4.7

Van: Verzonden: Aan: CC: Onderwerp: Bijlagen:

Hierbij accoord met deze offerte.

vrijdag 27 augustus 2010 17:18

RE: 10.43.0177 Offerte Pulskor ICES Kabeijauw-Fase 3 Tankexperimenten_20100810 FW: 10.43.0177 Offerte Pulskor ICES Kabeljauw-Fase 3 Tankexperimenten_ 20100810; RE: SPOED RE: NAPRO 4500

Echter nog wel de volgende aantekeningen. De kostenspecificatie stelt dat nog ,- uit Napro bekostigd kan worden. Dit is exclusief BTW en kan als zodanig door DKI betaald worden. Alleen, zie het laatste mailtje van hierover: hij had toch graag een separate offerte hiervoor. Ik kan me voorstellen dat er dus toch nog twee offertes worden gemaakt: één aan DKI voor het bedrag Napro (i.c. de huidige offerte met naast de totale kostenstaat nog een aparte kostenstaat gespecificeerd voor ,de Napro gelden). In de begeleidende brief aan DKI kan dan om dat bedrag gevraagd worden. Toch?

(),an AKV kan dan eenzelfde opzet gevolgde worden: zelfde offerte, totale kostenstaat en daarnaast nog een aparte kostenstaat INCLUSIEF BTW voor het restant van de benodigde middelen. Wij zullen dan in overleg met DKI bezien of we zelf de opdrachtbrief uitdoen, danwel dat we overboeken naar DKI en vragen of directeur DKI een brief namens ons beiden wil uitdoen.

Grt,

Van: [mailto: @wur.nl] Verzonden: woensdag 11 augustus 2010 11:47 Aan: CC: Onderwerp: FW: 10.43.0177 Offerte Pulskor ICES Kabeljauw-Fase 3 Tankexperimenten_20100810

Hallo

Bijgesloten de offerte voor het vervolg van de pulsproeven, deels te betalen uit nu al beschikbare NAPRO middelen.

at er gaat gebeuren is dat we kabeljauw van verschillende lengtes blootstellen aan een reeks van stimuli, waarbij mplitude, frequentie en pulsduur worden gevarieerd. De range.van stimuli is zodanig gekozen dat zowel HFK als

Verburg instellingen daarbinnen vallen.

Hiermee stappen we af van het sec testen van de Verburg of HFK apparatuur, maar krijgen we meer algemeen bruikbare kennis, ook te benutten voor de discussie hoe je dit soort systemen zou kunnen begrenzen (zoals eerder besproken).

Het werk wordt in Noorwegen uitgevoerd. Dat kan alleen dit najaar, wat betekent dat we eigenlijk vrij snel moeten weten of dit OK is. Ik hoop dat dat lukt.

is vanaf volgende week 3 weken op vakantie, dus richt de correspondentie maar aan mij.

Hartelijke groeten,

Dr. ir. Head Fisheries Department IMARES - part of Wageningen University & Research visitors' address: Haringkade 1 1976 CP IJmuiden postal address: PO Box 68 1970 AB IJmuiden The Netherlands phone: 31-317-fax: 31-317email: @wur.nl

4.7A

Van: Verzonden: Aan: CC: Onderwerp:

Bijlagen:

Hallo

@wur.nl> woensdag 11 augustus 2010 11 :47

FW: 10.43.0177 Offerte Pulskor ICES Kabeljauw-Fase 3 Tankexperimenten_ 20100810 10.43.0177 Aanbiedingsbrief Offerte Pulskor ICES Kabeljauw Fase 3.doc; 10.43.0177 Offerte Pulskor ICES Kabeljauw-Fase 3 Tankexperimenten_20100811.doc

Bijgesloten de offerte voor het vervolg van de pulsproeven, deels te betalen uit nu al beschikbare NAPRO middelen.

Wat er gaat gebeuren îs dat we kabeljauw van verschillende lengtes blootstellen aan een reeks van stimuli, waarbij amplitude, frequentie en pulsduur worden gevarieerd. De range van stimuli is zodanig gekozen dat zowel HFK als

c}erburg instellingen daarbinnen vallen.

Hiermee stappen we af van het sec testen van de Verburg of HFK apparatuur, maar krijgen we meer algemeen bruikbare kennis, ook te benutten voor de discussie hoe je dit soort systemen zou kunnen begrenzen (zoals eerder besproken).

Het werk wordt in Noorwegen uitgevoerd. Dat kan alleen dit najaar, wat betekent dat we eigenlijk vrij snel moeten weten of dit OK is. Ik hoop dat dat lukt.

is vanaf volgende week 3 weken op vakantie, dus richt de correspondentie maar aan mij.

Hartelijke groeten,

Dr. ir. Head Fisheries Department IMARES - part of Wageningen University & Research visitors' address: Haringkade 1 1976 CP IJmuiden postal address: PO Box 68 1970 AB IJmuiden The Ne!herlands

C~hone: 31-317áx: 31-317- email: @wur.nl

4.7A 1

Ministerie LNV Directie Visserij Postbus 20401 2500 EK Den Haag T.a.v. ir.

10.43.0177: Vervolgproeven pulskor t.b.v. ICES advies - Kabeljauw- Fase 3

Geachte heer

Op uw verzoek sturen wij u een officiële offerte voor het vervolgonderzoek aan de pulskor

t.b.v. het ICES advies, het onderdeel Kabeljauwonderzoek Fase 3 tankproeven.

