Post on 26-Feb-2019
WIJS MET MEDICIJNENTIPS VOOR OUDERE GENEESMIDDELENGEBRUIKERS
BEST 19-04-2018CYRIEL VERKROOST | APOTHEKERSIETSKE JORRITSMA | ARTS
PROGRAMMA
• 14.00 Formele opening door Frans den Dekker
• 14.05 "Wijs met medicijnen" de visie en de rol van de apotheker en (huis)arts
• 15.10 Pauze (mogelijkheid om vragen schriftelijk in te dienen)
• 15.30 Interactief - beantwoorden van vragen
• 15.55 Formele afsluiting - Frans den Dekker
• 16.00 Einde
APOTHEKERCyriel Verkroost
• 2005-2012 Studie Farmacie Utrecht (Apothekersopleiding)
• 2012-2016 Apotheker | Service Apotheek Valkenswaard
• 2016-heden Apotheker | Service Apotheek de Schakel Best
Apotheek de Schakel Best
• Zelfstandige apotheek | formule Service Apotheek
• 6 assistentes, 1 manager/assistente, 2 bezorgers, 1 stagiaire, 1 apotheker
• +/- 10000 patiënten
• 1 april 2016 van eigenaar gewisseld
• Samenwerking met apotheken Valkenswaard en Waalre
HUISARTS IN OPLEIDING
Sietske Jorritsma
• 2006-2012 Studie Geneeskunde, Universiteit Maastricht• 2012-2015 Werkervaring afdeling chirurgie Catharina Ziekenhuis een GGZ Oss• 2012-2017 Gepromoveerd als doctor in de Geneeskunde (behandeling van lokaal
terugkerende endeldarmkanker)• 2015-heden Huisarts in opleiding, Universiteit Maastricht, locatie Eindhoven
Huisartsenpraktijk Vos, de Schakel Best• HOED praktijk• 2 huisartsen, 1 huisarts in opleiding, 3 assistentes, 2 praktijkondersteuners• Sinds juni 2017 werkzaam in deze praktijk• Nog 2 maanden voor voltooiing huisartsopleiding• Werken in praktijk en diensten op de huisartsenpost
INHOUD
• Ouderen en medicijnen
• Wisselwerkingen (interacties)
• Bijwerkingen
• Veel voorkomende problemen met medicijnen
• Wat kan de apotheek voor u doen?
• Wat kan de huisarts voor u doen?
• Internet
• Wat doen de huisarts en apotheek samen?
• Zelfzorg
• Medicijnkosten, vergoeding, verzekering
• Verspilling
OUDEREN EN MEDICIJNEN
• 75-plussers gebruiken ruim 5 x meer medicijnen dan een gemiddelde Nederlander.
• De ene oudere is de andere niet, kalenderleeftijd vs. biologische leeftijd
• Meerdere chronische ziektes tegelijk
• Wisselwerking medicijnen
OUDEREN REAGEREN ANDERS OP MEDICIJNEN HET LICHAAM VERANDERT
Minder lichaamsvocht
Medicijnen kunnen krachtiger werken
Minderspieren meer
vetweefsel
Medicijnen kunnen langer werken
Hersenen worden
gevoeliger
Meer kans op duizeligheid
Nierfunctie minder goed
Meer last van bijwerkingen / medicijnen werken minder goed
MEDICIJNGEBRUIK IS MAATWERK (1)
PERSOONSGERICHTE ZORG VAN DE APOTHEKER
Medicatiebewaking:
• Juiste patiënt? Juiste medicijn? Juiste dosering?
• Wisselwerkingen?
• Allergieën?
• Minder goed werkende nieren?
• Medicijn op maat nodig? (Bereiding van geneesmiddelen)
• Therapietrouw?
WISSELWERKINGEN VOORBEELDEN
• Melk – remt opname ijzer
• Grapefruitsap – versterkt werking bloeddrukverlagers en cholesterolverlagers
• Sint-Janskruid – vermindert werking bloeddrukverlagers
BIJWERKINGEN
OUDEREN GROTER RISICO OP BIJWERKINGEN
• Luister naar uw lichaam
• Bijwerkingen gaan soms vanzelf over
• Vaak treden bijwerkingen op na de start van een geneesmiddel
• Een bijwerking– Is geen allergie
– Heeft een tijdsrelatie
– Treedt vaak opnieuw op na herstart
www.lareb.nl
BIJWERKINGEN (VOORBEELDEN)
Bijwerking
Medicijn Veel voorkomende bijwerking
Antibiotica Maag- en darmklachten (diarree)
Pijnstillers, slaap- en kalmeringsmiddelen
Verslaving, vallen
Corticosteroïden (Predsnisolon) Gewichtstoename
Bloeddrukverlagers (Betablokkers) Koude handen en voeten, snel moe
Bloeddrukverlagers (ACE-remmers) Kriebelhoest
Bloeddrukverlagers (dihydropyridinen) Blozen, dikke enkels
Cholesterolverlagers Spierpijn
PROBLEMEN MET MEDICIJNGEBRUIK
HARM onderzoek 2013:
• Er belandden meer dan 65.000 Nederlanders in het ziekenhuis door problemen met hun medicijngebruik.
