Ronde van Vlaanderen 2016

Hoe werk ik als lokale mandataris?

Statuut: over het bos en de bomen

#VVSGronde

VVSG -VVSG -

Overzicht

1. Inleiding

2. Spelregels

3. Bezoldiging en vergoedingen

4. Cumulatie van inkomsten en mandaten

5. Sociaal statuut

6. Politiek verlof

7. Pensioen (en andere inkomsten)

8. Mandatenlijsten en vermogensaangiften

9. Eretitels

10.Ambtskledij

11.Tucht

12.Aansprakelijkheid en verzekering

2 -

VVSG -VVSG -3 -

VVSG -VVSG -4 -

VVSG -VVSG -5 -

VVSG -VVSG -

1. Inleiding

• Lange weg afgelegd…

• …naar goed statuut?

• Bijzaak of noodzaak?

• Vrijwilligers of professionals?

• Mandaat vs. privé/beroep

• Lokaal mandaat vs. andere mandaten

• Raadsleden vs. uitvoerende mandatarissen

• Bevolkingscijfer of … functieweging?

• Niet meer verkozen: wat nu?

• Gelijke behandeling!

6 -

VVSG -VVSG -7 -

VVSG -VVSG -

2. Spelregels

8 -

VVSG -VVSG -

Gemeente

• Gemeentedecreet• Art. 14, 17, 18

(gemeenteraadsleden)

• Art. 48, 61, 69-74bis (burgemeester/schepenen)

• BVR 19 januari 2007 (niet-financiële aspecten)

• BVR 5 juni 2009 (financiële aspecten)

• BVR 5 juni 2009 (tucht)

• Heel wat specifieke regelgeving, vaak vervat in andere (federale of Vlaamse) wetten, decreten, KB’s, besluiten, …,

OCMW

• OCMW-decreet• Art. 24, 27, 28 (OCMW-

raadsleden)

• Art. 55, 67-73/1 (OCMW-voorzitter/-ondervoorzitter)

• BVR 19 januari 2007 (niet-financiële aspecten)

• BVR 5 juni 2009 (financiële aspecten)

• BVR 5 juni 2009 (tucht)

• Heel wat specifieke regelgeving, vaak vervat in andere (federale of Vlaamse) wetten, decreten, KB’s, besluiten, …,

2. Spelregels

9 -

VVSG -VVSG -10 -

VVSG -VVSG -

3. Bezoldiging en vergoedingen

Raadsleden

• Wat presentiegeld? Hoe presentiegeld? Wanneer

presentiegeld? Hoeveel presentiegeld?

• Een appel en een ei?

• Wat kunnen we nog doen voor onze raadsleden en

fracties?

• De (gemeente- of OCMW-)raad bepaalt!

11 -

VVSG -VVSG -

Raadslid

• Presentiegeld (“aanwezig zijn”)

- raadszitting (verplicht)

- (ev.) andere (commissies e.d.)

- even veel O-R als GR

- geen automatische indexering!

• (ev.) Kostenvergoedingen

• Fractietoelagen

• Min. 45,95 – max. 201,02 euro

• Dubbel (?) voor voorzitter GR

• (ev.) Vertrouwenspersoon

Burgemeester, schepenen,

OCMW-voorzitter

• Wedde

• Vakantiegeld

• Eindejaarspremie

• (ev.) Kostenvergoedingen

• (Uittredingsvergoeding)

• Hangt af van bevolkingscijfer

• (ev.) Vertrouwenspersoon

• Géén andere vergoedingen!!!

3. Bezoldiging en vergoedingen

12 -

VVSG -VVSG -

3. Bezoldiging en vergoedingen

Toepassing: afstand van presentiegeld

• Mogelijk om stuk van presentiegeld door te storten of te

laten inhouden

• Voorafgaande schriftelijke toestemming, met aanduiding

begunstigde derde (bestuur zelf?)

• Niet volledige presentiegeld?