Onze offerte is geldig tot 01/09/2010. Als de opdracht binnen deze termijn wordt verleend, zal het eindrapport vóór 01/03/2011 worden opgeleverd.

De totale projectkosten worden begroot op € , exclusief BTW, waarvan € ,- zal worden gefinancierd uit het nog lopende project ICES Pulskor werk 2010 NAPRO, zodat

resteert het bedrag van € , exclusief BTW.

Op de uitvoering van dit project zijn de WUR Algemene Voorwaarden van toepassing te

vinden op www.wageningenimares.wur.nl

Indien u van onze offerte gebruik wilt maken, verzoeken wij u de bijgevoegde opdracht-

bevestiging ondertekend terug te sturen.

Wij vertrouwen erop hiermee een passende aanbieding te hebben gedaan en zien uw

bevestiging graag spoedig tegemoet.

Met vriendelijke groeten,

Dr.

Directeur Wageningen IMARES B.V.

Bijlagen:

• offerte 10.43.0177 Vervolgproeven pulskor t.b.v. ICES advies - Kabeljauw Fase 3

- Opdrachtbevestiging

Wageningen IMARES

DATUM

30 Juli 2019

l)fHANOUO OOOR

Or.

OOORIOfSNUMMER

(0317)

€·MAil

@wur.nl

Wageningen IMARES

Postbus 68

1970 AB IJmuiden

IHilOU:AORESa

Harlngkade l

1976 CP IJmuiden

THHOON

(0317)

FAX

(0317)

34135929

INTERNET

www.wagenlngenlmares.wur.nl

Wageningen IMARES is een

samenwerkingsverband tussen

Wageningen UR en TNO

•

4.8

Van: Verzonden: Aan: Onderwerp:

vrijdag 27 augustus 2010 17:34

financiering pulskortrajecten, vervolg op vorige mailtje

AKV heeft op begroting dit jaar staan. Dat betekent dat ik daarvoor ook facturen moet binnenkrijgen (voor 1 december zelfs .. }. Dit bedrag is inclusief BTW. Voorschotten aan lmares is in principe niet mogelijk

Pulskor tankproeven kost ca. Napro en ex btw voor akv: dus ca. incl BTW voor AKV. Zouden jullie in je aangepaste kostenstaat voor ons (zie vorig mailije} een uitsplitsing kunnen maken van welk geld nog dit jaar

ctureerd bij ons kan worden en welk deel op volgend jaar zal drukken? De rijksoverheid kan geen geld over de rgrenzen heen schuiven, maar ik wil wel bespreken wat de marges zijn.

Houd ik over een bedrag van (incl BTW} oor 'vergelijkend vissen'. Dat vermoed ik zou net voldoende kunnen zijn? Maar misshcien ook net niet. Jullie krijgen dat niet dit jaar nog weggezet met facturen aan ons voor 1 december. Dat betekent dat ik ook hierover een offerte moet krijgen met welk deel dit jaar nog gefactureerd kan worden en welk deel volgend jaar. Als gezegd we kunnen geen geld over de jaargrens heenschuiven, maar ik wel hier intern wel de marges hierover bespreken.

Bovendien moet ik toch weten welk bedrag ik voor volgend jaar moet bevechten.

Bovenstaande zijn in grote lijnen de spelregels waar ik me aan te houden heb. Dan kunnen jullie meedenken.

Grt,

11.1

10.1c + 10.2g

11.1

11.1

10.1c + 10.2g

4.9

Ministede van tàndbouw, Natuµr en Vóedsell'.walîteit

Aan; Directeur Kennis en Jnnovätîe

nota Budgetoverheveling Pulskor ICES advies fase 3, tankproeven pulskor op kleine en grote kabeljauw

Graag .deel Ik u mede dat er binnenk:ort een bednig zc3I worden overgeheveld naar de OKI- begroting. Het betreft hîer de volgende opdracht:

PYl§kOt te Es ·advies fase 3 tànkproeven pulskor op kleine en .grote kabeljauw

eudgetoverhevelîng!

Verplichting 2010: Kas 2010:

€ -€

Als ontvangende dlrèctie gelieve b,ovenstaande begrotingsmutatie in het begrotll1gssysteem PSB In te voeren mèt înstrumentèo3 Kopléti!li1 ~rs. /

/ lr; t/lr,

t/ drs.

13ljla~en 1

Pagina 1. van 1

roSUC:HTING VOOR

Het b,etrefthier een bUd~eb::îverhevelfngrraar OKI tenl:!èhóeVe \iijr\ hetpr(?Jeêl 'Pulskor lél!S àdvies Fase a/ranfev~n putskpr op kl~foè!en.gre>t~ kabeljaqw',

t;tit·'(:)îtqerzo~kvlçieJt vt>ijrfu.it li~t

4.9A

pagina 1 van2

Van: \lèrzcmden: vrijdag 1 :ol

Tankexperimentên ... :,2Q10081 O · BIJiagen: 10.43.0177 Aari.piegingsbriefOfferte PµIskor !GES KapeJjauw Fase 3.doc; 10.43.0171

Offerte Pulslsór IOE$ Kabetjauw"f ase 3 Tankexperimenten_201 0ó811.doc

Beste Mag ik êên van jullie vragen om een opdrachtbrief aan Jmares te willen 'doen voor het onderzoek naar de Fase 3 Tankexperimenten. De.offerte en aanbiedingsbrief zijn bijgevoegd. Er is in de kostenstaat sprake van een DKf (Napro)~deel en een AKV-deel. OKI zal zijn eigen opdracht uitdoen; hebben deze offerte ook ontvangen. Het AKV-deelwaarvóor wij de opdracht uitdoen is excl btw:

dus inclusief btw Het zal voor een aanzienlijk deel ditJaar betaal({ worden, maar niet in zijn geheel. Ik verwacht op korte termijn van lrnares eem overzicht van het betaalrltmè. . . . . . · . . Er is in de. AKV-programrnering met dit projsct rekening gehouden: projectnr 201 Q3333 'Vervolgolld,e~oek Pulskor'. pa,;1r staat weliswaar eenbedçag van t - voor mctar ik YE:lrwacht ook voor het resterende deel nóg éeh offertè van lmctres. Oie offerte is nu in Vóorbereiding. (het betrof dus twee projec:ten).

