cursus 2007-2008 Technische Infrastructuur in de Ruimtelijke Ordening 1

Infrastructuur en verkeersveiligheid

Stapsgewijze naar een performant veilige verkeersinfrastructuur

2

Dimensies probleem

Complex probleem • Interacties mens – voertuig – weg (omgeving)

Infrastructuur en verkeerafwikkeling kunnen grote invloed hebben op ongevalsrisico• afstemming Infrastructuur en Ruimtelijke Ordening• structuur netwerk• vormgeving netwerkcomponenten• verkeersafwikkeling

3

Volgens gegevens van de Vlaamse overheid ligt de wegeninfrastructuur en de omgeving slechts voor 10 à 30% aan de basis van de ongevallen. De mens blijkt voor zo’n 75 tot 95% verantwoordelijk te zijn. Tenslotte zijn de voertuigen oorzaak van 5 à 10% van de ongevallen.

4

In het onderzoek van TNO wordt een onderscheid gemaakt tussen opzettelijke fouten van de mens en vergissingen. Deze vergissingen zijn gerelateerd aan het wegbeeld. De cijfers van TNO leveren duidelijk een ander beeld op: 62% van de ongevallen houdt verband met het wegontwerp en de snelheidslimiet. Slechts 7% zijn bewuste overtredingen. Blijkbaar zijn heel wat ongevallen te wijten aan een gebrekkige leesbaarheid van de wegen. Er worden immers veel vergissingen begaan diesamenhangen met het wegbeeld en de snelheidslimieten

5

Relatie infrastructuur en verkeersveiligheid

Relatie tussen ongeval en kenmerken infrastructuur• perceptie van infrastructuur door de bestuurder• afstemming wegontwerp op beoogd gebruik• wegmeubilair, wegomgeving

Verkeersveiligheid moet inherent onderdeel zijn van het wegverkeerssysteem (vergelijk luchtvaart, rail) toets verkeersveiligheid infrastructuur

EC is niet bijzonder actief op dit terrein hoge inzet gewenst van nationale, regionale en lokale overheden

6

Huidige situatie:

Aandacht voor de verkeersveiligheid varieertper planniveau

structuurniveau:• ordenen functies • verplaatsen tussen functies

locatieniveau: • verplaatsingsafstanden en vervoerwijzekeuze • afwikkeling verplaatsingen middels vervoerwijzen langs routes

inrichtingsniveau:• uitwerking infrastructuur (rotondes, veilige oversteekplaatsen, etc.)

7

Toolbox Verkeersveiligheid

Aanpak van probleem op het juiste niveau probeer symptoombestrijding te vermijden

top-down benadering

Check per niveau de toestand van de verkeersveiligheidincl. signaalfunctie: aantal en type ongevallen, overtredingen, etc.

Benchmark incl. verbeteringsvoorstellenleren van goede praktijkvoorbeelden, standaardisatie

8

De toolbox

9

Niveau I: Relatie infrastructuur

en ruimtelijke ordening

Verkeerskundige consequenties van ruimtelijke invullingen• verplaatsen: routes, toegangen, etc.• functies: ruimtelijke differentiatie, ordening, omvang (ruimte en verkeer)• intensiteiten: dichtheden, spreiding/concentratie, draagvlak functies

Onderlinge afstemming locatie van ruimtelijke functies en infrastructuur • ordening van activiteiten in ruimte en tijd• structuur en functietoekenning van netwerk• integratie (afstemming) op verschillende ruimtelijke schaalniveau’s

10

Hoezo integratie??

11

Nieuwe uniformen voor de scholieren

12

Niveau II: Structuur van het netwerk

Hoe steekt het netwerk in elkaar: Hiërarchische opbouw van het netwerk:

stelsels of netwerkcategorieën Logische opbouw van een route zonder grote functieveranderingen:

van laag naar hoog en omgekeerd Samenhang in het netwerk en het stelsel Geleidelijke overgangen tussen categorieën:

aansluitingen bij voorkeur 1 niveau hoger of lager

Doel: Logische samenhang in netwerk

Functioneel gebruik van het netwerk Voorspelbaar verkeersgedrag

13

Maar ik wil nù weg!!

14

Niveau III: Vormgeving netwerkcomponenten

Verkeerstechnische vormgeving van wegen,

kruispunten en bijkomende verkeerskundige

voorzieningen afstemmen op functie

Zelfverklarende wegen

Basis voor: Categorisering wegen

15

Ik wil wel, maar mijn wagen luistert niet!!

16

Netwerkcomponenten

Wegvak: dwarsprofiel lengteprofiel verticaal profiel omgevingskenmerken

Kruispunten: gelijkvloers of ongelijkvloers geregeld of ongeregeld aparte voorzieningen voor afslaande bewegingen

17

Netwerkcomponenten

Overige aspecten: halteren parkeren langzaam verkeer verlichting signalisatie bewegwijzering snelheidsremmers overig wegmeubilair

18

Netwerkcomponenten

Doel: zichtbaarheid (tijdig signaleren) overzichtelijkheid (lokaal anticiperen) begrijpbaarheid (geen verkeerde of gemiste

interpretaties) berijdbaarheid (bijv. boogstralen) evenwichtigheid (integratie ontwerp en

verkeersafwikkeling)

19

Was het maar zo simpel!!

20

Niveau IV: Verkeersafwikkeling

Opgave:

voorspellen van de effecten van veranderingen innetwerkstructuur en verkeersmanagement

microsimulatie

simulatie van verkeersstroom met Paramics

21

Microsimulatie

Ongevallen zijn zeldzame gebeurtenissen Microsimulatiemodellen verschaffen veel,

gedetailleerde gegevens Microsimulatiemodellen kunnen vooraf effecten

berekenen van• Veranderingen in structuur netwerk• Veranderingen in ontwerp netwerkcomponenten• Veranderingen in netwerkmanagement• Veranderingen in verkeersmanagement

maar Microsimulatiemodellen genereren geen ongevallen

22

Microsimulatie verkeersstroom

23

Microsimulatie verkeersstroom

24

Microsimulatie Verkeersveiligheid

25

Te beantwoorden vragen

Welke meetbare variabelen beschrijven de kans op een ongeval

Wat zijn de kritieke omstandigheden voor een ongeval

Welke (meetbare) gebeurtenissen gaan vooraf aan een ongeval

26

Microsimulatiemodel:Ontwikkeling veiligheidsmodule

Bestuurdersmodel Vaststelling veiligheid a.h.v. benaderende

conflictmaten (surrogate safety measures)• Time to Collision (TTC)• Post-Encroachement Time (PET)• Remvertraging (Deceleration rate)• Snelheden en snelheidsverschillen (MaxS, DeltaS )• Plaats conflict

Gedetailleerde waarnemingen Calibratie veiligheidsmodule

27

Hij liever dan ik!!

28

Resumé

relatie infrastructuur en verkeersveiligheid kan op diverse niveaus worden gelegd: leg relatie op juiste niveau: voorkom symptoombestrijding getrapte benadering: toolbox verkeersveiligheid

benchmark kan helpen bij:• het vergelijken van situaties (verantwoordelijkheden)• invoering en standaardisatie van bewezen goede oplossingen

probeer onveiligheid te kwantificeren: microsimulatie biedt interessante perspectieven nog lange weg te gaan

29

Toolbox verkeersveiligheidhttp://www.kuleuven.be/verkeersveiligheidstoolbox/home.htm

30

31