverrichter zake van teruggekomen om 4 ¾ .
De stad vol Duitsers. Jaarlijkse markt volgens gewoonte.
Aangeplakt dat er 80.000 Russen waren gevangen
genomen.
Madame weduwe Ruys heeft hare winkel overgegeven
en gaat op pensioen wonen.
Frater Bernardus is sedert januari te Oud-Gastel.
Bij de soepuitdeling aan de poort hier, alle dagen meer
en meer overtollige kleine liefhebbers.
Vrijdag 19 februari 1915 (dag 201)
In het dorp aangeplakt : Wij (Duitsers) hebben 80.000
Russen krijgsgevangen genomen. Een slimmerik heeft De
"R” in "M” veranderd.
Om 8 ½ komen ons 2 ingenieurs zeggen dat ze tegen
onze muur (Schuttershof) aan de buitenkant een dam
moeten opwerpen, muurhoogte, en aan de binnenkant
een meter hoog. Ze verzoeken ons de leibomen, die er
nog staan te verplanten. Deze zijn achter het verplanten
niets waard. Een 50-tal werklieden zijn dadelijk begon-
nen. Ook de dam of dekking op de straat aan ’t Wit
Paard wordt opgeruimd zodat de straat vrij wordt.
Deze middag aan tafel hadden we ieder een lekker
waterhoentje.
De overzetbootjes, Notelaer, enz. onder Duitse controle.
De Wilford-boot moest gisteren zijn ganse lading
ontschepen ten onderzoek.
Na de middag kanongedommel hoorbaar in het
zuidwesten.
Zaterdag 20 februari 1915 (dag 202)
Men begint de berg aan de stenen molen te bewerken
en te versterken. De steenhopen bij Pol Moens werden
genivelleerd.
Deze voormiddag werd de klas van ’t jaar 1915 bijeen-
geroepen op het gemeentehuis in ’t bijzijn van 6 Duitse
soldaten.
Slechts een ontbrak : Ch. Schilders die toch thuis was.
De hele dag is het kanon ten zuidwesten hoorbaar
geweest.
Zondag 21 februari 1915 (dag 203)
Mistig voormiddag, helder namiddag.
De hele dag door zwaar kanongebulder hoorbaar ten
zuidwesten.
Van onze oud misdienaar Alb. Peeters verneemt men dat
hij sedert 6 weken gekwetst ligt in Engeland. Zijn moeder
ging zichtbaar de dood tegemoet. Thans schijnt ze te
herleven.
Knoeierij ontdekt bij Van de Hoeck in de voedings-
kwestie. Theodoor per expres naar Antwerpen.
Gisterenavond nergens brood te krijgen bij de bakkers
van Bornem.
Op bevel der Duitsers moeten morgenvoormiddag al de
jongelingen van 1891 tot 1896 zich op het
gemeenteplein voorstellen.
Maandag 22 februari 1915 (dag 204)
Een Duits voertuig komt met een groot ijzeren ton
drinkwater voor ’t fort halen aan onze pomp bij de serre.
Gisteren waren veel mensen, wij vernamen door
Steensens dat Generaal-abt en broeder Hilarius naar
Rome zijn.
Meneer Mees mocht vandaag over en weer naar Hulst.
Af en toe kanon hoorbaar in ’t westen.
© Gemeentelijk Archief Bornem - 22 -
Uit de dagboeken van
Pater Benedictus Van Doninck
Dinsdag 23 februari 1915 (dag 205)
Te Hingene zijn verleden week kwaaddoeners in de
grafkelder der hertog familie ingebroken en hebben er
veel koperwerk gestolen. Vier verdachte kerels van
Hingene werden door het parket opgehaald.
Af en toe kanongedommel hoorbaar.
