Lokale programmabrochure erfgoeddag brussel 2014

programme RÉGION DE BRUXELLES-CAPITALEprogramma BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST

Erfg

oed

dag

Jette

Ganshoren

Sint-Agatha-Berchem

Anderlecht

Vorst

Forest

UkkelUccle Watermaal-Bosvoorde

Watermael-Boitsfort

Etterbeek

ElseneIxelles

Auderghem

St.-Gillis

St-Gilles

BRUSSELBRUXELLES

Sint-Jans-Molenbeek

Koekelberg

HarenNeder-Over-Heembeek

Evere

Schaarbeek

St.-JoostSt-Josse

St.-Lambrechts-Woluwe-St-Lambert

St.-Pieters-Woluwe-St-Pierre

Laken

-Saint-Jean

-Sainte-Agathe

Oudergem

BRUSSELBRUXELLES

Zuid-Midi

© CARTO uitgeverij, Brussel

Centraal

Noord-Nord

2

5

6

1

7

8

43

1

1

OVERZICHTSKAART BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST

1GRENZELOOS ERFGOEDDAG zondag 27 april 2014

ColofonDeze publicatie is een initiatief van de Erfgoedcel Brussel/VGC

De Erfgoeddag in Brussel is een samenwerking tussen de Erf-goedcel Brussel en alle deelne-mende organisaties, musea, archieven, erfgoedinstellingen en gidsenverenigingen, zonder wie de Erfgoeddag niet mogelijk is.

BROCHUREVormgeving : Wim Didelez

Coverbeeld : Ronny en Johny

Foto’s : deelnemende organisa-ties, Philippe Debroe, Erfgoedcel Brussel, Max Pinckers (Ottomura), Hans Vandecandelaere

Vertalingen : Wim Didelez. Enkel de activiteiten en de praktische informatie werden naar het Frans vertaald

Drukwerk : Roularta Printing

Verantwoordelijke uitgever : Eric Verrept, E. Jacqmainlaan 135, 1000 Brussel

Depotnummer : D/2014/7025/04

De activiteiten zijn Nederlands-talig, tenzij anders aangegeven bij INFO onder elke activiteit.

Erfgoeddag is een initiatief van FARO, Vlaams Steunpunt voor Cultureel Erfgoed in samen-werking met de erfgoedge-meenschappen in Vlaanderen en Brussel. Erfgoeddag krijgt de steun van de Vlaamse overheid.

1

De Erfgoedcel is een actieve speler in het brede Brusselse erfgoedveld en stelt zich beschikbaar van diegenen die bewust met cultureel erfgoed bezig zijn.

De Erfgoedcel is het aanspreekpunt voor de Brusselse erfgoedsector. Informeren, kennis uitwisselen en samenwerken rond het Brussels erfgoed staan centraal.

Dit doet ze met initiatieven achter de schermen en een publieksgerichte werking. Het publiek krijgt de kans om het boeiend cultureel erfgoed van Brussel te ont-dekken en raakt op die manier betrokken. Zo maken we het publiek warm voor het potentieel en de waarde van dit erfgoed.

De Erfgoedcel Brussel is ondergebracht bij de algemene directie Cultuur, Jeugd en Sport binnen de administratie van de Vlaamse Gemeenschapscommissie.

Alle informatie over de Erfgoedcel Brussel vind je op www.erfgoedbrussel.be

Schrijf je in op onze nieuwsbrief (tweemaandelijks)

Wil je op de hoogte blijven van onze activiteiten ?

DE ERFGOEDCEL BRUSSEL : een gedreven partner

missie

Brussel is een gelaagde stad met veel culturen, talen, wijken en gemeen-schappen. Met haar erfgoedbeleid wil de VGC het vaak verrassende cultu-reel erfgoed in Brussel in al haar diversiteit op een creatieve, vernieuwende en kwaliteitsvolle manier aan een ruim publiek tonen.

Brussel heeft baat bij een sterk erfgoedveld. Daarom komt het erfgoedcon-venant tegemoet aan de noden en behoeften van het Brussels erfgoedveld door expertise-uitwisseling en kennisdeling. Dit erfgoedveld wordt onder-steund en gestimuleerd tot meer lef : durven experimenteren, durven over de muurtjes kijken. Zonder daarbij de zorg voor het erfgoed uit het oog te verliezen.

Door haar gemeenschapsvormend karakter is dit erfgoed de motor voor sec-toren taaloverschrijdende kruisbestuiving. Tegelijkertijd vormt de openheid naar en aandacht voor het erfgoed van andere gemeenschappen de basis voor een interculturele dialoog.

Door het Brussels cultureel erfgoed te valoriseren en te presenteren, wil de VGC de toekomst ervan waarborgen. De leefbaarheid in en van ons kleur-rijke Brussel zal er wel bij varen !

© Hans Vandecandelaere

Het thema van deze Erfgoeddag editie is Brussel op het lijf geschreven als melting pot van culturen, geuren, talen en gemeenschappen. Het is dan ook niet te verwonderen dat musea, gidsenorganisaties en etnisch-culturele verenigingen de kaart trekken van het migratie-erfgoed met tentoonstellingen, wandelingen, erfgoedmarkten en optredens.

Maar er is meer : we zoeken naar kosmopolitisme op de begraafplaatsen, zien hoe ook kunstambachten evolueren over de grenzen van tijd en plaats, gaan op reis met Erasmus, brengen een interieurbezoek in het Cauchiehuis, gaan dieper in op het ontstaan van een internationaal kunstproject in Bozar, ontdekken de geheimen van cartografie in de Koninklijke Biblio-theek,…

Ook het wandelaanbod is zeer ruim en divers: over asielzoekers en EU-grenzen, over Matongé en Kure-gem, over limieten en controles, over arriveren in het Noord- en Zuidstation,… laat je leiden door gedre-ven gidsen en geniet.

Brusselse musea, archieven, gidsenverenigingen, cul-tuurhuizen en andere organisaties hebben opnieuw een mooi programma uitgewerkt voor deze editie. Ze hebben het thema ‘grenzeloos’ op een verrassende en vernieuwende manier ingevuld.

Muntpunt is dit jaar het centraal infopunt op Erf-goeddag. Heb je je keuze nog niet gemaakt ? Geen probleem. Tussen 10h en 11h30 wordt in de agora een selectie van activiteiten, waar migratie centraal staat, voorgesteld terwijl je geniet van een lekkere koffie.

Speciaal voor Erfgoeddag 2014 stelt Regionaal Inte-gratiecentrum Foyer zijn gloednieuwe vertelproject in Muntpunt voor. Vertellers uit verschillende wind-streken brengen op een originele, interactieve manier een verhaal uit hun eigen cultuur en in hun eigen taal met muziek, theater, mime en dans. Voor groot en klein met goesting in grenzeloze verhalen…

Graag tot op Erfgoeddag !

De Erfgoedcel Brussel/VGC

GRENZELOOS BRUSSEL

2ERFGOEDDAG zondag 27 april 2014 GRENZELOOS

2

21 december 1968, iets voor één uur ‘s middags plaatselijke tijd. Vanop het lanceerplatform op het John F. Kennedy Space Center, wordt de Apollo 8-missie gelanceerd. Het project, dat gezien wordt als de wegbereider van de Apollo 11, met de beroemde maanlanding, zorgt voor een enorme sensatie op aarde. Na de vierde baan om de maan, doet astronaut William Anders iets wat geen mens hem ooit heeft voorgedaan : hij neemt ‘Earthrise’, een foto van de ‘opkomende aarde’, een beeld dat het Amerikaanse magazine Life bestempelt als “een van de meest invloedrijke beelden die ooit gemaakt zijn over onze leefomgeving”.

Voor het eerst kon de mens van buitenaf een foto van de aardbol maken en reproduceren. Het zien van een halve aardbol werkte zowel bevreemdend als inspirerend. De ene helft was zichtbaar, de andere stak nog in de schaduw van de maan. Maar voor het eerst kon iedereen naar de aarde kijken zonder grenzen en andere menselijke constructies. De ‘grote blauwe pla-neet’ – zo genoemd omdat de oppervlakte van onze planeet voor meer dan 70 % uit water bestaat – deed mensen naar adem happen. Ga maar na, en zoekt u het beeld ‘Blue marble’ (letterlijk : blauwe marmer) maar eens op via een zoekmachine. Dat beeld (geno-men op 7 december 1972 door de bemanning van Apollo 17) opende het perspectief op het geheel van onze planeet, en maakte ook duidelijk dat de wereld, die we zo vaak graag opgedeeld zien in kleine, ‘eigen’ gehelen, in feite één is, zonder echte grenzen.

Grenzen vervullen allerlei functies. Soms zijn ze nut-tig, bieden ze veiligheid en duidelijkheid, kansen tot ontwikkeling, versterking en worden ze gekoesterd. Soms zijn ze het waard om verdedigd te worden. Grenzen bieden ook referentiepunten en stof tot nadenken. Oplossen of opheffen van grenzen gebeurt

het best en is het meest duurzaam als het gaat om een win-winsituatie, als ook de kleinste of zwakste instemt of zich beschermd weet. Dit geldt voor de grenzen tussen onroerend, roerend, immaterieel en digitaal erfgoed, tussen ‘Vlaams’ of ‘Belgisch’ erf-goed, voor de grenzen tussen erfgoed(zorg) in ste-den, regio’s, provincies, landen, continenten of tussen behoud en beheer, publiekswerking en onderzoek. Ook de vraag wanneer iets erfgoed wordt, tast grenzen af. Gebeurt dit na minstens twee à drie generaties ? Wat betekenen de vele activiteiten rond de herdenking van ’50 jaar migratie’ vanuit Turkije en Marokko in dat verband ? Wie bepaalt de grenzen tussen (voortaan) ‘wel erfgoed’ en ‘niet erfgoed’ en wat en voor wie zijn de gevolgen om daarvoor (voortaan) verantwoorde-lijkheid op te nemen ?

Maar denk er aan dat u, net als de Earthrise-foto, mis-schien maar de helft van het cultureel-erfgoedverhaal ziet, dat er allerlei zaken achter de schermen gebeu-ren, rond registratie, klimaatbeheersing of behoud en beheer. Allerlei zorgzaam-koesterende activiteiten die geduldig worden uitgevoerd, dag in, dag uit, jaren na elkaar. Zaken die u doorgaans niet te zien krijgt, omdat ze meestal plaatsvinden in afgegrensde – niet zomaar voor het publiek toegankelijke – zones. Erf-goeddag is de ideale dag om erfgoedwerkers aan te spreken en te laten vertellen of tonen hoe belangrijk al dat werk achter de schermen is om voor het cul-tureel erfgoed te zorgen. Hoe belangrijk de blijvende en hopelijk sterkere steun is van u en de volksverte-genwoordigers en ministers die voor u werken om mogelijk te maken dit op een zorgzame en duurzame manier te doen en ook maatschappelijk relevant te maken. De overdracht en grensovergangen tussen verleden, heden en toekomst regelen : hoe belangrijk is dat niet ? Geniet grenzeloos op 27 april 2014 en we zien elkaar natuurlijk ook volgend jaar, op 26 april 2015, graag terug op de Erf !-dag. Koester en versterk samen met ons het draagvlak voor cultureel erfgoed.

In naam van de Stuurgroep Erfgoeddag,Leen Breyne, Tine Vandezande, Roel Daenen en Marc Jacobs

DE ZICHTBARE HELFT


3

WAT VIND JE IN DEZE BROCHURE ?Het programma wordt opgedeeld in vier themablokken :1. Bestemming (on)bekend2. Over de grenzen van de kunst3. Grenzeloze stad4. Grensverleggende gedachten

Elk themablok is opgesplitst in verschillende soorten activi-teiten : wandelingen, rondleidingen, tentoonstellingen, film, workshops, lezingen/debatten en evenementen. Deze activi-teiten vinden plaats in 9 Brusselse gemeenten:• Brussel (1000) kaarten 1 (p. 24) & 3 (p. 39)

• Laken (1020) kaart 2 (p. 26)

• Etterbeek (1040) : kaart 4 (p. 39)

• Elsene (1050): kaart 1 (p. 24)

• Anderlecht (1070) : kaart 5 (p. 40)

• Molenbeek (1080): kaart 6 (p. 40)

• Evere (1140): kaart 7 (p. 41)

• Sint-Pieters-Woluwe (1200): kaart 8 (p. 41)

• Sint-Joost-ten-Node (1210): kaart 1 (p. 24)

Elke activiteit heeft een nummer, dat je terugvindt op één van de kaarten in de brochure. De tijdslijn op de achterflap duidt aan wanneer de activiteiten doorgaan. Voor meer infor-matie over de activiteit kun je terecht bij de organisatie zelf.

Alle activiteiten zijn gratis, maar voor sommige is reservatie verplicht. Dit wordt aangeduid met het icoon . Je reserveert je plaats op het telefoonnummer of emailadres dat bij de reservatiegegevens vermeld staat. Een duidt aan dat de activiteit focust op gezinnen met kinderen -12 jaar.

Openbaar vervoer : Ben je op bezoek in Brussel en wil je in één dag veel zien ? Dan neem je best het JUMP ticket van de MIVB. Daarmee heb je onbeperkt toegang tot het MIVB-net en het Brussels stadsnet van de lijn, TEC en NMBS. Alle info : www.mivb.be

Of verkies je de fiets ? Huur dan een fiets in één van de 180 Villo-stations. Een ticket koop je gewoon ter plaatse aan de automaat. Alle info : www.villo.be

Le programme est subdivisé en quatre blocs thématiques :1. Destination (in)connue2. Par-delà les frontières de l’art 3. Une ville sans frontières4. Des idées innovantes

Chaque bloc thématique comprend différents types d’acti-vités : promenades, visites guidées, expositions, films, ate-liers, lectures/débats et événements.

Les activités se déroulent dans 9 communes bruxelloises : • Bruxelles-Ville (1000) cartes 1 (p. 24) & 3 (p. 39)

• Laeken (1020) carte 2 (p. 26)

• Etterbeek (1040) : carte 4 (p. 39)

• Ixelles (1050): carte 1 (p. 24)

• Anderlecht (1070) : carte 5 (p. 40)

• Molenbeek (1080): carte 6 (p. 40)

• Evere (1140): carte 7 (p. 41)

• Woluwe-Saint-Pierre (1200): carte 8 (p. 41)

• Saint-Josse-ten-Noode (1210): carte 1 (p. 24)

Chaque activité porte un numéro, que l’on retrouve sur l’un des plans inclus dans le programme. Un horaire d’en-

semble reprend l’ensemble des activités par ordre chrono-logique. Pour de plus amples informations concernant une activité en particulier, adressez-vous directement à l’organi-sateur de celle-ci.

L’accès est gratuit pour l’ensemble des activités mais certaines d’entre elles nécessitent une réservation. Elles sont marquées par le symbole . Vous pouvez effectuer votre réservation via le numéro de téléphone ou l’adresse électro-nique mentionnés sous l’activité. Les activités destinées aux familles avec enfants (-12 ans) sont signalées par une .

