ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

Α΄ ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ ΣΧ. ΕΤΟΣ 2011-2012

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΣΤΑΚΟΥ

Α΄ΛΥΚΕΙΟΥ

ΘΕΜΑ: ∆ΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ

Ονόµατα µαθητών:

∆ΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΣΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΗΛΙΚΙΕΣ

Καραπιπέρη Στυλινή

Μπουραντά Αµαλία

Κοσµά Παρθενία

ΨΥΧΙΚΕΣ ΚΑΙ ΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ

∆ΙΑΤΡΟΦΗ

Τέγα Βάσια

Χαρδαλιά Παρασκευή

Νάκα Κατερίνα

Ρηγάλος Ιωάννης

Τζοβόλα Γερασιµούλα

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ∆ΙΑΤΡΟΦΗ

Σκουτέρη Βρησηίδα

Γαζέτα Ζωή

Μακρυγιάννη Γεωργία

Ζαρκαδούλα Παναγιώτα

Σφαέλου Βάσω

∆ΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΙΑ

Κούγγελης Θεόδωρος

Πόλκα Χαρίκλεια

Κουρµπνέσι Μπίεσµιρ

Σαµαντά Ελευθερία

∆ηµητρούκα Ιωάννα

∆ΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΣΕ ΟΛΕΣ

ΤΙΣ ΗΛΙΚΙΕΣ

1. ΠΑΙ∆ΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ

Η παιδική ηλικία αποτελεί µία σηµαντική φάση της ζωής του ανθρώπου, καθώς

είναι η περίοδος ανάπτυξης και ωρίµανσης του οργανισµού. Πραγµατοποιούνται

αλλαγές τόσο στην αύξηση σε µέγεθος, όσο και στη σύσταση και την λειτουργία του

σώµατος. Αντιλαµβανόµαστε λοιπόν, ότι η παιδική ηλικία αποτελεί τη φάση της

διαµόρφωσης δεξιοτήτων και χαρακτηριστικών για την προσωπική ανεξαρτησία και

τις προσωπικές αξίες του παιδιού. Μία από τις σηµαντικότερες προϋποθέσεις για

την εξασφάλιση οµαλής πορείας του παιδιού είναι η επίτευξη σωστής και

ισορροπηµένης διατροφής. Οι διατροφικές απαιτήσεις των παιδιών αυτής της ηλικίας αναλογούν µε τον

ρυθµό ανάπτυξης, τη σύσταση του σώµατος και όλους τους παράγοντες που

επηρεάζουν τις βασικές τους ανάγκες. Σύµφωνα µε τα παραπάνω, µία ισορροπηµένη

διατροφή για ένα παιδί θα πρέπει να περιλαµβάνει ενέργεια, πρωτεΐνες, λίπη,

υδατάνθρακες, µέταλλα, ιχνοστοιχεία και βιταµίνες.

Οι απαιτήσεις ενέργειας ενός παιδιού αυτής της ηλικίας θα πρέπει να καλύπτουν

τις ανάγκες του για τη σύσταση του σώµατός του, το βάρος, το ύψος και τη φυσική

του δραστηριότητα. Η µέση ενεργειακή κατανάλωση για ανάπτυξη θα µπορούσε να

είναι για παιδιά 4 – 6 ετών 100 – 110 θερµίδες ανά κιλό σωµατικού βάρους και για

παιδιά 7 – 10 ετών 70 – 100 θερµίδες.

Οι πρωτεϊνικές απαιτήσεις των παιδιών καλύπτουν τις ανάγκες τους για την

διατήρηση των ιστών, τις αλλαγές στη σύσταση του σώµατος και την σύνθεση νέων

ιστών. Γενικά, οι πρωτεΐνες θα πρέπει να παρέχουν το 13 – 15 % των ηµερησίων

προσλαµβανοµένων θερµίδων του παιδιού. Όσον αφορά την πρόσληψη

υδατανθράκων, αυτή θα πρέπει να είναι επαρκής για να παρέχει στον οργανισµό την

απαιτούµενη ενέργεια για την φυσιολογική του λειτουργία. Θα πρέπει να καλύπτουν

το 60 % των συνολικών προσλαµβανοµένων θερµίδων ηµερησίως.Η πρόσληψη

λίπους δεν θα πρέπει να υπερβαίνει το 30 – 35 % των συνολικών

προσλαµβανοµένων θερµίδων ηµερησίως.

Η διατροφή των παιδιών θα πρέπει να είναι πλήρης σε µέταλλα, βιταµίνες και

ιχνοστοιχεία. Ιδιαιτέρως σηµαντική για την ανάπτυξή τους είναι η επαρκής

πρόσληψη ασβεστίου, ψευδαργύρου και σιδήρου. Όσον αφορά το ασβέστιο, είναι

απαραίτητο κυρίως για τη σωστή ανάπτυξη και δοµή του σκελετού και των δοντιών

του παιδιού. Σηµαντικές πηγές ασβεστίου αποτελούν το γάλα και τα γαλακτοκοµικά

προϊόντα. Ο ψευδάργυρος είναι απαραίτητος για την οµαλή ανάπτυξη και σύνθεση

των ιστών και όλων των συστηµάτων του παιδιού. ∆ιαφορετικά επίπεδα στο αίµα

µπορεί να έχουν σηµαντικές συνέπειες στην καθηµερινή δράση και απόδοση του

οργανισµού. Σηµαντικές πηγές αποτελούν το κρέας και τα προϊόντα του, καθώς

επίσης και τα δηµητριακά, σε λιγότερο απορροφήσιµη µορφή. Ο σίδηρος αποτελεί

ένα βασικότατο συστατικό για την οµαλή ανάπτυξη το οποίο όµως παρουσιάζει τη

µεγαλύτερη συχνότητα ανεπάρκειας ανάµεσα στα θρεπτικά συστατικά κατά την

παιδική ηλικία. Για το λόγο αυτό είναι απαραίτητη η επαρκής πρόσληψη τροφών που

περιέχουν σίδηρο, όπως το κρέας, το γάλα, το αυγό κυρίως, και πράσινα φυλλώδη

λαχανικά, όπως το σπανάκι, όσπρια, όπως οι φακές δευτερευόντως.

2. ΕΦΗΒΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ

Η διατροφή κατά την εφηβική ηλικία έχει ιδιαίτερη βαρύτητα και σηµαντικούς

στόχους, όπως την παροχή ενέργειας και θρεπτικών συστατικών για την επίτευξη της

φυσιολογικής εφηβικής ανάπτυξης και της καθηµερινής εφηβικής δραστηριότητας

και την πρόληψη παθολογικών καταστάσεων κατά την ενήλικη ζωή όπως

οστεοπόρωση και παχυσαρκία. Κατά την εφηβεία το άτοµο αποκτά την ευθύνη της υγείας του και της συνήθειες

που θα ισχύσουν κατά την ενήλικη ζωή του και θα καθορίσουν την ποιότητά της.

Είναι λοιπόν ιδιαίτερα σηµαντική η απόκτηση γνώσεων σχετικά µε τη σωστή

διατροφή και η εγκατάσταση ανάλογης διατροφικής συµπεριφοράς. Κατά την

εφηβεία αυξάνεται ο αριθµός λιποκυττάρων του σώµατος και η εµφάνιση

παχυσαρκίας, σε αυτή την ηλικία συνδυάζεται µε µεγαλύτερη πιθανότητα

παραµονής κατά την ενήλικη ζωή. Σηµαντικό ποσοστό κακοηθειών στον άνθρωπο

σχετίζονται µε τη διατροφή και η πρόληψη µπορεί να εστιάσει σε απλούστατες

διαιτητικές παρεµβάσεις, όπως η αύξηση της κατανάλωσης αντιοξειδωτικών

παραγόντων και η έµφαση στην κατανάλωση φυτικών ινών και η µείωση της

κατανάλωσης των κορεσµένων ζωϊκών λιπών που έχει συσχετισθεί µε τον καρκίνο

του µαστού και των ωοθηκών.

Η εφηβεία είναι η ηλικία απόκτησης της κορυφαίας οστικής µάζας είναι η ηλικία

– κλειδί για την πρόσληψης της οστεοπόρωσης των ενηλίκων µέσω της επαρκούς

ηµερήσιας πρόσληψης ασβεστίου. Ας σηµειωθεί ότι η οστεοπόρωση αποτελεί µια

νόσο µε σηµαντική νοσηρότητα και κόστος σε κοινωνικό και οικονοµικό επίπεδο. Οι ανάγκες σε σίδηρο αυξάνονται κατά την εφηβεία λόγω της αύξησης του όγκου

του αίµατος και στα δύο φύλα, της εµφάνισης εµµηνορρυσίας στα κορίτσια και της

ανάπτυξης του µυϊκού ιστού στα αγόρια. Συνεπώς, σιδηροπενική αναιµία είναι η πιο

συχνή έκδηλη διατροφική ανεπάρκεια στους εφήβους και των δύο φύλων. Η βιταµίνη

C αποτελεί ενεργοποιητή της απορρόφησης σιδήρου, ενώ ο καφές και το τσάι

αναστέλλουν την απορρόφηση και πρέπει να λαµβάνονται µε απόσταση τουλάχιστον

µίας ώρας από τα γεύµατα. Στους εφήβους που αθλούνται, οι ανάγκες σε σίδηρο είναι

ακόµη µεγαλύτερες και µπορεί να χρειαστεί εξωγενής χορήγηση σιδήρου

Παρά τη µεγάλη σηµασία της διατροφής κατά την εφηβική ηλικία, οι έφηβοι

συνήθως δεν διατρέφονται σωστά. ∆εν τρώνε πρωινό, καταναλώνουν ενδιάµεσα

γεύµατα αµφιβόλου διατροφικής αξίας, τρώνε συχνά εκτός σπιτιού πολυθερµιδικά

πρόχειρα γεύµατα και η διατροφή τους υπολείπεται σε σίδηρο, ασβέστιο και

φυτικές ίνες. Μπορεί ακόµη να ακολουθήσουν επικίνδυνες δίαιτες, συνήθως τα

κορίτσια, ή να χρησιµοποιήσουν επικίνδυνα συµπληρώµατα, συνήθως τα αγόρια.

Η εφηβική ηλικία χαρακτηρίζεται από ιδιαιτερότητες που επηρεάζουν τη

διατροφική συµπεριφορά. Η αναζήτηση ανεξαρτησίας, η αµφισβήτηση του τρόπου

ζωής των ενηλίκων και η υπερβολική ενασχόληση µε την εικόνα σώµατος, αποτελούν

χαρακτηριστικά της φυσιολογικής ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης που δυσκολεύουν την

υιοθέτηση ενός ισορροπηµένου καθηµερινού διαιτολογίου. Η διατροφική εκπαίδευση

των εφήβων αποτελεί ιδιαίτερα δύσκολο εγχείρηµα, δεδοµένου ότι οι έφηβοι

αισθάνονται απόλυτα υγιείς και δεν έχουν κίνητρο για να αλλάξουν τη διατροφή

τους. Είναι γνωστικά προσκολληµένοι στο παρόν και δεν µπορούν να προβλέψουν τις

συνέπειες στο µέλλον. Οι συνήθειες είναι δύσκολο να αλλάξουν σε όλες τις ηλικίες

και ο έφηβος θεωρεί τον τρόπο διατροφής του εύκολο και βολικό ώστε να

εξυπηρετείτο βαρύ πρόγραµµά του. Για να επιτύχει οποιαδήποτε παρέµβαση στην

ηλικία αυτή, είναι σηµαντικό να γίνονται προτάσεις, χωρίς όµως να επιβάλλονται εάν

δεν υπάρχει συνεργασία από τον έφηβο. Η συµµετοχή όλης της οικογένειας στην

προσπάθεια υιοέτησης ενός ισορροπηµένου διατροφικού προγράµµατος είναι

καθοριστικής σηµασίας.

Οι βασικές συστάσεις της Ένωσης Ελλήνων ∆ιαιτολόγων για την ηλικία αυτή

είναι :

1. Να µην παραλείπονται κύρια γεύµατα

2. Το πρωινό είναι από τα σηµαντικότερα γεύµατα της ηµέρας

3. Να µην καταναλώνονται µεταξύ των γευµάτων πρόχειρες. Οι πρόχειρες

τροφές περιέχουν αρκετό λίπος, αλάτι και κενές θερµίδες. Γι’ αυτό πρέπει να

χρησιµοποιούνται µε µέτρο.

4. Λιγότερα λίπη και ζάχαρη

5. Κατανάλωση περισσότερων τροφών πλούσιων σε φυτικές ίνες

6. Άφθονα φρούτα και λαχανικά

7. Κατανάλωση ποικιλίας τροφών καθηµερινά

8. ∆ιατήρηση κανονικού σωµατικού βάρους

9. Αργό µάσηµα

10. Άφθονο νερό

11. Να αποφεύγονται τα οινοπνευµατώδη ποτά

12. Να αποφεύγεται η υπερκατανάλωση γλυκών και αναψυκτικών

13. Να αποφεύγεται το πολύ αλάτι

14. Άσκηση καθηµερινά

Ένα σωστό διατροφικό πρόγραµµα κατά την εφηβεία αποτελεί το θεµέλιο λίθο ενός

γενικότερα ισορροπηµένου τρόπου ζωής που εξασφαλίζει υγεία, καλαισθησία,

ευχαρίστηση, καλές ανθρώπινες σχέσεις και µακροζωία.

Στην συνέχεια παρουσιάζονται τα ευρήµατα µιας έρευνας µεταξύ των µαθητών

του Λυκείου Αστακού η οποία έλαβε χώρα κατά το σχολικό έτος 2010-2011 στα

πλαίσια του προγράµµατος Αγωγής Υγείας. Αντικατοπτρίζει τις διατροφικές

συνήθειες των εφήβων µε τα λάθη και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Η πλειοψηφία των µαθητών του Γενικού Λυκείου Αστακού συνηθίζει να

τρώει πρωινό, που είναι το σηµαντικότερο γεύµα της ηµέρας. Αυτό βοηθάει στην

καλή λειτουργία του µεταβολισµού. Τα περισσότερα παιδιά καταναλώνουν τρία

γεύµατα την ηµέρα, ενώ ελάχιστα προτιµούν 4 – 5 γεύµατα, και αυτό είναι το πιο

σωστό, καθώς είναι απαραίτητη η κατανάλωση δεκατιανού και απογευµατινού

ενδιάµεσα των γευµάτων. Όσον αφορά τα φρούτα και τα λαχανικά, αποτελούν

καθηµερινές συνήθειες των νέων, αλλά καταναλώνονται περισσότερο από τις

γυναίκες. Αυτό συµβάλλει στη πρόσληψη βιταµινών και σιδήρου για τον οργανισµό.

Με το θέµα του βραδινού φαγητού, υπάρχει µία αντίθεση ανάµεσα στα αγόρια και τα

κορίτσια, καθώς τα κορίτσια προτιµούν το σπιτικό φαγητό, ενώ τα αγόρια συνηθίζουν

να τρώνε έξω. Με αυτό τον τρόπο, τα κορίτσια διατηρούν τις διατροφικές παραδόσεις

του σπιτιού, ενώ τα αγόρια προτιµούν την ξένη κουζίνα. Επιπλέον, το γρήγορο

φαγητό έχει γίνει δυστυχώς µία κακή συνήθεια των νέων και καταναλώνεται συχνά

τόσο από τα αγόρια όσο και από τα κορίτσια. Αυτό µπορεί να έχει άσχηµες

επιπτώσεις στην εξωτερική εµφάνιση του ατόµου, καθώς και στην υγεία του

οργανισµού, εφόσον περιέχουν αυτές οι τροφές αρκετό λίπος. Όσον αφορά τα

γαλακτοκοµικά προϊόντα, καταναλώνονται σε καθηµερινή βάση από τα αγόρια.

Αντίθετα, τα κορίτσια τα εµπεριέχουν στη διατροφή τους πολύ σπάνια. Αυτό βοηθάει

στην πρόσληψη ασβεστίου. Το κρέας καταναλώνεται συχνά από τους νέους, παρόλο

που δεν αποτελεί µία από τις πιο υγιεινές τροφές που πρέπει να καταναλώνουν. Έτσι,

αυτή η συνεχής κατανάλωση µπορεί να οδηγήσει στην υπερβολική αύξηση του

βάρους τους. Τα όσπρια καταναλώνονται αρκετά συχνά από τους νέους και

αποτελούν καθηµερινή βάση στη διατροφή τους. Όσον αφορά το θέµα της δίαιτας, τα

κορίτσια, σε σχέση µε τα αγόρια, είναι πιο ευάλωτα και συνηθίζουν να ακολουθούν

συνεχώς δίαιτες και πολλές φορές αυστηρές, που µπορεί να οδηγήσουν σε πολλά

προβλήµατα υγείας και πολλές φορές στο θάνατο. Τέλος, το κάπνισµα αποτελεί

συνήθεια ενός µικρού ποσοστού των νέων, ενώ η πλειοψηφία δεν καπνίζει ποτέ.

