communicatiebejegening

- 4Fo

to: K

ees

C. K

euch

0-nummer is een cliëntgestuurd project vande Jellinek Cliëntenraad. De cliëntenkrant isge-maakt voor en door (ex-) cliënten van deJellinek.

Begin juni een Extra 0-nummer.0-nummer 5 verschijnt in september 2005

Met dank aan:Jellinek CliëntenraadJellinek Werk & Scholing

Redactie:Bani da LimaKees C. Keuch

Medewerkenden:Hilke de Roy van ZuydewijnChristian Krappel, Marc TorringaIngrid van Alphen, Yolanda BongersMaarten SmeerdijkRichard Klawer, Tony Raedecker Manodj BrouwnTaalwerkplaats-Werk & Scholing

Pre-press en druk:Grafisch Buro Haarlem

Redactieadres:Redactie 0-nummerp/a Jellinek CliëntenraadPostbus 39071001 AS AmsterdamE: nulnummer@hotmail.com

2 Van de redactie3-4 Leo en bejegening5-6 Afkicken via internet7 Gedachten8-9 Ervaringsverhaal Richard10 A - Ω, Jelly Quack11 Strafrecht12 Jellinek Cliëntenraad13 Yolanda14 Bij de psycholoog, Kurk15 Taalwerkplaats16 Gedicht van Marc Torringa

Voor reacties en ingezonden brieven en voortoestemming voor het geheel of gedeeltelijkovernemen van berichten en/of artikelen uit het0-nummer kunt u kontakt opnemen met deredactie via ons emailadres.

2

van de redactieWe praten veel. We schrijven brieven. We verspreiden memo’s of notities.We bellen met elkaar, steeds vaker mobiel. En met ster gestegen: we ver-zenden en ontvangen dagelijks e-mails. Betekent dit nu ook dat we beteren vaker met elkaar communiceren? Volgens het woordenboek is commu-nicatie: met elkaar in verbinding staan, contact houden door overdrachtvan informatie of gedachten. Deze betekenis gaat ervan uit dat er sprake isvan iets wederzijds. Wanneer bij het overdragen van een boodschap dezeniet bij de ontvanger is aangekomen, dan is dus eigenlijk sprake van com-municatiestoornis. Of op z’n minst van een misverstand.Dit nummer gaat onder andere over communicatie. En soms over juist hetachterwege blijven van informatieoverdracht. Ook leest u over bejegening,de houding die de brenger van de boodschap aanneemt jegens de ontvan-ger. Want, zo blijkt keer op keer uit verhalen van Jellinek-cliënten, daarschort het wel eens aan. Probeer maar eens je kalmte te bewaren bij het verhaal van Leo, diebeland leek in een bijna surrealistisch verhaal toen hij als medicijnverslaaf-de onterecht werd beschuldigd van ‘bijgebruik’. Instelling en behandelaarlijken niet in staat om wederzijds vertrouwen en een goede verstandhou-ding met de cliënt boven mogelijk gezichtsverlies te stellen.‘Verlies’ lijkt ook het kernwoord als we de laatste tijd worden geconfron-teerd met belangrijke ontwikkelingen in de verslavingszorg in het algemeenen bij de Jellinek in het bijzonder. Bezuinigingen of herschikking van gel-den, die tot gevolg hebben dat behandelmethoden worden gekortwiekt,panden (mogelijk) worden afgestoten of dat bepaalde vormen van nazorg- zoals ArbeidsMarktToeleiding bij Werk & Scholing - zelfs helemaal gaanverdwijnen. Er heerst een tamelijk onrustige sfeer in de gebouwen van deJellinek. Laten we hopen dat de Raad van Bestuur haar beleid en de daar-in besloten voornemens tijdig en duidelijk weet over te brengen aan allebetrokkenen.Maar laten we vooral met iets positiefs eindigen. De Jellinek biedt sindskort via het internet zelfhulpprogramma’s aan. Het gaat hier weliswaar omde lichtste vorm van behandeling, maar toch. Als je besluit een programmate ontwikkelen op het wereldwijde web voor een groep verslaafden die metde reguliere verslavingszorg niet wordt bereikt, dan geef je als instellingaan dat je je misschien toch wel bezighoudt met communicatie. (BdL)

c o l o f o n

i n h o u d

--nummer 4, mei/juni 2005

- 4

Communiceren betekent o.a. het in verbinding staan. Communicerendevaten staan ook met elkaar in verbinding. Ongeacht de grootte en de vormvan de vaten is het kenmerkende dat als er een vloeistof in wordt gedaanhet peil in de verschillende vaten even hoog komt te staan. We kunnen dusspreken van een evenredigheid, iets wat we in de onderlinge contacten tus-sen mensen ook graag zouden willen zien. Voor het maken van de foto isdank verschuldigd aan het Fons Vitae lyceum m.n. de heren Pohlman enCarlo Obispo.

C o m m u n i c e r e n d e v a t e n :

- 4 3

Gele kaart, u heeft bijgebruiktdoor Kees C. Keuch met dank aan Leo van Maren

Alweer sinds een aantal jaren wordt er in deJellinek ‘middel-onafhankelijk’ behandeld.Verslaving wordt gezien als een op zichzelf

staand probleem met allerlei facetten, wát je ookgebruikt. Alcohol, drugs in diverse variaties en liefstalles tegelijk maar ook gokken en pillen worden ineen moeite door ter hand genomen.

Het viel koud op m’n dak toen ik als rechtgeaardealcoholproblematicus geconfronteerd werd met eenzogenaamde medicijnverslaafde. Dat was nieuwvoor me toen ik in 2002 op de JOS* verbleef. Naeen paar weken kwam linea recta van de Detox*Leo op de afdeling. Mij was gevraagd zijn mentor tezijn voorzover dat wat inhield. Een moeilijke, stuggeman maar niet onsympathiek. Zo’n type op huiska-merslippers dat in de stoel altijd z’n benen onder z’nkont trekt. Hieronder het verhaal van Leo. Een sterkstaaltje van bejegening.