Transports en commun : Si vous êtes de passage à Bruxelles et que voulez découvrir un maximum de choses au cours de cette journée, la STIB propose la carte JUMP, valable un jour sur l’ensemble du réseau de la STIB et sur les réseaux urbains bruxellois de De Lijn, du TEC et de la SNCB. Plus d’information sur www.stib.be

Si vous préférez vous déplacer à vélo, vous pouvez louer un vélo dans l’une des 180 stations Villo, en achetant un ticket à l’une des bornes automatiques. Plus d’information sur www.villo.be

Que trouverez-vous dans cette brochure ?


4

CLUSTERS EN SPECIALE VERMELDINGENHet thema ‘grenzeloos’ heeft ons geïnspireerd om dit jaar te kiezen voor vier themablokken:

3 Bij bestemming (on)bekend vind je vooral activiteiten die te maken hebben met migratie-erfgoed en verhalen van mensen met een migratie-achtergrond.

3 Over de grenzen van de kunst focust op activiteiten die vernieuwende ideeën belichten op vlak van ambachten, architectuur, film, collectievorming, funerair erfgoed,…

3 Het thema grenzeloze stad biedt vooral veel wande-lingen over stadsgrenzen, wijkgrenzen,… maar evenzeer over de onbegrensde rijkdom van Brussel.

3 Tenslotte is het thema grensverleggende gedachten zeer divers: humanisme, vrijzinnigheid en het glazen plafond komen aan bod, maar eveneens grensverleggend culinair erfgoed…

Kortom, voor elk wat wils tijdens deze veertiende editie van Erfgoeddag.

Bij elke editie van Erfgoeddag kiest het kwaliteitscomité een aantal activiteiten die een buitengewone inspanning

leveren, wat blijkt uit de omschrijving van de activiteit, de samenwerkingen, het uitdiepen van het thema, het expe-rimentele karakter, enz. Deze organisaties krijgen extra visibiliteit in de Erfgoeddagbrochure Vlaanderen|Brussel, die door Faro, het steunpunt voor cultureel erfgoed, wordt gerealiseerd.

De activiteiten die in Brussel een speciale vermelding krijgen zijn:

3 De Erfgoedmarkt in het AMVB, een mooie samenwerking tussen Brusselleer, bon, Familiekunde en het AMVB (p. 15).

3 Het project ‘relaties met verre vrienden’ in Molenbeek, een blik op de dynamiek tussen verzusterde gemeenten en de Marokkaanse migratie naar Molenbeek (p. 15).

3 Dubbel-gidsen in het Broodhuis, een rondleiding met de focus op de dialoog tussen museumgids en nieuwe Brus-selaar (p. 17).

3 Het Charliermuseum over begrenzing in de collectie van een museum en over de toegankelijkheid van collecties in bewaarplaatsen (p. 23).

5SANS FRONTIÈRES ERFGOEDDAG dimanche 27 avril 2014

5

Op www.museavanbrussel.be vindt u al wat u altijd al wilde weten over zo’n 100 musea in Brussel (expo’s, praktische info, …).

Met de Brussels Card krijgt u gedurende 24, 48 of 72u gratis toegang tot een dertigtal musea en het openbaar vervoer. Te koop via www.brusselscard.be

Het Museumplan is een handig instrument om Brussel en zijn musea te verkennen. Gratis te verkrijgen bij de toeristische dienst of via de Brusselse Museumraad : [email protected] of +32-(0)2-512 77 80.

Een initiatief van de Brusselse Museumraad.

WIST U DAT ER IN BRUSSEL OM EN BIJ DE 100 MUSEA ZIJN?

1 website, 100 museatentoonstellingenevenementenlaatste nieuws...

www.brusselsmuseums.be

Hallepoort © Dieter Telemans

CBM_AD_VGC.indd 1 11/02/14 11:09

In 2014 is het exact 50 jaar geleden dat België met Marokko en Turkije akkoorden sloot over de zogenaamde arbeidsmigratie. De economie in ons land draaide op volle toeren en had dringend nood aan sterke handen. Véél handen. Nodeloos te zeggen dat die akkoorden een enorme impact hadden, zowel in ons land als in Turkije en Marokko. Eerst kwamen indi-viduele arbeiders, nog later volgden hun familie leden. 50 jaar later is de maatschappij dan ook grondig her-tekend.

2014 staat volop in het teken van de herdenking én de viering van deze migratiegeschiedenissen. Het jubileum van deze akkoorden is slechts een aanleiding. Want er zijn nog veel meer etnisch-culturele gemeen-schappen en personen in ons land dan de Marok-kaanse en Turkse. En ook ‘de Vlaming’ zelf heeft een migratiegeschiedenis.

Op Vlaams niveau willen de Federatie van Marok-kaanse verenigingen, Kardelen en Unie van Turk-se verenigingen met initiatieven als ‘Miras 50’ en ‘Dakira’ nadrukkelijk een brug slaan tussen de ver-schillende gemeenschappen. Hoewel de projecten op een specifieke groep focussen, streven ze ernaar een gemeenschappelijk verhaal in beeld te brengen, waar-bij interactie met de ontvangende samenleving een

centrale plaats inneemt. Deze initiatieven resulteren in 2014 in tentoonstellingen, publicaties, interactieve websites en diverse culturele evenementen.

ERFGOED EN MIGRATIE


6

Ook onze Franstalige collega’s vieren in 2014 volop de vijftigste verjaardag van het migratieak-koord tussen België en Marokko met een uitgebreid cultuurprogramma vanaf 17 februari (= de verjaar-dagsdatum van het akkoord en tevens de openings-avond in Bozar) tot eind juni 2014.

Het programma dat door het cultureel centrum Espace Magh wordt gecoördineerd, is zeer veelzijdig. Er wordt samengewerkt met Waalse integratiecen-tra en Brusselse jongerencentra en wijkhuizen voor talrijke participatieve projecten. Er is een peda-gogisch luik, waarbij de studenten van het IHECS een virtuele leerkoffer uitwerkten. Er zijn talrijke debatten, theater- en filmvoorstellingen, tentoonstellingen,… Meer info over het uitgebreide programma vind je op http ://50anscestdubelge.be

Daarnaast worden er in Brussel tal van lokale ini-tiatieven georganiseerd die deze 50 jaar in de kijker plaatsen.

Tijdens het voorstellingsmoment op Erfgoeddag in Muntpunt zetten we een aantal initiatieven die werken rond dit migratie-erfgoed in de kijker :

De Vaartkapoen in Molenbeek met het project ‘Salon Souvenir’. Het eerste salon souvenir, een onderdeeltje van het hele traject met getuigenissen van kroon-getuigen, zal gelanceerd worden tijdens de Erfgoed-dag i.s.m. de cultuurdienst en de heemkundige kring Molenbecca.

Samen met 6 lidverenigingen organiseert FMDO ‘Stap mee in ons migratieverhaal’. Tijdens deze activiteit in het kader van 50 jaar migratie nemen ze de bezoe-ker mee in de voetsporen van enkele Congolese seni-oren, Rwandese jongeren, Marokkaanse vrouwen,… Op een verrassende manier trachten ze verschillende verhalen en culturen in beeld te brengen. Op het programma staat ondermeer een muzikante van Con-golese origine, die verhalen vertelt terwijl ze zichzelf begeleidt op een balafon, een fototentoonstelling, een modeshow van typisch Afrikaanse kledij en nog veel meer.

Deze tentoonstellingen staan in Brussel tijdens Erfgoeddag

Miras50 Het project ‘Miras 50’ focust op het erfgoed van Turk-se migranten in Vlaanderen, sinds de komst van de eerste generatie migranten van Turkse afkomst in België midden de jaren ’60 tot nu. De tentoonstelling loopt van 26 april tot 25 mei in Bozar.

ww.miras50.be

DAKIRADe Federatie van Marokkaanse Verenigingen organi-seert een reizende tentoonstelling ‘DAKIRA : 50 jaar Marokkaanse migratie’, die op chronologische manier de migratiegeschiedenis van de Marokkaanse gemeen-schap weergeeft. Vanaf 20 april tot 1 juni staat de tentoonstelling in de Sint-Gorikshallen.

www.dakira.be


Coördinatie Zenne : Fietstocht

De grensoverschrijdende Woluwe ontspringt in het Zoniën woud in Brussel en mondt uit in de Zenne in Vil-voorde. Tijdens de fietstocht ontdekken we de Woluwe-vallei en het belang van interregionaal waterbeheer. In de jaren 1930 werd naast de Woluwe een riolering voor afvalwater aangelegd en sindsdien stroomt in de Woluwe hoofdzakelijk bron- en regenwater. De Woluwe had dus meer geluk dan de Zenne waarin men nog decennialang afvalwater zou lozen. In 1938 werd de Woluwe overwelfd, maar in het begin 21ste eeuw werden herstelplannen gemaakt en nu stroomt een gedeelte van de Woluwe opnieuw in open lucht.

Tijdstip: van 9h45 tot 13hStartplaatsLindekemolen, Woluwelaan, 1200 Sint-Lambrechts-WoluwePraktisch • de fietstocht bedraagt 10 km (heen en terug) • gelieve je eigen fiets mee te brengen • terugkeren vanuit Zaventem kan ook steeds

met de fiets op de trein

Reserveren verplicht : [email protected] of 0474/76 98 25Website : www.coordinatiezenne.beAantal plaatsen : 30Prijs: € 3

Wat kun je nog doen op zondag 27 april ?

Leerkrachten, cursisten, genealogen, Brusseleer, bon, AMVB en Familiekun-de Brussel trokken uit hun vertrouw-de omgeving om samen te werken. In een leertraject maakten ze ken-nis met elkaar door de grenzen van archief te ontdekken. Op de erfgoed-markt gaan ze met jou in dialoog door hun tussentijdse resultaten te presenteren. In Muntpunt krijg je al een voorsmaakje.

Een gids-medewerker van het Brood-huis doorloopt samen met ‘een nieuwe Brusselaar’ de zalen van het museum. De dialoog tussen beiden focust vooral op de betekenis die de museumcollectie en de geschiedenis en ontwikkeling van de stad kunnen hebben voor bezoekers behorend tot etnisch-culturele minderheden. Welke stukken blijken voor hen het meest relevant ? Zijn er aankno-pingspunten met andere culturen te vinden ? En welke nieuwe verhalen kunnen zich ontwikkelen in het con-tact met het Brussels cultureel erfgoed. Beide gidsen stellen hun activiteit voor.

Op een steenworp van Muntpunt, in de Sint-Goriks-hallen opende de grote tentoonstelling ‘Dakira’ van de Federatie van Marokkaanse Verenigingen, die de

migratiegeschiedenis van de Marokkaanse gemeen-schap op een interactieve manier aan het groot publiek toont. De verantwoordelijke, Youssra El Mora-biti maakt jullie warm voor een bezoek. (nog ov)

Speciaal voor Erfgoeddag 2014 stelt Regionaal Inte-gratiecentrum Foyer zijn gloednieuwe vertelproject voor. Vertellers uit verschillende windstreken brengen op een originele, interactieve manier een verhaal uit hun eigen cultuur en in hun eigen taal met muziek, theater, mime en dans. Voor groot en klein met goes-ting in grenzeloze verhalen…


8

Zoniënmars-Zoniënklanken trekt op muzikale wereldreis

Brussel, geen natuur ? Het Zoniënwoud staat voor meer dan vierduizend hectare bos, honderdduizenden bomen, vijf natuurreservaten en dieren zoals de Koreaanse eek-hoorn, tjiftjaf of vuursalamander (ooit al van gehoord ?).

WandelroutesDe Zoniënmars speelt deze troef ten volle uit en wil alle Brusselaars en natuurliefhebbers het uitgestrekte bos-gebied laten ontdekken. Met vier goed gekozen wandel-routes (5 -10 -15 - 25 km) bereikt de Zoniënmars elk jaar meer dan 1.200 wandelaars.

Muzikale wereldreis Zoniënklanken trakteert wandelaars op muzikale inter-mezzo’s in het bos. Dit jaar trekt Zoniënklanken op reis met muziek van over heel de wereld, van Oosterse klanken tot Latijns-Amerikaanse percussie.

PraktischStartpunt : GC WaBo, Delleurlaan 39-43, 1170 Watermaal-Bosvoorde.Vertrek : tussen 8h en 15h, muziek tussen 13h en 16hPrijs : € 1,50 of € 1 – gezinnen : € 3Website: www.wabo.be

Een project van GC WaBo, in samenwerking met GC Op-Weule, GC Den Dam, GC Kontakt, VGC-Sportdienst, gemeentebestuur van Watermaal-Bosvoorde. In het kader van Cultuurcentrum Brussel, het netwerk van de 22 gemeenschapscentra.


Naar aanleiding van het thema Grenzeloos, werd een traject opgestart tussen het Jubelparkmuseum en Brusselse scholen. Niet alleen de Europese geschiedenis, maar ook de geschiedenis van andere regio’s kwam aan bod. Een schat aan kinderliedjes van overal ter wereld werd gelinkt aan voorwerpen uit de collecties van het Jubelparkmuseum. Het traject wordt afgesloten met een toonmoment, net voor Erfgoeddag.

CJP organiseert in 5 verschillende steden opnieuw een stoomcur-sus fotografie tijdens Erfgoeddag (Hasselt, Leuven, Kortrijk, Noor-derkempen, Brussel).

Zo’n 30 beginnende en gevorderde fotografen tussen 16 en 30 jaar nemen deel aan workshops om zo hun fotografietechnieken bij te schaven en te verfijnen. Na afloop van de workshops, onder begeleiding van twee professionele fotografen, halen de jongeren hun eigen fotocamera boven en trekken Brussel in om Erf-goeddag op een originele manier in de kijker te zetten.

Op die manier verspreiden de jongeren zich over het gehele (roerend) Erfgoeddagaanbod en kunnen ze hun juist vergaarde kennis in praktijk brengen.

De oogst van deze productieve dag wordt nadien door een professionele jury onder de loep genomen. Deze jury selecteert één winnende foto die verspreid zal worden via BILL en de nodige aandacht krijgt in geschreven en digitale mediakanalen van de stad.

Locatie : Muntpunt, Muntplein 6, 1000 BrusselAlle info : www.bill.be

Kinderen en erfgoed Jongeren en erfgoed

MuZette live in het Jubelparkmuseum !

25/4/14 - 13hDe afgelopen weken hebben Brusselse kinderen van de Parkschool, ’t Regenboogje en de Mariaschool zich ingezet voor dit moment. Zingend trokken ze door de verzamelingen van het Jubelparkmuseum !