Om 2 uur gaat Placidus en Benedictus naar het fort om
paspoort voor mejuffer Van Roie naar Hasselt : niet
nodig. Naar Wetteren voor onze werklieden Phil en
Louis : niet nodig. Voor ons beide naar Dendermonde :
ook niet nodig. Een pas voor de Prior naar Holland kon
hij niet geven, zelfs geen anempfehlung voor Antwerpen
of Sint-Niklaas "es geht einfach nicht !”
De Rittmeister was zeer beleefd maar mocht ons niet in
het fort ontvangen. Hij kwam zelf tot op de brug en
maakte zijn excuus ons niet te mogen binnen laten. Wij
vroegen ook naar ons handkarretje dat Belgische sol-
daten destijds meegenomen hadden naar het fort. Ze
zouden ’t terugbrengen als het er nog was. ‘k vroeg ook
nog naar het Duits Nieuw Testament dat ik naar het fort
geleend had met Kerstmis. Niet te vinden !
Als we terug in de abdij kwamen stond 'ein gefreiter' ons
af te wachten met het boek, hij lag op zijn kamer,
ziekenhuis en wist niet hoe het daar gekomen was.
Na de middag kwam er een hele wagen met pelsfrakken,
witte berenpelsen, waarschijnlijk van die 80.000 Pruisen
afgenomen. Ze zeggen dat wij in de abdij andere troepen
zullen krijgen.
Woensdag 24 februari 1915 (dag 206)
Wind west. Regen en sneeuwbuien.
De hele dag kanongebulder zuidwest.
Een Duitser vertelt aan broeder Fons dat ze vrijdag aan-
staande moeten vertrekken en door geen ander zullen
vervangen worden.
Gisteren en deze morgen waren alle wijven op loop naar
de bedeling van meel en petroleum.
Te Temse hebben de Duitsers schipper Wouters van
Bornem doen ontschepen al wat hij van Brussel had
meegebracht.
Men vertelt dat pastoor De Beucker van Schaffen z’n
zinnen kwijt is ten gevolgen der uitgestane mishan-
delingen van de Duitsers. Item wordt verteld dat in een
zeeslag 14 Duitse en 4 Engelse oorlogsschepen verloren
gingen.
Donderdag 25 februari 1915 (dag 207)
Meneer Prior gaat met de Wilford-boot van 8 ½ naar
Antwerpen.
Om 9 ½ brengt juffrouw Van der Stappen 5 fazanten.
Twee extra werklieden brengen de gekuiste steen onzer
huizen in de Kloosterstraat binnen de muur aan ’t
washuis.
Meneer Prior en Theodoor hebben te Hoboken de boot
gemist en zijn te voet afgekomen. Om 7 ½ waren ze
thuis. Onderwege zijn de Duitsers zeer streng met pas en
bagage na te zien.
Jan van Peer knipt de berceau.
Om 4 ½ is Rittmeister Von Loeper komen afscheid
nemen en ons bedanken voor ’t gebruik der voituur (die
zoveel geleden heeft). Hij trekt met heel zijn compagnie
naar Zwijndrecht. Onder het officie van 5 uur kwam een
blauwe tegen morgenavond inkwartiering aanmelden
van 25 man, Landsturm.
Vrijdag 26 februari 1915 (dag 208)
Gisteren hebben de aftrekkende Mercklenburgers de
geleende piano van ’t Hemelhof teruggebracht.
Om 1 uur brengt mejuffer Van der Stappen 4 konijnen en
eieren aan 4 centiemen ’t stuk.
Om 1 ¼ aankomst der 21 soldaten met Feldwebel,
Branderburger Landsturm Regt. Meest allen Berliner.
Ze zijn in ’t blauw. Hun ransels zijn op twee na allen
opgeraapte van Belgische infanteristen.
Ze mochten in de schuur 2 schoren stro per man nemen.
Een klein ventje preutelde tegen en verlangde dat zij als
mensen recht hadden op een matras te slapen, maar ’t
hielp hem niet. Hij moest met zijn 2 busselen
optrommelen. Ze komen van Zwijndrecht en waren
tevoren ook in Leuven op de Keizerberg.
