Wondzorg

16 oktober 2013

Wondindeling volgens WCS-classificatie.

ROOD

Granulatieweefsel

beschermen

GEEL

Reinigen, fibrine verwijderen

ZWART

Debrideren, dood weefsel verwijderen

Oppervlakkig met

weinig exsudaat

Vetverband

→ max 3d ter plaatse

Vb. Jelonet®

Silicone verband

→ max. 7d ter plaatse

Vb. Mepitel®

Hydrocolloïd Thin

→ min. 3d – max.7d

Vb Comfeel 9cmx14cm

Hydrogel

→ max 2d ter plaatse

Vb. Purilon®

Enzyme Alginogel

→ éénmaal per dag

Vb. Flaminal Hydro® (3% Alginaat)

Hydrocolloïd

→ min. 3d – max. 7d

Vb Comfeel 10x10cm

Droge necrose

Necrose uitdrogen en zo de

wondbodem onder de zwarte

korst laten opgroeien.

Vnl. Bij diabetische voeten,

arteriële of veneuze ulcus.

Vb. Isobetadine Tulle®

Of aanstippen met Isobetadine

Dermicum®

Geen alcoholkompressen o.w.v.

uitdroging van omliggende huid.

Advies arts voor verdere

opvolging. Verder uitdrogen of

debrideren?

Oppervlakkig met

veel exsudaat

Hydrofiber verband

→ max. 7d ter plaatse

2 à 3 cm groter dan wonde uitknippen,

krimpt bij absorptie.

Vb Aquacel® 10x10 cm

Schuimverband

→ max. 5d ter plaatse

Vb. Biatain ®,

Mepilex ®

Alginaat verband

→ max. 7d ter plaatse

Vb. Seasorb Soft® 10x10cm

Hydrofiber verband

→ max. 7d ter plaatse

2à3 cm groter dan wonde uitknippen,

krimpt bij absorptie.

Vb Aquacel® 10x10cm

Schuimverband

→ max. 5d ter plaatse

Vb. Biatain ®,

Mepilex ®

Alginaat verband

→ max. 7d ter plaatse

Vb. Seasorb Soft® 10x10cm

Hydrogel

→ max 2d ter plaatse

Vb.Purilon®

Enzyme Alginogel

→ éénmaal per dag

Vb. Flaminal Forte® (5% Alginaat)

ROOD

Granulatieweefsel

beschermen

GEEL

Reinigen, fibrine verwijderen

ZWART

Debrideren, dood weefsel

verwijderen

Diepe wonden met

weinig exsudaat

Droge wiek

→ éénmaal per dag

Om wonde te draineren.

Vochtige wiek

→ éénmaal per dag

Om een vochtig wondmilieu te bekomen.

Vb. Nacl 0,9%

Vochtige wiek

→ Tweemaal per dag

Op doktersvoorschrift.

Vb. Isobetadine dermicum®

Hydrogel

→ max 2d ter plaatse.

Wonde verder opvullen met een droge

wiek. Zalfresten wegspoelen met NaCl

0,9%.

Vb.Purilon®

Enzyme Alginogel

→ éénmaal per dag.

Wonde verder opvullen met een droge

wiek. Zalfresten wegspoelen met NaCl

0,9%.

Vb. Flaminal Hydro®

Debrideren of bij natte necrose

1. Hydrogel

Zwarte korst inkerven en bedekken met

een laag hydrogel, zodat de debridering

vlotter kan verlopen.

Vb. Purilon®

1. Hypergel

Hypertone wondgel (pijnlijk voor de

patiënt). Verzacht en lost droge necrose

op, vergemakkelijk debridement.

Vb. Iruxol Mono®

1. Enzyme Alginogel

Bij vochtige necrose.

Vb. Flaminal Hydro/Forte®

Diepe wonden met

veel exsudaat

Hydrofiber

→ max. 7d ter plaatse

Vb. Aquacel® wiek

Alginaat verband

→ max. 7d ter plaatse

Vb. Seasorb filler®

Droge wiek

→ éénmaal per dag

Om wonde te draineren.

Kan bedekt worden met een

absorberend verband voor het vocht.