Έτσι, διατηρούν το σωστό τρόπο ζωής τους.

3. ΜΕΣΗ ΗΛΙΚΙΑ

Σύµφωνα µε πληροφορίες από το 11ο Πανελλήνιο Συνέδριο ∆ιατροφής και

∆ιαιτολογίας, η µέση ηλικία είναι η περίοδος αύξησης του σωµατικού βάρους του

ανθρώπου, κάτι που ενοχλεί αλλά και ανησυχεί πολύ κόσµο. Η αιτία του φαινοµένου

είναι οι ορµονικές αλλαγές, οι οποίες έρχονται να προστεθούν στις φτωχές επιλογές

του τρόπου ζωής, στην υπερκατανάλωση τροφής, στην έλλειψη άσκησης και στο

άγχος. Παρ’όλα αυτά, οι ορµονικές αλλαγές δεν είναι υπεύθυνες για την πρόσληψη

περισσότερων κιλών. Το υπόλοιπο είναι αποτέλεσµα της υπερκατανάλωσης τροφής,

κακών επιλογών στον τρόπο ζωής και της πίεσης.

Επιπλέον, τίθεται ερώτηµα για το αν ο µεταβολισµός αλλάζει µε την ηλικία, να τον

επιταχύνουµε και αν η άσκηση βοηθάει. Ο µεταβολισµός διακρίνεται σε δύο µεγάλες

κατηγορίες : τον αναβολισµό, που αποτελείται από τις χηµικές αντιδράσεις µε τις

οποίες το σώµα φτιάχνει περίπλοκες ενώσεις από απλούστερες, και τον καταβολισµό,

ο οποίος περιλαµβάνει τις αντιδράσεις στις οποίες οι θρεπτικές ουσίες καίγονται και

παράγουν ενέργεια. Καθηµερινά, το ανθρώπινο σώµα χρειάζεται µεγάλες ποσότητες

ενέργειας προκειµένου να υλοποιήσει το σύνολο των αναβολικών και καταβολικών

διεργασιών του. Επίσης, η ενέργεια είναι απαραίτητη για τη λειτουργία των διαφόρων

οργάνων και συστηµάτων του οργανισµού.

Οι παράγοντες που συνδέονται µε τον µεταβολισµό είναι το φύλο, το βάρος, ο

λιπώδες ιστός, η ηλικία, η θερµοκρασία του σώµατος, το κλίµα και η

θερµοκρασία περιβάλλοντος, οι αυστηρές δίαιτες, ο καφές και το τσιγάρο και η

κληρονοµικότητα.Όσον αφορά το φύλο, η αναλογία λίπους και µυϊκού ιστού παίζει

µεγάλο ρόλο στις καύσεις του σώµατος. Οι άνδρες, που έχουν κατά κανόνα λιγότερο

λίπος και περισσότερο µυϊκό ιστό, ξοδεύουν περισσότερη ενέργεια από τις γυναίκες,

συνεπώς µεταβολίζουν καλύτερα. Ακόµη, η αύξηση του σωµατικού βάρους επιφέρει

και αύξηση στον µεταβολισµό. Ένα βαρύτερο άτοµο, λοιπόν, καίει περισσότερες

θερµίδες από ένα ελαφρύτερο άτοµο, γιατί χρειάζεται περισσότερη ενέργεια για να

κινηθεί. Παράλληλα, µέρος του λιπώδους ιστού, ιδίως το λίπος στην κοιλιά, πιθανόν

να συνδέεται µε τον µεταβολισµό. Έχει λοιπόν διαπιστωθεί ότι τα παχύσαρκα άτοµα

και ειδικά αυτά µε συσσώρευση λίπους στην κοιλιά έχουν µεγαλύτερο µεταβολισµό.

Όσον αφορά την ηλικία, όσο µεγαλώνουµε ο βασικός µεταβολισµός µας µειώνεται.

Και αυτό, γιατί µε την παρέλευση των ετών, µειώνεται ο µυϊκός ιστός του σώµατός

µας, ενώ αυξάνεται το λίπος. Με βάση την θερµοκρασία του σώµατος, έχει

διαπιστωθεί ότι για κάθε 1 βαθµό Κελσίου που αυξάνεται, ο βασικός µας

µεταβολισµός αυξάνεται κατά 12 %. Επίσης, µπορεί στην Κύπρο και την Ελλάδα να

ζεσταινόµαστε, αλλά στις χώρες µε ψυχρό κλίµα η κατανάλωση ενέργειας είναι

µεγαλύτερη σε ποσοστό 2 % µε 5%. Με τις αυστηρές δίαιτες, η πέψη, σαν λειτουργία

του οργανισµού, καίει πολλές θερµίδες. Μειώνοντας λοιπόν κατά πολύ την ποσότητα

τροφής που καταναλώνουµε, ο οργανισµός µας µειώνει και τον ρυθµό µεταβολισµού,

για να εξοικονοµήσει ενέργεια. Αν θέλουµε να αυξήσουµε τον µεταβολισµό µας, δεν

πρέπει να µειώσουµε τα γεύµατα που τρώµε, αλλά να τα εµπλουτίσουµε µε καθαρές

πρωτεΐνες και φυτικές ίνες. Επιπλέον, η κατανάλωση µικρών γευµάτων σε τακτικά

χρονικά διαστήµατα βοηθά στην σωστότερη κατανοµή των προσλαµβανοµένων

θερµίδων, αυξάνοντας έτσι το βασικό µεταβολισµό. Σχετικά µε τον καφέ και το

τσιγάρο, έχει υπολογιστεί ότι µία δόση, ιδιαίτερα µετά το γεύµα, αυξάνει το βασικό

µεταβολισµό κατά 5 % µε 8%, ενώ 4 τσιγάρα αυξάνουν τον βασικό µεταβολισµό

κατά 3 % για περισσότερο από 3 ώρες. Τέλος, µε την κληρονοµικότητα όλοι

µπορούµε να πάρουµε και να χάσουµε βάρος ανάλογα µε τις θερµίδες που ξοδεύουµε

και που καταναλώνουµε. Σηµασία έχει να ξέρουµε ότι ο µεταβολισµός µας, που είναι

αποτέλεσµα αµέτρητων παραγόντων, µπορεί να αλλάξει ανά πάσα στιγµή ανάλογα µε

τον τρόπο ζωής µας, ότι δεν υπάρχουν φαγητά που τον σταµατούν εµποδίζοντας την

απώλεια βάρους, αλλά φαγητά, όπως λίπη και υδατάνθρακες, που ξοδεύονται πιο

αργά από άλλα και ότι ο µόνος σίγουρος τρόπος να αυξήσουµε τον µεταβολισµό µας

και συνεπώς να χάσουµε βάρος είναι µε την τακτική άσκηση.

Η εµµηνόπαυση είναι µία περίοδος µεγάλης αλλαγής για τις γυναίκες. Συνήθως

εµφανίζεται στην ηλικία µεταξύ των 45 και 55 ετών και σηµαίνει το τέλος της

γόνιµης ηλικίας. Κατά την εµµηνόπαυση, ο µεταβολισµός επιβραδύνεται,

ταυτόχρονα συµβαίνουν διάφορες ορµονικές αλλαγές που µπορεί να αυξήσουν το

αίσθηµα της πείνας, να προκαλέσουν κατάθλιψη ή και κακό ύπνο. Έτσι, οι γυναίκες

που µπαίνουν στην εµµηνόπαυση, συχνά οδηγούνται σε αύξηση του σωµατικού τους

βάρους, εάν δεν φροντίσουν να προσαρµόσουν τον τρόπο ζωής τους στις αλλαγές που

συµβαίνουν στο σώµα τους. Η µείωση της πρόσληψης των θερµίδων, σε συνδυασµό

µε την αύξηση της φυσικής δραστηριότητας, πρέπει να χαρακτηρίζει όσες γυναίκες

είναι στην εµµηνόπαυση.

Το βάρος αυξάνεται όταν προσλαµβάνουµε περισσότερες θερµίδες απ’ όσες

µπορούµε να καταναλώσουµε. Ενώ φαινοµενικά δεν αλλάζει η ποσότητα του

φαγητού που καταναλώνεται, ξαφνικά αυξάνει η περιφέρεια της µέσης. Τα

οιστρογόνα διαδραµατίζουν σηµαντικό ρόλο στον έλεγχο του βάρους. Επηρεάζουν

την όρεξη, για το πόσο δραστήριοι είµαστε και τα τρόφιµα που αναζητάµε . Η

απουσία οιστρογόνων αλλάζει ακόµα και την κατεύθυνση του λίπους, που πλέουν

συσσωρεύεται στην κοιλιά και αυξάνει τον κίνδυνο για καρδιοπάθειες και διαβήτη.

Οι παράγοντες που οδηγούν σε αύξηση του σηµαντικού βάρους πριν και κατά

την διάρκεια της εµµηνόπαυσης

Αυξηµένη πρόσληψη θερµίδων.Μελέτες δείχνουν ότι οι γυναίκες, καθώς τα

οιστρογόνα µειώνονται, καταναλώνουν λιγότερα θρεπτικά τρόφιµα, πλούσια σε λίπος

και ζάχαρη.

Μείωση της σωµατικής άσκησης. Η αυθόρµητη, µη προγραµµατισµένη σωµατική

δραστηριότητα µειώνεται επίσης. Σ ε αυτό συµβάλλουν και ορισµένα

εµµηνοπαυσιακά συµπτώµατα όπως η κόπωση, η δυσκολία στον ύπνο, η κατάθλιψη

και οι διαταραχές της διάθεσης.

Μειωµένος µεταβολικός ρυθµός ηρεµίας. Υπάρχουν υπόνοιες, ότι τα µειωµένα

επίπεδα των οιστρογόνων µπορεί να περιορίσουν τον µεταβολικό ρυθµό ηρεµίας

κατά 40 – 70 θερµίδες την ηµέρα. Το ποσό αυτό της ενέργειας, αν δεν αντισταθµιστεί

µε δίαιτα και άσκηση, αποθηκεύεται.

Ο µεταβολισµός µας αυξάνεται µε την προσαρµογή των θερµίδων ανάλογα µε την

ηλικία, µε φυτικές ίνες, µε νερό και µε αερόβια άσκηση.

ΑΝΑΓΚΕΣ ΣΕ ΘΕΡΜΙ∆ΕΣ ΚΑΙ ΣΕ ΘΡΕΠΤΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ Σ ΄ ΕΝΑ ΕΝΗΛΙΚΟ

ΑΤΟΜΟ

Θερµίδες Πρωτεΐνες Λίπη (gr) σάκχαρα

Ανδρικό φύλο

Καθιστική ζωή ή

µικρή

δραστηριότητα

2.400 – 2.800 75 – 85 60 400 - 500

Σωµατική

δραστηριότητα

µέση

3.200 – 3.800 85 -95 70 -75 550 - 700

Σωµατική

δραστηριότητα

έντονη

4.000 – 5.500 100 - 110 95 850 – 1.000

Γυναικείο φύλο

Καθιστική ζωή ή

µικρή

δραστηριότητα

2.000 – 2.400 65 – 75 50 350 - 400

Σωµατική

δραστηριότητα

µέση

3.000 – 3.500 75 – 85 70 500 - 600

4. ΤΡΙΤΗ ΗΛΙΚΙΑ

Τα ηλικιωµένα άτοµα αποτελούν µία ιδιαίτερη ηλικιακή οµάδα. Σε αυτή την

περίοδο της ζωής τους ξεκινούν µία σειρά από φυσιολογικές βιολογικές µεταβολές

οι οποίες επιβάλλουν µία ιδιαίτερη φροντίδα στα ηλικιωµένα άτοµα. Όσον αφορά τη

σύσταση του σώµατός του παρατηρείται µία σταδιακή µείωση της µυϊκής µάζας

αυτών των ατόµων, µε αντίστοιχη αύξηση του λιπώδους ιστού. Αυτές οι αλλαγές

συνήθως συνδέονται από αλλαγές και στο σωµατικό βάρος, είτε αύξηση είτε µείωση

λόγω κακής θρέψης από οδοντικά προβλήµατα, από συνυπάρχουσες νόσους κ.ά.

Επίσης, παρατηρείται και µία σταδιακή µείωση της οστικής τους πυκνότητας,

γεγονός που καθιστά τα άτοµα αυτά ιδιαίτερα επιρρεπή σε κατάγµατα και σκελετικά

προβλήµατα. ∆ιαφαίνεται λοιπόν καθαρά, ότι πέρα από την υποχρέωση που καθένας

έχει απέναντι στα άτοµα της τρίτης ηλικίας και οι καθαρά βιολογικές αλλαγές που

έχουν πραγµατοποιηθεί επιβάλλουν µία ιδιαίτερη µεταχείριση αυτών όσον αφορά

τόσο τη διατροφική τους φροντίδα όσο και την ψυχολογικά τους υποστήριξη. Στόχος

αυτών είναι η καλύτερη προσαρµογή του υπερήλικας νέες απαιτήσεις που

προκύπτουν, όπως η αποφυγή ασθενειών, η αύξηση του προσδόκιµου ζωής και η

ευρύτερη βελτίωση του επιπέδου διαβίωσης.

Προς την κατεύθυνση αυτή, η διατροφή των τρίτης ηλικίας επιβάλλει µία

µείωση των ενεργειακών τους απαιτήσεων. Εξαίρεση αποτελούν τα άτοµα που για

διάφορους λόγους έχουν χάσει βάρος, όπου οι ανάγκες για πρόσληψη τροφής είναι

µεγαλύτερες. Παράλληλα, η µείωση της µυϊκής τους µάζας επιβάλλει την επιλογή

τροφών που περιέχουν πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας, όπως το αυγό, το γάλα

και το κρέας. Ιδιαίτερα για άτοµα που αντιµετωπίζουν προβλήµατα µάσησης ή

κατάποσης συνίστανται και αυξηµένη κατανάλωση τροφών εύληπτων, που περιέχουν

φυτικές πρωτεΐνες, όπως τα όσπρια και τα δηµητριακά. Στο σηµείο αυτό είναι

σηµαντικό να σηµειωθεί, ότι στους ηλικιωµένους είναι αυξηµένη η συχνότητα

εµφάνισης δυσκοιλιότητας, κυρίως λόγω της λήψης φαρµάκων. Για το λόγο αυτό,

συνίσταται σε αυτές τις περιπτώσεις η αυξηµένη κατανάλωση τροφών που είναι

πλούσιες σε φυτικές ίνες, όπως τα φρούτα, τα λαχανικά, τα αµυλώδη λαχανικά, το

ψωµί ολικής αλέσεως και τα δηµητριακά.

Όσον αφορά επιµέρους βιταµίνες και µεταλλικά άλατα και ιχνοστοιχεία, στα

άτοµα αυτά οι απαιτήσεις είναι διαφορετικές από ότι σε έναν ενήλικα. Συγκεκριµένα,

η µειωµένη άµυνα τους στο λεγόµενο βιολογικό άγχος, σε συνδυασµό µε τους

δυσµενείς περιβαλλοντικούς παράγοντες, επιβάλλει ενίσχυση των αντιοξειδωτικών

τους αποθεµάτων, που αποτελούν σηµαντικό αµυντικό µηχανισµό. Τροφές πλούσιες

σε αντιοξειδωτικά είναι το γάλα, το αυγό, το κρέας, τα φρούτα και ιδιαίτερα τα

εσπεριδοειδή, τα λαχανικά και το ελαιόλαδο. Ακόµη, συχνά η επιµέρους διατροφική

κατάσταση του κάθε ατόµου ενδεχοµένως να επιβάλλει και µία εξατοµικευµένη

αντιµετώπιση όσον αφορά επιµέρους µικροθρεπτικά συστατικά, όπως είναι ο

σίδηρος, το ασβέστιο και το νάτριο.

Τέλος, προκειµένου να διαµορφωθεί το διαιτολόγιο ενός ηλικιωµένου, είναι

απαραίτητο να ληφθούν υπόψη και ορισµένοι παράγοντες που επηρεάζουν σηµαντικά

τη διαιτητική τους συµπεριφορά, όπως είναι οι πιθανές αλλοιώσεις στη γεύση και την

όσφρηση. Οι παράγοντες αυτοί, όταν υπάρχουν, επιβάλλουν στον ηλικιωµένο τη

χορήγηση τροφών που είναι εύληπτες και εύπεπτες.

