Verkeersveiligheid

Ir Adriaan Walraad MBA

Docent verkeersveiligheid NHTVAllround beleidsmedewerker

mobiliteitsstrategie BRUConsultant Walraad Verkeersadvisering BV

...welkom!......welkom!...

TerugblikBelangrijkste begrippen

Vragen Programma van vandaag

Geschiedenistheorie

TerugblikBelangrijkste begrippen

Vragen Programma van vandaag

Geschiedenistheorie

On August 17, 1896, Bridget Driscoll, became the first road fatality On August 17, 1896, Bridget Driscoll, became the first road fatality in the world.in the world.

The crash occurred on a terrace in the grounds of Crystal Palace The crash occurred on a terrace in the grounds of Crystal Palace in London, when Bridget stepped off the kerb and into the history in London, when Bridget stepped off the kerb and into the history

books when she was the first pedestrian to be killed by a car.books when she was the first pedestrian to be killed by a car.

The car was owned by the Anglo-French Motor Car Company The car was owned by the Anglo-French Motor Car Company who were offering demonstration rides to the public.who were offering demonstration rides to the public.

While the driver was reported to be doing 4 mph, witnesses While the driver was reported to be doing 4 mph, witnesses described her as being hit by a car travelling at "tremendous speed".described her as being hit by a car travelling at "tremendous speed".

The driver at the time of the crash was Arthur Edsell, an The driver at the time of the crash was Arthur Edsell, an employee of the company.He had been driving for only 3 weeks employee of the company.He had been driving for only 3 weeks

(no driving tests or licenses existed at that time).(no driving tests or licenses existed at that time).

He had apparently tampered with the belt, causing the car to go He had apparently tampered with the belt, causing the car to go at twice the intended speed. He was also said to have been at twice the intended speed. He was also said to have been talking to the young lady passenger beside him at the time.talking to the young lady passenger beside him at the time.

At the inquest, after six-hours of deliberation, the jury returned a At the inquest, after six-hours of deliberation, the jury returned a

verdict of verdict of "Accidental Death"."Accidental Death".

No prosecution was proposed or brought against the driver or the No prosecution was proposed or brought against the driver or the companycompany

In summing up, the Coroner is reported to have remarked:In summing up, the Coroner is reported to have remarked:

””I trust that this sort of nonsense will never happen again"I trust that this sort of nonsense will never happen again"

Both he and front-seat passenger Major James Miller died from Both he and front-seat passenger Major James Miller died from head injuries after the car's wheels collapsed under the pressure of head injuries after the car's wheels collapsed under the pressure of braking at 20mph, considerably more than the vehicle's braking at 20mph, considerably more than the vehicle's recommended maximum speed.recommended maximum speed.

Three Years LaterThree Years Later

The first FATAL involving a vehicle occupant death.The first FATAL involving a vehicle occupant death.

On February 25, 1899, Edwin Sewell, an employee of the fledgling On February 25, 1899, Edwin Sewell, an employee of the fledgling Daimler Company, lost control of the motorised `wagonette' Daimler Company, lost control of the motorised `wagonette'

vehicle he was demonstrating to prospective buyers while speeding vehicle he was demonstrating to prospective buyers while speeding down the steep incline of Grove Hill Road in Harrow, north west down the steep incline of Grove Hill Road in Harrow, north west

London.London.

Een stukje geschiedenisEen stukje geschiedenis

1900-1920: Elk ongeval is uniek1920-1950: brokkenmakers en

pechvogels1940-1960: echt onderzoek1960-1980: systeembenadering1980-1990: de mens als dominante

schakel1990- nu: naar een preventieve

benadering van verkeersveiligheid

1900-1920: Elk ongeval is uniek1920-1950: brokkenmakers en

pechvogels1940-1960: echt onderzoek1960-1980: systeembenadering1980-1990: de mens als dominante

schakel1990- nu: naar een preventieve

benadering van verkeersveiligheid

Een stukje geschiedenis Een stukje geschiedenis brokkenmaker pechvogel

De een maakt meer brokken dan de ander, menselijke fouten

Omstandigheden bepalen onveiligheid.

Gericht op individueel gedrag/ juridische schuld

Gericht op groep, risico en lotgevallen

Verzekering op basis van ‘no claim’

Verzekering voor iedereen gelijk

Iemand rijdt dronken rechtdoor over rotonde

Iemand die 7000 km/jaar of 70.000km/jaar rijdt

Haddonmatrix

Pre-crash- Voor het ongeval

Crash-Tijdens het ongeval

Post-crashNa het ongeval

Mens Fysieke toestand Mentale toestandRisicogroepenErvaringGedrag

Fysieke toestandFouten makenGedrag

Fysieke toestandMentale toestandGedrag Ervaring

Voertuig Technische kenmerkenMechanische conditieRijtoestand

Passieve veiligheid Toestand voertuig

Weg en omgeving

GeometrieOmgeving

Botsobjecten Uitwijkmogelijkheden

Beveiligen

Een stukje geschiedenisEen stukje geschiedenis

Een stukje geschiedenisEen stukje geschiedenis

Systeembenadering: fasenmodel AsmussenHoe vroeger in de keten hoe beter!