Sport en beeldBij medicijnverslaving is drie weken Detox bijnastandaard. Het ontgiften is immers een langdurigproces. Maar voordat je je weer enigszins op jegemak voelt, ben je zeker een jaar verder.Voorzover je weet wat normaal is. Normaal je zelfzijn. Hoe dat voelt, is heel lang geleden. In 1980werd ik door een vrachtwagen van achteren aange-reden, waarbij ik een whiplash* kreeg. Constantehoofdpijn was hiervan het vervelende gevolg .. HetRIAGG, waar ik al vanaf mijn jeugd contact hadvanwege angstgevoelens en grote onzekerheid, zoudit proberen op te lossen. Te beginnen met pillen.Ik dacht verder niet na over waar dat nou vandaanzou kunnen komen, want door de pillen was het fei-telijk zo erg niet meer. Zo is in een kleine dertig jaarm’n pillengebruik opgebouwd. Steeds ietsje meertotdat ik op een gegeven moment zonder pil nietsmeer kon, me niet meer kon concentreren en zo.Verdoofd door de Benzo’s* gebeurde er niet veelmeer. Reageren op iets was er ook niet meer bij. Alsik op visite ging moest ik wel m’n pillendoos bij mehebben anders ging ik weer rechtsomkeert. Wat jijzegt ‘zoals een alcoholist een zakflacon op de borstheeft’, de angst dat je je middel niet hebt. M’n huwe-lijk was geen sport en beeld meer. M’n vrouw steldevoor samen met de huisarts te gaan praten. Datkomt goed uit want ik moet toch m’n recept verlen-

gen, zei ik nog. Bij de huisarts ging het lampje bran-den. Hij zei dat het zo niet langer kon en nam hetzichzelf min of meer kwalijk te hebben meegewerktaan te makkelijk voorschrijven. En het was op zijninitiatief dat ik in augustus 2002 voor een intakege-sprek bij de Jellinek aanklopte. Eerst praten, als-maar veel praten en ik begreep er steeds mindervan. Moest ik nu tussen die verslaafden en junksm’n pillengebruik minderen? Helemaal stoppen is debedoeling als u nog wat langer wilt leven, kreeg ik tehoren. Half december kwam ik op de Detox. Allesmoest ik inleveren, kreeg geen pil meer. Dat is meniet makkelijk vergaan. Moe op bed liggen, angsten,zweten, trillen. M’n ritme totaal verstoord, zag ik hetniet meer zitten en wilde weg. Ik wilde pillen.

Na drie weken werd ik overgeplaatst naar de JOS,waar ik 4 maanden zou blijven. Halverwege de ritwerd er verhuisd naar de nieuwe kliniek aan deVlaardingenlaan. Naar ‘creatief’ hoefde ik niet wantdaar werd ik te nerveus. Hoewel het me geen reetinteresseerde en het ook enigszins aan me voorbijging, volgde ik wel de groepen. Voorlichting overgebruik, maar dan alleen over drank en drugs. Overmedicijnen werd geen woord gerept.

Assertiviteit en therapiegroepjes, rollenspel over hetnee kunnen zeggen. Een medepatiënt dacht mijnharde ‘nee’ opstelling te kunnen breken. Nou, ver-geet het maar! Verder kreeg ik met regelmaat zoge-naamde tien minuten gesprekjes. Daar waren ze opde Detox reeds mee begonnen. Paul en Ans, enook Joke hadden bij mij de voorkeur met deze moti-verende gespreksvoering zoals ze dat noemen.

Omstreeks half januari 2003 kreeg ik te horen datm’n vrouw een punt achter ons 33-jarig huwelijkwilde zetten. Bij de gezinstherapeut kwam de aap uit

Foto

:Kee

sC

.Keu

ch

5- 4

door Maarten Smeerdijk,ingeleid door Kees C. Keuch.

EMHEind vorig jaar bezocht ik een congres over nieuwemedia en hulpverlening via internet voor GGZ*instellingen. Het eerste speciaal zo genoemde EMH(E Mental Health) congres. Aanvankelijk ging ik ermet gemengde gevoelens naartoe, maar dat draaidesnel bij. Op mij heeft het een goede indruk achter-gelaten. De ontwikkelingen met EMH gaan zowelhier als ook in het buitenland snel. Naast behande-ling voor (overmatig) alcoholgebruik zijn er inmiddelssoortgelijke programma’s op het net, zoals “kleurje-leven” en “gripopjedip”, een zelfhulpcursus omgaanmet depressieve klachten.

Getrapt procesDe doelgroep zijn niet de zware drinkersmaar de categorie drinkers in het ’ voorpor-taal’, zoals we dat noemen. Veelal mensendie zich zorgen maken over hun drinkge-woonte en die willen voorkomen dat het uitde hand loopt. Mensen die zelfstandig ietswillen doen aan hun drinkgedrag. Eenmaal(anoniem) aangemeld gaat de ‘behandeling’in fasen, een trappenproces waar de cliëntbij geholpen wordt. Via ‘links’ wordt techni-sche voorlichting gegeven, dus wat alcoholdoet met je lichaam en hersenen of welkeonderdelen specifiek beschadigd raken.

Wat nu de goede kant aan dit ‘elektronischafkicken’ zou kunnen zijn, is wat ik al enigs-zins dacht en me ook goed kan voorstellen,namelijk: voor veel mensen is de drempel totde hulpverlening, en zeker in de verslavings-zorg, te hoog. Schaamte, angst voor stigma-tisering, verlies van privacy, wellicht nog hetidee hebben weer ‘gewoon sociaal drinken’te leren, en bedenk er zo nog maar eenpaar. Tenslotte is het erg lekker voor velen,voor sommigen té lekker! Dat is nu eenmaalhet vervelende van genotsartikelen.

Hieronder de gebruiksaanwijzing volgens MaartenSmeerdijk, stafmedewerker bij de afdeling K&I(Kwaliteit en Innovatie)van de Jellinek..

De laatste jaren maken steeds meerNederlanders gebruik van de diverse moge-lijkheden die het internet te bieden heeft. De

ontwikkelingen op het internet zijn bij de Jellinekniet onopgemerkt gebleven. Aanvankelijk was dewebsite www.jellinek.nl voornamelijk gericht op hetgeven van informatie over middelengebruik en ver-slaving. Al snel echter werd duidelijk dat een grootdeel van de bezoekers meer behoefte had aan per-soonlijk advies en ondersteuning bij het onder con-trole krijgen van hun gebruik. Dit heeft in 2002 ertoegeleid dat de Jellinek van start is gegaan met hetaanbieden van zogenaamde zelfhulpprogramma’s.

OndersteuningHet doel van de zelfhulpprogramma’s is om advies enondersteuning te geven bij het zelfstandig stoppen ofminderen met het gebruik.