Als er verder nog vragen zijn, laat het mîj dan weten.

Alvast dank,

Ort,

Van: @wur,rd] Venpnden: woensdag il.1 augustus2010 11:47 Aarr: CC: Onderwerp: FW; 10.43;0177 Offerte Pulskor ICES Kabeljauw-Fase 3 Tankexperimenten_201oos10

Hallo

Bijges!óten de offerte voorhetvervolg van de pulsproevê11, deels te.betalen Uit nu al beschikbare NAPRO middelen.

Wat E:ir gaat gebeuren is èla, We kabeijauw van verschmende lengtes blootstellen açJn een reeks van stimuli, waarbij arr1pUtt,tçle, frequentie .en pulsdyur worden gevarieerd. De range van stimuli is zodanig gekozen dat zowel HFK als Verburg instellingen daarbinnen vallen.

Hiermee stappen we af van het sec testen van de Verburg of HFK apparatuur, maar krijgen we meer algemeen füuikbarê kennis, ook te. benutten voor de discussie hoe Je dit soort systemen zou kunnen begrenzen (zoals eerder besproken}.

Het werk wordtin Noorwegen uitgevoerd. Dat kan alleen dit najaar, wat betekent dat we eigenlijk vrij snel moeten weten of dit OK is. Ik hoop dat dat lukt.

is vanaf volgende week 3 weken op vakantie, dus richt de correspondentie maar aan mij.

Hartelijke groeten,

Or, ir;Head F.isheries Department IMARES ~ part of Wageningen University & Research vîsitprs' addrèss: Haringkade 1 1976 CP IJmuiden

postar address: PQ 8ox 68 197Ó AB IJmuiden The Nettierlands phone: ~l-317{f$X;.:Sh-:n 'l-emalh @wur.nl

04-10-10

pagina 2 van 2

4.9C

4.10

Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie

> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag

Raad van Bestuur Wageningen UR de heer prof.dr.Postbus 9101 6700 HB WAGENINGEN

Datum 5 november 2010 Betreft Vervolgproeven pulskor t.b.v. ICES advies - Kabeljauw Fase 3 -

Tankexperimenten

Geachte heer

Van IMARES ontving ik een offerte voor het project 'Vervolgproeven pulskor t.b.v. ICES advies - Kabeljauw Fase 3 - Tankexperimenten (zie bijlage). Ik stem in met de offerte en de daarin voorgestelde aanpak.

De totale kosten voor de uitvoering van de projectwerkzaamheden bedragen € , - (excl. BTW). Vanuit het lopende onderzoeksprogramma bij het thema Duurzame Visserij van het AKV domein wordt voor 2010 € - gefinancierd. Het resterende bedrag€ (excl. BTW) ofwel€ ,- (incl. BTW) wordt voor 2010 met additionele middelen gefinancierd.

Op aanvullende vragen van de Europese Commissie over de effecten van de mogelijke invoering van de pulskor in de boomkorvisserij op platvis (tong en schol) zijn door de International Council for the Exploration of the Sea (ICES) in eerste instantie vrije ruimte antwoorden gegeven. Na overleg in verschillende werkgroepen en commissies is voorgesteld nader onderzoek te doen naar het optreden van verwondingen bij kabeljauw als gevolg van elektrische stimulering (afgegeven door de pulskor) in lengte klassen kleiner dan 0,41 m en groter dan 0,55 meter. Dit project moet antwoord geven op deze aanvullende vraag. Gezien het beleidsmatige belang van het project heb ik besloten in te stemmen met de in deze offerte voorgestelde aanpak. In verband daarmee stel ik voor de uitvoering van de projectwerkzaamheden een vergoeding beschikbaar aan DLO.

Deze vergoeding is additioneel ten opzichte van de reguliere DLO-programma-middelen. Het deel van deze vergoeding, dat in 2010 beschikbaar wordt gesteld, bedraagt maximaal€ (excl. BTW) ofwel€ - (incl. 19% BTW).

Alle activiteiten van DLO in het project 'Vervolgproeven pulskor t.b.v. !CES advies - Kabeljauw Fase 3 - Tankexperimenten' dienen binnen het domein "Agroketens en Visserij", thema Duurzame Visserij ondergebracht te worden. Het budget van domein AKV zal voor 2010 in verband met genoemd project worden verhoogd.

Directie Kennis en Innovatie

Prins Clauslaan 8 2595 AJ Den Haag Postbus 20401 2500 EK Den Haag www.mlnlnv.nl

Contactpersoon ir. t

T 070 F 070-

@minlnv.nl

On:i:e referentie TRCDKI/2010/1843

Bijlagen 1

Pagina l van 3

Het project valt op grond van artikel 8, lid 1, sub c onder de "Regeling subsidie Stichting Dienst Landbouwkundig Onderzoek" (Staatsblad 1999, nr. 65). Verantwoording over het project dient te geschieden op dezelfde wijze als het overige beleidsondersteunende onderzoek zoals opgenomen in de subsidieverlening 2010 (brief TRCDKI/09/2559 d.d. 14 december 2009).

