UiergezondheidsattentiesWaarom, hoe en ‘so what’

Claudia Kamphuis

Gezondheidsdienst voor Dieren

Deventer

RouteplannerClaudia Kamphuis

Verwachtingsmanagement

Waarom uiergezondheid monitoren?

Mastitis sensoren (bij verschillende robots)

Protocollen mastitis attenties

2004: DierwetenschappenWageningen Universiteit

2006: PhD, Utrecht Universiteit

2010: Defended successfully PhD, Utrecht University

2011: DairyNZ, Nieuw Zeeland

2013: Post-Doc, BEC, Wageningen Universiteit

2016: GD projectleider herkauwers

RouteplannerClaudia Kamphuis

Verwachtingsmanagement(de belangrijkste slide)

Vooraf

Iets goeds in het vooruitzicht stellen, dat uiteindelijk waardeloos blijkt te zijn

een dode mus

Blij maken met

RouteplannerClaudia Kamphuis

Verwachtingsmanagement

Waarom uiergezondheid monitoren?

Waarom uiergezondheid monitoren?Diergezondheid maximaliseren

Infectiedruk minimaliseren

Kosten van mastitis beperken

Waarom uiergezondheid monitoren?

Check op abnormale melk doormelker alternatief met vergelijkbaar resultaat

Indien abnormaal niet voor humane consumptie

Wat is abnormale melk?Melk afwijkend in kleur Rasmussen, 2003

Biest

Waterig

Bloed

Wat is abnormale melk?Melk afwijkend in kleur of homogeniteit

Vaak door klinische mastitis, maar niet altijd

Rasmussen, 2003

RouteplannerClaudia Kamphuis

Verwachtingsmanagement

Waarom uiergezondheid monitoren?

Mastitis sensoren (bij verschillende robots)

Detectie van klinische mastitisGestimuleerd door automatisch melken

1992 gestart, nu >20% NLse melkveehouders(Stichting KOM, mei 2016)

Zintuigen vervangen door sensoren

Geleidbaarheid (EC)Niveau: koe en kwartier Meest toegepastGoedkope techniek en laag onderhoud

Verandering zoutgehalte melk door infectieToename doorlaadbaarheid B\M barrièreToestroom Na+ en Cl- naar uierToename geleidbaarheid

CelgetalNiveau: koe (en kwartier)Influx van leukocyten door infectie

Indirect

Whyte et al, 2004

Direct

L-lactate Dehydrogenase (LDH)Niveau: koeOntstekingsreactie en cel beschadiging als gevolg van infectie

Moyes et al., 2014

En nog heel veel meer

melkopbrengst Melk interval Melk temperatuur

Herkauwen / ligtijd Activiteit Melk kleur / bloed

Wat gebeurt er nu eigenlijk?

Stukje techniek

Data

Model

Afkapwaarde Kwartier / koe eigen referentieTijdsaspect speelt een rol

Detecteren van abnormale melkmelker vergelijkbaar alternatief

ISO 20966 Annex C (2007):80% Sensitiviteit; >99% Specificiteit

8 van de 10 melkingen met klinische mastitis1 van de 100 normale melkingen

Hoe goed zijn sensoren en modellen?

Belangrijk om te realiseren

Sensitiviteit% zieke dieren dat daadwerkelijk attentie krijgt

Specificiteit% niet-zieke dieren dat daadwerkelijk geen attentie krijgt

Vals positieven

92 95 97 01 04 06 08 09 10

Wat zegt de literatuur?

SN

SP

Wat zegt de literatuur?

50-60% sensitiviteit97% specificiteit

Wat zegt de literatuur?140 koeien, 2.5 keer gemolken / dag door melkrobot

350 melkingen / dag

30 gevallen klinische mastitis / 100 koeien / jaar 4 koeien/maand

50-60% sensitiviteit97% specificiteit

Einde van de maand 2 dieren gevonden 2 gemist

Einde van de maand 315 valse attenties 10 valse attenties per dag

Er is geen ‘abnormale melk’-sensorSensoren meten parameters geassocieerd met abnormale melk, maar …

Ze meten dit niet altijd accuraat en / of precies

Er is geen ‘abnormale melk’-sensorSensoren meten parameters geassocieerd met abnormale melk, maar …

Correlatie is matigr = 0,76

Kamphuis et al., 2008

Log10(in-line SCC)

Log 1

0(fo

ssom

atic

SC

C)

0,33

0,82

Er is geen ‘abnormale melk’-sensorSensoren meten parameters geassocieerd met abnormale melk, maar …

Parameter is niet uniek voor de gebeurtenis

Sensoren meten parameters geassocieerd met abnormale melk, maar …

1 parameter onvoldoende voor complexiteit van mastitis

Er is geen ‘abnormale melk’-sensor

Sensoren uiergezondheidSensoren voor uiergezondheid

1 2 3 4 5 6

Melkproductie X X X X X XGeleidbaarheid X X X X X XKleur (bloed) X X X X X XSCC X XLDH XTemperatuur X XHerkauwen XLactose XActiviteit X

Uiergezondheidslijsten - 1

Uiergezondheidslijsten - 1

Uiergezondheidslijsten - 1

Uiergezondheidslijsten - 2

Uiergezondheidslijsten - 2

Uiergezondheidslijsten - 2

RouteplannerClaudia Kamphuis

Verwachtingsmanagement

Waarom uiergezondheid monitoren?