Vochtige wiek

→ éénmaal per dag

Om een vochtig wondmilieu te bekomen.

Vb. Nacl 0,9%

Kan bedekt worden met een

absorberend verband voor het vocht.

Hydrofiber

→ max. 7d ter plaatse

Vb. Aquacel® wiek

Alginaat verband

→ max. 7d ter plaatse

Vb. Seasorb filler®

Vochtige wiek

→ Tweemaal per dag

Op doktersvoorschrift.

Kan bedekt worden met een

absorberend verband voor het vele

wondvocht.

Vb. Isobetadine dermicum®

Hydrogel

→ max 2d ter plaatse.

Wonde verder opvullen met een droge

wiek. Zalfresten wegspoelen met NaCl

0,9%.

Vb. Purilon®

Woundcare Consultant Society

• Vaststellen van de kleur van een open wond (rood, geel en zwart)

• Doel: komen tot een eenduidigheid in de wondomschrijving, verzorging

en keuze van het verbandmateriaal.

• Reinigen met NaCl 0,9%

• Alvorens je de kleur bepaalt

Zwarte wonde

• Behandeling:

• Indroging en afbakening van de necrose en vervolgens (indien mogelijk) een verwijdering van het doodweefsel.

• Onder de korst bewegen macrofagen zich om de wonde te reinigen van bacteriën en celafvalgroeifactoren bevorderen de vorming van nieuwe bloedvaten op de

wondbodemZwarte necrose komt los van het daaronder liggende, levensvatbare granulatieweefsel

• Hoe indrogen? Aanstippen met Isobetadine Dermicum. (niet vergeten te reinigen voor je opnieuw aanstipt)

Gele wonde

• 1. Fibrineweefsel: afgestoten weefsel dat half-vloeibaar tot vloeibaar is en

vaak vergezeld van duidelijke pusvorming.

Behandeling: reinigen van debris, pus en overtollig wondvocht.

• 2. Infectie: Rubor, Dolor, Calor, tumor, Functio Laesie

Behandeling: doktersvoorschrift of wondzorgverpleegkundige.

Rode Wonde

• Het wondoppervlak is vrij van debris en heeft een

granulerende bodem.

Behandeling: beschermen van het granulatieweefsel en

creëren van een vochtig wondmilieu.

Wonde met verschillende kleuren. • Vaak zijn wonden niet gelijkmatig van kleur.

fases van de wondheling elkaar overlapen: combinatie van twee of drie kleuren

• Meest alarmerende kleur eerst behandelen.

Pseudomonas infectie

TIME classificatie.

• Je gaat een wonde beschrijven a.d.h.v. de letters T, I, M, E.

•Elke letter staat voor een barrière die de genezing kan belemmeren.

•Door je behandeling af te stemmen op deze letters, ga je een gezonde wondbodem bekomen dat nodig is voor een optimale wondgenezing.

• Tissue

• Infection

• Moisture

• Edges

Wondbehandeling!

1. Reinigen

2. Antiseptica

3. Wondverbanden

1. Reinigen

Na de reiniging wordt de wonde pas geïnspecteerd en gerapporteerd. Een gele

wonde kan er na een reiniging plots toch rood uitzien.

Voor de reiniging Na de reiniging

Hoe reinigen?

1. NaCl 0,9% (geen Cedium, Hacdil, Hibidil)

2. Flaminrins, woundcleanser

3. Prontosan

• is een oplossing die zowel Polyhexanide als Betaïne bevat. Remt de groei van bacteriën

• Snelle reductie van wondgeur

• Effectief tegen MRSA en PSEUDOMONAS

• Biofilm van een wonde wordt afgebroken

Wat is een biofilm?

• ‘Dunne levende laag, bestaat uit verschillende soorten micro-organismen die

samen een matrix vormen van Extracellulaire Polymeren Substanties.’

• M.a.w. een groepje bacteriën die samenkoeken en zo een wondbarrière

vormen naar de buitenwereld.

• Deze ‘bacteriënkoek’ zorgt ervoor dat er geen antiseptica in de wonde

kunnen binnendringen.

2. Antiseptica

• Wanneer antiseptica?