Afkicken via internet?Jellinek biedt zelfhulpprogramma’s aan op het internet

4

de mouw: kappen ermee, echtscheiding. Ik had geenidee dat het al zover was. Pas veel later realiseerdeik dit. Lijmpogingen waren niet meer nodig. Gezegdmoet worden dat Joke en andere begeleiders van deJellinek dit proces goed hebben begeleid.

Second-opinionOp een gegeven moment wordt Leo opkantoor geroepen, maar nu voor eenandersoortig tien minuten gesprek.Bijge-bruikt!, krijgt hij van de coördine-rend groepswerker te horen. Het lab hadgemeld dat in zijn urine benzo’s warengevonden. Positief dus. Een gele kaartplus een week binnen blijven vindt Leoniet leuk.

Hij is kwaad en komt onmiddellijk inactie. Voor €50,-- kan er een secondopinion door een onafhankelijk labora-torium wordengedaan. Komt daareen andere uitslaguit dan krijgt hij de€50,- terug. De vol-gende ochtenddient Leo eenbezwaarschrift in bijde directie. Dezeantwoordt keurig natwee dagen dat hetweliswaar vervelendis, maar dat deinterpretaties vanhet lab als heiligworden beschouwd.Nu staat het lab vande Jellinek als zeerbetrouwbaar ennauwkeurig te boek,maar de contra-expertise blijkt voor Leo in zijnvoordeel uit te pakken. Waarom Leo een paarweken heeft moeten wachten op deze uitslag isniet duidelijk..

BejegeningQuasi nonchalant en met een gezicht van ‘hetmoet maar’ komt de groepsleider de huiskamerbinnen en legt op een onbeholpen manier een bil-jet van €50,- op tafel. Zegt niets, geen enkele uit-leg of verklaring over wat er nu precies is gebeurd.Zelfs niet een klein excuusje. Wat natuurlijk nu welraar blijft, is dat er geen enkele rapportage oppapier aan Leo is gegeven. De Jellinek geeft dusfeitelijk toe ongelijk te hebben gehad, maar washet niet vriendelijker geweest dit gewoon eerlijk tebepraten en uit te leggen. Misschien is er hele-

maal geen rapportage, misschien is die secondopinion wel nooit uitgevoerd? Gezien het feit dater vaker getwijfeld wordt aan de uitslagen zou heteen goede zaak zijn als er gewoon goed tech-

nisch inzicht wordtgegeven. Een leer-zame les!

VervelendegevolgenIs het duidelijk datde laboratoriumuit-slagen en het wèl ofniet becommentari-ëren, uiterst verve-lende gevolgen voorde patiënt kanbetekenen?, Ofstaat men hier nietzo bij stil? Los vande vraag waar hetgelijk ligt, slaat heteen bres in het ver-trouwen, en daar-mee in de ver-

standsverhouding tussen patiënt en‘behandelaar’.

Ook ondergetekende heeft aan den lijve degevolgen ondervonden van een in eersteinstantie niet te verklaren positieve laborato-riumuitslag. Zelf geen gebruiker van benzo-’s. maar deze wel voorgeschreven gekre-gen tijdens de afkick, bleek ik na ruim zesweken nog sporen ervan in de urine te heb-ben. Hiervoor kreeg ik dan ook een ‘officië-le’ waarschuwing en moest ook een week-end voor straf binnen blijven. Als je boven-dien al afspraken hebt gemaakt voor dat

weekend dan is het niet zo gek dat je je kwaad maaktover een onterecht opgelegde straf. En dat kun je niethebben. Zeker niet zo in het begin van het ‘clean’worden. Mensen met een medicijnverslaving komener over het algemeen na flink doorbijten wel van af.Inmiddels 2 jaar later gaat het goed met Leo. Op deDetox had hij niet gedacht dat het allemaal zo langzou gaan duren. Het is de moeite zeker waardgeweest. En hij heeft er ook nog een hoop ‘rare’mensen leren kennen.

*JOS: naam van de afdeling vernoemt naar de Jacob Obrechtstraat.

*Detox: Detoxificatie afdeling, ontgiften.*whiplash: beschadiging in en rondom de cervicale (hals of de nek)wervelkolom.*RIAGG: Regionale instelling voor ambulante geestelijke gezondheidszorg

*Benzo’s: benzodiazepinen- groep van medicijnen met een o.a. angstdempende en spierverslappende werking.

- 4

Foto

:Kee

sC

.Keu

ch

Foto

: Kee

sC

. Keu

ch

Communicatie en bejegening, het zijn belangrijke the-ma’s. Voor mij persoonlijk, maar ook voor de Jellinekals zorginstelling met zoveel medewerkers en nogveel meer cliënten. Ik maak er danook een punt van te willen weten water zoal leeft bij de medewerkers opde werkvloer en bij de cliënten, voorwie we er per slot van rekening zijn.Toen ik hier net kwam, en praktischniemand me kende, werd ik doorbijna iedereen zomaar aangespro-ken. Die spontaniteit is nu wel ver-dwenen. Velen vinden dat ze nuvoorzichtiger, serieuzer met mij moe-ten omgaan. Wat dat betreft is hetvoor mij wel een beetje eenzamergeworden. Deze veranderde houdingheeft als gevolg, dat ik zelf veelactiever ben geworden in het onder-houden van contacten. Dat gaat meredelijk goed af. Ik ben gelukkig instaat met mensen van verschillendeniveaus, leeftijden, achtergronden enculturen te communiceren en kan megoed verplaatsen in de situatie van degene die iktegenover me vind. En omdat ik hier bovendien nietmijn moedertaal spreek, ben ik minder dominant dangewoonlijk. Het bevalt me eigenlijk wel.Dat wil niet zeggen dat ik niets aan mijn Nederlandshoef te doen. Ik krijg dan ook conversatielessen.Hoewel die goed gaan, zijn situaties in de realiteit vanalledag vaak complexer. Ik weet dat ik gewend bensnel te denken en te praten, maar dat gaat niet echtsamen met het niveau waarop ik het Nederlandsbeheers. Daar valt dus wel het een en ander te verbe-teren. Zeker.

Het contact met (ex-)cliënten loopt langs twee belang-rijke lijnen: op de eerste plaats ben ik psychiater bij deJellinek en praat in die hoedanigheid vaak met cliën-ten, en ten tweede wordt ik via de Cliëntenraad geïn-

formeerd. En juist dat laatste is niet alleen organisatorischbelangrijk, maar ook functioneel heel nuttig. Via de CR hoorik regelmatig over hoe de communicatie tussen (ex-)cliënt enbehandelaar verloopt. Een vaak gehoorde klacht is bijvoor-beeld dat men de indruk krijgt niet altijd voor vol te wordenaangezien. Of dat nou gaat over juiste medicatie of over eengangdeur die al dan niet gesloten moet blijven, het is lastigals je als cliënt denkt dat je niet serieus wordt genomen. Medie informatie kan ik dan aan de slag.