Als contactpersoon namens de Directie Kennis en Innovatie zal de heer ir. en namens de Directie Agroketens en Visserij ir.

optreden.

EL&I zal dit onderzoek sturen op basis van de adviezen van het MT + van het domein "AKV".

DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN, LANDBOUW EN INNOVATIE voor deze: DE DIRECTEUR KENNIS EN INNOVATIE,

Een belanghebbende kan tegen dit besluit een met redenen omkleed bezwaarschrift indienen. Indien een bezwaarschrift wordt ingediend/ moet dit binnen zes weken na verzending van dit besluit worden gezonden naar:

Het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie Afdeling rechtsbescherming en andere juridische zaken Postbus 20401 2500 EK 's-Gravenhage

Directie Kennis en Innovatie

Datum 5 november 2010

Onze referentie TRCDK!/2010/1843

Pagina 2 van 3

4.10a

Vervolgproeven pulskor t.b.v. ICES advies - Kabeljauw Fase 3 -Tankexperimenten

Offerte 10.43.0177 A

Afdeling: Visserij Akkoord: Contactpersoon IMARES: Naam:

Functie: Directeur Wageningen IMARES

Handtekening:

Datum: 10/08/2010

Deze offerte heeft een geldigheidsduur van 1 maand na dagtekening

lnstitute tor Marine Resources and Ecosystem Studies

Opdrachtgever:

Publicatiedatum

Ministerie LNV

Directie Visserij

Postbus 20401

2500 EK Den Haag

T.a.v.

10/08/12010

Offerte nummer 10.43.0177 A 1 van 13

Wageningen IMARES levert kennis die nodig is voor het duurzaam beschermen, oogsten en ruimte gebruik van zee- en

zöte kustgebieden (Marine Living Resources Management),

Wageningen IMARES is daarin de kennispartner voer overheden, bedrijfsleven en maatschappelijke organisa!ies voor

wie marine iiving resources van beiang zijn.

Wageningen IMARES doet daar1oor strategisch en toegepast ecologisch onderzoek in perspacäef van ecologische en

ecor.omische ontwikkelingen.

© 2008 Wageningen tMARES

Niets uit deze uitgave mag worden ver,eelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fo!okopie, microfilm of op welke andere

wijze cok zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Wageningen !MARES.

Wageningen IMARES aanvaardt geen aansprakelijkheid voor eventuele schade voortvloeiend uit het gebruik van de resultaten van dit

onderzoek of de toepassing van de adviezen.

W'ag:eningen IMARES ls een samenwerkings-

verband tussen Wageningen UR en TNOs Wij zijn

geregistresrd in he:{ Hande!sregist€r .A.mstardarr.

nr. 34135$29,

BTI'l nr. NL 811:3-83696.804 Wageningen

IMARES.

BTW nr. NL 816196643.801 TNO IMARES.

2van13

Opa! onze cnderzooksoparachten en/of !everlngen zijn onze a!gemene voor.vaarden van

tee-passing (A'gemene VOOl1.vaarden vcorondetzoeksopdracMen aan DLO, gedeponeerd blj de

Arrondlssementsrechtbank te Arnhem), Een exemp1aa, van deze voorwaarden kunt u vinden op

v,1ww.wageningenimares,wurnL !n geval van tegenstrijdigheden tussen de lnhoud v.an deze

offerte en de -a'gemene vcor,vaarden pr-avaleren de t,e::,a!ingen van deze offerte.

Offerte nummer 10,43,0177 A

Algemene informatie

Wageningen IMARES richt zich op strategisch en toegepast marien ecologisch onderzoek met als focus Marine Living Resource Management (het duurzaam beschennen van, het oogsten uit en het meervoudig gebruik van zee- en kustgebieden). Het instituut is opgericht in 2006 en is samengesteld uit het vroegere Nederlands Instituut voor Visserij Onderzoek (RIVO) en onderdelen van Alterra en TNO.

Bij Wageningen IMARES werken ruim 170 deskundige medewerkers aan projecten voor opdrachtgevers af.,omstig van overheden en bedrijfsleven, nationaal en ,nterr.ationaal. Het instituut bescrikt over moderne onderzoeksfaciliteiten, is ISO gecertific

Inhoudsopgave

Algemene informatie ....... ........................................... ..... .. .................... .. .... ....... ....... .. .......................................... 3

Inhoudsopgave , ............................................................. ........................ ...................................................... ... .. , ... 4

Offerte .................. ........ .. .... ........................................... ... .. .............. ...................................................... ............... 5

1. Projectdefinitie ..................................... , .......... ................................................................. 5

!CES vragen 5

ICES conclusies ................ .................................................................................................. .. .. .... ............. 5

Opmerkingen 5

Voorgesteld verder onderzoek ....... .. ........................................................... ........ ..................................... 6

Tijdpad 6

2. Uitwerking onderzoeksvoorstel Kabeljauw 3 ............. ...................................................... 7

Uitgangspunten ..................... .. .. .. .......................... ........................... ....... .............. ................................... 7 Kritieken uit WKPULSE t.a.v. kabeljauwonderzoek .............. ... ..... .... ............................. ..... ......... 7 Samenwerkende partijen ........................... ..................... .. .. ... ... ........................ ...... ........ .... ......... 7 Kennisbescherming en vertrouwelijkheid .............. ... .. .. ...... : ............ ................ ............ .. ... ............ 7