«Ψυχικές και Σωµατικές Ασθένειες που

προκαλούνται από τη ∆ιατροφή»

1. Σακχαρώδης ∆ιαβήτης Τι είναι ο σακχαρώδης διαβήτης; Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι ένα χρόνιο µεταβολικό νόσηµα που έχει ως

βασικό χαρακτηριστικό την αύξηση του σακχάρου στο αίµα.

Οργανισµός για τη σωστή λειτουργία του χρειάζεται ενέργεια. Την ενέργεια

αυτή την παίρνει από θρεπτικά συστατικά που υπάρχουν στις τροφές. Αυτά

είναι οι υδατάνθρακες, οι πρωτεΐνες και τα λίπη. Τα συστατικά αυτά

προκειµένου να χρησιµοποιηθούν ως πηγή ενέργειας, διασπώνται στον πεπτικό

σωλήνα του ανθρώπου, κατά τη διάρκεια της πέψης, και στη συνέχεια

απορροφώνται και εισέρχονται στο αίµα. Το αίµα κατανέµει όλα αυτά τα

θρεπτικά συστατικά που µεταφέρει στα διάφορα όργανα και τελικά στα κύτταρά

τους. Οι υδατάνθρακες κυκλοφορούν υπό τη µορφή γλυκόζης στο αίµα. Η

γλυκόζη για να εισέλθει µέσα στα κύτταρα του οργανισµού και να

χρησιµοποιηθεί, χρειάζεται απαραίτητα τη µεσολάβηση µιας ορµόνης που

λέγεται ινσουλίνη. Η ινσουλίνη παράγεται από έναν αδένα που βρίσκεται πίσω

από το στοµάχι και λέγεται πάγκρεας. Από το πάγκρεας διοχετεύεται αµέσως

στην κυκλοφορία του αίµατος, όπου και καθορίζει πόση γλυκόζη θα µπει στα

κύτταρα, πόση θα µετατραπεί σε γλυκογόνο και θα αποθηκευτεί και πόση θα

παραµείνει στο σώµα. Με αυτό τον τόπο τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίµα

παραµένουν σταθερά, όταν όµως λείπει τελείως η ινσουλίνη ή βρίσκεται σε

χαµηλά επίπεδα στο αίµα ή δεν µπορεί να δράσει, τα επίπεδα της γλυκόζης

αυξάνουν, έχουµε δηλαδή σακχαρώδη διαβήτη. Εκτός όµως από τον

µεταβολισµό των σακχάρων, στον σακχαρώδη διαβήτη µπορεί να επηρεαστεί,

κατά δεύτερο λόγο, και ο µεταβολισµός των λιπών και των πρωτεϊνών.

Ποιες είναι οι αιτίες εµφάνισης του διαβήτη; Η αιτιολογία αυτής της πάθησης δεν έχει διευκρινιστεί πλήρως. Ωστόσο, έχουν

διατυπωθεί πολλές απόψεις και έχουν ενοχοποιηθεί αρκετοί παράγοντες, όπως

γενετικοί, ανοσοβιολογικοί, παράγοντες διατροφής, τρόπου ζωής (π.χ.

καθιστική ζωή), ακόµη και η παχυσαρκία. Επίσης, λοιµώξεις οφειλόµενες σε

συγκεκριµένους ιούς έχει αναφερθεί ότι µπορεί να προκαλέσουν την αιτία

εµφάνισης του διαβήτη. Όλες οι παραπάνω αιτίες µόνες τους ή σε συνδυασµό

έχουν ως τελικό αποτέλεσµα την ελάττωση της παραγωγής της ινσουλίνης ή σε

ορισµένες περιπτώσεις την µη αναγνώρισή της από τα κύτταρα του οργανισµού.

Και στις δύο περιπτώσεις διαταράσσεται ο µεταβολισµός των υδατανθράκων,

γεγονός που εκφράζεται µε την αύξηση των επιπέδων σακχάρου στο αίµα και µε

όλες τις συνέπειες που θα αναφερθούν παρακάτω.

Σε ποια ηλικία εµφανίζεται ο διαβήτης; Πόσοι τύποι διαβήτη υπάρχουν;

Υπάρχουν δύο τύποι διαβήτη. Ο τύπος I που εµφανίζεται σε άτοµα µικρής

ηλικίας, όπως παιδιά, εφήβους και νεαρούς ενήλικες κάτω των 30 ετών.

Χαρακτηρίζεται από πλήρη έλλειψη ινσουλίνης και µπορεί να εµφανιστεί για

πρώτη φορά µε έντονη και ξαφνική συµπτωµατολογία. Ο τύπος II κάνει την

εµφάνισή του σχεδόν αποκλειστικά σε ηλικίες πάνω από 40 ετών και είναι ο πιο

συνηθισµένος (σε ποσοστό 80-90% επί του συνόλου). Οφείλεται είτε σε

ελαττωµένη παραγωγή ινσουλίνης είτε σε αδυναµία χρησιµοποίησης της

υπάρχουσας.

Πώς εµφανίζεται ο σακχαρώδης διαβήτης αρχικά, ποια συµπτώµατα θα

προκαλέσουν υποψίες για την ύπαρξη του;

Ένας καλός µνηµονικός κανόνας για να θυµόµαστε ποια είναι τα συµπτώµατα

της πάθησης είναι τα 3 πι, που σηµαίνουν «πολυουρία, πολυδιψία, πολυφαγία».

Τα διαβητικά άτοµα, δηλαδή, ουρούν συχνά και σε µεγάλες ποσότητες, διψούν

και αισθάνονται να «κολλά» το στόµα τους, και τρώνε πολύ.

Ωστόσο, υπάρχουν ορισµένες διαφορές µεταξύ του διαβήτη τύπου I και

II,όσον αφορά τον τρόπο εµφάνισής τους. Ο διαβήτης τύπου I στα µικρά παιδιά

µπορεί να εµφανιστεί οξέως, είτε αιφνίδια υπό µορφή κώµατος είτε µε

συµπτώµατα απώλειας βάρους, πολυδιψίας και πολυουρίας, καθώς και µυϊκών

πόνων στην κοιλιά και τα πόδια(κράµπες). Άλλοτε πάλι µπορεί να ανακαλυφθεί

τυχαία σε µια εξέταση ούρων για άλλη αιτία, µε την ανακάλυψη υψηλών

επιπέδων γλυκόζης σε αυτά. Σε αντίθεση µε τον τύπο I, ο τύπος II έχει πιο ήπιο

τόπο εµφάνισης. Μερικές φορές ανακαλύπτεται τυχαία σε ένα τσε-απ ή σε µια

διάγνωση εγκυµοσύνης.

Πώς γίνεται η διάγνωση και ποιες είναι οι νεότερες θεραπευτικές µέθοδοι

του διαβήτη;

Η σφραγίδα της διάγνωσης µπαίνει µόνο από τον ειδικό γιατρό, παθολόγο ή

διαβητολόγο. Προηγούνται πάντα ορισµένες εξετάσεις αίµατος ή ακόµη και

εξετάσεις για τον προσδιορισµό των επιπέδων ινσουλίνης στον οργανισµό.

Τα µέσα αντιµετώπισης του διαβήτη που εφαρµόζονται σήµερα είναι η

ινσουλίνη, τα αντιδιαβητικά δισκία και σε ειδικές περιπτώσεις η µεταµόσχευση

παγκρέατος και το τεχνητό πάγκρεας.

Οι ινσουλινοεξαρτώµενοι διαβητικοί είτε κάνουν ενέσεις ινσουλίνης και

παράλληλο έλεγχο αίµατος και ούρων είτε τους χορηγούνται συνεχώς

ποσότητες ινσουλίνης ανάλογα µε τις ανάγκες τους, εφαρµόζοντας τη λεγόµενη

εντατική θεραπεία µε αντλία έγχυσης ινσουλίνης.

Ένα άλλο µέσω χορήγησης ινσουλίνης στον οργανισµό είναι το πεν (pen) ένα

στυλό δηλαδή που εκτοξεύει µε πεπιεσµένο αέρα ινσουλίνη και αντικαθιστά

την ένεση.

Όταν η παραγωγή ινσουλίνης από το πάγκρεας δεν µπορεί να ρυθµιστεί µε τη

χορήγηση φαρµακευτικών σκευασµάτων, εφαρµόζεται η µεταµόσχευση

παγκρέατος. Η εγχείρηση αυτή αφορά µόνο τα νέα άτοµα και ουσιαστικά

απαλλάσσει τους ασθενείς από τη λήψη φαρµάκων, χωρίς όµως να προσφέρει

πλήρη θεραπεία, γιατί πρέπει να αντικαθίσταται το µόσχευµα µετά από

µερικούς µήνες ως ένα χρόνο.

Το τεχνητό είναι µια συσκευή που συνδέεται µε δύο φλέβες του ασθενούς,

στη µία φλέβα γίνονται µετρήσεις ινσουλίνης στο αίµα, ενώ στην άλλη

διοχετεύεται ινσουλίνη, σύµφωνα µε τις ανάγκες του οργανισµού. Στη χώρα µας

υπάρχουν τρεις τέτοιες συσκευές στην πανεπιστηµιακή κλινική του

Ευαγγελισµού.

Μελετάται, επίσης, η χρήση ενός νέου φαρµάκου, της τρογκλιταζόνης. Το

φάρµακο αυτό χορηγείται πειραµατικά για τον έλεγχο του διαβήτη σε

ηλικιωµένα άτοµα και παρατηρήθηκε µείωση των επιπέδων του σακχάρου στο

αίµα.

Επιτρέπεται στο διαβητικό να γυµνάζεται;

Ο διαβητικός σχεδόν επιβάλλεται να γυµνάζεται, εκτός από ελάχιστες

περιπτώσεις που η νόσος συνδέεται και µε άλλες νόσους, όπως η υπέρταση ή

νόσος της καρδιάς. «30 λεπτά περπάτηµα τη µέρα µπορούν να συµβάλλουν σε

ένα υγιέστερο βάρος και σε καλύτερη ρύθµιση της γλυκόζης στο αίµα»(∆.

Γρηγοράκης, 2011). Απαραίτητο θεωρείται όταν αυξάνει η σωµατική άσκηση

ο διαβητικό να φάει κάτι ή να πιει ένα ρόφηµα, γιατί διαφορετικά υπάρχει η

πιθανότητα µιας υπογλυκαιµικής κρίσης.

2. Παχυσαρκία Πώς δηµιουργείται η παχυσαρκία;

Η παχυσαρκία χαρακτηρίζεται από υπερβολική εναπόθεση λίπους

στις λιπαποθήκες του σώµατος. Στην παχυσαρκία το ποσοστό αυτό µπορεί

να φτάσει το 40%, ενώ σε σπάνιες περιπτώσεις και το 70%. Η κατανοµή

αυτού του λίπους είναι γενετικά καθορισµένη(δοµικό λίπος) και διαφέρει

ανάλογο µε το φύλο.

Που οφείλεται η παχυσαρκία;

«Η φυσιοπαθολογία των παχυσαρκιών είναι πολύπλοκη και δεν είναι

δυνατόν να µιλά κανείς για µια παχυσαρκία, γιατί πολλοί παράγοντες

συνδυάζονται στην αιτιολογία: (α) Υπερβολική πρόσληψη λιπώδους ιστού

δευτερογενούς λόγω υπερφαγίας (ψυχογενούς, περιβαλλοντικής ή επί

παθολογίας του εγκεφαλικού υποθαλάµου), λόγω αδράνειας(ψυχογενούς,

κοινωνικής ή επί παραλύτων) ή λόγω νεγλυκογενέσεως. (β) Υπολειµµατικός

µεταβολισµός του λίπους του υποδορίου ιστού λόγω ανωµαλίας του

εξωγενούς ελέγχου ή υπολειµµατικός αυτόνοµος µεταβολισµός(ελλείψεις

ενζύµων)».(Ι. Κούρος, 1993 )

Γιατί οι Έλληνες είναι παχύσαρκοι; 1. Οι Έλληνες δεν έχουν καταλάβει καλά ότι η παχυσαρκία είναι νόσος.

2. Μετά τον δεύτερο παγκόσµιο πόλεµο, οι Έλληνες είχαµε σηµαντική

έλλειψη τροφίµων, και τώρα «πέσαµε « κυριολεκτικώς επάνω στην

αφθονία του φαγητού.

3. Στην Ελλάδα, µόνο τα τελευταία χρόνια αρχίσαµε να συνειδητοποιούµε

την αξία της φυσική άσκησης, και δη την αξία του απλού περπατήµατος.

Πόσο σοβαρή είναι η παιδική παχυσαρκία;

Η παιδική παχυσαρκία αποτελεί ένα θλιβερό φαινόµενο στη χώρα µας,

καθώς τα Ελληνόπουλα είναι τα πιο παχύσαρκα παιδιά της Ευρώπης.

Έρευνες ότι το διαιτολόγιό τους είναι φτωχό σε φυτικές ίνες και σύµπλοκους

υδατάνθρακες και πολύ πλούσιο σε ζάχαρη και λίπος.Η ιατρική υποστηρίζει

ότι ένα παχύσαρκο παιδί γίνεται σχεδόν πάντα παχύσαρκος ενήλικος.

Θεραπεία της παχυσαρκίας

Η θεραπεία της παχυσαρκίας περιλαµβάνει:

1. δίαιτες (ασιτίας, ολιγοθερµική αναλογική)

2. Φάρµακα και κατασταλτικά της όρεξης, που είναι όµως επικίνδυνα για την

υγεία.

3. Λιποαναρρόφηση για την αντιµετώπιση της τοπικής παχυσαρκίας

4. Χειρουργικές επεµβάσεις σε στοµάχι ή έντερο που εφαρµόζονται

σπανιότατα και σε επιλεγµένους παχύσαρκους και κυρίως σε αυτούς µε

υπερβολικό βάρος που δεν ανταποκρίνονται σε δίαιτα.

Αναρίθµητες είναι οι προτεινόµενες δίαιτες από ειδικούς και ινστιτούτα.

Απαραίτητη όµως προϋπόθεση είναι η τήρηση δυο βασικών κανόνων.

Τροφική ισορροπία και θερµική ελάττωση.»(Ι. Κούρος,1993)

5.Σωµατική άσκηση

Συνέντευξη µε το γενικό ιατρό κ. Παναγιώτη Στάικο 1. Ακούµε τελευταία όλο και περισσότερο για τη χειρουργική αντιµετώπιση της

παχυσαρκίας. Ποια είναι η θέση της χειρουργικής θεραπείας; -« Η παχυσαρκία πια είναι πολύ σοβαρό κοινωνικό πρόβληµα και όχι µόνο ιατρικό,

γιατί όλο και περισσότερα άτοµα είναι παχύσαρκα. Και δυστυχώς αυτά τα άτοµα

ξεκινάνε από την παιδική ηλικία µε κακή διατροφή και έλλειψη άσκησης. Έτσι λοιπόν,

όταν φτάσουµε στο σηµείο που η παχυσαρκία είναι απλή, τα πράγµατα δεν είναι πολύ

δύσκολα. Μπορούµε µε δίαιτα, υγιεινή διατροφή και µε άσκηση να την

αντιµετωπίσουµε. Αν φτάσει όµως στο σηµείο να γίνει παθολογική και το άτοµο να έχει

πολλά κιλά, είναι πάρα πολύ δύσκολο µε δίαιτα και άσκηση να διώξει τα κιλά αυτά.

Οπότε σε αυτή την περίπτωση η χειρουργική αντιµετώπιση καθίσταται αναγκαία θα

έλεγα.

2.Αλλάζει η ζωή των ανθρώπων µετά από µία επέµβαση κατά της παχυσαρκίας; -« Ναι, θα πρέπει να αλλάξει, αλλά πρέπει να συνηθίσουν να τρώνε λίγο. Εξάλλου, µε

τις πιο πολλές χειρουργικές επεµβάσεις, δεν µπορούν να τρώνε και πολύ. Βέβαια,

υπάρχει κίνδυνος εάν δεν προσέξουµε µετά από επεµβάσεις, να επανέλθουν πάλι σε

παχυσαρκία, ενώ θα έχουν χάσει κάποια κιλά.

3. Ποια είναι κατά τη γνώµη σας τα κύρια αίτια της παχυσαρκίας; -« Ο κακός τρόπος ζωής, όπως αναφέρθηκα εισαγωγικά. Οφείλεται στην εγκατάλειψη

της λεγόµενης µεσογειακής δίαιτας, το έτοιµο φαγητό το οποίο περιέχει µεγάλες

ποσότητες λίπους. Στο σύγχρονο τρόπο ζωής µπαίνει επίσης το στρες, το άγχος που

αναγκάζει τους ανθρώπους να συνηθίζουν να τρώνε παραπάνω και σε συνδυασµό µε

όλο αυτό που λέµε κοινωνικές εκδηλώσεις, γίνονται πολυπαραγωγικοί. Η καθιστική

ζωή και η έλλειψη άσκησης, όλο αυτό το πλέγµα οδηγεί στην παχυσαρκία.