Als bestuurder en als eerste geneeskundige van de Jellinektrek ik me dit namelijk zeer aan. Het zou dus goed zijn omstructureel een paar keer per jaar als toehoorder bij de vergadering van de Cliëntenraad aanwezig te zijn. Niet om ter pleke allerlei beslissingen te nemen – want dat kan pas nadat ikwesties heb teruggebracht naar de circuitmanagers ofbehandelaars – maar juist om voeling te houden met watvoor de (ex-)cliënten belangrijk is en om zó in staat te zijnmeer nuance aan te brengen in het beeld dat we als behan-delaars van de cliënt hebben. Ook wordt mij door de Cliëntenraad regelmatig voorgehoudedat de Jellinek vaak onduidelijk, zo nu en dan slecht of somshelemaal niet met haar (ex-)cliënten communiceert. Hoe kunnen we dit verbeteren? In elk geval door te blijven praten me

alle betrokkenen en open te staanvoor suggesties. Een van die sug-gesties was om bij tijd en wijle viahet 0-nummer de (ex-)cliënten, maaook andere belangstellenden, tevertellen over het wel en weebinnen de Jellinek. Over nieuwesituaties of over belangrijke ont-

wikkelingen die debehandelingen betreffeLaat ik dan meteen dekans nemen om te ver-tellen dat we bijvoor-beeld nadenken overhet starten van eenmedicatiepoli; voor een

cliënt is, na een behandelingvan drie maanden, gedurende een periodevan een, twee of zelfs drie jaar inloop mogelijk voor een onderhoudsdosis. Of dat het inmijn ogen voor sommige cliënten zeer inte-ressant is dat wij ons oriënteren op eenbehandeling gebaseerd op de Twaalf

Stappen. Wat zijn hiervan de voor- en de nadelen? Hoe ver-houdt een dergelijke behandeling zich tot wat wij evidencebased gedragstherapie noemen?

En er is meer. Zo is het belangrijk dat de Jellinek een dui-delijke positie inneemt als het gaat om de toepassing vanen grenzen aan ‘gedwongen opname’: zouden we iemandtegen zijn wil moeten opnemen voor behandeling? En watzijn de gevolgen als we dit niet doen? Natuurlijk hebbenalle veranderingen ook financiële gevolgen. Ook op datvlak is goede, duidelijke communicatie belangrijk. Metgemeente, VWS, zorgkantoor, GG&GD en andere instellingen in de geestelijke gezondheidszorg zijn we in gespreken hopen dat op die manier ons beleid transparant is enblijft. Ook voor de cliënten. Al met al is er sprake van inte-ressante ontwikkelingen met mogelijk grote gevolgen vooriedereen. Ik hou jullie op de hoogte.

Toehoorderdoor Christian Krappel

Foto

:Kee

sC

.Keu

ch

- 4 7- 4

Persoonlijk contactOverigens kunnen alle bezoekers van de Jellinekwebsite éénmalig een persoonlijke chat aanvragenmet een van de hulpverleners van de Jellinek. Dechat is enkel bedoeld voor het geven van persoonlijketips en adviezen. Onlangs zijn de zelfhulpprogramma-’s uitgebreid met een forum, waarin deelnemersonderling tips en hun ervaringen kunnen uitwisselen.

De zelfhulppro-gramma’s blijkeneen groot succeste zijn: sinds destart in 2002 heb-ben zich al meerdan 2000 bezoe-kers aangemeldvoor één van deprogramma’s.Voorlopige resulta-ten wijzen erop dathet deelnemerslukt om gedurendehet programmahun gebruik te ver-minderen.Momenteel onder-zoekt de Jellineknog de preciezeresultaten van dezelfhulpprogram-ma’s.

Tot slot is er dediscussie of aldeze ontwikkelin-gen op den duurde face-to-facebehandelingen inde verslavingszorg

gaan vervangen. Het is zeer onwaarschijnlijk dat ditooit zal gebeuren. Eerder kunnen de behandeldien-sten op het internet gezien worden als een laagdrem-pelige voorziening voor een doelgroep die met dereguliere verslavingszorg niet wordt bereikt.

Daarnaast is het belangrijk te beseffen dat het bij deinternetprogramma’s om de lichtste vorm van behan-deling gaat die de Jellinek momenteel biedt. Ernstiglangdurig verslaafden wordt deze vorm van internet-behandeling dan ook sterk ontraden en geadviseerdom persoonlijk contact op te nemen met de versla-vingszorg voor een behandeling die meer rekeninghoudt met de persoonlijke omstandigheden. Voor vra-gen, opmerkingen of tips kunt u via e-mail contactopnemen met: msmeerdijk@jellinek.nl medewerkerop de afdeling Kwaliteit en Innovatie (K&I) Jellinek.

*GGZ: Geestelijke Gezondheids Zorg

Momenteel heeft de Jellinek aparte programma’svoor alcohol, cannabis, cocaïne, gokken en roken.Alle programma’s bestaan uit een aantal verschil-lende oefeningen die de deelnemers in hun eigentijd en tempo kunnen doen. Door een van de zelf-hulpprogramma’s aan te klikken kan iedereengeheel anoniem een eigen inlognaam en wacht-woord aanmaken. Als de eerste vijf stappen ofweloefeningen zijngedaan, is men aan-gemeld en wordende ingevoerde gege-vens opgeslagen.Vanaf dan kan menop ieder gewenstmoment in- en uit-loggen op het pro-gramma. Zolangmen het programmavolgt wordt gevraagdhet eigen gebruik ofde trek om te gaangebruiken bij te hou-den op een registra-tieformulier. Na mini-maal twee wekenhet gebruik en detrek te hebben gere-gistreerd, kan men ineen grafiek aflezenof men gedurendehet programma meerof minder is gaangebruiken.Zodoende kan mende eigen voortgangevalueren.