- Teken van infectie

- Vuile wonden vb. Schaafwonden

- Risicoplaats vb Vochtletsel bij een stuit

Algemene regels bij antiseptica.

-Minimale vereiste contacttijd: 15 sec

-Meng geen antiseptica

-Jodium is 12u werkzaam

- Chloorhexidine: Gram + (streptokokken/ Staphylokokken)

- Chloorverbindingen: Bacterieël, fungicied, vuricied

- Zuurstofwater: bevuilde wonden

- Jodium: MRSA, Sterk bacterieël, Vuricied, fungicied.

- Azijnzuur: Pseudomonas (gram -)

Antiseptica Onverenigbaar met

Chloorhexidine Vb Hibidil 0,05%, Hacdil 0,05%

Jodium

Chloorverbindingen Vb Carrel 0,5%, Chloramine 0,5%

Alcohol, Jodium, Zuurstofwater

Zuurstofwater Jodium, Chloorhexidine

Jodiumverbindingen Zuurstofwater

Antiseptica vs. Antibiotica • Breed spectrum

• Werkzaamheid in Vitro beter als in

Vivo -> werking ten niet gedaan door

wondvocht -> eerst goed reinigen dan

ontsmetten.

• Ontwikkelen van resistentie

• Verhoogde kans op allergieën

Wondverbanden

Alginaatverbanden • Is een natuurlijke hydrofiele polysaccharide, afgeleid van zeewier.

• Eigenschappen:

- Hoog absorptievermogen

- Kan pijnloos worden verwijderd indien verzadigd met vocht, of na bevochtiging met NaCl 0,9%

- Vormt een gelatine-achtige massa die debris en bacteriën insluit, vermindert zo de geur.

- Hemostatisch door calciumzouten

- Past zich goed aan, aan het reliëf van de wonde. Beschikbaar in wiek en plaatvorm

- Bio-compatibel maar wordt niet geresorbeerd

• Indicaties:

• Sterk exsuderende wonden

• Rode en gele wonde

• Contra-indicaties:

• Droge wonden

• Necrotische wonden

• Praktisch:

• Verbandwissel is afhankelijk van exsudaat productie (max. 7d t.p.)

Voorbeelden: Seasorb, Melgisorb, Algisite

Hydrofiber verband • Eigenschappen:

• Vochtvasthoudende vezelverband samengesteld uit carboxymethylcellulose

• Creëert een vochtmilieu bij absorptie, gelatineus aspect bij vochtopname

• Stimuleert granulatie en epithelialisatie

• Verticale absorptie: geabsorbeerde vocht blijft ter hoogte van de wond (geen maceratie

van de wondranden)

• Indicaties:

• Sterk exsuderende wonden

• Pijnlijk wiekwissels vb anale wonden

• Contra indicaties:

• Droge wonden

• Praktisch:

• Iets groter dan de wond uitknippen (2à3cm)

• Het verband kan meestal een aantal dagen ter plaatse blijven

Voorbeeld: Aquacel

Geurneutraliserende verbanden • Bevatten een laagje 100% geactiveerde koolstof. De koolstof bindt de gram-negatieve bacteriën en dus ook

de daaraan verbonden organische geuren. De geur blijft in het verband hangen.

• Eigenschappen:

• Vermindert de geur van wonden

• Laat gasuitwisseling toe: optimaal vochtig milieu

• Praktisch:

• Het verband direct op de wond aanbrengen met de actieve koolstoflaag aan de buitenzijde.

• Frequent vernieuwen, in functie van exsudatiegraad

Voorbeeld: Carbonet, Askina Carbosorb

Hydrogel

• Zijn gemaakt op basis van hydrocolloïden

• Eigenschappen:

• Houdt de wonde vochtig en creëert zo een vochtige wondmilieu.

• Gel 5mm van de wondranden afhouden (maceratie) en randen best beschermen met cavilonspray.

• Reinigend EN debriderend effect door een droge wonde vochtig te maken.

• Indicaties:

• Wonden met zwarte necrosekorsten

• Droge wonden

• Gele (diepe) wonden

• Praktisch:

• Secundair verband nodig

• Voor het hydrateren van een necrotische korst: afdekken met polyurethaanfilm

(opsite)

• Kan 2 dagen ter plaatse blijven.

