VOORONTwERP mObILITEITsPROgRamma PROVINCIE UTRECHT

Post on 11-Jan-2017

224 views 1 download

Transcript of VOORONTwERP mObILITEITsPROgRamma PROVINCIE UTRECHT

mobiliteitsprogramma provincie utrecht | 1PROVINCIE-UTRECHT.NL

VOORONTwERP mObILITEITsPROgRammaPROVINCIE UTRECHT

VERbINdEN, VERNIEUwEN EN VERsTERkEN

2 | mobiliteitsprogramma provincie utrecht

uitgave provincie utrechtgrafische verzorging: mmc provincie utrecht/pier 19Kaarten: provincie utrecht/planbureau voor de leefomgeving (pbl)

mei 2013

mobiliteitsprogramma provincie utrecht | 3

INLEIdINg 5• Samenmetpartners 5• Leeswijzer 6

INTEgRaLE aFwEgINg PER TRaJECT 7• Essentieelonderdeel 7• Uitwerking 7• Duurzaameninnovatiefwegbeheerenaanbesteden 11

VERbETEREN dOORsTROmINg dOOR bETERE bENUTTINg INFRasTRUCTUUR 12• Essentieelonderdeel 12• Uitwerking 12• Projectenoverzicht 17

gROTERE REIZIgERsTEVREdENHEId 18• Essentiëleonderdelen 18• Uitwerking 19• Projectenoverzicht 20

NaaR EEN EFFICIENTER OPENbaaR VERVOERsYsTEEm 21• Essentiëleonderdelen 21• Uitwerking 22• Projectenoverzicht 24

kNOOPPUNTEN 25• Essentieelonderdeel 25• Uitwerking 25• Projectenoverzicht 29

INVEsTERINgsPLaN OPwaaRdERINg kwaLITEIT FIETs 30• Essentiëleonderdelen 30• Uitwerking 30• Projectenoverzicht 31

INHOUdsOPgaVE

4 | mobiliteitsprogramma provincie utrecht

VERkEERsVEILIgHEId: VERbETEREN INFRasTRUCTUUR EN gEdRags-bEINVLOEdINg 32• Essentiëleonderdelen 32• Uitwerking 32• Projectenoverzicht 35

gOEdERENVERVOER 36• Essentiëleonderdelen 36• Uitwerking 36• Projectenoverzicht 39

kwaLITEIT VaN dE LEEFOmgEVINg 40• Essentieelonderdeel 40• Uitwerking 40• Projectenoverzicht 46

VERbINdEN VaN VRaag EN aaNbOd 47• Essentiëleonderdelen 47• Uitwerking 47• Projectenoverzicht 49

FINaNCIERINg EN INVEsTERINgEN 50• Beschikbaremiddelen 50

mONITORINg EN EVaLUaTIE 53• Monitoring 53• Evaluatie 54

bIJLagE I Investeringslijstmetbestuurlijkafgesprokenprogrammering 55bIJLagE II monitoring 56

mobiliteitsprogramma provincie utrecht | 5

INLEIdINg

DitMobiliteitsprogrammaiseenuitwerkingvandeMobiliteitsvisie.Hetprogrammaisuitgewerktvoordeperiodetotenmet2018meteendoorkijktot2028.

InditprogrammazijndedoelstellingenuitdeMobiliteitsvisievoordekomendejarenvertaaldnaarstreefwaarden.Erisnadrukkelijkgekozenvoorstreefwaardeninplaatsvannormen.Deopgavenwaarwevoorstaan,zijncomplexensomskunnenstreefwaardenineenbepaaldesituatienietgelijktijdiggerealiseerdworden.Ookishetbehalenvanstreefwaardenafhankelijkvananderefactorendanonshandelenofhebbenwijvoorhetbehalenervangeen(volledige)rol.Metbehulpvandestreefwaardenontstaatsturingsinformatieomdebelangrijksteopgavenoptepakken.Debedoelingisomelkevierjaar,ongeveereenjaarnadeverkiezingenvanProvincialeStaten,hetMobiliteits-programmateactualiseren.DatdoenwemetdeMobiliteitsvisiealskaderopbasisvandedangeldendepolitiekeinzichten,deresultatenvandemonitoringendoorevaluatieopprogramma-enprojectniveau. Ditprogrammalegtdefocusopdeperiode2015–2018.DatbetekentdatdeeersteactualisatievanhetprogrammanadeverkiezingenvanProvincialeStatenin2019zalzijn.

samEN mET PaRTNERsDedoelenindeMobiliteitsvisiekunnenwijalleenrealiserenmeteenMobiliteitsprogrammadatkrachtigis. Datbetekentnietalleendoelenstellenenuitwerken,maarookconcreteafsprakenmakenmetsamenwerkings-partnersoverhoewediedoelenmethengaanrealiseren.DaarbijdienthetMobiliteitsprogrammaalsgespreks-documentomtotafsprakentekomen.Wezettenonderandereinopstructurelesamenwerkingmetgemeentenbinnendetrajectaanpakenvoorhetfietsnetwerk,deontwikkelingvanknooppuntenenverkeersveiligheid. Metmarktpartijenwillenwewerkenaanreisinformatie,SlimWerkenSlimReizen,verkeersmanagementeninnovatie.Watonsbetreftgaathetdaarbijnietomvrijblijvendeafspraken.

AanvullendopdesamenwerkingsafsprakenstellenwijviadeessentiëleonderdelenuitdeMobiliteitsvisiekadersaanhetgemeentelijkmobiliteitsbeleid.Oplokaalniveauhebbengemeentenhuneigenverantwoordelijkheidvoorbijvoorbeeldverkeersveiligheid,leefbaarheideninternebereikbaarheid.

6 | mobiliteitsprogramma provincie utrecht

LEEswIJZERDitMobiliteitsprogrammaisopgebouwdopbasisvandedoelstellingenuitdeMobiliteitsvisie.Inhetvervolgvanditprogrammavolgtperdoelstellingenbijbehorendeessentiëleonderdeleneenuitwerking.Devolgendedoelenkomenaanbod:

• In2028ishetprovincialenetwerkversterktdoordatwijbijbeheerenonderhoudenherinrichtingvanwegenvooreentrajectgewijzeaanpakkiezen.

• Hettotaalaantalvoertuigverliesurenophetregionalewegennetneemtaf.• MeerOV-reizigerszijntevreden(er).• HetOV-netwerkisefficiënter,omdathetvraaggerichtisingericht.• Opdeknooppuntendieessentieelzijnvoorhetfunctionerenvanhetmobiliteitsnetwerkendievanbetekenis

zijnvoordeeconomischekerngebiedenisereenhogerekwaliteitendiversiteitvanreisvoorzieningen.• In2028zijnallebelangrijkewerklocaties,middelbarescholenenknooppuntenveilig,comfortabelensnel

bereikbaarperfiets.• Minderisbeter:tussen2015en2028isereencontinuedalendetrendzichtbaarinhetaantalverkeersdoden

enernstiggewonden.• HetKwaliteitsnetGoederenvervoerisin2028oporde,logistiekeroutesendistributietijdensluitenaanbijde

behoeftenvanvervoerdersenwinkeliers.• Behoudvanhetnetwerkvanbinnenhavensenoverslaglocatiesenruimtebiedenvoorcapaciteitsuitbreiding

indienereendoorhetbedrijfslevengedragenbusinesscaseis.• Vooropstaatdatwedenegatieveeffectenvanmobiliteitopdekwaliteitvandeleefomgevingwillen

voorkomen.Waardatnietkan,zettenweonsinomdenegatieveeffectenvanmobiliteitopdekwaliteitvandeleefomgevingteminimaliseren.

• Vraagenaanbodzijntussennuen2028steedsbeteropelkaarafgestemddoorbetereinformatievoorzieningeneenvolwassenmarktvanreizigersenaanbiedersvanmobiliteitsdiensten.

Perhoofdstukwordteendoelstellinguitgewerkt,gevolgddooreenoverzichtvandedaadwerkelijkeinvesteringenopprojectniveau.Inhethoofdstukfinancieringwordtdetotaleinvesteringslijstgepresenteerd. Deprojectenzijnhierinopgesplitstperjaartotenmet2018meteenverderedoorkijkpervierjaartot2028. DitMobiliteitsprogrammagaattotslotinopmonitoringenevaluatie.

mobiliteitsprogramma provincie utrecht | 7

dOEL

In 2028 is het provinciale netwerk versterkt doordat wij bij beheer en onder- houd en herinrichting van wegen voor een trajectgewijze aanpak kiezen.

EssENTIEEL ONdERdEEL

Mobiliteitisverwevenmetdebeleidsterreinenmilieu,ruimtelijkeordening,economieenwelzijn.Ditvereist datoverhedenbeleidopregionaleschaalafstemmenenzichtbaarlatendoorwerkeninregionale uitvoeringsprogramma’s.Bijmobiliteitsvraagstukkenwordenallepijlersvanbeleidintegraalafgewogen.

UITwERkINgHetprovinciaalnetwerkwordtonderhoudenmetplanmatigbeheerenonderhoud.Ditdoenwetrajectgewijs.Hierbijstaatdegebruikercentraal,hindervanwegwerkzaamhedenproberenwetoteenminimumtebeperken.Doordetrajectgewijzebenaderingvanbeheerenonderhoudishetmogelijkomverschillendebelangentekoppelenaanbereikbaarheid.Detrajectaanpakstaatvooreenintegraleafwegingopfunctionaliteitsverbeteringvan:

• Doorstromingvanautoverkeerenopenbaarvervoer• Kwaliteitvandeinfrastructuur• Bereikbaarheidvoorgoederenvervoer• Gebruikvoorlandbouwverkeer• Verkeersveiligheid• Landschappelijkeinpassing• Kwaliteitleefomgeving• Oversteekbaarheidvoorwild

Omwonenden,reizigersenrelevantemedeoverhedenbetrekkenwebijdetrajectaanpak.Daarnaastbundelenwespecifiekemobiliteitsprojecten(enrelevanteprojectenbinnenanderebeleidsvelden)nabijhettrajectenwegenwedieinsamenhang.Bijvoorbeeldbijdereconstructievanonzewegen,hetverbeterenvanonsfietsnetwerkenhetverkeersveiligermakenvanonzeinfrastructuur.Anderebeleidsveldenkunnenmeeliftenmetdetrajectaanpakenhunbudgetinbrengen.Doorbudgettekoppelenkanerdan‘werkmetwerkwordengemaakt’.

Bijdeherinrichtingvaneenwegwillenwezoveelmogelijkdediversemobiliteitsdoelstellingendienenendedaaruitvolgendeuitwerkingenrealiseren.Bijvoorbaatisniettezeggenopwelktrajectwelkeprioriteitwordt

INTEgRaLE aFwEgINg PER TRaJECT

8 | mobiliteitsprogramma provincie utrecht

gesteld,omdatditvoortkomtuitdeinputvananderepartijen,dekenmerkenvandedirecteomgevingendebestuurlijkeafwegingen.Perwegofwegvakisditmaatwerkbinnendetrajectaanpak,waardoorwedaarinditalgemenekadernietspecifiekopinkunnengaan. VoornieuweinfrastructuurtredenwijvanuitdeProvincialeRuimtelijkeStructuurvisieopalsgebiedsregisseur.Ditnoemenwijdegebiedsbenadering:eenproactievewerkwijzemethetgebiedalsvertrekpuntwaarindenieuweinfrastructuurzijnplekmoetkrijgen.

Bijdetrajectaanpakwordtgelijktijdigmethetgrootonderhoudvaneenprovincialewegdeinrichtingvandeweg(inclusiefeventueelnaastliggendfietspad,vrijebusbaanofparallelweg)heroverwogen,zokunnenweeenintegraleafwegingmakenomdediversestreefwaardeninhetMobiliteitsprogrammazoveelmogelijktebereiken.Hierbijbekijkenwehettrajectinzijnomgeving.Hetismogelijkomdaarookdelenvanhetwegennetvangemeenteninmeetenemenalsdezeeenfunctiehebbenvoordedoorstromingvanhetregionaalverkeer.Indatgevalwordteensamenwerkingmetdegemeenteaangegaan.

Delevenscyclusvanwegverhardingenwordtinderegelhetmaatgevendeobjectvoordeplannenvandetrajectendieinuitvoeringgaan.Daarmeewordtdeonderhoudsplanningvoorverhardingenvanonzewegenleidendvoorplanningvanreconstructies.Omdatdeopgavevooralzitinhetversterkenvanhetwegennet,gaanweervanuitdatdeurgentievandeaanpakvandeknelpuntenpastindeonderhoudscyclusvanzestotachtjaar.Daarwaardatniethetgevalis,kunnenweaanpassingendoenindeonderhoudsplanningofinhetuiterstegevalinvesteringendoenzonderdatgrootonderhoudaandeordeis.Inprincipewerkenwedaarmeevoorinvesteringen,beheerenonderhoudvaninfrastructuurvolgensonderstaandecyclus.

Pertrajectisdeaanpakmaatwerk.Alsindeuitwerkingblijktdatdeoplossingennietopelkaaringrijpen,ishetefficiënterdewegreconstructieopzichzelfaantepakken.Alsdieafwegingmaarvanuithetgroteregeheelwordtgemaakt.Integraliteitisgeendoelopzich;denoodzaakhangtafvandespecifiekesituatie.Detrajectaanpaklaatzichooknietvastomlijnen,zekernunogniet.Hetiseenwerkwijzediewe,samenmetrelevantepartijen,moetengaanondervinden.Alwerkendemetdetrajectaanpakkanindetoekomstblijkenhoewedezehetbesteinkunnenvullen.Daarnaastblijfteraltijdpersituatiesprakevanmaatwerk.

Tot2020isereenovergangsperiode,waarbijdetrajectaanpakzalbestaannaastdetraditioneleknelpunten-aanpak.RedenhiervoorisdatsommigeprojectenteverinuitvoeringzijnendaterbinnenonderandereBeterBenutten,VERDERendeNetwerkaanpakvoorwegwerkzaamhedenregionaleafsprakenzijngemaaktdiewenieteenvoudigmeerindetijdkunnenverschuiven.Erisdussprakevaneeningroeimodel.

bELEId

beleidstrategieDoelenprogramma’s

evaluatieProbleemverkenningmonitoring

monitoringbeheer

realisatieProjectenenonderhoud

aFsTEmmINg

UITVOERINg

mobiliteitsprogramma provincie utrecht | 9

WEGINRIcHTINGMetdetrajectaanpakgaangrootonderhoudenweginrichtinghandinhand.VoordeweginrichtingwordenwaarmogelijkdeprincipesvanDuurzaamVeiliggehanteerdalsuitgangspunt.HetprovincialewegennetisconformdeprincipesvanDuurzaamVeiligingedeeldindriecategorieën:

1. Stroomwegen,ingerichtzodatgrote(re)hoeveelhedenverkeerrelatiefsnelgrote(re)afstandentekunnenlatenafleggen.Demaximumsnelheidopdezewegenis100of120/130km/u.

2. Gebiedsontsluitingswegenvormendeschakelstussendestroomwegenenerftoegangswegen. Zijverbindengroteregebiedenzoalswijkenenbuurten(binnendebebouwdekom)ofdorpenensteden

(buitendebebouwdekom)metelkaarofmetnabijgelegenstroomwegen.Demaximumsnelheidopgebiedsontsluitingswegenis50km/ubinnendebebouwdekomen80km/ubuitendebebouwdekom.

3. Erftoegangswegen,ontsluitenwoningen,kantoren,bedrijven,instellingen,winkelsetcetera. Demaximumsnelheidopdezewegenis50km/ubinnendebebouwdekom1en60km/ubuitendebebouwdekom.Deintensiteitoperftoegangswegenisrelatieflaag,totmaximaal6.000motorvoertuigenperetmaal.

Devolgendekaartgeeftaantotwelkecategoriedeprovincialewegenbehoren.Decategorie-indelingvormteenbalanstussenwensbeeldenverkeerskundigerealiteit.Opeendeelvanhetprovincialewegennetisersprakevanfrictietussendegewenstefunctie,hetgebruikendeinrichting.Zoisereenaantalwegvakkendatvanuitdefunctieinhetnetwerkenomgevingskenmerkenisaangeduidalserftoegangsweg,maarwaardeintensiteiten(nog)tehoogzijn.Opdekaartzijndezeoranjegekleurdewegvakkenvoorzienvaneenblauwester.Anderzijdsisereenaantalwegvakkendatopgrondvandefunctiebinnenhetwegennetwerkendeintensiteitenisaangeduidalsgebiedsontsluitingsweg,maarwaarvandeinrichtingnietaanalleeisenvoldoetofkanvoldoen.Hierbijgaathetconcreetomhetontbrekenvanvrijliggendevoorzieningenvoor(brom)fietsers.Opdekaartzijndezeblauwgekleurdewegvakkenvoorzienvaneenoranjester.

