WELKOM ANN VERMORGEN - ACV

INLEIDING FILIP DE RYNCK - UGENT

Filip De Rynck – Universiteit Gent

DE SLINGER TUSSEN

OVERHEID EN

KAPITALISME

De Geest van Elinor

9

9

Staat

MarktGemeenschappen

‘Civil Society’

Persoon

Publiek

Privaat

Verenigingen

Nonprofit sector

Belangenverdediging

Belangenverdediging

17

• Fiets van Troje (leefstraten)

• Crowdfunding Trafiek

• De Gedeelde Autovloot Gent

• Energent

• Cohousing Dampoort

• Sportschuur Miliken

• Rawijs (zelfpluktuin)

• Apicula (bijenkweek op

daken)

• Freecycle Gent

(weggeefwinkel)

• Aan de Rand

(ontmoetingsruimte)

• De Stadstuin

• Buurtjogging

• Tijdelijke invulling De Site

• Bakfietsdelen

• Buurtmoestuin Toreke

• De Boerse Poort

• Tondeleer

Transitie – initiatieven in Gent

19

19

20

• Veel voorbeelden van ‘oude’ vormen van ‘commons’,

ondertussen sterk geïnstitutionaliseerd: vakorganisaties,

mutualiteiten, sociale huisvesting, gezondheidszorg,...

• Sterk middenveld: kenmerk van verzuild en neo –

corporatistisch Vlaanderen/België

• Belangrijk verschil met discussies / praktijken in andere

landen

Oud, Nieuw of Vernieuwend?

21

1. De context verandert, bij de overheid:

• Druk van Nieuw Publiek Management en besparingen

• Druk van professionalisering: ambities, zelf doen

2. De context verandert, in het middenveld:

• Het verstaatste middenveld, effect van professionalisering en vermarkting

• Crisis van de representatie

3. De context verandert, de burger verandert (individualisering, informalisering en informatisering, hoog opgeleid, diverser)

Oud, Nieuw of Vernieuwend?

Oud, Nieuw of Vernieuwend?

• Burgerinitiatieven nu:

• meer lokaal, andere inhouden

• meer autonoom

• andere organisatie- en communicatievormen

• meer netwerking (tussen middenveldorganisaties)

• andere relatie tot politiek systeem

• Niet oud versus nieuw, eerder vernieuwend

• Context verandert, de ideologische context wijzigt

22

The food of

feeling is

action

27

• Van kiezer, klant en inspreker in de representatieve

democratie...

• ... naar autonome coproducent in participatieve democratie

• co – van alles

• meer diversiteit, jonger, vrouwelijker

• maar ook selectief: middenklasse

De doe – democratie: voorbij de inspraak

28

• Enthousiasme:

• hoe actiever burgers zijn, hoe vitaler de democratie

• nieuwe vormen van democratie in ontwikkeling

• Sarcasme:

• burgerinitiatieven in tijden van besparingen

• afbouw van de publieke sector en van collectieve

vormen van solidariteit

• gebruik in het kader van een ideologische agenda

Hinkend op twee benen

2010

David Cameron launches Tories' 'big society' plan

David Cameron: "I think we're onto a really big idea, a really exciting future

for our country”

How should you contribute to society?

Going big on the ‘big society’ idea

'Big society' proposals outlined

David Cameron has launched his "big society" drive to empower

communities, describing it as his "great passion".

In a speech in Liverpool, the prime minister said groups should be able

to run post offices, libraries, transport services and shape housing

projects.

Also announcing plans to use dormant bank accounts to fund projects, Mr

Cameron said the concept would be a "big advance for people power“.

32

Overheid geeft deel van haar zorgtaak terug aan burgers en kerken

‘Terugkeer naar samenleving zoals God die bedoelde’

29 september 2014 | Ingmar Vriesema,© NRC Handelsblad

In de ‘participatiesamenleving’ kan de burger minder hulp verwachten

van de overheid. De kerken hervatten gretig hun verwaarloosde rol

van barmhartige samaritaan.

35

Van ‘doe’ – democratie naar ‘doei’ – democratie?