• Dit waren vermijdbare ziekenhuisopnames
65.000
HET KOMT VOOR . . .
Medicijnen fijnmaken?
2 x daags 1 tablet?
Medicijn inhaleren?
Overzicht kwijt!
Meerdere voorschrijvers
Met ofzonder eten?
WAT DOET DE APOTHEKER VOOR U?VAN RECEPT NAAR MEDICIJN
✓ Medicatiedossier bijhouden
✓ Zo nodig: contact met de voorschrijver
✓ Beoordeling medicatie
✓ Dubbele controle in de apotheek
✓ Uitleg bij nieuw medicijn
✓ Vragen beantwoorden
✓ Zelfzorg advies
✓ Signaleren misbruik
✓ Eindcontrole door apotheker
✓ Leveren/advisering middelen euthanasie
Logistiek Zorg
Bewaking
✓Zorgen dat iedereen juiste geneesmiddelen op tijd krijgt✓Beheren medicijnpot✓Rekening naar zorgverzekeraar✓Kostenbesparing zorg✓Oplossingen bij tekorten bedenken✓Innemen oude medicatie
WAT KAN DE HUISARTS VOOR U DOEN?
Aanpassen geneesmiddelen
• Overleg met patiënt: is medicatie zinvol• Geeft advies en uitleg over medicatie • Start/stopt/verandert dosering van medicatie• Evalueert effect van medicatie• Geeft injecties in gewricht/pijnstilling• Laagdrempelig overleg met apotheek
Belangrijk
• Vragen stellen over (bijwerkingen) medicatie
HUISARTS EN SPECIALIST
Wie is verantwoordelijk voor welk medicijn?
• Medicatiebeheer blijft bij de voorschrijver, tenzij deze aan een andere arts vraagt dit over te nemen
• Voorschrijver is verantwoordelijk voor nodige controles
• Bijvoorbeeld – pijnstillende medicatie gestart na operatie
– Bloedverdunners door cardioloog
Kan een medicijn gestopt worden? • Soms wel
– Maximale behandelduur is verstreken (bijvoorbeeld bisfosfonaten)
– De aandoening/indicatie is er niet meer (maagbeschermers)
– Het geneesmiddel helpt onvoldoende tegen de klacht (middelen tegen prostaatklachten)
– De levensverwachting is korter dan het te verwachten effect. (statines)
ACTUEEL MEDICATIEOVERZICHT EN DIENST
• Zorg altijd voor een actueel medicatieoverzicht
– Liefst niet zelf maken/corrigeren
• Gebruik zoveel mogelijk één apotheek en één huisarts
• Geef toestemming voor het delen van gegevens (als u dat wilt)
HET INTERNET
Enorme bron van goede informatie!?
Enorme bron van slechte informatie!?
• Kies betrouwbare bronnen• www.thuisarts.nl
• www.apotheek.nl
• De huisarts of apotheker kan je helpen een bron te beoordelen.
• Geloof niet alles wat op internet staat
• Heb je iets gelezen? Neem dan in ieder geval de bron mee!
VITAMINES EN HOMEOPATHIE
Homeopathie
• Geen werkzame stof
• Weinig bewijs– Niet/slecht bewezen dat het werkt
– Niet altijd bewezen dat het niet werkt
Vitamines
• Vitamine D wordt aanbevolen voor ouderen
• Andere vitamines vaak niet nodig– Alleen bij aangetoonde tekorten
– Wel bij alcohol misbruik
– Gestoorde opname
– Niet gezond dieet
• Let op hoge doseringen vitamine A en B
LSP: ELEKTRONISCH DELEN GEGEVENS
Landelijk schakelpunt (LSP)
• Gegevens pas inzichtelijk als u toestemming geeft per zorgverlener
• Huisartsen zien medicijngegevens en huisartsgegevens
• Apothekers zien medicijngegevens
LSPEigen apotheek
Dienstapotheek
Ziekenhuis
Huisartsenpost
Eigen huisarts
www.ikgeeftoestemming.nl
SAMENWERKING HUISARTS EN APOTHEEK
• Sparringpartner over medicijnen/aandoeningen
• Wederzijdse controle
• Logistieke proces herhaalmedicatie stroomlijnen
• Gedeeld computersysteem
SAMENWERKING
FTO (overleg tussen huisartsen en apothekers)
• 4x per jaar overleg
• Bespreken van actuele stand van zaken wetenschap
• Afspraken over voorschrijfbeleid
• Praktische zaken bespreken
SAMENWERKING HUISARTS EN APOTHEKERMEDICATIEBEOORDELING
VOOR WIE?