1 Inspecifiekegevallenkandit30km/uurzijn.

10 | mobiliteitsprogramma provincie utrecht

Hetovergrotedeelvanhetprovincialewegennetbehoorttotdecategoriegebiedsontsluitingswegen.DeN230,hetwestelijkedeelvandeNoordelijkeRandwegUtrecht,iseenuitzonderingalsstroomwegmeteenmaximumsnelheidvan100km/uur.Eendeelvandegebiedsontsluitingswegenisoverigensvoorzienvanparallelwegen;dezeparallelwegenbehorentotdecategorieerftoegangswegen.

Wijstrevenernaardekwaliteits-eninrichtingseisenvooronzewegenbeteraftestemmenopdefunctiebinnenhetnetwerkendekarakteristiekenvandeomgeving.Ditbetekentdatwevooralvoordeinrichtingvangebiedsontsluitingswegenkiezenvoormeermaatwerk,zowelindiegebiedenwaardenadrukmeeropdoorstromingligtalsindiegebiedenwaarhetlandschapendenatuurmeerbepalendefactorenzijn.Verkeersveiligheidishierbijeenrandvoorwaarde;automobilistenmoetenteallentijdebegrijpenwelk(snelheids)gedragvanhenverwachtwordt.Vorm,functieengebruikvandewegmoetenmetelkaarinevenwichtblijven.Eenzekereuniformiteitininrichtingblijftdaaromaltijdnoodzakelijk.

Inhoofdlijnenbetekentdithetvolgendevoordeinrichtingvandeprovincialewegen.

stroomwegen gebiedsontsluitings-wegen

Erftoegangswegen

snelheidsregime buiten bebouwde kom

100km/u 80km/uInspecifiekegevallen

60km/u

60km/uInspecifiekegevallen

30km/u

snelheidsregime binnen bebouwde kom

nvt 50km/uInspecifiekegevallen

30km/u

50km/u inspecifiekegevallen

30km/u

Fysieke rijrichtingen-scheiding

Ja Bijvoorkeur nee

middenasmarkering nvt Ja nee

(brom)fietsers Nietaanwezig/gescheiden voorzieningen

gescheiden voorzieningen Bijvoorkeurgemengd,eventueel gescheiden

voorzieningen

Langzame motorvoertuigen

Nietaanwezig/gescheiden voorzieningen

Bijvoorkeurgescheidenvoorzieningen

Oprijbaan

kruispunten Ongelijkvloers Gelijk-enongelijkvloers Gelijkvloers

Erfaansluitingen nee minimaliseren Ja

EenDuurzaamVeiligeweginrichtingisgerichtopveiligheidenuniformiteit:metweginrichtingmakenweopeenlogischemanierduidelijkwatvandeweggebruikerverwachtwordtvoorwatbetreftderijsnelhedenenhetomgaanmetandereweggebruikers.Vooreengoededoorstrominggeldteenanderefunctie-indelingvanwegen.Ditwordtbeschreveninhetvolgendehoofdstuk.

Bijdetrajectaanpakzalaandachtzijnvoordeovergangvansnelheidsregimes,bijvoorbeeldbijhetbinnengaanvandebebouwdekom.Deweginrichtingmoeteraanbijdragendatweggebruikerstijdigafremmenvoorpuntenwaardemaximumsnelheidlagerwordt.

mobiliteitsprogramma provincie utrecht | 11

dUURZaam EN INNOVaTIEF wEgbEHEER EN aaNbEsTEdENWijzetteninopduurzamemobiliteit.Hierbijwordtaangegevenopwelkewijzeinonzebeleidskeuzenrekeningwordtgehoudenmetmens,marktenmilieu.DeaanlegvaneenwegisbijvoorbeeldgeenverbindingtussenAenB,maareenintegraalvraagstukvolgensdetrajectaanpak.Deinvloedvandewegopdeleefomgevingenmogelijknieuwekansennemenweopdezewijzeintegraalensamenmetderegiopartnersmee.Bijdekeuzevanmaterialenlettenweophetgebruikvanduurzamematerialenenbijdeaanbestedingkunnenweeeninnovatievevormwordenkiezen,waardoorweprofiterenvandekennisenkundevandemarktophetgebiedvaninnovatieenduurzaamheid.WijhanterenderichtlijnenvanAgentschapNL.Bovenopdezerichtlijnenwillenwebijdragenaanhetdoorontwikkelenvaninnovatieenduurzaamheiddoordewegenprojecteninnovatiefenduurzaamaantebesteden.Ditbrengtmetzichmeedatwealindeplanfasenadenkenoverdeambitietenaanzienvaninnovatieenduurzaamheid.

AANLEGENONDERHOUDHetbeleidzoalsgeformuleerdinhetMobiliteitsplanwordtondermeerzichtbaardoordeaanlegenhetbeheervaninfrastructuur.AlswegbeheerderhebbenwijvanuitdeWegenweteenzorgplichtvoorwegverhardingen. Diezorgplichtheeftookbetrekkingopbijvoorbeeldgroen,riolering,verlichting,kunstwerken,verkeers-regelinstallatiesenbewegwijzering.

MethetuitvoerenvaninfrastructuurprojectenenhetbeheervandeprovincialewegenrealiserenwijdedoelenvandeMobiliteitsvisiebinnendekadersdiedewetdaaraanstelt.Daarbijzijnde uitgangspunten voor aanleg en onderhoud:

• Uitvoeringsactiviteitencombinerenwezoveelmogelijkgecombineerd,conformdetrajectaanpak. Ditisefficiëntenlevertminderongemakkenopvoorweggebruikersenomwonenden.

• Bijwerkzaamhedenheeftdeveiligheidvoordewerkersaandewegdehoogsteprioriteit.• Bijhetuitvoerenvanprojectenstellenweallesinhetwerkgesteldomdedoorstromingvanhetverkeerzo

minmogelijktebelemmeren.Inoverlegmetanderewegbeheerdersstemmenweactiviteitenopelkaaraf envoerenweinsamenhangmetelkaaruit.• Bijontwerp,aanlegenonderhoudbestedenwespecifiekaandachtaansocialeveiligheid.concreetgaat hetdaarbijomhetaanbrengenvanverlichtingenhetweghalenvanbosschages(omzichtlijnentecreëren).• Bijhetonderhoudvanbermenpassenweecologischbermbeheertoe.• Bijaanlegenbeheermakenwebijvoorkeurgebruikvanenergiezuinigeenmilieuvriendelijketechnieken

(ledlampen,groenestroom).• Voorvormgevingenruimtelijkekwaliteitnemenwedeaanbevelingenovervandeadviseurvoorderuimtelijke

kwaliteit,zoalsopgenomenindenotitie‘Kansenvoorkwaliteit:hethoofdwegennetvandeprovincieUtrecht’.

Voorbeheerenonderhoudwillenwijsamenmetgemeentenonderzoekenwelkemogelijkhedenerzijnomsamentoteenefficiëntereaanpaktekomenvoorbeheer-enonderhoudstakenopprovincialeengemeentelijkewegen.

12 | mobiliteitsprogramma provincie utrecht

dOEL

Het totaal aantal voertuigverliesuren2 op het regionale wegennet neemt af.

EssENTIEEL ONdERdEEL Rijk,provincieengemeentenstrevenernaardatdegemiddeldereistijdindespitsvanAnaarBmaximaal

anderhalfkeerzolangisalsdereistijdbuitendespits.

UITwERkINg

AfBAKENINGVERANTWOORDELIjKHEIDWijhebbeneendirecteverantwoordelijkheidalshetgaatomde(betrouwbaarheid)vandereistijdenencongestieophetregionalewegennet,zoalsgedefinieerdindeProvincialeRuimtelijkeStructuurvisie(zienevenstaandekaart).Ditwegennetbestaatuitallewegeninbeheervandeprovincieplusenkelegemeentelijkewegendievanbelangzijnvoorhetgoedfunctionerenvanhetprovincialewegennetofhetrijkswegennet.Alleendewegeninbeheervandeprovinciemakenonderdeeluitvandetrajectaanpak,zoalsbeschreveninhetvorigehoofdstuk. Bijhetbepalenvanprioriteitenbijhetoplossenvanknelpuntenkijkenwehoedezeknelpuntenzichverhoudentotknelpuntenophetaansluitendewegennetinbeheervaneengemeenteofhetrijk.

2 Hetaantalvoertuigverliesureniseenoptelsomvanhetverschiltussengemiddelderijsnelhedenendefreeflowsnelheid

vermenigvuldigdmethetaantalautobewegingen.Dezedoelstellingsluitaanbijdestreefwaardenvoorgemiddelderijsnelheden.

Ditiseenindicatormetrelevantievoorbestuurdersenweggebruikers.Voertuigverliesurenzijnuittedrukkenineenmonetaire

waardealsfinanciëleonderbouwingvoormaatregelen.

VERbETEREN dOORsTROmINg dOOR bETERE bENUTTINg INFRasTRUCTUUR

mobiliteitsprogramma provincie utrecht | 13

Tevensisdeprovincieverantwoordelijkvoorderegieophetverkeersmanagementindeheleprovincie. DitbetrefthetwegennetzoalsgedefinieerdindeSturingsvisieDVMMidden-Nederland.DezeSturingsvisieophetdynamischverkeersmanagementisopgesteldinsamenwerkingmetallewegbeheerdersindeprovincieenbevateenkaartmetdefunctioneleindelingvanhet(hoofd)wegennetvanallewegbeheerders(zieonderstaandekaart).Dezekaartvormthetuitgangspuntvoortactischeenoperationelemaatregelenophetgebiedvanregionaalverkeersmanagement.

14 | mobiliteitsprogramma provincie utrecht

Dedoorgaande snelwegen hebben een drieledige functie:

1. hetafwikkelenvandoorgaandverkeerdoordeprovincieUtrecht;2. hetverbindenvandeprovincieUtrechtmetdeanderelandsdelen;3. hetverbindenvandediverseregio’sbinnendeprovincie.

Deregionale verbindingswegenverbindendeverschillenderegio’sengroterekernenbinnendeprovincie methetsnelwegennet.Destedelijke verbindingswegenvormendeverdeelringenvoordestedenUtrechtenAmersfoort.Destedelijke assen verbindengroterewijkenenstadsdelenmetelkaar.Deondersteunende wegenhebbeneenzelfstandigefunctiealsverbindings-ofinvalswegen,maarookalswegendie(enige)overloopcapaciteitbiedenbijcongestieopparallelleroutes.Debeschermde wegenhebbenweliswaareenzekereverbindendefunctie,maarzijninprincipenietgeschikt omofbedoeldomextraverkeerteverwerkenwanneereropparallelleroutescongestieoptreedt.

STREEfWAARDENDOORSTROMINGEengoededoorstromingtussenherkomst-enbestemmingsrelatiesiseenhoofduitgangspuntinditmobiliteits-programma.InhetprogrammaRegionaalVerkeersmanagementonderscheidenwecirca500vandezevervoersrelaties.DedoelstellingvoormaximalereistijdenvanAnaarBwordtopgebouwduitdediversestreefwaardenvoordegemiddelderijtijdindespits.Aandeverschillendewegenindeprovinciewordenverschillendestreefwaardentenaanzienvandedoorstrominggesteld.Hierbijstrevenwenaarhetmaximaalbenuttenvandebeschikbarewegcapaciteitenhetbereikenvanbetrouwbarereistijdentijdensspitsperioden. DitisuitgewerktinonderstaandeprioriteitenkaartdieindeSturingsvisieisopgenomen.

mobiliteitsprogramma provincie utrecht | 15

Voordesnelwegen,verbindingswegen,ondersteunendewegenenstedelijkeassenhanterenwijdeonderstaandestreefwaardenvoordegemiddelderijsnelheidtijdensspitsperioden(inkm/u),afhankelijkvandeprioriteitdiedewegheeft.

max.snelheid

Prioriteit 1

Prioriteit 2

Prioriteit 3

Prioriteit 4

Prioriteit 5

Doorgaande snelweg

130/120 80 75 70 - -

100 65 60 55 - -

Regionalevebindingsweg

100 60 55

80 - 55 50 45 45

70 35 35 35 35

60 40 35 30 30

50 25 25 25 25

Stedelijkeverbindingsweg of stedelijke as

100 - 50 45 40 40

80 - 40 35 30 30

70 - 35 30 25 25

50 - 25 20 15 15

toelichting op de streefsnelheden:

• Indetabelzijndeondersteunendewegennietmeegenomen.Voorondersteunendewegengeldtdezelfdestreefwaardealsvooreen“regionaleverbindingsweg”ofeen“stedelijkeas”zodradezewegenwordenbijgeschakeld.

• Voorbeschermdewegenwordengeenstreefwaardenopgenomen.Voordezewegengeldtdatdebestaandecapaciteitmaatgevendis.Eventuelefilevormingwordtgeaccepteerd.

• Voorwegenmeteendubbelfunctie(indefunctiekaartaangegevenmeteenster,zoalsbijvoorbeelddeN230),geldtdestreefsnelheidvoordefunctiemetdehoogstestreefsnelheid.Bijbeslissingenoverdewijzewaaropeenknelpuntwordtaangepakt,wordenwelbeidefunctiesinogenschouwgenomen.

• Opinter-stedelijkewegengeldtvoorverbindendOVeenstreefwaardevoordegemiddeldesnelheidvan 40km/h.Ditisinsommigegevallenhogerdandestreefwaardevoorhetoverigeautoverkeer.

Binnendebebouwdekomwegenweleefbaarheidzwaarderdanbuitendebebouwdekom.Voorregionaleverbindingswegenenondersteunendewegendoordebebouwdekommakenwezoveelmogelijkgebruikvan“groenegolven”,waardoorweverkeermeteenveiligesnelheiddoordebebouwdekomleidenzonderstopbewegingendieschadelijkzijnvoordegezondheid(luchtkwaliteitengeluid).Dezeaanpakverklaartwaaromdestreefwaardenvoorderijsnelhedenbijdezewegennietlagerzijndandehelftvandemaximalerijsnelheid.

16 | mobiliteitsprogramma provincie utrecht

KnelpuntenOpplekkenwaardestreefwaardevoorderijsnelheidindespitsnietwordtgehaald,issprakevaneendoor-stromingsknelpunt.Opbasisvanmodelberekeningenenexpertopinionvoorzienweindeperiode2015-2028knelpuntenvoorzienoponderstaandelocaties.Deprovincieisverantwoordelijkvoorhetoplossenvandeknelpuntenophetregionalewegennet.

selectie maatregelenDegemiddelderijsnelhedenindespitswordenjaarlijksgemonitord.Opbasishiervanbepalenwewelkeknelpuntenhetmeesturgentzijn.Hierbijisvanbelangoverwelkeafstandeenknelpuntzichuitspreid. Degesignaleerdeknelpuntenzijnrichtinggevendvoor:

1. hetsamenmetderegionalepartnersnemenvantactischeenoperationelemaatregelenophetgebiedvanverkeersmanagementophetgeheleregionalewegennet(benutten);

2. hetbepalenvandeaantepakkendoorstromingsknelpuntenopderegionalewegenviadetrajectaanpak;3. SelectiedoorGSofPSvanknelpuntendiemetspoedmoetenwordenaangepakt.

Voorhetbepalenvanhettypemaatregelspeeltdekosten-batenafwegingeenbelangrijkerol.Dekostenvaneenmaatregelenmoetenopwegentegendebatenophetgebiedvandoorstroming(voertuigverliesuren),veiligheidenleefbaarheid.Bijreconstructiestrevenwenaarhetrobuustmakenvanhetwegennet,waarbijdeintensiteitindemaatgevendespitsniethogerisdan90%vandecapaciteitvandeweg.

mobiliteitsprogramma provincie utrecht | 17

PROJECTENOVERZICHTDevolgendeprojectenzijnvoorzienopbasisvanbovenstaandeuitwerkingdiebijdragenaandedoelstellingvoor‘hetverbeterenvandedoorstromingdoorhetbeterbenuttenvaninfrastructuur’.

Project Omschrijving draagt bij omdat ...

Bijdrageprovincieaanregionaal programma voor verkeersmanagement

Oplossenkleinedoorstromings-knelpuntenmetbeperktemiddelen

Doorstromingverbetertenoponthoud vermindert

AanpassenN-wegent.b.v.versterkennetwerkenmettrajectaanpak

Herinrichtingvanbestaandewegenten behoeve van het oplossen van zwaarderedoorstromingsknelpunten,metbehoudvanverkeersveiligheid en goede leefbaarheid

Doorstromingverbetertenoponthoud vermindert

Wegverbredingenongelijkvloersekruisingenbijhardnekkigedoorstromingsknelpuntenvan grootbelang.

Eéntotenkelegroteprojectenwaarvoorookfinancieringvanrijken/of andere regionale overheden nodigis.

Doorstromingverbetertenoponthoud vermindert

18 | mobiliteitsprogramma provincie utrecht

dOEL

meer openbaar vervoerreizigers zijn tevreden.de waardering van dissatisfiers3 en satisfiers4 door openbaar vervoer- reizigers voldoet aan de streefwaarden voor 2028.

EssENTIëLE ONdERdELEN Deklantwaarderingvanhetveiligheidsgevoelinhetopenbaarvervoerverbetert.

Hetaantalincidenten(socialeveiligheid)inhetopenbaarvermindert. Decentraleoverhedendragenzorgvooreenbetrouwbaar,vlottoegankelijk,sociaalveiligendoelmatig

regionaalopenbaarvervoerdatpastbijhunspecifiekeregionalesituatie(SVIR).

