1 Boek: Zo maak je een risicoanalyseAuteurs: Marco Gerritsma & Roel Grit.

11Boek: Zo maak je een risicoanalyseBoek: Zo maak je een risicoanalyse Auteurs: Marco Gerritsma & Roel GritAuteurs: Marco Gerritsma & Roel Grit


Zo maak je een risicoanalyseZo maak je een risicoanalyse

• Eindproduct: Rapport Risicoanalyse (beroepsproduct)• Volgens een zevenstappenmethode• Elke stap levert ‘grondstof’ voor het rapport• Soms terug naar een vorige stap• Per stap verschillende genummerde activiteiten (4.1, 5.3)• Elke activiteit wordt ingeleid, soms met een checklist• Soms moet je zelf aanvullende literatuur zoeken• In stap 6 samenstelling Rapport Risicoanalyse uit ‘grondstof’• In overleg kun je soms zaken overslaan• Elke stap bevat ter verdieping ‘extra opdrachten’.

Deze zijn niet nodig voor opstellen van het rapport• Hulpmiddelen zijn te vinden op de website van Noordhoff

Werkwijze:


Aandachtsgebieden RisicomanagementAandachtsgebieden Risicomanagement

P rocessen P roducten

P rojec ten P os itie

R is ico's Geef van elk Geef van elk aandachtsgebied aandachtsgebied voorbeelden van risico’svoorbeelden van risico’s


BegrippenBegrippen

Risico = Kans x Risico = Kans x GevolgGevolg

Aansprakelijkheid Aansprakelijkheid Verzekering Verzekering Audit Audit AuditorAuditorRisicolijst Risicolijst Risicoregister Risicoregister Impact Impact Calamiteit Calamiteit Calamiteitenplan Calamiteitenplan

Een Een risicorisico is het gevaar voor schade of verlies is het gevaar voor schade of verlies door een bepaalde onzekere gebeurtenis. door een bepaalde onzekere gebeurtenis.


Stappenplan en Rapport RisicoanalyseStappenplan en Rapport RisicoanalyseStap 1

Be re id je v o o r

Stap 2Be p aal h e t r is ico b e le id

Stap 3In v e n tar ise e r d e r isico 's

Stap 4An alyse e r d e r isico 's

Stap 5De fin ie e r maatre g e le n

Stap 6Sch rijf h e t Rap p o rt

Risico an alyse

Stap 7Vo e r h e t Rap p o rt u it

B oek : Z o m aak je een riscoanalyse

B ijlag e n

5 C on c lu s ie s e n aan be ve l in g e n

4 M aatr e g e le n

3 R is i c o' s

2 R is i c obe le id

1 In le idin g

R a ppo rtR is ic o a na lys e

B e dr i jf X

P e r iode : xxxx t/m xxxx

D atu m : xx-xx-xxxxO pg e s te ld door : xxxxxxx


Stappenplan en productenStappenplan en producten

Stap 1Be re id je v oo r

Stap 2Be p aal he t r is icob e le id

Stap 3Inv e ntarise e r d e r isico 's


Stap 5De fin ie e r maatre ge le n

Stap 6Sch rijf h e t Rap po rt

Risicoan alyse

Stap 7Vo e r he t Rapp ort u it

Boek: Z o m aak je een r is c oanalys e

Eventueel offerte, verslag intakegesprek,beschrijving organisatie, planning

Missie, visie organisatiedoelen, risicobeleid, risicostrategie, risicohouding

Risicolijst

Risicoscoretabel

RisicoregisterCalamiteitenplan (eventueel)

Rapport Risicoanalyse

Genomen maatregelen

Levert

B ijlag e n


4 M aatr e g e le n

3 In ve n tar is atie & an alys e van r i s ic o' s


1 In le idin g


B e dr i jf X




BetrokkenenBetrokkenen

Overheid

Klanten

Medewerkers

Indirect belang-

hebbenden

Opdrachtgever

Leveranciers

Directie

Auditor

Kwaliteits-

manager

Verzekeraar

Risicoteam


HulpmiddelenHulpmiddelen

MS Word-modellen

MS Word-modellen • Rapport Risicoanalyse

Rapport Risicoanalyse• Weekverslag

Weekverslag

bij bij Zo maak je een risicoanalyse!Zo maak je een risicoanalyse!