Voorbeelden: Intrasite gel, Purilon gel, Nu-gel

Schuimverband • Nemen grote hoeveelheden vocht open houden deze vast, zodat de wondbodem net vochtig blijft.

• De meeste schuimverbanden bestaan uit polyurethaanschuim. De ruimte tussen het polyurethaan

vullen zich met exsudaat waarbij het schuim niet verandert van volume of vorm.

• De absorptie wordt niet door druk verhinderd.

• Eigenschappen:

• Absorbeert

• Ondoorlaatbaar voor langs de buitenzijde aangebracht vocht.

• Ondoorlaatbaar voor bacteriën

• Doorlaatbaar voor waterdamp en gassen

• Schept een vochtig wondmilieu (bevordert aldus granulatie, revascularisatie)

• Indicaties:

• Wonden met matig en veel exsudaat

• Oppervlakkige en diepe, rode en gele wonden

• Contra-indicaties:

• Droge wonden

• Ernstige surinfecties

• Wonden die met zuurstofwater/ Chloor ontsmet worden (tast schuim aan)

Voorbeelden: Biatain schuimverband, Mepilex, tegaderm Foam, Polymem, Allevyn

Hydrocolloïd verband • Bestaat uit hydroactieve partikels die in contact met wondvocht een vochtige gel vormen in het

wondbed. De buitenste laag van het verband bestaat een polyurethaan-toplaag.

• Eigenschappen:

• Is ondoorlaatbaar voor vocht dat langs de buitenzijde wordt aangebracht

• Ondoorlaatbaar voor bacteriën van buitenuit

• Doorlaatbaar voor gassen

• Zuivert en debrideert

• Pijnstillend

• Zelfklevend

• Gering absorptievermogen

• Indicaties:

• Oppervlakkige rode en gele wonden

• Weinig exsuderende letsels

• Wondrand bescherming

• Contra-indicaties:

• Diepe wonden

• Sterk geïnfecteerde wonden

• Wonden met neiging tot overgranulatie (stripping van de nieuwgevormde

epidermis)

• Wonden met gemacereerde wondranden

• Stuit en hielen bij decubitus

• Praktisch:

• Het verband moet de wondranden een paar centimeter overlappen

• Het verband kan een aantal dagen op de wonden blijven (3 dagen)

• Het verband vervangen bij kleurverandering of lekken

• Bij het verwijderen eerste de hoeken en randen losmaken

• Er kan een laagje in de wonde achterblijven dat rijk is aan voedingsstoffen. Dit komt doordat deze verbanden een hoge concentratie groeifactoren, enzymen en proteïnen in de wonde achterlaat.

• Kan een geur geven tijdens een verwijderen.

Voorbeelden: Duoderm, Tegaderm hydorcolloïd, Comfeel

Zilverhoudende verbanden • Geven zilver af ter hoogte van de wond. Zilver heeft een antiseptische werking.

• Zilver kan je terug vinden in schuimverbanden, hydrocolloïdverbanden, hydrofiberverbanden.

• Indicaties:

• Gecontamineerde of geïnfecteerde wonden

• Brandwonden

• Contra-indicaties:

• Patiënten met intolerantie voor zilver

• Wonden waarbij blootstelling aan licht niet kan vermeden worden

• Patiënten die een NMR moeten ondergaan

Polyurethaanfilms • Dunne en zeer sterke, zelfklevende, elastische folies die rechtstreeks kunnen worden toegepast op

weinig exsuderende wonden of die in combinatie worden gebruikt als fixatie.

• Ze bestaan ook in sprayvorm. Vb operatiewonde op hoofd.

• Eigenschappen:

• Absorbeert niet

• Doorlaatbaar voor gassen en waterdamp

• Niet doorlaatbaar voor water en MO ( douchen mag)

• Is doorzichtig (wondinspectie)

• Houdt vochtig wondmilieu in stand (bevordert de migratie van epitheelcellen)

• Indicaties:

• Als afsluitend secundair verband of fixatieverband

• Als afdekfolie bij heelkundige ingrepen

• Rode, oppervlakkige, niet-geïnfecteerde wonden met weinig

exsudaat

• Contra-indicaties:

• Sterk exsuderende, geïnfecteerde en/of necrotische wonden

Voorbeelden: Opsite, Mefix, Hydrofilm

Silicone verband • Dun laagje siliconegel op een ondergrond van nylon.