Onderzoeksfasen ...... ................. ..... ..... ........ ................. , .......... .. .. .. ........ ..... .. ... .. .... ...... ............ ..... ......... .. 8

3. Activiteitenplan .............................. ................. .... ........ ....... ..... .............. .......... .. .. ............. 8

Inleiding 8

Voorgesteld protocol kabeljauwproeven ........ .. ......................... .................... ................ ... ........................ 8

Overleg 8

Geraadpleegde literatuur ............... ........... .... .............. ......... ...... ........................... ........................ ......... ... 8

4. Beheersplan ..... .... ...... .. ....................... ..................... .... ..................... .................. ......... ... 9

Kwafîteft 9

Tijdschema en voortgangscontrole ...... ..................... ... .................. ............. ... .. .................... .. ..... ............. 9

Kosten gebaseerd op programma tarieven (communicatie LNV, 14/07/2008) .. ..................... ................ 10

5. Betalingsvoorwaarden ........................... ..... .......... ......................................................... 11

Toepasselijkheid Algemene voorwaarden ......... ..... .. ........... ....... .. ................. ....... ..... ..... .. ..... .... ... ... .. ................. 11

Betrokken medewerker( s) ....... ...... ............ ....... ........ .... .. .. .. .............. ...... .................. ... .. ...... ..... ... .......... .... ...... .... 12

4 van 13 Offerte nummer 10.43.0177 A

Offerte

1. Projectdefinitie

ICES vragen

De volgende vragen werden gesteld door de Europese Commissie aan ICES betreffende de effecten van een mogelijke invoering van de pulskor in de boomkorvisserij op platvis (tong en schol),

e, What change in fishing morta!lty could be expec/ed foilowing /he adopticn of such geer in the commercial fishety, essuming unchanged effort meesured in kW-days al sea?

b. Wnat effect would such a widespreea introductlon have in terms of(/) the mixture of species caught; (IQ the size of flsh ceughr!

c, What, if any, effects would such lntroducfion have on non-target species in the marine ecosystems where this geer was deployed?

ICES conclusies

Deze werden als volgt ver\1;uord:

"The evallab/e information shows /hal /he putse trawl geer could causa a reduction In catch rate /kg//ir) of undersized sole, compered to standerd beem trawls. Catch ra/es of so/e above the minimum landings size trom research vessel trials ware higher bui /he commercial feasibilily sludy sugges/ed lower catch rates. P/aice catch ra/es decreased for all size classes. No firm conc/usions ccu/d be drawn for dab, turbo/, cod and whitlng bu1 /here was a lendency for lowar catch rates.

The geer seems to reduce catches of benthio inver/ebrates and luwer trawl path mortality of some in-fauna species,

Because of the lighter geer and the Jower towing speed, there is a considerable reduction in fue/ consumption and the swept area per hour is /ower.

There ere indicaffons that the gear oould inflicl lncreased mortality on target end non-target species /hal contact the gear bu1 ero not retained.

The pulse trawl gaar has soma preferabie properties compared to the standerd beam trawl wi/h lick/er chains but the poten/ia/ for inflicling an increased unaccounted mortality on target and non-target species requires addftional experiments before fine/ oonclusions can be drawn on the likely overall ecosystem effects of this geer."

Aanbevelingen van !CES:

"Further tank experimenls are needed to determine whether injuty is being caused to fish escaping from the pulse trawl gear. The experiment:, need to be conducted on a range of target and non-target fish species that are fypically encounlered by the beam trawl geer and with different /englh classes. In these trials il should be ensured /het the exposure meiches /he situatlon in situ during a passage of the pulse beam trawl. Fish shcu/d be subjected to both externe/ and intern al examina/ion affer exposure,

Il the pul se trawl were to be intmduced into the commercial fishery, the re would be a need to olosely monffor /he flshery wllh a focus on the technologica/ development end bycatch pmperties ...

Opmerkîngen

Het ICES advies is nogal open in zijn formulering van behoefte aan additionele informatie. Zo wordt er geen opgave gedaan over welke soorten men wi! worden geïnformeerd en wanneer men vindt dat de ecosysteemgerelateerde vragen voldoende zijn beantwoord. Dit punt is in de discussies van de 'Werking Group on Fishing Technology and Fish Behaviour (WGFTFB)" in lzmir, Turkije 2006 door mij dhr. van Marlen naar voren gebracht, zonder een duidelijk anr.voord te hebben gekregen, Het gevaar dreigt da! de lijst van wensen oneindig kan worden opgerekt en de introduc;'e van een techniek, die bezwaren van da huidige wekkerkettingstimulering in de boomkorvisserij kan verlichten. Om deze reden is regelmatig contact met een Expert Greep van

Offerte nummer 10.43.0177 A 5 van 13

'CES en !CES ACFM vm,rgenomen. De voorgestelde proeven zi;n gericht op soorten die in de discussies als problematisch werden ervaren, maar sluiten vragen over andere sccrten niet volledig uit.

Op 24-26 februari 2010 kwam de ICES wor,shop WKPULSE bijeen te IJmuiden, Nederland.

Voorgeste!d verder onderzoek

N.a.v. WKPULSE wordt het volgende onderzoek voorgesteld:

Onderzoek aan het optreden ven verwondingen van kabeljauw (Ga.Jus morhve L.) als ge•1olg van elektrische stimulering in de lengtek!assen kleiner dan 0.41 men groter dan 0.55 m.