4. Ποια θεωρείτε ότι είναι τα σοβαρότερα προβλήµατα υγείας ενός παχύσαρκου

ανθρώπου, από την πλευρά της ειδικότητάς σας; -« Οι παχύσαρκοι έχουν µεγάλη πιθανότητα να αναπτύξουν σακχαρώδη διαβήτη, µία

πάθηση η οποία επιβαρύνει την παχυσαρκία, καθώς και τα άλλα συστήµατα του

οργανισµού, όπως είναι το καρδιοαγγειακό και µε αποτέλεσµα οι διαβητικοί να έχουν

µεγαλύτερες πιθανότητες να πάθουν ένα έµφραγµα, εγκεφαλικό ή περιφερειακή

αγγειοπάθεια και να έχουµε έτσι ακρωτηριασµούς, νεφρική ανεπάρκεια. Επίσης στους

παχύσαρκους είναι µεγαλύτερη η πιθανότητα να αναπτύξουν υπέρταση και αυτή µε τη

σειρά της µπορεί να δηµιουργήσει καρδιαγγειακά νοσήµατα. Άρα δηλαδή οι παχύσαρκοι

καταλήγουν να µην έχουν µόνο πρόβληµα κινητικό, να επιβαρύνονται οι αρθρώσεις

τους, η σπονδυλική τους στήλη και όλα αυτά από το µεγάλο βάρος, αλλά και να

αντιµετωπίζουν προβλήµατα µε τα αγγεία τους, µε αποτέλεσµα να παθαίνουν πιο συχνά

εµφράγµατα ή εγκεφαλικά επεισόδια που αυτά πολλές φορές µπορεί να είναι

θανατηφόρα.

5. Ποιο είναι το κλειδί της καλής υγείας και διατροφής; -« Όπως είπα και στην αρχή, µεσογειακή δίαιτα, αυτή την οποία εγκατέλειψαν. Η

µεσογειακή δίαιτα είναι πλούσια σε χόρτα, λαχανικά, φρούτα, ελαιόλαδο,

γαλακτοκοµικά χωρίς ιδιαίτερα λιπαρά, ψάρια, λιγότερο κρέας. Επίσης µε άσκηση και

γενικά αποφυγή του στρες και της καθιστικής ζωής.

3. Νευρική Ανορεξία Τί είναι νευρική ανορεξία;

Η νευρική ανορεξία είναι µια ασθένεια που πλήττει το 1% του

γυναικείου πληθυσµού. Στην αρχή εµφανίζεται σαν άρνηση της τροφής αλλά

σύντοµα εµφανίζεται η αληθινή ανορεξία. Ενώ αρχικά έδειχνε σαν ένα

προσωπικό πρόβληµα και φαινόταν να έχει µία λογική εµφανίζεται αργότερα

σαν αυτοκαταστροφικός µηχανισµός. Η ανορεξία µετατρέπεται σε αφαγία και

το αδυνάτισµα γίνεται ταχύτατο. Η απώλεια βάρους µπορεί να είναι πολύ

σηµαντική και το ποσοστό θνησιµότητας που παρατηρείται στην νόσο αυτή

ανέρχεται στο 20%. (Ας σηµειωθεί ότι η νευρική ανορεξία έχει ένα από τα

υψηλότερα ποσοστά θνησιµότητας των ψυχικών νόσων)

Παρά το γεγονός ότι η νευρική ανορεξία µπορεί να εκδηλωθεί σε όλες

τις ηλικίες εντούτοις είναι συχνότερη στην εφηβική ηλικία ιδιαίτερα, µεταξύ

13 και 20 ετών.

Σε αρκετές περιπτώσεις η/ο ασθενής είναι ένα παιδί που ήταν αρχικά

υπέρβαρο κι έτσι θεωρεί τη στέρηση τροφής δια µέσου µιας δίαιτας σαν µια

λογική συµπεριφορά. Επίσης οι νέες κοπέλες, επηρεασµένες κατά πολύ από

τα ανορεκτικά πρότυπα που προβάλλουν τα Μ.Μ.Ε, µέσα από εξαντλητικές

δίαιτες, έντονη άσκηση, καθώς και ειδικά χάπια προσπαθούν να µειώσουν το

βάρος τους και να επιτύχουν έτσι ένα ροµαντικό κι αιθέριο ιδεώδες, ενώ κάθε

άλλο παρά αυτό καταφέρνουν.

Ποια είναι τα σηµεία και συµπτώµατα;

H υπερβολική µείωση του βάρους µε µεγάλη ισχνότητα είναι πολύ

συχνή και αφορά το σύνολο του σώµατος. Το πρόσωπο γίνεται χλωµό, τα

µάτια κρύβονται στις οφθαλµικές κόγχες, τα µάγουλα βυθίζονται και το δέρµα

ρυτιδώνεται. Η αµηνόρροια, συχνά πρωτογενής, είναι σταθερή έως ότου

επιτευχθεί αύξηση βάρους, το δέρµα είναι ξερό, τα µαλλιά σπάνε, τα άκρα

είναι κρύα κι έχουν εµφανή κυάνωση, υπάρχει σταθερή δυσκοιλιότητα που δε

θεραπεύεται µε καθαρκτικά, το στόµα είναι δύσοσµο, ενώ υπάρχει

βραδυκαρδία και αρτηριακή υπόταση. Υπάρχει επίσης µείωση του βασικού

µεταβολισµού και άλλες διαταραχές στις παρακλινικές ιατρικές εξετάσεις.

Όσον αφορά την ψυχολογία των ασθενών, προσπαθούν να καλύψουν

τη σηµαντική απώλεια βάρους και παρά την ισχνότητά τους εξακολουθούν να

πιστεύουν ότι είναι υπέρβαρες, αισθάνονται φοβισµένες και παγιδευµένες.

∆ιακατέχονται από συνεχείς σκέψεις για τη σωµατική τους εικόνα, για το

βάρος τους, το φαγητό και τις θερµίδες. Υποφέρουν από την κατάσταση και

µάλιστα ο ύπνος τους µπορεί να διαταράσσεται που έχουν σχέση µε τη

διατροφή. Επίσης η κατάθλιψη και άλλες ψυχιατρικές παθήσεις µπορούν να

συνοδεύσουν αυτή την ασθένεια.

Θεραπεία

Υπάρχουν τρία είδη θεραπείας: η αποµόνωση, οι βιολογικές θεραπείες και η

ψυχοθεραπεία. Οποιαδήποτε και αν είναι απαιτεί πολλά χρόνια και η

απόλυτη θεραπεία επιτυγχάνεται µόνο στο 50% των περιπτώσεων, ενώ

επιτυχία θεωρείται και η σταθεροποίηση του 30% περίπου µε το τίµηµα µιας

χρόνιας ψυχαναγκαστικής φοβικής νεύρωσης, ενώ ένα 10% περίπου εµφανίζει

σχιζοφρένειες. Το υπόλοιπο 10% πεθαίνει από εξάντληση.

4. Νευρική Βουλιµία Τι είναι νευρική βουλιµία;

Η νευρική βουλιµία είναι µια ασθένεια η οποία χαρακτηρίζεται από

επαναλαµβανόµενες κρίσεις υπερφαγίας, συνοδευµένες από δυσβάσταχτες

ενοχές, οι οποίες συνήθως εξουδετερώνονται µέσα από τεχνητές

εκκενώσεις του στοµάχου (πχ. χρήση καθαρτικών και διουρητικών

σκευασµάτων, προκλητό εµετό).

Είναι πολύ πιο συχνή από την ανορεξία και υπολογίζεται πως το δύο

µε τέσσερα τοις εκατό του πληθυσµού παγκοσµίως έχει βουλιµία, ενώ το 10%

των γυναικών έχουν κάποια, αλλά όχι όλα τα συµπτώµατα της βουλιµίας.

Όπως και η ανορεξία, η βουλιµία είναι πολύ πιο συχνή στις γυναίκες, ωστόσο

καλύτερη πρόγνωση και πολύ σπάνια οδηγεί στο θάνατο.

Συναισθήµατα και συµπεριφορά ατόµου που πάσχει από νευρική

βουλιµία. Τα άτοµα µε νευρική βουλιµία διακατέχονται από το φόβο της

παχυσαρκίας, µια αίσθηση ανεπάρκειας, ενοχές, ντροπή και απέχθεια προς το

σώµα τους. Νιώθουν ένα ανυπόφορο άγχος για την εικόνα τους, το οποίο

καταπραΰνουν µε τα βουλιµικά επεισόδια, κατά τη διάρκεια των οποίων όλα

τα αρνητικά συναισθήµατα «µπλοκάρονται» και κυριαρχεί ένα αίσθηµα

πλήρης απόλαυσης και απόσπασης από το περιβάλλον τους. Ύστερα από αυτή

την κρίση νιώθουν µεγάλες ενοχές, ο φόβος της παχυσαρκίας επανέρχεται πιο

δριµύς από πριν κι έχουν έντονη την ανάγκη να αδειάσουν το στοµάχι τους.

Έτσι οι διάφοροι τεχνητοί τρόποι µε τους οποίους καλύπτεται αυτή τους η

ανάγκη, τους προσφέρουν µια πρόσκαιρη ψυχική ηρεµία, η οποία δίνει τη

σκυτάλη σε αισθήµατα κατάθλιψης, ντροπής, απαξίωσης και αδιεξόδου.

Επιπτώσεις, πρόγνωση και θεραπεία. Εάν δεν αντιµετωπιστεί η βουλιµία µπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήµατα,

όπως διαταραχές στο στοµάχι, καρδιακά και νεφρικά προβλήµατα, οδοντικά

προβλήµατα λόγω των οξέων του στοµαχιού από τους εµετούς και αφυδάτωση.

Όσο πιο γρήγορα γίνει η διάγνωση της νευρικής βουλιµίας και αρχίσει η

θεραπευτική αντιµετώπιση, τόσο καλύτερη είναι η πρόγνωση, χρειάζονται

ψυχολογικές και κοινωνικές παρεµβάσεις, διατροφική αποκατάσταση και

φάρµακα. Η θεραπεία των προβληµάτων της ψυχικής διάθεσης και των αγχωδών

διαταραχών, αποτελεί έναν από τους βασικούς στόχους της αντιµετώπισης. Η

ατοµική ή οµαδική ψυχοθεραπεία, όπως επίσης και η γνωστική συµπεριφορική

ψυχοθεραπεία µπορούν να βοηθήσουν.

Σε άτοµα µε κατάθλιψη ή αγχώδεις διαταραχές που δεν έχουν ανταποκριθεί

στην ψυχοκοινωνική θεραπεία, ορισµένα αντικαταθλιπτικά φάρµακα µπορούν να

βοηθήσουν και να αποτρέψουν υποτροπές του προβλήµατος.

5. Χοληστερίνη Περιγραφή

Η χοληστερίνη ή χοληστερόλη σχεδόν αποκλειστικά ζωικής προέλευσης, που

είναι θεµελιώδους σηµασίας για την ζωή και απαντά στο αίµα και σ’ όλους τους

ζωικούς ιστούς. Είναι ακόρεστη αλκοόλη µε χηµικό τύπο C27H46O. Η

χοληστερίνη κυκλοφορεί στο αίµα των ζώων και του ανθρώπου και έχει διπλή

προέλευση: εξωγενή και ενδογενή. Ο άνθρωπος προσλαµβάνει σηµαντικά ποσά

χοληστερίνης µε την τροφή του που ανέχεται κατά µέσο όρο Σε 0,3 γραµµάρια

ηµερησίως. Η χοληστερίνη αυτή πέπτεται, αποφάτε στο λεπτό έντερο και

αποσυντίθεται στο ήπαρ. Ένα αντισταθµιστικό σύστηµα ρυθµίζει το ποσό

χοληστερίνης που συντίθεται από το ήπαρ, έτσι ώστε, αν αυξηθεί η ποσότητα

που προσλαµβάνεται µε την τροφή, να µειώνεται η σύνθεση της ένωσης αυτής

στο ήπαρ.

Υψηλά ποσά χοληστερίνης στην κυκλοφορία του αίµατος αποτελούν ένα

εξαιρετικά σηµαντικό αίτιο αθηροσκλήρωσης. Τα υψηλά ποσά χοληστερίνης

στο αίµα επιταχύνουν τον σχηµατισµό εναποθέσεων χοληστερίνης στα

τοιχώµατα των αγγείων. Έτσι, άτοµα µε υψηλά ποσοστά χοληστερίνης είναι πιο

επί σε νόσους της στεφανιαίας.

Η χοληστερίνη είναι αδιάλυτη στο αίµα και πρέπει να συνδεθεί µε ορισµένα

πρωτεϊνικά σύµπλοκα, προκειµένου να µεταφερθεί µέσω της κυκλοφορίας του

αίµατος.

Στο ενήλικο άτοµο, οι φυσιολογικές τιµές χοληστερίνης του αίµατος

κυµαίνονται µεταξύ 1,5 έως 2,5 γραµµάρια ανά λίτρο ή 3,87 έως 6,45

χιλιοστογραµµοµόρια ανά λίτρο. Η χοληστερίνη, ωστόσο, αυξάνεται µε την

ηλικία έως ότου το άτοµο φθάσει σε ηλικία 60 ετών και µπορεί να θεωρηθεί ως

φυσιολογική µια αύξηση της τάξης των 10 εκατοστογραµµαρίων ανά 10 χρόνια.

Η ποσότητα της χοληστερίνης είναι συχνά υψηλότερη στη γυναίκα.

Τρόποι αντιµετώπισης Ο κύριος τόπος αντιµετώπισης υψηλών ποσοστών χοληστερίνης στο αίµα

είναι η µείωση του ποσού της που προσλαµβάνεται µε την τροφή µείωση

χοληστερίνης µπορεί να γίνει µε 1. µείωση του ποσού της προσλαµβανόµενων λιπών

2. µερική ή πλήρη αντικατάσταση στο εδεσµατολόγιο των κορεσµένων λιπών από

ακόρεστα 3. µείωση της κατανάλωσης τροφών που περιέχουν χοληστερίνη. Έτσι θα

πρέπει να αποφεύγονται τρόφιµα µε υψηλή περιεκτικότητα σε κορεσµένα λίπη όπως

είναι το λαρδί, το βούτυρο, το τυρί, το πλήρες γάλα, το κόκκινο κρέας, τα ζαχαρωτά

και τα αρτοσκευάσµατα που περιέχουν µαγειρικό λίπος, καθώς και τροφές που

περιέχουν πολύ χοληστερίνη, όπως ο κρόκος αυγού, οι γαρίδες, το µυαλό και άλλα

όργανα ζώων. Τα ζωικά ακόρεστα λίπη πρέπει να αντικατασταθούν από ακόρεστα

λίπη, όπως είναι τα ιχθυέλαια, το αραβοσιτέλαιο, το φυστικέλαιο, το σογιέλαιο.

Πρέπει να σηµειωθεί ότι το διαιτολόγιο βραχυπρόθεσµα πολύ λίγο επηρεάζει

το ποσό της χοληστερίνης στο αίµα και αυτό επειδή η καθηµερινή απώλεια σε

χοληστερίνη αναπληρώνεται κατά τα ¾ από τη χοληστερίνη που συντίθεται στο ήπαρ

και το έντερο και µόνο κατά το ¼ από τη χοληστερίνη της τροφής.

Είναι κοινά αποδεκτό το γεγονός ότι η διατροφή συνδέεται άµεσα µε τη

σωµατική, καθώς και την ψυχική υγεία του ανθρώπου. Μπορεί να προκαλέσει

πολύ σοβαρές ασθένειες, οι οποίες χρειάζονται χρόνια αντιµετώπιση, αλλά και

λιγότερο σηµαντικές. Πιο συγκεκριµένα, µια πάθηση πολύ συνηθισµένη στην

εποχή µας είναι ο σακχαρώσης διαβήτης, ο οποίος προκαλεί τη συσσώρευση

σακχάρου στο αίµα και οφείλεται κυρίως σε γενετικούς, καθώς και σε

περιβαλλοντικούς παράγοντες. Επίσης η παχυσαρκία είναι ένα πολύ γνωστό

σύγχρονο

∆ΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΙΑ Kάθε θρησκεία έχει την δική της φιλοσοφία, και µέρος αυτής είναι η διατροφή. Οι

ινδουιστές απαγορεύεται να τρώνε βοδινό γιατί θεωρείται ιερό ζώο. Η

Μουσουλµανική θρησκεία απαγορεύει το χοιρινό γιατί το θεωρεί βρώµικο κρέας.