Lijkt je dat ook wat ? Kom alvast eens naar hen luiste-ren ! De toegang voor het concert is gratis, maar enkel op uitnodiging – dus contacteer gauw de Educatieve & Culturele Dienst: 02 741 72 14 – [email protected]. Jubelpark 10, 1000 Brussel

Muzette is nog eens het bewijs dat kinderen en erfgoed een geslaagde combinatie is. Op Erf-goeddag zelf staan er ook enkele leuke vlieg-activi-teiten op het programma :• Verhalenvertellers

van over heel de wereld (activiteit 6 en 9)

• Spelletjes zonder grenzen (activiteit 8)

• Word cartograaf voor één dag – workshop (activiteit 36)

• Ga op reis Erasmus- zoektocht (activiteit 39)

• Maak grenzeloze tekeningen en vorm een groot Brussels fresco (activiteit 34)


10

dest

inatio

n ( in

) con

nue

best

emmi

ng (o

n)bek

end

BESTEMMING ( ON ) BEKEND

Deze wandeling graaft in het koloniaal verleden, met verhalen over Congo-Vrijstaat en de expansiedrift van Leopold II. De wandeling brengt ons verder naar Matongé, waar je kan voelen en ruiken hoe deze oud kolonie nog steeds aanwezig is in onze hoofdstad. In deze wijk is het thema Grenzeloos zomaar van de straat te plukken.

2 _ promenade DE LA PLACE ROYALE À MATONGE Cette promenade vous invite à explorer notre passé colonial à tra-vers des récits sur l’Etat indépendant du Congo et l’ambition expan-sionniste de Léopold II. Elle nous conduit ensuite jusqu’à Matonge, où la présence dans notre capitale de l’ancienne colonie est palpable dans l’ambiance et les odeurs. Le thème ‘sans frontières’ est omni-présent dans ce quartier.

INFO CULTURAMA AFSPRAAK : Trappen Sint-Jacob op de Koudenbergkerk, Koningsplein, 1000 Brussel – RENDEZ-VOUS : Marches de l’Eglise Saint-Jacques-sur-Coudenberg, Place Royale, 1000 Bruxelles

14h >16h reservatie verplicht / réservation obligatoire +32 2 569 27 74 [email protected] www.culturamavzw.be

kaart / carte 1 : p. 24

2 VAN HET KONINGSPLEIN NAAR MATONGE .............wandeling

Vreemdelingen vestigden zich doorgaans in de buurt van stads-poorten en treinstations. In de 19de eeuw werd Brussel een toe-vluchtsoord voor uitgestotenen en dissidenten. Vanaf 1920 tot 1974 deed België beroep op – tijdelijke – buitenlandse werknemers, maar de migranten bleven. De wijk rond het zuid toont sporen van moeilijke integratie, maar ook diversiteit en solidariteit.

1 _ promenade DESTINATION BRUXELLES-MIDILes nouveaux arrivants s’installent généralement aux portes de la ville ou à proximité des gares. Au 19ème siècle, Bruxelles est le refuge des exclus et des dissidents. Entre 1920 et 1974, la Belgique fait appel à la main-d’oeuvre étrangère. Ces immigrés engagés pour un travail intérimaire finissent par s’installer dans notre pays. Le quar-tier de la gare du Midi garde les traces d’une intégration difficile, mais aussi de la diversité et de la solidarité.

INFO MASEREELFONDS I.S.M. KLARE LIJNORGANISATIE : Masereelfonds i.s.m. Klare Lijn – ORGANISATION : Fonds Masereel en collaboration avec Klare Lijn

AFSPRAAK : NMBS Zuidstation, centrale hal, infopunt ter hoogte van perron 7, 1070 Brussel – RENDEZ-VOUS : SNCB Bruxelles-Midi, hall central, point info au niveau du quai 7, 1070 Bruxelles

14h >15h reservatie verplicht / réservation obligatoire +32 2 502 38 80 [email protected] www.masereelfonds.be

kaart/carte 3 : p. 39

1 BESTEMMING BRUSSEL ZUID .....................................wandeling

ERFGOEDDAG zondag 27 april 2014 GRENZELOOS12

DESTINATION ( IN ) CONNUE

wandeling

Het Noordstation heeft al anderhalve eeuw een aanzuigeffect ge-had op vele forenzen, inwijkelingen en vandaag vluchtelingen in slechtere omstandigheden dan de derde klasse reizigers van de Red Star Line. Wie komt er in, wie niet ? Wie mag van zijn spontane kampement naar de andere kant van de spoorweg. Een groter con-trast tussen de bureaucratische westkant en de volkse oostkant is niet te vinden.

4 _ promenade RED STAR – NORD STARDepuis 150 ans, la gare du Nord attire une foule de navetteurs, d’immigrés et aujourd’hui de réfugiés, dans de pires conditions que celles des voyageurs de troisième classe de la compagnie Red Star Line. Qui entrera et qui n’entrera pas ? Qui peut quitter son camp spontané de réfugiés pour passer de l’autre côté de la ligne de che-min de fer ? Il n’existe pas de contraste plus fort entre l’Occident bureaucratique et l’Orient populaire.

INFO MASEREELFONDS I.S.M. KLARE LIJNAFSPRAAK : Noordstation, Lokettenzaal Infopunt, 1000 Brussel – RENDEZ-

VOUS : Gare du Nord, Salle des guichets, Point d’info,1000 Bruxelles

14h30 >16h30 reservatie verplicht / réservation obligatoire +32 493 50 40 60 [email protected] www.klarelijn.be


4 REDSTAR – NOORDSTAR ............................................wandeling

3 ASIELZOEKERS OP DE GRENZEN ..............................

Welke tocht maakt een asielzoeker bij zijn aankomst in België ? Waar liggen de grenzen van onze gastvrijheid, van ons rechtvaar-digheidsgevoel ?

De tocht is de weg die een asielzoeker aflegt als hij aankomt in Brussel : van de dienst vreemdelingenzaken aan het Noordstation tot aan het opvangcentrum van het Klein Kasteeltje : een confron-tatie met mensen uit het warme zuiden en mensen uit het kille noorden.

3 _ promenade DEMANDEURS D’ASILE AUX FRONTIÈRESQuel est le parcours d’un demandeur d’asile à son arrivée en Bel-gique ? Où sont les limites de notre hospitalité, de notre sens de l’équité ?

Cette promenade retrace les premiers pas du demandeur d’asile dans notre pays, depuis l’Office des étrangers à la gare du Nord jusqu’au centre d’accueil le Petit-château : une confrontation avec les habitants des pays chauds du Sud et ceux des froides contrées du Nord.

INFO TOCHTEN VAN HOOPAFSPRAAK : Noordstation, Lokettenzaal, 1000 Brussel – RENDEZ-VOUS : Gare du Nord, Salle des guichets, 1000 Bruxelles

14h >16h reservatie verplicht / réservation obligatoire +32 496 79 36 24 [email protected] www.tochtenvanhoop.eu


SANS FRONTIÈRES ERFGOEDDAG dimanche 27 avril 201413


Verschillende sociaal-culturele verenigingen van mensen met een migratieachtergrond hebben hun krachten verenigd om je op een feestelijke manier te vertellen over hun migratieverhaal en het cul-tureel erfgoed dat ze meedragen.

Je vindt er Arabische muziek, een Congolese verhalenvertelster, Togolese dans, een fototentoonstelling, Marokkaanse hapjes en persoonlijke verhalen. Welkom !

6 _ événement ENTREZ DANS L’HISTOIRE DE NOTRE IMMIGRATION

Diverses associations socio-culturelles, formées par des personnes issues de l’immigration, ont joint leurs forces pour raconter de ma-nière festive l’histoire de leur immigration et du patrimoine cultu-rel dont ils sont porteurs. Au programme : musique arabe, conteur congolais, danse togolaise et expo photo, ainsi que des spécialités marocaines et des témoignages personnels. Bienvenue !

INFO FMDO I.S.M. PARTAGE EN COULEURS VZW, HIWAR VZW, BAWASA VZW, UKB VZW, FIREFEC BANDUNDU VZW, ARDAPS VZW, VERENIGING STAP VOOR STAP AFSPRAAK : Zaal Excelsior, Eloystraat 80, 1070 Anderlecht RENDEZ-VOUS : Salle Excelsior, Rue Eloy 80, 1070 Anderlecht

13h >18h


6 STAP MEE IN ONS MIGRATIEVERHAAL ....................evenementwandeling

5 NAAR COMPOSTELLA ....................................................

Vanaf de 11de eeuw, ooit als straf, vandaag erg actueel, trekken pel-grims naar Santiago de Compostela om daar het graf van apostel Jacobus te vereren. De pelgrims overschrijden niet alleen hun ei-gen grenzen. Ze worden overal verwelkomd in refugios. In Brussel begeleidt een vijftigtal bronzen Jacobsschelpen u langs de route. Eenmaal Brussel voorbij, wachten nog 2.200 kilometer.

5 _ promenade EN ROUTE POUR COMPOSTELLEÀ partir du 11ème siècle, les pèlerins se rendent à Saint-Jacques-de-Compostelle pour honorer le tombeau de l’apôtre Jacques. Ce qui, à l’origine, constituait une punition est devenu très populaire aujourd’hui. Les pèlerins franchissent les frontières de plusieurs pays. Tout au long du chemin, ils sont accueillis dans des refuges. À Bruxelles, l’itinéraire est jalonné d’une cinquantaine de coquilles Saint-Jacques en bronze. À la sortie de la ville, il reste 2.200 kilo-mètres à parcourir.

INFO KLARE LIJN I.S.M. MASEREELFONDS AFSPRAAK : Hongaars Cultureel Centrum, Treurenbergstraat 10, 1000 Brussel – RENDEZ-VOUS : Institut culturel hongrois, Treurenberg 10, 1000 Bruxelles

12h30 >14h30 reservatie verplicht / réservation obligatoire +32 493 50 40 60 [email protected] www.klarelijn.be




Een blik op de dynamiek tussen verzusterde gemeenten en op de Marokkaanse migratie naar Molenbeek.

De eerste migranten vonden hun weg naar Molenbeek. De expo ‘verzusterd met Molenbeek’ schetst het officiële kader van migra-tie. Het persoonlijke verhaal erachter beleef je in dialoog met Ma-rokkaanse migranten van 50 jaar geleden en via de film ‘de chouas’ over de keuzes van een hele familie. Ontdek een boeiende migra-tiegeschiedenis in een conviviale sfeer met internationale hapjes en spelletjes.

8 _ événement LES LIENS ENTRE AMIS LOINTAINSUn aperçu de la dynamique entre communes jumelées et de la migration marocaine vers Molenbeek.

Les premiers immigrés se sont installés à Molenbeek. L’exposition ‘jumelée avec Molenbeek’ dresse le cadre officiel de l’immigration, derrière lequel se cachent des histoires personnelles. Vous décou-vrez celles-ci grâce aux témoignages d’immigrés marocains arrivés en Belgique il y a cinquante ans et à travers le film ‘Chouans !’, qui raconte l’histoire d’une famille confrontée à des choix. Découvrez la passionnante histoire de cette immigration dans une ambiance conviviale, avec dégustation de spécialités et jeux internationaux.

INFO CULTUURDIENST SINT JANS MOLENBEEK I.S.M. HEEMKUNDIGE KRING MOLENBECCA, O.B. DE BOEKENMOLEN, DAVIDSFONDS, GC DE VAARTKAPOEN, SADDIE CHOUA (REGISSEUSE) AFSPRAAK : Gemeentehuis Sint-Jans-Molenbeek, Graaf van Vlaanderenstraat 20, 1080 Sint-Jans-Molenbeek – RENDEZ-VOUS : Maison communale de Molen-beek-Saint-Jean, rue du Comte de Flandre 20, 1080 Molenbeek-Saint-Jean

14h >18h


Verken mee de grenzen van een archief en klas.

Leerkrachten, cursisten, genealogen en staf van bon, Brusseleer, Familiekunde Brussel en het AMVB trokken uit hun vertrouwde omgeving om samen te werken. In een leertraject maakten ze ken-nis met elkaar door de grenzen van archief te ontdekken.

Op de erfgoedmarkt gaan ze in dialoog met jou door hun tussen-tijdse resultaten te presenteren. Je bent zeer welkom om te komen luisteren naar een rondleiding of deel te nemen aan dit interactief forum. Kom zeker af en vergeet niet een object mee te nemen dat voor jou waardevol Brussels Nederlandstalig erfgoed is.

7 _ événement MARCHÉ DU PATRIMOINEExplorez les frontières d’une archive et d’une classe. Des ensei-gnants, élèves, généalogistes et membres de l’équipe de Bon, Brus-selleer, Familiekunde Brussel et AMVB ont quitté leur environne-ment familier pour entamer une collaboration. Ils ont fait connais-sance tout au long d’un parcours d’apprentissage au cours duquel ils ont découvert les frontières des archives. Ce marché du patrimoine est l’occasion de s’entretenir avec eux des premiers résultats de cette rencontre. Vous êtes cordialement invités à participer à une visite guidée ou à ce forum interactif. Répondez à leur invitation et n’oubliez pas d’emporter un objet qui illustre pour vous le précieux patrimoine néerlandophone bruxellois.

INFO AMVB I.S.M. BRUSSELLEER, BON, FAMILIEKUNDE BRUSSEL AFSPRAAK : AMVB, Arduinkaai 28, 1000 Brussel RENDEZ-VOUS : AMVB, Quai au Pierres de Taille 28, 1000 Bruxelles

10h >18h – interactief forum om 13h / forum interactif à 13h reservatie gewenst / réservation souhaitée +32 2 209 06 01 [email protected] www.amvb.be


8 RELATIES MET VERRE VRIENDEN ..............................7 ERFGOEDMARKT ..........................................................evenementevenement



Muntpunt is dit jaar het centraal infopunt op Erfgoeddag. Maar er is meer… Tussen 10h en 11h30 wordt in de agora een selectie van activiteiten waar migratie centraal staat voorgesteld terwijl je ge-niet van een lekkere koffie.

Speciaal voor Erfgoeddag stelt Regionaal Integratiecentrum Foy-er zijn gloednieuw vertelproject in Muntpunt voor. Vertellers uit verschillende windstreken brengen op een originele, interactieve manier een verhaal uit hun eigen cultuur en in hun eigen taal met muziek, theater, mime en dans. Voor groot en klein met goesting in grenzeloze verhalen.

CJP / BILL strijkt ook neer in Muntpunt. Dertig beginnende én ge-vorderde fotografen tussen 16 en 26 jaar krijgen in de voormiddag een snelcursus fotografie en gaan nadien de stad in om Erfgoeddag op een originele manier in de kijker te zetten.

9 _ événement LE MUNTPUNT SANS FRONTIÈRES Cette année, le Muntpunt accueillera le guichet d’information de l’Erfgoeddag. Mais ce n’est pas tout... de 10h à 11h30, nous vous proposons de découvrir une sélection d’activités centrées sur l’his-toire de l’immigration, tout en dégustant une bonne tasse de café. Tout cela se passe dans la salle agora.

Spécialement pour l’Erfoeddag 2014, le Centre régional d’intégra-tion Foyer présente son tout nouveau projet de contes au Muntpunt. Des conteurs venus de divers horizons racontent dans leur langue, de manière originale et interactive, une histoire enracinée dans leur culture, à l’aide de musique, de théâtre, de mime et de danse. Pour petits et grands amateurs de contes sans frontières.

Le CJP/BILL s’installe également au Muntpunt. Trente photographes débutants et confirmés, âgés de 16 à 26 ans, suivront un cours in-tensif de photographie pour ensuite s’enfoncer dans la ville et don-ner un éclairage particulier à l’Erfgoeddag.