3 dissatisfiers:aspectensocialeveiligheid,betrouwbaarheid(erwordtgeredenenerwordtoptijdgereden),erzijngeenhindernissen

omeenvervoerbewijstekopenenerzijnvoldoendezitplaatsen.

4 satisfiers:aspectencomfortenbeleving.

gROTERE REIZIgERsTEVREdENHEId

mobiliteitsprogramma provincie utrecht | 19

UITwERkINg Eengewaardeerdopenbaarvervoersysteemdataansluitbijdevraagvandereizigerskomttotstanddoorkeuzestemakenvanuitdebehoeftevandehuidigeenpotentiëleopenbaarvervoerreiziger.Deklantwensen-piramidegeeftinzichtindesamenhangvandiebehoeften;hetiseenkapstokomprioriteitentestellenen keuzestemaken:

Uitdeklantwensenpiramidevolgtdatzowelbijverplaatsenalsverblijvendebehoeftenveiligheidenbetrouw-baarheidabsoluterandvoorwaardenzijnomüberhauptgebruiktemakenvanhetopenbaarvervoer.Eenreizigerisperdefinitieonzekeroverzijnreisomdathijmoetvertrouwenopdedienstenvandevervoerbedrijvenendedienstenenvoorzieningenophaltesenknooppunten.

Naveiligheidenbetrouwbaarheidzijnvooraldebehoeftensnelheidengemakvanbelang.Snelheidbestaatbijopenbaarvervoeruitdecombinatievandesnelheidvanvoor-ennatransportenoverstappen,desnelheidvanhetopenbaarvervoerendefrequentievanhetopenbaarvervoer.Gemakgaatoverhetmentaalsoepelverlopenvaneenreiswaarhetopenbaarvervoeronderdeelvanis.Zakendiehierbijvanbelangzijn,zijndatdeOV-chipkaartzondergedoetegebruikenis,reisinformatiejuistenactueelisenreisinformatiegedurendedehelereiseenreizigerzekerheidbiedt(bewegwijzering,informatieoverhetvervolgvandereisendergelijke).

Bijverblijven,zoalswachtenophetopenbaarvervoer,maarookdereiszelfwaarinjealsreizigerevenachter-overkuntzitten,vervullendedeaspectencomfortenbelevingeenbelangrijkerol.

Bijbelevingkunnenmensenzichvaakmindersneleenbeeldvormen,maarhetkaneennuttigeaanvullingzijnopharderemaatregelen.Belevinggaatoverdeemotiedieeenreizigerervaartbijhetopenbaarvervoer.Deemotiewordtvooreengrootdeelbepaalddoordeconcreteinvullingvanhetvervoerzelfenhetverblijvenophaltesenknooppuntenaandehandvandeklantwensenpiramide.Overigensvaakzonderdatmensenzichdaarvanbewustzijn.Hetopenbaarvervoersysteemisonderdeelvandeomgevingdiehetverbindt:dekwaliteitvandeomgevingvanhaltesenknooppuntenendekwaliteitvanderoutezijnookbepalendvoorhetgevoeldatditoproept. Zokanhetopenbaarvervoersociaalveiligerwordendoordeomgevingvanhaltesenknooppuntenleefbaardertemaken.

Debehoeftesoortenzijnonderverdeeldindissatisfiersensatisfiers.Dissatisfiers–inhetreisprocesdeaspectenveiligheidenbetrouwbaarheid,snelheidengemak–zijnaspectendiedereizigerdirectnegatiefbeleeft,alsdeuitvoeringtewensenoverlaatofontbreekt.Overeenpositievewaarderingervanzuljeeenreizigernooithoren–datisvanzelfsprekend.Alsdedissatisfiersnegatiefervarenworden,zaldereizigereenanderevervoerswijzeoverwegen.

Verblijven

Verplaatsen

Veiligheid & betrouwbaarheid

Verplaatsen

Verblijven

snelheid& gemak

Comfort& beleving

20 | mobiliteitsprogramma provincie utrecht

Satisfiers–inhetreisprocesdeaspectencomfortenbeleving–zijnaspectendiedereizigeralsextrapositiefervaart.Ditzijndeelementendiekunnenverrassenendaardoorhelpenhetopenbaarvervoeronderscheidendtelatenzijn.Eenpositievewaarderingenbelevingleidtooktotpromotievanhetopenbaarvervoerdóórreizigers.Ditoordeelkanbovendienhetnegatieveoordeelopdedissatisfierstemperen:bijvoorbeeldalsjeprettigkuntwachtenendoorkuntwerkenopeenknooppunt,isdebeleefde(on)betrouwbaarheidlagerdanzonderdievoorziening.Eenkeuzereizigerkanovergehaaldwordenenvastgehoudenwordenals(1)dedissatisfiersopordeblijven(zekerheid)en(2)satisfiersmeerbiedendandeminimaleverwachtingenvandereiziger.

Investeringenindoorstromingvanhetopenbaarvervoerhebbenoverigensnietalleeneffectopdewaarderingvanreizigers.Beteredoorstromingbespaartreistijdenlevertdaarmeeeenbesparingopdeexploitatie- bijdrageop.

PROJECTENOVERZICHTDevolgendeprojectenzijnvoorzienopbasisvandebovenstaandeuitwerkingdiebijdragenaandedoelstellingvooreen‘grotereizigerstevredenheid’.

Project Omschrijving draagt bij omdat ...

ExploitatieDRIS bieden van actuele reisinformatie viapanelenopdedruktsteov-knooppuntenindeconcessie

Draagtbijaanduidelijkheidengebruiksgemakvoordereiziger

OV-bureauRandstadenimplementatieR-net

OntwikkelenvaneenhoogwaardigOV-netwerkvoordeRandstad

Draagtbijaanduidelijkheidengebruiksgemakvoordereiziger

ProceskostenOV Onderzoekensamenwerkingoplandelijkenregionaalniveau(o.a.bijdragenaanTarievenbureau,afsprakenbinnenIPOverband,consumentenplatform))

Reizigersmakkelijkerkunnenreizen

mobiliteitsprogramma provincie utrecht | 21

NaaR EEN EFFICIëNTER OPENbaaR VERVOERsYsTEEm

dOEL

Het openbaar vervoer is efficiënter ingerichtdeze doelstelling werken wij uit in het subdoel:- de kostendekkingsgraad5 van het openbaar vervoer groeit naar 50%

(2010: 47,7%, 2011: 44,5%)

EssENTIëLE ONdERdELEN

IndeProvincialeVerkeers-enVervoerplannenenRegionaleVerkeers-enVervoerplannenwordenkwantita- tievedoelstellingenopgenomenvoorhetopenbaarvervoeroptenminstedevolgendepunten:waargroei naartijdenplaatsrealistischis,welke(spits)reistijdperopenbaarvervoerredelijkis,waarhetoplossendvermogenvanhetopenbaarvervoerligt,welkemaatregelenwordengenomenvoorketenvoorzieningenenhoewordtvoorzieninsituatiesmeteengeringevervoersvraag(SVIR).

DeregionaleoverhedengeveninProvincialeVerkeers-enVervoerplannenenRegionaleVerkeers-enVervoerplannenbinnenhunregionaleopenbaarvervoernetwerkprioriteitaanverbindingenmeteenhoogoplossendvermogeneneenhogevervoerswaarde.DebetrokkendecentraleoverhedengevenindeProvincialeVerkeers-enVervoerplannenenRegionaleVerkeers-enVervoerplannenconcreetaanopwelkewijzemensendienietzelfinhunmobiliteitkunnenvoorzien,eenvervoersvormwordtgebodendiedebereikbaarheidwaarborgtvanvoorzieningendiealleeningemeentenmeteencentrumfunctievoorhanden

zijn.Rijkendecentraleoverhedenzorgenvoormonitoringvanderealisatievandezedoelstellingen, evenalsvanhetaanbodengebruikvanhetopenbaarvervoer(SVIR).

Provincieengemeentenspannenzichgezamenlijkinomopsterkecorridorsvoorhetopenbaarvervoer R-netteimplementeren.Waarmogelijktreffenprovincieengemeentendenodigemaatregelenomte

voldoenaandekwaliteitseisenvanR-net.

5 Dekostendekkingsgraadiseenindicatorvoorzowel(1)heteffectiefverkleinenvanhetgattussenvraagenaanbodals(2)demate

vanbetaalbaarheidvanOVvoorprovincieenvervoerbedrijven.

22 | mobiliteitsprogramma provincie utrecht

UITwERkINg MetdeuitvoeringvanhetStrategischMobiliteitsplanProvincieUtrechtiseenkwalitatiefsterk,provinciedekkendentoegankelijkopenbaarvervoernetwerkopgezetenonderhouden.Hetnetwerkisaanbodgerichtontwikkelddoorbijdeconcessieverleningverbindingenmetbijbehorendefrequentiesvoorteschrijven.Nieuweensterkverbeterdeopenbaarvervoerverbindingenzijntotstandgekomenopbasisvaninitiatiefeninvesteringenvandeprovincieinsamenwerkingmetgemeentenendevervoerder.Inelkgevalvoorhetontsluitenddeelvanhetlijnennetheeftdezestrategienietalsvliegwielgefunctioneerd:structureelmeerreizigersinhetopenbaarvervoer.Algemenergezegd:destrategievanaanbodgerichteontwikkelingheeftertoegeleiddathetaanbodnietaltijdevengoedaansluitbijdevraag.

Debetaalbaarheidvanonzeconcessiestaatonderdruk.Meerdereontwikkelingenzijndaarvandeoorzaak.TeneerstewordtdeOV-studentenkaartomgezetnaareenkortingsproduct.Eerderalisdegeldigheidvandekaartverkortvan7naar5jaar.Hetgevolgdaarvanisdatdeopbrengstendaalden.consequentiesvanhetomzettennaareenkortingsproductzijnopmomentvanschrijvennognietbekend.TentweedegaatdeomvangvandeBredeDoelUitkeringknellen:deindexeringvandeBDUblijftachterbijdekostenontwikkelingvanhetopenbaarvervoer.DoordatdeindexeringvandeexploitatiesubsidieaanhetvervoerbedrijfdoorgaanshogerisdandeindexeringvandeBDUwordterjaarlijksbijgelijkblijvendaanbodvanhetopenbaarvervoereengroterdeelvandeBDUaanopenbaarvervoerbesteed.Dekostenvoordeexploitatievanopenbaarvervoerdienstenzijnflinkgestegen,metnamedoordebrandstofkosten.Dekansisgrootdatbijeennieuweaanbestedingermindervervoerzalwordenaangebodenvoordeprijsdieweernuvoorbetalen.

Tenopzichtevan2012zijnonderstaandeprijsontwikkelingenrelevantvoordeaanbestedingin2016:

1. Dehuidigemarktprijsligtongeveer6%bovenonzehuidigeprijsperdienstregelinguur;2. OvervierjaarzullendekostenvooropenbaarvervoermeergestegenzijndandeBDU-index:2tot4procent;3. compensatiewegvallendeopbrengstenOV-studentenkaart:1tot2procent;4. OmzettenOV-studentenkaartnaarkortingskaart:nognietteoverzien.

Bijongewijzigdbeleidmoetrekeninggehoudenwordenmeteenkostenontwikkelingvanminimaal10%perjaar.

Onzeambitieiseensterkopenbaarvervoernetwerkdatookindetoekomstbetaalbaaris.Omdatvoorelkaartekrijgen,zettenweinopeenandereinrichtingvanhetopenbaarvervoernetwerkaandehandvantweepijlers:

1. Vraaggericht:Hetopenbaarvervoer,ofcollectiefgeorganiseerdevormenvanvervoer,sluitbeteraanopdevraagernaar:inomvangvandevraag(reizigers,hunreisrelatiesenhunreismomenten),dekwaliteitsbehoefteenhetaanbod(netwerkenbedieningsniveau).

2. Betrouwbaar:Hetopenbaarvervoerisbovendienfeitelijkbetrouwbaar(stipt)ènwordtalsbetrouwbaargepercipieerd(laagdrempelig,voldoetaanverwachtingen)voorzowelbestaandealskeuzereizigers.

HETNETWERKEensterkopenbaarvervoernetwerkrichtenwijindoor:

• enerzijdsdaarwaardevraagnaaropenbaarvervoergrootisenderuimtebeperkt(dichtbevolktegebieden)hetopenbaarvervoeruittebouwenenteinvesteren

• anderzijdsomdaarwaardevraagkleinis(gemiddeldminderdan8reizigersperrit)aftezienvanopenbaarvervoermeteenlijngebondenbusenruimtetegevenvooralternatievevormenvanvervoerenteinnoveren

mobiliteitsprogramma provincie utrecht | 23

Hetopenbaarvervoernetwerkwordtvanuitdebehoeftevandeklanteninverhoudingtotdeomvangvandevraagingerichtenuitgevoerd.Vraaggerichtiszowelhetvoorzienvandegrotevervoersvraagvaneensterkhoogwaardig‘basisnet’,alshetverknopenvandekleinevervoersvraagaandit‘basisnet’metlokalemobiliteitsvoorzieningen.Het‘rompnetwerk’bestaatuitIntercity’s(tussenUtrechtenAmersfoortenstedenbuitendeprovincie)eneenregionaalverbindendnetwerkbestaandeuitSprintersenverbindendebuslijnen.Hetlokalevervoer(openbaarvervoerofanderemodaliteiten)moetvervolgensgoedopditnetwerkaansluitenalssamenhangendonderdeelvandereisketen.

Detoenemendediversiteitvandebevolkingsdichtheid(groeienkrimp,verstedelijking)vraagtommaatwerkindeuitwerkingvanhetregionaleopenbaarvervoer.Waardevraagnaarmobiliteitgrootisenderuimtebeperkt,wordendemogelijkhedenvanhetopenbaarvervoermaximaalbenut.Waardevraagmindergrootis,wordeninnovatievevraaggerichteoplossingengevonden.Ditbetekenteen(overigenssamenhangende)tweedelinginhetopenbaarvervoeraanbod:hetverbindendenetwerkenaanvullendontsluitendlokaalvervoer(openbaarvervoerenanderevormen).Hetverbindendenetwerkverbindtwoonlocatiesmetdeeconomischekerngebiedenenonderwijslocaties.Zerijdenfrequentenzetteninopsnelheid.Metnameinde(steedsbredere)spitsenwordengroteaantallenreizigersvervoerd.

Essentieelvoorhetgoedfunctionerenvanhetnetwerkiseengoedesamenhangtussendeverschillendeopenbaarvervoermodaliteiten.Eenhoogfrequentaansluitendbusnetmeteenaansluitingopdetreinheeftalleenzinwanneerhetaanbodaantreindienstendaartoeuitnodigt.Detreinisbijuitstekingerichtomeengrotehoeveelheidreizigersinkortetijdtevervoerenenzaldaardoormetnamezijnrolbewijzenopverbindingenmeteengrotevervoervraag.Omhetdragendekaraktervandespoorverbindingenteonderstrepen,strevenwenaarzohoogmogelijkefrequentiesophetregionalespoornet.Daarwijzelfgeenopdrachtgeverophetspoorzijn,moetenwijanderepartijenovertuigenvanditnutenonsmobiliteitsnetwerkenonzeruimtelijkeordeningzodaniginrichtenomdehaalbaarheidvandehogerefrequentiestevergroten.Desamenwerkinginderegioheeftonsdiverseverbeteringenopgeleverd,maarerblijvennogenkelebelangrijkeuitbreidingenwenselijk,metnameeenfrequentieverhogingnaarLeidenennaarHarderwijk.

MetdeuitvoeringvanhetProgrammaHoogfrequentSpoorvervoerenhetRandstadspoorprojectkrijgthetspoornetinUtrechteenbelangrijkeopwaardering.Defrequentiesvandebelangrijkeintercityensprinter-verbindingengaandaarmeeomhoog.Diversenieuwestationszijndeafgelopenjarenreedsgeopend;nogenkelezullenvolgen.Openkeleuitbreidingswensennalijktdaarmeehetspoornetrond2020grossomodooporde.Indekomendejarenzaldefocusdaaromnaastdeuitvoeringvaninfrastructuurprojectenookkomenteliggenophetstimulerenvandevervoervraag.Hetgaatdanomhetverbeterenvandevervoerketenalsgeheel,waarinookhetonderliggendebusnet,fietsenP+Reenrolhebbenendekwaliteitvandeknooppunten.

Deruimtelijkeontwikkelingenstaannietstil.Dedrukopdestedelijkeruimteinonzeprovinciezalonverminderdaanhoudenendaarmeeookdebehoefteaanvoldoendeaanbodophetspoornet.HoeweldefinanciëlesituatievanhetRijknietdirectuitnodigttotgroteinvesteringen,wilUtrechtzichvoorbereidenopdeverderetoekomst,vooralomdatdeinfrastructuurprojectenophetspooreenzeerlangedoorlooptijdkennen.SamenmetregionalepartnersenNSenProRailwillenwijeenvisieontwikkelenophetspoorvervoeroplangetermijn.HetgaatdanomdedoorontwikkelingvanRandstadspoorna2025endeuitbreidingsbehoeftetenaanzienvaninterregionaleintercity-verbindingen.Hetvertalenvanmogelijketoekomstigeuitbreidingswensennaarruimtelijkereserveringenisgewenstomhetspoorsysteemookoplangetermijnfunctioneelenrobuustopordetekunnenhouden. HetOV-terminalprojectvanUtrechtcentraaltoontbijvoorbeeldaanhoegrootdedrukopdebeschikbareruimteis,hetgeeneenbedreigingzoukunnenvormenvooreentoekomstvasteafwikkelingvanhetreizigersvervoerviaditknooppunt.