Tijdpad

Het onderzoek en de rapportage za! worden uitgevoerd in de periode van O 1109/2010 - 01103/2011.

6 van 13 Offerte nummer 10.43.0177 A

2. Uitwerking onderzoeksvoorstel Kabeljauw 3

Uitgangspunten

Kritieken uit WKPULSE t.a.v. kabeljauwonderzoek

1. Zo vond men niet dat er voldoende bewijs is dat de pulskor de vangstefficiëntie op kabeljauw doet afnemen, in tegendeel er

werd zelf gesproken van een hogere vangst van kabeljauw in de pulskor, terwijl onze gegevens deze conclusie niet

rechtvaardigen en tegengestelde tendensen liet zien. Men vreest dan ook dat een verdere wijdverspreide toepassing van dit

vistuig de visserijsterfte op deze vissoon zal doen toenemen door de verwondingen die het tuig teweeg kan brengen, Verdere

oroefnemingen naar de vangstefficiëntie op kabeljauw worden dan ook noodzakelijk geacht. 2. Men vroeg om aanvullende proeven aan kabeljauw buiten het geteste lengtebereik van 41-55cm, men verwacht op basis van

Stewart 1975 vooral sterkere effecten op langere vissen en vroeg zich af wat de vangstefficiëniie is op deze lengten.

3. Men twijfelde of de toegepaste stimulus wel een goede representatie was van de werkelijkheid en vroeg zich af waarom niet met 6 opvolgende pulstreinen werden gebruikt i.p.v. 4, gezien het aantal 'conductors'. Daartegenover stelde men dat in werkelijkheid de opbouw en vervai van de stimulus geleidelijker zou verlopen terwijl wij met aan/uit schakeling werkten, wat weer een zwaardere belasting zou opleveren. Door deze tegengestelde tendensen kon men niet du1delijk onze bewering

overnemen, da! de stimulus de werkelijkheid goed benaderd.

Engelse originele tekst "Based on the expert reviews, /CES conclurles that: 1. The experimenls ere a valuable ftlrlher slap to eva/ua/e /he ecosys/em effects of fish!ng wfth pulse trawls. 2. La/Joralory experimenls on e/asmobranches, benlhic lnveitebrates, and cod to test the effects of e!ectric pulses were genera!ly

'Neil designed and inferpref.ed correcfly, However, the expedmeniaJ resufts have some weaknesses as discussed befow.

3. The experimen!s lndicate minimal effects on e/asmobrenches and benthic inveriebrates. 4. E/ectric pu/ses resulted in vartebral injuries and death of some eed which were In close proximity (

Onderzoeksfasen

Dit voorstel omvat kabeljauwonderzoek, waarin kennis verder zal worden verdiept in de lengteklassen die voorheen niet zijn bestudeerd.

3. Activiteitenplan

Verdere verdieping

lnlefding

Gedetailleerde proeven aan kabeljauw zullen te IMR Austevoll, Noorwegen onder begeleiding van IMARES, IJmuiden worden uitgevoerd. Het onderstaande protocol zal voor deze kabeijauwproeven worden gevolgd. Deze opzet bleek prijstechnisch gunstig te zijn en ook is de aanwezigheid van voldoende proefdieren verzekerd. Groeicurven van de proefdieren zijn reeds bekend in relatie tot de voorgestelde voedseltests. In augustus 2008 werd er door de vertegenwoordiger van de Noorse DEC (Dier Experimenten Commissie) van het IMR, Bergen toestemming verleend voor het experiment.

Voorgesteld protocol kabeljauwproeven

Algemene condities HFK stelt een pulssimulator ter beschikking tegen een huurbedrag, wat in de begroting îs opgenomen. Voor en na de proeven zullen metingen worden gedaan aan veldsterkte en pulskarakteristieken van de pulssimu!ator. We testen in een groot bereik van pulsinsteHingen, omvattende die van HFK en Verburg-Holland. Voorafgaand aan de proeven vindt er een 'pi!ot'-proef plaats, waarin het effect van een herhaalde stimulus (4 x 1 s pulstrein) t.o.v. een eenmalige stimulus (1 s pulstrein} zal worden onderzocht. De hierbij geteste dieren zullen enkele dagen na de proeven worden geobserveerd. Een range van instelvariabelen zal worden gekozen. Hierbij wordt gekeken naar amplitude, frequentle en pulsbreedte. Het gaat erom te onderzoeken wat de relatie is tussen amplitude, frequentie en pulsbreedte en de te meten effecten. We testen op inwendige verwondingen. Eenzelfde aantal dieren (richtgetal 5 stuks per pulsinstelling) zal worden gebruikt. De groepen worden vergelijkbaar gemaakt van samenstelling in lengte. Er worden dus twee lengten getest ca. 10 cm en ca. 50 cm. Dit is echter afhankelijk van de momentane beschikbaarheid van dieren van die lengten bij IMR Austevoll. iedere individuele vis wordt gelabeld per pulsinste!lingen met röntgenstraling post-mortum onderzocht. De doorloop en rapportage hiervan kost tijd, dit wordt in Noorwegen gedaan.

Testfase- Condities en observaties tijdens en na de stimulering De reacties van de geteste dieren zullen op video worden vastgelegd, en na de blootstelling zullen de dieren worden gedood. Van iedere vis zullen röntgen opnamen worden gemaakt om beschadigingen van en bij de ruggengraat te beoordelen.

