WIJS MET MEDICIJNENTIPS VOOR OUDERE GENEESMIDDELENGEBRUIKERS

BEST 19-04-2018CYRIEL VERKROOST | APOTHEKERSIETSKE JORRITSMA | ARTS

PROGRAMMA

• 14.00 Formele opening door Frans den Dekker

• 14.05 "Wijs met medicijnen" de visie en de rol van de apotheker en (huis)arts

• 15.10 Pauze (mogelijkheid om vragen schriftelijk in te dienen)

• 15.30 Interactief - beantwoorden van vragen

• 15.55 Formele afsluiting - Frans den Dekker

• 16.00 Einde

APOTHEKERCyriel Verkroost

• 2005-2012 Studie Farmacie Utrecht (Apothekersopleiding)

• 2012-2016 Apotheker | Service Apotheek Valkenswaard

• 2016-heden Apotheker | Service Apotheek de Schakel Best

Apotheek de Schakel Best

• Zelfstandige apotheek | formule Service Apotheek

• 6 assistentes, 1 manager/assistente, 2 bezorgers, 1 stagiaire, 1 apotheker

• +/- 10000 patiënten

• 1 april 2016 van eigenaar gewisseld

• Samenwerking met apotheken Valkenswaard en Waalre

HUISARTS IN OPLEIDING

Sietske Jorritsma

• 2006-2012 Studie Geneeskunde, Universiteit Maastricht• 2012-2015 Werkervaring afdeling chirurgie Catharina Ziekenhuis een GGZ Oss• 2012-2017 Gepromoveerd als doctor in de Geneeskunde (behandeling van lokaal

terugkerende endeldarmkanker)• 2015-heden Huisarts in opleiding, Universiteit Maastricht, locatie Eindhoven

Huisartsenpraktijk Vos, de Schakel Best• HOED praktijk• 2 huisartsen, 1 huisarts in opleiding, 3 assistentes, 2 praktijkondersteuners• Sinds juni 2017 werkzaam in deze praktijk• Nog 2 maanden voor voltooiing huisartsopleiding• Werken in praktijk en diensten op de huisartsenpost

INHOUD

• Ouderen en medicijnen

• Wisselwerkingen (interacties)

• Bijwerkingen

• Veel voorkomende problemen met medicijnen

• Wat kan de apotheek voor u doen?

• Wat kan de huisarts voor u doen?

• Internet

• Wat doen de huisarts en apotheek samen?

• Zelfzorg

• Medicijnkosten, vergoeding, verzekering

• Verspilling

OUDEREN EN MEDICIJNEN

• 75-plussers gebruiken ruim 5 x meer medicijnen dan een gemiddelde Nederlander.

• De ene oudere is de andere niet, kalenderleeftijd vs. biologische leeftijd

• Meerdere chronische ziektes tegelijk

• Wisselwerking medicijnen

OUDEREN REAGEREN ANDERS OP MEDICIJNEN HET LICHAAM VERANDERT

Minder lichaamsvocht

Medicijnen kunnen krachtiger werken

Minderspieren meer

vetweefsel

Medicijnen kunnen langer werken

Hersenen worden

gevoeliger

Meer kans op duizeligheid

Nierfunctie minder goed

Meer last van bijwerkingen / medicijnen werken minder goed

MEDICIJNGEBRUIK IS MAATWERK (1)

PERSOONSGERICHTE ZORG VAN DE APOTHEKER

Medicatiebewaking:

• Juiste patiënt? Juiste medicijn? Juiste dosering?

• Wisselwerkingen?

• Allergieën?

• Minder goed werkende nieren?

• Medicijn op maat nodig? (Bereiding van geneesmiddelen)

• Therapietrouw?