Επίσης το κόκκινο κρασί απαγορεύεται στους Μουσουλµάνους ενώ οι Χριστιανοί το

θεωρούν ως το αίµα Χριστού. Στον Χριστιανισµό υπάρχουν περίοδοι νηστείας όπου

οι Χριστιανοί πρέπει να αποφεύγουν συγκεκριµένα τρόφιµα για κάποιες µέρες.

Αντιθέτως οι Μουσουλµάνοι έχουν την περίοδο του Ραµαζανιού κατά την οποία δεν

θα πρέπει να τρώνε τίποτα από την ανατολή ως την δύση του ηλίου. Βλέπουµε λοιπόν

ότι η θρησκεία επηρεάζει άµεσα τα ήθη και έθιµα ενός λαού. Ενώ η Μεσογειακή

διατροφή θεωρείται η καλύτερη πλέον στον κόσµο παρατηρούµε ότι οι Μεσόγειοι

λαοί (Ελλάδα, Γαλλία, Τουρκία, Μαρόκο, Λίβανος, Αίγυπτος, Ιταλία κ. α) δεν

µπορούν να έχουν τις ίδιες διατροφικές συνήθειες αφού η θρησκεία του κάθε κράτους

επιβάλει διαφορετικό τρόπο ζωής. Για τον λόγο αυτό έγιναν εντατικές έρευνες κατά

την δεκαετία του 1960 από έναν Άγγλο επιστήµονα τον Keys και την οµάδα του και

βρέθηκε πως η τυπική Μεσογειακή δίαιτα είναι αυτή των Κρητικών του 1960.

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑ∆Α Η πρώτη διαχρονικά λατρεία των ανθρώπων υπήρξαν οι δώδεκα θεοί του Ολύµπου,

έτσι λοιπόν οι αρχαίοι Έλληνες δίνοντας στους θεούς τους ανθρώπινα

χαρακτηριστικά, συµπεριέλαβαν τις ιδιότητες, τα προτερήµατα και τις αδυναµίες των

ανθρώπων. Η διαφορά µόνον είναι ότι η για τους Θεούς προορισµένη τροφή τους

εξασφάλιζε την αθανασία και γι’ αυτό απαγορεύονταν αυστηρά η χρησιµοποίηση της

θείας τροφής από τους κοινούς θνητούς. ΑΜΒΡΟΣΙΑ

Η αµβροσία ήταν η τροφή

των Θεών, όπως το νέκταρ

υπήρξε το ποτό αυτών.

Πριν βρεθεί η αµβροσία, οι

Θεοί οσφραίνονταν µόνον

την κνίσα των θυµάτων.

Αρχικά, η τροφή αυτή

εµφανίστηκε κατά την

γέννηση του ∆ιός, ρέουσα

από το κέρας της

Αµάλθειας. Κατά την

ποιήτρια Μυρώ την

Βυζάντια, την αµβροσία

κόµισαν στον ∆ία, όταν

ήταν παιδί στην Κρήτη, οι Πελειάδες, το δε νέκταρ αετοί και ο Ζευς, νικώντας τον

πατέρα του, τον αετό εποίησε αθάνατο και τον πήρε στον ουρανό, εκείνους

κατέστησε προποµπούς του θέρους και του χειµώνος. Από ένα µύθο λοιπόν,

µνηµονευόµενο από τον Πρόκλο, η ∆ήµητρα παρασκεύαζε την αµβροσία και το

νέκταρ για τους αθανάτους. Επίσης η αµβροσία χρησιµοποιούνταν αντί αλοιφής,

καθώς και ως καλλυντικό και αντισηπτικό µέσο. Οι Θεές αλείφονταν µε αµβροσία για

να διατηρούν αµάραντα τα κάλλη τους, οι δε θνητές γυναίκες χάρη στη χρήση της

αµβροσίας φαίνονταν ωραιότερες. Επίσης οι πληγές µε την αµβροσία επουλώνονταν

ταχέως, οι δε νεκροί που αλείφονταν µε αυτή καθίσταντο άσηπτοι.

ΝΕΚΤΑΡ

Όπως η αµβροσία ήταν η τροφή των Θεών, έτσι το νέκταρ ήταν το γλυκό και

αρωµατικό ποτό αυτών. ∆ια του νέκταρος γίνονταν ο ιχώρ, ο οποίος ήταν το θείον

αίµα, ο αιθέριος χυµός που έρεε στις φλέβες των Θεών, έτσι εκείνος που έπινε νέκταρ

παρέµενε αθάνατος. Γι’ αυτό ήταν απαγορευµένη η χρήση του στους ανθρώπους.

ΕΒΡΑΙΟΙ Ο ιουδαϊσµός, µια κατ’ εξοχήν ψυχαναγκαστική θρησκεία, γεµάτη εντολές και

απαγορεύσεις, έχει εντολές ακόµα και για το τι θα φάνε οι πιστοί της! Σε σχεδόν

όλους είναι γνωστό ότι οι Εβραίοι δεν τρώνε χοιρινό, αλλά στην πραγµατικότητα οι

περιορισµοί στα είδη που µπορούν να καταναλώσουν είναι πολύ περισσότεροι και

αυστηρότεροι.

Ζώα κασσέρ Ο Θεός που δηµιούργησε τον κόσµο, εγκαθίδρυσε µια διαθήκη µε τον εβραϊκό λαό,

και τού αποκάλυψε τους νόµους Του και τις εντολές Του µε τη µορφή της Τορά

(συνήθως αναφέρεται και ως «Μωσαϊκός Νόµος»).Η άσκηση του Ιουδαϊσµού είναι

αφιερωµένη στη µελέτη της Τορά και την τήρηση των νόµων και των εντολών, έτσι

όπως είναι καταχωρηµένοι εκεί.

Σύµφωνα µε την Τορά, πρέπει να τρώµε µόνο τα ζώα τα οποία:

-έχουν χωριστές οπλές

-είναι µηρυκαστικά

Σε αυτά περιλαµβάνονται η αγελάδα, το πρόβατο και το ελάφι, ενώ εξαιρούνται ο

χοίρος, το άλογο και το κουνέλι. Επιπλέον, το ζώο θα πρέπει να θανατώνεται

µε ειδικό τρόπο, που ονοµάζεται Σσεχιτά, ο οποίος περιγράφεται στην Τορά. Η

Σσεχιτά είναι η πιο γρήγορη και λιγότερο οδυνηρή µέθοδος θανάτωσης ενός ζώου.

Ένας ειδικευµένος Εβραίος, ο Σσοχέτ, που ξέρει όλους τους νόµους της Σσεχιτά,

πρέπει να θανατώσει το ζώο. Ένα ζώο που έχει χωριστές οπλές, είναι µηρυκαστικό

και θανατώνεται από τον σσοχέτ, είναι κασσέρ.

Ζωικά προϊόντα

Όλα τα κοµµάτια του κρέατος, τα λίπη και τα έλαια που προέρχονται από ένα ζώο

το οποίο δεν έχει θανατωθεί από ένα σσοχέτ, δεν είναι κασσέρ. Τα είδη

ζαχαροπλαστικής, τα κέικς, τα µπισκότα και άλλα προϊόντα που περιέχουν ζωικά

λιπαρά ∆ΕΝ είναι κασσέρ. Όλες οι τροφές που περιέχουν ζωικά παράγωγα πρέπει να

έχουν ελεγχθεί από Ραββίνο.

Πουλερικά

Μόνο τα πουλιά που αναφέρονται συγκεκριµένα στην Τορά είναι κασσέρ. Τα

κοτόπουλα και άλλα πουλερικά είναι κασσέρ µόνο εάν θανατωθούν από τον σσοχέτ.

Ψάρια

Τα ψάρια κασσέρ πρέπει να έχουν πτερύγια και λέπια. Ένα ψάρι που δεν έχει

πτερύγια και λέπια δεν είναι κασσέρ. Εάν υπάρχει κάποια αµφιβολία µπορεί να

ζητηθεί η συµβουλή ενός ραββίνου. Γαρίδες, καβούρια και γενικώς τα θαλασσινά,

δεν είναι κασσέρ.

Κρέας και Γάλα

Σύµφωνα µε την Τορά πρέπει να:

• Μην καταναλώνουµε ταυτόχρονα κρέας και γάλα (και γαλακτοκοµικά)

• Μην τα µαγειρεύουµε µαζί

Επίσης για να µην ανακατεύονται στο στοµάχι, όταν φάµε σκληρό τυρί (που

αργεί να χωνευτεί) πρέπει να περιµένουµε έξι ώρες (µερικοί περιµένουν τρεις

ώρες)

προτού να φάµε κρέας. Εάν πιούµε γάλα ή φάµε µαλακό τυρί, γιαούρτι κλπ,

(που χωνεύονται γρήγορα) πρέπει να περιµένουµε µόνο µία ώρα (µερικοί

περιµένουν

µισή ώρα) προτού να φάµε κρέας.

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ

H ΘPHΣKEIA ME TIΣ ΛIΓOTEPEΣ AΠAΓOPEYΣEIΣ

H θρησκεία του Χριστιανισµού δεν έχει την πληθώρα των διατροφικών

περιορισµών που χαρακτηρίζουν τις άλλες θρησκείες (ιουδαϊσµός, ισλαµισµός,

ινδουισµός).

Aπό την άλλη πλευρά, η τήρηση των νηστειών έχει µεγάλη θρησκευτική

σηµασία για τους χριστιανούς ορθόδοξους. Στις περιόδους νηστείας οι πιστοί

απέχουν από όλες τις τροφές ζωικής προέλευσης (κρέας, γαλακτοκοµικά,

αυγά). Οι περίοδοι νηστείας είναι:

-H Mεγάλη Σαρακοστή, νηστεία σαράντα ηµερών πριν το Πάσχα, που µνηµονεύει

τη νηστεία του Xριστού στην έρηµο. (Συµπίπτει µάλιστα µε την εποχή γέννησης των

κατσικιών και των αρνιών.)

- Tριάντα ηµέρες πριν τα Xριστούγεννα.

H νηστεία των Ορθοδόξων επιβάλλει στους πιστούς την περιοδική φυτοφαγία για

ένα διάστηµα 180-200 ηµερών κατά την διάρκεια του έτους. O τρόπος που έχει

σχεδιαστεί η νηστεία από τους Πατέρες της Eκκλησίας είναι πραγµατικά σοφός,

όπως παρατηρούν οι ειδικοί. Kαι ο λόγος είναι ότι, κατά τη διάρκεια των πολυήµερων

νηστειών, παρ’ όλο που απαγορεύονται τα τρόφιµα ζωικής προέλευσης, επιτρέπονται

τα θαλασσινά. Τα τελευταία είναι υψηλής διατροφικής αξίας, γιατί παρέχουν στον

οργανισµό τα πολύτιµα ω-3 λιπαρά

οξέα, τα οποία ασκούν ευεργετική δράση στο καρδιαγγειακό σύστηµα και

θωρακίζουν την άµυνα του οργανισµού.

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣ

Η νηστεία είναι συνήθεια πολλών λαών από τους αρχαίους χρόνους. Ο Ηρόδοτος

κάνει αναφορά στους Αιγύπτιους, λέγοντας ότι υποβάλλονταν σε νηστεία, κυρίως

στις µεγάλες εορτές της Ίσιδας για λόγους τόσους θρησκευτικούς όσο και υγιεινής.

Στους αρχαίους Έλληνες η νηστεία ήταν µάλλον περιορισµένη σε συγκεκριµένες

οµάδες του πληθυσµού σε αντίθεση µε την λιτότητα στην δίαιτα που ήταν

περισσότερο διαδεδοµένη. Νηστεία ακολουθούσαν κυρίως οι ιερείς, οι βασιλείς και

άλλοι αξιωµατούχοι, που επρόκειτο να τελέσουν θυσία. Ιδιότυπες νηστείες είχαν

καθιερώσει διάφορες θρησκευτικές και φιλοσοφικές σχολές, που είχαν όµως απήχηση

µόνο στο κύκλο των οπαδών τους. Οι Ρωµαίοι νήστευαν κυρίως σε περιόδους

κρίσεων, για να προκαλέσουν την θεία βοήθεια. Με την µία ή την άλλη µορφή, η

νηστεία ως ακούσια αποχή από συγκεκριµένες τροφές ή επίσης ακούσια αποχή από

την σίτιση για συγκεκριµένο χρονικό διάστηµα, εµφανίζεται σχεδόν σε όλους τους

πολιτισµούς, διαχρονικά.

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΝΗΣΤΕΙΑ

Η νηστεία

όπως αυτή

περιγράφετ

Αι στην

Ελληνική

Ορθόδοξη

Εκκλησία,

συµβάλει

στην

διατήρηση

και

προαγωγή

της υγείας.

Η νηστεία

αυτή

επικεντρώνε

ται στην

αποφυγή

ζωικών

τροφίµων ορισµένες

µέρες και περίοδος του χρόνου και παρέχει την δυνατότητα κατανάλωσης πολλών

τροφίµων τα οποία παρέχουν χρήσιµα θρεπτικά συστατικά. ∆εν θα πρέπει να ξεχνάµε

ότι κατά την νηστεία συνιστάται η κατανάλωση οσπρίων τα οποία, συνδυασµένα,

είναι πολύ καλή πηγή πρωτεϊνών. Η αποφυγή του κρέατος για µικρό χρονικό

διάστηµα δεν συνεπάγεται µε προβλήµατα ελλείψεως σιδήρου και βιταµίνης Β12.

Η νηστεία συνδέεται άµεσα µε την Μεσογειακή διατροφή, η οποία έχει

καταδειχθεί ω µια από τις υγιεινότερες δίαιτες στον κόσµο. Η νηστεία στην παιδική

ηλικία δεν πρέπει να είναι παρατεταµένη και πολύ αυστηρή, ιδίως όσον αφορά το

αυγό και το γάλα. Όµως είναι σκόπιµο το παιδί να αντιληφτεί το θεσµό και να

αποκτήσει τις γευστικές εµπειρίες που είναι συνυφασµένες µε την νηστεία. Η νηστεία

είναι ταυτόχρονα και πνευµατική άσκηση. Το να νηστεύεις σήµερα δεν είναι τόσο

δύσκολο. Το πρόβληµα είναι να µπορεί κανείς να πει «όχι» στην υπερπροσφορά και

να µην υποκύπτει σε ένα νηστίσιµο «συµπόσιο». Σήµερα το µεγαλύτερο ποσοστό του

πληθυσµού σιτίζεται «εκτός σπιτιού»

ΝΗΣΤΕΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ

Η νηστεία µπορεί να θεωρηθεί µια θεραπευτική αγωγή. Οι Χριστιανοί,

Μωαµεθανοί, Ινδουισµός και Βουδιστές µοναχοί, έχουν πολλές διαφορές δόγµατος,

όλοι όµως θεωρούν την νηστεία ως τον πιο σίγουρο τρόπο εξαγνισµού!

Η λογική πίσω από την θεραπευτική διάσταση της νηστείας, είναι ότι το σώµα µας ή

καλύτερα ο οργανισµός µας (όρος που περιλαµβάνει και την ψυχική διάσταση),εάν

αφεθεί ανενόχλητος ν’ αναλάβει ‘δράση’ κατά της ασθένειας, έχει την δύναµη να

αυτοθεραπευτεί, µέσω της διαδικασίας του «αυτοκαθαρισµού».

Η θεραπευτική νηστεία χωρίζεται σε τρεις φάσεις: 1. Τη φάση της πείνας, 2. τη φάση

της ευφορίας και, τέλος 3.φάση της υστεροπαρθενίας.

Στην πρώτη φάση της πείνας, που διαρκεί δύο µε τρία 24ωρα, αναγκάζουµε το σώµα

µας, µε θετική σκέψη και υποµονετική αποχή από οποιαδήποτε τροφή, να

παρακάµψει το στοµάχι και ν’ αναζητήσει το λίπος που είναι αποθηκευµένο, για

τέτοιες περιπτώσεις και διαθέτουµε όλοι. Εκτός από πείνα θα εµφανιστούν και

κάποια άλλα ελαφρώς δυσάρεστα συµπτώµατα, όπως ζαλάδες, κόπωση, υπνηλία,

ευαισθησία στο κρύο κ. τ. λ.

Στην δεύτερη φάση της ευφορίας, που διαρκεί τον περισσότερο χρόνο της όλης

διαδικασίας, νιώθουµε ευχάριστα. Από την φάση αυτή έχουµε τριπλή ωφέλεια:

αδυνάτισµα, ζωντάνια αποτοξίνωση. Ολόκληρος ο οργανισµός αυτοκαθαρίζεται. Οι

τοξίνες, εγκαταλείποντας το σώµα από όλες τις οδούς θα προκαλέσουν κάποια

δυσάρεστα συµπτώµατα. Επίσης η αποτοξίνωση του οργανισµού, µέσω της νηστείας,

επιδρά ευεργετικά και αποτελεσµατικά ιδιαιτέρως κατά των ρευµατισµών και

αρθρίτιδας, άσµατος, ουραιµίας καθώς και πολλών µορφών καρκίνου. Επιπλέον

υπάρχουν και κάποιες ενδείξεις ότι έχει ευεργετικά αποτελέσµατα και στο AIDS.

