Verhalenovercyberpesten:Sharingiscaring?

Prof.Dr.HeidiVandeboschOnderzoeksgroepMIOS-UniversiteitAntwerpen

E-mail:heidi.vandebosch@uantwerpen.be

Wetenschappelijkonderzoeknaarcyberpesten

•  Vaakgestandaardiseerdevragenlijsten•  Betrokkenheidalsdader/slachtoffer/omstaander•  Gedefinieerddooronderzoekerals“pestenviainternetofgsm”-criteria

Juistoffout?Cyberpestenkomtmeervoordantradi2oneelpesten:hoogICT-gebruikbij

jongeren,«triggerende»eigenschappen(vb.anonimiteit,gemedieerdkarakter)

FOUT:nocheen«epidemie»,nocheen«rariteit».Tradi2oneelpestenkomtnogsteedsmeervoor.

Juistoffout?

Cyberpestenkomtmeervoorbijleerlingenuithetmiddelbaardanbijleerlingenuitdelagereschool:middelbarescholierengebruikenvakerICTvoorsocialedoeleinden

Juist(maaraanhetveranderen?)

10,5 15,2 13,7

10,9 9,4 8,7

46

38,5 32,4

26,3

19,7 20,7

0 5

10 15 20 25 30 35 40 45 50

5 6 1 2 3 4

5,7 7,9 9 12 11,7 12,3

29,5 29,2

17,6

27,9

18,7 21,7

0 5

10 15 20 25 30 35

5 6 1 2 3 4

Slachtoffer(laatste6maanden) Dader(laatste6maanden)

Juistoffout?

Cyberpestkoppenverschillenvantradi2onelepestkoppen:ICTgee[machtaanmeisjesenaanslachtoffersvantradi\oneelpesten(«revengeofthenerds»),slachtofferskunnengepestwordendoormensendiezeinhetechtelevennietkennen

(grotendeels)FOUT,cyberpestenisvaakeenverlengstukvantradi2oneelpesten

Tradi\oneelpestenineennetwerkopschool

Cyberpestenineennetwerkopschool

Juistoffout?•  CyberpestenheeFeensterkerenega2eveimpactopslachtoffersdan

tradi2oneelpesten:nooitennergensveilig(24/7),groot(wereldwijd)publiek,sterkergevoelvanmachteloosheid(anoniemedader,nega\eveberichtennietkunnenverwijderen)

Juist

Wetenschappelijkonderzoeknaarcyberpesten

•  Ooknoodaan“kwalita\ef”onderzoek(“verklaren”enbasisvoorinterven\es)

•  Groterecontextzieni.p.v.geïsoleerdefeiten

•  Watisdeinterpreta\evanjongeren–slachtoffers/daders/omstaanders?

Verhalenverzamelen…•  Via“photovoice”-methodebijjongeren•  Jongerenwordenbetrokkeninonderzoeksproces–“leuke”manieromte

communiceren(waarmeezezelfookergvertrouwdzijn)•  GSMalsonderzoeksinstrument–registra\evangebeurtenissenterwijlze

plaatsvinden•  Foto’salsconcretebasisvoorlatereinterviews•  Ethischeissues(toela\ngen!)•  Jongerenuitdrieklassen/scholen•  Foto’svanonlineenofflineinterac\esmetlee[ijdsgenoten

Voorbeeld:hetverhaalvanH.•  Jongen–13jaaroud–schoolresultatenzijnnietal\jdgoed(moetdreigtomGSM

aftenemen)–houdtnietvanschoolenleerkrachten–vaderhee[netbaanverloren-Moslim

•  CommuniceertmeestalmetaantalanderejongensineenWhatsappgroep(vriendengebruikenFBniet)

–  Emoji-bajles–“voordefun”–  Elkaar“trollen”(foto’smanipuleren)–“voordefun”–  Elkaarvertellenomzelfmoordteplegen–“voordefun”–  Groep-chatover“howtobeaniggah”–  Elkaarbeledigenineengameis“normaal”–  Irriterendegebeurtenis:iemanddieconstantdegroepverlaat

Verhalenverzamelen…•  Viaeengroepsopdracht(Bowleretal.,2014)

Verhalenverzamelen…•  Hetinternetalsbronvanpersoonlijkeverhalen(naturalis\cdata)

Verhaleninfunc\evanpreven\e/detec\e/interven\ebijcyberpesten

Verzamelingenanalysevanon-

enof2lineverhalen

("narratives")overcyberpesten

Preventiedoorhetgebruikvanpersoonlijkrelevante,

realistischeen"meeslepende"narratievegezondheidscommunicatie

(Automatische)detectievan"echte"gevallenvan

cyberpestenWegnemenofreduceren

vanimpactvancyberpestendoorhetaanreikenvan

emotionelesteunenadviesaanslachtoffersopbasisvangetuigenissen(op

maat)