• > 65 jaar en 6 of meer medicijnen
• Extra risico (bijv. verminderde nierfunctie)
HOE?
• Apotheker bezoekt patiënt
• Apotheker maakt een advies op basis van het gesprek, de medicatie en aandoeningen.
• Huisarts, praktijkondersteuner en apotheker komen samen
• Huisarts beslist of er wijzigingen nodig zijn.
Orkambi
MERKMEDICIJNENONTWIKKELING NIEUW MEDICIJN DUURT 7 TOT 10 JAAR
• 170.000 euro per jaar per patiënt
• Schatting 100 miljoen per jaar totaal = +/- 600 patiënten
MERKMEDICIJNENONTWIKKELING NIEUW MEDICIJN DUURT 7 TOT 10 JAAR
• Ontwikkelkosten Ongeveer 1 miljard euro
• Fabrikant 10 jaar alleenrecht (patent) op deze werkzame stof
• Fabrikant wil geld (terug)verdienen en opnieuw investeren in nieuwe ontwikkelingen.
• Ontwikkelkosten
• Andere producten die al op de markt zijn
• Is het middel beter of anders?
• Aantal patiënten
Waar is de prijs van afhankelijk?
Waarom is de prijs van een nieuw geneesmiddel zo hoog?
Iedereen wil, moet en mag geld verdienen! Maar wat is redelijk?
CRESTOR UIT PATENT
CRESTOR®30 stuks = € 29,06
Rosuvastatine Focus (CZ)30 stuks = € 1,39
• Werkzame stof hetzelfde, maar wat zijn de verschillen?
• Is dat erg?
E-NUMMERS
E-551 colloïdaal siliciumdioxide
www.voedingscentrum.nl
• Antiklontermiddel
E-nummers slecht?
• Niet volgens de huidige wetenschap• Europees goedgekeurde hulpstoffen
KEUZE MERK(LOOS) MEDICIJNAFSPRAKEN ZORGVERZEKERAARS MET APOTHEKERS EN HUISARTSEN
• Meestal bepaalt de zorgverzekeraar welk medicijn u meekrijgt
• Preferentiebeleid zorgverzekeraars
• Voorkeursmedicijn verschilt per zorgverzekeraar
• Soms bepaalt apotheker welk medicijn u meekrijgt
KEUZE MERK(LOOS) MEDICIJNAFSPRAKEN ZORGVERZEKERAARS
• Meestal bepaalt de zorgverzekeraar welk medicijn
• Voorkeursmedicijn verschilt per zorgverzekeraar
• Soms bepaalt apotheker welk medicijn u meekrijgt
• Lees de polisvoorwaarden! (website verzekering)
• Preferentiebeleid zorgverzekeraars
REKENING VAN DE APOTHEEKREGELS OVERHEID
Nieuwe medicatie (voorbeeld) Herhaalmedicatie (voorbeeld)
Medicijn € 3,00
Terhandstellingskosten met
begeleidingsgesprek € 12,00
______________________________
Totaal € 15,00
Medicijn € 3,00
Terhandstellingskosten € 6,00
_______________________________
Totaal € 9,00
Eigen risico (minimaal 385 euro)
• Geneesmiddelen gaan eerst uit het eigen risico• Huisartskosten gaan niet van het eigen risico• Labaanvragen gaan wel van het eigen risico
KEUZE VERZEKERING
• Restitutiepolis vs. Naturapolis
• Vrije keuze ziekenhuis, apotheek?
• Aanvullende verzekering vaak zonde van het geld
VERSPILLING
• 1e keer voor 15-30 dagen, daarna maximaal 3 maanden
• Als het onzeker is of iets door gebruikt zal worden, vraag een beperkte voorraad
VEILIG MEDICIJNGEBRUIKWAT KUNT U ZELF DOEN?
• Geef apotheker toestemming om uw medicatiegegevens te delen
• Uitleg apotheek niet duidelijk? Geef dat aan
• Gebruik medicijnen volgens de instructies
• Stop nooit zomaar met medicijnen
• Naar het ziekenhuis? Haal medicatie-overzicht op bij uw apotheek
• Wijzigingen in uw medicijngebruik? Laat het uw apotheker weten!
REKENING VAN DE APOTHEEKREGELS OVERHEID
Nieuwe medicatie (voorbeeld) Herhaalmedicatie (voorbeeld)
Medicijn € 3,00
Terhandstellingskosten met
begeleidingsgesprek € 12,00
______________________________
Totaal € 15,00
Medicijn € 3,00
Terhandstellingskosten € 6,00
_______________________________
Totaal € 9,00
Eigen risico (minimaal 385 euro)
• Geneesmiddelen gaan eerst uit het eigen risico• Huisartskosten gaan niet van het eigen risico• Labaanvragen gaan wel van het eigen risico
INTERACTIEF (STELLINGEN)
De huisarts weet wel wat goed voor me is, en de apotheker is eigenlijk overbodig.