Checklisten Checklisten • Offerte Offerte • Intakegesprek

Intakegesprek • Verzekeringen Verzekeringen • Rapport RisicoanalyseRapport Risicoanalyse• PresentatiePresentatie

Verder…Verder…• minicursus MS Project minicursus MS Project

• planningsformulierplanningsformulier

• urenregistratieformulierurenregistratieformulier

• docentenhandleidingdocentenhandleiding

• PowerPoint-introductiecollegePowerPoint-introductiecollege

www.zomaakjeeenrisicoanalyse.noordhoff.nl

Via de websiteVia de website

VoorbeeldenVoorbeelden• RisicoanalyseRisicoanalyse

• OrganigramOrganigram

• VoorcalculatieVoorcalculatie

• StudiewijzerStudiewijzer

• Contract uitbesteding Contract uitbesteding

• Service Level Agreement Service Level Agreement

• Risicoanalyse bij uitbesteding Risicoanalyse bij uitbesteding

• Risicoregister Risicoregister


Stap 1 Bereid je voorStap 1 Bereid je voor

• Keuze van het onderwerp:Keuze van het onderwerp:• Zelf je onderwerp bepalenZelf je onderwerp bepalen• Je docent bepaalt het onderwerp Je docent bepaalt het onderwerp • Een opdrachtgever bepaalt het onderwerp Een opdrachtgever bepaalt het onderwerp • Risicoanalyse in je beroepRisicoanalyse in je beroep

• Voorbereiding intakegesprek Voorbereiding intakegesprek • Verzamel informatieVerzamel informatie• Intakegesprek met de opdrachtgeverIntakegesprek met de opdrachtgever• Is een offerte nodig?Is een offerte nodig?• RisicoteamRisicoteam• PlanningPlanning• Start-upvergaderingStart-upvergadering



Stap 3Inv e n tar ise e r d e r is ico 's

Stap 4An alyse e r d e r is ico 's



Risicoan alyse




Stap 2 Bepaal het risicobeleidStap 2 Bepaal het risicobeleid

• Risicobeleid is noodzakelijkRisicobeleid is noodzakelijk• Visie en missieVisie en missie• Algemene organisatiedoelen (USMART) Algemene organisatiedoelen (USMART) • RisicobeleidRisicobeleid• RisicodoelstellingenRisicodoelstellingen• Risicohouding en risicostrategieRisicohouding en risicostrategie



Stap 3Inv e n tarise e r d e r is ico 's




Risicoan alyse




Stap 3 Inventariseer de risico’sStap 3 Inventariseer de risico’s

Hulpmiddelen risicoinventarisatie o.a.:Hulpmiddelen risicoinventarisatie o.a.:• eerste faseeerste fase

checklistenchecklisten beschikbare documentatiebeschikbare documentatie uitvoering van een inspectieuitvoering van een inspectie interviews met medewerkers interviews met medewerkers brainstormsessiebrainstormsessie Delphi-methodeDelphi-methode

• tweede fasetweede fase mindmapmindmap visgraatmethodevisgraatmethode foutenboomanalysefoutenboomanalyse

Keuze hangt onder andere af van:Keuze hangt onder andere af van: onderwerp van de risicoanalyseonderwerp van de risicoanalyse het type organisatiehet type organisatie aard van de activiteitenaard van de activiteiten omvang van de organisatieomvang van de organisatie







Risicoan alyse




Stap 3 … Stap 3 … RisicolijstRisicolijst

# Omschrijving risico

Oorzaak Risico-eigenaar Al genomen maatregelen

1 Klant steelt goederen

Klant heeft mogelijkheid te stelen

Manager winkels Poortjes

2 Onvoldoende personeel

Krapte arbeidsmarkt HRM-manager Inschakelen wervingsbureau

3 Bedrijfspand brandt af

Brandstichting, onvoorzichtig werken

Directie Verzekering

4 Te lage liquiditeit Te late betaling klant Directie Geen

5 … … … ….