• Het ideologische debat: je maakt het als bestuurder mee

• Terugtrekkende overheid (besparingen, retoriek van de

eigen verantwoordelijkheid in de ‘participatie -

maatschappij)

• Afbouw van collectieve solidariteit via de overheid ten

voordele van autonome solidariteit op microniveau (vooral

inzake zorg en sociale zekerheid)

36

36Van der Steen, 2013: 7

Politici

Ambtenaren

Veldwerkers

Systeemwereld

Overheid

Tussenruimte Leefwereld

Burgerinitiatieven

39

Verschillen tussen burgerinitiatieven

• Zorg in de particuliere sfeer

• versus open initiatieven in de publieke ruimte, cultuur, recreatie, duurzaamheid,...

• Initiatieven op privaat domein; initiatieven op de brug met de markt (bvb coöperatieven)

• versus initiatieven op het publieke domein en op de brug met de overheid

• Kortlopend / eenmalig

• versus langlopend / structureel

• Bottom – up

• versus door overheidsoptreden gestimuleerd

40

1. Overheid in een faciliterende rol, stimulerend,

eventueel regisserend

2. Overheid als beschermer van het algemeen

belang

3. Overheid als verdediger van gevestigde belangen

Verschillende rollen van de overheid

42

1

De overheid als facilitator

43

• Gedachtenexperiment: volle overheid versus kaderoverheid

• Impact van (centrale en lokale) regelgeving

• Impact van inhoudelijke ambities

• Meer maatschappelijk effect door

• Minder te regelen

• Als overheid minder zelf te doen?

44

2

De overheid als beschermer

van zwakke belangen,

de belangen van de zwakken en

van het algemeen belang

46

3

De overheid als verdediger van gevestigde

belangen en gestolde praktijken

Burgerinitiatieven:

nieuwe belangen, tegen gevestigde

belangen

innovatief, tegen gestold beleid en tegen

heersende beleidstheorie

Politici

Ambtenaren

Veldwerkers

Systeemwereld

Overheid

Tussenruimte Leefwereld

Burgerinitiatieven

51

• Doorwaardbare zone, op alle niveaus:

• netwerken tussen politieke leiders, ambtenaren,

middenveld, non – profit professionelen, ‘every day

makers’ – burgers, soms bedrijfsleven

• Varianten in de verhoudingen:

• soms zeer autonoom burgerinitiatief

• soms initiatief als gevolg van overheidsactie

• vaak netwerken met actieve betrokkenheid van

ambtenaren, non – profit professionelen

• soms vooral initiatief van het bestuur

De Tussenruimte

52

• In de tussenruimte komt vernieuwing tot stand

• Rol van ‘boundary spanners’ is cruciaal:

• politici op de eerste plaats: tussen burgers en het

overheidssysteem

• rol van ambtenaren: veldwerkers en middenmanagers

• rol van actieve burgers

Tussenruimte: ruimte voor innovatie

53

Druk op de tussenruimte

• Impact van lineaire besparingen

• Impact van uniforme managementsystemen

• denken van binnen naar buiten: de gereedschapskist

• meten = weten: fobie en illusie

• Drang tot scoren van en druk op politici

• Gelijkheidsillusie bij de bureaucratie en bij burgers

• De angst voor het onvoorziene: uit angst dat er iets zou

gebeuren, gebeurt er niets

• Voorwaarden stellen vanuit bestuursperspectief

54

• Pleidooi voor intelligente verbindingen tussen overheid en burgerinitiatieven

• Door vormgeving van de tussenruimte:

• publiek – private samenwerking

• hybride organisatievormen

• juridische vernieuwing

• Door aangepaste instrumenten:

• innovatieve vormen van ondersteuning

• innovatieve mensen voor ondersteuning

• innovatieve organisatievormen

De Tussenruimte Cultiveren

De Geest van Elinor

INLEIDING FILIP DE RYNCK - UGENT

WIJ BEGINNEN ALVAST - OVERWEGINGENMICHEL DE BRUYNE - BEWEGING.NETPIETER DEFORCHE - ACV

Uitdagingen voor het middenveld

Michel Debruyne

Beweging vzw

Inhoud

• Een evaluatie van de gecoro

• De gecoro ter discussie

• Mogelijke antwoorden en vragen

Adviesraden ondervraagd

• Gecoro als participatie-kamer?

• Gecoro als kwaliteitskamer?

• Gecoro als tweede kamer?

• Gecoro als arbitragekamer?

Participatie-kamer?

• Wie vertegenwoordigt wie?