Στην τρίτη φάση της υστεροπαρθενίας : Η αναπνοή µας δεν µυρίζει άσχηµα, το

δέρµα µας λάµπει και η γεύση µας θα είναι µια καινούργια έκπληξη! Απαραίτητο

συµπλήρωµα της θεραπευτικής νηστείας είναι, η σωµατική άσκηση, ο καθαρός

αέρας, τα µπάνια στη θάλασσα και η αποφυγή των αρνητικών συναισθηµάτων. Τέλος

πολύ ωφέλιµες είναι και οι σύντοµες νηστείες 1-4 ηµερών και οι περιοδικές µικρές

νηστείες.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΠΑΤΕΡΑ ΑΘΑΝΑΣΙΟ ∆ΟΜΑΤΑ

1) Ποια είναι η σχέση της χριστιανικής εκκλησίας µε τη νηστεία:

Ανάµεσα στα καθήκοντα των χριστιανών βρίσκεται και αυτό της νηστείας,

συγκεκριµένες µέρες του Έτους. Νηστεία είναι η αποχή από συγκεκριµένα είδη

τροφών. ∆εν είναι όµως µόνο αυτό. Νηστεία είναι να τρώµε µικρές ποσότητες από τα

επιτρεπόµενα τρόφιµα και να προσπαθούµε να απέχουµε από κάθε αµαρτία,

αφιερώνοντας ταυτόχρονα κάποιο χρόνο της ηµέρας στην προσευχή.

2)Για ποιο λόγο γίνεται η νηστεία; Το ότι πρέπει να νηστεύουµε είναι από τα αυτονόητα και δεν επιτρέπεται να τίθεται

τέτοιο ερώτηµα. Ο λόγος για τον οποίο πρέπει να κάνουµε νηστεία αναλύεται

παρακάτω:

Στο θεόπνευστο κείµενο της θρησκείας µας, την Αγία Γραφή, εκεί βρήκαµε το λόγο

που γίνεται η νηστεία. Αναφέρουµε µόνο µερικά διδάγµατα και παραδείγµατα

νηστείας από την Αγία Γραφή.

-Ο Κύριος και Θεός µας, ο Πατέρας όλων των πάντων, έδωσε στους πρωτοπλάστους

την Εντολή να µην φάγουν από ένα δένδρο του Παραδείσου. Και απείλησε, αν

παραβούν την Εντολή, η ποινή είναι θάνατος. Αυτή η Εντολή του Θεού ήταν Εντολή

νηστείας. Και η παράβαση εκείνης της νηστείας, επέφερε το θάνατο, πρώτα τον

πνευµατικό και έπειτα τον σωµατικό. Η νηστεία είναι κατοχυρωµένη από την Αγία

Γραφή και εµείς οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί είµαστε οι άνθρωποι του Χριστού και

νηστεύουµε προς τιµήν του. Ο Ορθόδοξος Χριστιανός, η Ορθοδοξία µας είναι

θρησκεία Θυσιών. Μία από αυτές τις θυσίες είναι και η νηστεία, που απαιτεί ο Θεός

από τους οπαδούς της θρησκείας του. Ο νηστεύων κάνει θυσία, διότι στερεί τον

εαυτό του από ορισµένες γευστικές και ελκυστικές τροφές. Άρα η νηστεία είναι

Εντολή του Θεού.

3)Πώς επηρεάζει τον τρόπο ζωής η νηστεία;

Στην Καινή ∆ιαθήκη η νηστεία λαµβάνει Χριστοκεντρικό χαρακτήρα (τα πάντα

κινούνται γύρω από τον Χριστό). Η νηστεία είναι αρετή ταπείνωσης, ταπεινώνει την

σάρκα, η οποία µε το πάθος της γαστριµαργίας επαναστατεί κατά του πνεύµατος. Η

νηστεία είναι όπλο καταπολέµησης των σαρκικών πειρασµών και µείωση των

σαρκικών παθών µας(µοιχεία, λαιµαργία κ. λ. π.). Η νηστεία είναι πένθος για τις

αµαρτίες µας, δηµιουργεί στον άνθρωπο καλή ψυχική διάθεση και κυρίως καλή

διάθεση για προσευχή.

4)Ποια είναι τα οφέλη της νηστείας για τον άνθρωπο;

Τα οφέλη της νηστείας για εµάς τους ανθρώπους, έχουν διπλό χαρακτήρα και

σωµατικό και πνευµατικό. Σωµατική νηστεία είναι αυτή που περιορίζεται στην

αποφυγή ορισµένων τροφών και ποτών. Η πνευµατική νηστεία που προϋποθέτει τη

νηστεία του σώµατος είναι νηστεία κυρίως της ψυχής, αλλά όλου του ανθρώπου και

επιδίωξης της δεν είναι η αποφυγή της αµαρτίας αλλά και η τήρηση του θελήµατος

του Θεού, τα καλά έργα και οι Χριστιανικές αρετές.

5)Για ποιο λόγο υπάρχουν συγκεκριµένες απαγορεύσεις; Υπάρχουν συγκεκριµένες απαγορεύσεις για το πότε νηστεύουµε ή όχι διότι η

Ορθόδοξη Εκκλησία, πιστή στο Ευαγγέλιο και στην Αποστολική διαδοχή τηρεί

πιστά, ορθά και κατέχει την µόνη αλήθεια, ότι λατρεύουµε σταυρωµένο και

αναστηµένο Θεό. Έτσι και η νηστεία των δύο ηµερών της Τετάρτης και της

Παρασκευής, γίνεται ολόκληρο το χρόνο και η νηστεία της Τετάρτης καθιερώθηκε

σαν ανάµνηση των Ιουδαίων µε σκοπό την µεθόδευση της προδοσίας και της

θανατικής καταδίκης του Χριστού. Της Παρασκευής επειδή κατά την ηµέρα αυτή

σταυρώθηκε ο Κύριός µας, Ιησούς Χριστός.

6)Ποιες ηλικίες κάνουν νηστεία;

Όπως όλοι γνωρίζουµε η νηστεία ωφελεί και στην υγεία µας. Οι πολλές ζωικές και

λιπαρές τροφές επιβαρύνουν και καταστρέφουν την υγεία. Για µας τους ανθρώπους

της καταναλωτικής κοινωνίας µε το να τρώµε οτιδήποτε σκάβουµε τον τάφο µας. Με

την νηστεία αποτοξινώνεται ο οργανισµός, προλαµβάνονται και θεραπεύονται

ασθένειες. Η νηστεία δεν έχει καλά αποτελέσµατα µόνο σε αυτή την ζωή, έχει και

ανταµοιβή στον Ουρανό. Όµως η νηστεία πρέπει να γίνεται µε διάκριση. Όλοι οι

οργανισµοί δεν έχουν την ίδια δύναµη. Άλλοι οργανισµοί είναι ισχυροί και άλλοι

είναι αδύναµη. Γι ’ αυτό άλλοι µπορούν να νηστεύουν ακόµα και αυστηρά και άλλοι

επιεικώς. Νηστεία το κατά δύναµιν, λέγουσιν οι Πατέρες. Υπάρχουν δε και

περιπτώσεις ασθενειών, οι οποίες δεν επιτρέπουν νηστεία, και αν σε αυτές τις

περιπτώσεις επιµένει κανείς να νηστεύει, αµαρτάνει. Για παράδειγµα αν κάποιος

πάσχει από καρδιά, διαβήτη, ανεπάρκεια δεν µπορεί να νηστεύει, διότι Ναός είναι το

σώµα του που µέσα του κατοικεί η ψυχή, η οποία θέλει να σωθεί, να γευθεί τον

Παράδεισο. Αν διαλυθεί ο Ναός, το σώµα, τότε η ψυχή θα χαθεί, θα γίνει κτήµα του

πειρασµού, του διαβόλου, του ίδιου του Σατανά. Εποµένως, ανάλογα µε την Ευλογία

του Πνευµατικού, του εξοµολόγου, όλοι µπορούµε να κάνουµε νηστεία αρκεί να µην

καταστρέψουµε το σώµα µας, τον Ναό µας. Για παράδειγµα ένα νήπιο ή ένα µικρό

παιδάκι αν το νηστεύουµε από γάλα, τότε το νήπιο κινδυνεύει να χαθεί. ∆ιάκριση

λοιπόν σε όλες τις ηλικίες, ώστε η ψυχή µας, να ξέρουµε ποιο είναι το σωστό γι’

αυτήν, ώστε να αγιασθούµε, να γίνουµε ένα µε τον Κύριό µας, να γευθούµε τον

βασιλεία των Ουρανών, τον ίδιο τον Παράδεισο! Τέλος όταν νηστεύουµε, να µην

γινόµαστε κατσούφηδες και σκυθρωποί, αλλά να αισθανόµαστε χαρά.

Άρα καταλήγουµε στο συµπέρασµα ότι στην Χριστιανικής θρησκεία έχει πολλές

απαγορεύσεις τις οποίες πρέπει να σεβαστεί για να γίνει ένας καλός και πιστός

Χριστιανός Ορθόδοξος.

ΙΣΛΑΜΙΣΜΟΣ

ΟΙ ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΙ ΤΟ ΚΟΡΑΝΙ. Το Κοράνι ορίζει ποιες τροφές είναι «χαράµ», δηλαδή αυτές που επιτρέπονται.Οι

κυριότεροι περιορισµοί αφορούν την κατανάλωση χοιρινού. Επίσης απαγορεύει την

κατανάλωση αλκοολούχων ποτών. Όταν ένα φαγητό «χαλάλ» τοποθετηθεί σε

τραπέζι όπου υπάρχει αλκοόλ, γίνεται αυτοµάτως <<χαράµ>> και το συγκεκριµένο

πιάτο πρέπει να τοποθετηθεί σε άλλο τραπέζι, προκειµένου να επιτραπεί η βρώση

του. Ωστόσο, η έµφαση που δίνει το Κοράνι στην απαγόρευση του αλκοόλ που

προέρχεται από σταφύλι(την εποχή που γράφτηκε το ιερό αυτό κείµενο δεν γνώριζαν

άλλα αλκοολούχα ποτά εκτός από το κρασί) χρησιµοποιείται ως δικαιολογία για την

κατανάλωση οινοπνευµατωδών. Η κύρια υποχρέωση των πιστών είναι η νηστεία του

Ράµανταν (ή Ράµαζαν στην τουρκική ). Το Ράµανταν είναι ένας από τους 5

<<στύλους>> της ισλαµικής πίστης που κάθε πιστός µουσουλµάνος πρέπει να τηρεί,

για να εξασφαλίσει µια θέση στον Παράδεισο.

Η ΝΗΣΤΕΙΑ ΤΟΥ ΡΑΜΑΝΤΑΝ.

Η νηστεία του Ράµανταν διαρκεί 30 ηµέρες και γίνεται σε ανάµνηση της

αποκάλυψης του Αλλάχ στον Μωάµεθ το 610 µ. Χ. Η νηστεία του Ράµανταν

προβλέπει αποχή από την τροφή και το νερό από την ανατολή ως τη δύση του ηλίου.

Οι πιστοί απέχουν επίσης από τη χρήση καπνού και τη σεξουαλική επαφή ενώ πρέπει

να αποφεύγουν να καταπίνουν εκούσια ακόµη και το σάλιο τους. Οι στερήσεις είναι

µεγάλες. Οι πιστοί κατοικούν σε χώρες µε θερµό κλίµα και µεγάλες ηµέρες, γεγονός

που σηµαίνει ότι παραµένουν χωρίς τροφή και νερό για µεγάλο χρονικό διάστηµα, γι’

αυτό άλλωστε εξαιρούνται τα ηλικιωµένα άτοµα µε προβληµατική υγεία, οι έγκυοι, οι

ασθενείς και όσοι ασκούν βαριά χειρωνακτικά επαγγέλµατα. Τα άτοµα αυτά όµως

πρέπει να αναπληρώσουν τη νηστεία µέχρι το επόµενο Ράµανταν.

Εποµένως ο Ισλαµισµός βασίζεται στην νηστεία του Ράµανταν η οποία έχει πολλές

στερήσεις.

ΙΝ∆ΟΥΙΣΜΟΣ Η ∆ΙΑ∆ΟΣΗ ΤΗΣ ΦΥΤΟΦΑΓΙΑΣ.

Η σηµασία του φαγητού στις ανατολικές θρησκείες είναι πολύ µεγάλη. Ο

Κοµφούκιος είχε πει ότι το φαγητό είναι η δύναµη που ενώνει την κοινωνία και

κανείς δεν είναι τόσο ικανός, ώστε να κατανοήσει το πραγµατικό νόηµα της

διατροφής του. Ο Ινδουισµός, όπως και ο βουδισµός σε µεγάλο βαθµό µε την

παράδοση της φυτοφαγίας, χωρίς ωστόσο να την επιβάλλουν. Η διάδοση µιας

διατροφής που δεν περιέχει κρέας σε αυτές τις θρησκείες προκύπτει από 2 βασικές

θρησκευτικές αρχές:

Α) Την αρχή της µετενσάρκωσης, σύµφωνα µε την οποία οι ψυχές δεν

καταστρέφονται, απλώς αλλάζουν µορφή. Πρόκειται για µια θρησκευτική αρχή που

πρεσβεύει τη διατήρηση της ζωής.

Β) Την αχίµσα («µη βία»), που ισχύει για όλα τα έµβια όντα. Με αυτό το πνεύµα

πολλοί πιστοί αντιτίθενται στην θανάτωση των ζώων.

Καταλήγουµε λοιπόν ότι η θρησκεία αυτή αποβλέπει την νηστεία µε πολλές µορφές.

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ∆ΙΑΤΡΟΦΗ

ΟΡΙΣΜΟΣ

Μεσογειακή διατροφή είναι ο όρος που επινοήθηκε από τον φυσιολόγο Ancel

Κeys για να περιγράψει το µοντέλο διατροφής το οποίο ακολουθούσαν οι λαοί των

µεσογειακών χωρών.

Έκφραση πολιτισµού, ιστορίας και τρόπου ζωής, η Μεσογειακή δίαιτα κατάφερε

περίτρανα να αποδείξει ότι το συγκεκριµένο µοντέλο διατροφής προάγει την καλή

υγεία, δηλαδή τη µακροζωία! Η Μεσογειακή διατροφή περιλαµβάνει απλές και

εύγευστες συνταγές οι οποίες βασίζονται σε αγνά προϊόντα, ενώ η ελληνική εκδοχή

της Μεσογειακής διατροφής αποτελείται από προϊόντα τα οποία παράγονται στην

Ελλάδα και διαµόρφωσαν τις διατροφικές συνήθειες των Ελλήνων από τα αρχαία

χρόνια µέχρι και σήµερα.

Η ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ Η ΑΠΟ∆ΕΙΞΗ

Στη διεθνή επιστηµονική κοινότητα γίνεται συνεχώς συζήτηση για την αναζήτηση

της ιδανικής δίαιτας, η οποία συµβάλλει στην προαγωγή της υγείας και την πρόληψη

των ασθενειών. Μέσα από αυτές τις αναζητήσεις ολοένα και περισσότερο γίνεται

λόγος για την περίφηµη Μεσογειακή ∆ίαιτα και την υπεροχή της σε σχέση µε άλλες

γαστρονοµικές παραδόσεις. Αναλυτικότερα, η πρώτη συστηµατική προσπάθεια να

διερευνηθεί η διαιτητική πρόσληψη στην περιοχή της Μεσογείου έλαβε χώρα λίγο

µετά το τέλος του δευτέρου Παγκοσµίου πολέµου. Το 1948,αναφέρθηκε από την

κυβέρνηση της Ελλάδας η ανάγκη να βελτιωθούν οι µεταπολεµικές οικονοµικές,

κοινωνικές και υγιεινολογικές συνθήκες. Γι’ αυτό το λόγο, προσκλήθηκε το ίδρυµα

Rockefeller να αναλάβει µια µεγάλη επιδηµιολογική µελέτη στο νησί της Κρήτης

σχετικά µε το πώς θα αναβαθµιστεί το βιοτικό επίπεδο του πληθυσµού σε αυτήν την

περιοχή. Αργότερα, παρ’ όλες τις πληροφορίες που απέδωσε η µελέτη του

Rockefeller, νέα ενδιαφέροντα δεδοµένα προέκυψαν από τη µελέτη του Ancel Keys.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ξεκίνησε µία µεγάλη έρευνα, γνωστή ως η µελέτη

των 7 χωρών, όπου µελετήθηκαν οι διατροφικές συνήθειες ανθρώπων ( περίπου

13.000 µεσήλικες άνδρες) από τις εξής χώρες: Γιουγκοσλαβία, Ελλάδα, ΗΠΑ,

Ιαπωνία, Ιταλία, Ολλανδία και Φινλανδία. Τα ευρήµατα της συγκεκριµένης µελέτης,

που διήρκησε 30 χρόνια, έδειξαν ότι οι Κρητικοί εµφάνιζαν το µικρότερο ποσοστό

θνησιµότητας από καρδιαγγειακά νοσήµατα και καρκίνο, καθώς και τον µεγαλύτερο

µέσο όρο ζωής, σε σχέση µε τους κατοίκους των υπόλοιπων χωρών. Από τότε πολλές

επιστηµονικές µελέτες έχουν δείξει ότι το αποτέλεσµα αυτό είχε τις ρίζες του στην

παραδοσιακή Μεσογειακή ∆ιατροφή των Κρητικών εκείνης της εποχής.