24 | mobiliteitsprogramma provincie utrecht

Omdeinvloedophetregionalevervoerindeconcessievanhethoofdrailnettevergroten,werkenwijsamenmetandereoverhedenindeRandstad.GezamenlijkmetNSontwikkelendeRandstadvleugelseenplanvoorhetrailvervoer,watvoorNShethoofdbestanddeelvandeconcessievormt.Essentiëleonderdelenvanhetplan,dieooklandelijkenavolgingkunnenkrijgen,zienwijgraagonderdeeluitmakenvandeconcessiediedeMinistereind2013zalafgeven.DeregionalesamenwerkinginhetkadervanRandstadspoorendeRandstedelijkesamenwerkingwillenwijdaaromgraagindekomendetijdvoortzettenomonzedoelentebereiken.

R-NETHetR-netiseenafgestemdaanbodvanhoogwaardigbus-,tram-,metro-entreinvervoerindeRandstadmeteeneenduidiguiterlijkdataanvastgesteldenormenvoldoet.WijzijnaangeslotenbijhetOV-bureauRandstadenrichtenonsvanuitdieoptiekophetinrichtenvaneensamenhangendHOV-netwerkmetuniformekwaliteitskenmerkenindeheleRandstad.DathoudtindatwijbinnenonzeconcessieeenaantalbuslijnenontwikkelentothoogwaardigopenbaarvervoeralsonderdeelvanR-net.Investeringeninsnelheid,haltesenfrequentievanhetnetwerkzijnhiervoornoodzakelijk.Wijzettenalleeninopfrequentie-uitbreidingenalsdatpastbijdevervoervraagendebusfequentiesgoedaansluitenbijdievandetrein.

OpditmomentzorgtNSopdegrotecorridorsindeRandstadalvoormeerdan50%vanhetreizigersvervoer(autoentreingezamenlijk)indespits.HetopenbaarvervoerzalindetoekomsteennogbelangrijkererolgaanvervullenindeverplaatsingentussendevleugelsvandeRandstadomdathetderuimtelijk-economischeontwikkelingvandeRandstadmaximaalondersteunt.Hetgaateromdedragendeeconomischecentramethetopenbaarvervoernetwerkzotefaciliterendatzijoptimaleontwikkelingskansenhebben.OnsbusnetwerksluitdaaropaanalssterkintegraalonderdeelvandeketenvanverplaatsingenbinnendeRandstad.

PROJECTENOVERZICHTDevolgendeprojectenzijnvoorzienopbasisvandebovenstaandeuitwerkingdiebijdragenaandedoelstelling‘naareenefficiënteropenbaarvervoersysteem’.

Project Omschrijving draagt bij omdat ...

OVconcessieverlening2016 Projectkostenaanbesteding Ditleidttoteenoptimaalaanbestedingsresultaat

OVconcessievanaf2017 Exploitatiebudgett.b.v.uitvoerenconcessie

Ditbijdraagtaaneenefficiënt OV-netwerk

aanbesteding regiotaxi Projectkostenaanbesteding Ditleidttoteenoptimaalaanbestedingsresultaat

ov exploitatiebudget tbv regiotaxi

Exploitatiebudgett.b.v.regiotaxi Ditbijdraagtaaneenefficiënt OV-netwerk

OVMIRT-verkenning:netwerkontwikkeling

BijdragenaanuitvoeringMIRT-verkenningOVregioUtrecht

het tot maatregelen moet leiden voor eenefficiëntnetwerk

ImplementatieR-net investeringen in haltes en drispanelen voorR-net

Hetbijdraagtaanderealisatievan eensterkOV-netwerk

Projectorganisatierandstadspoor

Regionalesamenwerkingomde ambities op spoorgebied te verwezenlijken

regionaal spoorvervoer een van de dragersisvanhetOV-netwerk

mobiliteitsprogramma provincie utrecht | 25

kNOOPPUNTEN

dOEL

Op de knooppunten die essentieel zijn voor het functioneren van het mobiliteitsnetwerk en die van betekenis zijn voor de economische kern- gebieden is er een hogere kwaliteit en diversiteit van reisvoorzieningen.

EssENTIEEL ONdERdEEL Provincieengemeentenspannenzichsamenmetanderebetrokkenpartijeninomdekwaliteitvande

knooppuntenteverbeterenendaarmeedenetwerken(auto,trein,tram,bus,fiets)teverbinden.

UITwERkINg Hetverbindenvandenetwerkenisvooronseenbelangrijkeopgaveinhetverbeterenvandemobiliteit.Daarbijgaathetnadrukkelijkomhetverbindenvandeverschillendevervoerwijzenonderling.Knooppunten6 spelen hier eenhelebelangrijkerolin.Ditzijndeplekkenwaarauto,openbaarvervoerenfietssamenkomenenreizigerswisselenvanvervoermiddel.Daarnaastzijnditsteedsmeerdeplekkenwaarmensenelkaarontmoetenenverblijven,waarvanuitruimtelijkeordeninggestuurdwordtopfunctieverdichtingendeplekkendiebelangrijkzijnvoordeidentiteitvandeomgeving.

Knooppunten gelegen in gebieden met de hoogste concentratie en diversiteit aan activiteiten spelen nu al een belangrijkerolinheteconomischenmaatschappelijkfunctionerenvandeprovincieenmoetendatindetoekomstblijvendoen.Daarnaastzijnerknooppuntendieals‘hub’kunnenfunctionerenvoornabijgelegeneconomischekerngebiedendienietaanhoogwaardige(rail-)verbindingengelegenzijn.HetgaatdanbijvoorbeeldomdestationsBilthovenofBunnikalsoverstappuntnaarDeUithofmetbusoffiets.

Bijdeligginginhetregionalemobiliteitsnetwerkkomtmetnamedeoverstapfunctieinbeeldvanbusoptreinoftussenbussenonderling.Bijeengroteraanbodvanregionalebuslijnenentreindienstenneemtdebetekenisvaneenknooppunttoe.Binneneenspecifiekecorridorzijnaccentenaantebrengenindeaardvandeknooppunten,maarookdeliggingvaneenknooppunttenopzichtevanhetwegennetofregionalefietsnetwerkisvanbelang,omdatdatdemultimodaliteitvanhetknooppuntvergroot.DatlaatstestelteisenaandebeschikbaarheidvanvoldoendeP+R-plaatsenenfietsparkeerplaatsen.Ruimtelijkeontwikkelingsmogelijkhedenrondhetknooppunt

6 Waarwesprekenover‘knooppunten’bedoelenwelocatieswaardenetwerkenvandeverschillendevervoermiddelen

bijelkaarkomen.

26 | mobiliteitsprogramma provincie utrecht

spelenookeenrol.Onsruimtelijkbeleidisgerichtophetbehoudvandelandschappelijkediversiteitincombinatiemetruimtelijkeontwikkelingbinnenbestaandestedenendorpen.Meerwaardehebbendieknooppuntendieditbeleidondersteunen.

Knooppuntontwikkelingisgeendoelopzich,maarmoetvooralvanbetekeniszijnvoordemobiliteitsontwikkelingenruimtelijkeontwikkeling.Indeplanvormingkunnenaccentenenprioriteitenwordenaangebracht;nietiederknooppuntishetzelfdeofwordthetzelfdegebruikt.Wijhanterendaaromviertypeknooppunten:

1. Nationaleknooppunten:knooppuntenmeteenhogeconcentratieaanactiviteiteneneennationale(ofzelfsinternationale)schakelindenetwerken

2. Regionaleknooppunten:Knooppuntenmeteenconcentratieaanactiviteiteneneenbreedaanbodaanopenbaarvervoer,waarallevervoermiddelenbijelkaarkomen,meteengoedeaansluitingophetregionalewegennetomtoeleidendeverkeersstromenrichtingdestedenindeprovincieeenoverstapfunctietebieden.

3. Lokaleknooppunten:Knooppuntenwaarmensenuitdeomgevingvanautooffietsoverstappenophetregionale,meestalrailgebondenopenbaarvervoer.Waarmogelijkenhaalbaarissprakevanenigeconcentratievanactiviteitenrondhetknooppunt,passendbijdeschaalvanhetgebied.

4. Overigeknooppunten:Alleoverigestationsenenkelerelevanteoverstappuntenvoorhetopenbaarvervoer.Aandezeknopenwordengeeneisengesteldmetbetrekkingtotdebebouwdeomgeving.Voorhetgoedfunctionerenvandezeknooppuntendientdebasisopordetezijnwatbetreftinrichtingengebruiksmogelijkheden.

InonderstaandetabelstaanalleknooppuntenindeprovincieUtrechtgerangschiktnaardeviercategorieën.

(Inter)Nationaal Regionaal Lokaal Overig

amersfoortDeUithofutrecht centraal

amersfoort vathorstbilthovenBreukelenDriebergen-ZeistLeidscheRijncentrumWoerdenutrecht overvechtUtrechtVaartscheRijn

amersfoort schothorstbaarnBunnikhouten maarssenpapendorprhenenRijnsweerdsoest Zuidutrecht lunettenveenendaal centrumVeenendaal-deKlompvleutenWestraven

abcoudeamersfoort meanderDeBilt‘tTunneltjeDeMeernOostDenDolderDoornPostkantoorEemnes/A27GalgenwaardHoevelakenhollandsche radinghouten castellumiJsselstein binnenstadLageWeideleusden groenezoommaarn

MijdrechtRondwegmooi ZeistNieuwegeinStadscentr.SoestdijkSoestdijk-NoordSoesterberg/A28UtrechtTerwijdeutrecht ZuilenVeenendaalWestVianenLekbrugWoudenbergPoortZeist busstation

mobiliteitsprogramma provincie utrecht | 27

DEPROVINcIEALSREGISSEURPERcORRIDORIederknooppuntkentzijneigendynamiek,ontwikkelingenstakeholders.Hetismaatwerkomtebepalenwatdeopgavenzijnenwelkepartijhetmeestaangewezenisomalsregisseuroptetreden.Wijwillenvanuitonzeregisseursrolpercorridorsamenmetrelevantepartijeninzichtkrijgenindeopgavenperknooppunt.Doorditpercorridorteorganiseren,kunnenweknooppuntenookinhunsamenhangbekijken,immersontwikkelenvanheteneknooppuntkanbepalendzijnvoorhetknooppunteenpaarkilometerverderop.Daarnaastkunnenknooppuntenelkaarookontlasten(knooppuntenrondomUtrechtcentraal)ofversterken(knoopppuntenrondomdeUithof).Wehanterendevolgendecorridors(somseencombinatievantweerichtingendoordeonderlingesamenhang):

ROLLENVERScHILLENPERKNOOPPUNT;DAARWAARNODIGISPROVINcIEREGISSEURNaasthetbepalenvandeopgavenperknooppunt,onderzoekenweookwatderelevantepartijenzijnperknooppuntmetwelkeverantwoordelijkheden.Tevensbrengenweinkaartwelkepartijhetmeestvoordehandligtomperknooppuntderegietenemen.Vaakisdebetreffendegemeentedemeestvoordehandliggendepartij,maardaarwaarbevoegdhedenenverantwoordelijkhedendiffuuszijneneenlogischeregisseurontbreekt,pakkenwijdierolop.Datdoenwenietuitputtend,weprioriterendoorderegieroltenemenopvijftottienknooppunten,verdeeldoverdeverschillendecategorieënencorridorsenwaarwemeerwaardezienvooreenregierolvoordeprovincie.

Corridor Regionaal knooppunt

1 Utrecht/DeUithof–Amersfoort/Baarn bilthoven

2 Utrecht/DeUithof–Hilversum/Almere utrecht overvecht

3 Amersfoort–Zwolle/Apeldoorn/Ede AmersfoortVathorst,Harderwijk, Barneveld

4 Amersfoort–Amsterdam hilversum

5 Utrecht/DeUithof–Arnhem/Rhenen Driebergen-Zeist,Ede-Wageningen

6 Utrecht/DeUithof–DenBosch/Tiel UtrechtVaartscheRijn,Geldermalsen

7 Utrecht/Breukelen–DenHaag/Rotterdam/Leiden UtrechtLeidscheRijn,Woerden

8 Utrecht/Woerden–Amsterdam/Schiphol Breukelen,Amsterdam-Bijlmer/Arena

28 | mobiliteitsprogramma provincie utrecht

KWALITEITENDIVERSITEITVANDEVOORZIENINGENInzettenopdeknooppuntenbetekentvooronsdatwewillendatdestreefwaardenvoordekwaliteitendiversiteitvanvoorzieningengehaaldworden.Hierbijgaathetomeenaantrekkelijkefysiekeinrichtingvanhetknooppuntenhetverbeterenvandeketen,zoalsbetereafstemmingvanfrequentiesbijoverstaplocaties,integratievanreisinformatievoorzieningen,tariefintegratieeneeneenduidigebranding.

Degewenstekwaliteit(streefwaarden)vaneenknooppuntverschiltpertype.Aandebelangrijksteknooppuntenstellenwehogereeisendanaanstationsmeteenbeperktaantalreizigers(potentie).Daarkomtbijdatdegewenstekwaliteitendiversiteitookbepaaldwordtdoordesituatievanhetknooppunt,waardooreraltijdsprakezalzijnvanmaatwerk.Dezewerkenwesamenmetbetrokkenpartijenverderuitalswedeknooppuntenpercorridorbeschouwen.Wehantereniniedergevalonderstaandezeskwaliteitsaspecten.

de bereikbaarheid met de diverse vervoermiddelen: Ditonderdeelkentveeldifferentiatiepertypeknooppunt.Bijnationaleknooppuntengeldteenhogefrequentievanhoogwaardigopenbaarvervoermet(goedeaansluitingop)directeverbindingenmetderestvanNederlandeneventueelinternationaal.Opderegionaleknopenisereengrootaanbod(hogefrequentie)vanregionaalopenbaarvervoereneengoedeautobereikbaarheid,inclusiefP+R-voorzieningenmetvoldoendecapaciteit.fietsparkerenisopalleknooppunteninvoldoendemateaanwezig,inclusiefverhuurvanOV-fietsenopnationaleenregionaleknopenookbewaakt.Dezeknooppuntenkennenbijvoorkeurookgoedevoorzieningenvoortaxi,deelautoenautoverhuur.

kaart- en tariefintegratie voor een gemakkelijke overstap: MetdekomstvandeOV-chipkaartiseengoedebasisgelegdvoorkaart-entariefintegratie.Belangrijkisdein-enuitcheckhandelingenzoeenvoudigmogelijktemakenbijhetoverstappenentestimulerendatzoveelmogelijkvoorzieningenopdeknooppuntendeOV-chipkaartalsbetaalmiddelgebruiken.Nogaantrekkelijkerwordthetwanneertarievenvandeverschillendevervoermodaliteitengelijkgeschakeldzijnengeenextraopstaptariefdoordereizigerbetaaldhoeftteworden.

Looproutes en bewegwijzering tijdens de overstap (wayfinding):Dekwaliteit,toegankelijkheidenbewegwijzeringvanlooproutesdientopalleknooppuntenopordetezijn,passendbijhettypeknooppunt. Daarbijishetookbelangrijkdenabijgelegenvoorzieningentebetrekken.

beschikbaarheid van actuele reisinformatie over alle vervoermiddelen:Opdeknooppuntenisoplogischeplekkenactuelereisinformatiebeschikbaaroverallevervoermiddelenenandererelevantevoorzieningen.Daarnaastwordtookzoveelmogelijkindevoertuigen(trein,bus,tram)informatiegegevenoverdeandereaansluitendevervoermiddelen.

Omgevingskwaliteit:Wachten,verblijvenenontmoetenisprettigerwanneerstationsgebouwenomgevingaantrekkelijkis.Opknooppuntenisdaaromdeallurevandeomgeving(onderanderestationsplein)vanbelang,aansluitendbijdeaardvanhetknooppunt.Zekeropdenationaleenregionaleknopenmogenhogereeisengesteldwordenaandeuitstraling.Inelkgevalmoetenknooppuntenvoldoenaanbasiseisentenaanzienvan‘schoon,heelenveilig’.