Stap 3 … Interne documentenstudieStap 3 … Interne documentenstudie

• ondernemingsplan ondernemingsplan • jaarrekening jaarrekening • handboekhandboek• managementletter managementletter • rapporten en verslagen rapporten en verslagen • polissen polissen • registers registers

incidentenregister incidentenregister schaderegister schaderegister klachtenregister klachtenregister

• plan van aanpak projectenplan van aanpak projecten• notulen vergaderingennotulen vergaderingen


Stap 3 … VisgraatdiagramStap 3 … Visgraatdiagram

Afval

Ve i l i g he i d

G e m e e nte hui s

G e l ui d

O nte vr e de nbur g e r

J unki e s

Inbr ake n

Ve r ke e r

Kr o e g e nVl i e g ve l d

B ur e n

Zw e r fvui l

O phal e n vui l n i sO pe ni ng s t i jde n

W ac htt i jde n

B e r e i kbaar he i d

Ve r ke e r

L o ke t Tr o uw -pavi l jo e n


Stap 3 … FoutenboomanalyseStap 3 … Foutenboomanalyse

Bron: www.fmeainfocentre.com


Stap 4 Analyseer de risico’s Stap 4 Analyseer de risico’s







Risicoan alyse



Kwantitatieve methode:Kwantitatieve methode: • Kwantitatief in Kwantitatief in risicobedragenrisicobedragen: de onderlinge : de onderlinge

vergelijking van risico’s in geldbedragen per jaar.vergelijking van risico’s in geldbedragen per jaar.• Kwantitatief met Kwantitatief met risicofactorenrisicofactoren:: de onderlinge de onderlinge

vergelijking van risico’s gaat met behulp van vergelijking van risico’s gaat met behulp van kansklassen, gevolgklassen en risicofactoren.kansklassen, gevolgklassen en risicofactoren.

Kwalitatieve inschatting:Kwalitatieve inschatting: Sommige risico’s laten zich zeer lastig uitdrukken in Sommige risico’s laten zich zeer lastig uitdrukken in

getallen of geldbedragen en lenen zich eigenlijk getallen of geldbedragen en lenen zich eigenlijk alleen voor een kwalitatieve inschatting. alleen voor een kwalitatieve inschatting.


Stap 4 … Kwantitatieve risicofactorenStap 4 … Kwantitatieve risicofactoren

Risico Kans in % Kans Gevolgin euro

Risico €/jaar

Brand 1 op 1000 bedrijven = 0.1% 0,001 500.000 500

Inbraak 1 keer per 5 jaar = 20% 0,2 10.000 2.000

Computercrash 1 keer per 5 jaar = 20% 0,2 20.000 4.000

Winkeldiefstal 1% 0,01 1.000.000 10.000

Onbetaalde rekeningen

2% 0,02 1.000.000 = 1.000 x 1.000

20.000

Figuur 9 Risicobedragentabel Figuur 9 Risicobedragentabel


Stap 4 … KansklassenStap 4 … Kansklassen

Kans- score

Kans in %

Omschrijving Toelichting

1 10% minder dan of 1 keer per 10 jaar Zeer onwaarschijnlijk

2 30% 1 keer per 5 - 10 jaar onwaarschijnlijk

3 50% 1 keer per 2 - 5 jaar Waarschijnlijk

4 70% 1 keer per 1 - 2 jaar Mogelijk

5 90% 1 keer of meer per jaar Vrijwel zeker

Figuur 10 Een voorbeeld met vijf kansklassenFiguur 10 Een voorbeeld met vijf kansklassen


Stap 4 …GevolgscoreStap 4 …Gevolgscore

Gevolg-score

Omschrijving klasse

11 Schade < € 10.000Schade < € 10.000

22 € € 10.000 < Schade < € 100.00010.000 < Schade < € 100.000

33 € € 100.000 < Schade < € 500.000100.000 < Schade < € 500.000

44 Schade > € 1000.000Schade > € 1000.000

Gevolg-score

Omschrijving klasse

11 Vertraging < 1 week Vertraging < 1 week

22 1 week < vertraging < 1 maand1 week < vertraging < 1 maand

33 1 maand < vertraging < 6 maanden1 maand < vertraging < 6 maanden

44 Vertraging > 6 maandenVertraging > 6 maanden

Figuur 11 Twee voorbeelden van gevolgscoresFiguur 11 Twee voorbeelden van gevolgscores


