Een kritische blik op de meerwaarde

van sociale media bij risico’s en crisis

Chris Aalberts

Veiligheidsregio Utrechtwww.chrisaalberts.nl

Wie ben ik?

• Onderzoeker en docent politieke communicatie

Boeken• Achter de PVV (in voorbereiding)• Veel gekwetter, weinig wol (2011)• U draait en u bent niet eerlijk (2010)• Altijd ver weg? (2008)• Aantrekkelijke politiek? (2006)

www.chrisaalberts.nlVeiligheidsregio Utrecht

Programma

Sociale media•Bedreiging of kans?•Risicocommunicatie •Crisiscommunicatie

Twee cases:•Moerdijkbrand•Brand in Nieuwegein

www.chrisaalberts.nlVeiligheidsregio Utrecht

Bedreiging?

Trends•Opkomst van sociale media

– Facebook (Hyves)– Twitter

•Mondige burger– Snelheid van informatie-uitwisseling– Protesten van burgers

•Machteloze overheid?– Veel besproken voorbeelden– Burgers trekken zich niets van de overheid aan

www.chrisaalberts.nlVeiligheidsregio Utrecht

www.chrisaalberts.nlVeiligheidsregio Utrecht

Of kans?

• Inzet van sociale media door overheden– Verspreiding van informatie– Directe communicatie met burgers– Burgerparticipatie– Crowdsourcing– Co-creatie van beleid

• Deels reactie op bedreigingen • Actieve adviseurs wijzen op de ‘kansen’

www.chrisaalberts.nlVeiligheidsregio Utrecht

www.chrisaalberts.nlVeiligheidsregio Utrecht

Risico-communicatie

www.chrisaalberts.nlVeiligheidsregio Utrecht

Overheidsinformatie

Massamedia

Burgers

Risico-communicatie

www.chrisaalberts.nlVeiligheidsregio Utrecht

Overheidsinformatie

Massamedia

Burgers

Geconstateerde risico’s

Keuze voor specifieke media

Bewustwordingbij burgers

Hopeloos ouderwets?

• Effect van campagnes is vaak beperkt• Boodschap komt bij veel burgers niet aan• Kosten zijn relatief hoog

Een oplossing?• Sociale media beloven een alternatief• Burgers verspreiden de informatie zelf• Kosten zijn lager• Informatieoverdracht is effectiever

www.chrisaalberts.nlVeiligheidsregio Utrecht

www.chrisaalberts.nlVeiligheidsregio Utrecht

Modern alternatief

Moerdijk

www.chrisaalberts.nlVeiligheidsregio Utrecht

Moerdijk

Rol van plaats•Welke burgers pikken dit potentiële risico op?

Antwoord •Sociale media verspreiden informatie naar allerlei plaatsen•Informatie komt niet per definitie in de buurt aan•Terwijl de informatie juist daar nodig is

www.chrisaalberts.nlVeiligheidsregio Utrecht

Moerdijk

Rol van interesse•Welke burgers pikken dit potentiële risico op?

Antwoord•Burgers die dit interessant vinden•Professionals op gebied van veiligheid•Burgers die bang zijn voor rampen•Niet per se mensen uit Moerdijk

www.chrisaalberts.nlVeiligheidsregio Utrecht

Crisiscommunicatie

www.chrisaalberts.nlVeiligheidsregio Utrecht

Urgente situatie

Journalistieke media

Burgers

Overheidsinformatie

Hopeloos ouderwets?

• Informatie komt niet snel genoeg bij burgers• Journalisten geven eigen draai aan het nieuws• Informatie van overheid zelf is relatief

onbelangrijk

Een oplossing?• Overheid kan informatie in netwerken

verspreiden• Burgers verspreiden dit verder• Informatieoverdracht is effectiever en sneller

www.chrisaalberts.nlVeiligheidsregio Utrecht

Modern alternatief

www.chrisaalberts.nlVeiligheidsregio Utrecht

Journalistieke media

Burgers

Overheidsinformatie

Urgente situatie

Sociale mediaSociale media

Nieuwegein

www.chrisaalberts.nlVeiligheidsregio Utrecht

Nieuwegein

Gewenste doelgroep•Welke burgers moeten deze crisis oppikken?

Antwoord•Burgers uit de directe omgeving•Alle informatiebronnen zijn relevant: directe observatie, persoonlijke netwerken, nieuwsmedia•Zoeken naar betrouwbare informatie•Sociale media staan niet op de voorgrond

www.chrisaalberts.nlVeiligheidsregio Utrecht

Nieuwegein

Andere burgers•Informeren zich soms via sociale media•Betrouwbaarheid is minder belangrijk vanwege gebrek aan urgentie

Professionals•Informeren zich soms via sociale media •Professionele interesse en netwerken waarbinnen expertise aanwezig is = meerwaarde

www.chrisaalberts.nlVeiligheidsregio Utrecht

www.chrisaalberts.nlVeiligheidsregio Utrecht

Wat gebeurt er als je dit allemaal aan burgers overlaat?

• Burgers spreken onderling over risico’s en crisis• Burgers bepalen zelf wat belangrijk is• Informatie wordt gestuurd door burgerinteresse

Overheid• Overeenkomst met ‘echte’ risico’s en crisis is

onhelder• Overheden kunnen suggesties doen• Geen garantie dat iemand luistert

www.chrisaalberts.nlVeiligheidsregio Utrecht

Wie bepaalt de risico’s en hun ernst?

• Burgers sturen informatie aan elkaar door• Burgers doen dit op basis van interesse en als

manier van persoonlijke profilering• Risico-informatie is minder belangrijk• Crisis wordt overdreven, onderschat of

genegeerd

Overheid• Informatieverspreiding is onhelder en onzeker• Geen garantie dat de doelgroep wordt bereikt

www.chrisaalberts.nlVeiligheidsregio Utrecht

Hoe wordt informatie verspreid?

• Burgers bepalen zelf onderwerpen en overdracht van informatie

• Risico’s zijn vaak geen populair thema• Crisis is dat wel, maar de vraag is of dat beter is• Discrepantie tussen echte risico’s en percepties

Overheid• Voorlichtende rol uit handen gegeven• Traditionele media blijven nodig

www.chrisaalberts.nlVeiligheidsregio Utrecht

Wat is de vermoede- lijke uitkomst?

Conclusie

• Burgers volgen hun interesses, wat als risico en crisis daar niet onder vallen?

• Sociale media zijn niet plaatsgebonden, risico en crisis zijn dat wel. Wat nu?

• Sociale media zijn belangrijk voor professionals en voor publieken met een algemene interesse

• Risico’s komen niet bij de gewenste doelgroep • Crisisinformatie gaat via andere kanalen• Wel interessant voor professionals

www.chrisaalberts.nlVeiligheidsregio Utrecht

Discussie

• Wat zijn uw ervaringen met sociale media?

• Welke toepassingen hebben meerwaarde?

• Hoe kunnen negatieve kanten van sociale media worden tegengegaan?

www.chrisaalberts.nlVeiligheidsregio Utrecht