Vandebosch,H.;Adam,P.;Albury,K.;Bas\aensens,S.;deWit,J.;Donald-Hemelryck,S.VanRoyen,K.&Vermeulen,J.(2015)“Engagingadolescentsinnarra\veresearchandinterven\onsoncyberbullying”pp.229-246inLinn,R.A.(Ed.)Produsingtheoryinadigitalworld:theintersec\onofaudiencesandproduc\onincontemporarytheory-NewYork,N.Y.,PeterLangPublishingInc.,2015,p.229-246

Verhalenalspreven\e

•  Mensenlerenenwordenovertuigddoorverhalen:•  Gereduceerdenegatievecognitieverespons•  Realismevandeervaring•  Sterkeaffectievereactie•  Identificatiemetpersonages(modelling-theorieën:positieve/

negatieve/”transitie”-modellen)

Verhalenalspreven\e

•  Verhalenalsgezondheidsstrategie–cfr.Entertainment-Educa\on(EE)

Het proces van het bewust ontwerpen en implementeren van een gemedieerde vorm van communicatie met het potentieel om mensen te entertainen en te informeren (educate), met het doel om verschillende fasen van prosociale gedragsverandering te bevorderen en te vergemakkelijken.

•  Vooralvoor“moeilijk”bereikbaredoelgroepen

Voorbeelden:NederlandswerkvanProf.Mar\neBouman

Verhalenrondcyberpestendiejongerenkunnenbeïnvloeden?

Films+TV-series Interac\eveverhalen Seriousgame

Verhalenrondcyberpestendiejongerenkunnenbeïnvloeden?

Opgelet!

Verhalenrondcyberpestendieouderskunnenbeïnvloeden?

•  Wetenschappelijkeliteratuurrond(determinantenvan)gedragoudersbijcyberpesten

•  Verzamelingvanverhalenvanouders:–  Persoonlijkeinterviews–  Getuigenissenviae-mail–  Verhalenvanoudersindemedia

•  Analyse:typische“incidenten”,voorgeschiedenis(kind/ouders/mediëringss\jl),gebeurteniszelf(emo\es/reac\esvanverschillendepar\jen),afloop

Verhalenrondcyberpestendieouderskunnenbeïnvloeden?

•  Crea\evan“prototypische”verhalen:

–  Realis\sch(“typische”gedragingen,engevoelens,meningen,...dieeraantengrondslagliggen)

–  Geformuleerdalsgetuigenis(ineerstepersoon)–  Veranderingsverhalenwerkenbest(van“onjuiste”gedragnaar“juiste”

gedrag)•  Bv.oudervanslachtofferreageertheelemo\oneel,enneemtwraakopdader

–  Onjuistegedrag“bestra[”–juistegedrag“beloond”

•  Aangevuldmetadviesvanverschillendeexperts

65%

14%

12%

9%

Soorten“opvoeders”

Referrers:73%leerkrachten,minderervaring(13jaar),gevenraadenverwijzendoor,mindergesprekkenmetleerlingen

Disengagededucators:negerenincidentenvaker,76%leerkrachten(waarvan63%man),71%groterescholen,vakerinsecundaironderwijs,voelenzichminderverantwoordelijk

Concernededucators:ouder,minderleerkrachten,voelingzichzelfzekerinomgaanmetcyberpesten,sprekenmetleerlingenenouders

Useallmeans:hel[vanhenisjongerdan36,zoweldisciplinerenalsondersteunen,56%kleinerescholen

Verhalenrondcyberpestendieleerkrachtenkunnenbeïnvloeden?

DeSmetetal.(2015).Secondaryschooleducators’percep\onsandprac\cesinhandlingcyberbullyingamongadolescents:aclusteranalysis.Computers&Educa\on,88,192-201

Verhalenrondcyberpestendieleerkrachtenkunnenbeïnvloeden?

Verhalenverschaffenindicatorenvoorautoma\schedetec\evan“echte”

cyberpesterijen•  Boodschapalleenvolstaatnietomtebepalenofiets“cyberpesterij”is

•  Om“betekenis”tekunnenafleiden,nodigom“context”tekennen(wiezegtdit,tegenwie,watgingeraanvooraf,watvolgterop,hoereagerenanderen?)

Verhalenverschaffenindicatorenvoorautoma\schedetec\evan“echte”

cyberpesterijen•  Echteverhalenovercyberpestenmakenhetmogelijkomtypische“patronen”teonderscheiden

•  Computerskunnengetraindwordenomdie“typische”patronenteherkennen(automa\schedetec\e–waardoorsnellereac\emogelijkwordt)

Verhalendieimpactvancyberpestenkunnenreduceren

•  Lotgenotenverhalenkunnenhelpen

•  Celebritygetuigenissenkunnenhelpen

Meerwetenoveronderzoeknaarcyberpesten-MIOS-Universiteit

Antwerpen?•  Algemenewebsite:–  hjps://www.uantwerpen.be/nl/onderzoeksgroep/mios/

•  Projecten:–  hjp://healthnar.ruhos\ng.nl:narra\evegezondheidscommunica\e

–  www.friendlyajac.be:game–  www.amicaproject.be:automa\schedetec\e–  www.cyber-shoc.be:rolvanemo\esbijcyberpesten–  hjps://www.uantwerpen.be/nl/projecten/cyberwood/:celebri\es&cyberpesten