RisicosituatiesEen ander belangrijk voordeel van het registeren isdat de deelnemer hiermee meer inzicht krijgt insituaties waarin het moeilijk is om niet te gebrui-ken, de zogenaamde risicosituaties. In een andereoefening kan men dan eigen maatregelen noterenom met de risicosituaties om te kunnen gaan. Ookzijn er oefeningen die de deelnemer helpen omeen terugval in gebruik te voorkomen en om meteen eventuele terugval om te kunnen gaan. Opverschillende punten in het programma zijn leesop-drachten aangebracht, die de deelnemer onder-steuning en tips geven voor het uitvoeren van deopdrachten. Mocht een deelnemer tegen moeilijk-heden aanlopen, dan bestaat de mogelijkheid omop bepaalde tijden een chat aan te vragen met eenhulpverlener van de Jellinek. Deze kan dan per-soonlijk advies en ondersteuning geven.

6

Ik wil hem kwijt

9- 4

angstzweet uit te barsten. Wat een ontdekking, wat eenwondermiddel, een medicijn om eindelijk mijn diepst ver-borgen gehouden gevoelens omhoog te laten borrelen,mijn allergrootste geheim, waar ik jarenlang mee worstel-de, mijn verlangen om jongens lief te hebben! En Godvergeef me, wat heb ik veel liters van dit “medicijn”gedronken om even zoveel jongens lief te hebben! Hetleven was mooi, ik kwam in de theaterwereld terecht,heb bijna alle buurthuizen, clubs, theaters en schouwbur-gen van Nederland van binnen gezien, heb furoregemaakt in Carre met vleermuizen, die ik op wondebaar-lijk wijze over het toneel liet vliegen. Het leven lachte metegemoed aan de buitenkant, er was echter niemand diewist en voelde wat er binnenin mij woelde, een branden-de eenzaamheid, een overlevingsstrijd die zijn weerganiet kent en ik was niet in staat om daar met iemandover te praten. Gewoon maar doorgaan dan?! Mijn beide ouders waren inmiddels overleden, goedekennisen en vrienden sneuvelde bij bosjes aan de nieu-we gevreesde ziekte Aids.

Niet meer te verdovenIk had inmiddels het ultieme medicijn tegen verlegenheidontdekt: Cocaine! Gelijk op met het gebruiken van al diemiddelen had ik weer anti-middelen nodig om de paniek-aanvallen en claustrofobien tegen te gaan, kortom deinnerlijke pijn en strijd waren bijna niet meer te verdovenen het was tijd voor mijn eerste nederlaag. De gang naarde hulpverlening, het CAD. De eerste poging om inzichtte krijgen waarom ik zoveel gebruikte. Met behulp vanpillen die mij ziek zouden maken in geval van het nutti-gen van alcolholische dranken, lukte het mij om eenkorte periode niet te drinken. Verder veranderde ik nietveel aan mijn levensstijl, behalve de dingen die ik abso-luut niet durfde te doen zonder iets te gebruiken. Deperiode van onthouding was slechts van korte duur. Alsnel kwam de verveling om de hoek kijken en ik voeldeme weer wat beter, dus besloot ik deze keer gecontro-leerd te gaan gebruiken !? Dat lukte meestal 2 of 3dagen, want al snel was er wel weer een of anderexcuus om de afgesproken hoeveelheid ineens niet meervan belang te vinden en compleet uit mijn dak te gaan.

12 dagen DetoxZo ben ik nog jaren doorgegaan met vallen en opstaan.De valkuilen werden steeds dieper en het werd steedsmoelijker om er weer uit te krabbelen, het “overleven”werd steeds zwaarder. Wonder boven wonder bleef ikwel in staat om te blijven “ werken”, uiteraard in een doormij gezochte werkomgeving waar het niet vreemd wasom te gebruiken. Ik had nog een dak boven mijn hoofd,kon zelfs nog een autootje rijden, dus wat bedoel je, ver-slaafd?! Ik woonde toch niet in een kartonnen doos ofliep niet op straat met een C-1000 karretje volgestouwdmet troep een uur in de wind stinkend! Nee hoor, ikgebruikte wat veel, dat wel ja, maar verder, ach dat viel

wel mee toch? Uiteindelijk kon het natuurlijk niet uitblij-ven dat ik lichamelijk, geestelijk en spiritueel dusdanignaar de knoppen was, dat ik in de detox van deJellinek ben beland. Daar tot de conclusie gekomendat 12 dagen detox hoogstwaarschijnlijk niet genoegwas om mijn sterk verziekte persoontje weer enigszinste laten functioneren, dus 4 maanden afdeling JOS* erachteraan. In die periode van 4 maanden waarin hetsteeds een beetje helderder werd in mijn hoofd, kwamik er achter dat ik zeker op emotioneel gebied eengrote achterstand had opgelopen.

De vogeltjes floten zo hardToen ik dan ook weer in de “buitenwereld” kwam, hadik vaak het gevoel dat ik aan een tweede pubertijdwas begonnen, alles was zo nieuw, zo indrukwekkendmaar ook angstig. Het licht was zo fel, de vogeltjes flo-ten zo hard en wat een herrie op straat met al diemensen, trams, fietsen, auto’s, brommers… Die uitko-mende planten en bomen, wat waren ze mooi groen,wat voelde dat lentezonnetje ontzettend lekker! Nu 8jaar later er op terug kijkend, verbaas ik me er overhoe ik dat vol gehouden heb, 4 maanden intern opeen zaaltje met 3 andere snurkende, scheten latendelotgenoten. Ik denk dat dit aangeeft hoe ik er aan toewas, hoe graag ik wilde herstellen, hoe hongerig ikwas naar een leven zonder al die ellende. Ik hebiemand eens horen zeggen dat godsdienst is voormensen die bang zijn om naar de hel te gaan en spiri-tualiteit voor mensen die uit de hel zijn gekomen engeloof me, het was een hel waar ik in leefde. Ik benerg blij en dankbaar dat die periode van mijn levenachter me ligt. Men kan veel kritiek uiten over debehandeling in de Jellinek en die kritiek heb ik zelf ookgehad, echter zonder die behandeling zou ik nu nietde persoon zijn geweest die dit nu zit te schrijven. DeJellinek heeft mij geholpen om te stoppen met gebrui-ken, de zelfhulp groepen hebben mij geholpen omgestopt te blijven. Als ik alleen gestopt zou zijn metgebruiken en verder niets aan mijn leven hebben ver-anderd, dan zou ik waarschijnlijk nu een hoopje bottenzijn “six feet under”.

*JOS: Jacob Obrechtstraat.Tot 2003 waren er in het Jellinekhuis drie behandel-afdelingen: Heinzegroep, Vrouwen VKL, en dus deJOS groep.