• Geen afbreuk aan gerechtelijke

uitspraken en vaste inhoudingen

• Attest van bestuur (einde boekjaar)

• Vgl. met vermindering presentiegeld

13 -

VVSG -VVSG -14 -

VVSG -VVSG -

3. Bezoldiging en vergoedingen

Fiscaliteit voor raadsleden (“baten”)

• Einde jaar: fiche 281.30 van bestuur (vak XVIII) – deel 2

aangifte (aanvragen)

• Géén speciaal forfait

• Wettelijk forfait: afhankelijk van hoogte presentiegeld

!!! Op totale inkomen toegepast (1 x) bij meerdere inkomens

• Werkelijke beroepskosten: indien nog niet terugbetaald door

bestuur + noodzakelijk voor uitoefening mandaat

??? Vraag RSVZ voor aansluiting: bewijs van politiek mandaat

15 -

VVSG -VVSG -

3. Bezoldiging en vergoedingen

16 -

VVSG -VVSG -

3. Bezoldiging en vergoedingen

Uitvoerende mandatarissen

• Grote gemeente? Kleine gemeente? Dubbel of half werk?

• Over burgemeesters, schepenen en OCMW-voorzitters

(die ook schepen zijn)…

• Géén twee vakantiegelden, soms wel dubbele

eindejaarspremie…

• Extra kosten: hoever kan men gaan? (raad bepaalt)

??? maaltijdcheques, hospitalisatieverzekering, eigen dienstvoertuig

• Geen aanvullende vergoedingen e.a. t.l.v. gemeente,

EVA’s, filialen, OCMW (v.v. voor OCMW-voorzitter)

• Afstand van wedde

17 -

VVSG -VVSG -

3. Bezoldiging en vergoedingen

Uitvoerende mandatarissen

• Wedde burgemeester o.b.v. parlementaire

basisvergoeding (%), o.b.v. bevolkingscijfer

• Wedde schepen/OCMW-voorzitter = 60 of 75 %

burgemeesterswedde

• Wedde OCMW-ondervoorzitter = 60 of 75 % wedde

OCMW-voorzitter

• Vervanger: direct bij schorsing/verhindering, anders na 30

opeenvolgende dagen vervanging (met TWK)

• Uittredingsvergoeding: zie verder

18 -

VVSG -VVSG -

3. Bezoldiging en vergoedingen

Fiscaliteit voor uitvoerende mandatarissen

• Einde jaar: fiche 281.10 van bestuur (vak IV)

• Speciaal forfait (cijfers: www.vvsg.be) – gn. kosten bewijzen

!!! Terugbetaalde kosten hier wel van aftrekken

• Wettelijk forfait (bedragen: website): afhankelijk van hoogte

wedde – doorgaans minder voordelig dan speciaal forfait

!!! Op totale inkomen toegepast (1 x) bij meerdere inkomens

• Werkelijke beroepskosten: indien nog niet terugbetaald door

bestuur + noodzakelijk voor uitoefening mandaat

!!! ≠ verkiezingsuitgaven

!!! = afdrachten aan partij (indien verplicht + werkelijke BK)

19 -

VVSG -VVSG -

3. Bezoldiging en vergoedingen

Andere structuren

• Autonome gemeentebedrijven (BVR 5 juni 2009)

• EVA’s in privaatrechtelijke vorm (BVR 5 juni 2009)

• Intergemeentelijke samenwerkingsverbanden (Decreet 6

juli 2001 + BVR 4 juni 2004)

• OCMW-verenigingen (art. 228 OCMW-decreet?)

20 -

VVSG -VVSG -

4. Cumulatie van inkomsten en mandaten

21 -

VVSG -VVSG -

Raadsleden

• Beroepsactiviteit? JA

• Werkloosheidsuitkering? JA…

(idem voor SWBT)

• ZIV-uitkering? JA, als…

• Moederschapsuitkering? NEE

• Onderbrekingsuitkering? JA

• Pensioen? JA, indien in loop

mandaat/grens indien voordien al

toegekend; beperking mogelijk

• Cumulatie mandaten? JA

• Weddevermindering of

compensatie

Burgemeester, schepenen,

OCMW-voorzitter

• Beroepsactiviteit? JA

• Werkloosheidsuitkering? NEE,

verminderd (idem voor SWBT)

• ZIV-uitkering? NEE, tenzij…

• Moederschapsuitkering? NEE

• Pensioen? JA, indien in loop

mandaat/grens indien voordien

al toegekend; beperking mogelijk

• Cumulatie mandaten? MJA, …

• Weddevermindering of

compensatie

4. Cumulatie van inkomsten en mandaten

22 -

Cumulatie

mogelijk?