Voorzieningen:Hetgaatnietalleenomhetverbindenvandeverschillendevervoermiddelen,maarookomverblijfs-enontmoetingsmogelijkheden.Eenbasiskwaliteitisbeschuttewachtruimteeneenkioskopzoveelmogelijkknooppunten.Opdenationaleenregionaleknopengaathetechterommeer,namelijkhoreca,winkels,smartWorkcenters/flexkantoreneneenserviceloket.

mobiliteitsprogramma provincie utrecht | 29

Project Omschrijving draagt bij omdat ...

fietsenstallingenbijknoop-punten (ruimte voor de fiets)

meebetalen aan uitbreiding en verbeterenstallingenbijstations

Minderzoekgedragleidttoteen snellere overstap

opstellen/implementeren planknooppuntontwikkeling

Opbasisvaneeninventarisatiewordtcorridorsgewijseenplanvanverbeter-puntenperknooppuntopgesteld

aan de hand van de verbeterpunten de kwaliteitvanknooppuntenkanwordenverbeterd

Stimulerenknooppunt-ontwikkelingincl.basis- knooppuntenoporde

Aandehandvanoptestellenbasis-kwaliteitenwordenoverstappuntenbeoordeeld en maatregelen genomen

Aandehandvandeverbeterpuntenkanbasiskwaliteitvankleineoverstappuntenwordenverbeterd

P+Rverbeteringtraject-aanpak

in samenhang met de verbetering van deknooppuntenwordtpercorridoreenplanvooruitbreidingP+Rgemaaktenuitgevoerd

VoorbepaaldeknooppuntendeaanwezigheidvanP+Reenbelangrijkkwaliteitskenmerkis

PROJECTENOVERZICHTDevolgendeprojectenzijnvoorzienopbasisvandebovenstaandeuitwerkingdiebijdragenaandedoelstelling‘verbindenvandenetwerken’.

30 | mobiliteitsprogramma provincie utrecht

INVEsTERINgsPLaN OPwaaRdERINgkwaLITEIT FIETs

dOEL

In 2028 zijn alle belangrijke werklocaties, middelbare scholen en knooppunten veilig, comfortabel en snel bereikbaar per fiets.

EssENTIëLE ONdERdELEN Gemeentenenprovinciedefiniëreneenregionaalfietsnetwerkdatopzijnminstdebelangrijkewerklocaties,

middelbarescholenenknooppuntenverbindtmetwoonkernenmetmeerdan3.000inwoners.Provincie engemeentengebruikenhunverantwoordelijkheidalsbeheerderomdeprovincialeengemeentelijke

fietsroutesopkwaliteittebrengen.Deprovinciekanfinancieelbijdragenaangemeentelijkeprojecten indienhetgaatomkwaliteitsverbeteringwaarbijminimaaldecROW-richtlijnenwordentoegepast.

DebeheerdersvaninfrastructuurindeprovincieUtrechtwerkensamenaanhetvoorkomenvannieuwebarrièresvoorvoetgangersenfietsers.Ditiseenaandachtspuntbijdeaanlegvannieuweinfrastructuur.

Maarook,waarnodig,bijhetverbeterenvandeoversteekbaarheidvanbestaandeinfrastructuur.

UITwERkINg IndeMobiliteitsvisieiseenkaartopgenomenmetinterlokalewoon/werkverkeerhoofdfietsroutesbuitendebebouwdekom,welkedeelsinbeheerzijnvandeprovincieendeelsvangemeenten.Welkeroutesalshoofdfietsrouteswordenaangemerktbinnendebebouwdekom,bepalenweinonderlingeafstemmingtussenprovincieengemeenten.Voorhoofdfietsroutesgeldendevolgendecriteria:

• Hetgaatominterlokalefietsverplaatsingenvaneenzekereomvang:vanaf500fietsersperdagnuofindetoekomsten

• Defietsroutesverbindenwoonkernenvanminimaal3.000inwonersmet:- regionaleennationaleknooppuntenbinneneenstraalvan10kilometer,of- scholenvoorvoortgezetonderwijsmetminimaal300leerlingenbinneneenstraalvan15kilometer,of- werklocatiesmetmeerdan1.000arbeidsplaatsenbinneneenstraalvan15kilometer

mobiliteitsprogramma provincie utrecht | 31

IneennogoptestellenActieplanfietsvoorkwaliteitsverbeteringfietsinfrastructuurwordenprojectenopgenomendiebijdragenaanhetrealiserenvandevolgendestreefwaardenopdehoofdfietsroutes:

• Debreedtevanfietspadenenbermenzijnveiligencomfortabelvoorgebruikers.HierbijhanterenwedecROW-richtlijnen(Ontwerpwijzerfietsverkeer)alsuitgangspunt,evenalsdeoverigekwaliteitscriteria.

• Demaximalewachttijdvoorfietsersbijverkeersregelinstallatiesbedraagt60seconden.• Defietspadenzijnindeochtend-enavondspitsverlichtenwaarzinvolopaanvraagbuitendespits.• Dewegverhardingvoldoetaandeeisenvanfietsersmetbetrekkingtotvlakheid,stroefheidenafwatering.

InhetActieplanfietszullenooknieuwefietsverbindingenwordenopgenomenindiendebestaanderoutemeerdan30%langerisdandehemelsbrederoute.

Samenmetgemeentenzijnwebezigdebelangrijksteknelpuntenophethoofdfietsnetwerkteinventariseren.Naasthetopwaarderenvandekwaliteitvandefietsinfrastructuurzullenwe,samenmetgemeenten,inventariserenwelkekwaliteitsbehoeftenernogmeerzijnvoorfietsgebruik,zoals(beveiligde)stallings-mogelijkheden,leenfietsene.d.Hetfietsprogrammafinancierenwesamenmetdedeelnemendegemeenten.

PROJECTENOVERZICHTDevolgendeprojectenzijnvoorzienopbasisvandebovenstaandeuitwerkingdiebijdragenaandedoelstellingvoorhet‘investeringsplanopwaarderingkwaliteitfietsinfrastructuur’.

Project Omschrijving draagt bij omdat ...

Fietsprogramma:onderdeel verbeteren provinciale fietspaden

Verbeteren50%vanallefietspadendieminimaal10%tekrapzijnt.o.v.cROW-richtlijnen(ca.45km)

Fietscomfort en veiligheid verbeterdworden

Fietsprogramma:Onderdeelverbeterenparallelwegen

Verbeterenvancirca50%vandeparallel-wegen,diehetminstaangewenstprofiel voorparallelwegenvoldoen.

Fietscomfort en veiligheid verbeterdworden

Fietsprogramma:onderdeel deals met gemeenten voor verbeteren hoofdfietsroutes in beheervangemeentenennieuweverbindingen

cofinancieringsamenwerkingsprogramma met gemeenten voor verbeteren gemeentelijkehoofdfietsroutesvan provinciaal belang

fietscomfort,veiligheidendoorstroming voor fietsers verbeterdworden

Fietsprogramma:OnderdeelverminderenoponthoudbijVRI’sinbeheerbijprovincieUtrecht

Aanpassingsoftware,kleineinfrastructureleaanpassingen,ongelijkvloersekruisingen

veiligheid en doorstroming voor fietsers verbeterd worden

Kennisontwikkelingfiets Bevorderenkennisuitwisselingeninnovatie,faciliterengemeentenvoorimpulsfietsbeleid,versterkenkennisovernutennoodzaakfietsvoorzieningen

hiermee effectiever fietsbeleid geïmplementeerdkanworden

verbeteren stallingsvoorzieningen bijknooppunten

cofinanciering van uitbreiding fietsstallingen doorgemeenten,NSen/ofProrail.

32 | mobiliteitsprogramma provincie utrecht

dOEL

minder is beter: tussen 2015 en 2028 is er een continue dalende trend zichtbaar in het aantal verkeersdoden en ernstig gewonden.

EssENTIEEL ONdERdEEL Demonitoringvandeontwikkelingvanhetaantalslachtoffers,vergevingsgezindheidvandeweg(EuroRAP

waardering),klachtenvanweggebruikersendebasiskenmerkenwegontwerpzijninputbijdeherinrichting vanprovincialewegen.Deprovincieneemtookeenverantwoordelijkheidvoorgedragsbeïnvloeding,brederdandeklassieke(verkeers)educatie.Hetgaathierbijombewustwordingvaneigen(onveilig)gedragenaan-lerenvanveiligautomatischgedrag.GemeentenzijnverantwoordelijkvoorinfrastructurelemaatregelenterverbeteringvandeverkeersveiligheidophuneigenwegennetendeinzetvanPermanenteVerkeersEducatie.

UITwERkINg DeverkeersveiligheidindeprovincieUtrechtissindsdejaren90forsverbeterd.Tochwarenerin2012 nogcirca30verkeersdodeninonzeprovincietebetreuren,waarvanongeveer6oponzeprovincialewegen. Deafnamevanhetaantalslachtoffersishetresultaatvaneenjarenlangeinzetomonveiligelocaties (dezogenaamdeblackspots7)veiligertemakenviaeenreactieveaanpak8.Hetverderverlagenvanhet aantalverkeersslachtoffersbereikenwedoorintezettenop:

• Veiligeinfrastructuur• Veiligevoertuigen• Gedragsbeïnvloeding

Persituatiebekijkenwewelkemaatregelenzinvolzijnenkiezenwevooréénofeencombinatievanmaatregelen.HierbijzijnwevoordeveiligevoertuigenafhankelijkvandeontwikkelingenindeautomotiveendenationaleenEuropeseregelgevinghiervoor.

7 Blackspot:locatiemetminimaal6ernstigeongevallenin3jaartijd

8 Reagerenopongevallen:opbasisvanongevalsoorzaakwordenmaatregelengenomenomdeveiligheidteverbeteren

VERkEERsVEILIgHEId: VERbETEREN INFRasTRUCTUUR EN gEdRagsbEïNVLOEdINg

mobiliteitsprogramma provincie utrecht | 33

Wijhebbentenaanzienvanverkeersveiligheidtweerollen:

1. Regisseurvoordetotaleregioenverantwoordelijkheidvoorhetbehalenvanderegionaledoelstellingen voorverkeersveiligheid;

2. Wegbeheerdervoordeprovincialewegen.

Voorverkeersveiligheidzettenwijdaaromdekomendejareninopeenviertalpijlers:

Vanuitdewegbeheerdersrol:• aanlegduurzaamveiligprovinciaalwegennet

vanuit de regisseursrol: • samenwerkingmetdeanderewegbeheerders(Rijkswaterstaatengemeenten);• handhavingincombinatiemetvoorlichting/communicatie(gerichtverkeerstoezicht);• gedragsbeïnvloedingterverbeteringvandeverkeersveiligheid(samenmetonzepartners).

WEGBEHEERDERAlswegbeheerdergaanweonsnetwerk,zogoedalsmogelijkis,aanpassentoteenduurzaamverkeersveilignetwerk.Ditdoenwebinnendetrajectaanpak:verkeersveiligheidgaatmeeliftenindeplanningvooronderhoudenreconstructiesvanwegen.Metdezeaanpakwordtdedoorstromingenhetfunctionerenvanonsnetwerkhetminstverstoord,dekostenvanimplementatiegeminimaliseerdendekostenbovendiengespreidindetijd.Ditbetekentdatwanneereenwegtrajectaandebeurtisvoor(groot)onderhoud,wealleaspectenvandiewegbekijken.DelandelijkerichtlijnengebruikenweomtetoetsenofdebetreffendewegDuurzaamVeiligisingericht,opwelkeaspectenditnognodigisenofdit(fysiek,financieelenvanuitanderebeleidsinvalshoekenalscultuur,landschap,e.d.)mogelijkis.Hiermeegaanwevandevooralreactieveaanpaktotophedenoveropeenproactievebenaderingvandeverkeersveiligheid.Alleendaarwaar‘ineens’sprakeisvaneentoenamevanongevallenisereenuitzonderingssituatie,omdatereennieuweblackspotlocatieisontstaan.

Voordeinvullingvanverkeersveiligheidbinnendetrajectaanpakhanterenwehetonderstaandekader:

Zodraeenverkenningstart(trajectbenadering)brengenweinkaart:

• Inhoeverrevoldoetdewegaandelandelijkerichtlijnenvooreenveiligeweginrichting?;• Watisde(ster)waarderingvandeweg/hettraject?(ANWB:RoadProtectionScore,beschikbaarvanaf

eind2013/begin2014);• Watishetbeoogdeendaadwerkelijkegebruikvandeweg(intensiteit,typeverkeersdeelnemers,

snelheid,e.d.)?;• Vindenerongevallenplaats?Zoja,hoeveelenwatvoorongevallen?(alletypenongevallen!)(landelijke

registratie);• IsophetbetreffendetrajectsprakevanIncidentmeldingen?(eigenregistratiei.h.k.v.IncidentManagement);• Welkeklachten/meldingen/bevindingen(eigenprovinciaalmeldsysteem,meldpuntVerkeersveiligheidvan

VVN,visieweginspecteurs,enz.)overdewegzijnbekend?

Bovenstaandeinformatiebepaaltofersprakeisvanverkeersonveiligheidofeenvergrootrisicoopeenongevalenopwelkewijzeditkanwordenverbeterdentegenwelkekosten.Bijelktrajectwordtmaatwerkgeleverddoorpertrajectaftewegenwelkemaatregelenwordengenomen.Hierbijwordendefysiekemogelijkheden,anderebeleidsdoelenenkostengebruiktomtoteenuiteindelijkekeuzetekomen.Bijzondereaandachtgevenweaanplaatsenwaareenprovincialewegdeentreevandorpenofstedenisenaanparallelwegen.Deovergangvanbuitennaarbinnendebebouwdekommoetgoedzichtbaarvoordeweggebruikerzijn.Voorparallelwegenzettenweinophetminimaliserenvanconflictentussenlandbouwverkeerenfietsersalsgebruikersvandezewegen.

34 | mobiliteitsprogramma provincie utrecht

regisseurAlsregisseurgaanweonsinzettenomsamenmetonzepartnersdeverkeersveiligheidindegeheleprovincieteverbeteren.Ditdoenwedoorniet-infrastructurelemaatregelenvoorverbeteringvandeverkeersveiligheidintezetten.Uitonderzoekblijktdatincirca90%vandeongevallenmenselijkgedrageenrolspeelt.Dejuisteinfrastructuur(Engineering)kaneendeelvanhetonveiligegedragvoorkomen,maarnietalles.DaaromisinzettenopdeandereE’s(Education,Enforcement)noodzakelijk.Recenteinzichtenlerenonsechterdathetmerendeelvanonzebeslissingenbepaaldwordtdoorgewoonte-gedrag.Ditgeldtnietalleenvoordemobiliteitskeuze,maaro.a.ookvoorroutekeuze,snelheidsgedrag,welofnietalcoholvrijrijdenofvoorrangverlening.Hetbeïnvloedenvanhetgewoontegedragomtekomentotveiliggewoontegedragisdeuitdagingwaarwenationaal,regionaalenlokaalextravooraandelatstaan.Deinzetvannieuwetechnologieënenpsychologischeinzichtenzalhierbijzekereenrolgaanspelen.

GEcOMBINEERDE,INNOVATIEVEAANPAKSAMENMETPARTNERSHetvergrotenvandeverkeersveiligheidenterugdringenvanhetaantalverkeersdodenenernstiggewondenpakkenweaanmetdevolgendeactiviteiten:

• ViadeStuurgroepIntegraleVerkeersveiligheidMiddenNederlandblijvenweinzettenopGerichtVerkeers-ToezichtProjecten(GVT)envoldoendecapaciteitenaandachtvoorverkeershandhaving.BijdeGVT-projectenissprakevaneenintegraleaanpakvandeverkeersonveiligheidopzogenaamdetrajectwegen,waarpolitieenOpenbaarMinisterieintensiefenplanmatighandhaven,incombinatiemetgedragsbeïnvloedingenzonodiginfrastructureleaanpassingen.

• Meersamenwerking,slimmedealsenalliantiesaangaanmetanderepartijen(zoalsoverheden,bedrijfsleven,maatschappelijkeorganisaties,maarookorganisatiesalsverslavingszorgenGGD).

Hetdoelhiervanisomverkeersveiligheidnogmeeropiedersnetvliestekrijgeneniederzijneigenverantwoordelijkheidtelatennemen.

• Binnenonzeeigenorganisatiemeeralliantiesmetanderebeleidsterreinen9nastreven(integraleprojecten).Hiermakenwedeintegraleafwegingenenkeuzes.HierbijkunnenwegebruikmakenvaninstrumentenalsVerkeersveiligheidsaudits/-scansofmaatschappelijkekosten-batenanalyses,dienaastlevensduurkostenookverkeersveiligheidalscomponentmeenemen.

• Tenaanzienvandeinzetvanverkeerseducatiesamenmetgemeentendenadrukleggenoppeuterspeelzalen,basisonderwijsenvoortgezetonderwijs(eventueelookjongeautomobilisten).

• Inhetconvenant‘provincieUtrechtVerkeersveilig’sprekenweafdatgemeentendetaakopzichnemenomdezegroepenviadescholengoedtebereiken.conformditzelfdeconvenantzettenwijonzeexpertiseinomkwalitatieveenkosteneffectieveproductencentraalintekopenvoorallegemeentendiehetconvenanthebbenondertekend.

• Samenmetderden(overheden,bedrijfslevenenmaatschappelijkeorganisaties)gaanwedenieuwemanierenvangedragsbeïnvloeding(conformdenationaleBeleidsimpulsVerkeersveiligheid)ontwikkelenentoepassenenrichtenonshierbijopspecifiekeprobleemdoelgroepen(focussen)(innovatie).