- 48

Tweede pubertijddoor Richard

Tja, daar zit ik dan achter m’n computertje me suf teprakkiseren wat ik in God’s naam wil schrijven. Hetgrootste “writersblock” is de drang om zo goed moge-lijk te schrijven, want anderen gaan dit lezen en dusmoet het perfect zijn. Zie hier een van mijn grootsteangsten, de faalangst. Volgens mij is dit er met depaplepel ingegoten, vroeger thuis, het was nooit goedgenoeg en als je het niet perfect kon doen, dan maarhelemaal niet. Ik werd er al vroeg mee geconfronteerd,in plaats van mij te complimenteren met mijn “ briljan-te” pianospel werd er geroepen of die herrie niet watzachter kon etc. Mijn mavo diploma heb ik nietgehaald simpelweg door totale black out op hetmoment dat ik kennis moest produceren, mijn rijbewijs

idem dito, totale paniek toen de examinator naast mekwam zitten in de auto, 2 keer gezakt en mijn rij-instructeur begreep er niets van. Ik reed immers fan-tastisch tijdens de lessen!

Bijna mezelf zijnEnfin, om een lang verhaal wat korter te maken, ik hadgenoeg redenen om al op jonge leeftijd te ontdekkendat met een glaasje van het een of ander alcohol, ikveel minder last had van die onzekerheden, sterkernog, ik kon met een slok op bijna mezelf zijn zonder in

Foto

:Dic

kK

ok

- 4

Oppassen met het ‘Doe normaalcontract’

Dit kabinet moet goed in de gaten worden gehoudenhoren we in de wandelgangen.Ten eerste: de AWBZ* wordt uitgekleed en daarvoorin de plaats wordt de WMO Wet MaatschappelijkOndersteuning aangekleed. Waarom doet men dit?Functioneerde het niet goed? Wordt het zorgstelselte duur of moet er (natuurlijk) weer bezuinigd wor-den? Over bezuinigingen wordt liever niet hardopgesproken, liever praat men over het ‘Plan van aan-pak verloedering en overlast’. Gemeenten krijgenhierin een sterke regiefunctie waarvan nog maarmoet worden afgewacht hoe dit wordt ingevuld.Tenslotte is de ene gemeente niet gelijk aan deandere. Ten tweede: niet alleen de financiële middelen (depotjes) worden overgeheveld maar ook meer morelezaken gaan anders beoordeeld worden. De overheidwil dat de Wet Bopz* beter gebruikt gaat worden. Deregering praat hier dan over de doelgroep van dezogenoemde ‘zorgmijders’ en dat zijn dan (natuurlijkweer) de mensen met een psychiatrische handicap,de daklozen en met stip bovenaan: de ‘verslaafden’,zonder onderscheid des persoons.

Minister geeft Wet Bopz mogelijkheidtot dwangopname ernstig verslaafdenVoor degene die nog wel baat kan hebben bij behan-deling, heeft de overheid in de aanbieding: de vrijwilli-ge opname of de gedwongen opname, o.m. voor ern-stig verslaafden. Gedwongen opname kan dan middelsde (aangepaste) wet Bopz. Echter wanneer dezezogenoemde ‘zorgmijders’ tóch hulp zoeken zijn ervoor hen hoge drempels. Het probleem in de praktijk isdat bij de hulpverlening onduidelijkheid bestaat of ern-stige verslaving een geestesstoornis is, ook in de zinvan Wet Bopz. De praktijk laat inderdaad zien dat bijeen aantal verslaafden een verborgen psychiatrischecomponent aanwezig is. De Jellinek probeert hier opaan te sluiten door met de DD (dubbele diagnose)behandeling beter op deze problematiek in te spelen.Een goed voornemen. Tenslotte het ‘doe normaalcontract’ betekent het verblijf in een instelling dat nietvrijblijvend is. Het blijft wèl de vraag hoe het begrip‘normaal’ wordt geinterpreteerd?

Zoals hierboven genoteerd zijn er veel zaken waarovernaar de achterban bericht moet worden. Daaraan ver-bindt de 0-nummer cliëntenkrant zijn bestaansrecht.De stelling is dat individuen iets kunnen opsteken vanwat de ander te vertellen heeft. Het schrijven, en lezenkan vaak verhelderend werken.

Bij de 0-nummer krant kun je je creatief op papier uitle-ven. Ter versterking van onsteam is de redactie van de 0-nummer krant op zoek naareen redacteur(en). Een (ex-)cliënt die kan en wil schrij-ven, meedenken en meepra-ten over hoe we toch elkekeer weer deze krant moetenvullen.

Interesse?Schrijf naar de redactie vanhet 0-nummer,

p/a Jellinek Cliëntenraad,postbus 3907, 1001 AS Amsterdam. (KCK nr.4)

*AWBZ: Algemene WetBijzondere Ziektekosten*Wet Bopz: Wet BijzondereOpnemingen PsychiatrischeZiekenhuizen

Strafrecht niet het geschikte middel om overlast te bestrijden

1110

A – Ω REACTIES BRIEVEN MEDEDELINGEN VRAGEN JELLY QUACK

(Ingezonden)Hallo redactie,

Mijn naam is Janet, ben 50 jaar en weduwe met 1 dochterdie niet meer thuis woont.Zoals iedere alcoholist ben/was ook ik goed in het ontken-nen dat ik een probleem heb, al was ik onder ambulantebehandeling. Toch sloegen ineens op een maandagnachtde stoppen bij me door en kwamen er wat dokters thuis.Dit resulteerde in een spoedopname bij de CODA. Ik bendaar 7 dagen geweest (wat een ervaring!) en ging toenweer over op ambulante behandeling.Maar in die week heb ik een vrouwtje leren kennen, enhaar later nog eens opgezocht, want zij ging door naar deCIZ. Ik liet haar een gedicht lezen dat ik had geschreveneen week na mijn ontslag uit de CODA. Dus mijn eerstegedicht nuchter, maar wel tijdens mijn eerste trekmoment.Het heeft me er door geholpen. Zij maakte me attent ophet 0-nummer en zei: dat is misschien iets voor het kran-tje. Dus vandaar dit mailtje. Hieronder volgt het gedicht(…) dat waarschijnlijk heel herkenbaar zal zijn voor(ex)verslaafden.