VVSG -VVSG -

4. Cumulatie van inkomsten en mandaten

Toepassing: presentiegelden en werkloosheidsuitkering

• Aangifte, dan onbeperkte cumulatie

• Enkel presentiegelden GR/O-R

• Niet voor inkomsten die onrechtstreeks voortvloeien uit

mandaat van raadslid (AGB, politieraad, OCMW-

vereniging, IGS, …)

• Idem voor werkloosheid met bedrijfstoeslag (gedeelte

RVA)

23 -

VVSG -VVSG -

4. Cumulatie van inkomsten en mandaten

Toepassing: presentiegeld/wedde en pensioen

• Onbeperkte cumulatie indien pensioen tijdens mandaat

• Anders grenzen bijverdiensten: cf. website RVP

• Evoluties…

24 -

VVSG -VVSG -

4. Cumulatie van inkomsten en mandaten

25 -

VVSG -VVSG -

4. Cumulatie van inkomsten en mandaten

Compensatie inkomensverlies

• “De gemeente/het OCMW vult het presentiegeld/de wedde van (de mandatarissen), die wettelijke of reglementaire bezoldigingen, pensioenen, vergoedingen of toelagen genieten, aan met een bedrag ter compensatie van het inkomensverlies dat de betrokkene lijdt, op voorwaarde dat de mandataris daar zelf om verzoekt. De gemeente/OCMW-secretaris stelt vast of aan de vereiste voorwaarden is voldaan.”

• Grens:

- raadslid/schepen/OCMW-voorzitter : jaarwedde schepen in gemeente met 50.000 inwoners (ca. 50.000 euro bruto)

- burgemeester: wedde burgemeester in gemeente met 50.000 inwoners (ca. 85.000 euro bruto)

26 -

VVSG -VVSG -

4. Cumulatie van inkomsten en mandaten

Compensatie inkomensverlies: val of uitweg?

• Enkel bedoeld voor onvrijwillig inkomensverlies

• Geen tussenkomst gemeente/OCMW-raad meer bij

toekenning

• Raad legt wel procedure vast voor uitvoerende mandataris

(raadsleden: BVR 5 juni 2009)

• Beter cumulatiebeperkingen versoepelen?

• Publieke opinie?

• De magische grens van 50.000 inwoners…

• Fiscaal: “baten” (raadsleden) of “bezoldiging” (uitv. mand.)

27 -

VVSG -VVSG -

4. Cumulatie van mandaten

Cumulatie van mandaten/vergoedingen

• Parlementsleden: slechts één ander bezoldigd uitvoerend mandaat…

• …maar ook weer niet zó strikt

• Maximaal anderhalve maal parlementaire vergoeding (179.922,27 euro)

(2015) – geldt voor elke cumulatie tussen uitvoerend mandaat en

andere mandaten

• Aanmoedigen of afschaffen?

• Lokale wedde verminderen? Andere inkomsten? Berekening?

Kennisgeving? Of beter niet aan beginnen? (cf. art. 70, §4 GD/art. 68, §4 O-D)

• Bv. presentiegelden provincie/gemeente/OCMW-raad, EVA’s, IGS,

SHM, OCMW-verenigingen, …

• Uiteraard geen compensatie mogelijk!

28 -

VVSG -VVSG -

5. Sociaal statuut

29 -

VVSG -VVSG -

Raadsleden

• Niet echt

• Wel vervanging bij

- bevallings-/ouderschapsverlof

- ziekte

- studie

- verblijf in het buitenland

- palliatief verlof

- bijstand/verzorging zwaar ziek

familie- of gezinslid

• Geen RSZ-bijdragen!

