Interview met Henk van Kooten

10 PF 2-2011 FOTOGRAFIE

© Henk van Kooten

‘Mensen lezen’

10-14_Henk van Kooten 09-02-11 15:41 Pagina 10

11FOTOGRAFIE PF 2-2011

Ook voor Henk van Kooten heeft een dag niet meer dan vierentwintig uur. Toch ziet hij kans een

flinke studio draaiende te houden, wint hij prijzen, geeft hij lezingen en workshops overal ter wereld,

is president van de MPA, Fellow bij de BIPP en zo nog het een en ander. Het een nog prestigieuzer

dan het ander. En dat alles in tijden van recessie voor fotografen. Hoe doet hij dat?

gecontroleerd. Ik wilde meer conceptueel fotograferen, met meerstijl, meer lijnen in de compositie. Ik wilde een niveau hoger, zowelmet mijn portretten als in mijn bruidsfotografie."

Je werk wordt internationaal in brede kring gewaardeerd. Wat is jegeheim?"Er is geen geheim. Ik heb altijd een mening gehad en kan die on-derbouwen. Als ik ergens in geloof, dan verdiep ik me daarin. Foto-grafie zie ik als kunstvorm. Met mijn portretten wil ik een verhaalvertellen dat meer is dan het lachende plaatje. 'Bruidsfotografie'

[tekst] Elsje van Ree

© Henk van Kooten

Zeven jaar geleden is de studio in Wijchen betrokken: studio enwoonhuis, alles onder één dak. Een mooi pand op een industrie-terrein, onder architectuur gebouwd. Henk van Kooten woont ermet vrouw en kinderen. Zijn vrouw Christina, opgeleid doorHouse of Orange, werkt fulltime met hem samen in de studio. Re-cent wordt uitvoering gegeven aan de plannen om de organisatievan het bedrijf te wijzigen en uit te breiden. Het gaat goed metde BV Henk van Kooten, terwijl elders in het land fotografen degrootste moeite hebben het hoofd boven water te houden. De corebusiness van Henk van Kooten is portret- en reclamefotogra-fie, waarvan de sector reclamefotografie de laatste jaren sterkgroeit, inclusief het met de opdrachtgever meedenken in het cre-atieve proces en de marketing. In een gesprek met Henk van Koo-ten proberen we het geheim van zijn succes te ontrafelen.

Je bent als zelfstandig fotograaf begonnen toen je al 35 jaar oudwas en een gezin had met vier kinderen. Waarom en hoe heb je diestap toen gezet?"Ik heb heel lang geen fotograaf willen worden. Ik vond fotografenarrogante betweters, geen leuke mensen. Zo wilde ik niet worden.Maar ik vond fotograferen wel leuk om te doen. Het is wel altijdmijn fascinatie geweest, maar ik denk niet dat er iemand is die nietmet beeld bezig is. Het is eigenlijk door toeval zo gelopen. Ikwerkte in de verpleging en had het daar best naar mijn zin. Ik wasbest fanatiek bezig met nieuwe dingen. Maar ik had wel altijd hetgevoel: er moet nog iets in mijn leven gebeuren. Toen ging ik on-deruit met mijn mountainbike en zat zes weken thuis. Uit verve-ling ging ik langs bij de fotograaf voor wie ik jarenlang alsfreelancer had gewerkt. Ik was toe aan iets nieuws. Uiteindelijkben ik zelf een studio begonnen. Toen ik weer in het ziekenhuismocht werken, was ik al aan iets anders bezig. Mijn eerste studiozat in een klein straatje in Nijmegen. Het eerste jaar ging het nietgoed en de druk was enorm. 'Waar ben ik aan begonnen', dacht iktoen. 'Ik heb vier kinderen, een hypotheek, wat een risico.' Ik deedhet toen slecht: plat licht, compositorische clichés. Leen Koper uitZierikzee heeft me een dag meegenomen en me op een aantalzaken gewezen; daar heb ik wel van geleerd. Hij was aangeslotenbij de BIPP-DR (Dutch Region, red.). Toen dacht ik: ik ga nu doen watik zelf leuk en mooi vind. Ik heb verder alles zelf ontwikkeld. In hetziekenhuis heb ik geleerd de lichaamstaal van mensen te 'lezen'.Mijn karakter is provocerend, ik ben confronterend en direct. Maarik zie de kwaliteiten van mensen en ik heb een hoge acceptatie vande eigenheid van mensen. Ik heb niet de behoefte mensen te ver-anderen. Het zelfbeeld van mensen is vaak totaal anders dan watanderen vinden. En wat betreft de trouwreportages: die ben ikgaan doen omdat ik het 'plastic gehalte' zo omhoog zag schieten.Het werd allemaal hetzelfde, allemaal geprepareerd, de emoties