Vervoersfase vervoersconceptVerkeersfase verkeerssituatieOntmoetingsfase incidentsituatieBotsfase ongevalssituatie Letsel- en schadefase letselsituatieBehandeling en revalidatie herstelsituatie

Preventief versus curatief

Systeembenadering: fasenmodel AsmussenHoe vroeger in de keten hoe beter!

Vervoersfase vervoersconceptVerkeersfase verkeerssituatieOntmoetingsfase incidentsituatieBotsfase ongevalssituatie Letsel- en schadefase letselsituatieBehandeling en revalidatie herstelsituatie

Preventief versus curatief

Door met Duurzaam VeiligDoor met Duurzaam Veilig

(mono-)Functionaliteit van wegen Homogeniteit massa/snelheid/richting Herkenbaarbaarheid van vormgeving (druk-

rustig) en voorspelbaarheid van wegverloop (druk)

Vergevingsgezindheid van omgeving en van weggebruikers onderling

Statusonderkenning door verkeersdeelnemer

(mono-)Functionaliteit van wegen Homogeniteit massa/snelheid/richting Herkenbaarbaarheid van vormgeving (druk-

rustig) en voorspelbaarheid van wegverloop (druk)

Vergevingsgezindheid van omgeving en van weggebruikers onderling

Statusonderkenning door verkeersdeelnemer

Maximale snelhedenMaximale snelheden

Wegen met mogelijke conflicten tussen auto’s en onbeschermde verkeersdeelnemers: 30km/u

Kruisingen met dwarsconflicten tussen auto’s: 50km/u

Wegen met frontale conflicten tussen auto’s: 70km/u

Wegen waarop frontale of zijdelingse conflicten tussen verkeersdeelnemers onmogelijk zijn: 100km/u

Wegen met mogelijke conflicten tussen auto’s en onbeschermde verkeersdeelnemers: 30km/u

Kruisingen met dwarsconflicten tussen auto’s: 50km/u

Wegen met frontale conflicten tussen auto’s: 70km/u

Wegen waarop frontale of zijdelingse conflicten tussen verkeersdeelnemers onmogelijk zijn: 100km/u

Enkele pychologische theorieen

Enkele pychologische theorieen

Psychologie versus sociologieCognitieve dissonantie- zelfbeeldCompensatiegedragVeronderstelling van Risico-homeostaseHulpgedrag en gedeelde

verantwoordelijkheidMens is niet altijd bezig met ‘het goede’!

Psychologie versus sociologieCognitieve dissonantie- zelfbeeldCompensatiegedragVeronderstelling van Risico-homeostaseHulpgedrag en gedeelde

verantwoordelijkheidMens is niet altijd bezig met ‘het goede’!

Duurzaam Veilig:Mens als maat der dingen

Duurzaam Veilig:Mens als maat der dingen

Vormgeving aanpassen aan vermogens mens Vereenvoudig verkeersproces, rijtaak eenvoudiger Verbeter waarneming, beter in kunnen schatten Inperken van mogelijkheden ongewenst gedrag Inperking van risico’s verbonden aan ongewens gedrag Bevorderen van gewenst gedrag

Voertuigen aangepast aan mens en om te beschermen bij ongevallen Maar: aandacht voor de fietser of voetganger

ondergeschikt Voetganger is geen fietser Actueel: Airbag extern

6.000.000 functieverlies of functiebeperking

Vormgeving aanpassen aan vermogens mens Vereenvoudig verkeersproces, rijtaak eenvoudiger Verbeter waarneming, beter in kunnen schatten Inperken van mogelijkheden ongewenst gedrag Inperking van risico’s verbonden aan ongewens gedrag Bevorderen van gewenst gedrag

Voertuigen aangepast aan mens en om te beschermen bij ongevallen Maar: aandacht voor de fietser of voetganger

ondergeschikt Voetganger is geen fietser Actueel: Airbag extern

6.000.000 functieverlies of functiebeperking

1 jaar Kruipen, Ontdekkingstocht binnenshuis

2 jaar Lopen, Ontdekken van de omgeving dicht bij huis en opgenomen worden in kringen van oudere kinderen

3 jaar Rijden met een driewieler op de stoep, ontdekken van de eigen woonstraat (100 meter links en rechts) het zelfstandig aangaan van contacten met bewoners in de straat

4 jaar Eerste fietspogingenOp onderzoek uitgaan in andere straten van de buurt (een blokje om), spelen met kinderen van dezelfde leeftijd, zelfstandig contact met de volwassen wereld (bijvoorbeeld een boodschapje doen)

5 jaar Op weg naar de kleuterschool (binnen een straal van 1 km)Op bezoek bij vriendjes en vriendinnetjes van school

6 jaar De weg naar school is vanzelfsprekendActieradius is nu de wijk of het dorp (lopend of fietsend)

7 jaar Klein stadje wordt doorkruist, langere fietsexpedities worden ondernomen, waardoor een groter gebied bereikbaar wordt. Gebruik van openbaar vervoer binnen de eigen stad wordt normaal

10 jaar De stad en buurgemeenten komen binnen bereik, sportplaats en zwembad worden opgezocht. Fietsen in de hele streek is normaal, evenals gebruik van het openbaar vervoer.