Overleg

Regelmatig overleg met de opdrachtgever is voorzien.

Resultaat

Een rapport met daarin beschreven de directe effecten van pulsvissen op kabeljauw van verschil!ende lengtes, in termen van gedrag en rugwervelbeschadigingen inwendig letsel, in relatie to pulsfrequentie, amplitude en pulsbreedte. Deze range van instelvariabelen is zodanig gekozen dat de stimuli, die Verburg en HFK op dit moment gebruiken, binnen deze range valt.

Geraadpleegde literatuur

Report of the Ad-hoc Group on Pu!se trawl evaluation. !CES April 2006 Report of the Werking Group on Fish Technology and Fish Behaviour. !CES April 2006

8 van 13 Offerte nummer 10.43.0177 A

Reports of the EU funded IMPACT study which provides data on mortality caused by beam trawls, see review by !CES (ACME report 2001, CRR 248).

Haan, D. de, Marlen, B. van, Kristiansen, T. S. and Fosseidengen, J. E., 2008. The effect of pulse stimulation on biota - Research in relation to ICES advice - Progress report on the effects to cod. JMARES Report C098/08, 25 pp

Haan, D. de, Marlen, B. van, Velzenboer, 1., Heul, J. van der, Vis, J.W. van der, 2009. The effects of pulse stimulation on biota -Research in relation to !CES advice - Effects on dogfish. IMARES Report C105/09, 32 pp

/CES, 2006a. Report of the werking group on the assessment of demersal stocks in the North Sea and Skagerrak. Copenhagen, 6-15 September 2005. ICES C.M. 2006 / ACFM: 09.

!CES, 2006b. Report of the !CES-FAO Worklng Group on Fishing Technology and Fish Behaviour 2006 (WGFTFB). !CES CM 2006/FTC:06, Ref. ACFM, Fisheries Technology Committee, pp. 180.

JCES, 2010a. Report of the !CES-FAO Werking Group on Fishing Technology & Fish Behaviour 2010 (WGFTFB}. !CES CM 2010/SSGESST:14, Ref. SCICOM, ACOM, SCICOM Steering Group on Ecosystem Surveys Science and Technology (SSGESST}, p. 38-39, pp. 252.

ICES, 2010b. Report of the Workshop to Assess the Ecosystem Effects of Electrîc Pulse Trawls (WKPULSE) • 24-26 February 2010, IJmuiden, the Netherlands. ICES CM 201 0/SSGESST:01, Ref. SCICOM, ACOM, SCICOM Steering Group on Ecosystem Surveys Science and Techno!ogy (SSGESST), pp. 36.

Marlen, B. van, Grift, R., 0. van Keeken, M.S. Ybema, R. van Hal, 2006. Performance of pulse trawling compared to conventional beam trawling. RIVO-report Nr. C014/06

Marlen, B. van, H. v.d. Vis, D. de Haan, D. Burggraaf, J. van der Heul, A. Terlouw, 2007. The effect of pulse stimulation on biota -Research in relation to !CES advice - Progress report wlth pre!iminary results. IMARES Report No C098/07, 24 pp.

Marlen, B. van, Haan, D. de, Gooi, A. van, Burggraaf, D., 2009. The effect of pulse slimulation on marine biota- Research in relation to ICES advice - Progress report on the effects on benthic invertebrates. IMARES Report C103/09, 49 pp.

Smaal, A.C., and E. Brummelhuis, (2005). Explorative studies of the impact of an electric fishing field on macrobenthos. RIVO Report No. C089b/05, pp15.

Stralen, M.R. van (2006). The pu!se trawl - Developing alternative fishing gear for fiatflsh fisheries using an electrical stimulus - A summary. marinX-report 2005.26, 25 pp.

Steenbergen, J., en Marlen, B. van, 2009. Landings and discards on the pulse trawler MFV "Vertrouwen" TX68 in 2009. IMARES Report C111/09, 20 pp.

4. Beheersplan

Kwaliteit

IMARES beschikt over een ISO 9001:2000 gecertificeerd kwaliteitsmanagementsysteem (certificaatnummer: 08602-2004-AQ-ROT-RvA). Dit certificaat is geldig tot 15 december 2009. De organisatie is gecertificeerd sinds 27 februari 2001. De certificering is uitgevoerd door DNV Certification B.V. Het laatste controle bezoek vond plaats op 23-25 april 2008 Het volgende controlebezoek is gepland in april 2009. Daarnaast beschikt het chemisch laboratorium van de afdeling milieu over een NEN-EN-1SO/IEC 17025:2000 accreditatie voortestlaboratoria met nummer L097. Deze accreditatie is geldig tot 27 maart 2009 en is voor het eerst verleend op 27 maart 1997 door de Raad voor Accreditatie. Het laatste controlebezoek heeft plaatsgevonden op 12 juni 2007.

Tijdschema en voortgangscontrole

' Jaar 2010 2011 1 Labproeve11 kabeljauw/ maand j f m a m j j a s o n d j f

Activiteit 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 Voorbereiding Verder onderzoek kabeljauw Video analyses en metingen Analyse Rapport Contact LNV

Offerte nummer 10.43.0177 A 9 van 13

Kosten gebaseerd op programma tarieven (communicatie LNV, 14/07/2008).

l

5. Betalingsvoorwaarden Uitvoering van het project vindt plaats binnen de kaders van de LNV onderzoeksprogrammering. Verrekening van de gelden zal na goedkeuring in BAS (Budget Allocatie Systeem) worden vastgelegd en via maandelijkse bevoorschotting in rekening courant plaatsvinden. De financiële voortgang zal aan de programmaleiding Cluster Verduurzaming Visserij (BO 12-04) worden gerapporteerd.