10-14_Henk van Kooten 09-02-11 15:41 Pagina 11

12 PF 2-2011 FOTOGRAFIE

hebben we veranderd in 'Fotografie van de liefde', gepresenteerdin een portfolio met vijf foto's, niet specifiek voor bruidsparen. Ofik een eigen stijl heb, weet ik niet. Dat is wat anderen over mijnwerk zeggen. Ik zoek naar een gedachte in het beeld. Vaak kies ikeen laag standpunt, omdat dan de dynamiek groter is. Dat geeftiemand de kans te groeien. Mijn fotografie een eigen stijl toe-schrijven, vond ik lang stigmatiserend, omdat ik me dan opgeslo-ten voel. Als je oorspronkelijkheid in jezelf durft te ontwikkelen endat naar buiten kunt brengen, dan ben je in staat steeds ietsnieuws te maken. Dat geldt zowel voor mijzelf als voor degene diewordt gefotografeerd. Mijn uitgangspunt is dat mensen in staatmoeten worden gesteld hun eigen persoonlijke ruimte te creëren.

Ze moeten kunnen zijn wie ze zijn en zich gerespecteerd voelen.Het is vooral een manier van wederzijdse communicatie tussenmij en al die verschillende mensen. Ik lees. Ik lees en begrijp de li-chaamstaal van mensen. En ik denk altijd vijf stappen vooruit. Ikweet wat er komen gaat, wat de effecten zullen zijn van wat ikdoe. Dat heeft te maken met visie en met jezelf durven zijn."

Je hebt een vooraanstaande plaats verworven bij veel internatio-nale organisaties. Hoe is dat tot stand gekomen en wat betekenthet voor je ontwikkeling?"Nadat ik mijn studio was begonnen, heb ik me aangesloten bij deBIPP. Met een afgekeurde foto van een moeder en een baby heb ik

© Henk van Kooten

© Henk van Kooten

10-14_Henk van Kooten 09-02-11 15:41 Pagina 12

13FOTOGRAFIE PF 2-2011

de Gold Award gewonnen. Het was mijn allereerste foto voor eenfotowedstrijd. Op de foto zie je net het hoofd van de moeder inbeeld, terwijl de baby naar haar kijkt. Dat was niet de bedoelingvan die moeder, maar wel van mij. Zij keurde die foto af, maar hetwas precies wat ik wilde. Ik was zo zenuwachtig bij die kwalificatie.Het gebeurde in een volle zaal en ik was de laatste. Ik dacht al datik helemaal onderuit zou gaan, maar ze hadden mij juist als laatstegenomen omdat ze het werk goed vonden, wat ik natuurlijk nietwist. Al na anderhalf jaar kreeg ik mijn Fellowship, een hele eer.Daarna heb ik verscheidene awards gewonnen. Twee keer de Inter-national Wedding Photographer of the Year Award, de LichfieldAward (voor de meest creatieve manier van mensen fotograferen)en de BIPP Overseas Wedding-, de Fashion and Glamour-, de Com-mercial- en de Overall Photographer of the Year 2004 Award. Ver-volgens ben ik toegetreden tot de MPA, de Master PhotographersOrganisation, en heb ook daar mijn Fellowship gehaald. In 2007ben ik lid geworden van de PPA in Amerika en in 2009 ben ik, ookweer op uitnodiging, toegetreden tot de Spaanse fotografenasso-ciatie, de FEPFI. Op dit moment ben ik president van de MPA. Daarben ik ook de voorzitter van de MPA Judging/Qualification 2010 ge-weest. Heel verantwoordelijk, maar ook eervol. Ik ben ook voorzit-ter van de jury Duitse kwalificatie van de BPP (Bund ProfessionellePorträtfotografen) en ik ben lid van de jury van de kwalificaties vande FEP (Federation of European Photographers) in Brussel. Ik doehet graag, jureren en beoordelen van het werk van fotografen.Deelname aan kwalificaties en wedstrijden is leerzaam voor eenfotograaf. Het geeft hem of haar meer zelfvertrouwen. Dat goldook voor mijzelf, voor die onzekere jongen die ik ooit was. Vanuit de

