Post on 08-Mar-2018
Toelichting bij : ISO14341 voor massieve draad
ISO 17632 voor vuldraden
Leen Dezillie, IWE- VCL i.s.m.
Benny Droesbeke, IWE – BIL
Overzicht normen ivm
toevoegmaterialen
Lasgroep Regio Noord 23-04-2013
ISO 14341
Lasgroep Regio Noord 23-04-2013
Selecteren toevoegdraad
• Chemische samenstelling?
• Mechanische richtwaarden?
• Elasticiteitsgrens
• Treksterkte
• Kerftaaiheid
• Geometrie van het te lassen stuk
• Beschikbaar gas
• Volgens WPS!
Lasgroep Regio Noord 23-04-2013
• Een veilige constructie is :
– voldoende sterk
– voldoende taai ( voorbeeld : twijgje van een boom - ballon)
Lasgroep Regio Noord 23-04-2013
Elasticiteitsgrens of treksterkte
• Elasticiteitsgrens: ( Re in MPa of N/mm² )
• Max belasting waarbij de constructie enkel elastisch d.w.z. omkeerbaar vervormt ( rekker verlengt maar breekt niet)
• Vb : terugvering van een metalen plaat gebogen over een hoek .
• Treksterkte: ( Rm in MPa of N/mm² )
• Max belasting , bij overschrijding treedt breuk op
• DUS: bij metalen is er een ‘ veiligheidsmarge ‘ tussen blijvend van vorm veranderen en breken
• Bij glas en keramieken bestaat deze marge niet Lasgroep Regio Noord 23-04-2013
Treksterkte of vloeigrens?
• St52 of S355
• 52 : staat voor een treksterkte van 520 MPa
• 355 : staat voor een vloeigrens van 355 MPa
Lasgroep Regio Noord 23-04-2013
Lasgroep Regio Noord 23-04-2013
Bros of taai?
Kerfslagproef Doel: meten van de kans op brosse breuk bij testtemperatuur We meten het verlies aan energie / arbeid van de hamer (Joules)
Lasgroep Regio Noord 23-04-2013
EN ISO 14341:2008
• 2 systemen: - Systeem A: classificatie op basis van rekgrens en gemiddelde kerfslagwaarde van 47J - Systeem B: classificatie op basis van treksterkte en gemiddelde kerfslagwaarde van 27J
• Naam opgebouwd uit 5 delen: - 1) product/proces: G voor MIG/MAG - 2) symbool dat de sterkte en verlenging van het lasmetaal weergeeft (zie tabel 1A
en 1B) - 3) symbool dat de temperatuur weergeeft waarop de kerfslagwaarde (47J of 27J)
bereikt wordt. (zie tabel 2) - 4) symbool dat het beschermgas aanduidt:
Systeem A: M voor menggas M2 zonder Helium, A voor beschermgas M13 of Ar volgens EN ISO 14175 Systeem B: M voor menggas M21 beperkt tot Ar + 20% tot 25% CO2, A voor Ar + 1% tot 5% O2
- 5) symbool dat de chemische samenstelling aangeeft (zie tabel 3A en 3B)
Lasgroep Regio Noord 23-04-2013
EN ISO 14341:2008
X kan zijn: A = as-welded P = post weld heat- treated condition
Lasgroep Regio Noord 23-04-2013
EN ISO 14341:2008
• Voorbeelden:
• EN ISO 14341-A-G 46 4 M G3Si1 – Systeem A MIG/MAG – Minimale rekgrens ReL = 460 N/mm² – Kerfslagwaarde min. gemiddeld 47J bij -40°C – Menggas M2 – Chemische samenstelling draad volgens G3Si1
• EN ISO 14341-B-G 49A 3 M G3 – Systeem B MIG/MAG – Minimale treksterkte 490 N/mm² (as-welded) – Kerfslagwaarde min. gemiddeld 27J bij -30°C – Menggas M21 – Chemische samenstelling draad volgens G3
Lasgroep Regio Noord 23-04-2013
EN ISO 14175:2008 Gassen en gasmengsels
• Scope: Classificatie en aanduiding van beschermgassen, backinggassen
(inert) en procesgassen (actief) volgens hun chemische eigenschappen en metallurgisch gedrag.