Mastitis sensoren (bij verschillende robots)

Protocollen mastitis attenties

Ieder geeft zijn eigen ‘advies’

1 2 3 4 5 6Attentielijsten / dag >2-3 >2 2 2 3-4 >2 en ieder

stalbezoek

Max dieren op lijst -- 35% 5% -- -- 5%

Welke info op lijst Mdi en sortering koemonitoring

melkgift, afwijking EC

tussen en binnen

kwartieren

(afwijking) melkgift, DIM, EC, kleurcode,

SCC, datum laatste melking,

mislukte melking, # attenties

DIM, pariteit, (afwijking) melkgift

kwartier, # afwijkende melkingen,Verlaagde activiteit

EC, speentijd, afwijkende

melkgift, bloed

EC en melkgift

Criteria om koe te checken

Mdi verhoging en welk kwartier

Op lijst met afwijking tussen en

binnen kwartier

Op lijst Op lijst Verhoging EC (>14 altijd),

afwijking melkgift en speentijden,

na monstername,

stijging tankcelgetal

EC en of melkgift

Wat te controleren Robot programmeren om koe vast te

houden. Kwartier checken in robot

CMT test in robot voor melken.

Uiergezondheid Gedrag koe, uiterlijk uier en spenen,

melk

Optisch gedrag koe, optisch uier,

uier voelen, melk controleren

Fitheid koe. Mogelijk

CMT

Advies bij klinische mastitis

Behandelplan Behandelplan Behandelplan Raadpleeg dierenarts

Lichte EC, mint zalf.

Behandelplan

Behandelplan

Advies bij subklinische mastitis

Preventieve handelingen.

Koe vaker melken

Behandelplan indien nodig

Koe in gaten houden en

melkmonster indien nodig

Raadpleeg dierenarts

Lichte EC, mint zalf

Behandelplan. Vaak mint

creme

Ieder geeft zijn eigen ‘advies’ ‘Vooral bij start robot melken heel intensief met deze lijsten. Veehouders vinden daarna er zelf een weg in…’

Wat doen veehouders (Steeneveld et al., 2015)

Wat doen veehouders (Hogeveen et al., 2013) Grote variatie in checken van attentielijsten

10x per dag – 2x per weekVluchtige blik – gedetailleerdVoornamelijk koeien die ‘nieuw’ op de lijst staan

Criteria om te gaan checken

Afwijking melkgift Vlokken op filter Mislukte melking Toename in EC

Wat doen veehouders (Hogeveen et al., 2013) Gevolg: <5% van alle attenties wordt gecheckt

67%

13%

20%

Klinische mastitis

Subklinische mastitis

Negatief

Wat doen de veehouders (Hogeveen et al., 2013) Gevolg: <5% van alle attenties wordt gecheckt

Gedetecteerde klinische mastitis (26%)

Gemiste klinische mastitis (74%)

Gemiste subklinische mastitis (100%)

ProtocollenVoor alle melkers begrijpelijk

Voor alle robots toepasbaar

Duidelijkheid en structuur

Makkelijker resultaten evalueren en vergelijken

Protocol 12 keer per dag alle attenties checken

Alle kwartierenmet CMT

Handelen volgens bedrijfsbehandelplan

(Steeneveld et al., 2011)

Protocol 2(Van Holder & Melchior, 2012)

2xdaags handige attentie lijst

(sorteer op productiedaling)

EC/kleur attentie zonder

productiedaling

EC/kleur attentie met

productiedaling

1 attentie afgelopen 10

dagen

>1 attentie afgelopen 10

dagen

Blijven volgen

(vaker melken)

Visuele check koe

Melk/uier/CMT

Blijven volgen

(vaker melken)

Uier mint (vaker melken)

>3dgn EC hoog: BO, separatie,

behandelen milde mastitisVisuele check

koeMelk/uier/CMT/BO

Overleg DAbehandelen mastitis,

7dgn EC check, indien hoog, check

BO

Melk niet afwijkend

Melk niet afwijkendMelk afwijkend

Melk afwijkend

Bij schoonmaken boxen:Let op koeien met algemene

ziekteverschijnselen- Koorts (acute mastitis)

- Komen vaak niet naar robot- Temp

- Overleg DA

Wat jullie kunnen doenGebruik attentielijst robot (op kantoor)

ken output van verschillende systemen, kennis op doen

Bespreek met veehouder wat hij nu doet

Bespreek wensenlijst (welke info is nodig)

Stel protocol en behandelplan op

Evalueer de resultatensucces van therapierisicogroepen

Dus…Robotbedrijven (sensoren) nemen toe

Sensoren zijn niet perfect

Sensoren zijn niet eng

Veel informatie blijft (nog) onbenut

Bereid je voor

Combineer kennis met informatie voor advies

Sensoren zijn niet perfect, maar wij ook niet

www.slideshare.net/claudiakamphuis ckamphuis

Dankjewel Tine, WilmaDankjewel Hans

Dankjewel voor jullie aandacht