– Eenzijdige samenstelling (mannelijk, hoogopgeleid en

+50)

– Middenveld goed vertegenwoordigd

• Stem van de achterban?

– Deskundigen zijn gestuurd

• Ambtelijke aansturing

• Politieke aansturing

• Belangenvermenging

Gecoro als kwaliteitskamer?

• Kwaliteit als groot goed?

– Expertise van de aangestuurde experten?

– Expertise van het middenveld?

– Aansturing van de debatten?

• Sterke aansturing door ambtenaren

• Gepolitiseerde debatten

– Complexiteit van de ruimtelijke ordening?

– Verhouding gecoro met andere kwaliteitskamers?

– Vrijblijvendheid van de adviezen?

Gecoro als tweede kamer?

• Gecoro als instrument voor democratische controle

van het ruimtelijk beleid: taak wordt niet opgenomen

– Politieke aansturing

– Problemen met openbaarheid van documenten

– Problemen met interne besluitvormingsprocedures

– Geen of weinig openbaarheid naar lokale samenleving

vanuit gecoro

Gecoro als arbitragekamer?

• Juridisering van de bezwaren

• Administratieve aansturing

• Politieke aansturing

Gecoro ter discussie

CBS

EXPERTENAMBTENARIJ

GECORO

LOKALE

SAMENLEVING MIDDENVELD

Gecoro ter discussie

Ge

co

ro

Middenveld en lokale samenleving

• VERHOUDING MIDDENVELD EN LOKALE

SAMENLEVING OP SPANNING?

?

?

middenveld

Gecoro

burgers

Zijn er antwoorden?

• Rol van het middenveld

• Rol van de gecoro

• Instrument gecoro

Rol van het middenveld:

verhouding lokale samenleving versus

middenveld

Hoe verhouden we ons ten opzichte van het

brede, nieuwe, soms kortstondig

middenveld? Waarom zijn er bij grote

projecten zo vaak actiegroepen?

Rol van de gecoro:

Democratische controle

Moet de gecoro de verantwoordelijkheid

opnemen voor de participatie naar burger en

middenveld? Kunnen bezorgde burgers hun

bekommernissen niet kwijt via de GECORO?

Het instrument gecoro:

Afstand tussen gecoro en gemeente

vergroten

Moet de gecoro meer autonoom worden ten

opzichte van College, ambtenarij en

onmiddellijke belangen?

DISCUSSIE.

PAUZE.

LANDSCHAP DE LIEREMAN JAN VAN DEN BERGHE - NATUURPUNT SPK

3-3-2015 75

ACV-BN Studiedag

28 februari 2015

Samen de ruimte maken in

“Landschap de Liereman en omgeving”

participatie

De Case Landschap De Liereman

Achtergrond Landschap De Liereman

Van oorlog tot raamakkoord

Maar nog onvoldoende: en dan?

Lessen over participatie en ruimte

3-3-2015 76

Situering – Landschap de Liereman en omgeving

3-3-2015 77

Turnhout

Oud-Turnhout

Arendonk

E34

Kanaal Dessel - SchotenRavels

3-3-2015 78

80

81

82

83

Gewestplan

3-3-2015 84

3-3-2015 85

Een oude conflictzone over

Zand

Grenzen

Lasagna

200686

Hoe vooruit raken?

Lokaal – nationaal

Middenveld, maar grotendeels lokaal niveau

De centrale rol van het gemeentebestuur

Heel concrete afspraken van vertrouwen:

Stopzetten van rechtzaken

Afspraken over waar wel en niet aankopen

Grenzen vastleggen

3-3-2015 87

3-3-2015 88

AGNAS: Afbakening Gebieden Agrarische en Natuurlijke Structuur

Situering Landschap De Liereman en omgeving

Vlaamse Regering beslist in 2008 ikv afbakening buitengebied (AGNAS)

Tegelijkertijd besliste de Vlaamse Regering in 2008 tot…

De opmaak van een “Raamakkoord“ inzake flankerend landbouwbeleid en

natuurontwikkeling

Voor de actiegebieden 56 en 57

Op te maken met betrokken partijen in het gebied

3-3-2015 89

Ondertekening raamakkoord

3-3-2015 90

Wat is het raamakkoord

Principe akkoord:

Uitvoering van beslissing Vlaamse regering 2008

Afspraken over een samenwerkingscultuur

communiceren op maat

…

Een aantal acties

Opstart van een aantal studies

…

Principe van gelijktijdigheid !