Acetyleen en propaan,zijn niet opgenomen in deze norm
• Definities:
– Basisgas: enige of belangrijkste gas indien het een menggas betreft
– Component: gas dat essentieel is voor de prestatie van een gasmengsel
Lasgroep Regio Noord 23-04-2013
EN ISO 14175:2008
• Hoofdgroepen: – I: inerte gassen en gasmengsels – M1, M2 en M3: oxiderende gasmengsels die O2 en/of CO2
bevatten – C: zeer oxiderende gassen en gasmengsels – R: reducerende gasmengsels – N: zwak reagerende of reducerende gasmengsels die N2
bevatten – O: zuurstof – Z: andere gasmengsels die niet vermeld zijn in de tabel van
deze norm
• Subgroepen: cijfer afhankelijk van het gehalte van de componenten
Lasgroep Regio Noord 23-04-2013
EN ISO 14341:2008 • 2 systemen: - Systeem A: classificatie op basis van rekgrens en gemiddelde kerfslagwaarde van 47J - Systeem B: classificatie op basis van treksterkte en gemiddelde kerfslagwaarde van 27J
• Naam opgebouwd uit 5 delen: - 1) product/proces: G voor MIG/MAG - 2) symbool dat de sterkte en verlenging van het lasmetaal weergeeft (zie tabel 1A
en 1B) - 3) symbool dat de temperatuur weergeeft waarop de kerfslagwaarde (47J of 27J)
bereikt wordt. (zie tabel 2) - 4) symbool dat het beschermgas aanduidt:
Systeem A: M voor menggas M2 zonder Helium, A voor beschermgas M13 of Ar volgens EN ISO 14175 Systeem B: M voor menggas M21 beperkt tot Ar + 20% tot 25% CO2, A voor Ar + 1% tot 5% O2
- 5) symbool dat de chemische samenstelling aangeeft (zie tabel 3A en 3B)
Lasgroep Regio Noord 23-04-2013
EN ISO 14341:2008 staalsoorten
X kan zijn: A = as-welded P = post weld heat- treated condition
Lasgroep Regio Noord 23-04-2013
EN ISO 14341:2008 staalsoorten
Lasgroep Regio Noord 23-04-2013
Lasgroep Regio Noord 23-04-2013
Lasgroep Regio Noord 23-04-2013
Lasgroep Regio Noord 23-04-2013
Lasgroep Regio Noord 23-04-2013
EN ISO 14341:2008
• Voorbeelden:
• EN ISO 14341-A-G 46 4 M G3Si1 – Systeem A MIG/MAG – Minimale rekgrens ReL = 460 N/mm² – Kerfslagwaarde min. gemiddeld 47J bij -40°C – Menggas M2 – Chemische samenstelling draad volgens G3Si1
• EN ISO 14341-B-G 49A 3 M G3 – Systeem B MIG/MAG – Minimale treksterkte 490 N/mm² (as-welded) – Kerfslagwaarde min. gemiddeld 27J bij -30°C – Menggas M21 – Chemische samenstelling draad volgens G3
Lasgroep Regio Noord 23-04-2013
ISO 17632
Lasgroep Regio Noord 23-04-2013
ISO 17632
Lasgroep Regio Noord 23-04-2013
ISO 17632
Lasgroep Regio Noord 23-04-2013
ISO 17632 : overzicht 2 klassen/systemen
A-klasse : Re-waarde + impactwaarde min 47 J
B-klasse : Rm-waarde + impactwaarde min 27 J
Naamgeving op basis:
van 6 opgelegde delen 1. T ( tubular ) gevulde draad 2. Sterkte en verlenging 3. impactwaarde 4. Chemische samenstelling 5. fluxtype ( R-B-M ) 6. Type beschermgas
2 optionele gedeelten 1. Laspositie 2. Waterstofgehalte
Lasgroep Regio Noord 23-04-2013
ISO 17632 :sterkte en verlenging Deel 1 : voor enkelvoudig en meerlagige lassen
Klasse A Klasse B
De sterkte slaat hier steeds op de neersmelt in neergesmolten toestand
Lasgroep Regio Noord 23-04-2013
ISO 17632 sterkte en verlenging Deel 2 : voor enkelvoudig en meerlagige lassen
De waarden in onderstaande tabel slaan op de sterkte van de lasverbinding
Lasgroep Regio Noord 23-04-2013
ISO 17632 : Impactwaarden
???Ook voor een 1-lagige las? Lasgroep Regio Noord 23-04-2013
ISO 17632: chem samenst.
Lasgroep Regio Noord 23-04-2013
ISO 17632: chem samenst.
Lasgroep Regio Noord 23-04-2013
ISO 17632: vuldraadtype
Lasgroep Regio Noord 23-04-2013
ISO 17632: vuldraadtype
Lasgroep Regio Noord 23-04-2013
ISO 17632: beschermgas
• Systeem A :
– Symbool M , voor menggas – type ISO 14175-M2
– Symbool C , voor gas type ISO 14175-C1 ( CO2)
– Symbool N voor gasloze draad
• Systeem B :
– Symbool M enkel en alleen voor Ar + 20-25 % CO2
– Symbool G om aan te duiden dat een ander gas dan M21 wordt gebruikt
Lasgroep Regio Noord 23-04-2013
ISO 17632: Lasposities
Klasse A Klasse B
Lasgroep Regio Noord 23-04-2013
ISO 17632: waterstofgehalte
Lasgroep Regio Noord 23-04-2013
VERKLAAR
• ISO 17632-A T46 3 1Ni B M 1H5 46 : Re min 460 – A min 20%
3 : KCV-waarde van 47 J bij -30° C
1Ni : chemische samenstelling
B : basische vuldraad
M : te lassen met menggas
1 : te lassen in alle posities
H5 : max 5 ml/100mg waterstof
• ISO 17632-B T55 4 T5-1M A-N2-UH5
Lasgroep Regio Noord 23-04-2013
Verklaar
• ISO 17632-B T55 4 T5-1M A-N2-UH5
• Resulteert deze draad in een ‘ taaiere las’?
• Mag ik deze draad gebruiken als een KCV van 47 J vereist is bij -30°C?
• Wat betekent : T55
• Waar staat T5 voor?
• Waar staat A voor
• ….
Lasgroep Regio Noord 23-04-2013
?
Lasgroep Regio Noord 23-04-2013
Lasgroep Regio Noord 23-04-2013
Lasgroep Regio Noord 23-04-2013
Antoon Van Osslaan 1 1120 Neder-over-Heembeek www.v-c-l.be 02/520.56.58
Lasgroep Regio Noord 23-04-2013
Leen Dezillie, IWE Leen.dezillie@v-c-l.be