• Eigenschappen:

• Kleeft niet in

• Is permeabel voor plasma, alsook voor topica die boven het verband worden aangebracht.

• Indicaties:

• Pijnlijke, acute of chronische wonden, waarbij een maximaal niet-inklevend effect wordt

nagestreefd.

• Radiodermitiswonden

• Skin tears

• Kan gebruikt worden als zalfdrager

Voorbeelden: Mepitel, Mepitel One

Bescherming van de wondranden

• Bescherming tegen maceratie

• Beschermt de huid tegen vocht (exsucaat, urine, transpiratie,…)

• Spray, crème of zalf

• Langdurige werking 72uur.

Enzyme Alginogel • Een hydroactieve colloid gel op basis van alginaten en een antimicrobieel enzymesysteem ,bevordert het herstel

van een wond.

• Eigenschappen:

• Houdt de wonde vochtig

• Zorgt voor een voortdurende wondreiniging

• Antimicrobiële werking (MRSA, PSEUDOMONAS)

• Hypoallergeen

• Beschermt de wondranden

• Indicaties:

• Licht exsuderende wonden: Hydro, 3% alginaat

• Sterk exsuderende wonden: Forte, 5% alginaat

• Brandwonden (geen Flamazine)

Hypergel

• Eigenschappen:

• Enzymatische necrose oplosser. Verwijdert debris en afgestorven weefsel.

• ENKEL op doktersvoorschrift

• PIJNLIJK!!!

• Indicaties:

• Wonde met zwarte necrose

Voorbeelden: Hypergel, Iruxol Mono

Negatieve druktherapie

• Niet invasieve, actieve wondbehandeling.

• Brengt een nauwkeurig, instelbare en gecontroleerde negatieve druk aan in de wonde. (stimuleert

granulatie)

• Dit omvat tevens drainage en verwijdering van infectieus materiaal en andere vloeistoffen uit de

wonde.

Indicaties

• Acute en traumatische wonden: flaps, meshed grafts.

• Sub-acute wonden: open buik, amputatiestomp.

• Chronische wonden: decubitus, diabetische voet.

Contra indicaties

• Maligne weefsel in de wonde.

• Fistels naar organen.

• Actieve bloedingen.

• Blootliggende bloedvaten of organen.

• Onbehandelde osteomylitis.

• Necrose (eerst verwijderen).

Productinformatie

• Smith&Nephew, Renasys Go

• Molnlycke, Avance

• KCI, Activac

4 april 2012

6 april 2012

30 dec 2011

30 jan 2012

Terugbetaling

Wanneer?

• Sinds juni 2007 worden actieve verbande vergoed.

• De wonde moet ouder zijn als 6 weken

• De terugbetaling geldt voor een periode van 3 maanden en kan tot 3 keer

hernieuwd worden. Hiertoe moet een kennisgeving gebeuren naar de

adviserend geneesheer van de mutualiteit.

Hoeveel?

• De terugbetaling bestaat uit:

- 0,25 € per aangekochte verpakking, directe korting bij de apotheker

- 60 € forfaitaire vergoeding per trimester, welke op de rekening van de

patiënt wordt gestort na het versturen van het kennisgevingsbericht

- Volledige terugbetaling van de resterende remgelden, van producten

beschreven op een limitatieve lijst, eenmaal de Maximum Factuur (MAF) is

overschreden.

Hoe kan een patiënt dit verkrijgen?

• Invullen van een kennisgeving

• Vermelden op apotheekvoorschrift: derdebetalingsregeling van toepassing

Resume

• Wonde eerst reinigen alvorens te ontsmetten

• Antiseptica heeft de voorkeur op antibiotica

• Wondzorgverbanden volgens de indeling van WCS

• Terugbetaling van wondverbanden