HET GEVECHT

na wat nadenken was ik eruit gekomenen heb ik een beslissing genomen

besefte ineens, hield mezelf in de waandat het vanzelf beter zou gaan.

maar dat kan niet zonder gevechten dat is heel terecht

ach wat zit ik te zeverenzal die strijd leveren.

zo gezegd, zo gedaanen ben het gevecht aangegaan

al liep ik soms te vittenben niet bij de pakken gaan neer zitten.

heb het eerste deel met hulp volbrachten ga nu verder op eigen kracht

en voel me er goed bijmet goede vrienden aan mijn zij.

alleen vanmiddag was er dat moment evenmaar heb er niet aan toe gegevenben al een klein stukje op de brug

en wil niet meer terug.

deze brug wil ik helemaal lopenen op vrijheid hopen

en dit gevecht achter me latendus ik hou zwakke momenten goed in de gaten.

26-7-2004 Janet

Probeer eens deze websites:

www.jellinek.nl, www.kikkerpad.nlwww.na-holland.nl, www.trimbos.nl

www.aa-nederland.nl, www.netclienten.comwww.nibud.nl, www.woningnet.nl

www.gezondheidsplein.nlwww.dekaterkomtlater.nl, www.drinktest.nl

www.drankjewel.nl

†In Memoriam

Zo’n drie maanden geleden hoorden we hetschokkende nieuws: Danny Mo Ajok is dood.Voor de redactie van het 0-nummer is Dannyniet zomaar een passant. Integendeel, hij wasdegene die met veel geduld in de zomer van2003 de opmaak van het allereerste 0-nummervoor zijn rekening nam. Hij luisterde naar onzewensen, overwoog alle aanpassingen die wedaarna nog wilden en ging intussen op zijn typi-sche kalme manier door met z’n werk bij AMT /Werk & Scholing. En toch was er diep in zijn zielook de onrust. En juist die onrust werd hem uit-eindelijk teveel, zo begrepen we. Lange tijd heb-ben we gehoopt dat Danny terug zou komen bijhet redactionele team van het 0-nummer. Hetheeft, helaas, niet zo mogen zijn. We zullen zijnzachtaardige karakter en zijn intelligentie mis-sen. Hopelijk vindt hij nu wel de rust die hij zoverdient.

- 4

door Yolanda

Ik merk hoe moeilijk communicatie soms is tussen mijnnieuwe hulphond en mijn kat. Ze vinden elkaar hoogstinteressant en zijn veel met elkaar bezig, maar eenecht diep contact loopt steevast uit op onbegrip. Als uitvrolijkheid de hond met haar staart zwaait denkt depoes dat hij boos is. Het is niet zo dat ze elkaar nietleuk vinden, maar ze zitten duidelijk niet op dezelfdegolflengte. Net zoals gebruikers en niet-gebruikers.Het is soms heel moeilijk uit te leggen waarom ik nietmeer kan én wil drinken. Ik doe dat niet al te vaakmeer want ik schiet er niets mee op. Veelal mondt hetuit op oeverloosheen en weergepraat. Maar alte vaak gaanmensen mij tot inden treure uitleg-gen hoe het zitmet hun eigengebruik. De pro-bleemgevallenpik ik er feilloostussen uit, diekennis en erva-ring heb ik wel.

Maar ik heb hetbordje kliniek ommijn nek, dusmet mij is hetecht ernstig.Immers als jeniet opgenomenbent geweest zalhet wel meeval-len, hoor en zieje ze soms den-ken. Als mensen hun eigen probleem niet zien trek ikme terug. Dan voel ik mij niet geroepen om te helpen.Dat was wel anders toen ik net uit de kliniek kwam.Het was me gelukt droog te zijn en ik wilde het goedegevoel daarover kwijt, delen met anderen. Als ikmezelf kon redden dan kon toch iedereen dat predikteik. Er is leven na verslaving..! ik ging nog net de kroe-gen niet in om mensen te redden.

VerslavingsgedragIn het begin ging het me makkelijk af, ik was in de banvan bevrijd te zijn en de kracht die ik daardoor kreeg.Zo nu en dan ging ik naar de ‘Buitenveldert* groep’een praatgroep voor (ex) gebruikers. Daar waarschuw-de men mij, en inderdaad gevoelens van geluk kunnennog verraderlijker zijn dan de vervelende downe perio-des. Dan weet je dat je op je hoede moet zijn, maar

- 4

als je gelukkig bent dan sluipt de zorgeloosheid binnenen wij mensen vergeten snel.

Op een terras in de zomer heb ik in een blinde vlekwel eens een pilsje besteld terwijl ik echt niet van planwas om te drinken.

Vanuit m’n oude gewoonte-gedrag besteld. Toen hetvoor me op tafel stond kwam ik tot het besef dat ik ietsvreemds gedaan had en heb ik het moedwillig omge-gooid. Daar me goed over gevoeld. Het leerde me wel

om voortaanalerter te zijn.Duidelijkheidnaar mezelftoe vereist is,ook al heb ikdaar niet altijdzin in. Maarweer in de kuilvallen van ver-slaving enongelimiteerdgebruik, daarheb ik hele-maal geen zinin. Een kuil iseen kuil al ishij bekleedmet mooiepraatjes, ikben er te vaakingestort ende weg terugomhoog is mete zwaar. Overdrank praat iknog maar wei-

nig. De wond is genezen ook al blijft er een littekenover, maar dat is juist goed. De herinnering houdt je bijde les. Ik leer veel dankzij mijn hond Okkie, ze is eendeugniet en als ik niet duidelijk ben neemt ze eenloopje met me. Probeert ze hoever ze kan gaan. Dat isgeen moedwil van haar kant, maar als ik in haar ogende roedel niet goed kan leiden, wat heeft ze dan aanmij? Ook in dit geval is nee ook echt Nee!

Yolanda.

Voornamelijk met een alcoholprobleem verbleefYolanda in 1986 voor een aantal maanden op Texel inde Jellinek boerderij “de Skuul”. Na een half jaar werdbij haar MS geconstateerd.Ruim een half jaar heeft zegezelschap van een echte afgestudeerde hulphond(Okkie) die haar bij van alles en nog wat helpt. Op defoto helpt Okkie met het uittrekken van de sokken.

foto: eigen archief

Andere golflengte

13- 412

W aar zullen we het deze keer over gaan hebben? Overgesloten tuindeuren, wetgeving AWBZ* en WMO*, of de

WMCZ* wet die cliëntenraden van instellingen vergaande inbrengin meedenken mogelijk maakt? Misschien over de manier waarophet chagrijnige personeel met de altijd verongelijkte, klagende cli-ënten omgaat? Die zielige cliënten die misschien gewoon patiëntheten. Ik weet het niet meer zo goed. Er gebeurt te veel, in (voormij) te korte tijd.