Stap 4 … RisicoscoretabelStap 4 … Risicoscoretabel

Omschrijving risico

Oorzaak Relatie risico met doelen

Risico-eigenaar

Kans-score

Gevolg-score

Risico-score

Genomen maatregelen

Klant steelt Klant steelt goederengoederen

Klant is in Klant is in gelegenheid om gelegenheid om te stelente stelen

Verlaging winstVerlaging winst Manager Manager winkelswinkels

55 3 3 15 15 CameratoezichtCameratoezichtToegangspoortjesToegangspoortjes

Onvoldoende Onvoldoende personeel personeel beschikbaarbeschikbaar

Krapte Krapte arbeidsmarktarbeidsmarkt

Verlaging kwaliteit Verlaging kwaliteit van dienstverleningvan dienstverlening

HRM-HRM-managermanager

55 11 55 Inschakelen Inschakelen wervingsbureauwervingsbureau

Bedrijfspand Bedrijfspand brandt afbrandt af

Brandstichting, Brandstichting, onvoorzichtig onvoorzichtig werkenwerken

Bedrijfscontinuïteit Bedrijfscontinuïteit komt in gevaarkomt in gevaar

DirectieDirectie 11 44 44 Afsluiten Afsluiten verzekeringverzekeringBrandblussersBrandblussersAlarminstallatieAlarminstallatie

…… …… …… …… … … … ……


Stap 5 Definieer maatregelen Stap 5 Definieer maatregelen







Risicoan alyse



Passende maatregelen:Passende maatregelen:• efficiënte maatregelefficiënte maatregel• effectieve maatregeleffectieve maatregel

Risicomaatregelen:Risicomaatregelen:• maatregelen om een risico te vermijdenmaatregelen om een risico te vermijden• maatregelen om een risico te verminderenmaatregelen om een risico te verminderen• maatregelen om een risico over te dragen:maatregelen om een risico over te dragen: - -

• uit besteden risicouit besteden risico• verzekeren risicoverzekeren risico

• accepteren van een risicoaccepteren van een risico


Stap 5 … Risicoregister met schadebedragenStap 5 … Risicoregister met schadebedragenOmschrijving risico Klant steelt goederen

Oorzaken Klant heeft gelegenheid om te stelen

Relatie risico met doelstellingen Verlaging winst

Risico-eigenaar Directie

Kans vóór nieuwe maatregel 5%

Gevolg vóór nieuwe maatregel € 1.000.000 (jaaromzet)

Risicobedrag vóór nieuwe maatregel € 50.000 (5% van € 1.000.000)

Nieuwe maatregel Artikelen > 100 beveiligen met labels en uitgangspoortjes

Kans ná genomen maatregel 2,5%; kans na invoering nieuwe maatregel geschat op 2,5%

Gevolg ná nieuwe maatregel € 1.000.000 (jaaromzet)

Risicobedrag ná nieuwe maatregel € 25.000

Status maatregel Goedgekeurd

Kosten maatregel € 15.000; totale kosten artikelbeveiliging

Wie voert uit? Manager winkel

Beoordeling maatregel Goedgekeurd / nog niet beoordeeld / afgekeurd

Deadline 31 december van dit jaar

Datum ingevoerd 15 december van dit jaar

Doelstelling Gederfde omzet door diefstal moet uiteindelijk minder 1% van de omzet zijn.


Stap 5 … CalamiteitenplanStap 5 … Calamiteitenplan

Een Een calamiteitcalamiteit is een onverwachte rampzalige gebeurtenis die het voortbestaan van is een onverwachte rampzalige gebeurtenis die het voortbestaan van de organisatie bedreigt. de organisatie bedreigt.

Een Een calamiteitenplancalamiteitenplan is een soort draaiboek om bij een grote calamiteit snel te is een soort draaiboek om bij een grote calamiteit snel te kunnen handelen. Voorbeelden:kunnen handelen. Voorbeelden:

• ontruimingsplanontruimingsplan• Business Continuity PlanBusiness Continuity Plan• ICT-calamiteitenplan voor het geval de ICT uitvaltICT-calamiteitenplan voor het geval de ICT uitvalt