Χαρακτηριστικό ήταν το γεγονός ότι το 1991, που ο Τοµέας Κοινωνικής Ιατρικής του

Πανεπιστηµίου Κρήτης ανέλαβε την επανεξέταση των ηλικιωµένων κατά το 31ο έτος

της µελέτης, οι επιζώντες στην Κρήτη ήταν το 50% περίπου του αρχικού πληθυσµού,

ενώ στη Φινλανδία δεν υπήρχαν επιζώντες!

ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΤΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗΣ ∆ΙΑΤΡΟΦΗΣ

Οι έρευνες έχουν τεκµηριώσει την ευεργετική επίδραση της Μεσογειακής

∆ιατροφής, αλλά δεν αποδίδουν αυτήν τη δράση σε κάποιο συγκεκριµένο τρόφιµο.

∆εν υπάρχει, δηλαδή, ένα τρόφιµο που κάνει θαύµατα, αλλά ο συνδυασµός των

τροφίµων που συναπαρτίζουν την παραδοσιακή Ελληνική ∆ιατροφή και πιθανότατα

οι χηµικές αλληλεπιδράσεις των συστατικών τους. Αυτός ο συνδυασµός είναι η

συνταγή για υγιή και µακρά διαβίωση. Η Μεσογειακή ∆ιατροφή είναι ξακουστή για

τις ευεργετικές τις ιδιότητες, καθώς προφυλάσσει από εµφράγµατα του µυοκαρδίου

και από διάφορες µορφές καρκίνου, είναι φτωχή σε θερµίδες, τονώνει τον οργανισµό,

βοηθάει την καλή λειτουργία του εντέρου και προστατεύει εκτός των άλλων, και το

δέρµα από τα σηµάδια του χρόνου, δηλαδή τις ρυτίδες. Το «µυστικό» της

µακροζωίας των µεσογειακών λαών και δη των Κρητικών ήταν η απλή και λιτή

διατροφή τους, η οποία περιελάµβανε κυρίως ελαιόλαδο που έδινε το ένα τρίτο

περίπου της ηµερήσιας ενέργειας σε κάθε άτοµο, ενώ το µεγαλύτερο µέρος της

ενέργειας προερχόταν από δηµητριακά, κυρίως ψωµί, όσπρια, λαχανικά, φρούτα και

σπανιότερα σε µικρές ποσότητες από αυγά, τυρί, γάλα, κρέας, ψάρι και λίγο κόκκινο

κρασί σε κάθε γεύµα. Ένας επιπλέον παράγοντας που συνέβαλε σηµαντικά στην

καλή υγεία των εν λόγω πληθυσµών ήταν και ο φυσικός τρόπος ζωής τους(εργασία

στην ύπαιθρο), που είχε ως αποτέλεσµα να εµφανίζουν οι Κρητικοί µεγαλύτερα

ποσοστά καθηµερινής σωµατικής δραστηριότητας από τους υπόλοιπους πληθυσµούς.

Εποµένως, το Μεσογειακό διατροφικό µενού αποτελεί συνταγή για µακροζωία, υγεία

και οµορφιά. Ως επακόλουθο αυτών των συµπερασµάτων, έγινε προσπάθεια από µία

οµάδα επιστηµόνων στο πανεπιστήµιο του HARVARD, µε τη συµβολή πολλών

Ελλήνων επιστηµόνων, να διαµορφωθούν διατροφικές οδηγίες σε επίπεδο τροφίµων

µε βάση τις αρχές της παραδοσιακής Μεσογειακής ∆ιατροφής. Οι διατροφικές αυτές

οδηγίες διαµορφώθηκαν µε τη µορφή µιας πυραµίδας. Πρόκειται για την πυραµίδα

της Μεσογειακής ∆ιατροφής, που όπως πολλές επιστηµονικές µελέτες έχουν δείξει,

έχει πολλά πλεονεκτήµατα έναντι άλλων προτύπων διατροφής. Πιο συγκεκριµένα,

ερευνητικά δεδοµένα υποδεικνύουν ότι η υιοθέτηση των διατροφικών οδηγιών που

απεικονίζονται στην πυραµίδα της Μεσογειακής ∆ιατροφής έχει ως αποτέλεσµα τη

µείωση του κινδύνου εµφάνισης νόσων που σχετίζονται άµεσα µε τη διατροφή(όπως

καρδιαγγειακά νοσήµατα, παχυσαρκία, διαβήτης, κ. ά. ).

ΤΡΟΦΙΜΑ ΠΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΠΥΡΑΜΙ∆Α ΤΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗΣ

∆ΙΑΤΡΟΦΗΣ

Η πυραµίδα της Μεσογειακής ∆ιατροφής χωρίζεται

σε τρία επίπεδα βάσει της συχνότητας κατανάλωσης

των τροφίµων που απεικονίζει (σε µηνιαία,

εβδοµαδιαία και καθηµερινή βάση).

Η πυραµίδα έχει στη βάση της τα τρόφιµα που πρέπει

να καταναλώνονται καθηµερινά και σε σηµαντικές

ποσότητες, ενώ αντίθετα στη κορυφή της βρίσκονται

οι τροφές που πρέπει να καταναλώνονται αραιά και

σε µικρότερες ποσότητες. Τα κύρια χαρακτηριστικά

της είναι ότι είναι πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και

λίγο επεξεργασµένα δηµητριακά (ολικής

αλέσεως).Περιλαµβάνει την καθηµερινή κατανάλωση

γαλακτοκοµικών προϊόντων και τη χρήση του

ελαιολάδου ως το κύριο λίπος της δίαιτας. Ακόµα,

περιλαµβάνει την κατανάλωση ψαριών, πουλερικών

και οσπρίων σε εβδοµαδιαία βάση, ενώ προτείνει τον

περιορισµό στην κατανάλωση κόκκινου κρέατος.

ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΠΥΡΑΜΙ∆ΑΣ ΤΗΣ

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗΣ ∆ΙΑΤΡΟΦΗΣ

Η βάση της πυραµίδας αποτελείται από τροφές όπως

είναι τα δηµητριακά και τα προϊόντα τους (ψωµί,

ζυµαρικά, ρύζι, κ.ά.), που πρέπει να καταναλώνονται

σε καθηµερινή βάση, καθώς µας παρέχουν ενέργεια

µέσω των υδατανθράκων που περιέχουν. Τα τρόφιµα

αυτά είναι από τη φύση τους χαµηλά σε λίπος. Όταν µάλιστα είναι ολικής αλέσεως,

τότε παρέχουν και αρκετές φυτικές ίνες, οι οποίες βοηθούν στην καλύτερη λειτουργία

του εντέρου και στην µείωση της χοληστερόλης.

Η οµάδα των φρούτων και των λαχανικών αποτελεί καλή πηγή αντιοξειδωτικών

και άλλων βιταµινών (βιταµίνες A, C, βιταµίνες συµπλέγµατος Β, κ.λπ.), ανόργανων

στοιχείων,άλλων αντιοξειδωτικών ουσιών και φυτικών ινών. Η κατανάλωση φρούτων

και λαχανικών δρα προστατευτικά όσον αφορά στον κίνδυνο εµφάνισης

καρδιαγγειακών νοσηµάτων και διαφόρων µορφών καρκίνου.

Βασικό συστατικό της Μεσογειακής ∆ιατροφής είναι το ελαιόλαδο. Πλήθος ερευνών

έχουν δείξει ότι το ελαιόλαδο, που είναι πλούσιο σε µονοακόρεστα λιπαρά

οξέα(ενδιαφέρον είναι ότι η σύνθεση του ελαιολάδου σε λιπαρά οξέα είναι παρόµοια µε εκείνη του λίπους του µητρικού γάλακτος) και αντιοξειδωτικές ουσίες, παρέχει προστασία κατά της στεφανιαίας νόσου και µειώνει τα επίπεδα της

«κακής» χοληστερόλης, ενώ παράλληλα αυξάνει τα επίπεδα της «καλής»

χοληστερόλης. Οι επιστηµονικές όµως ενδείξεις για τα οφέλη του ελαιολάδου δεν

περιορίζονται µόνο στα ανωτέρω. Αρκετοί ερευνητές υποστηρίζουν ότι προστατεύει

και από κάποιες µορφές καρκίνου. Το ελαιόλαδο, όπως και όλα τα λίπη, µπορεί να

οδηγήσουν ευκολότερα, σε σχέση µε άλλα τρόφιµα,σε θετικό ισοζύγιο ενέργειας και

εποµένως να διευκολύνουν την αύξηση του σωµατικού βάρους. Σηµασία όµως κι εδώ

έχει το ισοζύγιο ενέργειας και η αντίστοιχη σωµατική δραστηριότητα.

Τα γαλακτοκοµικά προϊόντα αποτελούν πηγή τόσο ανόργανων στοιχείων και

βιταµινών,µε πιο γνωστό το ασβέστιο,όσο και πρωτεϊνών υψηλής διατροφικής αξίας.

Το ασβέστιο είναι απαραίτητο όχι µόνο για το κτίσιµο γερών οστών κατά τη διάρκεια

της ανάπτυξης του σώµατος,αλλά και για τη διατήρηση της οστικής µάζας κατά τη

διάρκεια της ενήλικης ζωής. Επίσης, µία διατροφή πλούσια σε ασβέστιο µειώνει τον

κίνδυνο φθοράς των οστών στις µεγαλύτερες ηλικίες και κυρίως στις γυναίκες κατά

τη διάρκεια της εµµηνόπαυσης και µετά από αυτή. Η κατανάλωση χαµηλών σε

λιπαρά γαλακτοκοµικών προϊόντων µπορεί να έχει πλεονεκτήµατα για την υγεία,

αφού τα τρόφιµα αυτά περιέχουν µεν τα ευεργετικά συστατικά των γαλακτοκοµικών,

αλλά παράλληλα έχουν χαµηλή περιεκτικότητα σε κορεσµένα λιπαρά ( τα οποία

έχουν συσχετισθεί µε καρδιοαγγειακά και άλλα νοσήµατα ).

Τα ψάρια, και κυρίως τα λιπαρά, περιέχουν µεγάλες ποσότητες ω3 πολυακόρεστων

λιπαρών οξέων, τα οποία θεωρείται ότι µειώνουν σηµαντικά την πιθανότητα

εµφάνισης στεφανιαίας νόσου. Επιπλέον,περιέχουν πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής

αξίας και διάφορα ανόργανα στοιχεία.

Τα πουλερικά παρέχουν στον οργανισµό πρωτεΐνες υψηλής διατροφικής αξίας και

σίδηρο, εύκολα αφοµοιώσιµο από τον οργανισµό.

Τα αυγά είναι τροφή πλούσια σε πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας, βιταµίνες και

ανόργανα στοιχεία.

Τα όσπρια, οι ξηροί καρποί και οι ελιές αποτελούν µαζί µια οµάδα τροφίµων. Τα

όσπρια δίνουν ενέργεια, έχουν χαµηλά λιπαρά, πολλές φυτικές ίνες, και είναι πολύ

πλούσια σε πρωτεΐνες (χαµηλότερης όµως βιολογικής αξίας από αυτές του κρέατος

και των γαλακτοκοµικών) και σε σίδηρο (όχι όµως τόσο απορροφήσιµης µορφής όσο

του κρέατος). Οι ξηροί καρποί έχουν κατά κανόνα υψηλή περιεκτικότητα σε

µονοακόρεστα λιπαρά οξέων, όπως και το ελαιόλαδο, και πολλές µελέτες έχουν

δείξει ότι µειώνουν τα επίπεδα της χοληστερόλης. Είναι πλούσιοι σε φυτικές είναι και

βιταµίνες (π.χ. Ε), αλλά πρέπει να αποφεύγεται η κατανάλωσή τους σε µεγάλες

ποσότητες, γιατί περιέχουν πολλές θερµίδες.

Οι πατάτες παρέχουν ενέργεια και αποτελούν σχετικά καλή πηγή βιταµίνης C.

Έχουν όµως υψηλό γλυκαιµικό δείκτη, αφού µετατρέπονται γρήγορα σε γλυκόζη,

όπως και το λευκό ψωµί ή τα περισσότερα γλυκά, και έτσι η µεγάλη κατανάλωσή

τους έχει συσχετιστεί θετικά µε κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη τύπου 2.

Τα γλυκά περιέχουν συνήθως ζάχαρη, της οποίας η κατανάλωση έχει συσχετισθεί µε

εµφάνιση τερηδόνας. Καλό είναι η κατανάλωσή τους να γίνεται µε µέτρο.

Ίσως δεν είναι ευρέως γνωστό ότι κόκκινο κρέας δεν είναι µόνο το µοσχαρίσιο, αλλά

και το χοιρινό, το κατσικίσιο και το αρνίσιο. Τα συγκεκριµένα τρόφιµα περιέχουν

πρωτεΐνες υψηλής διατροφικής αξίας, σίδηρο, πολύ καλά απορροφήσιµο από τον

οργανισµό, ψευδάργυρο και βιταµίνες. Περιέχουν, όµως,και κορεσµένα λιπαρά

οξέα,τα οποία έχουν δυσµενείς επιδράσεις στην υγεία. Συνεπώς, η συχνότητα

κατανάλωσή τους πρέπει να είναι περιορισµένη

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΑΠΟ∆ΕΚΤΗ!

Έρευνες τα τελευταία 40 χρόνια έχουν δείξει ότι η παραδοσιακή Ελληνική δίαιτα

είναι µία από τις πιο υγιείς στο πλανήτη. Ίσως έτσι να εξηγείται και το παράδοξο ότι

παρ' όλες τις κακές συνήθειες που έχουµε ως λαός(χαµηλό επίπεδο σωµατικής

άσκησης και πολύ κάπνισµα), οι µεν άνδρες έχουν το µεγαλύτερο προσδόκιµο

επιβίωσης στην Ευρώπη(75 χρόνια), ενώ και οι γυναίκες έρχονται πέµπτες σε

ολόκληρη την Ευρώπη(80 χρόνια).

Παρακάτω δίνονται δύο διαιτολόγια διαφορετικών εποχών µε βάση τη µεσογειακή

διατροφή που πρέπει να ακολουθούνται κατά τη διάρκεια της ηµέρας, καθώς και

κάποιες παρατηρήσεις σχετικά µε την διατροφική αξία των προϊόντων της πυραµίδας

της Μεσογειακής ∆ιατροφής.