Hetdoelhierbijismensenbewusttemakenvanhuneigeninvloedopdeverkeersveiligheidenhenveilig,‘automatisch’gedragbijtebrengen.Weonderzoekendaarbijdemogelijkhedenvanuitdegame-industrieomsocialgamesteontwikkelenvoorsmartphone’sentablets.

9 HierbijwordtgedachtaandebeleidsterreinenalsBeterBenutten,RegionaalVerkeersManagement,Mobiliteits-management,

fietsbeleidenLeefbaarheid.Bijvoorbeeld:Rondomfietsbeleidzijninteressantealliantiesaantegaan:Meeropdefietsisbetervoor

hetmilieu,dedoorstroming,debereikbaarheidendegezondheid,maardatmoetdanwelveiliggebeuren.Ditvraagtaandacht

voorhetfietsroutenetwerkindeprovincie,deuitvoeringvandefietspaden(breedte,verharding,verlichting)endeinteractiemetde

andereverkeersdeelnemers.Voorditlaatsteiseenrolweggelegdvoorgedragsbeïnvloeding.

mobiliteitsprogramma provincie utrecht | 35

PROJECTENOVERZICHTDevolgendeprojectenzijnvoorzienopbasisvandebovenstaandeuitwerkingdiebijdragenaandedoelstellingvoorverkeersveiligheid:moderneeducatieenverbetereninfrastructuurwaarnodig’.

Project Omschrijving draagt bij omdat ...

Verkeersveiligheidsakkoordenmetgemeentenovergemeente-grensoverschrijdendeknelpunten

Afsprakenmetgemeentenover hetoppakkenvangemeente-grensoverschrijdende(infra- structurele)verkeersveiligheids-problemen.

Grensoverschrijdendegemeentelijkewegenveiligerworden

Innovatieveaanpakgedragsbeïnvloeding

Ontwikkelenentoepassenvannieuwemethode(s)entechniekenom mensen zich veiliger te laten gedrageninhetverkeer. (o.a.inspelenoponbewustgedrag)

mensen zich veiliger gedragen in hetverkeer

convenant‘ProvincieUtrechtVerkeersveiliger’(klassiekeverkeerseducatie)

Herijkenconvenantper1-1-2015tussengemeenten,provincie,OM,politieenRWSomgezamenlijkdeverkeersonveiligheidaantepakken.

Eenverkeersveiligsysteemalleengerealiseerdkanwordenals alle partners hun eigen verantwoordelijkheidnemen

Oplossenvanverkeersveiligheids-knelpuntenbinnendetrajectaanpak

op basis van het verkeersveiligheidskader(klachten,IncidentManagementmeldingen,ongevalscijfers,snelheidsmetingen)binnendetrajectaanpakverkeers-veiligheidsknelpuntenoplossen

Gevaarlijkeverkeers-situatieswordenveiligerendraagtbijaanhetverkeersveiligheidsgevoelvanweggebruikers.

QuickWinsveiligheidenduurzaamheid

Implementerenvankleinekosten-effectieveinfrastructurelemaat-regelendiesnelkunnenwordendoorgevoerd

Gevaarlijkeverkeers-situatieswordenveiligerendraagtbijaanhetverkeersveiligheidsgevoelvanweggebruikers.

GerichtVerkeersToezicht- Versterkenvanverkeershandhavingdoor combinatie met voorlichting en/of educatie

Hetverkeersgedragmeerverbetertmeteenintegraleaanpak.(1+1=3!)

Verdiepinglandelijkecampagnes Gebruikmakenvandelandelijkeaandachtvoorverkeersveilig-heidthema’s door aanvullend regionaleactiviteitenteontplooien,waarbijeenregionaalaccentwordtaangebracht

Doorderegionaleaccentenkomtdeboodschapvandelandelijkecampagne beter door en is de kansdateenweggebruikereffectiefwordtbereiktgroter.

ImplementerenBasisKenmerkenWegontwerp

BijinrichtingwegzoveelmogelijkrekeninghoudenmetBKWO

Gevaarlijkeverkeerssituatieswordenveiliger en/of vergevingsgezinder

36 | mobiliteitsprogramma provincie utrecht

dOEL

Het kwaliteitsnet goederenvervoer is in 2028 op orde, logistieke routes en distributietijden sluiten aan bij de behoeften van vervoerders en winkeliers.

van het netwerk van binnenhavens en overslaglocaties en ruimte bieden voor capaciteitsuitbreiding indien er een door het bedrijfsleven gedragen business case is.

EssENTIëLE ONdERdELEN

Gemeentenzorgeninsamenwerkingmethetbedrijfslevenvooreengezamenlijkeaanpakenuitvoeringombinnenstedenbereikbaartehoudenvoordistributieensluitendaarbijaanophetkwaliteitsnetgoederenvervoer.Deprovincieheefthiereenfaciliterenderolin.

Gemeentenzorgenvoorhetbehoudvanbestaandecapaciteitvanoverslaglocatiesvoorbinnenvaart. DeprovincieondersteuntinitiatievenvooruitbreidingvanbinnenhavencapaciteitopdezesaangewezenlocatiesindenotaBluePorts,indienereendoorbedrijfslevengedragenbusinesscaseis.

Provincieengemeentenzorgenervoordathunwegendieonderdeeluitmakenvanhetkwaliteitsnetgoederenvervoer voldoen aan de eisen zoals beschreven in de rapportage Kwaliteitsnet Goederenvervoer Provincie Utrecht (KGPU).

UITwERkINg Insamenwerkingmetbelangenorganisatiesendeanderewegbeheerdershebbenwijeen Kwaliteitsnet Goederenvervoer ontwikkeld.DitKwaliteitsnetGoederenvervoerbestaatuitroutesdiedebelangrijkstebestemmingsgebiedenvoorvrachtverkeerindeprovincieontsluiten(bedrijventerreinen,winkelgebieden)enverbindenmethetsnelwegennet.Derouteszijnbedoeldomvrachtverkeervlotenveiligaftewikkelenmet eenminimumaanhindervoordeomgeving.

gOEdERENVERVOER

mobiliteitsprogramma provincie utrecht | 37

BijhetinrichtenvanwegendietothetKwaliteitsnetGoederenvervoerbehoren,wordtaandachtbesteedaanhetwaarborgenvaneenvlotteenveiligedoorstromingvanhetvrachtverkeer.NadereaandachtspuntenenkwaliteitsindicatorenwordenbeschreveninderapportageKwaliteitsnetGoederenvervoer Provincie Utrecht (KGPU) – onderdeel wegen.10

Debelangrijksteknelpunteninhetkwaliteitsnetzijnreedsopgelost.Hetbeleidiseropgerichtomgeennieuweknelpuntentelatenontstaan.VerbeteringenzijnernodigwaarhetgaatomparkeervoorzieningenvoorvrachtverkeerendeconsistentietussenhetKwaliteitsnetGoederenvervoerenhetgemeentelijkebeleidvanstedelijkedistributie.Wewillenditoppakkendoorsamenmetgemeentenendegoederenvervoersectornaaroplossingentezoekenvoorbijvoorbeeldefficiënterenduurzamertransportdoorafgestemdevenstertijden,goedelogistiekeroutesenparkeervoorzieningen.

MULTIMODAALGOEDERENVERVOERBinnenhavensenoverslaglocatiesvoordebinnenvaartzijnoverhetalgemeeninbeheervangemeenten. Demeestenzijnechtervanbovenlokaalbelangomdatdegevestigdebedrijvenvaakeenregionalefunctiehebben.Tedenkenvaltaancontainerterminals,overslaglocatiesvoorbouwstoffenenasfalt-enbetoncentrales.VoorbedrijventerreinenLageWeide(Utrecht)enhetKlooster(Nieuwegein),zijndedePortofUtrecht,zullenwijactereninderuimtelijkeordeningalsdaartoeeennoodzaakisentevenseendeelvandefinancieringvooronzerekeningnemen.Voordeoverigekansrijkelocatiesvoorcapaciteitsuitbreidinghebbenwijalleeneenrolalsregisseureneventueelalsfinancier.

10 Erzijnookkwaliteitsnettenvoorvaarwegenenspoor.DezebestaanechteruitsluitenduitRijksinfrastructuurendevaarwegde

eem (in beheer van ons)

38 | mobiliteitsprogramma provincie utrecht

Alshetgaatomdeontwikkelingvanbinnenhavencapaciteitvolgenwijdevraagvanuitdemarkt.Zondermarktgedrevenbusinesscasewordendooronsgeeninitiatievenondernomen.Opditmomentisernietofnauwelijksbehoefteindemarktaanuitbreidingvanbinnenhavencapaciteit,maarwijhoudendemogelijkheidopendatindeperiodetot2028kanveranderen.

ExTERNEVEILIGHEIDInhetexterneveiligheidsbeleidstaatderisicobenaderingcentraal.Metbehulpvanderisicobenaderingwordtvoorexterneveiligheideenrelatiegelegdtussendekansdateenongewoonvoorvalmetgevaarlijkestoffenzichvoordoetenheteffectvandatvoorvalopdeomgevingvandeinrichtingofvandetransportas.

Erzijndriesoortennormen:

• Plaatsgebondenrisico:detheoretischekansdatéénpersoondiezichcontinubevindtindenabijheidvaneenrisicovolleactiviteitslachtofferwordtvaneenzwaarongeval.

• Groepsrisico:detheoretischekansdatmeerderepersonen(100of1000)diezichcontinubevindenindenabijheidvaneenrisicovolleactiviteitslachtofferwordenvaneenzwaarongeval.

• Oriënterendewaardevoorhetgroepsrisico:naarmatemeerpersonenindeomgevingvaneenrisicovolleactiviteitslachtofferkunnenworden,moetdekansopeencalamiteitkleinerzijn.

mobiliteitsprogramma provincie utrecht | 39

Voorplaatsgebondenrisicoiseenwettelijkeondergrensgedefinieerdwaaraanwemoetenvoldoen.Denormvoorgroepsrisicoheeftnietdestatusvangrenswaarde,maariseenoriënterendewaardeDitbetekentdatwijbijhetverplaatsenofaanleggenvanwegenrekeningmoetenhoudenmetdehoogtevanhetgroepsrisicoenhetgroepsrisicomoetverantwoorden.Vandeoriëntatiewaardevoorhetgroepsrisicomaggemotiveerdwordenafgeweken.

Derisico’srondvervoervangevaarlijkestoffenvoldedenin2010aandewettelijkeondergrenzenvoorplaatsgebondenrisico.Degrenswaardevoorhetplaatsgebondenrisicowordtnietoverschreden.Welwordt debasiskwaliteitvoorhetgroepsrisicooverschredenbijhetspoor(Breukelen,Amersfoort)enbijsnelwegen(rondomUtrechtenAmersfoort).LangshetspoortussenHouten-UtrechtenWoerden-Breukelen-Abcoude-AmsterdamendesnelwegenrondomUtrecht,AmersfoortenbijBreukelenishetgroepsrisicoeenaandachts-puntvoorruimtelijkeontwikkelingen.BijhetAmsterdamRijnkanaalleverthetvervoervangevaarlijkestoffen geenknelpuntenop.Erisgroeimogelijkzonderdatersprakeisvaneenverhoogdrisico.

LangsprovincialewegenishetgroepsrisicoalleeninVeenendaalmet0,2hogerdandeoriëntatiewaarde van0,1.Alleprovincialewegenzijnnuvrijgegevenvoorhetvervoervangevaarlijkestoffen.Bijaanlegvanprovincialewegenstrevenweernaaromhetgroepsrisiconiethogertehebbendandeoriëntatiewaardevan0,1.

Deoverschrijdingvandeoriënterendewaardeopeenaantallocatieslangsspoorwegenensnelwegeninonzeprovinciekunnenwenietongedaanmakentenzijindetoekomsthetgebruikvanlpgalsbrandstofwordtverminderd.InhetkadervanhetlandelijkBasisnetvoorhetvervoervangevaarlijkestoffenisderisicoruimte vanditvervoerlangsspoorwegenensnelwegenvastgelegd.Devervoerdermoetdaarbinnenblijven.

PROJECTENOVERZICHTDevolgendeprojectenzijnvoorzienopbasisvandebovenstaandeuitwerkingdiebijdragenaandedoelstellingvoor‘goederenvervoer’.

Project Omschrijving draagt bij omdat ...

procesondersteuning goederenvervoer

Regionaleafstemmingstedelijkedistributie,behoudvannetwerkvanbinnenhavensenKwaliteitsnetgoederenvervoer

Partijenmetelkaartotoplossingenvoorefficiëntgoederenvervoerkunnenkomen.

monitoring externe veiligheid Telgegevensvervoergevaarlijkestoffen,risicoanalyse,verwerking in risicoregister

op deze manier de veiligheid van hetkwaliteitsnetopdewegenindeprovincieUtrechtkanwordenverantwoord.

40 | mobiliteitsprogramma provincie utrecht

dOEL

Voorop staat dat we de negatieve effecten van mobiliteit op de kwaliteit van de leefomgeving willen voorkomen. waar dat niet kan, zetten we ons in om de negatieve effecten van mobiliteit op de kwaliteit van de leefomgeving te minimaliseren. dit doen we vanuit een integrale aanpak door in een vroeg stadium de bodem-, water- en milieu basiskwaliteiten11 en cultuurhistorie mee te nemen in het afwegingsproces.

EssENTIEEL ONdERdEEL Mobiliteitisverwevenmetdebeleidsterreinenmilieu,ruimtelijkeordening,natuurenlandschap,economie

enwelzijn.Ditvereistdatoverhedenbeleidopregionaleschaalafstemmenenzichtbaarlatendoorwerkeninregionaleuitvoeringsprogramma’s.Bijmobiliteitsvraagstukkenvindtvanuiteenbredecontext(mens,markt,milieu)eenzorgvuldigeafwegingplaats,waarbijweonshandelennietwillenafwenteleninplaatsentijd12.

UITwERkINg Bijallebeleidsontwikkelingenen-uitwerkingenenbijuitvoeringsprogramma’sen-projectennemenwijdeeffectenopdekwaliteitvandeleefomgevingmeeinonzeafwegingenenkeuzes.DitisconformdekadernotaBodem-,Water-enMilieubeleid(BWM-beleid)13waarinisopgenomendatdebasiskwaliteiten14dekernvormenvanhetBWM-beleidenvoorwaardelijkzijnvoorhetrealiserenvandeontwikkelopgaven,hetuitvoerenvanonzekerntakenengebiedsontwikkeling.Voornatuurenlandschapvolgtdituitdewettelijkekadersflora-enfaunawet,Natura2000,Natuurbeschermingswetenprovincialekaders(EHS,Nee-tenzijbeginsel).Wijzullensamenmetanderepartijeninprojectendeeffectenopdekwaliteitvandeleefomgevingonderdeaandachtbrengen.Doelhiervanisomexplicietkansen(meeliftenmetmobiliteitsprojectenvanuitdegedachtewerkmetwerkmaken)voorhetvoorkomenofverminderenvannegatieveeffectenopdeleefomgevinginbeeldtekrijgenentebenutten.

11 Debasiskwaliteitenzijn:luchtkwaliteit,geluidskwaliteit,externeveiligheid,waterkwaliteiten–kwantiteitenbodemkwaliteit.

12 Statenbriefoverduurzaamheid,22mei2012.

13 vastgesteldop21augustus2012doorGedeputeerdeStatenvanUtrecht.

kwaLITEIT VaN dE LEEFOmgEVINg

mobiliteitsprogramma provincie utrecht | 41

Welopenbijmobiliteitsprojecten,binnendetrajectaanpak,zovroegmogelijkdevolgendestappendoor:

• brengallegevoeligebestemmingen(zoalswoningen,scholen,kinderdagverblijven)inbeeldindeomgevingvanhetbetreffendeproject;

• brengomliggendenatuur(EHSenGroenecontour),landschapencultuurhistorieinbeeld;• brenginbeeldwatdeeffectenzijnvanhetvoorgenomenprojectvoorwatbetreftdebasiskwaliteitenvanhet

BWM-beleid,natuur,landschapencultuurhistorie;• brenginbeeldwatdebelastingisvandegevoeligebestemmingen(actueleentoekomstigesituatie);• geefaanopwelkewijzeeventuelebelastinggecompenseerdofverkleindkanworden.• geefaanwelkemogelijkhedenbestaanomextraambitiesvoorkwaliteitvandeleefomgevingaandeomvang

vanhetprojecttoetevoegen,ondervoorwaardevanextrafinanciering.

GELUIDNaastdewettelijkeverplichtingenhanterenwijeeneigenambitievoorbeperkingvandegeluidsbelastingopwoningenlangsdeprovincialewegen.Hetwettelijkkaderistweeledig:

1. DeWetgeluidhindergeeftaanwanneerwijmaatregelenmoetennemenomgeluidtoenametegentegaan.Mogelijkzalnieuwegeluidwetgeving(SWUNG214)gedurendedelooptijdvanhetmobiliteitsplanvankrachtwordenalsonderdeelvandeOmgevingswetdiemomenteelwordtvoorbereid.