INFO ERFGOEDCEL BRUSSEL, MUNTPUNT, RIC FOYER, CJP AFSPRAAK : Muntpunt, Muntplein 6, 1000 Brussel RENDEZ-VOUS : Muntpunt, Place de la Monnaie 6, 1000 Bruxelles

10h >18h, vertelsessies/visites contées 13h > 16h


Wat is er grenzelozer dan de reiswereld ? Reis mee doorheen de expo ‘De reis om de wereld in 80 brieven’ en ontdek post- en zee-kaarten, geïllustreerde boeken van schrijvers zoals Saint-Exupéry en Fitzgerald. Tijdens een ludieke rondleiding met speciale aan-dacht voor kinderen komen boeiende reisverhalen aan bod. We onderzoeken hoe Claus de gedichtenbundel ‘Fiesta’ schreef na een reis naar Mexico en hoe ‘The old man and the sea’ van Hemingway in een lovend artikel werd geprezen.

10 _ visite guidée LE TOUR DU MONDE EN 80 LETTRESQu’est-ce qui transgresse davantage les frontières que le monde du voyage ? Voyagez à travers l’exposition ‘Le tour du monde en 80 lettres’, à la découverte de cartes postales et de cartes marines, de livres illustrés d’écrivains comme Saint-Exupéry et Fitzgerald. Au cours d’une visite guidée ludique, qui fait la part belle aux enfants, vous découvrirez de passionnants récits de voyage. Nous exami-nerons comment Hugo Claus rédigea le recueil de poèmes ‘Fiesta’ après un voyage au Mexique et comment ‘Le vieil homme et la mer’ d’Hemingway fut encensé dans un article élogieux.

INFO MUSEUM VOOR BRIEVEN EN MANUSCRIPTEN AFSPRAAK : Museum voor brieven en manuscripten, Koningsgalerij 1, 1000 Brussel – RENDEZ-VOUS : Musée des lettres et manuscrits, Galerie du Roi 1, 1000 Bruxelles

open van / ouvert de 11h >18h rondleidingen om / visites guidées de 11h >11h45 (NL), 12h >12h45 (FR), 14h >14h45 (NL), 15h >15h45 (FR)


10 DE REIS OM DE WERELD IN 80 BRIEVEN ...............rondleidingevenement

9 MUNTPUNT ZONDER GRENZEN ...................................



Wie een Marokkaanse kaftan, een Turkse pofbroek of... een Af-gaanse burka wil uitproberen, kan terecht op een uiteenzetting over kledij uit het Midden-Oosten en Noord-Afrika. Het museum gaat vandaag buiten zijn grenzen kijken en nodigt Annick Baillieul uit die traditionele kledij meebracht van haar reizen in die gebie-den. Enkele van de kledingstukken zijn zeer aanwezig in het Brus-selse straatbeeld.

12 _ démonstration DU CAFTAN À LA BURQASi vous avez envie d’enfiler un caftan marocain, un pantalon turc bouffant ou... une burqa afghane, venez écouter cet exposé sur les habitudes vestimentaires au Moyen-Orient et en Afrique du Nord. Le musée s’intéresse à ce qui se passe au-delà de ses frontières en invitant Annick Baillieul, qui ramène ces costumes traditionnels de ses voyages dans ces pays. Certaines de ces tenues sont bien pré-sentes dans le paysage bruxellois.

INFO MUSEUM VAN KOSTUUM EN KANT AFSPRAAK : Museum voor het Kostuum en de Kant, Violetstraat 12, 1000 Brussel – RENDEZ-VOUS : Musée du costume et de la dentelle, rue de la Violette 12, 1000 Bruxelles

10h15 (FR) & 11h30 (NL)


12 VAN KAFTAN TOT BURKA ............................................demonstratie

Het Broodhuis kiest voor een interessant concept : een dubbel-rondleiding waarbij een gids-medewerker van het museum samen met een ‘nieuwe Brusselaar’ de zalen van het museum doorloopt. De dialoog tussen beide focust vooral op de betekenis die de mu-seumcollectie en de geschiedenis van de stad kunnen hebben voor bezoekers behorend tot etnisch-culturele minderheden. Welke aanknopingspunten zijn er te vinden ? Welke stukken blijken het meest relevant ?

11 _ visite guidée GUIDES EN DUOLa Maison du Roi teste un concept intéressant : une visite guidée en duo, menée par un guide du musée et un ‘nouveau Bruxellois’, qui parcourent ensemble les salles du musée. Le dialogue entre les deux guides se concentre surtout sur la signification que peuvent avoir les collections du musée et l’histoire de la ville pour des visiteurs issus de minorités ethnoculturelles. Quels sont les points de repère possible ? Quelles sont les pièces les plus parlantes de la collection ?

INFO BROODHUIS I.S.M. FZO AFSPRAAK : Museum van de Stad Brussel - Broodhuis, Peperstraat 1, 1000 Brussel RENDEZ-VOUS : Musée de la Ville de Bruxelles - Maison du Roi, rue du Poivre 1, 1000 Bruxelles

rondleidingen om 14h en 16h / visites guidées à 14h et 16h


11 DUBBEL-GIDSEN ...........................................................rondleiding

© m

et d

ank

aan

‘Rei

ne d

’un

Soir

’, G

alla

itst

raat

14,

103

0 Sc

haar

beek



Het verhaal van de contacten tussen een Amerikaans echtpaar en Belgische soldaten tijdens de Eerste Wereldoorlog. Zij deelden niet alleen kousen en scheergerief uit, maar ook bijbels. Vanaf 1919 zochten zij contact met alle Belgen. Hierdoor ontstonden talrijke nieuwe kerken. Een Iraanse, Vietnamese, Japanse, Franstalige en Nederlandstalige kerk stellen zich voor, net als het expertise-centrum Evadoc.

Aansluitend is er een concert waar traditionele liederen vanuit de protestantse traditie in het Nederlands, Frans, Vietnamees, Farsi en Japans gebracht worden.

14 _ démonstration DU SOLDAT BELGE À TOUS LES BRUXELLOISLe récit des contacts entre un couple d’Américains et des soldats belges durant la Première guerre mondiale, au cours desquels furent échangés non seulement des chaussettes et du matériel de rasage, mais aussi des bibles. À partir de 1919, le couple chercha à élargir ce contact à tous les Belges, ce qui donna naissance à de nombreuses nouvelles églises. Présentation d’une église iranienne, vietnamienne, japonaise, francophone et néerlandophone, et du centre d’expertise Evadoc.

En plus de l’exposition, présentation de chants traditionnels protes-tants en néerlandais, français, vietnamien, farsi et japonais.

INFO EVADOC I.S.M. BETHELKERK SCHAARBEEK, EGLISE PROTESTANTE EVANGÉLIQUE DE BRUXELLES, EGLISE PROTESTANTE JAPONAISE DE BRUXELLES, EGLISE VIETNAMIENNE AFSPRAAK : Protestants-Evangelische Kerk van Brussel, Staatsbladstraat 7, 1000 Brussel – RENDEZ-VOUS : Eglise protestante évangélique de Bruxelles, rue du Moniteur 7, 1000 Bruxelles

12h30 >18h – concert : 14h & 16h30


In een gesprek wordt het grenzeloze karakter van organisaties als The International Police Association toegelicht, waarbij het inter-nationale aspect en de samenwerking van de verschillende politie-diensten over de grenzen heen worden benadrukt. Aansluitend is er een bezoek in het museum waar een uitgebreide collectie politie-uniformen uit 60 verschillende landen worden getoond.

13 _ visite guidée PARCOURIR LE MONDE COMME ONGNous discuterons du caractère sans frontières d’organisations telles que l’International Police Association, en soulignant la dimension internationale et la collaboration transfrontalière entre les différents services de police. Cette discussion sera suivie d’une visite au musée, qui rassemble une collection d’uniformes de policiers de 60 pays.

INFO IPA BRABANT-BRUSSELS VZW AFSPRAAK : IPA Clubhuis, Eredienststraat 15, 1000 Brussel RENDEZ-VOUS : Clubhouse IPA, rue des Cultes 15, 1000 Bruxelles

10h > 17h reservatie verplicht / réservation obligatoire +32 485 55 37 38 / +32 485 55 37 02 [email protected] www.ipa-brabant.be


demonstratierondleiding

14 VAN BELGISCHE SOLDAAT TOT ALLE BRUSSELAARS ...................................................

13 ALS NGO DE WERELD ROND ........................................


par-d

elà le

s fro

ntièr

es de

l’art

over

de g

renze

n van

de ku

nst

OVER DE GRENZEN VAN DE KUNST

Naast de demonstraties van de kunstambachten, zijn ook het in-terieur en de collectie van het Vandenpeereboomhuis, waarin de Academie gevestigd is, grenzeloos, zowel in tijd en plaats. Een gids van Korei leidt je rond.

16 _ visite d’un intérieur L’HÉRITAGE DE JULES VANDENPEEREBOOMTout comme les démonstrations des métiers d’art, l’intérieur et la collection de la maison Vandenpeereboom, siège de l’Académie, ont franchi les frontières de l’espace et du temps. Vous les découvrez avec un guide de l’asbl Korei.

INFO ACADEMIE VOOR BEELDENDE KUNSTEN IN ANDERLECHT AFSPRAAK : Academie voor Beeldende Kunsten van het Gemeenschapson-derwijs, Dapperheidsplein 17, 1070 Anderlecht, de ingang van de school bevindt zich rechtover de St. Guidokerk – RENDEZ-VOUS : Académie des Arts plastiques d’Anderlecht, Place de la Vaillance 17, 1070 Anderlecht, l’entrée de l’école se trouve en face de l’église Saint Guidon.

15h (duur / durée : 1h)


Grenzeloze kunstambachten : stukken uit alle werelddelen reizen de wereld rond – virtueel of fysiek – en komen onze leefwereld bin-nen. Andere materialen, vormen en technieken leiden tot nieuwe inzichten en vormgeving.

Voorbeelden en demonstraties kun je zien bij een rondleiding langs de 7 afdelingen kunstambachten : glas in lood, smeden, schilderen, textiel, polychromie, hout-meubel en steen-beeld.

15 _ visite guidée LES MÉTIERS D’ART PAR-DELÀ LES FRONTIÈRES SPATIALES ET TEMPORELLESMétiers d’art sans frontières : des pièces provenant des quatre coins du monde voyagent de manière physique ou virtuelle jusqu’à nous. D’autres matériaux, formes et techniques donnent naissance à des idées et esthétiques nouvelles.

Une visite guidée à travers les sept sections de l’Académie illustre ce principe à l’aide d’exemples et de démonstrations : vitraux, pièces en fer forgé, peintures, textiles, images polychromes, meubles en bois et sculptures sur pierre.

INFO ACADEMIE VOOR BEELDENDE KUNSTEN IN ANDERLECHT AFSPRAAK : Academie voor Beeldende Kunsten van het Gemeenschapson-derwijs, Dapperheidsplein 17, 1070 Anderlecht, de ingang van de school bevindt zich rechtover de St. Guidokerk – RENDEZ-VOUS : Académie des Arts plastiques d’Anderlecht, Place de la Vaillance 17, 1070 Anderlecht, l’entrée de l’école se trouve en face de l’église Saint Guidon.

13h >18h


Interieurbezoekrondleiding

16 DE ERFENIS VAN JULES VANDENPEEREBOOM .......15 KUNSTAMBACHTEN OVER DE GRENZEN VAN TIJD EN PLAATS ..............................................................


2020

PAR-DELÀ LES FRONTIÈRES DE L’ART

Bozar Archives belicht in een expo het grenzeloze kunstenbeleid van het Paleis voor Schone Kunsten. Je ontdekt er hoe artistieke migraties België op de culturele wereldkaart plaatsten. Centraal staan enkele figuren, zoals vioolvirtuoos en UNESCO ambassadeur Yehudi Menuhin. De migrantenzoon met vier nationaliteiten stond een halve eeuw lang op de planken. Op een tablet maak je een vir-tuele rondleiding.

18 _ visite guidée LA NAISSANCE D’UN PROJET ARTISTIQUE INTERNATIONALÀ travers cette exposition, le département des Archives du Palais des Beaux-Arts illustre la politique artistique sans frontières du BOZAR et la manière dont les migrations artistiques ont contribué à inscrire la Belgique sur la planisphère culturelle. Des personnalités comme Yehudi Menuhin, violoniste virtuose et ambassadeur de l’Unesco, sont mises en lumière. Ce fils d’immigré aux quatre nationalités a passé cinquante ans de sa vie sur scène. L’expo se visite de manière virtuelle, à l’aide d’une tablette tactile.

INFO ARCHIEF VAN HET PALEIS VOOR SCHONE KUNSTEN AFSPRAAK : Paleis voor Schone Kunsten, Ravensteinstraat 23, 1000 Brussel De tentoonstelling vindt plaats in de consultatieruimte van het Archief van het Paleis voor Schone Kunsten op de tweede verdieping. RENDEZ-VOUS : Palais des Beaux-Arts, Rue Ravenstein 23, 1000 Bruxelles Cette exposition est à voir dans la salle de consultation des archives, au deuxième étage du Palais des Beaux-Arts.

11h >17h – rondleiding om 11h, 13h, 15h – multimedia-presentatie doorlopend van 11h tot 17h / Visite guidée à 11h, 13h et 15h – présentation multimédia en continu, de 11h à 17h


Art Nouveau was niet enkel een nieuwe stroming binnen de ar-chitectuur, maar betekende ook een heel nieuwe levensstijl, die streefde naar totale kunst. Vooral vanuit Brussel, Glasgow en Bar-celona werd de Art Nouveau over de wereld verspreid. Sgraffito-kunstenaar, architect en decorateur Cauchie was een belangrijke schakel in de ‘art-nouveauketen’ die rond 1900 door Europa liep. Een blik achter de schermen.

17 _ visite guidée CAUCHIE ET L’ART NOUVEAUBien plus qu’un nouveau courant architectural, l’Art nouveau pro-pose un style de vie totalement innovant, marqué par l’ambition de l’art total. Son influence rayonna partout dans le monde au dé-part de Bruxelles, Glasgow et Barcelone. L’architecte et décorateur Cauchie, maître de la technique du sgraffite, est un maillon impor-tant de la ‘chaîne de l’Art nouveau’ qui s’étend partout en Europe dans les années 1900. Une visite des coulisses de la maison Cauchie.

INFO KOREI AFSPRAAK : Cauchiehuis, Frankenstraat 5, 1040 Brussel RENDEZ-VOUS : Maison Cauchie, rue des Francs 5, 1040 Bruxelles

11h (duur / durée :1h)


rondleidingrondleiding

18 HET ONTSTAAN VAN EEN INTERNATIONAAL KUNSTPROJECT ...................................................................

17 CAUCHIE EN ART NOUVEAU .......................................


2121


Wat zijn de begrenzingen in ruimte, tijd en publiek in een museum ? We bekijken de collectiestukken vanuit het oogpunt van geografi-sche uitwisseling (materialen, technieken, motieven). Wat zijn de grote lijnen in de evolutie van wat getoond wordt vanaf de ope-ning van het Charliermuseum in 1928 tot nu ? En ten slotte, welke publieksdrempels bestaan er en hoe kunnen ze overschreden wor-den ?

