7 Zusters

niveau

Colofon

Voorwoord“I love acting.

It is so much more real than life.”Oscar Wilde

Theatraal.

Het begrip wordt vaak gebruikt in het theater, maar wat wordt nou precies bedoeld met theatraal? Theatraal wil zeggen dat alledaagse handelingen, teksten en objecten op het toneel tot leven komen en iets nieuws gaan verbeelden. En dat met het doel om bij het publiek reactie los te maken: verwondering, ontroering, een lach, een traan.

Wat je moet spelen om een bepaalde reactie op te roepen bij het publiek, is vaak tegengesteld aan de beoogde reactie. De wetten van het theater zitten net even anders in elkaar dan in het echte leven. Als je wil dat het publiek lacht, moet je je personage bloedserieus nemen. Als je wil dat het publiek huilt, dan moet jouw personage zijn tranen juist bedwingen.

Ook verschillende lagen van een personage kan je niet allemaal tegelijk spelen. Je zult tegenstrijdigheden in je personage los van elkaar moeten spelen, terwijl een echt mens die tegenstrijdigheid inwendig wel tegelijk kan beleven.

Om meer grip te krijgen op de theatrale werking van je spel, het analyseren en theatraal verbeelden van een rol, werk je dit semester toe naar een zelfgemaakte Tjechov: 7 zusters.

Wij hopen met veel spel- en leerplezier!

Richard Molenschot,Irma Sijs &Willem Smit.

7 Zusters | Programma & Opdrachten Zilver Ster 2011 | Opleiding Acteren

Opleiding Acteren | 4

Inhoudsopgave 1. Opleiding Acteren 5

1.1. Leren acteren 5 Leren is doen Leren is kijken Lerenisreflecteren

1.2. Opbouw opleiding 5 Brons Brons-ster 6 Zilver Zilver-ster Goud Goud-ster

1.3. Eindexamen 7

1.4. Auditie brons-ster en zilver 7

2. Programma Zilver-ster 8

2.1. Theatraliteit en verbinding via tekstanalyse en improvisatie 8

2.2. Werken tot presentatie ‘7 zusters’ 8

3. Opdrachten 9

3.1. Recensie schrijven 9

3.2. Boekverslagen maken * 10

3.3. Reflectieverslagmaken 10 Reflectie

4. Beoordeling 11

4.1. Wanneer ben ik geslaagd? 11

4.2. Ontwikkel jezelf 12

7 Zusters | Programma & Opdrachten Zilver Ster 2011 | Opleiding Acteren

Opleiding Acteren | 5

1. Opleiding Acteren1.1. Leren acteren

Leren is doenDe vloer op! Uitproberen. Risico nemen. Vol gas fouten durven maken. Lachen. Plezier maken. Slim zijn. Anderen uitdagen en jezelf laten verrassen. Daarom zijn onze lessen altijd praktijkgericht. Je gaat elke avond 2,5 uur de vloer op. Je krijgt speltechnieken aangereikt en probeert ze direct uit. Je wordt gecoacht om je eigen grenzen op te zoeken en in het diepe te springen.

Leren is kijkenKijkennaarelkaar.Zienwatdeanderdoet.Watheteffectis.Benoemenwatjezietenanalyseren wat wel werkt en niet werkt. Aan de kant zitten tijdens een les betekent bij OP! zeker niet stilzitten. Je wordt actief gemaakt met gerichte kijkopdrachten, die het inzicht in acteren vergroten en versnellen. Daarna kan je dat zelf op de vloer uitproberen.

Leren is reflecterenWanneer je gestoeid hebt met technieken op de vloer, goed gekeken hebt naar anderen, dan wordt het tijd om terug te kijken op je eigen leerproces. Pas als je je bewust bent van je eigen ontwikkeling, je vorderingen en je aandachtspunten dan kom je echt verder. In deopleidingspeelthetreflecterenopheteigenleerproceseenbelangrijkerol.Welkekwaliteiten heb je. Welke valkuilen heb je. Hoe kun je die aanpakken. Onder leiding van eenvastdocententeamwordjeontwikkelinggevolgd.Samenmethetteamreflecteerjeop je leerproces. Zo kun je bewust gaan werken aan je leerpunten.

1.2. Opbouw opleiding

Brons In het eerste blok krijg je de basis van het acteren: elementair spel. Hier werk je al spelenderwijs aan de basis van je speltechniek. Je krijgt les in acteren, fysiek spel, bewegenenimproviseren.Jeleertreflecterenopjeeigenprestatiesendatvananderen.Hierdoor krijg je steeds beter zicht op je kwaliteiten en je valkuilen. Dit blok sluit je af met een toets zonder publiek.