‘Het geval van de 1,7 miljoen is een bijzon-dere situatie waardoor de dynamiek ont-stond die niet was te voorzien’.

In een persbericht van de RVB (Raad van Bestuur)Jellinek lezen we dat de gevraagde extra subsidie voorde behandeling van dubbeldiagnose (DD) patiëntendoor Den Haag niet wordt gehonoreerd. Dat is dan spij-tig en vooral erg dom van de politiek. We lezen ook datbesloten is dit project van DD behandeling wèl in tevoeren en dat het toch heel jammer is dat hiervoor eenaantal voorzieningen wordt opgeheven of gesnoeid.Dat is makkelijker gezegd dan gedaan. DeCliëntenraad heeft ernstig geprotesteerd tegen eenaantal voorstellen. Ongehoord om zomaar de Detox tehalveren terwijl er een wachtlijst is. Je moet tegenwoor-dig een kaartje bestellen om verantwoord te mogenafkicken. Dit kan niet de bedoeling zijn!

Nu kun je wel roepen: Jellinek, u doet het fout, dat kanniet zo. De Cliëntenraad (en ook de Ondermingsraad)probeert grip op de situatie te krijgen en amenderen devoorstellen. Dat in enkele situaties de voorstellen reedszijn doorgevoerd, terwijl ze nog voor advies op de voor-genomen plannen als voorstel op tafel liggen, verdientniet de schoonheidsprijs.

Geprobeerd wordt enigszins te redden wat redelijker-wijs moet blijven. Het is fout beleid om bijvoorbeeld hetAMT bij Werk & Scholing (W&S) op te heffen omdat deJellinek er geen geld meer voor kan inruimen. Het ver-velende is dat je het de directie van dit bedrijf nietzomaar 1-2-3 kwalijk kan nemen dat ze de verkeerdekeuzes maakt ‘hoe’ het geld te besteden. Dat weten demeeste cliënten ook wel denk ik.

Budget

Daar ligt feitelijk de sleutel, symbolisch de sleutel van de geldkist,want het draait voornamelijk om poen. In Nederland zijn zo’n 12zogenoemde Zorg- of regio kantoren, één per provincie, die ieder± een miljoen personen onder hun vleugels hebben. Deze zorg-kantoren (de financiers) per regio verdelen het geld over deinstellingen, waaronder ook de verslavingsinstituten. Nu krijgendie zorgkantoren op hun beurt weer het geld vanuit Den Haag.

De politiek bepaalt de verdeelsleutel. Daar ligt dus uiteindelijk deverantwoordelijkheid.

Politiek regeert met de waan van de dag

In voorgaande 0-nummers is reeds geschreven over de aanko-mende nieuwe WMO (Wet Maatschappelijke Ondersteuning).Deze wet gaat veel zaken overnemen die nu nog vanuit deAWBZ* worden vergoed. Overnemen, maar wel met een “aange-paste moraal”. Trefwoord is bezuinigen; allemaal, iedereen, dusook u verslaafden. In de epiloog zou je kunnen stellen dat die rot-tige regering uiteindelijk natuurlijk wel op die stoel is gekomendoor de keuze van de bevolking zelf. Ik zou bijna willen zeggen:mensen wordt nou toch eens nuchter en ga nadenken.

Bejegening

Het bestuur kreeg weer enkele fraaie staaltjes van bejegening tehoren. Cliënten uit het Terugkeerhuis, Obrechtstraat kregen tehoren dat ze ‘s avonds uiterlijk half tien binnen moesten zijn. Eennieuwe (belachelijke) regeling die zomaar pardoes uit de luchtkomt vallen. De mensen uit deze groep moeten zichzelf juist trai-nen in het –vooral- in het donker in de stad zijn! De Raad heeftdirect een brief geschreven en zover nu bekend zijn er duidelijkeafspraken gemaakt.Op het damestoilet bij CIZ-B is een ‘heroïnepijpje’ gevonden. Wel een slordige junk, zo z’n apparatuur achterte laten. Van de cliënten bleek iedereen schoon, dus veronder-steld mag worden dat dit binnengebracht is door een bezoeker ofiemand die gewoon via de tuin binnen is gekomen. Je zult tochmaar nodig moeten. Resultaat is dat de tuindeur nu niet meer vanhet slot gaat. Wat moet je hier als Raad nu aan doen? Op zich iszo’n maatregel wel een beetje te begrijpen, ons kent ons. Maaroverleg het dan op een behoorlijke manier, en doe niet net alsofje de bewoners straft. Hoewel het om in de tuin te komen ook nogsteeds via de lange gang mogelijk is.

Veel perikelen bij de Jellinek. Het personeel is onrustig over dereorganisatieplannen en misschien ook wel hun baan. Dit werktdoor op de werkvloer, dus op de cliënten. Het is niet zo verwon-derlijk dat bij dit soort veranderingen op stapel het personeelsoms chagrijnig en kortaf is, maar leef dat niet uit op de bewo-ners. Daar krijgen ze alleen maar trek van.

Ook hier zien we weer hoe belangrijk het is om goed te communi-ceren, een kunst opzich.

Kees C. Keuch

AWBZ: Algemene Wet Bijzondere ZiektekostenWMO: Wet Maatschappelijke OndersteuningWMVZ: Wet Medezeggenschap Cliënten ZorginstellingenAMT: Arbeidsmarkttoeleiding CIZ: Complexe intramurale Zorg (intramuraal: binnen de muren- intern)

Jelli

nek

CCll ii

ëë nntt ee

nnrr aa

aa ddTsunami over Jellinek

Foto

:Kee

sC

.Keu

ch

Kontakt met de moederschoot

De onzekerheid baant zich een weg door je lichaam.

Je probeert alle tranen weg te schrijven,

maar je pen wordt steeds voller.

De tranen in je ogen zoeken hun weg naar de vrijheid

en waken ervoor dat je niet zult overlopen van verdriet.

Emoties verdrijven je nachtrust

en soms verlang je terug

naar de verbintenis van de moederschoot.

Terug naar de navelstreng,

die je voedt met de warmte van het leven.

Maar die warmte en rust waar je zo naar verlangt,

zal uiteindelijk weer het omhulsel worden van je ziel.

Je ogen zullen weer gaan stralen als een onbekende planeet,

die nog niet bevuild is door de mensheid.

En op een dag ontwaak je opnieuw uit de moederschoot,

zolang je maar in je zelf gelooft...............

Marc Torringa

15-08-2004