2. VerplichtingtothetmakenvangeluidbelastingkaartenenopstellenenevaluerenvanactieplannenconformdeEU-richtlijnomgevingslawaai.

Deonderlingerelatietussendeprovincialeinspanningenendewet-enregelgevingwordtweergegeveninonderstaandefiguur.

14 SWUNG:SamenWerkenaanUitvoeringNieuweGeluidwetgeving.

Provinciaalgeluidbeleid

EU actieplan geluid:

VerplichtombinneneenjaarnaderapportagevoordeEUeenactieplanoptestellen,waarinisopgenomenwelkeactiviteitenwordenondernomenom het (eigen) beleid te realiseren

swUNg2:

• Verwachteinvoeringna2016.• Invoeringgeluidproductieplafonds (GPP’s)voorprovincialewegen.• BijoverschrijdingGPPishet treffenvanmaatregelenverplicht.

Elke 5 jaar een rapportage(stand van zaken):

• Geluidkaartenmetaantallen metgeluidbelastewoningen• Stiltegebieden

EU-richtlijnomgevingslawaai

Huidige wet geluidhinder:

Voorwegbeheerder:Bijtoenamegeluidhinderalsgevolgvan reconstructies en/of aanlegnieuwewegenishetverplichtmaatregelentetreffendiedetoe-namevangeluidhindertegengaan.

42 | mobiliteitsprogramma provincie utrecht

DOELSTELLINGWewillendegeluidoverlastvanhetverkeeropprovincialewegenzoveelmogelijkbeperken,waarbijweeengevelbelastingmet61dBLdenalsplandrempelgebruikenomtebepalenwelkegeluidmaatregelenwedoelmatigkunnentreffen.Maatregelenwordengetroffenalsdezedoelmatigenuitvoerbaarzijn.Hierbijmakenwegebruikvaninfra-structurelemaatregelendiedegeluidsproductiereduceren,zoalsbijvoorbeeldgeluidreducerendasfalt.Opkruispuntenenrotondespassenwegeengeluidreducerendasfalttoeomdatdittesnelslijt.Geluidschermenen-wallenwordenalleentoegepastalsdaarvoorvoldoenderuimteisendeplaatsingverenigbaarismetdeLandschapsverordening.Daarnaastzettenweinopinnovatieenblijvenweonderzoekdoennaarnieuwemaatregelenmetbehulpvanpilots.

WERKWIjZEconformdeEuropeseRichtlijnOmgevingslawaaipublicerenenberekenenwedegeluidbelastinginonzeprovincieelkevijfjaaropgeluidkaarten.Tweejaardaarnapublicerenweeenactieplaninclusiefeenevaluatievanhetvoorgaandeactieplan.Voorallewegendieindeplanperiode(vijfjaar)detrajectaanpakdoorlopen,bepalenwewelkemaatregelenwegaantreffen.

Bijhetbepalenvandemaatregelenhanterenweeendoelmatigheidsaanpak,waarbijdekostenvanmaatregelenwordenafgezettegenheteffect.DezeaanpakisgebaseerdopeenmethodiekdieinIPO-verbandisontwikkeld.Heteffectvandemaatregelendrukkenweuitineennormbedragvooreenbepaaldwegvak.Eenmaatregelisdoelmatigalsdekostenlagerzijndanhetnormbedrag.

Hetnormbedragbepalenwedoorhetaantalwoningenineenbepaaldegeluidscategorietevermenigvuldigenmetde(gewogen)normkostendiegeldenvoordezecategorie(zieonderstaandetabel).

Hoewelwevooralmaatregelenoverwegenwanneerersprakeisvanwoningenmeteengeluidbelastingvanaf61dB,onderkennenwemetdeweegfactorendateralvanaf55dBsprakeisvanenigegeluidhinder.Doorhettoepassenvanlagerenormkostenvoorwoningenmeteengeluidbelastingvan55tot61dB,wegendezeechterminderzwaarbijhetbepalenvanhetnormbedragvooreenwegtraject.

IndevijfjaarlijkseactieplannennemenweookdemaatregelenopdiewordengetroffenomtevoldoenaanderichtwaardevoorstiltegebiedendieisopgenomenindeProvincialemilieuverordeningUtrecht.Ingevalvanoverschrijdingvanderichtwaardemoetdewegbeheerdermaatregelentreffenofmotiverenwaaromergeenmaatregelenwordengetroffen.MaatregelenwordengetroffenindienhiervooraanvullendbudgetvanbuitenhetMobiliteitsprogrammabeschikbaarwordtgesteld.

geluidsbelasting van de gevel (db) Normkosten per woning

55tot61 €8.750,-

61tot65 €15.000,-

65tot70 €22.500,-

≥70 €31.250,-

mobiliteitsprogramma provincie utrecht | 43

LUcHTKWALITEITSindsjuni2008isdeluchtkwaliteitsrichtlijn15vandeEuropeseUnie(EU)vankracht.Dezerichtlijnbevatnormenvoordeconcentratiesvanstoffenindebuitenluchtterbeschermingvandemensendenatuur.DeEU-normenzijnviadeWetmilieubeheer(luchtkwaliteitseisen)uitgevoerdindeNederlandsewetgeving.centraalindewetgevingstaathetNationaalSamenwerkingsprogrammaLuchtkwaliteit(NSL)uitgewerktHetNSLbevatallemaatregelendiehetRijk,provinciesengemeentenvanaf1januari2005hebbengenomenofgaannemenomdeluchtkwaliteitteverbeteren.Ditmoetervoorzorgendatwetijdigvoldoenaandegrenswaarden,rekeninghoudendmetallevoorgenomenontwikkelingendierelevantzijnvoordeluchtkwaliteit.Volgensdeprognoseszijnervanaf2015geenoverschrijdingenvanstikstofdioxidelangssnelwegenenprovincialewegen.Overschrijdingenlangsgemeentelijkewegenvindenvanaf2015alleenplaatsindegemeenteUtrecht.

lichtInhetkadervandecO2-reductieenzuinigomgaanmetenergieiseenrichtlijnvooropenbareverlichtinglangsprovincialewegenopgesteld,hetverlichtingsplan‘Duurzaamenverantwoordverlichten’(GSbesluit2007).Derichtlijngeeftduidelijkheidoverwaar(welke)verlichtingwelennietgewenstisopdeprovincialewegenenhoedekostenhiervanzichverhoudentothethuidigeniveauvanbeheerenonderhoud.Uitgangspuntis:geenverlichting,tenzijdeverkeersveiligheiden/ofsocialeveiligheidinhetgedingkomt.Vanwegedesocialeveiligheidisopverschillendeplaatsenlangsfietspadenverlichtingaangebracht.Lichtvervuilingendonkertebeschermingnemenwemeeindeintegraleafwegingbinnendetraject-engebieds-aanpak,waarbijwehetverlichtingsplanalsuitgangspunthanteren.

BOMEN:NATUUR,LANDScHAPENcULTUURHISTORIEBomenvormenbelangrijkecultuurhistorische,landschappelijkeen/ofecologischeelementenlangseenweg.Langsdecirca280kilometerwegdiewijbeheren,bevindenzichongeveer47.000bomen.Dezebomenstaanuitoogpuntvanverkeersveiligheidsomsverkeerdomdatzeinuitzichthoekenen/ofinobstakelvrijezonesstaan.Vaakzijndiezelfdebomenals(zeer)waardevolaantemerkenuithetoogpuntvanlandschap,cultuurhistorieennatuurenzoudenzedusbehoudenmoetenblijven.

Ombijhetinrichtenvanprovincialewegenbeterrekeningtekunnenhoudenmetdelandschappelijkeenecologischekwaliteitenvandeomgevingzijnervoordiverseaspectenzogenaamde‘signaleringskaarten’opgesteld.Opdezekaartenzijnbelangenaangegevenwaarmeerekeninggehoudenwordtbijdeherinrichtingvanwegen.Wanneererzichknelpuntenopeenprovincialewegvoordoen,vormendezekaarteneenbelangrijkhulpmiddelbijhetzoekennaareenintegraleoplossing,danwelhetafwegenvandediversebelangenwanneereenintegraleoplossingnietmogelijkis.Voordevolgendeaspectenzijnsignaleringskaartenopgesteld:

• aantalbomeninobstakelvrijezone;• landschap;• cultuurhistorischewaardevandewegen;• cultuurhistorischezichtlijnenbijbuitenplaatsen;• oversteekbaarheidwegenvoorwild.

15 Richtlijn2008/0/EGbetreffendedeluchtkwaliteitenschonereluchtvoorEuropa.

44 | mobiliteitsprogramma provincie utrecht

WATERVEILIGHEIDHetgrootstedeelvanonzeprovincieligtineenoverstroombaargebied.Indeprovincieliggendaaromprimaireenregionalekeringendiebelangrijkzijnvoordewaterveiligheid.Diversewegenlopenoverdezeprimaireenregionalekeringen.Alsdezetrajectenaangepaktworden,zullenwesamenwerkingzoekenmethetbevoegdgezagvoordewaterveiligheidomteborgendeeisenvanwaterveiligheidwordenmeegenomenenwaarnodigdewaterkerendewerkingwordtversterkt(werkmetwerk).Wegenkunnenookeencompartimenterendewerkinghebbenbijoverstromingen.Bijeendijkdoorbraakkunnenwegenhetwater(tijdelijk)kerenzodatschadeenslachtoffersvaneenoverstromingbeperktkunnenworden.DeNeder-Rijn/LekgeeftdegrootsteoverstromingsdreigingvoordeprovincieUtrecht.BijeendijkdoorbraakaandenoordkantvandeNeder-Rijn/Lekstroomtwatervanzuidnaarnoord.Hierdoorkunnendewegendievanoostnaarwestlopeneencompartimenterendewerkinghebben.Indeoverstromingsscenario’sisbijvoorbeeldteziendatdeA12eenbelangrijkecompartimenterendewerkingheeft.DezewerkingkannogwordenversterktdoordeA12opbepaaldelocatiesteverhogenendoorhetafsluitenofafsluitbaarmakenvanonderdoorgangen.Oost-westwegenzuidelijkvanwoonwijkenofbedrijventerreinenkunnenookeenpositievecompartimenterendewerkinghebben.Oost-westwegennoordelijkvanwoonwijkenofbedrijventerreinenkunneneennegatievecompartimenterendewerkinghebbenomdathetwaterdanjuistlangerendieperindewoonwijkofhetbedrijventerreinstaat.

Oponderstaandkaartjezijndewegenopeenprimaireofregionalekeringendewegenmeteencompartimenterendewerkingaangegeven.

mobiliteitsprogramma provincie utrecht | 45

IndebestrijdingsplannenvoordijkdoorbraakzijnonderregievandeVeiligheidsregioUtrechtevacuatieroutesaangewezen.Bijdreigendedoorbraakvanderivierdijkwordtdepreventieveevacuatieoverdezewegengeleid.Bijpreventieveevacuatiemoeteengrootdeelvanhetgebiedlangsdegroterivierenevacueren.Datstelthogeeisenaaneengoededoorstromingvanhetverkeer:erzijnsnelleenbetrouwbareroutesnodigvoordeevacuatie.concreetbetekentditbijvoorbeeldhetmogelijkmakenvanreverselaning.Datwilzeggendeweggeschiktmakenomvolledigéénrijrichtingintestellen.Omdathoogwateropderiviervaaksamengaatmethevigeregenvalishetvancruciaalbelangdatdeevacuatiewegennietgedeeltelijkonderlopendoorregen. Deevacuatierouteszijnweergegevenoponderstaandkaartje.

GROENGASENELEKTRIScHRIjDENHetrijdenopelektriciteitofgroengasverminderthetbroeikaseffectenverbetertdelokaleluchtkwaliteit. WijstrevenernaaromsamenmetmedeoverhedenenmarktpartijendeaanschafenhetgebruikvanGroengas-auto’stebevorderen.DitdoenwedoordemogelijkhedenomtetankentevergrotendoorhetaantalGroengastankstationstevergroten,maarookdoormeerbekendheidtegevenaanhetrijdenopGroengasentefaciliterenindekeuze.Daarnaastbevorderenwedeaanschafenhetgebruikvanelektrischaangedrevenvoertuigendoorhetbelangrijksteobstakelwegtenemen:delaadinfrastructuur.Hetopladenvaneenelektrischeautobijeenlaadpuntvraagtongeveer8uur,hetopladenvaneenelektrischeautobijeensnelladerkostminderdaneenhalfuur.Doorhetbevorderenvanhetaantalsnelladersverlagenwededrempelvoorhetaanschaffenvaneenelektrischeauto.

46 | mobiliteitsprogramma provincie utrecht

GREENDEALSWijhebbeneenGreenDealgeslotenmethetministerievanEconomischeZaken.MetdeGreenDealsstreefthetrijkverduurzamingnadielonendisvooroverheidenmaatschappij.BijdeGreenDealgaathetomconcreteduurzameinitiatieven,waarbijbarrièresverdwijnen,innovatiesontwikkeld,gefinancierdentoegepastwordenenduurzamekansenwordenbenut.Indepraktijklooptdemaatschappijtegenbelemmeringenaandieindewiegstaanvaninitiatievendieleidentoteenverdereverduurzaming.DeGreenDealdiewijmethetrijkhebbengesloten,bestaatuitvieronderdelen.Tweevandezeonderdelenhebbeneenlinkmetmobiliteit,teweten;

• Wijonderschrijvenhetbelangvanemissielozebusseninhetopenbaarvervoer.Hetstrevenisditindeconcessieverleningteverwerken.Methetrijkwerkenwevervolgensaanhetwegnemenvandezeobstakelsomin2025volledigopschoonvervoerovertegaan.

• WijwillensamenmetdegemeenteUtrechtenhetbedrijfslevendecO2-uitstootterugdringenendelucht-kwaliteitverbeterendoormobiliteitsmaatregelendoorbedrijvenenhetverhogenvangebruikvanschonervervoerdoorwerknemers.DaartoeontwikkelenwesameneenaanpakvoorzowelgrotebedrijvenalsMKBdie,nadaterervaringmeeisopgedaanbijeenbeperktaantalpilotbedrijven,kanwordenopgeschaald. Deontwikkeling,agenderingenuitrolvandezeaanpakwordtdoorallepartijengezamenlijkaangepakt.

Wijstimulerenalenkelejarendeproductieenhetgebruikvanbiogas.Recentzijnerinnovatieveontwikkelingenalsrijdenopvloeibaargroengas,waarbedrijveninderegioinitiatiefinwillennemen.Dezeontwikkelingenversterkendeduurzamemobiliteitbinnenderegio.Voordeontwikkelingvanrijdenopvloeibaargroengasisregelgevingnodigvoordevergunningverleningvoortankstations.Dezeregelgevingontbreektwaardoordebouwvantankstationsvanvloeibaarbiogasstagneert.Wijfungerenalsfacilitatorenkennismakelaarvoorondernemersdieeentankstationvoorbio-LNGwillenexploitereneninventariserendeproblemendiedaarquavergunningenenregelgevinguitvoortvloeien.Hetrijkzetzichinomdegeïnventariseerdeproblemenrondomdevergunningverleninginoverlegmetdebrancheeninnovatieveondernemersteondervangen.

PROJECTENOVERZICHTDevolgendeprojectenzijnvoorzienopbasisvandebovenstaandeuitwerkingdiebijdragenaandedoelstellingvoorde‘kwaliteitvandeleefomgeving’.

Project Omschrijving draagt bij omdat ...

Oversteekbaarheidfauna verkeersmaatregelenvooroversteekbaarheidvanprovincialewegenvoorwild

het negatieve effecten van mobiliteitvoorwildmindermaakt

InvoeringSWUNG opzetten en beheren geluidsregisteri.v.m.introductiegeluidproductieplafonds

handhaving van vastgestelde geluidsbelastingenmogelijkwordt

Vervoergevaarlijkestoffen (externe veiligheid)

coördinatie,monitoringenimplementatie routes voor vervoer vangevaarlijkestoffen.

Risico’srondomvervoergevaarlijkestoffenbeterbeheersbaarzijn

mobiliteitsprogramma provincie utrecht | 47

VERbINdINgEN VaN VRaag EN aaNbOd

dOEL

Vraag en aanbod zijn tussen nu en 2028 steeds beter op elkaar afgestemd door betere informatievoorziening en een volwassen markt van reizigers en aanbieders van mobiliteitsdiensten.

EssENTIëLE ONdERdELEN niet van toepassing

UITwERkINg Wijwillenwerkenaanhetbeteropelkaarafstemmenvanvraagenaanbod.InhetvoorgaandedeelvanditMobiliteitsprogrammaisdituitgewerktinonzevisieopdenetwerken.Hetgebruikvandenetwerkenbeïnvloedenwedooreencombinatievanmaatregelenvoorverkeersmanagement,reisinformatieenSlimWerkenSlimReizen(SWSR).Metverkeersmanagementzorgenweervoordateengegevenverkeersvraagzoefficiëntmogelijkoverhetnetwerkwordtafgewikkeld.Metdeontwikkelingvanverkeers-enreisinformatiedienstenwillenwedekeuzemogelijkhedenvoordereizigerverbeterendooreenbeterespreidingophetgebruikvandenetwerkennaarroute,tijdstipenvervoerswijze.