• Wimpel RSVZ af!!!

Burgemeester, schepenen,

OCMW-voorzitter

• (ev.) Aanvullend sociaal statuut

• Vervanging

- zie hiernaast

- tijdelijke afwezigheid

- gevolgen voor wedde

• Pensioen (zie verder)

5. Sociaal statuut

30 -

VVSG -VVSG -

5. Sociaal statuut

Aanvullend sociaal statuut (“niet-beschermde mandataris”)

• Geen andere of beperkte beroepsactiviteit geen sociale

bescherming – attest ziekenfonds

• 12,92 % werkgeversbijdragen en 5,57 %

werknemersbijdragen voor RSZPPO

• // socialezekerheidsstelsel werknemers

• Probleem 1: discriminatie t.o.v. collega’s

• Probleem 2: alles of niets

• Probleem 3: ≠ raadsleden (!verlies vervangingsinkomen)

• Einde mandaat? Werkloosheidsvergoeding, voorlopig geen

uittredingsvergoeding

• Willen we eigenlijk wel voltijdse mandatarissen?31 -

VVSG -VVSG -

5. Sociaal statuut

32 -

VVSG -VVSG -

5. Sociaal statuut

Uittredingsvergoeding

• Extra “vangnet”

• Pas vanaf 2019!!!

• Moet nog geconcretiseerd worden

• Nu al enkele principes:

• Eén maand per gepresteerd jaar

• Max. 12 maanden

• Geen ander (uitvoerend) mandaat

• Vervalt indien beroepsinkomen – wel ev. bijpassing verschil

33 -

VVSG -VVSG -34 -

VVSG -VVSG -

6. Politiek verlof

35 -

VVSG -VVSG -

6. Politiek verlof

• Is een recht! Werkgever kan dus niet weigeren. Maar…

• Speciale bescherming bij kennisgeving binnen 6 maanden

vóór verkiezing – tot 6 maanden na mandaat (privé)

• Rijk wordt u er niet van, integendeel

• Verschilt sterk van sector tot sector

• Kan voordelig zijn om job tijdelijk stop te zetten: vangnet,

maar wat na lange afwezigheid?

36 -

VVSG -VVSG -

Privésector

• Raadsleden: halve dag (<

10.000 inwoners) of hele dag (!) (≥ 10.000 inwoners) – “betaald”

MAAR: terugvordering door

WG, gemeente/OCMW vordert

terug tot max. helft

presentiegelden

• U.M.: max. 2 dagen/week of

voltijdse schorsing AO – niet

betaald + slechts 1 legislatuur

Overheid (‘80 %’-regel)

• Raadsleden: twee

dagen/maand dienstvrijstelling

– betaald

+ 2 of 4 dagen per maand

facultatief P.V. – niet betaald

• Schepenen/OCMW-voorzitter:

4 dagen/maand tot halftijds

facultatief P.V.

+ 2 dagen/maand tot voltijds P.V.

van ambtswege – niet betaald

• Burgemeester: een vierde tot

halftijds facultatief P.V.

+ 3 dagen/maand tot voltijds P.V.

van ambtswege – niet betaald

6. Politiek verlof

37 -

Steeds uitbreiding naar

halftijds/voltijds mogelijk

VVSG -VVSG -38 -

VVSG -VVSG -

7. Pensioen

• Enkel voor uitvoerende mandatarissen!

• Verplichte inhouding van 7,5 % op brutowedde

• Vanaf 60, 62, 65 of …?