Om 4 uur komen 2 artillerie-officieren per auto aan-
gereden en klommen de toren op. Rittmeister Von
Loeper komt zijn opvolgers presenteren en vraagt of
deze voor een nacht in een bed en morgen een tas koffie
krijgt.
Af en toe kanon gehoord.
Grafkelder d'Ursel te Hingene
© Gemeentelijk Archief Bornem - 23 -
Uit de dagboeken van
Pater Benedictus Van Doninck
Zaterdag 27 februari 1915 (dag 209)
Vandaag was er geen kanon te horen.
In Bornem is een trammaatschappij opgericht zonder
kapitaal door de firma Jan Kaddé- Rousseau en Cie. Ze
heeft samen een grote kermiswagen op 4 wielen met 2
paarden bespannen. Deze morgen had ik het genoegen
het gevaarte over de kasseien te zien rollen met 7
passagiers er in. Het rijdt dagelijks eenmaal van Bornem
uit naar de brug van Temse en van daar terug met
reizigers voor Bornem, Puurs, Londerzeel. De prijs zal
waarschijnlijk afhangen van het getal reizigers.
Vandaag in de abdij patattenbrood geproefd. ’t smaakt
goed, bestaande delen : 2/4 tarwemeel ¼ roggebloem en
¼ gekookte patatten.
Om 7 ½ trokken de Mecklenburgers, Landwehrmannen
de abdij uit naar Zwijndrecht waar ze beter thuis horen.
Ze deden alsof ze zongen : ”In der Heimath da gibts
Freud” maar de vreugde was niet groot 'Im
Freindeslande', dat was te zien.
De nieuwe fortkommandant Oberleutenant Neumann is
gisterenavond binnengekomen. Stond deze morgen om
7 ½ op en terwijl hij om 8 uur koffie dronk, vertelde hij
Sileziër te zijn, geboren te Berlijn wonend met vrouw en
kind en tandarts van beroep. Hij vertrok om 9 uur.
Feldwebel in spe Schmidt heeft commando in de abdij en
schijnt geen kwaaie te zijn.
Zondag 28 februari 1915 (dag 210)
Om 12 uren gaan we de Duitse versterking bezichtigen
op de molenberg.
In de voormiddag is een Duits soldaat met een boer en
zijn paard onze voituur komen halen. Broeder Fons
bestatigt dat de Mecklenburger gisteren 2 stalriemen
van de koeien hebben meegenomen.
De Mecklenburger stookte immer hout in de keuken van
de koetsier. De brandenburgers gebruiken ook daar
steenkolen. Hun kok kwam aan broeder Fons een korf
patattenschellen presenteren voor n’en liter melk. Hij
mocht ze houden.
In het dorp is aangeplakt dat morgen er aangifte moet
gedaan worden van alle wagens en paarden.
Het huis van juffrouw Brijs in het dorp is door Duitsers
soldaten betrokken.
Item de villa Verbelen aan de statie. In de Nieuwe
Wereld hebben ze 3 kamers voorbehouden en uit het
huis van de notaris, hebben ze 2 matrassen komen
halen.
Het voedingskomiteit is sedert 3 dagen begonnen met
levensmiddelenbedeling aan de behoeftigen en verkoop
aan de gegoeden. Met 2 onzer kruiwagens hebben de
Duitsers deze morgen arduin weggebracht.
Meneer Roelands van Hingene is deze avond hier
geweest. Hij gaat morgen naar Hulst en zal bij J. De Moor
gaan zien of er brieven liggen.
Vandaag geen kanon gehoord.
Uitdeling van voedingsmiddelen achteraan 'Den Bouw'.
Rechts achteraan de foto herkent men pater Leo (Janssens)
en Theodoor De Maeyer.
© Gemeentelijk Archief Bornem - 24 -
Uit de dagboeken van
Pater Benedictus Van Doninck
Voorbeeld van een Personal-Ausweis. (Pater Jan Cooreman)