20 _ visite guidée PAR-DELÀ LES BARRIÈRES ET LES FRONTIÈRESQuelles sont les limites d’un musée en termes d’espace, de temps et de public ?

Nous examinons les collections du musée dans la perspective de l’échange géographique (matériaux, techniques, motifs). Entre l’ouverture du musée Charlier en 1928 et aujourd’hui, quelles sont les grandes lignes de l’évolution de ce que l’on choisit de montrer au public ? Quels sont les obstacles qui gênent l’accès du public au musée et comment les supprimer ?

INFO CHARLIERMUSEUM AFSPRAAK : Charliermuseum, Kunstlaan 16, 1210 Sint-Joost-ten-Node RENDEZ-VOUS : Musée Charlier, avenue des Arts 16, 1210 Saint-Josse-ten-Noode

10h >17h /


Het art)&(marges museum tast de grenzen tussen kunst en marge af. Hierdoor worden de grenzen zelf van kunst permanent in vraag gesteld. Ontdek door een geleid bezoek in onze collectie en in de tijdelijke tentoonstelling ‘Demonen en wonderen’, de aparte filo-sofie van het art)&(marges museum die kunstenaars die buiten het officiële kunstcircuit vallen, verdedigt zonder ze in een specifiek vakje te steken. Een dynamische dialoog wordt hierdoor juist op gang gebracht tussen deze scheppers en professionele kunstenaars die actief zijn binnen het officiële culturele circuit.

19 _ visite guidée PAR-DELÀ LES FRONTIÈRES DE L’ARTLe musée art)&(marges explore les frontières entres l’art et la marge, en interrogeant en permanence les frontières même de l’art. Une visite guidée de notre collection et de l’exposition temporaire ‘Démons et merveilles’ vous invite à découvrir la philosophie par-ticulière du musée art)&(marges. Celle-ci consiste à défendre des artistes qui ne s’inscrivent pas dans le circuit artistique officiel, sans les enfermer pour autant dans une case spécifique, tout en créant un dialogue dynamique entre ces créateurs et des artistes profession-nels, actifs dans le circuit culturel officiel.

INFO ART)&(MARGES MUSEUM AFSPRAAK : art)&(marges museum, Hoogstraat 312-314, 1000 Brussel RENDEZ-VOUS : art)&(marges musée, rue Haute 312-314, 1000 Bruxelles

rondleiding om 14h in NL, duur 1h30 / visite guidée en FR à 11h, durée 1h30 reservatie verplicht / réservation obligatoire

+32 2 533 94 90 [email protected] www.artetmarges.be


20 OVER GRENZEN EN DREMPELS .................................19 OVER DE GRENZEN VAN KUNST ..................................rondleidingrondleiding


2222

© o

ttom

ura


In het project ‘Schatten van Mensen’ tasten we de grens af tussen ambacht, kunst en performing arts en brengen ambachten tot le-ven. Tijdens Erfgoeddag ontdekken we in Bibliotheca Wittockiana het ambacht en de kunst van het boekbinden. Na de rondleiding maken we van oude boeken een nieuwe creatie.

22 _ visite guidée DES GENS INESTIMABLESLe projet ‘Des gens inestimables’ explore la frontière entre l’artisa-nat, l’art et l’art performance et ressuscite les savoir-faire. L’Erfgoed-dag est l’occasion de découvrir le métier et l’art de la reliure à la Bibliotheca Wittockiana. À la fin de la visite guidée, nous vous pro-posons de créer un nouvel objet à l’aide de vieux livres.

INFO VORMINGPLUS CITIZENNE I.S.M. COSTIK VZW EN BIBLIOTHECA WITTOCKIANA AFSPRAAK : Bibliotheca Wittockiana, Bemelstraat 23, 1150 Sint-Pieters-Woluwe RENDEZ-VOUS : Bibliotheca Wittockiana, rue du Bemel 23, 1150 Woluwe-Saint-Pierre

14h >17h reservatie verplicht / réservation obligatoire +32 2 203 08 00 [email protected] www.citizenne.be


Een beperkt aandeel van de collecties wordt getoond aan het pu-bliek, de rest bevindt zich in bewaarplaatsen. Dit is een begren-zing. Hoe zijn bewaarplaatsen georganiseerd ? Zijn er procedures, vereisten van conservatie ? Anderzijds hebben musea de taak hun collecties zo toegankelijk mogelijk te maken. Hoe verzoen je als museum deze verschillende opdrachten ? Exclusief bezoek in kleine groep op reservatie.

21 _ visite guidée PAR-DELÀ LES BARRIÈRES ET LES FRONTIÈRES. UNE VISITE DES RÉSERVES DU MUSÉE CHARLIERUne partie seulement des collections est exposée au public. Le reste se trouve dans les réserves, séparé du reste. Comment les réserves sont-elles organisées ? Quelles sont les procédures et les exigences propres à la conservation des oeuvres ? Par ailleurs, la tâche des musées est de favoriser au maximum l’accès à leurs collections. En tant que responsable de musée, comment concilier ces différentes missions ? Visite exclusive en petits groupes et sur réservation uniquement.

INFO CHARLIERMUSEUM AFSPRAAK : Charliermuseum, Kunstlaan 16, 1210 Sint-Joost-ten-Node RENDEZ-VOUS : Musée Charlier, avenue des Arts 16, 1210 Saint-Josse-ten-Noode

10h15, 11h15, 12h15, 14h15, 15h15, 16h15 reservatie verplicht / réservation obligatoire +32 2 220 28 19


22 SCHATTEN VAN MENSEN ............................................21 OVER GRENZEN EN DREMPELS. BEZOEK AAN DE BEWAARPLAATSEN VAN HET CHARLIERMUSEUM. ..

rondleidingrondleiding


2323

© o

ttom

ura

Beur

s

Stad

huis

Plac

e du

Jeu

de B

alle

Voss

en-

plei

n

Huidevettersstraat

Rue Terr

e-Neuve

Nieuwland

l

Rue d

es R

enar

ds

Voss

enst

raat

Rue d

es C

apuc

ins

Kapu

cijne

nstr.

Rue Blaes

Blaes- stra

at

Rue S

aint-G

hisla

inSi

nt-

G

isle

inss

traa

t

Rue de Nancy-straat

Rue d

u M

iroir

Spieg

el-st

raat

R. d. Visit

andines

Visitandinenstr

aat

Rue N

otre

-Seig

neur

Ons-

Heer

stra

at

Rue

des

Brig

ittin

es

Brig

ittin

enst

raat

R.delaChap

elle

Kape

llestr

. Pl. d

e la

Cha

pelle

Kape

llem

arkt

Hoog-

ue Haute

Wolst

raat

Rue d

u Fau

cVa

lkstr

Pala

is d

e Ju

stic

e

Just

itiep

alei

s

Rue des

Minim

es

Miniemenstraat

Miniemenstraat

Rue des Minimes

Rue de

l’Épé

e

Zwaa

rdstr

aat

R. N.D

. d. G

râce

R. d

. l. P

orte

Roug

eRo

depo

ort

Rue

Chris

tine

Kris

tinas

traa

t

R. d

. Tem

ple

Tem

pelst

raat

R. d

. Cha

ndel

iers

Kan

dela

ars-

s

traat

R. d. l. SamaritaineSamaritanesse- str.

Boul

evar

d de

Wat

erlo

o -la

an

dela

Tois

on

d’Or

Guld

envl

iesl

aan

de Stassartstraat

Rue

St-A

lpho

nse

Rue

de B

ério

t -st

raat

RueSc

ailq

uin-

stra

at

S

Rue Potagère

War

Leuv

ense

stw

g

Rue

du

Mar

teau

Rue

Jos

eph

II

Rue

Hyd

ra

Liefdadigheids-straat

Rue de la Charité

Handelsstr.

Rue du Commerce

Handels- straat

Rue du Commerce

Rue

Gui

mar

d -s

traa

tSq

uare

Frèr

e-O

rban

-squ

are

Rue de l’Industrie

Nijverheids-

straat

Rue de la Science

Wetenschaps-

Rue de l’Alliance

Verbondstraat

Sq. d

u Ba

stio

nBo

lwer

ksq.Pl

. du

Cham

pde

Mar

sM

arsv

eldp

lein

R. d

u Ch

amp

de M

ars

Mar

svel

dstr.

Aven

ue M

arni

x -la

an

Rue d’Egmont -s

tr.

Rue

de Hornes

Hoornestr.

Rue d

e

l’Esp

lanad

e

-stra

at

R. de P

aris

Parijs

- str.

Gal

erie

de

laPo

rte

de N

amur

Naa

mse

-po

ortg

aler

ij

Rue d’Édimbourg Edinburgstraat

Rue de NaplesNapelsstraat

Rue d’Alsace-Lorraine Elzas-Lotharingenstraat

Rue de Londres

Londenstraat

Pl. d

e Lo

ndre

sLo

nden

plei

n

Rue de D

ublin -s

traat

Rue Maj. R. Dubreucq -straat

Gal

. d’Ix

elle

sEl

sens

egal

.

Francart

Rue

-straatE. Solvaystr.

Rue Longue

Chau

ssée

de

Wav

re

Wav

erse

stee

nwe

Rue du Trône

Troonstra

at

Rue du Trôn

Rue

du

Luxe

mbo

urg

Luxe

mbu

rgst

raat

Squa

rede

Mee

ûs

de M

eeûs

-sq

uare

Rue

Caro

ly

-str

aat

Rue de

Fleurus

-str.

Rue

Mon

toye

rM

onto

yers

traa

t

Be l

l iar

dstr

aat

Rue Marie de Bourgogne

Maria van B

ourgondië-

Rue du

Parnas

suss

Rue d’Id

alie

R

Rue

du C

ongr

èsCo

ngre

sstra

at

Rue

de

Leuv

ense

-

weg

Rue

de la

Cro

ix d

e Fe

rIJ

zere

nkru

isst

raat

Pl. d

e la

Libe

rté

Vrijh

eids

plei

n

Rue de

s Cult

es

Ered

ienst-

s

tr.

Rue du Nord Noord- straat

Pte.

rue

d. N

ord

Kte

. No

ords

tr.

Pl. S

urle

t de

Chok

ier -

pl.

Rue de

la PresseDrukpersstraat Rue Ducale

Her

togs-str.

Plac

eM

adou

-ple

in Kunst laan

Avenue des Arts

Regent laan

Boulevard du Régent

Rue

de

la L

oi

Wet

stra

at


Regentlaan

Avenue des Arts

Kunstlaan

Rue DucaleHertogs-

straat

Rue Ducale

Rue

Zinn

er-s

traat

Rue

Lam

berm

ont

-stra

atPl

ace

des

Pala

is P

alei

zenp

lein

Plac

e R

oyal

eKo

ning

sple

in

Rue du Pépin Kernstra

at

Rue de N amurNaamses

tra

at

Plac

e du

-ple

inR

ue B

rede

rode

-st

raat

Rue d

e la

Pépin

ière

Boom

kwek

erijs

traat

R

. des

Col

onies

Kolo

niën

str.

Treu

renb

erg

RueRavenstein -straat

Bdde

Berlaim

ont-la

an

Rue

deLi

gne

-stra

at

R. d. l’

Ense

ignem

ent

Ond

errich

tsstr.

Par

c d

eB

ruxe

lles

Koni

nklij

k Pa

leis

Pala

is R

oyal

War

ande

Park

-sc

houw

burg

Pale

is d

er N

atie

Rue de la Chancellerie

Rue

deLoxum

Loks

um-str.

R.du

Card

. Mer

cier

Kard

. Mer

cier

str.

Mar

ché

au

Bois

Hou

tmar

kt

Mont d

es Ar

ts

Kun

stberg

Rue de

s Sols

Stuiv

ersstr

aat

Galerie

Raven

stein

-gale

rij

Canter

steen

Kanter

steen

Putte

rijRue

des

Com

édien

s

Kom

edian

tens

traat

Banq

ueN

atio

nale

Nat

iona

leBa

nk Kath

edra

alCa

théd

rale

Cong

resz

uil

Colo

nne

du C

ongr

ès

Pale

is d

erAc

adem

iën

Pala

is d

esAc

adém

ies

Rue Royale

KoningsstraatRue Royale

Koningsstraat

Rue

duGo

uver

nem

ent P

rovi

soire

Voor

lopi

g Be

win

dstra

at

Mun

tcen

trum

Cent

re M

onna

ie

Boulevard Anspach

Anspachlaan

Rue de

l’Écu

yer

Bissch

opsstraa

t

R. d

e l’Év

êque

R. d

. l. B

ours

eRu

e H. M

aus

Ru

e du

Mar

ché

aux

Poul

etsRue des Halles

Rue de la

Vierge N

oire

Grétry Rue d

es Frip

iers

Bddel’ImpératriceKeizerinlaan

Wol

veng

rach

t

Rue Léopold

Rue

dela

Mon

tagne

Gal. de la Reine

Galerie du Roi

Putte

rie

Rue d

u M

idi

R. de

la

Collin

e

Ruedu

Lom

bard

R. C

h. Bu

ls

K.

Buls

str.

GAR

ECE

NTR

ALE

Carr

ef. d

e l’

Euro

peEu

ropa

-kr

uisp

unt

Plac

e St

e-G

udul

e

St.-G

oede

lepl

.

Parv

isSt

e-G

udul

e

Rue d

’Ass

aut

Stor

mst

raat

Rue d’

Arenbe

rg

-straa

t

Mon

tagneauxHerbesPotagères

Rue

Warmoesberg

Rue

du F

ossé

aux

Lou

ps Leopoldstraat

De M

unt

La M

onna

ie

Pl. d

. l.

Mon

naie

Mun

t

Schi

ldkn

aaps

str.

Hallen- straat

Beur

sstra

at

-stra

at

Bour

se

Pl.

de

la B

ours

eBe

ursp

l.St

.-N

ikla

asSt

-Nic

olas

Rue

-straa

t

Kleerko

persstra

at

Rue

des

Pier

res

Stee

nstr.

R.de

sBo

uche

rsBe

enho

uwers

str.

R. d. Marché

aux

Herbe

s Grasmarkt

Berg

stra

at

Heuv

elstr.

Gra

nd-

Plac

e

Hôt

el d

eVi

lle

Gro

te

M

arkt

Rue de Ruysbroeck

Ruisbroekstraat

R. d

e la P

aille

Stro

stra

at

R. Ste-

Anne

St.-A

nnas

tr.

Imp.

St-J

acqu

es

St.-J

acob

sg.

Rue

Bode

nbro

ek-

RueLebeau-straa

t

Plac

e du

G

rand

S

ablo

n

Rue de la

Régence

Regentschapsstraat

Rue Ernest A

llard -s

traat J. D

upontRue

-str.

RueCoppens

-str.