BIPP wordt, als je je Fellowship hebt gehaald, van je verwacht dat jelezingen geeft. Vertellen over mezelf vond ik een absurditeit. Ikvond mezelf niet geweldig. Nu geef ik workshops, masterclassesen lezingen in heel Europa en in Amerika. Overigens kunnen ookNederlandse fotografen, via hun beroepsvereniging, deelnemenaan de kwalificaties van de FEP. Ik heb dat gedaan vanuit mijn lid-maatschap van de BIPP, omdat geen enkele beroepsvereniging inNederland aan die kwalificaties meedeed. Bij de FEP heb ik de eer-ste keer gelijk drie kwalificaties gehaald; bij een volgende deel-name heb ik de Mastertitel gekregen in een niet gebondencategorie. Naar aanleiding van mijn deelname aan diverse jury's,onder andere die in Duitsland, zijn we een boek gaan schrijvenover jureren. Dat boek komt binnenkort uit met als titel: The 100%Judging Handbook for Professional Photographers, met feedbackvan Frits Gierstberg. Ik heb daarin jurysystemen wereldwijd met el-kaar vergeleken. Er komt een systeem dat zichzelf controleert; datsysteem zal binnenkort worden gebruikt."

Hoe hou je al die ballen in de lucht?"Christina, mijn vrouw, werkt fulltime in de studio. Zij neemt desales, de marketing, het netwerken, de make-up en de styling voorhaar rekening. We zijn zeven jaar geleden uit het centrum van Nij-

"Deelname aan kwalificaties en wedstrijden is leerzaam voor

een fotograaf. Het geeft hem of haar meer zelfvertrouwen."

© Henk van Kooten

10-14_Henk van Kooten 09-02-11 15:41 Pagina 13

14 PF 2-2011 FOTOGRAFIE

megen naar deze studio verhuisd. Een architect heeft meege-dacht bij het ontwerpen van de studio. Ieder jaar nemen we detijd om alles op een rij te zetten. Dan doen we iets anders dan an-ders. Dan staan we even stil bij: zo zijn wij, zo gaan we met elkaarom. Dat kan van alles zijn, van gesprekken met een coach tot pa-rachutespringen. Van dat parachutespringen was Christina tweemaanden duizelig, dus dat doen we maar niet meer. We zijn nuook een keer door Wim Marijnissen gecoacht voor de bedrijfsma-tige kant. Veranderingen zijn processen in je hoofd en je moet el-kaar goed begrijpen. Onlangs hebben we een commercieeldirecteur en een officemanager aangenomen. Iemand voor deDTP is niet lang geleden bij ons begonnen. De BV Henk van Koo-ten gaat een ‘brand’, een merknaam, neerzetten."

Een gesprek met Henk van Kooten is een ervaring op zich. Deideeën buitelen over elkaar heen. Het is waar: hij denkt vijf stap-pen of meer vooruit. Zijn enthousiasme is aanstekelijk. De weg

die hij gaat en is gegaan, is geen gemakkelijke. Van de onzekerejongen die hoopte ooit een beroemd voetballer te worden, is hijuitgegroeid tot een internationaal bekend en veel gevraagd foto-graaf en bestuurder. Het is de weg van het maken van keuzes ende moed dingen te ondernemen die je eigenlijk bijna niet aan-durft. Van Kooten: "Zoals die keer op de Miljonair Fair waar we een stand hadden. Het heeft veel geld gekost en er is niet directeen opdracht uit voortgekomen. Maar er is een statement gezet:dit zijn wij, dit kunnen wij, we kunnen alles aan. De opbrengstkwam later. Onze grote vraag was: kunnen wij dat? We hebben de creativiteit, de mogelijkheden en de ideeën. Durven we dat? De kwalificaties waaraan ik heb deelgenomen, hebben een eigenwaarde gecreëerd. Nu wordt tegen me gezegd dat ondermijn voorzitterschap van de jury de Engelse bruidsfotografie meer sexy is geworden. De winnende foto van de laatste keer, vande benen van een bruid met het slipje op haar schoenen, heefteen rel veroorzaakt en discussies op gang gebracht. Het heeftzelfs de BBC gehaald. Het heeft me veel publiciteit gegeven. Je moet voortdurend keuzes maken. Het is een proces van persoonlijke ontwikkeling, van de opbouw van het gevoel van eigenwaarde."

www.henkvankooten.com

"Het is een proces van persoonlijke ontwikkeling,

van de opbouw van het gevoel van eigenwaarde."

© Henk van Kooten

10-14_Henk van Kooten 09-02-11 15:41 Pagina 14