• Men mag geen uitvoerend mandaat meer hebben

• Geen einde door afzetting

• Pensioen “afgetopt” na ca. 20/36 jaar mandaat

• Perequaties (basispensioenbedrag x (nieuwe

basiswedde/aanvankelijke basiswedde), indexeringen (nu: 160,84

%), maximumgrenzen (nu: 75.406,20 euro bruto/jaar) en

cumulaties…

39 -

VVSG -VVSG -

7. Pensioen

Toepassing: hervorming pensioenleeftijd (1)

• Regel: 65 jaar (voordien 60 indien 12 of 60 maanden mandaat)

• Uitzondering: 62 jaar indien 40 loopbaanjaren of …

• Overgangsregeling:

• Bijkomende uitzonderingen (bv. voor wie aan

leeftijdsvoorwaarde in gegeven jaar voldoet, maar pas volgend

jaar pensioen kan aanvragen)40 -

1 of 5 jaar mandaat

VVSG -VVSG -

7. Pensioen

Toepassing: hervorming pensioenleeftijd (2)

• Vaststelling loopbaanjaren: ook andere stelsels meetellen

(wel niet meer dan 12m. per kalenderjaar)

• Probleem: hoe (correcte) gegevens verzamelen?

• Minimumaantal maanden mandaat blijft (12 vanaf ‘89, 60

voordien)

• Diensten als mandataris: geen verhogingscoëfficiënt +

meegerekend indien verplichte pensioeninhoudingen + 4

maanden voldoende voor stelsel private sector

41 -

VVSG -VVSG -

7. Pensioen

Toepassing: berekening mandatarispensioen

• Oude formule t/m 2011 en voor wie 55 was op 1-1-2012

(20 x 3,75/100 = 75 % = “maximum”)

• Nieuwe formule vanaf 1-1-2012 voor < 55 jaar

(36 x 3,75/180 = 75 %)

• a = basisjaarwedde (ngi) op einde mandaat o.b.v.

bevolkingscijfer op dat moment (ev. klassenverheffing)

• t = aantal volledige maanden mandaat (geen maandfracties,

ev. wel samentellen)

• Verminderde wedde: omgerekend naar lager # maanden

• Perequatie: voor mandaten vóór 2001 o.b.v. loonevolutie

(fed.) graad administratief assistent (nt. aangepast sinds 1-6-2002);

na 2001: bij aanpassing basisbedrag mandatariswedde42 -

a x t/12 x 3,75 %

(a x t x 3,75)/(12 x 180)

VVSG -VVSG -

7. Pensioen en andere inkomsten

Toepassing: cumulatiebeperkingen

• Zie hoger voor cumulatie met beroepsactiviteit

• Ander rustpensioen: sowieso maximumbedrag

• Rustpensioen werknemers/zelfstandigen: eenheid van

loopbaan (mandatarisjaren x 2,25, aftopping op 45 (nu

14.040 VTDE, max. 15 jaren minder Pensioenpunt) –

wordt afgeschaft?

• Rustpensioen overheid: maximumbedrag

• Brugpensioen: niet met aanvullende vergoeding,

werkloosheidsuitkering (RVA) beperkt

• Overlevingspensioen: beperking

• Onderbrekingsuitkering: NEE

• Arbeidsongeschiktheidsuitkering: beperking43 -

VVSG -VVSG -

7. Pensioen en andere inkomsten

Overlevingspensioen

• Voorwaarden mbt huwelijk en minimumduur, recent ook

leeftijdsvoorwaarde

• 60 % van normaal rustpensioen, ev. verhoogd o.b.v.

kinderen ten laste, verminderd bij leeftijdsverschil

Wezenpensioen

• Voorwaarden: 18 jaar, minimumduur

• 60 % van OP, vermeerderd per kind

Verjaringstermijnen

• In principe 5 jaar44 -

VVSG -VVSG -

8. Mandatenlijsten en vermogensaangiften

45 -

VVSG -VVSG -46 -

VVSG -VVSG -

8. Mandatenlijsten en vermogensaangiften

Mandatenlijst

• In principe enkel voor wie uitvoerend mandaat heeft…

• …maar ook andere “toegangswegen”

• Jaarlijks tussen 1-1 en 31-3 schriftelijke aangifte van

mandaten voorgaand jaar

• Alle mandaten, functies, beroepen “met enige macht of

invloed”, incl. begin- en einddatum

• Aangeven “bezoldigd” of “niet bezoldigd” (niét bezoldiging

zelf!)