WISSELWERKINGEN VOORBEELDEN

Ibuprofen – wisselwerking met bloedverdunners

WISSELWERKINGEN VOORBEELDEN

• Melk – remt opname ijzer

• Grapefruitsap – versterkt werking bloeddrukverlagers en cholesterolverlagers

• Sint-Janskruid – vermindert werking bloeddrukverlagers

BIJWERKINGEN

OUDEREN GROTER RISICO OP BIJWERKINGEN

• Luister naar uw lichaam

• Bijwerkingen gaan soms vanzelf over

• Vaak treden bijwerkingen op na de start van een geneesmiddel

• Een bijwerking– Is geen allergie

– Heeft een tijdsrelatie

– Treedt vaak opnieuw op na herstart

www.lareb.nl

BIJWERKINGEN (VOORBEELDEN)

Bijwerking

Medicijn Veel voorkomende bijwerking

Antibiotica Maag- en darmklachten (diarree)

Pijnstillers, slaap- en kalmeringsmiddelen

Verslaving, vallen

Corticosteroïden (Predsnisolon) Gewichtstoename

Bloeddrukverlagers (Betablokkers) Koude handen en voeten, snel moe

Bloeddrukverlagers (ACE-remmers) Kriebelhoest

Bloeddrukverlagers (dihydropyridinen) Blozen, dikke enkels

Cholesterolverlagers Spierpijn

PROBLEMEN MET MEDICIJNGEBRUIK

HARM onderzoek 2013:

• Er belandden meer dan 65.000 Nederlanders in het ziekenhuis door problemen met hun medicijngebruik.

• Dit waren vermijdbare ziekenhuisopnames

65.000

HET KOMT VOOR . . .

Medicijnen fijnmaken?

2 x daags 1 tablet?

Medicijn inhaleren?

Overzicht kwijt!

Meerdere voorschrijvers

Met ofzonder eten?

WAT DOET DE APOTHEKER VOOR U?VAN RECEPT NAAR MEDICIJN

✓ Medicatiedossier bijhouden

✓ Zo nodig: contact met de voorschrijver

✓ Beoordeling medicatie

✓ Dubbele controle in de apotheek

✓ Uitleg bij nieuw medicijn

✓ Vragen beantwoorden

✓ Zelfzorg advies

✓ Signaleren misbruik

✓ Eindcontrole door apotheker

✓ Leveren/advisering middelen euthanasie

Logistiek Zorg

Bewaking

✓Zorgen dat iedereen juiste geneesmiddelen op tijd krijgt✓Beheren medicijnpot✓Rekening naar zorgverzekeraar✓Kostenbesparing zorg✓Oplossingen bij tekorten bedenken✓Innemen oude medicatie

WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN?

• Weekdoos• Medicijnrol• Toedieningsvorm wijzigen

WAT KAN DE HUISARTS VOOR U DOEN?

Aanpassen geneesmiddelen

• Overleg met patiënt: is medicatie zinvol• Geeft advies en uitleg over medicatie • Start/stopt/verandert dosering van medicatie• Evalueert effect van medicatie• Geeft injecties in gewricht/pijnstilling• Laagdrempelig overleg met apotheek

Belangrijk

• Vragen stellen over (bijwerkingen) medicatie

HUISARTS EN SPECIALIST

Wie is verantwoordelijk voor welk medicijn?

• Medicatiebeheer blijft bij de voorschrijver, tenzij deze aan een andere arts vraagt dit over te nemen

• Voorschrijver is verantwoordelijk voor nodige controles

• Bijvoorbeeld – pijnstillende medicatie gestart na operatie

– Bloedverdunners door cardioloog

Kan een medicijn gestopt worden? • Soms wel

– Maximale behandelduur is verstreken (bijvoorbeeld bisfosfonaten)

– De aandoening/indicatie is er niet meer (maagbeschermers)

– Het geneesmiddel helpt onvoldoende tegen de klacht (middelen tegen prostaatklachten)

– De levensverwachting is korter dan het te verwachten effect. (statines)

ACTUEEL MEDICATIEOVERZICHT EN DIENST

• Zorg altijd voor een actueel medicatieoverzicht

– Liefst niet zelf maken/corrigeren

• Gebruik zoveel mogelijk één apotheek en één huisarts

• Geef toestemming voor het delen van gegevens (als u dat wilt)

HET INTERNET

Enorme bron van goede informatie!?

