1

VISIE

• Verdere ontwikkeling van de recreatietoervaart in de regio Vliet / Schie / Rijn-Schiekanaal en de erop aan-sluitende waterverbindingen met Midden-Delfland en Westland

• Toerisme en recreatie vormen een aanmerkelijk economisch belang

• Meer bestemmingen aantrekkelijk en interessant maken • Toereikende aanmeerfaciliteiten realiseren

• Vanaf het water toegankelijke horecavoorzieningen bewegwijzeren of ontwikkelen

• Recreatieve mogelijkheden benutten in historische binnensteden en in aangrenzende recreatiegebieden

• Synergie met andere vervoersvoorzieningen, zoals wandel - en fietsroutes en parkeervoorzieningen

• Creëren van win-win situaties

2

Kengetallen Recreatietoervaart • Aantallen

o 1,5 miljoen watersporters o 400.000 pleziervaartuigen o groei 1,5 % per jaaro een toervaartnetwerk van 4400 km kanalen, vaarten, rivieren en geuleno waarvan 1850 km beheerd door Rijskwaterstaat

• Economieo Watersportsector: 30.000 werknemerso Omzet € 2.3 miljardo Waterporter draagt € 4.1 miljard bij aan de Nederlandse economieo Is evenveel als de beroepsvaart!

• Overheidsbudget Min. LNV & VenWo € 30 mln voor ILG (Investeringsbudget Landelijk Gebied)o Oplossen knelpunten basistoervaartnet (2007 – 2013)o Bijdrage Provincies eno Gemeenten, waterschappen, recreatieschappen en bedrijfsleveno Ook Europese subsidies aanwenden

3

DE WATERWET 2009

• Wet Gemeentelijke watertaken 2008o ruimtelijke inpassing van beheersmaatregelen van de waterbeheerder o zorgplicht voor afvalwater, hemelwater en grondwater o verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP)o nieuw heffingsstelsel ter financiering van extra taken

• Waterwet 2009o Implementatie van de Europese Kaderrichtlijn Watero Omvat alle bestaande wetten op het gebied van watersystemen en beheero Gestroomlijnde hiërarchie: Rijk > Provincie > Waterbeheerder > Gemeente

4

• De Wet verankering en bekostiging van gemeentelijke watertaken treedt in werking op 1 januari 2008

• Gemeenten krijgen vanaf die datum de zorgplicht voor stedelijk afvalwater, hemelwater en grondwater

• Ze kunnen per die datum een nieuwe belasting heffen voor de kosten voor die zorgplicht

• De nieuwe rioolheffing kan vanaf 1 januari 2008 toegepast worden

• Gemeenten hebben twee jaar de tijd om over te schakelen van het oude naar het nieuwe systeem

• Gedurende 2008 en 2009 kunnen zij er nog voor kiezen om de huidige rioolrechten te blijven heffen, maar deze heffing verdwijnt per 1 januari 2010

• Vanaf 2010 moeten alle gemeenten de nieuwe belasting heffen

• Gemeenten krijgen uiterlijk vijf jaar de tijd een (nieuw) gemeentelijk rioleringsplan (GRP) op te stellen

• In dit GRP staat een overzicht van de aanwezige voorzieningen in relatie tot de zorgplicht voor stedelijk afvalwater, hemelwater en grondwater, plus de voorgenomen maatregelen

DE WATERWET 2009

5

Hiërarchie van verantwoordelijkheden

• Rijk o nationale beleidskader en de strategisch doelen voor het waterbeheero maatregelen op nationaal niveau

• Provincieo vertaling naar een regionaal beleidskader o ontwikkeling strategische doelen op regionaal niveau o bevoegd tot het geven van aanwijzingen aan waterschap en gemeente

• Waterbeheerderverantwoordelijk voor het operationele waterbeheero Waterschappen voor de regionale watersystemeno Rijkswaterstaat voor de hoofdwatersysteem

• Gemeenteo ruimtelijke inpassing van beheersmaatregelen van de waterbeheerder o zorgplicht voor stedelijk water, afvalwater, hemelwater en grondwater o verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan o nieuw heffingsstelsel ter financiering van extra taken

6

Wet Verontreiniging Oppervlakktewater 1974

• opvang huishoudelijk afvalwater via riool

• biologische zuivering

• scheepvaart voorlopig vrijgesteld

• in 2004 aangekondigd dat vanaf 2009o vaartuigen vallend onder de Wet Pleziervaartuigen (jachten van 2,4 tot 24 meter) geen “zwart” afvalwater meer mogen lozen

o lozen van “grijs” afvalwater (waswater) wel is toegestaan

o uitpompen vuilwater gratis moet worden aangeboden

o jachthavens met meer dan 50 ligplaatsen minstens één uitpompstation moeten hebben

7

Begrippen en Definities

• “Zwart” afvalwater = urine en faecaliën

• “Grijs” afvalwater = (af)was- en douchewater

• “Bilgewater” of “Bielswater” = Lenswater water dat zich ten gevolge van condensvorming, lekkage van schroefasafdichtingen, kleine lekkages van olie en water uit motoren, generatoren, etc., vormt in de “lens” van het schip

8

Consequenties in 2009

• de Waterwet biedt tevens onderdak aan de Wet Verontreiniging Oppervlaktewater

• dit legt een ruime verantwoordelijkheid bij de diverse Overheden ten aanzien van de ontwikkeling van beleid en strategie, de zorgplicht, het nemen van maatregelen, het voorzien in beheer, het ruimtelijk inpassen van faciliteiten (b.v. verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan)