Menselijk gedrag , oefening en fouten maken

Menselijk gedrag , oefening en fouten maken

ongevallenBijna-ongevallen

lichte conflicten

ongestoorde passages

UMS

dodelijkernstiggewondlichtgewond

potentiële conflicten

Swov-weergave model Fuller

Swov-weergave model Fuller

Taakeisen (T) Overige verkeersdeelnemers (Weers)omstandigheden Weg Voertuig

Taakbekwaamheid (B) Stress Afleiding Ziekte Vermoeidheid Psychoatieve stoffen Psychische condities Fysieke condities

Competenties (C) Attitudes Inzicht Kennis Vaardigheden Opleiding/training Ervaring Persoonskenmerken

Taakeisen (T) Overige verkeersdeelnemers (Weers)omstandigheden Weg Voertuig

Taakbekwaamheid (B) Stress Afleiding Ziekte Vermoeidheid Psychoatieve stoffen Psychische condities Fysieke condities

Competenties (C) Attitudes Inzicht Kennis Vaardigheden Opleiding/training Ervaring Persoonskenmerken

QuickTime™ en eenTIFF (LZW)-decompressor

zijn vereist om deze afbeelding weer te geven.

Menselijke foutenMenselijke fouten

Ongevals oorzakenOngevals oorzaken

Verkeerd waarnemen (Improper lookout) had veelal betrekking op kruispunten waarbij men wel keek maar de ander niet zag (er geen aandacht aan besteedde), of helemaal faalde om te kijken in de juiste richting.

Onoplettendheid (Inattention) had vaak te maken met het niet tijdig waarnemen van het stoppen of afremmen van voorliggers.

Afgeleid worden door zaken binnen de auto (Internal distraction) spelen ook een rol van betekenis.

Verkeerd waarnemen (Improper lookout) had veelal betrekking op kruispunten waarbij men wel keek maar de ander niet zag (er geen aandacht aan besteedde), of helemaal faalde om te kijken in de juiste richting.

Onoplettendheid (Inattention) had vaak te maken met het niet tijdig waarnemen van het stoppen of afremmen van voorliggers.

Afgeleid worden door zaken binnen de auto (Internal distraction) spelen ook een rol van betekenis.

Rijtaak? Meerdere rijtaken!

Rijtaak? Meerdere rijtaken!

informatieverwerking

taakniveaustrategischmanoeuvreregel

waarnemen verwerken/beslissen

handelen

taakuitvoerin

g

‘beredeneer

d’

‘regelgestu

urd’

‘automatisch

’

Naar een gedragsmodelNaar een gedragsmodel

wegomgevingverkeersomgeving

waarnemen verwerken beslissen handelen voertuigsnelheid, koers, enz

houdingkennis geloof emotie subjectieve norm ingeschatte controleover eigen gedrag

intentie

weggebruiker

wegomgevingverkeersomgeving

waarnemen verwerken beslissen handelen voertuigsnelheid, koers, enz

houdingkennis geloof emotie subjectieve norm ingeschatte controleover eigen gedrag

intentie

weggebruiker

waarnemingwaarneming

Verwachtingen: het belang van selfexplaining roads

OpvallendheidAbsolute drempelRelatieve drempelAdaptatieNiet-lineair verband inschatting

snelheid

Verwachtingen: het belang van selfexplaining roads

OpvallendheidAbsolute drempelRelatieve drempelAdaptatieNiet-lineair verband inschatting

snelheid

verwerkingverwerking

HerkennenBegrijpen

6 seconden regel

HerkennenBegrijpen

6 seconden regel

Onveilige handelingenOnveilige handelingen

Moreel oordeelMoreel oordeel Fouten maken:

Onbedoeld? Kunnen? Uitglijder/ vergeetachtigheid: vaak automatisch gedag

Bedoeld? Willen? Vergissing/ bewuste overtreding: vaak regelgestuurd of beredeneerd gedrag

Verkeersveiligheid zo min mogelijk afhankelijk van individuele keuzes weggebruikers

Voorkomen- tegen welke prijs Maatschappelijk rendabel? Disability adjusted life years (DALY)

Fouten maken: Onbedoeld? Kunnen? Uitglijder/ vergeetachtigheid: vaak

automatisch gedag Bedoeld? Willen? Vergissing/ bewuste overtreding: vaak

regelgestuurd of beredeneerd gedrag Verkeersveiligheid zo min mogelijk afhankelijk van

individuele keuzes weggebruikers Voorkomen- tegen welke prijs

Maatschappelijk rendabel? Disability adjusted life years (DALY)