Pl.

du P

etit

Sabl

onKl

eine

Zav

el

Egm

onttu

in

Par

cd’

Egm

ont

Egm

ontp

alei

s

Pala

is d

’Egm

ont

Cons

erva

tori

umCo

nser

vato

ire

Plac

e du

Mus

éeM

useu

m-

plei

n

Mus

ea v

oor S

chon

eKu

nste

nM

usée

s de

sBe

aux-

Arts

Koni

nklij

keBi

blio

thee

kBi

blio

thèq

ueR

oyal

eKuns

tber

gM

ont d

es A

rts

Coude

nberg

Koude

nberg

HofbergR. M

ontag

ne

de la

CourRue

VillaHerm

osa

-str.

Rolle

beek

Rue

de-s

tr.

Rue

Van M

oer

-str.

R. de l’

Arbr

eBo

omst

r.

Plac

ePo

elae

rt-p

lein

Ruedu

Grand Cerf

Grotehert

straat

Rue Quatre Bras

Quatre

Brasst

es

Rue

Ch.

Han

ssen

s-s

tr.

Rue

Baro

nHo

rta -s

tr.

Ursu

linen

stra

at

Celle

broe

rsst

raat

Rue

des Alex

iens

Rue

d’Ac

cola

y-s

traat

Pl. d

eD

inan

t-p

leinR. de D

inant

-st

raatR. d. l’Escalier

Trapstraat

Rue de Viller

s

Viller

s-str

aat

Bd.

del’E

mpe

reur

Keize

rsla

an

Pl. d

el’A

lber

tine

Albe

rtin

a-pl

ein

R. de l

’Hôp

ital

Gasthu

isstra

at

Rue

Sain

t-Jea

nSi

nt-J

anss

tr.

Pale

is v

oor

Scho

neKu

nste

nPa

lais

des

Beau

x-Ar

ts

Pl. S

t-Je

anSt

.-Ja

ns-

plei

n

Rue

Duq

uesn

oy

-stra

at

Pl. d

. l. V

ieill

eHa

lle a

ux B

lés

Oud

Kor

enhu

is

Rue du Chêne

Eikstra

at

Ruedel’Étuve

Stoofs

traat

Man

neke

nPi

s

Lombard

stra

at

R. d. l’Amigo

Vruntstraat

Bra

sseu

rsBr

ouw

ers

Rue

desChapeliers

Hoe

denmakersstr.

Ruede

la

Violette

Violet-stra

at

Marché

aux Fro

mages

Kaas-

markt Ruedes

Éperon

niers

Spoor-make

rsstra

at

Kersten

-

mannekensHomme

Chrétien

Rue de la Madeleine

Magdalena-steenweg

CEN

TRAA

LST

ATIO

N

Infan

te Isa

bella

-

str.

Rue de

l’Infan

te Isa

belle

Gal.Bortier -gal.

Gal

. d.

l’Ago

ra-g

al.

Rue

duM

ar

chéauChar

bon

Kol e

nm

arktZuidstr.

Tabora Pte rue a

u Beurre

Rue au

Beu

rre

Boter

straa

tKte. Boters

tr.

Hareng

sHari

ng

Kte. Bee

nhou

wersstr

.

Pte. r.

d. Bou

chers

R.d.

l.Fo

urcheGreepstraa

t

KoninginnegalerijKoningsgalerij

R. des Dominicai

ns

Rue aux L

aines

Wolstraa

t

Ruedes

Petits

Carm

es

Karmeli

eten-

str.

Baud

et Ezels

Reine

tte

Pipp

elingRue Thérésienne

Theresianenstraat

Imp.

d.Bo

rgen

dael

-gan

g

Rue Watteeu

-str.

Plac

e Em

.Va

nder

veld

e -p

lein

Rue

J.

St

even

s

-s

tr.

St-E

sprit

H. Gee

st

Predikh

erenstr. Ga

l. de

sPr

ince

sPr

inse

n-ga

lerij

Rue

Mon

tagn

e du

Par

cW

aran

debe

rg

Douze Apôtres

Twaalf- apostelen

Rue des Paroissiens

Marquis Mark

iesParochiaansstr.

G

entil-

homme Jonk

ers

Place d. LouvainLeuvense-

plein

Wild

ewou

d str

aat

St.-G

oede

le-

voor

plei

n

del’O

ratoir

e

Rue M

ontag

ne

Orat

oriën

-

berg

R. d. l. Banque Bankstraat

R. d

. Mon

iteur

Staa

tsbl

adss

tr.

R. d. l.Tribune -str.

Rue d. Parlement

Louv

ainParlements- straat

Pige

ons

Duiv

en P

teru

e d.

Min

imes

Kte

Min

iem

en-

str.

Pl. d

. l.

Just

ice

Ger

echt

sple

in

Guld

enho

of

d

Tête

d’Or

Poivr

ePe

per

Vlees-e

n-Brood

Chair et Pain

R. d’Une

Personne

Eénm

ansst

r.

Marché

aux P

eaux

Huiden

markt

T’Serc

laes

R. d

. Prin

ces

Prins

enstr

.R.

d. l.

Rein

e

Konin

ginne

str.

Gal. d

u Cen

tre

Cent

rum

galer

ij

Imp.

d. l. F

idélité

Getrou

wheids

g.

Rue d’ArgentZilverstraat

Colle

giale

Six Jeunes Hommes

Zesjonkmans

Q

uatre

Fils Aym

on

Vierhe

ems-

kind

eren

Plac

ed’

Espa

gne

Span

jepl

ein

Brus

sels

Hoo

fdst

edel

ijkPa

rlem

ent

Brux

elle

s-Ca

pita

le

Rue

duBo

isS

auva

ge

Rue T

erarke

n-st

r.

ND

de

laCh

apel

leO

LV te

r K

apel

le

Rue Blaes

Blaesstraat

Hoogstraat

RueHaute

Min

iem

en

Min

imes

OLV

ten

Zave

l

ND

au

Sabl

on

Kon.

Circ

usCi

rque

R

oyal

Gal

erie

s de

la T

oiso

n d’

Or

Gul

denv

lies-

gal

erije

n

Poisso

nnier

s

Rue

A. O

rts -

straa

t

Kart

uize

rsst

raat

Pl. S

t-G

éry

Rue Neuve

R. de

s Aug

ustin

s

Plac

eD

e Br

ouck

ère

-ple

in

Quai aux BriquesQuai au Bois à Brûler

xMarc

héau

xGrains

St.-G

orik

spl.

B or gw

al

B or gva

l

Rue

St-Géry

St.-G

orikss

tr.

Ric

hes

Clai

res

enst

raat

Éclip

se

Eclip

s

RuedelaGrandeÎleGrootEiland

Rijk

eKl

aren

stra

at

Antoine

Dan

saerts

traat

OudeGraanm

arkt

ff lsstraat

Rue

J.Va

nPr

aet

-str.

Kiek

enm

arkt

P. DevauxRue

-str.

St.-

Katelijn

estr.

Visverk

opers

St.-

Kate

lijne

Ste-

Cath

erin

ePl

ace

Ste-

Cath

erin

e

St.-K

atel

ijne-

plei

n

Rue

Mel

sens

-stra

at

RueJ. Plateau

-str.

Zaterdag- plein

Zwarte Lieve

vrouwstr.

Augu

stijne

nstr.

Brandhoutkaai

Baksteenkaai

Vla amsesteenweg

Pays

de

Liège

Land

v.

Luik

Nom de

Jésu

s

Naam Je

zus

Chien

Mar

in

Zeeh

ond

at

s

Quai à la Chaux Kalkkaai

Quai à la Houille Steenkoolkaai

Rue d

u Pe

uplie

r

Popu

liers

traat

Rue

du R

oule

auRo

lstra

atPl

. du

Bégu

inag

eBe

gijn

hof

Cyprès

Cipres

R. d. B

éguin

age

Begijn

hofstr.

Lilas

Serin

g

InfirmerieFermerij

R.d.Marronnier Kastanjeboomstraat

Cité

du

Sure

auVl

ierw

ijk Rue

d

u

Gran

d

Hosp

ice

Gro

otgo

dshu

isst

raat

Rue Marcq -str.

Qua

i au

x P

ierr

es d

e Ta

ille

Ard

uink

aai

Qua

i au

Foin

Hoo

ikaa

iKV

S

Rue de LaekenLakensestraat

Imp.

d. M

atel

ots

Mat

roze

ngan

g

Wer

fkaa

i

R. d

. Ch

antie

r

Wer

fstr

aat

R. du MagasinPakhuis- s

tr.R

ue d

esCo

mm

erça

nts

Koop

l iede

nstr

aat

RueVanGaver -str. Im

p.Va

n H

oete

r

-

gang

Rue

St-J

ean

Népo

muc

ène

St.-J

an N

epom

ucen

usst

raat

Éche

lles

Ladd

ers Ruedel’Épargne

Spaar-straat

R. S

t- R

och

St.-R

ochu

sstr.

Rue du Pélican

Pelikaan- straat

Boulevard Émile Jacqmain -laan

Rue

duPo

ntNe

uf

Nieuw

-

brug

Rue

du C

irque

Circ

us-

str.

Rue

Vand

er E

lst -s

traat

Rue

des

Hiro

ndel

les

Zwal

uwen

stra

at

Rueaux

FleursBloemenstraat Boule

vard Adolphe M

ax -laan

Rue

deMalines Mechelsestra

at

Rue Saint- Pierre

Sint-Pietersstraat

Rue de la FiancéeBruids- straat

R.

d.

Finist

ère

Fin

ister

raes

tr.

ColombierDuivenkot

Rue

St-

Mic

hel

St.-

Mic

hiel

sstr

aat

Nieuw- stra

at

City

2

Rue des Cendres

Asstraat

Rue du Damier

DambordstraatRu

e aux

Cho

uxK

ools

traa

t

RueduCanonKanonstraat

Plac

e de

s M

arty

rsM

arte

laar

s-pl

einRoses Rozen

Œillets

Rue du

Pers

ilPeter s el

iest

r.Ru

e de

s Bo

iteux

Kreu

pelen

stra

at

RueduMara

is

Broekstraat

Rue

dela

Blan

chis

serie

Blek

erijs

traat

l’Om

meg

ang

-s

traa

t

Rue

de

Rue d

es S

ables

Zand

stra

at

RueSt

-Lau

rent

St.-L

au

ren

sstr.

Rue du Meiboom -straat

Rue J. de Brouchoven

de Bergeyck -straat

Bd Pachéco

Pl. d

u Co

ngrè

sCo

ngre

sple

in

Rue Vandermeulen

-str.Vésa

leVe

saliu

s

Rivo

listra

at

Quai du Commerce

Handelskaai

uthu

lst

de la

sstr

aat

Q.auxBarques SchuitenkaaiTimmerhoutkaai

Quai au Bois de C

onstruction

Bd. d’Ypres Ieperlaan

Boul

evar

d de

Dix

mud

e

Dik

smui

dela

an

aan

Plac

e de

l’

-ple

in

Squa

re

-sq

uare

Boul

evar

d Ba

udou

inBo

udew

ijnla

an

Boul

evar

d d’

Anve

rsAn

twer

psela

an

North GateGraaf de Ferraris

Rue

Frèr

e-Or

ban

-str.

Chaussée d’AnversAntwerpsesteenweg

Ruedel’AngleHoekstraa

t

Arc

Boulevard du Roi Albert II Koning Albert II-laan

Boog

Rue du FrontispiceFrontispiesstraat

Rue de

l’Harm

onie

-strR.delaFlèche Pijlstraat

Rue

du F

aubo

urg

Voor

stad

sstra

at

Rue

Nico

lay -s

tr.

Rue

Sim

ons

-stra

atR.

d. P

eupl

eVo

lkss

traat

R. d

es C

harb

onni

ers

Kool

bran

ders

stra

at

Rue du M

archéMarktstraat

Rue

des

C

rois

ades

Krui

svaa

rten

stra

at

Rue

G. M

athe

us -

stra

at

Bien

fais

ance

Wel

dadi

ghei

d

Rue du ProgrèsVooruitgangstr.

Pl. C

h. R

ogie

rK.

Rog

ierp

l.

Rue Gineste -

str.

St-L

azar

eSt

.-Laz

arus

Rue du Progrès

Avenue de l’Héliport

Heliha

Quai de Willebro

Akenkaai

Quai

de la

Voi

rieRu

imin

gska

ai

Havenlaan

t

-str

.Roue

g.Pl

ace

Font

aina

s-p

lein

d.l .

Chauffe r ett

eRue

Lolle

pots t r aat

Plattesteen

Tein

turie

rsVe

rver

sBo

nSe

cour

sBi

jstan

dsJa

rdin

des

Olivesde

s Gra

nds

Carm

es

Rue

Liev

evro

uwbr

oers

str.

Olive

ten-

hof R. d. l. Gouttière

Gootstr.

R.de

sMoin

eaux

Mus

sen-

str.

Rue du Midi

Zuid- s

traat

Bogaarde

nstra

at

Boga

rds

R. d

.

e Philip

pede

Cham

pagn

e-s

tr.

Rue Van

Helmont -s

traat

Rue Rouppe-st

raat

Plac

eR

oupp

e-pl

ein Ch

asse

urJa

gers

Rue

des

Urs

ulin

es

RueduPoinçonPriemstraat

Communicatiecentr

Bd. St-LazareSt.-Lazaruslaan

Squa

reVi

ctor

ia R

egin

a-p

lant

soen

Che

min

de F

er

Spo

orw

eg

Rue

de la

Riv

ière

Rivi

er-

stra

atRue

Dup

ont

Dup

onts

traa

t

Rue

de

la P

rair

ieW

eide

- s

traat

Rue

de

l’Asc

ensi

onBe

rgop

stra

at

Krui

dtui

nstr

aat

Rue Botanique

R. G

odef

roid

de

B

ouillo

n

Godf

ried

van

Boui

llons

tr.

Rue

Sai

nt-

Fr

anço

is

Sint

-Fra

ncis

cuss

taat

Rue Musin -straat

Rue d

e la

PostePoststraat

Rue Verte

Groenstraat

Rue Linné

Linnéstraat

Rue des PlantesPlantenstraat

Plac

eSt

-Laz

are

St.-L

azar

us-

plei

nRuedeBrabantBrabantstraat

Aarschotstraat

Rue Verte

Rue

de la

Cha

umiè

reH

utst

raat

Pte R. d. Secours Kl. Hulpstr.

Rue

des

Sec

ours

Hul

pstr

aat

Rue de laPoste

St.-

Mar

iaSt

e-M

arie

Plac

e de

la R

eine

Koni

ngin

nepl

ein

R. d

e Be

ughe

m-s

tr.

Rue Royale

Koningsstraat

Port

e de

Scha

erbe

ek

B ischof fshe imlaan

Plac

e de

sBa

rric

ades

Barr

icad

en-

plei

n

Rue de

la Sa

blonn

ière

Zave

lput

RueVan Orley

-str.

Vereniging- str.

Rue de l’Association

Révolu

tion

Omwentel

ings

Av. G

alilée

-laa

n

Boul

evar

d du

Jar

d in

Bota

niqu

e

Krui

dtu i

n laa

n

Av. V

icto

ria R

egin

a -la

an

Kru

idtu

in

Jard

in

Bot

aniq

ue

Aven

ue

du

Bou

leva

rd

Bolw

erk l

aan

Av.del’AstronomieSterrenkunde- laan

Squa

reH

. Fric

k-s

quar

e

Pl. Q

uete

let

-ple

in

R. du Pôle Poolstr.

Rue

Bria

lmon

t -st

r.