De opleiding acteren bestaat uit zes programmablokken: twee basisblokken (brons, brons-ster), twee blokken voor gevorderden (zilver, zilver-ster) en twee examenblokken (goud, goud-ster). Ieder blok wordt afgesloten met een toets. Wanneer je slaagt voor een toets, mag je door naar het volgende blok. Vanuit ieder blok neem je leerpunten mee naar het volgende.

7 Zusters | Programma & Opdrachten Zilver Ster 2011 | Opleiding Acteren

Opleiding Acteren | 6

Brons-ster In het tweede blok ga je je blik op theater verruimen. Je krijgt stemles, les in speelstijlen en spelen met tekst. Naast het leren van acteren bezoek je ook theatervoorstellingen, lees je toneelstukken en leer je een stuk te analyseren. Hiermee ontdek je welke vele variaties en mogelijkheden het theater kent. In dit blok werk je toe naar een presentatie voor publiek.

Zilver In dit blok verdiep je je in de techniek van het acteren: je kruipt zowel fysiek als mentaal in de huid van een ander personage en je leert hoe je je dat eigen maakt. Je krijgt les in: fysiek personage opbouw, tekstanalyse, stemgebruik. Deze technieken kun je gebruiken om je als speler zelfstandig op te stellen in een repetitieproces. Dit blok sluit je af met een monoloog voor publiek.

Zilver-ster Het blok zilver-ster staat in het teken van theatraliteit. Wat maakt spel theatraal? Wanneeriseenconflictinteressant?Hoekunjejespelextradramatiseren?Hoeverbeeldje dat in de mis-en-scène? Hoe maak je zelf een scène als speler, die interessant is? Je krijgt in dit blok: improvisatie, scène-analyse en theatermaken als speler. Ook bezoek je weer voorstellingen. Je sluit dit blok af met een kleine voorstelling voor publiek, waarin je zelf scènes hebt gemaakt onder leiding van een professionele regisseur.

Goud In het eerste examenblok word je begeleid in het spelen in producties. Je wordt gecoacht om zelfstandig te werken als speler. Denk hierbij aan spelaanbod, mee zoeken met de regisseur, zelfstandig personageopbouw, eigen tekstanalyse, actieve onderzoekshouding op de spelvloer. In dit blok ga je de uitdaging aan en ga je juist je valkuilen opzoeken om ze te overwinnen. In dit blok staat je leerproces centraal. Je werkt toe naar een voorstelling van 45 minuten voor een publiek.

Goud-ster In het laatste blok haal je alles uit wat er in zit. Je laat zien wat je in huis hebt, je werkt aan je valkuilen, maar staat in je kracht als speler. Tijdens het maakproces heb je coachingsgesprekken over je voortgang. Onder leiding van een professionele regisseur werk je aan een grote productie van minimaal 1 uur. Met deze voorstelling treedt je op meerdere plaatsen op. Met deze voorstelling leg je je eindexamen af voor een interne en externe commissie.

Belangrijk: Vanaf het blok Brons-ster werk je bewust aan je leerpunten. Deze neem je vanaf nu ieder blok mee in de evaluaties van ieder blok.

7 Zusters | Programma & Opdrachten Zilver Ster 2011 | Opleiding Acteren

Opleiding Acteren | 7

1.3. EindexamenAls je eindexamen wil doen moet je minimaal de blokken zilver, zilver-ster en goud afgemaakt hebben. Aan het eind van het laatste blok (goud-ster) leg je je examen af voor een externe en een interne commissie. In de externe commissie zitten professionele acteurs, regisseurs of docenten, die geen lesgeven aan de opleiding, maar wel goed bekend zijn met het amateurtheater. In de interne commissie zitten vaste docenten van je opleiding. Het oordeel van beide commissies weegt mee in het eindoordeel.

1.4. Auditie brons-ster en zilverVoor de blokken brons-ster en zilver mag je auditie doen. Op basis van een positief oordeel op deze auditie ben je voorwaardelijk toegelaten tot dit blok. Je mag dan de eerste acht lessen meedraaien in dit blok. Op basis van je inzet, inzicht en niveau wordt na acht lessen gekeken of je met succes het blok kunt afmaken. In principe mag je het blok altijd afmaken, mits je deelname het leerproces van de andere deelnemers niet terughoudt. Voor de blokken brons-ster en zilver hoef je dus niet per se de eerste blokken gevolgd te hebben. Wel raden wij je dit aan, omdat je tijdens de eerdere blokken veel leert, ontdekt enreflecteert.