Enorme bron van slechte informatie!?

• Kies betrouwbare bronnen• www.thuisarts.nl

• www.apotheek.nl

• De huisarts of apotheker kan je helpen een bron te beoordelen.

• Geloof niet alles wat op internet staat

• Heb je iets gelezen? Neem dan in ieder geval de bron mee!

THUISARTS.NL

APP THUISARTS

APOTHEEK.NLINSTRUCTIEFILMPJES EN UITLEG OVER MEDICIJNEN

VITAMINES EN HOMEOPATHIE

Homeopathie

• Geen werkzame stof

• Weinig bewijs– Niet/slecht bewezen dat het werkt

– Niet altijd bewezen dat het niet werkt

Vitamines

• Vitamine D wordt aanbevolen voor ouderen

• Andere vitamines vaak niet nodig– Alleen bij aangetoonde tekorten

– Wel bij alcohol misbruik

– Gestoorde opname

– Niet gezond dieet

• Let op hoge doseringen vitamine A en B

LSP: ELEKTRONISCH DELEN GEGEVENS

Landelijk schakelpunt (LSP)

• Gegevens pas inzichtelijk als u toestemming geeft per zorgverlener

• Huisartsen zien medicijngegevens en huisartsgegevens

• Apothekers zien medicijngegevens

LSPEigen apotheek

Dienstapotheek

Ziekenhuis

Huisartsenpost

Eigen huisarts

www.ikgeeftoestemming.nl

SAMENWERKING HUISARTS EN APOTHEEK

• Sparringpartner over medicijnen/aandoeningen

• Wederzijdse controle

• Logistieke proces herhaalmedicatie stroomlijnen

• Gedeeld computersysteem

SAMENWERKING

FTO (overleg tussen huisartsen en apothekers)

• 4x per jaar overleg

• Bespreken van actuele stand van zaken wetenschap

• Afspraken over voorschrijfbeleid

• Praktische zaken bespreken

SAMENWERKING HUISARTS EN APOTHEKERMEDICATIEBEOORDELING

VOOR WIE?

• > 65 jaar en 6 of meer medicijnen

• Extra risico (bijv. verminderde nierfunctie)

HOE?

• Apotheker bezoekt patiënt

• Apotheker maakt een advies op basis van het gesprek, de medicatie en aandoeningen.

• Huisarts, praktijkondersteuner en apotheker komen samen

• Huisarts beslist of er wijzigingen nodig zijn.

Orkambi

MERKMEDICIJNENONTWIKKELING NIEUW MEDICIJN DUURT 7 TOT 10 JAAR

• 170.000 euro per jaar per patiënt

• Schatting 100 miljoen per jaar totaal = +/- 600 patiënten

MERKMEDICIJNENONTWIKKELING NIEUW MEDICIJN DUURT 7 TOT 10 JAAR

• Ontwikkelkosten Ongeveer 1 miljard euro

• Fabrikant 10 jaar alleenrecht (patent) op deze werkzame stof

• Fabrikant wil geld (terug)verdienen en opnieuw investeren in nieuwe ontwikkelingen.

• Ontwikkelkosten

• Andere producten die al op de markt zijn

• Is het middel beter of anders?

• Aantal patiënten

Waar is de prijs van afhankelijk?

Waarom is de prijs van een nieuw geneesmiddel zo hoog?

Iedereen wil, moet en mag geld verdienen! Maar wat is redelijk?

MEDICIJNKOSTEN

MERKLOZE MEDICIJNENPATENT AFGELOPEN? ANDEREN MOGEN MERKMEDICIJN KOPIEREN

Bron: CBG

MERKLOZE MEDICIJNENDEZELFDE WERKZAME STOF EN DEZELFDE STERKTE ALS MERKMEDICIJN

Bron: CBG

MERKLOZE MEDICIJNENHETZELFDE MEDICIJN IN ANDER JASJE

CRESTOR UIT PATENT PER 01-02-2018

1. SPIRIVA2. CRESTOR3. SERETIDE

CRESTOR UIT PATENT

CRESTOR®30 stuks = € 29,06

Rosuvastatine Focus (CZ)30 stuks = € 1,39

• Werkzame stof hetzelfde, maar wat zijn de verschillen?