Hetsturenengeleidenvanhetverkeerorganiserenwevanuithetverkeersmanagement.DeafgelopenjarenisgewerktaanhetprogrammaRegionaalVerkeersmanagement,dattoewerktnaareenstructureleuitvoeringvanoperationeelverkeersmanagement.Alshetprogrammain2013gereedis,isereenregionaalsysteem(mensen,organisatieentechniek)vooroperationeelregionaalverkeersmanagement.Ditsysteemmoetbeheerdworden,watvraagtomnieuweinvesteringen.Indebeheerfasezijndevolgendeactiviteitengedefinieerd:

1. Monitoringenevaluatie;2. Onderhoudenvanderegelscenario’s;3. Implementatievanderegelscenario’s(fysiekemaatregelenensoftware);4. Onderhoudvanhetmeetnet;5. Onderhoudvanderegionaleverkeersmanagementcentrale;6. Onderhoudvandesystemenopstraatvoorhetsturenengeleidenvanhetverkeer;7. Hetonderhoudenvanhetsysteemvoorafstemmenvanwegwerkzaamheden;8. Deuitvoeringvanincidentmanagement;9. Beheervanstoringenvandetechnischeketen;10. Leverenvanbasisgegevens(viaNationaalDataWarehouse)aanserviceprovidersvoorhetmakenvan

verkeers-enreisinformatiediensten;

48 | mobiliteitsprogramma provincie utrecht

Ditzijnstructurelebeheerstakenendiedaarmeeonderdeprovincialebegrotingvoorbeheerenonderhoudvallen.Weliserdejaarlijksemonitoringenevaluatiedieleidttotprojectenvoorhetontwikkelenvanregelscenario’s,deimplementatiedaarvanenaanvullingenenvervangingvanhetmeetnet.

VERDERONTWIKKELENSTURENENGELEIDENVoorhetbeheervanhetregionaalsysteemvoorverkeersmanagementisin2011doorregionalepartijeneensamenwerkingsovereenkomstopgesteld,waarbijdeprovincieUtrechtenRijkswaterstaatdebelangrijkstepartijenzijnbijhetuitvoerenvanregionaletakenvooroperationeelverkeersmanagement.Vooronsbetekentdezesamenwerkingdatwijsteedsmeertakenovernemenvananderedecentralewegbeheerders.Tedenkenvaltaanhetbeheervanhetregionaleparkvoorroute-informatiepanelenenhettechnischenfunctioneelbeheervanverkeersregelinstallaties.

Deeerstenegengenoemdetakenvoorverkeersmanagementvloeienvoortuitonzerolalswegbeheerderenhebbenprimaireeneffectophetaanbod(vaninfrastructuur)voordereiziger.Deverdereafstemmingtussenvraagenaanbodwillenwebereikendoor:

• Betereinformatievoorziening(meermultimodalereisinformatieinclusiefinformatieoververblijfsmogelijkhedenenhetverderontwikkelenvansturenengeleiden)

• Eenmeervolwassenmarktvanvragersenaanbieders• Groterebetrokkenheidvanreizigersenniet-reizigersbijdeuitwerkingenvanonsmobiliteitsbeleid

MEERMULTIMODALEREISINfORMATIEHetinformerenvandereizigerisaandemarkt.Privateinitiatievenzijnbeterinstaattotoplossingentekomenpassendbijderelevantedoelgroepenenhetleverenvanreisinformatievoorhettotalenetwerk(hetperspectiefvandereiziger).Daarbijzijnwijvoorstandervanmultimodalereisinformatiezodatdeverschillendedeelnetwerkenookquainformatievoorzieningeengeheelzijn.Dereisinformatiezalsteedsmeeractueelzijnenbeschikbaarviadevicesdieonderwegtegebruikenzijn,zoalssmartphonesentablets.Daarnaastverwachtenweeenontwikkelingwaarinreisinformatiesteedsmeerwordtgepersonaliseerd,passendbijdewensenenbehoeftenvandeindividuelereiziger.Tevensgaathetnietalleenoverhetreizen,maarookdesituatiedaaromheen,zoalsinformatieoververblijfsmogelijkheden(zoalswerk-enontmoetingslocaties)indenabijheidvandenetwerkenenknopen.

Hetisiederseigenkeuzehoe,waarenwanneeriemandzichverplaatst.Wijwillenallealternatievenfaciliterenzonderreizigerstedwingenalternatievenvoordeautotegebruiken.Daarbijgaathetomanderereis-alternatieven,zoalseenandervervoermiddelen/oftijdstip,maarookhetalternatiefomniettereizen,zoalsthuiswerkenenvideoconferencing.Dergelijkealternatievenkennenvoordelenvoordereiziger,maarreizigerszijnhiervaaknietmeebekendofwetennietprecieshoedatwerkt.

Hetisdetaakvandeoverheidomallebeschikbaredataopentestellenvoordemarkt.Hetinwinnenvan datakostgeldendaarmeeheeftdedataeenwaarde.Deveronderstellingisdateropbasisvanopendatabeterereisinformatiebeschikbaarkomt,watervoorzorgtdatvraagenaanbodbeterzijnafgestemdener eenefficiënterreisgedragontstaatdathogeremaatschappelijkebatenkentdandewaardevandedata.WijbeschouwenditbeschikbaarstellenvandataalsonzevoornaamsterolvoorditsamenwerkingsverbandtussenwegbeheerdersinhetkadervandeNationaleDatabankWegverkeersgegevens(NDW)enhetNationaleDatabankvoorOVgegevens(NDOV).

mobiliteitsprogramma provincie utrecht | 49

MEERVOLWASSENMARKTVANVRAGERSENAANBIEDERSDeafgelopenjareniseronderdenoemersmobiliteitsmanagementenSlimWerkenSlimReizengestimuleerddatreizigerminderindespitsreizen.Inmiddelszijnmarktinitiatievenontstaandiemobiliteitsdienstenleverenenadviesorganisatiesdiewerkgeversenwerknemersstimulerenvoorbepaaldemobiliteitsdienstentekiezen.Deoverheidheefteenstimulerenderoldieleidttoteentransitienaareenvolwassenmarktvanvragersenaanbieders.WijzijndanookvanmeningdathetoptermijngeentaakmeerisvandeoverheidomSlimWerkenSlimReizen(mobiliteitsmanagement)testimuleren.Dekomendejarenvoerenwenogenkeleprojectenuit,maarwelsteedsnadrukkelijkermeteentrekkerschapvanuithetbedrijfsleveneneenbelangrijkerolvoorgemeenten,omdatzijhetlokalebedrijfslevenhetbestekennen.

GROTEREBETROKKENHEIDVANREIZIGERSENNIET-REIZIGERSBIjDEUITWERKINGENMOBILITEITSBELEIDEssentieelbijhetverbindenvanvraag-enaanbodishetbegrijpenvandevraagnaarmobiliteitenmobiliteits-voorzieningen.Onderzoekonderreizigersenniet-reizigersisdaaromeenvastonderdeelbijdeuitwerkingenvanonsmobiliteitsbeleid.Bureaublindheidwordtvoorkomen,dedoelgroepgeeftinzichten(watisnuttigennietnuttig)enideeënontstaandievoortkomenuithethuidigegebruik.Zoishetookzinvolreizigerstebetrekkenbijdetrajectaanpak.

PROJECTENOVERZICHTDevolgendeprojectenzijnvoorzienopbasisvandebovenstaandeuitwerkingdiebijdragenaandedoelstelling‘verbindenvanvraagenaanbod’.

Project Omschrijving draagt bij omdat ...

regionale coördinatie gemeenten SWSR

Periodiekbijeenkomstenvoorgemeenten organiseren om te leren vanelkaarservaringenophetgebiedvanSWRS

Helptgroeiennaareenvolwassenmarkt

regelscenario’s Ontwikkelingenimplementatie(fysiekemaatregelenensoftware)nieuweregelscenario’s

verbetering doorstroming (vermindering oponthoud) wvoorauto,fietsenOV

Afstemmenwegwerkzaamheden Zorgen voor minimaliseren van verkeershinderalsgevolgvanwegwerkzaamheden

vermindering oponthoud

50 | mobiliteitsprogramma provincie utrecht

bEsCHIkbaRE mIddELENDeuitvoeringvanditMobiliteitsprogrammafinancierenwemetdealgemenemiddelendiewejaarlijksvoorditdoelaandereserveGroteWegenwerken(GWW)toevoegen.Intotaalvoegenwebijongewijzigdfinancieelbeleidindeperiode2013-2028€297miljoentoe.DaarnaastkomenerjaarlijksrijksbijdragenbeschikbaaruitdeBredeDoeluitkeringVerkeerenVervoer(BDUV&V).Voordeperiode2013-2028gaathetvooralsnogom€653miljoen.Ookzijnernognietgeïnvesteerdemiddelenuitvoorgaandebegrotingsperiodesbeschikbaarop1januari2013Hettotaleinvesteringsbudgetvoordeuitvoeringvanhetmobiliteitsbeleidindeperiode2013-2028ishiermee€1.281miljoen.

Demiddelenkomenvrijinhetkasritmedatindelaatstetabelisweergegeven.Voordeperiodet/m2018zijndebedragenperjaarweergegeven.Vanaf2019hebbendebedragenbetrekkingoptweeperiodesvanviereneenperiodevantweejaar.

INVEsTERINgENIndezeparagraafishetMobiliteitsprogrammauitgewerktinconcreteprojecten.Daarbijiseenindelinggemaaktinprojectendiereedsbestuurlijkzijnvastgelegd,projectenvoordekomendevierjaarenprojectenopdelangeretermijntot2028.

Eenbelangrijkdeelvandebeschikbaremiddelenisnodigvoordeuitvoeringvanprojectenwaaroverbestuurlijkisbesloten.Hetgaathierbijom€522miljoen.DaarnaastzijnnieuweinvesteringennodigomdeindeMobiliteitsvisiegeformuleerdedoelentebereiken.Hiermeeisvolgensdehuidigeschattingen€729miljoengemoeid.Tot2015staatdetijdnietstilenzulleneropbasisvanhetStrategischMobiliteitsplanProvincieUtrecht(SMPU)projectenaandeinvesteringslijstwordentoegevoegdopbasisvanbesluitvormingin2013en2014:dezeovergangsfaseisberekendop€58miljoen.

bestuurliJK aFgesproKen programmeringDeafgelopenjarenhebbenweafsprakengemaaktoverderealisatievanmobiliteitsprojecten.Bijvoorbeeldbinnendeprogramma’sRVM,VERDERenBeterBenutten,maarookviaindividueleafsprakenmetpartners. DeprojectenbeschouwenwijalsuitgangspuntenzijndaarmeeiniedergevalonderdeelvanditMobiliteits-programma.HetgaatomdeprojecteninbijlageI.

FINaNCIERINg EN INVEsTERINgEN

mobiliteitsprogramma provincie utrecht | 51

Indetabelhieronderstaathetoverzichtmetnieuweprojectenvoordeperiode2015-2028.

EriseenovergangsfasevanhetSMPUnaarditprogramma.Ophetmomentdatgestartwordtmetdetrajectaanpakzalereendoorlooptijdnodigzijnomtebepalenwateraan(combinatievan)projectenzoumoetenwordenopgepakt.Datgeldteveneensvoordehuidigeverkenningen;eenaantaldaarvanbereidenweopditmomentvoor.Overdeprojectenisnoggeenbesluitgenomen.

INVENTaRIsaTIE NIEUwE PROJECTEN 2014-2028

52 | mobiliteitsprogramma provincie utrecht

LOPENdE VERkENNINgEN smPU PLaNPERIOdE

dEkkINgsmIddELEN VERsUs UITgaVEN

Hieronderisaangegevenwathetsaldovandemiddelenendeuitgavenis.

mobiliteitsprogramma provincie utrecht | 53

mONITORINg EN EVaLUaTIE

Monitoringenevaluatiemakendecyclusvanbeleidsvormingtotuitvoeringsluitend.Doorperiodiektemeten,kansturingplaatsvindenopgewensteenongewensteontwikkelingen.

HetMobiliteitsprogrammaheefttotdoelhetverkeer-envervoersysteemteverbeteren.Daarziteenaantalaspectenaan,zoalsdekwaliteitvandereis,filevorming,ongevallenenmilieaspecten.Opbasisvandedoelstellingenenuitwerkingeninhetprogrammazijnstreefwaardenbepaald.Opdiemanierkangemetenwordenofenwaarverbeteringnodigis.Opdiemanierismonitoringenevaluatiehetmiddelomtebepalenwaarnietaandestreefwaardenwordtvoldaanendusnogmaatregelennodigzijn.Hetgeeftdaarnaastinzichtindereedsbereikteresultatenendegevolgenvanexterneontwikkelingen.

Eendirecterelatieleggentussendegenomenmaatregelenenhetbereikteresultaatisvaaklastig.Veeleffectenwordennamelijkdooreenmixaaninvloedenbepaald.Tochwordtmetbehulpvanstreefwaardeninzichtindebeleidsresultatengeboden.Nietindelaatsteplaatsomdatmonitoringenevaluatieeenbelangrijkhandvatisvoordebijsturingvanhetbeleid.

mONITORINgOmdeeffectiviteitvanhetbeleidtekunnenmetenenzonodigopbasisdaarvanbijtesturen,hanterenwijeenmonitoringsinstrument.Ditmonitoringsinstrumentbevatdemeestrelevanteindicatorenomdestreefwaardentemonitoren.VoorhetMobiliteitsprogrammawordthethuidigeprovincialemonitoringsinstrumentdaarwaarnodigaangepastzodatditpastbijdegehanteerdestreefwaarden.Inprincipeiserperstreefwaardeeenindicator.Bijhettoepassenvanhetinstrumentdienterruimtetezijnvoorflexibiliteit.Veranderendeinzichtenendebehoefteaanbeleidsinformatiekunnenertoeleidendatindicatorenwordentoegevoegdofgeschrapt.

Perindicatorverschilthetmomentvanmetenvolgensdevolgendetweedeling:

• Indicatorendiewordengemetenspecifiekvooreentrajectophetmomentdatdaardetrajectaanpakwordtdoorlopen(bijvoorbeeldstreefwaardenvoorweginrichting).Dezeindicatorengebruikenweomafwegingentemakenwatuittevoerenaandewegenhaaromgeving;

• Indicatorendiejaarlijkswordengemetenomdathetbelangvandezeindicatorenzogrootisdathierjaarlijksinzichtinis(bijvoorbeelddoorstroming)en/ofomdatzegeendirecterelatiehebbenmetdetrajectaanpak(bijvoorbeeldreizigerstevredenheidinhetopenbaarvervoer).

Inhetgevalvanjaarlijksmeten,metenwesommigeindicatorencontinueomdaareentotaalbeeldvantehebben(bijvoorbeeldongevallen).Andereindicatorenmetenwegedurendeeenbeperkteperiodeperjaar(bijvoorbeeldreizigerstevredenheidinhetopenbaarvervoer).Omwelkeindicatorenenperiodeditgaat,isvooralingegevendooronderzoeksmethodischeoverwegingen.Inbeidegevallenrapporterenwejaarlijks.

54 | mobiliteitsprogramma provincie utrecht

Eenoverzichtvanalletemetendoelstellingenenstreefwaarden,metbijbehorendeindicator,staatinbijlageIvanditMobiliteitsprogramma.

EVaLUaTIEBijevaluatiekanonderscheidwordengemaakttussenprogramma-evaluatieenprojectevaluatie.Programma-evaluatieisgerichtopanalysevanontwikkelingeneneffectenendeconsequentiesdaarvanvoorhetprovincialemobiliteitsbeleid.Projectevaluatierichtzichophetmetenvandeeffectiviteitvanprojectenenkanleidentotbijsturingvandeintezettenmaatregelen.

PROGRAMMA-EVALUATIEProgramma-evaluatievindtplaatsopbasisvanobjectievegegevensuithetmonitoringsinstrumentwaarontwikkelingenwordengesignaleerd.Indeprobleemanalyseverklarenwedezeontwikkelingenentrekkenweconclusiesvoorhettevoerenbeleid.WijzulleniederevierjaarvoorafgaandaanhetopstellenvaneengeactualiseerdMobiliteitsprogrammahetprogrammaevalueren.OpbasisvandezeevaluatiestellenweeennieuwMobiliteitsprogrammaop.

mobiliteitsprogramma provincie utrecht | 55

bIJLagE 1Investeringslijst met bestuurlijk afgesproken programmering

dOORLOPENdE PROJECTEN UmP/bdU

56 | mobiliteitsprogramma provincie utrecht

bIJLagE 2Monitoring

INdICaTOREN mObILITEITsPLaN bIJ JaaRLIJksE OF CONTINUE mETINgEN

mobiliteitsprogramma provincie utrecht | 57

58 | mobiliteitsprogramma provincie utrecht

INdICaTOREN mObILITEITsPLaN VOOR dE TRaJECTaaNPak

mobiliteitsprogramma provincie utrecht | 59

Provincie UtrechtPostbus80300,3508THUtrechtT0302589111