∆∆ιιααιιττοολλόόγγιιοο ΦΦεεββρροουυααρρίίοουυ

Ηµέρα Πρωινό ∆εκατιανό Γεύµα Απογευµατινό Βραδινό

∆ευτέρα

Γάλα,

φρυγανιές

µε µέλι ή

µαρµελάδα

1 µπανάνα

Ψάρι τηγανιτό

(φέτα

βακαλάος) µε

σαλάτα

µαρούλι και

ψωµί

Χυµός και τοστ

Σούπα

(πεπονάκι και

ψωµί )

Τρίτη

Τσάι του

βουνού µε

κουλουράκι

α φούρνου

Γιαούρτι

2% µε µέλι

Μοσχάρι

(κοκκινιστό)

µε µακαρόνια

(χοντρά) και

τυρί τριµµένο

1 ακτινίδιο Τονοσαλάτα,

ψωµί

Τετάρτη

Γάλα, ψωµί

µε βιτάµ και

µαρµελάδα

1 µανταρίνι

Φακές

(κόκκινες),

τυρί φέτα,

ψωµί

1

φρουτοσαλάτα

(µήλο,

µπανάνα)

Ρυζόγαλο

(πιάτο)

Πέµπτη

Σοκολάτα

ρόφηµα

(ζεστή) µε

µπισκότα

Γιαούρτι

2% µε

σταφίδες

Σπανακόρυζο,

ψωµί

Χυµός, χαλβάς

σιµιγδαλένιος

Σαλάτα (χόρτα

εποχής), αυγό

βραστό, ψωµί

Παρασκευή

Γάλα µε

κουλουράκι

α κανέλας

1 πορτοκάλι

Φασολάκια

χλωρά, τυρί

φέτα, ψωµί

Χαµοµήλι και

ψωµί µε κασέρι

Σούπα (φιδές)

και ψωµί

Σάββατο

Τσάι του

βουνού,

φρυγανιές

τυρόπιτα

Γίγαντες,

ελιές,

ταραµοσαλάτ

α, χαλβά

Μακεδονικό

1 µήλο

Βραστά

λαχανικά(πατά

τες, καρότα),

ψωµί

Κυριακή Κακάο µε

τσουρέκι

Χυµός και

αχλάδι

Συκώτι,

µοσχαρίσιο µε

πουρέ και

πορτοκαλάδα/

λεµονάδα

1 τοστ

Κουνουπίδι µε

λεµόνι

(άσπρο), ψωµί

∆∆ιιααιιττοολλόόγγιιοο ΑΑυυγγοούύσσττοουυ

Ηµέρα Πρωινό ∆εκατιανό Γεύµα Απογευµατινό Βραδινό

∆ευτέρα

Γάλα, ψωµί

µε µαρµελάδα

ροδάκινο

Πεπόνι

Κοτόπουλο µε

χυλοπίτες στο

φούρνο, τυρί

τριµµένο, ψωµί

Κοµπόστα

ροδάκινο

Πατατοσαλάτα

(µαϊντανό,

κρεµµυδάκι), ψωµί

Τρίτη Γάλα µε

κορν-φλέιξ

Αυγό

βραστό,

ψωµί

Καλαµαράκια

µε ρύζι και

ψωµί

Ζελέ Τοστ και σαλάτα

(αγγούρι)

Τετάρτη

Τσάι του

βουνού,

φρυγανιές

1 γιαούρτι

2 %

Γίγαντες στο

φούρνο, ψωµί

Φρουτοσαλάτ

α (καρπούζι-

πεπόνι )

Βραστά

λαχανικά(πατάτες,

κολοκυθάκια,

καρότα), ψωµί

Πέµπτη

Γάλα,

κουλουράκια

πορτοκαλιού

(2-3)έκαστος

τοστ

Γεµιστά(πιπεριά

, ντοµάτα,

µελιτζάνα,

πατάτες), ψωµί

καρπούζι Ρύζι (σουρωτό),

γιαούρτι 2%

Παρασκευή

Γάλα, ψωµί

µε µαρµελάδα

φράουλα

1 µπανάνα Πατάτες γιαχνί,

τυρί φέτα, ψωµί γαλατόπιτα

Πίτσα(ντοµάτα,

πιπεριά, τυρί,

ζαµπόν),σαλάτα

αγγούρι

Σάββατο Κακάο µε

φρυγανιές ακτινίδιο

Χοιρινό στο

φούρνο µε

πατάτες,

σαλάτα:

ντοµάτα,

αγγούρι

Χυµός και

κρουασάν Καγιανάς,ψωµί

Κυριακή

Γάλα, ψωµί,

βούτυρο µε

µέλι

Σταφύλι

Βραστό ψάρι

(καρότο,

πατάτες,

σέλινο), ψωµί

Παγωτό

κρέµα µε

σιρόπι

βύσσινο

Πατάτες βραστές

(ριγανάτες), ψωµί

Ανάλυση διαιτολογίων Το πρόγραµµα των δύο µηνών (Φεβρουαρίου, Αυγούστου) της Μεσογειακής

∆ιατροφής είναι βασισµένο στη παραδοσιακή Μεσογειακή διατροφή.

Στο πρωινό και των δύο µηνών βρίσκεται σχεδόν καθηµερινά το γάλα, διότι είναι

ένα από τα καθηµερινά προϊόντα της πυραµίδας. Τα τρόφιµα που είναι στις υπόλοιπες

µέρες συµπεριλαµβάνονται και αυτά στην καθηµερινή κατανάλωσή µας.

Στο δεκατιανό παρατηρούµε ότι υπάρχει ποικιλία φρούτων εποχής του µήνα

Φεβρουαρίου και του µήνα Αυγούστου. Τα φρούτα είναι σηµαντικά για τον

ανθρώπινο οργανισµό και γι’ αυτό τα προτιµούµε καθηµερινά. Επιπλέον είναι

πλούσια σε βιταµίνες και µας προφυλάσσουν από αρρώστιες.

Στο γεύµα πρέπει να υπάρχουν πολλές ποικιλίες τροφίµων, τα οποία θα είναι

πλούσια σε πρωτεΐνες και βιταµίνες, απαραίτητα για τον οργανισµό. Έτσι

συµπεριλάβαµε 2 φορές την εβδοµάδα όσπρια που παρέχουν σίδηρο στον οργανισµό

µας. Κρέας άσπρο συµπεριλάβαµε 2 φορές την εβδοµάδα, διότι είναι πιο υγιεινό από

το κόκκινο κρέας το οποίο συµπεριλάβαµε 1 φορά την εβδοµάδα. Το ψάρι κάνει

καλό στην όραση µας και γι’ αυτό βρίσκεται 2-3 φορές την εβδοµάδα στο διαιτολόγιό

µας. Οι σαλάτες, όπως και τα λαχανικά καταναλώνονται καθηµερινά καθώς και το

ελαιόλαδο αλλά και το ψωµί προκειµένου να µας παρέχουν ένα πλήρες γεύµα µε

πολλές βιταµίνες.

Στο απογευµατινό επίσης βρίσκονται τα φρούτα και ό, τι έχει σχέση µε αυτά, όπως:

ζελέ, φρουτοσαλάτα, χυµός. Τα φρούτα τα καταναλώνουµε πιο πολύ το απόγευµα,

γιατί µας κρατάνε σε φόρµα και δεν µας βαραίνουν στις κινήσεις µας.

Το βράδυ, η διατροφή µας θα πρέπει να είναι πολύ προσεγµένη και επιλεκτική,

διότι δεν πρέπει να επιβαρύνουµε τον οργανισµό µας, λόγω λιγότερων καύσεων

θερµίδων. Θα πρέπει να τρώµε: λάχανα, σαλάτες και σούπες. Το βασικότερο

πλεονέκτηµα της Μεσογειακής δίαιτας είναι η αφθονία σε αντιοξειδωτικά, φυτικές

ίνες και Ωµέγα 3 λιπαρά οξέα.

Έτσι, η Μεσογειακή δίαιτα είναι βασικά µια υγιεινή διατροφή. Έχει έντονο το

στοιχείο της παράδοσης και έχει αποδειχθεί αποτελεσµατική στο πέρασµα του

χρόνου. Εδώ θα πρέπει να σηµειωθεί, πως επιτρέπονται όλες οι τροφές και τα φαγητά

αρκεί να είναι µαγειρεµένα µε υγιεινό τρόπο και τα υλικά να είναι επιλεγµένα µε

προσοχή. Ακόµη και η πίτσα µπορεί να συµπεριληφθεί στη µεσογειακή διατροφή αν

ακολουθηθούν τα πρότυπα της ιταλικής παράδοσης.

ΤΟ ∆ΩΡΟ ΤΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ ΣΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑ

Στις 16 Νοεµβρίου του 2010 επετεύχθη µια µεγάλη νίκη για την µεσογειακή

διατροφή: συµπεριλήφθηκε στον Κατάλογο της Άϋλης Πολιτιστικής Κληρονοµιάς

της Ανθρωπότητας της UNESCO. Αναγνωρίστηκε ως πολυδιάστατο αγαθό που

συµβάλλει στην υγεία του πληθυσµού, αποτελώντας παράλληλα πολιτιστικό αγαθό,

φορέα παραδόσεων και εθίµων και µοχλό ανάπτυξης της υπαίθρου και διατήρησης

του αγροτικού τοπίου των µεσογειακών χωρών. Η Αντωνία Τριχοπούλου,

καθηγήτρια ∆ιατροφής και Προληπτικής Ιατρικής του Πανεπιστηµίου Αθηνών,

εξηγεί το χρονικό της διάκρισης, αλλά και τη σηµασία τού να επιµένουµε…

µεσογειακά.

Ο φάκελος της υποψηφιότητας επικεντρωνόταν στη διατροφική κουλτούρα

τεσσάρων τοπικών κοινοτήτων: της Κορώνης στη Μεσσηνία, της Σόρια στην

Ισπανία, του ιταλικού Τσιλέντο και του Σεφσάνουεν στο Μαρόκο, τονίζοντας τις

κοινές διατροφικές συνήθειες των λαών και την αξία τους. Η συνεργασία των χωρών

της λεκάνης της Μεσογείου ξεκίνησε το 2003 στην Καλαβρία της Ιταλίας, όπου

τέθηκε θέµα δηµιουργίας ενός δικτύου αριστείας µε στόχο την προώθηση θεµάτων

διατροφής, τροφίµων και πολιτισµικής κληρονοµιάς. Λίγα χρόνια αργότερα, το 2007,

η Ισπανία και η Ιταλία αποφάσισαν να ενισχύσουν τη µεσογειακή διατροφή και να

προασπιστούν την ποιότητα και ανταγωνιστικότητα των µεσογειακών προϊόντων,

προσπάθεια στην οποία συστρατεύτηκε και η Ελλάδα.

Μπορείτε να µας εξηγήσετε τι σηµαίνει πρακτικά η εγγραφή της µεσογειακής

διατροφής στον Κατάλογο της Άϋλης Πολιτιστικής Κληρονοµιάς και πώς θα

µπορούσαµε να επωφεληθούµε από αυτήν την εξέλιξη; «Η προάσπιση της

µεσογειακής διατροφής έχει µεγάλη σηµασία για τη χώρα µας και για τον τουρισµό,

αφ’ ενός επειδή η Ελλάδα παράγει µεσογειακά προϊόντα και αφ’ ετέρου επειδή η

χώρα µας χαρακτηρίζεται από πλούσιες πολιτισµικές παραδόσεις σε όλες τις περιοχές

της».

Στην Ευρώπη υπάρχουν άλλα αξιόλογα πρότυπα διατροφής ισάξια µε της

µεσογειακής διατροφής; «Εξ όσων γνωρίζω, όχι».

Έχετε αναφέρει πως υπήρξε έντονη πολεµική εναντίον της αναγνώρισης της

αξίας της µεσογειακής διατροφής. Ποια είναι τα συµφέροντα που αντιµάχονταν

αυτήν την πορεία και τι θα σήµαινε η επικράτησή της στην Ευρώπη; «Θα

σήµαινε ελαιόλαδο έναντι σπορελαίων και µαργαρινών.Θα σήµαινε χαµηλή

κατανάλωση κρέατος και κρεατοσκευασµάτων και υψηλή κατανάλωση ποικιλίας

λαχανικών και φρούτων».

∆ιαφοροποιείται η ελληνική διατροφή από το µοντέλο της µεσογειακής

διατροφής; ∆ηλαδή, θα είχε νόηµα να διεκδικήσουµε την αναγνώριση της

ελληνικής κουζίνας ως ξεχωριστής οντότητας, όπως συνέβη φέτος µε την

γαλλική κουζίνα που εντάχθηκε ως ξεχωριστή κουζίνα στον κατάλογο της Άϋλης

Πολιτιστικής Κληρονοµιάς; «Οι διάφορες περιοχές της Μεσογείου διαθέτουν τις

δικές τους ιδιαίτερες διατροφικές συνήθειες. Όλες, όµως, µπορεί να θεωρηθούν

παραλλαγές µιας και µόνης οντότητας, της µεσογειακής διατροφής. Πράγµατι, οι

διατροφικές συνήθειες που συναντώνται στη Μεσόγειο έχουν πολλά κοινά

χαρακτηριστικά, τα περισσότερα εκ των οποίων πηγάζουν από το γεγονός ότι σε όλες

το ελαιόλαδο κατέχει κεντρική θέση. Ωστόσο, η διεκδίκηση της αναγνώρισης της

ελληνικής κουζίνας(όπως συνέβη µε τη γαλλική)θα ήταν εφικτή, χρειάζεται όµως

πολλή δουλειά, όπως και η συνεργασία πολλών φορέων».

Μια ακόµη «αχίλλειος πτέρνα» είναι η έλλειψη καταγραφής των παραδοσιακών

µας τροφίµων, προϊόντων που θα µπορούσαν να διαδραµατίσουν σηµαντικό

ρόλο τόσο στον τοµέα του τουρισµού όσο και στις εξαγωγές. Έχουν γίνει βήµατα

για την επίσηµη καταγραφή τους; «Στις αρχές της δεκαετίας του ’90 η ερευνητική

µας οµάδα ανέπτυξε πρωτόκολλο για τη συστηµατική µελέτη των ελληνικών

παραδοσιακών τροφίµων. Το έναυσµα για την προσπάθεια αυτήν ήταν το έκδηλο

ενδιαφέρον για τις ευνοϊκές επιδράσεις της µεσογειακής διατροφής στην υγεία και τη

µακροζωία. Επειδή η µεσογειακή διατροφή εκφράζεται κατ ’εξοχήν από πληθώρα

παραδοσιακών τροφίµων που τη χαρακτηρίζουν, η διεξοδική µελέτη τους θα

συνέβαλλε αφ’ ενός στην αποσαφήνιση του ρόλου των παραδοσιακών τροφίµων στην

υγεία, αφ’ ετέρου δε στη συστηµατική καταγραφή τους».

Τι θα σήµαινε η ολοκλήρωση αυτού του εγχειρήµατος; «Μέσω των ερευνητικών

προγραµµάτων στα οποία ηγηθήκαµε ή συµµετέχουµε, προβάλλονται και

προωθούνται τα παραδοσιακά ελληνικά προϊόντα µε βάση τα διατροφικά,

οργανοληπτικά και πολιτισµικά χαρακτηριστικά τους ως προϊόντα προστιθέµενης

αξίας. Η ένταξη αυτή θα συνέβαλλε στην ανάδειξη της αξίας των παραδοσιακών µας

τροφίµων. Οι φυσικές πρώτες ύλες που χρησιµοποιούνται και οι τεχνικές

επεξεργασίες που έχουν δοκιµαστεί στο χρόνο καθιστούν τα παραδοσιακά µας

τρόφιµα διατροφικώς πλούσια, ελαχιστοποιώντας τις ανάγκες εµπλουτισµού. Έτσι, ο

ακριβής ορισµός των παραδοσιακών τροφίµων, η συστηµατική µελέτη και η

κατοχύρωσή τους σε ευρωπαϊκό επίπεδο αποτελούν προϋποθέσεις για την

εξασφάλιση συγκριτικού πλεονεκτήµατος στην ανταγωνιστικότητα των ελληνικών

προϊόντων ποιότητας».

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

∆ΙΑΤΡΟΦΗ ΣΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΗΛΙΚΙΕΣ

Οδηγός Υγιεινής / Υγεία Τόµος 8 Οµορφιά Και Υγεία

Παιδική ηλικία www.eid.org.gr/content.php?pageld=114

Εφηβική ηλικία www.youth-health.gr/gr/index.php?

Μέση ηλικία www.mednutrition.gr/mesi-ilikia

Τρίτη ηλικία www.healthierworld.gr/∆ιατροφή στην τρίτη ηλικία

∆ΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ

• Medlook.net

• Eatingdisorders.gr

• Ψυχολογικά προβλήµατα εφηβικής ηλικίας, Martin Herbet,

1999 Ελληνικά Γράµµατα

• Ψυχολογικά θέµατα παιδιών και εφήβων

• National Eating Disorders Association

• National Institute of Mental Health

• American Academy of Child and Adolescent Psychiatry

• Sue D. (1997), Understanding Abnormal Behaviour, Boston:

Haughton Mifflin Company

• Davison, C.G, Neal, M.J (1994) Abnormal Psychology. NY:

John Wiley and sons

• American Psychiatric Association Work Group on Eating

Disorders. Practice guideline for the treatment of patients with

eating disorders, American Journal of Psychiatry

∆ΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΙΑ

• Η ΒΙΒΛΟΣ

• ΤΟ ΚΟΡΑΝΙ

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ∆ΙΑΤΡΟΦΗ

http://el.wikipedia.org/wiki/

http://www.klimaka.org.gr/newsite/downloads/mesogiaki_dieta_semeli.pdf

http://www.iad.gr/ver2/site/pdfs/mesogiaki_diatrofi1.pdf

http://users.sch.gr/thomalekos/mesdiatrofi.htm

http://www.incardiology.gr/odigies/mesogeiaki_diaita1.htm

http://www.arosis.gr/gr/Content/12/

Όλα όσα πρέπει να ξέρετε για τις δίαιτες, την άσκηση, τη διατροφή!(ειδική

έκδοση της Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας)