De UNESCO-Werelderfgoedconventie

basisbegrippenproceduresgevolgen

13 maart 2014Piet Geleyns

Werelderfgoed

•Werelderfgoedconventie•Werelderfgoed in Vlaanderen

WerelderfgoedWerelderfgoedconventie

De UNESCO-Werelderfgoedconventie. Basisbegrippen, procedures en gevolgen.13 maart 2014 — © Onroerend Erfgoed

3 / DEEL 1

Aanleiding: bouw Aswandam (Egypte, 1960-70)

Satellietbeeld Aswandam & stuwmeer(Egypte)

12/04/2023 — Hier komt de Footer-titel — © Onroerend Erfgoed 01 / DEEL 1Reconstructie van de grote Tempel van Abu Simbel(Egypte)

WerelderfgoedWerelderfgoedconventie

De UNESCO-Werelderfgoedconventie. Basisbegrippen, procedures en gevolgen.13 maart 2014 — © Onroerend Erfgoed

5 / DEEL 1

Basisideeën (begin jaren ‘70):

“De achteruitgang of verdwijning van elk onderdeel van het cultureel en natuurlijk

erfgoed betekent een rampzalige verarming van het erfgoed van alle volken ter wereld;”

WerelderfgoedWerelderfgoedconventie

De UNESCO-Werelderfgoedconventie. Basisbegrippen, procedures en gevolgen.13 maart 2014 — © Onroerend Erfgoed

6 / DEEL 1

Basisideeën (begin jaren ‘70):

“Sommige delen van het cultureel en natuurlijk erfgoed zijn van uitzonderlijk belang,

hetgeen hun behoud als onderdeel van het erfgoed der gehele mensheid noodzakelijk maakt;”

WerelderfgoedWerelderfgoedconventie

De UNESCO-Werelderfgoedconventie. Basisbegrippen, procedures en gevolgen.13 maart 2014 — © Onroerend Erfgoed

7 / DEEL 1

Basisideeën (begin jaren ‘70):

“Het is de taak is van de gehele internationale gemeenschap deel te nemen aan de bescherming

van het cultureel en natuurlijk erfgoed van uitzonderlijke en universele waarde … zonder in de plaats te treden van het optreden van de

betrokken Staat …;”

WerelderfgoedWerelderfgoedconventie

De UNESCO-Werelderfgoedconventie. Basisbegrippen, procedures en gevolgen.11 maart 2014 — © Onroerend Erfgoed

8 / DEEL 1

• Conventie goedgekeurd in 1972, eerste Werelderfgoederen in 1978• Vandaag 190 lidstaten (bijna heel de wereld), België pas in 1996 toegetreden• Vandaag 981 werelderfgoederen in 160 landen

WerelderfgoedErkenning als Werelderfgoed

De UNESCO-Werelderfgoedconventie. Basisbegrippen, procedures en gevolgen.11 maart 2014 — © Onroerend Erfgoed

9 / DEEL 1

• Zware procedure & strenge selectie!• Startvoorwaarde:

Uitzonderlijke Universele Waarde•Niet hetzelfde als ‘Wereldwonderen’

WerelderfgoedWerelderfgoed in Vlaanderen

De UNESCO-Werelderfgoedconventie. Basisbegrippen, procedures en gevolgen.11 maart 2014 — © Onroerend Erfgoed

11 / DEEL 1

• 1998: 13 begijnhoven• 1999: 26 belforten in Vlaanderen – o.m. Diksmuide, Ieper, Lo-Reninge, Nieuwpoort en Veurne• 2000: Brugge• 2005: Museum Plantin-Moretus

In 27 Vlaamse gemeentes

Basisbegrippen

•Uitzonderlijke Universele Waarde•Authenticiteit & Integriteit•Serieel – transnationaal •ICOMOS

• Basisvereiste!• 2 essentiële voorwaarden:

BijzonderOp wereldschaal

•O.b.v. min. 1 van 10 vastgelegde criteria•Wordt onderzocht via internationale vergelijkende analyse• Vaak afgekort als “OUV”

Basisbegrippen

De UNESCO-Werelderfgoedconventie. Basisbegrippen, procedures en gevolgen.13 maart 2014 — © Onroerend Erfgoed

13 / DEEL 2

Uitzonderlijke Universele Waarde

Basisbegrippen

De UNESCO-Werelderfgoedconventie. Basisbegrippen, procedures en gevolgen.13 maart 2014 — © Onroerend Erfgoed

14 / DEEL 2

• Bijkomende vereisten!• Authenticiteit ~ geloofwaardigheid• Integriteit ~ volledigheid (“ongeschonden”)

Authenticiteit & Integriteit

Basisbegrippen

De UNESCO-Werelderfgoedconventie. Basisbegrippen, procedures en gevolgen.13 maart 2014 — © Onroerend Erfgoed

15 / DEEL 2

• Alleenstaand <-> Serie (meerdere afzonderlijke elementen)

• In één lidstaat <-> Verspreid over meerdere landen

Impact op procedure en beheer achteraf, want door UNESCO beschouwd als 1 uniek goed

Serieel – transnationaal

Basisbegrippen

De UNESCO-Werelderfgoedconventie. Basisbegrippen, procedures en gevolgen.13 maart 2014 — © Onroerend Erfgoed

16 / DEEL 2

= International Council on Monuments and Sites

• Internationale NGO die zich inzet voor het behoud van onroerend erfgoed• Specifieke adviserende rol als onafhankelijke expert in Werelderfgoedconventie

•Nieuwe erkenningen• Beheerproblemen

ICOMOS

Procedure

•Seriële en transnationale nominatie•Onderzoek door ICOMOS•Uitspraak door Werelderfgoedcomité•Beheerstructuur

De UNESCO-Werelderfgoedconventie. Basisbegrippen, procedures en gevolgen.13 maart 2014 — © Onroerend Erfgoed

18 / DEEL 3

1) OUV omschrijven2) Authenticiteit en integriteit onderzoeken3) Internationale vergelijking4) Gedragen beheervisie uitwerken voor elke site

1 gezamenlijk Frans-Belgisch dossier Indiening ten laatste 29 januari 2016

ProcedureSeriële en transnationale nominatie

De UNESCO-Werelderfgoedconventie. Basisbegrippen, procedures en gevolgen.13 maart 2014 — © Onroerend Erfgoed

19 / DEEL 3

•Najaar 2016•Nazicht het dossier + onderzoek van de situatie ter plaatse• Eventueel aanvullende vragen

Voorjaar 2017: advies aan het Werelderfgoedcomité

ProcedureOnderzoek door ICOMOS

De UNESCO-Werelderfgoedconventie. Basisbegrippen, procedures en gevolgen.13 maart 2014 — © Onroerend Erfgoed

20 / DEEL 3

• Zomer 2017• In principe unaniem oordeel van de 21 leden (landen), gebaseerd op het advies van ICOMOS.

Uitdaging: Comité-leden overtuigen van de specifieke invalshoek (géén oorlogsdossier!)

ProcedureUitspraak door Werelderfgoedcomité

De UNESCO-Werelderfgoedconventie. Basisbegrippen, procedures en gevolgen.13 maart 2014 — © Onroerend Erfgoed

21 / DEEL 3

Business as usual (geldende regels blijven gewoon van kracht), behalve:•Na inschrijving moet een internationale beheerstructuur actief worden Moet nog opgericht worden: samenstelling, werkwijze, … nog volledig te bekijken• Beheerstructuur is eerder een overlegplatform, legt op zich geen bijkomende beperkingen op!

ProcedureNa inschrijving

Gevolgen

Gevolgen

Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

23 / DEEL 4

Geen ‘stolp’ over de Westhoek• En/en-verhaal: erfgoed en landbouw/ en ontwikkelingen/ en toerisme/ …• Beheerplan zet krijtlijnen uit gezamenlijk voorstel i.s.m. alle betrokken partijen•Wat indien niet in beheerplan voorzien? eventueel UNESCO contacteren bij projecten met mogelijke impact op OUV

Wat niet…?

Gevolgen

Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

24 / DEEL 4

Geen extra bescherming• Bestaande beschermingen/ ruimtelijke

verankeringen blijven gewoon van kracht.• (In principe) geen bijkomende regels of

procedures

Maar wel bufferzones te voorzien in overleg met betrokken partijen

Wat niet…?

Gevolgen

Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

25 / DEEL 4

Wat niet…?

Geen extra geld• niet van of via UNESCO• niet van Vlaamse overheid Tijdens deze regeerperiode wel voorrang voor WO I-erfgoed

Gevolgen

Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

26 / DEEL 4

Internationale dimensie• Samenwerking met Waalse en Franse partners oprichting van grensoverschrijdend platform• Versterken samenwerking met andere internationale partners (CWGC, VDK, …)• Internationaal positioneren/ Netwerk met andere werelderfgoedsites•…

Wat wel…?

Gevolgen

Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

27 / DEEL 4

Uitstraling!• Meer aandacht uit binnen- en buitenland?• ‘Exclusieve club’ specifieke initiatieven

ontwikkelen?• Deuren gaan gemakkelijker open?

Wat wel…?

Gevolgen

Monumenten en Herinneringsplaatsen van de Eerste Wereldoorlog, UNESCO Werelderfgoed? 1 maart 2012 — © Onroerend Erfgoed

28 / DEEL 4

Bijkomend toeristisch potentieel • UNESCO-erkenning als bijkomend argument• Ook na 2018 ‘unique selling proposition’• Mikken op specifiek publiek?• Gezamenlijk positioneren

Erkenning straalt af op hele regio!

Wat wel…?

Dank u!