• het lijkt gepast in een “verbreed GRP” ook de onder gemeentelijk beheer vallende waterwegen / recreatiegebieden op te nemen

• hierbij hoort het aanbieden van lozingsmogelijkheden aan tijdelijk verblijvende waterrecreanten

• de tegenstrijdigheid tussen “gratis aanbieden” en het verhalen van kosten binnen een nieuw heffingstelsel dient te worden opgelost

9

Techniek aan boord vanaf 2009

“zwarte” route: buitenwater naar riool

“grijze” route: drinkwater naar buiten of naar riool

Bilge

10

Problematiek vanaf 2009

• technische betrouwbaarheid van de zelfbedieningsstations

• verantwoordelijk gebruik: geen bilgewater in riool

• logistiek: wachttijden , aanmeercapaciteit

• afhankelijk van de geïnstalleerde tankcapaciteit aan boord moeten jachten een innamestation ongeveer 10x vaker aandoen dan een brandstofstation

• idealiter is de frequentie van afvalwater lozing ongeveer gelijk aan die van drinkwaterinname

• bij veel bestaande en kleinere schepen zal deze frequentie hoger zijn ten gevolge van de beperkte ruimte voor een opvangtank

• optimalisatie tankvolume schip vs. aantal innamepunten

• tankvolume is klein voor het merendeel der recreatieschepen

• derhalve: veel innamestations/punten een noodzaak

11

Problematiek vanaf 2009

• logistiek passanten

o evenals innemen van water of brandstof kost uitpompen van afvalwater ongeveer een kwartier tot een half uur inclusief aanmeren / afvaren Remedie: drukke havens moeten in het seizoen ruime mogelijkheden bieden voor lozing op ligplaats (redesign)

o Veelal komen in het seizoen schepen kort na elkaar, soms met tientallen tegelijk bij grote havens, binnenvaren. Eerste prioriteit is dan een goede ligplaats te krijgen (wie het eerst komt, het eerst maalt!) Men is terecht bang geen ligplaats meer te vinden indien eerst uitgepompt moet worden op een andere dan de overnachtingsplaats Remedie: telefonisch of bij binnenvaren toewijzen van ligplaats

(koppelen ligplaatsnummer aan naam schip)

o als de ligplaats ‘s ochtends eenmaal verlaten wordt vertrekt men en maakt niet nog eens vast om uit te pompen Remedie: drukke havens moeten in het seizoen ruime mogelijkheden bieden inclusief wachtsteigers bij in- of uitvaren (uitbreiding)

12

Problematiek vanaf 2009 • klandestiene lozingen

o Onvrede en onbegrip over ontheffing beroepsvaart, chartervaart en historische schepen ondermijnt bereidheid en discipline bij de recreatietoervaarder

o Handhavingsbeleid

• technologie

o Ontwikkeling van wal- en steigersystemen voorbijgegaan aan omvang van het probleem: 300 lozingspunten voor 400.000 schepen doet denken aan de 18e/19e eeuwse oplossing van een “huisje achter in de tuin”

o Investeringskosten worden voor 99% afgewenteld op de recreatietoervaarder (300 innamepunten kosten ca. € 4 mln; voorzieningen 400.000 schepen kosten gemiddeld ongeveer € 400 mln; bijdrage economie: > € 4 miljard!!!)

o Gezien de verantwoordelijkheden van de overheid in het kader van de Waterwet lijkt dit niet redelijk

o Multipunt oplossingen in plaats van enkelvoudige lozingspunten hard nodig

13

Praktische Consequenties in 2009

• teneinde logistieke problemen (lange wachttijden) en klandestiene lozingen tot een minimum te beperken, dient voorzien te worden in de aanleg van:

o meer innamestations, innamepunten op steigerso goede aanmeer- en wachtsteigers voorzien van innamepunteno ook voorzieningen aangebracht te worden op bestaande en toekomstige overnachtingsplaatsen van minder dan vijftig schepeno tevens voorzieningen voor de vooralsnog vrijgestelde “Bruine Vloot” (Chartervaart), het Varend Erfgoed, en de binnenvaart meenemen o zorgen voor toezicht en beheer teneinde hulp te bieden en duidelijk te maken dat de zaak serieus genomen wordt

• heroverwegen / verbreden van de technologische opties

o naast extra walstations die schip na schip gebruikt kunnen wordeno mogelijkheden aanbieden om vanuit het schip op eigen kracht uit te pompen naar collecteursysteem op de steiger of het riool op de wal

14

Praktische Consequenties in 2009

• Recreatietoervaart meenemen in het Provinciaal Waterplan en het GRP als vervolg op de uitvoering van de Europese Kaderrichtlijn Water en de Europese Richtlijn Stedelijk Afvalwater

• Overgenomen aanbevelingen uit het rapport Ligplaatsen Provincie Zuid-Holland (Nefkens Advies en Serendipity UnLtd) ten aanzien van lig- en verblijfplaatsen voor schepen opnemen in bovengenoemde plannen

• In dit verband o de eigendom van (potentiële) meerplaatsen in het recreatietoervaartnet in kaart brengen

o de scheefgroei in beheer en eigendom van het vaarwater rechttrekken

o de eigendoms- en beheersverdeling tussen oever / kade gebonden vaarwater en doorgaand vaarwater vaststellen

• Referenties:

15

Praktische Consequenties in 2009

Enkele referenties provincie Zuid-Holland:

o Beleidsnota Provinciale Vaarwegen en Scheepvaart 2006

o Beleidsplan Groen, Water en Milieu 2010 - 2015

o Provinciaal Waterplan

o Ligplaatsen Provincie Zuid-Holland (februari 2008) van Nefkens Advies en Serendipity UnLtd