• Jaarlijkse publicatie in Belgisch Staatsblad

47 -

VVSG -VVSG -

8. Mandatenlijsten en vermogensaangiften

Vermogensaangifte

• Niét meer binnen de maand na aanvaarding of

neerlegging mandaat, maar tussen 1-1 en 31-3 van

volgende jaar (tenzij ongewijzigd)

• Stand vermogen op 31-12 voorgaande jaar

• Mandaat voor 6 jaar ook vóór 1-4 van zesde jaar, etc.

• Alle schuldvorderingen, OG + waardevolle RG

• Gesloten omslag: enkel geopend bij strafrechtelijk

onderzoek

Meer info: institutionele informatieverstrekkers + Rekenhof

(www.rekenhof.be)

kennisgeving aan eigen bestuur? Mandatendatabank?

48 -

VVSG -VVSG -49 -

VVSG -VVSG -

9. Eretitels

50 -

VVSG -VVSG -

Raadsleden

• Leg zelf regels vast!

• Vroeger: 18 jaar en

onberispelijk gedrag

• Nu: kan zelfs al vanaf één jaar

• Moet toch zekere inhoud

hebben

• Voorzitter gemeenteraad: kan

aparte regeling krijgen

Uitvoerende mandatarissen

• BVR 19 januari 2007, Titel X

• Enkel nog voor burgemeesters!

(anderen: // raadsleden)

• In principe zes jaar (of legislatuur)

• Aanvraag door betrokkene, raad

of rechtsopvolgers overleden

mandataris

• Bij provinciale afdeling ABB

• Verklaring op eer

• Niet wanneer men nog uitvoerend

mandaat heeft of personeelslid

van bestuur is

• Toekenning door VR, kan eretitel

intrekken

9. Eretitels

51 -

Onberispelijk gedrag?

VVSG -VVSG -

10. Ambtskledij

52 -

VVSG -VVSG -53 -

VVSG -VVSG -

11. Tucht

• Enkel uitvoerende mandatarissen (niet meer GR-voorzitter)

• Schorsing of afzetting door VR

• Bij “kennelijk wangedrag of grove nalatigheid” (resp. buiten

en binnen mandaat; RvSt: wel tijdens mandaat)

• VR kan gouverneur belasten met tuchtonderzoek

• Tuchtverslag en ev. voorstel straf

• Oproeping betrokkene, horen getuigen, hoorzitting, …

• Termijn van schorsing vrij te bepalen

• Bij afzetting: ten vroegste na 2 jaar terug in één van

genoemde functies

• Procedure: zie BVR 5 juni 2009 (het andere!)

54 -

VVSG -VVSG -

12. Aansprakelijkheid en verzekering

55 -

VVSG -VVSG -

Raadsleden

• Grotendeels nieuw sinds 2009

• Dekking B.A., incl. rechtsbijstand

(BVR 19 januari 2007)

• Ongevallenverzekering

• Gem./OCMW B.A. voor betaling

geldboeten bij misdrijf raadslid

Burgemeester, schepenen,

OCMW-voorzitter

• Dekking B.A., incl. rechtsbijstand

(BVR 19 januari 2007)

• Ongevallenverzekering

• Gemeente of andere overheid

B.A. voor betaling geldboeten bij

misdrijf U.M.

• Gem./OCMW of andere overheid

B.A. voor aangerichte schade

12. Aansprakelijkheid en verzekering

56 -

• Regresvordering

• Normale uitoefening mandaat

• Geen herhaling, persoonlijke inbreuk verkeersreglementering,

bedrog, zware schuld of vaak voorkomende lichte schuld

VVSG -VVSG -57 -

VVSG -VVSG -

Ten uitgeleide

• Informeer u: bij uw werkgever, bij de personeelsdienst van

uw bestuur, bij RVA/RSZ/mutualiteit/…

• Benut al uw mogelijkheden

• Dring aan op goede kostenvergoeding in de raad

• Vraag tijdig een prognose van uw inkomsten/pensioen

• Meer informatie: pocket “Het statuut van de lokale

mandataris”

• Nóg meer informatie:

David Vanholsbeeck

david.vanholsbeeck@vvsg.be

Tel. 02/211.55.45

58 -