7 Zusters | Programma & Opdrachten Zilver Ster 2011 | Opleiding Acteren

Opleiding Acteren | 8

2. Programma Zilver-sterIn het programma Zilver-ster werk je in twee blokken toe naar een presentatie, waarin je laat zien dat je theatraal spel neer kunt zetten. Je werkt met teksten die gebaseerd zijn op de 3 zusters van Tjechov. Improvisatie, tekst- en rolanalyse vormen de basis voor deze lessen.

2.1. Theatraliteit en verbinding via tekstanalyse en improvisatie

In dit blok analyseer je bestaande teksten gebaseerd op 3 zusters van Tjechov en maak je nieuwe scènes. Je leert hoe je als acteur zelfstandig je rol analyseert en theatraal vormgeeft.Ditiseenvoorbereidingophettweedeblok.

2.2. Werken tot presentatie ‘7 zusters’

In dit blok werk je aan de voorstelling. Je verdiept je personage, je ontwikkelt het samenspel met andere spelers en leert de scènes vorm te geven onder leiding van een regisseur. Je wordt aangesproken op je autonomie in het aanbieden van spel.

7 Zusters | Programma & Opdrachten Zilver Ster 2011 | Opleiding Acteren

Opleiding Acteren | 9

3. OpdrachtenIn dit semester krijg je twee verplichte opdrachten en een facultatieve. Geadviseerd wordt alle opdrachten te maken, maar alleen de twee verplichte opdrachten worden meegenomen in de lessen.

3.1. Recensie schrijven

Je gaat dit jaar de voorstelling ‘Augustus: Oklahoma’ bekijken. Hierover schrijf je een recensie de hand van de indeling van de recensieopzet van het tweede jaar (bijlage 2).

Aan de hand van je recensie wordt de voorstelling in de les van 29 november besproken.

Over Augustus: OklahomaVanwege familieomstandigheden keren de drie zussen Weston terug naar hun ouderlijk huis op het platteland van Oklahoma. Daar lopen de spanningen hoog op, niet in de laatste plaats dankzij de spijkerharde commentaren van hun manipulatieve, aan pillen verslaafde moeder. Al snel wordt duidelijk: deze keerblijftgeenjeugdtraumaonberoerd,is geen geheim meer veilig en ontsnapt niemand aan de wurgende greep van de moederliefde.

Augustus: Oklahoma is een echt acteursstuk. De dertien prachtige rollen zijn bezet door een droomcast: Noah Blindenburg, Peter Blok, Peter Bolhuis, Ria Eimers, Martijn Fischer, Tom de Ket, Loes Luca, Merle Minjon, Roos Ouwehand, Tjitske Reidinga, Marie-Louise Stheins, Hilbert Dijkstra en Dries Smits.

In deze opdracht wordt gekeken naar:

Ì Inzicht in spel en speelstijlen Ì Inzicht in de dramatische opbouw van het stuk Ì Inzicht in wat de maker heeft willen vertellen. Ì Inzicht in gebruik van vormgeving

7 Zusters | Programma & Opdrachten Zilver Ster 2011 | Opleiding Acteren

Opleiding Acteren | 10

Als je gaat kijken naar de voorstelling neem dan de Opzet Recensie (bijlage 2) mee. Aan de hand van deze opzet kun je gerichter gaan kijken naar de voorstelling en aantekeningen voor jezelf maken. In het kijken naar het spel, helpt het ook om het onderdeel speltechniek van de competenties acteren (bijlage 1) bij de hand te houden.

Let op: De voorstelling wordt nu al beschouwd als een hit, dus reserveer snel.

Kijk voor meer informatie op: http://www.deutrechtsespelen.nl/voorstellingen/augustus-oklahoma/kaarten-informatie/.

3.2. Boekverslagen maken (* facultatief)

In de loop van het semester mag je van vier toneelwerken een verslag maken. Dat is niet verplicht, maar voor je algemene ontwikkeling als acteur is de kennis van toneelstukken belangrijk. Geadviseerd wordt stukken uit de Canon Toneelstukken (bijlage 4) te kiezen. De toneelstukken in de canon vertegenwoordigen een goed beeld van toneelontwikkelingen door de eeuwen heen.