3-3-2015 91

3-3-2015 92

De VLM aan het werk

De Zwarte Specht komt

aangevlogen

3-3-2015 93

3-3-2015 94

Proces eigenaars

Proces eigenaars

Regionaal - organisatieniveau

Samenwerkingsovereenkomst Landelijk Vlaanderen & VLM

Liereman als case

Eigenaars positief & constructief betrekken & inschakelen bij uitvoering

Leren en delen van kennis

Lokaal – gebiedsniveau

Overleg: Feitelijke vereniging De Zwarte specht

Infoavond en -markt: grote groep eigenaars

Studie eigenaars

3-3-2015 95

Proces eigenaars

Feitelijke vereniging De Zwarte specht

Parallel aan en met dezelfde info als overleggroep (4x/j)

Sinds najaar 2011 (ondertekening Raamakkoord):

13 avondvergaderingen (waarvan 3 met jachtsector/Landelijk

Vlaanderen)

Elkaar leren kennen

Wederzijds elkaars taal leren spreken

Groeitraject naar volwaardige deelname aan overleggroep

1 terreinbezoek in Turnhouts Vennengebied (april 2013)

Initiatief van ANB & VLM

Voor álle leden van De Zwarte Specht

Voorbeeld uitgevoerde natuurinrichting in Noorderkempen + getuigenis

3-3-2015 96

Proces eigenaars

Feitelijke vereniging De Zwarte specht

Voorbereiding deelname overleggroep (voorjaar 2014)

Voortraject

Voorbereiding ism kernpartners RA

Conclusie

Eigenaars krijgen weldra instrumenten om bij te dragen aan IHD

Jacht werd gevraagd om voorstel te doen over hun concrete bijdrage

Daad bij woord

September 2014: overleggroep met aanwezigheid eigenaars

Landelijk Vlaanderen

De Zwarte Specht

2 parallelle sporen worden 1 spoor.

3-3-2015 97

Proces eigenaars

Feitelijke vereniging De Zwarte specht

Deelname overleggroep (vanaf sept 2014)

Is en blijft een groeitraject voor alle partijen

Eigenaars uiten bezorgdheden/bezwaren

Toegankelijkheid

Verwerving

Samenstelling fora natuurinrichting

Bijkomend nood aan 2 extra (bilaterale) vergaderingen.

3-3-2015 98

Proces eigenaars

Infoavond en –markt

Voor wie?

Jagers (15-tal)

eigenaars (800-tal)

landbouwers (100-tal)

Wanneer?

Na ondertekening Raamakkoord (okt 2011)

Na afwerking van studies (juni 2012)

Aanpak?

Plenair gedeelte

Overdracht info

Infomarkt

gerichte vragen stellen

Op maat beantwoorden

3-3-2015 99

Proces eigenaars

Infomarkt: bemanning stand

oktober 2011: Agentschap voor Natuur en Bos

Afdeling Ruimtelijke Planning

Onroerend Erfgoed Antwerpen

Vlaamse Landmaatschappij

Eerste kenbaarheid groep eigenaars

Jan‘12: feitelijke vereniging “De Zwarte Specht”

juni 2012:

Dezelfde overheden van oktober 2011 +

De Bosgroep

De Zwarte Specht

3-3-2015 100

Proces eigenaars

Studie eigenaars: Februari 2014

Eigenaars in of in de buurt van

Liereman

Opzet gespiegeld aan landbouwstudie

Internetbevraging

3 workshops (kleine groepjes – begeleiding extern bureau)

3 zitdagen (individueel - privé)

Filosofie:

Weten is rekening mee kunnen houden

Weten is daarom nog niet uitvoering geven aan alle individuele

punten

VLM wil bril van eigenaars kunnen opzetten

3-3-2015 101

Proces eigenaars

Studie eigenaars: Februari 2014

Grote groep eigenaars

Elkaar beter leren kennen

Bevragen op landschapsniveau (geen individuele percelen!)

Kansen & uitdagingen

Toekomst van het gebied

Info die bij kan dragen aan een geïntegreerde visie voor het

gebied.