Inhoud calamiteitenplanInhoud calamiteitenplan bijvoorbeeld: bijvoorbeeld:• Alarmering:Alarmering: Wie wordt hoe gealarmeerd? Wie wordt hoe gealarmeerd?• Belangrijke gegevens:Belangrijke gegevens: o.a. alarmnummers, leveranciers, grootste klanten, o.a. alarmnummers, leveranciers, grootste klanten,

technische gegevens van apparatuur en machines.technische gegevens van apparatuur en machines.• Actieplan:Actieplan: met de te volgen acties stap voor stap beschreven.met de te volgen acties stap voor stap beschreven.• Verzamelplaats:Verzamelplaats: Waar moet men zich verzamelen bij een calamiteit? Waar moet men zich verzamelen bij een calamiteit?• Bouwtekeningen:Bouwtekeningen: Met vluchtwegen, blusmiddelen en brandmelders. Met vluchtwegen, blusmiddelen en brandmelders.• Instructiehandleiding:Instructiehandleiding: Hoe en hoe vaak wordt het calamiteitenplan geoefend. Hoe en hoe vaak wordt het calamiteitenplan geoefend.


Stap 6 Schrijf het Rapport RisicoanalyseStap 6 Schrijf het Rapport Risicoanalyse

B ijlag e n


4 M aatr e g e le n

3 R is i c o' s


1 In le idin g


B e dr i jf X



• Stel Rapport Risicoanalyse samen Stel Rapport Risicoanalyse samen (zie volgende dia)(zie volgende dia)

• Presentatie van het rapportPresentatie van het rapport• Evaluatie opstelling RisicoanalyseEvaluatie opstelling Risicoanalyse







Risicoan alyse




Stap 6 … Inhoud Rapport RisicoanalyseStap 6 … Inhoud Rapport Risicoanalyse

11 InleidingInleiding1.11.1 OrganisatieOrganisatie1.21.2 Aanleiding risicoanalyse Aanleiding risicoanalyse 1.31.3 Gehanteerde werkwijzeGehanteerde werkwijze1.41.4 Beschrijving grenzen Beschrijving grenzen 1.51.5 Opbouw van het rapportOpbouw van het rapport

22 RisicobeleidRisicobeleid2.12.1 Visie en missieVisie en missie2.22.2 Algemene organisatiedoelenAlgemene organisatiedoelen2.32.3 RisicohoudingRisicohouding2.42.4 RisicodoelenRisicodoelen2.52.5 RisicostrategieRisicostrategie

33 Risico’sRisico’s44 MaatregelenMaatregelen55 Conclusies en aanbevelingenConclusies en aanbevelingen 5.15.1 Conclusies Conclusies 5.25.2 AanbevelingenAanbevelingen 5.35.3 PlanningPlanning

Bijlagen Bijlagen AA LiteratuurlijstLiteratuurlijstBB RisicoregisterRisicoregisterCC Calamiteitenplan (eventueel)Calamiteitenplan (eventueel)

B ijlag e n


4 M aatr e g e le n

3 R is i c o' s


1 In le idin g


B e dr i jf X




B ijlag e n


4 M aatr e g e le n

3 R is i c o' s


1 In le idin g


B e dr i jf X



B ro n : bo e k : Z o m a ak je een risico an a lyse

Stap 7 Voer het Rapport Risicoanalyse uitStap 7 Voer het Rapport Risicoanalyse uit

MaatregelenMaatregelen







Risicoan alyse




Stap 7 ...Succesvolle maatregelen & projectenStap 7 ...Succesvolle maatregelen & projecten

Factoren:Factoren:• Tijd Tijd TT Wanneer is het klaar?Wanneer is het klaar?• GeldGeld GG Hoeveel kost het?Hoeveel kost het?• KwaliteitKwaliteit KK Wat krijg ik, van welke kwaliteit?Wat krijg ik, van welke kwaliteit?• InformatieInformatie II• OrganisatieOrganisatie OO

Kwaliteitscontrole risicoanalyse eventuele via (externe) risicoauditKwaliteitscontrole risicoanalyse eventuele via (externe) risicoaudit

Uitvoeren maatregelen:Uitvoeren maatregelen:• maatregelen op korte termijnmaatregelen op korte termijn• maatregelen op langere termijn.maatregelen op langere termijn.

1 Boek: Zo maak je een risicoanalyseAuteurs: Marco Gerritsma & Roel Grit.

Documents

Transcript of 1 Boek: Zo maak je een risicoanalyseAuteurs: Marco Gerritsma & Roel Grit.