Ges

ù

Rue de la Comète Staartsterstr.

Rue du Méridien Middaglijnstraat

Rue

Tra

vers

ière

Dw

arss

traa

tD

war

s-st

raat

Rue

Gillo

n

Gillo

nstr

aat

Rue de la LimiteGrensstraat T

Mol

enst

raat

Rue

de l’

Unio

nUn

iest

raat

Chaussée de Haecht

Chaussée de

Haachtse- steenweg

Rue Jo

saph

Rue

Corn

et d

e Gr

ez-s

traat

Rue

de l’

Abon

danc

eOv

ervl

oeds

traat

Rue

Phi

lom

ène

Rue

Van

Dyc

k

-st

raatRue

R

Rue Ro

Pale izenstraat

Rue

de la

Fra

tern

itéBr

oede

rsch

apst

raat

Belg

acom Bo

real

WTC

III

Phoe

nix

Hen

drik

Cons

cien

ce

Wet

stra

at

R. d

e la

Con

stitu

tion

Gro

ndw

etst

raat Allée Thibaut -allee

C

los

du P

arna

sse

Parn

assu

s-ga

arde

Regen

tlaan

Bd du R

égen

t

Pl. d

e la

Nat

ion

Nat

iepl

ein

Rue RoyaleKoningsstraat

Rue de Rivoli

Pacheco-laan

Passage 44Doorgang 44

Scha

arbe

ekse

poor

t

Rue

Alla

rd-s

tr.

V

Pl. d

u N

ord

Noo

rdpl

.

A.Be

rtulo

t

Anjelieren

Collé

giale

Kanselarijstraat

Ron

d-Po

int

R. C

lique

t-p

lein

Musée

Mus

eum

O.L.V.

van

Graties

tr.

straat

Cité

Rons

man

s

-w

ijk

R. des Sablons

Z

avelstr.

str.

Gro

teZa

vel

Gal. de

Ruysbroeck

Ruisbroek-

galerij

Val des

Roses Rozendal

Imp. du Cheval

Paardgang

Pass

age

du N

ord

Noor

d-do

orga

ngGa

l. du

Com

mer

ceHa

ndels

-

galer

ij

BrandweerPompiers

Rue Ste-Ca

ther

ine

Pontd.l.Carpe Karperbrug

Arba

létrie

rs

Kruis

boog

-

schu

tters

Escr

imeu

rsSc

herm

ers

Jard

in

Rom

pu

Geb

roke

nhof

St.-

Joze

fSt

-Jos

eph

Hal

len

van

Scha

arbe

ekH

alle

s de

Sch

aerb

eek

Gem

. hui

sSt

.-Jo

ost

Mai

s.co

mm

.St

-Jos

se

Le B

otan

ique

NO

OR

DST

ATIO

N

GAR

E D

U N

OR

D

Centre de Communica

St.-

Jan

St-J

ean

Cong

res

Fini

ster

rae

Fini

stèr

e

Fina

ncie

tore

nTo

ur d

es F

inan

ces

ArcadengebouwQuartier des Arcades

Espl

anad

egeb

ouw

Q. d

e l’E

spla

nade

Vesa

liusg

ebou

wQ

uart

ier V

ésal

e

St.-

Jaco

b-op

-Ko

uden

berg

St-

Jacq

ues-

sur-

Cou

denb

erg

Kap

elle

kerk

Cha

pell

e

Sq. B

reug

hel-

l’Anc

ien

Breu

ghel

-de

-Oud

esq.

Hos

pice

Pach

éco Be

gijn

hofk

erk

Égl.

du

Bégu

inag

e

-str.

Even

tail

Waa

ier

VGC

Kaai

thea

ter

Quai Béco -k

aai

Qua

i du

Bate

lage

Schi

pper

ijkaa

i

PlaceduSamed

i

Boul

evar

dBi

scho

ffsheim

Bijs

tand

Bon

Seco

urs

AB

MIM

WEU

UEO

Min

st. B

uite

nl.

Zake

nAf

f. É

tran

gère

s

Rek

enho

fCo

ur d

esCo

mpt

es

Prin

s Al

bert

-ka

zern

eCa

sern

ePr

ince

Alb

ert

Pass.

M.

Yourc

enar

-doorg

.

Min

. van

de

Vlaa

mse

Gem

eens

chap

Vaa

rtst

raat

Rue

du

Can

al

Inno

Elsensesteenweg

e

Gro

otgo

dshu

is

Vlaa

ms

Parl

emen

t

Théâ

tre

du P

arc

Plac

e du

Mon

t-de

-Pié

téBe

rg-v

an-B

arm

hart

ighe

ids-

plei

n

Théâ

tre

Nat

iona

l

Pala

is d

e la

Nat

ion

Parl

emen

tSt

.-H

uber

tus-

Gal

.St

.-H

uber

t

Cong

resp

alei

sPa

lais

du

Cong

res

Asce

nseu

rPo

elae

rt-l

ift

Plac

e de

sW

allo

nsW

alen

plei

n

Rue M. Popelin-straat

Passage Ch. Rogier-doorgang

Mun

tpun

t

de la

Rég

ion

de

Warmoestra

at

Ham

erst

raat

Bassin Béco -dok

Prox

imus

Haecht

PARK

PARC

LOU

IZA

IJZE

R / Y

SER

S

TE-

CATH

ERIN

E

S

T.-K

ATEL

IJN

E

KRU

IDTU

INBO

TAN

IQU

E

KUN

ST-W

ETAR

TS-L

OI

TROON / TRÔNE

NAA

MSE

POO

RTPO

RTE

DE

NAM

UR

SAIN

CTEL

ETTE

YSER

IJZE

R

JACQ

MAI

N

RO

GIE

R

TRÔ

NE

TRO

ON

MAD

OU

ESSENS

DE BROUCKÈRE

BELL

IAR

D

MO

NTO

YER

ANTW

ERPS

EPO

ORT

PORT

E D

’AN

VER

S

BEURS BOURSE

Carto

graf

ie :

CART

O ui

tgev

erij,

Bru

ssel

Tel.

02-2

68 0

3 45

www.

carto

.be

020

0 m

2

3 4

5

7

9

10

11

12

13

14

18

20 21

25

2627

27

29

3031

32

33

3435

36

41 42

1

24

Beur

s

Stad

huis

Plac

e du

Jeu

de B

alle

Voss

en-

plei

n

Huidevettersstraat

Rue Terr

e-Neuve

Nieuwland

l

Rue d

es R

enar

ds

Voss

enst

raat

Rue d

es C

apuc

ins

Kapu

cijne

nstr.

Rue Blaes

Blaes- stra

at

Rue S

aint-G

hisla

inSi

nt-

G

isle

inss

traa

t

Rue de Nancy-straat

Rue d

u M

iroir

Spieg

el-st

raat

R. d. Visit

andines

Visitandinenstr

aat

Rue N

otre

-Seig

neur

Ons-

Heer

stra

at

Rue

des

Brig

ittin

es

Brig

ittin

enst

raat

R.delaChap

elle

Kape

llestr

. Pl. d

e la

Cha

pelle

Kape

llem

arkt

Hoog-

ue Haute

Wolst

raat

Rue d

u Fau

cVa

lkstr

Pala

is d

e Ju

stic

e

Just

itiep

alei

s

Rue des

Minim

es

Miniemenstraat

Miniemenstraat

Rue des Minimes

Rue de

l’Épé

e

Zwaa

rdstr

aat

R. N.D

. d. G

râce

R. d

. l. P

orte

Roug

eRo

depo

ort

Rue

Chris

tine

Kris

tinas

traa

t

R. d

. Tem

ple

Tem

pelst

raat

R. d

. Cha

ndel

iers

Kan

dela

ars-

s

traat

R. d. l. SamaritaineSamaritanesse- str.

Boul

evar

d de

Wat

erlo

o -la

an

dela

Tois

on

d’Or

Guld

envl

iesl

aan

de Stassartstraat

Rue

St-A

lpho

nse

Rue

de B

ério

t -st

raat

RueSc

ailq

uin-

stra

at

S

Rue Potagère

War

Leuv

ense

stw

g

Rue

du

Mar

teau

Rue

Jos

eph

II

Rue

Hyd

ra

Liefdadigheids-straat

Rue de la Charité

Handelsstr.

Rue du Commerce

Handels- straat

Rue du Commerce

Rue

Gui

mar

d -s

traa

tSq

uare

Frèr

e-O

rban

-squ

are

Rue de l’Industrie

Nijverheids-

straat

Rue de la Science

Wetenschaps-

Rue de l’Alliance

Verbondstraat

Sq. d

u Ba

stio

nBo

lwer

ksq.Pl

. du

Cham

pde

Mar

sM

arsv

eldp

lein

R. d

u Ch

amp

de M

ars

Mar

svel

dstr.

Aven

ue M

arni

x -la

an

Rue d’Egmont -s

tr.

Rue

de Hornes

Hoornestr.

Rue d

e

l’Esp

lanad

e

-stra

at

R. de P

aris

Parijs

- str.

Gal

erie

de

laPo

rte

de N

amur

Naa

mse

-po

ortg

aler

ij

Rue d’Édimbourg Edinburgstraat

Rue de NaplesNapelsstraat

Rue d’Alsace-Lorraine Elzas-Lotharingenstraat

Rue de Londres

Londenstraat

Pl. d

e Lo

ndre

sLo

nden

plei

n

Rue de D

ublin -s

traat

Rue Maj. R. Dubreucq -straat

Gal

. d’Ix

elle

sEl

sens

egal

.

FrancartRue

-straatE. Solvaystr.

Rue Longue

Chau

ssée

de

Wav

re

Wav

erse

stee

nwe

Rue du Trône

Troonstra

at

Rue du Trôn

Rue

du

Luxe

mbo

urg

Luxe

mbu

rgst

raat

Squa

rede

Mee

ûs

de M

eeûs

-sq

uare

Rue

Caro

ly

-str

aat

Rue de

Fleurus

-str.

Rue

Mon

toye

rM

onto

yers

traa

t

Be l

l iar

dstr

aat

Rue Marie de Bourgogne

Maria van B

ourgondië-

Rue du

Parnas

suss

Rue d’Id

alie

R

Rue

du C

ongr

èsCo

ngre

sstra

at

Rue

de

Leuv

ense

-

weg

Rue

de la

Cro

ix d

e Fe

rIJ

zere

nkru

isst

raat

Pl. d

e la

Libe

rté

Vrijh

eids

plei

n

Rue de

s Cult

es

Ered

ienst-

s

tr.

Rue du Nord Noord- straat

Pte.

rue

d. N

ord

Kte

. No

ords

tr.

Pl. S

urle

t de

Chok

ier -

pl.

Rue de

la PresseDrukpersstraat Rue Ducale

Her

togs-str.

Plac

eM

adou

-ple

in Kunst laan

Avenue des Arts

Regent laan


Rue

de

la L

oi

Wet

stra

at


Regentlaan

Avenue des Arts

Kunstlaan

Rue DucaleHertogs-

straat

Rue Ducale

Rue

Zinn

er-s

traat

Rue

Lam

berm

ont

-stra

atPl

ace

des

Pala

is P

alei

zenp

lein

Plac

e R

oyal

eKo

ning

sple

in

Rue du Pépin Kernstra

at

Rue de N amurNaamses

tra

at

Plac

e du

-ple

inR

ue B

rede

rode

-st

raat

Rue d

e la

Pépin

ière

Boom

kwek

erijs

traat

R

. des

Col

onies

Kolo

niën

str.

Treu

renb

erg

RueRavenstein -straat

Bdde

Berlaim

ont-la

an

Rue

deLi

gne

-stra

at

R. d. l’

Ense

ignem

ent

Ond

errich

tsstr.

Par

c d

eB

ruxe

lles

Koni

nklij

k Pa

leis

Pala

is R

oyal

War

ande

Park

-sc

houw

burg

Pale

is d

er N

atie

Rue de la Chancellerie

Rue

deLoxum

Loks

um-str.

R.du

Card

. Mer

cier

Kard

. Mer

cier

str.

Mar

ché

au

Bois

Hou

tmar

kt

Mont d

es Ar

ts

Kun

stberg

Rue de

s Sols

Stuiv

ersstr

aat

Galerie

Raven

stein

-gale

rij

Canter

steen

Kanter

steen

Putte

rijRue

des

Com

édien

s

Kom

edian

tens

traat

Banq

ueN

atio

nale

Nat

iona

leBa

nk Kath

edra

alCa

théd

rale

Cong

resz

uil

Colo

nne

du C

ongr

ès

Pale

is d

erAc

adem

iën

Pala

is d

esAc

adém

ies

Rue Royale

KoningsstraatRue Royale

Koningsstraat

Rue

duGo

uver

nem

ent P

rovi

soire

Voor

lopi

g Be

win

dstra

at

Mun

tcen

trum

Cent

re M

onna

ie

Boulevard Anspach

Anspachlaan

Rue de

l’Écu

yer

Bissch

opsstraa

t

R. d

e l’Év

êque

R. d

. l. B

ours

eRu

e H. M

aus

Ru

e du

Mar

ché

aux

Poul

etsRue des Halles

Rue de la

Vierge N

oire

Grétry Rue d

es Frip

iers

Bddel’ImpératriceKeizerinlaan

Wol

veng

rach

t

Rue Léopold

Rue

dela

Mon

tagne

Gal. de la Reine

Galerie du Roi

Putte

rieRue

du

Midi

R. de

la

Collin

e

Ruedu

Lom

bard

R. C

h. Bu

ls

K.

Buls

str.

GAR

ECE

NTR

ALE

Carr

ef. d

e l’

Euro

peEu

ropa

-kr

uisp

unt

Plac

e St

e-G

udul

e

St.-G

oede

lepl

.

Parv

isSt

e-G

udul

e

Rue d

’Ass

aut

Stor

mst

raat

Rue d’

Arenbe

rg

-straa

t

Mon

tagneauxHerbesPotagères

Rue

Warmoesberg

Rue

du F

ossé

aux

Lou

ps Leopoldstraat

De M

unt

La M

onna

ie

Pl. d

. l.

Mon

naie

Mun

t

Schi

ldkn

aaps

str.

Hallen- straat

Beur

sstra

at

-stra

at

Bour

se

Pl.

de

la B

ours

eBe

ursp

l.St

.-N

ikla

asSt

-Nic

olas

Rue

-straa

t

Kleerko

persstra

at

Rue

des

Pier

res

Stee

nstr.

R.de

sBo

uche

rsBe

enho

uwers

str.

R. d. Marché

aux

Herbe

s Grasmarkt

Berg

stra

at

Heuv

elstr.

Gra

nd-

Plac

e

Hôt

el d

eVi

lle

Gro

te

M

arkt

Rue de Ruysbroeck

Ruisbroekstraat

R. d

e la P

aille

Stro

stra

at

R. Ste-

Anne

St.-A

nnas

tr.