3-3-2015 102

103

Bevindingen workshops eigenaars 2014feiten en cijfers – in beeld

3-3-2015 104

Bevindingen workshops eigenaars 2014feiten en cijfers – in beeld

Enkele overwegingen

Participatie, OK, UITERAARD!

Maar hoe organiseer je dat?

Te vroeg? Te laat?

Info delen: Draagvlak? Misbruik?

- meegroeien

- werken aan vertrouwen

ZEER ARBEIDSINTENSIEF!

SPELREGELS / ERECODE / wederzijds RESPECT

3-3-2015 105

Enkele overwegingen

Participatie, OK, UITERAARD!

Maar hoe organiseer je dat?

Efficiënt?

Effectief?

Effectief op een efficiënte manier?

Proces/procedures/ …. WIL OM TE SLAGEN!

3-3-2015 106

Participatie en ruimte:lessen uit Oud - Turnhout

De keuze ‘middenveld’ – ‘burgerinitiatief’ is een valse

keuze.

Lokaal en zeer hoog heeft gewerkt

De zorg om de consequentie is soms terecht, soms ook niet.

Ook lokaal middenveld heeft het moeilijk met

‘burgerinitiatief’.

Een dankwoord aan de VLM.

3-3-2015 107

Participatie en ruimte:lessen uit Oud - Turnhout

Van open conflict naar succesvolle samenspraak met

realisaties op het terrein:

Het kan.

3-3-2015 108

Bedankt!

3-3-2015 109

LANDSCHAP DE LIEREMAN JAN VAN DEN BERGHE - NATUURPUNT SPK

RINGLAND PETER VERMEULEN - STRAMIEN

112

Het dak op de Antwerpse Ring

19401940: Duits plan voor Antwerpen

1957: APA Antwerpen

5

1958 - 1969

117117

1995: Grote Ring Antwerpen … terug geschrapt

118

1995: Staten-Generaal mobiliteit

12

119

2005: oprichting Straten-Generaal

2010: voorstel Meccano-tracé

12

120120

Madrid

121121

Madrid

122122

2008: Ademloos

123123

2009: Het referendum

124

2010: Masterplan 2020 / Meccano +

12

125125

2012: Overkappingsonderzoek Stad Antwerpen

126126

Stramien 2012: Uit de ban van de Ring

127127

Stramien 2012: Uit de ban van de Ring

128128

Stramien 2012: Uit de ban van de Ring

Filmpje Bierkaartje

129129

Het concept

129

130130

Uit de ban van de RingStramien 2012: Uit de ban van de Ring

131131

Uit de ban van de RingStramien 2012: Uit de ban van de Ring

132132

Stramien 2012: Uit de ban van de Ring

133133

Ringland: 3 voordelen

134134

Betere mobiliteit

135135

136136

137137

138138

139

Stedelijk verkeer

op -en afritten

139

140

Gezond fietsnetwerk

140

141141

Gezondere omgeving

142142

Fijnstof

143143

Geluid

144144

Ecologie

145145

146146

Water

147147

148148

149149

9 locaties in de ban van de Ring

150150

9 toplocaties

151151

152152

153153

2014: Valentijnsakkoord

154154

Valentijns-akkoord: definitief concept?

23

155155

Online campagne

156156

Het tiende district van Antwerpen

157157

Colloquium De Singel

158158

Dagelijkse vlagplantactie

159159

Posteractie

160160

10 miles

161161

Café Corsari – zevende dag - columns

162162

Ringland inwoner / Ringland T-shirts -fietsplaatjes

163163

Pers

164164

Stappen om te overkappen

165165

Feest in de Roma

166166

167167

Ringland Wave

168168

169169

Wat nu?

170170

MER A102/R11bis

171171

MER Oosterweel: is BAM verenigbaar met Ringland?

172

Is Ringland haalbaar/betaalbaar?

173

Voorbeeldproject: Maastricht = geïntegreerde aanpak

173

174174

Vlaams Regeerakkoord: overkappingsstudie

175175

Afstemming overheidsstudies

176176

177177

178178

Ringland voert zelf studies uit

179179

Ringland voert zelf studies uit

180180

Top 10

Most trafficed cities in Europe and North America

181181

182182

183183

184184

Waar wachten we op?

Dankzij …

Uit de Top 10 … In de Top 10

RINGLAND PETER VERMEULEN - STRAMIEN

KLAAR VOOR HET WEEKEND. WEL THUIS.