Het doel van de opdracht is het uitbreiden van je algemene kennis over theater en toneelstukken. De opdracht wordt niet beoordeeld, maar telt wel mee in de eindbeoordeling van je werkhouding. In bijlage 3 vind je een opzet voor het maken van eenreflecterendleesverslag.

Reflectieverslag maken

Schrijf aanheteindvanhetsemestereenreflectieverslagaandehandvandecompetentiesacteren.Gebruikhiervoordecompetentiesenhetreflectiemodel(ziebijlage 5). Dit verslag lever je drie dagen voor je evaluatie gesprek in.

ReflectieIn de laatste les kijk je terug op je leerproces met een van je vaste docenten. In dit gesprek reflecteerjeopjeontwikkelingaandehandvanjereflectieverslag.Ookbespreektdedocent met jou de beoordeling van de docenten. Aan het eind van het gesprek formuleer je met de docent leerpunten voor het volgende blok.

7 Zusters | Programma & Opdrachten Zilver Ster 2011 | Opleiding Acteren

Opleiding Acteren | 11

4. BeoordelingNa de presentatie van 7 Zusters gaan de vaste docenten over tot het beoordelen van je prestaties. Hierbij wordt zowel gekeken naar je speltechniek tijdens de presentatie en de lessen als ook je werkhouding. De competenties acteren worden hierbij gebruikt. Injereflectiegesprekwordtsamenmetjougekekennaardezecompetenties.Hetreflectiegesprekkaninsommigegevallennogvaninvloedzijnopheteindoordeel.Tijdensof nahetreflectiegesprekmakendedocentendebeoordelingdefinitief.

4.1. Wanneer ben ik geslaagd?

Op alle 10 de competenties krijg je een score van 1 (zwak) tot en met 5 (uitstekend) sterren. Je kunt een van de volgende uitslagen hebben.

Als je gemiddelde van alle competenties 5 sterren is, ben je met verve geslaagd. Je mag deelnemen aan het volgende blok. Ook is het overslaan van een programmablok in een enkel geval een optie*.

Wanneer je 4 sterren scoort ben je netjes geslaagd. Je mag deelnemen aan het volgende blok.

Als je 3 sterren scoort, ben je ook geslaagd. Wel moet je in het volgende blok hard aan je leerpunten werken.

Met 2 sterren ben je in principe niet geslaagd. Je hebt wel ontwikkeling doorgemaakt, maarjebentnognietophetjuisteniveaugekomen.Opbasisvanjereflectieverslag,jeontwikkeling en je inzet krijg je of een doubleeradvies of ben je voorwaardelijk geslaagd.

Voorwaardelijk geslaagd: Je bent doorgelaten naar het volgende blok met een extraopdracht.Opdehelftvanhetvolgendeblokwordmetjegekekenof jealsnoggeslaagd bent en het blok mag afmaken.

Doubleeradvies: Je mag het blok overdoen met de verwachting dat je dan wel zult slagen. Je kunt echter pas weer beginnen aan een blok bij voldoende deelname.

7 Zusters | Programma & Opdrachten Zilver Ster 2011 | Opleiding Acteren

Opleiding Acteren | 12

Eén ster betekent eigenlijk, dat je nog te weinig ervaring hebt en te weinig ontwikkeling maakt voor het niveau van het blok. Eén ster wil niet zeggen, dat je talentloos bent, maar wel dat je nog veel ervaring op moet gaan doen om aan dit niveau mee te kunnen doen.

4.2. Ontwikkel jezelf

Zowel de ontwikkeling van je speltechniek als je werkhouding zijn belangrijk. Het belangrijkste is dat je verder komt in je spel, maar ook een open leerhouding en reflectievermogenhebjenodigomjetekunnenontwikkelen.Hetkanduszijndatiemand slaagt, die speltechnisch nog niet op een hoog niveau zit, maar wel hard werkt, goedkanreflecterenendusveelleert.Maarookandersom:iemanddiewelaanlegheeftenaardigwattechniekinhuisheeftkantochzakkenalshijof zijteweinigleerttijdensde lessen.

Belangrijk: Het overslaan van programmablokken kan alleen tot het blok zilver. Je mag dus alleen het blok brons-ster overslaan. Vanaf zilver moet je alle blokken volgen om eindexamen af te mogen leggen. Het overslaan van een programmablok kan alleen wanneer er ook een blok op eenverderniveaudraait.Ditisafhankelijkvanvoldoendedeelname.