• Is dat erg?

E-NUMMERS

E-551 colloïdaal siliciumdioxide

www.voedingscentrum.nl

• Antiklontermiddel

E-nummers slecht?

• Niet volgens de huidige wetenschap• Europees goedgekeurde hulpstoffen

KEUZE MERK(LOOS) MEDICIJNAFSPRAKEN ZORGVERZEKERAARS MET APOTHEKERS EN HUISARTSEN

• Meestal bepaalt de zorgverzekeraar welk medicijn u meekrijgt

• Preferentiebeleid zorgverzekeraars

• Voorkeursmedicijn verschilt per zorgverzekeraar

• Soms bepaalt apotheker welk medicijn u meekrijgt

KEUZE MERK(LOOS) MEDICIJNAFSPRAKEN ZORGVERZEKERAARS

• Meestal bepaalt de zorgverzekeraar welk medicijn

• Voorkeursmedicijn verschilt per zorgverzekeraar

• Soms bepaalt apotheker welk medicijn u meekrijgt

• Lees de polisvoorwaarden! (website verzekering)

• Preferentiebeleid zorgverzekeraars

REKENING VAN DE APOTHEEKREGELS OVERHEID

Nieuwe medicatie (voorbeeld) Herhaalmedicatie (voorbeeld)

Medicijn € 3,00

Terhandstellingskosten met

begeleidingsgesprek € 12,00

______________________________

Totaal € 15,00

Medicijn € 3,00

Terhandstellingskosten € 6,00

_______________________________

Totaal € 9,00

Eigen risico (minimaal 385 euro)

• Geneesmiddelen gaan eerst uit het eigen risico• Huisartskosten gaan niet van het eigen risico• Labaanvragen gaan wel van het eigen risico

KEUZE VERZEKERING

• Restitutiepolis vs. Naturapolis

• Vrije keuze ziekenhuis, apotheek?

• Aanvullende verzekering vaak zonde van het geld

VERSPILLING

• 1e keer voor 15-30 dagen, daarna maximaal 3 maanden

• Als het onzeker is of iets door gebruikt zal worden, vraag een beperkte voorraad

VEILIG MEDICIJNGEBRUIKWAT KUNT U ZELF DOEN?

• Geef apotheker toestemming om uw medicatiegegevens te delen

• Uitleg apotheek niet duidelijk? Geef dat aan

• Gebruik medicijnen volgens de instructies

• Stop nooit zomaar met medicijnen

• Naar het ziekenhuis? Haal medicatie-overzicht op bij uw apotheek

• Wijzigingen in uw medicijngebruik? Laat het uw apotheker weten!

REKENING VAN DE APOTHEEKREGELS OVERHEID

Nieuwe medicatie (voorbeeld) Herhaalmedicatie (voorbeeld)

Medicijn € 3,00

Terhandstellingskosten met

begeleidingsgesprek € 12,00

______________________________

Totaal € 15,00

Medicijn € 3,00

Terhandstellingskosten € 6,00

_______________________________

Totaal € 9,00

Eigen risico (minimaal 385 euro)

• Geneesmiddelen gaan eerst uit het eigen risico• Huisartskosten gaan niet van het eigen risico• Labaanvragen gaan wel van het eigen risico

INTERACTIEF (STELLINGEN)

De huisarts weet wel wat goed voor me is, en de apotheker is eigenlijk overbodig.

INTERACTIEF (STELLINGEN)

Merkmedicijnen zijn beter dan merkloze geneesmiddelen

INTERACTIEF (STELLINGEN)

De farmaceutische industrie mag geld verdienen aan medicijnen

INTERACTIEF (STELLINGEN)

Ik deel mijn medicatiegegevens liever niet elektronisch

DANK VOOR UW AANDACHT!HEEFT U NOG VRAGEN?