Toepasselijkheid Algemene voorwaarden Op al onze onderzoeksopdrachten en/of leveringen zijn onze algemene voorwaarden van toepassing (Algemene voorwaarden voor onderzoeksopdrachten aan DLO, gedeponeerd bij de Arrondissementsrechtbank te Arnhem). Een exemplaar van deze voorwaarden kunt u vinden op www.wageningenimares.wur.nl. In geval van tegenstrijdigheden tussen de inhoud van deze offerte en de algemene voorwaarden prevaleren de bepalingen van deze offerte.

Offerte nummer 10.43.0177 A 11 van 13

Betrokken medewerker( s)

Currîculum Vîtae

12 van 13 Offerte nummer 10.43.0177 A

Curriculum Vitae

Offerte nummer 10.43.017ï A 13 van 13

4.11..

Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie

> Retouradres Postbus 20401 2500 EK DEN HAAG

IMARES Dr. ir.Postbus 68 1970 AB IJMUIDEN

Da.turn 8 november 2010 Betreft Offerte verzoek monitoring pulse-visserij

•

Geachte heer ,

Bij deze wil ik u een offerte vragen voor de volgende onderzoeksvragen.

De Europese Commissie heeft aan de Lidstaten de mogelijkheid gegeven om 5% van de betreff~nde vloot uit te rusten met 'pulstuig'. In Nederland betreft dit 22 boomkor-vaartuigen die in de loop van 2011 met dit tuig uitgerust zullen worden. Het zijn overigens geen identieke pulstuigen; er zijn verschillen In technische kenmerken. Deze 22 ondernemers hebben een vergunning ontvangen waarin is aangegeven dat het mogelijk is dat zij benaderd zullen worden voor deelname aan vangst-onderzoeken, en/of monitoring van de vangsten.

De monitoring van de vangsten is voor Nederland van ·belang in verband met de onderhandelingen op Raadsniveau waarbij Nederland een verhoging van het maximum toegestaan percentage nastreeft. De monitoring betreft vooralsnog de jaren 2011 en 2012. Ultimo 2011 zal besloten worden of de monitoring voortgezet wordt ná 2012.

Ik wil u vragen om een voorstel voor onderzoeks-opzet en kostenraming te doen voor de volgende vragen: 1. Is er een verschil in discard-samenstelling en -hoeveelheid tussen

conventioneel boomkortuig en pulstuig en tussen pulstuig-categoriën onderling?

2. Is er een verschil in de totale hoeveelheid gevangen kabeljauw en verschilt de verhouding maatse-.en ondermaatse kabeljauw in de vangsten van een conventioneel boomkortuig ten opzichte van de onderscheiden pulstuig-categoriën?

3. Wat is het percentage kabeljauwen met "spinal damage" in de vangst van een pulstuig (onderscheiden categoriën). En varieert dit percentage gedurende het verloop van een jaar {seizoenseffect)?

1111111111!11111111111111111111 ill 111111 ~111111111111111111111111111 PDOCO l/ 16 3 216

Agriculture, Fisherles, and Agribusiness lnshore Flsheries, Innovation and Research

Prins Clauslaan 8 2595 AJ DEN HAAG Postbus 20401 2500 EK DEN HAAG www.minlnv.nl

Contactpersoon Ir. Policy officer

T +31 70 M +31 6F +31 70

@mlnlnv .ol

On:i:e referentie 163216

Pagina 1 van 2

4. Wat is de geschatte CPUE voor tong en schol (en zo mogelijk zwartvis) voor

de onderscheiden pulstuig-categoriën, vergeleken met de conventionele

boomkor?

Ik wil wat betreft de duiding van de term 'pulstuig' (hierboven) opmerken dat u in

de onderzoeksopzet ook een voorstel voor indeling van de 22 vaartuigen dient op

te nemen in ca. 2-4 categoriën op basis van technische karakteristieken.

Voor wat betreft de onderzoeks-, of monitoringsopzet wil ik u vragen hierin te

betrekken de informatie die reeds beschikbaar kan komen uit het onderzoek

'vergelijkend vissen', dat eveneens door uw instituut wordt opgezet. En tevens

zoveel als mogelijk gebruik te maken van gegevens uit bestaande monitoring

en/of onderzoek (b.v. de Datacollectie-Verordening). Tevens is het nadrukkelijk niet van belang om de gehele vloot van 22 vaartuigen

continue te monitoren. De onderzoeksopzet dient in het licht van de

onderscheiden vragen zo efficiënt mogelijk ingericht te worden; hierbij uiteraard

wel statistisch betrouwbare steekproeven nastrevend. Over de onderzoeksopzet en mogelijke varianten hierbinnen, kunt u desgewenst

vooraf contact opnemen met mijn directie.

De lijst van vaartuigen die toegelaten zijn onder de '5%-regeling' kunt u opvragen

bij mijn directie. Hierbij is per vaartuig ook aangegeven welke fabrikanten het

betreffende pulstuig zullen leveren.

Voor verdere vragen of inlichtingen kunt u contact opnemen met de heren

, en/of van mijn directie.

ECTEUR AGROKETENS EN VISSERIJ,

Agriculture, Fisherles, and Agribusiness lnshore Fisheries, lnnovatlon and Research

Datum B november 2010

Onze referentie 163216

Pagina 2 van 2