Imp.

St-J

acqu

es

St.-J

acob

sg.

Rue

Bode

nbro

ek-

RueLebeau-straa

t

Plac

e du

G

rand

S

ablo

n

Rue de la

Régence

Regentschapsstraat

Rue Ernest A

llard -s

traat J. D

upontRue

-str.

RueCoppens

-str.

Pl.

du P

etit

Sabl

onKl

eine

Zav

el

Egm

onttu

in

Par

cd’

Egm

ont

Egm

ontp

alei

s

Pala

is d

’Egm

ont

Cons

erva

tori

umCo

nser

vato

ire

Plac

e du

Mus

éeM

useu

m-

plei

n

Mus

ea v

oor S

chon

eKu

nste

nM

usée

s de

sBe

aux-

Arts

Koni

nklij

keBi

blio

thee

kBi

blio

thèq

ueR

oyal

eKuns

tber

gM

ont d

es A

rts

Coude

nberg

Koude

nberg

HofbergR. M

ontag

ne

de la

CourRue

VillaHerm

osa

-str.

Rolle

beek

Rue

de-s

tr.

Rue

Van M

oer

-str.

R. de l’

Arbr

eBo

omst

r.

Plac

ePo

elae

rt-p

lein

Ruedu

Grand Cerf

Grotehert

straat

Rue Quatre Bras

Quatre

Brasst

es

Rue

Ch.

Han

ssen

s-s

tr.

Rue

Baro

nHo

rta -s

tr.

Ursu

linen

stra

at

Celle

broe

rsst

raat

Rue

des Alex

iens

Rue

d’Ac

cola

y-s

traat

Pl. d

eD

inan

t-p

leinR. de D

inant

-st

raatR. d. l’Escalier

Trapstraat

Rue de Viller

s

Viller

s-str

aat

Bd.

del’E

mpe

reur

Keize

rsla

an

Pl. d

el’A

lber

tine

Albe

rtin

a-pl

ein

R. de l

’Hôp

ital

Gasthu

isstra

at

Rue

Sain

t-Jea

nSi

nt-J

anss

tr.

Pale

is v

oor

Scho

neKu

nste

nPa

lais

des

Beau

x-Ar

ts

Pl. S

t-Je

anSt

.-Ja

ns-

plei

n

Rue

Duq

uesn

oy

-stra

at

Pl. d

. l. V

ieill

eHa

lle a

ux B

lés

Oud

Kor

enhu

is

Rue du Chêne

Eikstra

at

Ruedel’Étuve

Stoofs

traat

Man

neke

nPi

s

Lombard

stra

at

R. d. l’Amigo

Vruntstraat

Bra

sseu

rsBr

ouw

ers

Rue

desChapeliers

Hoe

denmakersstr.

Ruede

la

Violette

Violet-stra

at

Marché

aux Fro

mages

Kaas-

markt Ruedes

Éperon

niers

Spoor-make

rsstra

at

Kersten

-

mannekensHomme

Chrétien

Rue de la Madeleine

Magdalena-steenweg

CEN

TRAA

LST

ATIO

N

Infan

te Isa

bella

-

str.

Rue de

l’Infan

te Isa

belle

Gal.Bortier -gal.

Gal

. d.

l’Ago

ra-g

al.

Rue

duM

ar

chéauChar

bon

Kol e

nm

arktZuidstr.

Tabora Pte rue a

u Beurre

Rue au

Beu

rre

Boter

straa

tKte. Boters

tr.

Hareng

sHari

ng

Kte. Bee

nhou

wersstr

.

Pte. r.

d. Bou

chers

R.d.

l.Fo

urcheGreepstraa

t

KoninginnegalerijKoningsgalerij

R. des Dominicai

ns

Rue aux L

aines

Wolstraa

t

Ruedes

Petits

Carm

es

Karmeli

eten-

str.

Baud

et Ezels

Reine

tte

Pipp

elingRue Thérésienne

Theresianenstraat

Imp.

d.Bo

rgen

dael

-gan

g

Rue Watteeu

-str.

Plac

e Em

.Va

nder

veld

e -p

lein

Rue

J.

St

even

s

-s

tr.

St-E

sprit

H. Gee

st

Predikh

erenstr. Ga

l. de

sPr

ince

sPr

inse

n-ga

lerij

Rue

Mon

tagn

e du

Par

cW

aran

debe

rg

Douze Apôtres

Twaalf- apostelen

Rue des Paroissiens

Marquis Mark

iesParochiaansstr.

G

entil-

homme Jonk

ers

Place d. LouvainLeuvense-

plein

Wild

ewou

d str

aat

St.-G

oede

le-

voor

plei

n

del’O

ratoir

e

Rue M

ontag

ne

Orat

oriën

-

berg

R. d. l. Banque Bankstraat

R. d

. Mon

iteur

Staa

tsbl

adss

tr.

R. d. l.Tribune -str.

Rue d. Parlement

Louv

ainParlements- straat

Pige

ons

Duiv

en P

teru

e d.

Min

imes

Kte

Min

iem

en-

str.

Pl. d

. l.

Just

ice

Ger

echt

sple

in

Guld

enho

of

d

Tête

d’Or

Poivr

ePe

per

Vlees-e

n-Brood

Chair et Pain

R. d’Une

Personne

Eénm

ansst

r.

Marché

aux P

eaux

Huiden

markt

T’Serc

laes

R. d

. Prin

ces

Prins

enstr

.R.

d. l.

Rein

e

Konin

ginne

str.

Gal. d

u Cen

tre

Cent

rum

galer

ij

Imp.

d. l. F

idélité

Getrou

wheids

g.

Rue d’ArgentZilverstraat

Colle

giale

Six Jeunes Hommes

Zesjonkmans

Q

uatre

Fils Aym

on

Vierhe

ems-

kind

eren

Plac

ed’

Espa

gne

Span

jepl

ein

Brus

sels

Hoo

fdst

edel

ijkPa

rlem

ent

Brux

elle

s-Ca

pita

le

Rue

duBo

isS

auva

ge

Rue T

erarke

n-st

r.

ND

de

laCh

apel

leO

LV te

r K

apel

le

Rue Blaes

Blaesstraat

Hoogstraat

RueHaute

Min

iem

en

Min

imes

OLV

ten

Zave

l

ND

au

Sabl

on

Kon.

Circ

usCi

rque

R

oyal

Gal

erie

s de

la T

oiso

n d’

Or

Gul

denv

lies-

gal

erije

n

Poisso

nnier

s

Rue

A. O

rts -

straa

t

Kart

uize

rsst

raat

Pl. S

t-G

éry

Rue Neuve

R. de

s Aug

ustin

s

Plac

eD

e Br

ouck

ère

-ple

in

Quai aux BriquesQuai au Bois à Brûler

xMarc

héau

xGrains

St.-G

orik

spl.

B or gw

al

B or gva

l

Rue

St-Géry

St.-G

orikss

tr.

Ric

hes

Clai

res

enst

raat

Éclip

se

Eclip

s

RuedelaGrandeÎleGrootEiland

Rijk

eKl

aren

stra

at

Antoine

Dan

saerts

traat

OudeGraanm

arkt

ff lsstraat

Rue

J.Va

nPr

aet

-str.

Kiek

enm

arkt

P. DevauxRue

-str.

St.-

Katelijn

estr.

Visverk

opers

St.-

Kate

lijne

Ste-

Cath

erin

ePl

ace

Ste-

Cath

erin

e

St.-K

atel

ijne-

plei

n

Rue

Mel

sens

-stra

at

RueJ. Plateau

-str.

Zaterdag- plein

Zwarte Lieve

vrouwstr.

Augu

stijne

nstr.

Brandhoutkaai

Baksteenkaai

Vla amsesteenweg

Pays

de

Liège

Land

v.

Luik

Nom de

Jésu

s

Naam Je

zus

Chien

Mar

in

Zeeh

ond

at

s

Quai à la Chaux Kalkkaai

Quai à la Houille Steenkoolkaai

Rue d

u Pe

uplie

r

Popu

liers

traat

Rue

du R

oule

auRo

lstra

atPl

. du

Bégu

inag

eBe

gijn

hof

Cyprès

Cipres

R. d. B

éguin

age

Begijn

hofstr.

Lilas

Serin

g

InfirmerieFermerij

R.d.Marronnier Kastanjeboomstraat

Cité

du

Sure

auVl

ierw

ijk Rue

d

u

Gran

d

Hosp

ice

Gro

otgo

dshu

isst

raat

Rue Marcq -str.

Qua

i au

x P

ierr

es d

e Ta

ille

Ard

uink

aai

Qua

i au

Foin

Hoo

ikaa

iKV

S

Rue de LaekenLakensestraat

Imp.

d. M

atel

ots

Mat

roze

ngan

g

Wer

fkaa

i

R. d

. Ch

antie

r

Wer

fstr

aat

R. du MagasinPakhuis- s

tr.

Rue

des

Com

mer

çant

sKo

opl ie

dens

traa

t

RueVanGaver -str. Im

p.Va

n H

oete

r

-

gang

Rue

St-J

ean

Népo

muc

ène

St.-J

an N

epom

ucen

usst

raat

Éche

lles

Ladd

ers Ruedel’Épargne

Spaar-straat

R. S

t- R

och

St.-R

ochu

sstr.

Rue du Pélican

Pelikaan- straat

Boulevard Émile Jacqmain -laan

Rue

duPo

ntNe

uf

Nieuw

-

brug

Rue

du C

irque

Circ

us-

str.

Rue

Vand

er E

lst -s

traat

Rue

des

Hiro

ndel

les

Zwal

uwen

stra

at

Rueaux

FleursBloemenstraat Boule

vard Adolphe M

ax -laan

Rue

deMalines Mechelsestra

at

Rue Saint- Pierre

Sint-Pietersstraat

Rue de la FiancéeBruids- straat

R.

d.

Finist

ère

Fin

ister

raes

tr.

ColombierDuivenkot

Rue

St-

Mic

hel

St.-

Mic

hiel

sstr

aat

Nieuw- stra

at

City

2

Rue des Cendres

Asstraat

Rue du Damier

Dambordstraat

Rue a

ux C

houx

Koo

lstr

aat

RueduCanonKanonstraat

Plac

e de

s M

arty

rsM

arte

laar

s-pl

einRoses Rozen

Œillets

Rue du

Pers

il

Peter s elie

str.

Rue

des

Boite

ux

Kreu

pelen

stra

at

RueduMara

is

Broekstraat

Rue

dela

Blan

chis

serie

Blek

erijs

traat

l’Om

meg

ang

-s

traa

t

Rue

de

Rue d

es S

ables

Zand

stra

at

RueSt

-Lau

rent

St.-L

au

ren

sstr.

Rue du Meiboom -straat

Rue J. de Brouchoven

de Bergeyck -straat

Bd Pachéco

Pl. d

u Co

ngrè

sCo

ngre

sple

in

Rue Vandermeulen

-str.Vésa

leVe

saliu

s

Rivo

listra

at

Quai du Commerce

Handelskaai

uthu

lst

de la

sstr

aat

Q.auxBarques SchuitenkaaiTimmerhoutkaai

Quai au Bois de C

onstruction

Bd. d’Ypres Ieperlaan

Boul

evar

d de

Dix

mud

e

Dik

smui

dela

an

aan

Plac

e de

l’

-ple

in

Squa

re

-sq

uare

Boul

evar

d Ba

udou

inBo

udew

ijnla

an

Boul

evar

d d’

Anve

rsAn

twer

psela

an

North GateGraaf de Ferraris

Rue

Frèr

e-Or

ban

-str.

Chaussée d’AnversAntwerpsesteenweg

Ruedel’AngleHoekstraa

t

Arc

Boulevard du Roi Albert II Koning Albert II-laan

Boog

Rue du FrontispiceFrontispiesstraat

Rue de

l’Harm

onie

-strR.delaFlèche Pijlstraat

Rue

du F

aubo

urg

Voor

stad

sstra

at

Rue

Nico

lay -s

tr.

Rue

Sim

ons

-stra

atR.

d. P

eupl

eVo

lkss

traat

R. d

es C

harb

onni

ers

Kool

bran

ders

stra

at

Rue du M

archéMarktstraat

Rue

des

C

rois

ades

Krui

svaa

rten

stra

at

Rue

G. M

athe

us -

stra

at

Bien

fais

ance

Wel

dadi

ghei

d

Rue du ProgrèsVooruitgangstr.

Pl. C

h. R

ogie

rK.

Rog

ierp

l.

Rue Gineste -

str.

St-L

azar

eSt

.-Laz

arus

Rue du Progrès

Avenue de l’Héliport

Heliha

Quai de Willebro

Akenkaai

Quai

de la

Voi

rieRu

imin

gska

ai

Havenlaan

t

-str

.Roue

g.Pl

ace

Font

aina

s-p

lein

d.l .

Chauffe r ett

eRue

Lolle

pots t r aat

Plattesteen

Tein

turie

rsVe

rver

sBo

nSe

cour

sBi

jstan

dsJa

rdin

des

Olives

des G

rand

sCa

rmes

Rue

Liev

evro

uwbr

oers

str.

Olive

ten-

hof R. d. l. Gouttière

Gootstr.

R.de

sMoin

eaux

Mus

sen-

str.

Rue du Midi

Zuid- s

traat

Bogaarde

nstra

at

Boga

rds

R. d

.

e Philip

pede

Cham

pagn

e-s

tr.

Rue Van

Helmont -s

traat

Rue Rouppe-st

raat

Plac

eR

oupp

e-pl

ein Ch

asse

urJa

gers

Rue

des

Urs

ulin

es

RueduPoinçonPriemstraat

Communicatiecentr

Bd. St-LazareSt.-Lazaruslaan

Squa

reVi

ctor

ia R

egin

a-p

lant

soen

Che

min

de F

er

Spo

orw

eg

Rue

de la

Riv

ière

Rivi

er-

stra

atRue

Dup

ont

Dup

onts

traa

t

Rue

de

la P

rair

ieW

eide

- s

traat

Rue

de

l’Asc

ensi

onBe

rgop

stra

at

Krui

dtui

nstr

aat

Rue Botanique

R. G

odef

roid

de

B

ouillo

n

Godf

ried

van

Boui

llons

tr.

Rue

Sai

nt-

Fr

anço

is

Sint

-Fra

ncis

cuss

taat

Rue Musin -straat

Rue d

e la

PostePoststraat

Rue Verte

Groenstraat

Rue Linné

Linnéstraat

Rue des PlantesPlantenstraat

Plac

eSt

-Laz

are

St.-L

azar

us-

plei

nRuedeBrabantBrabantstraat

Aarschotstraat

Rue Verte

Rue

de la

Cha

umiè

reH

utst

raat

Pte R. d. Secours Kl. Hulpstr.

Rue

des

Sec

ours

Hul

pstr

aat

Rue de laPoste

St.-

Mar

iaSt

e-M

arie

Plac

e de

la R

eine

Koni

ngin

nepl

ein

R. d

e Be

ughe

m-s

tr.

Rue Royale

Koningsstraat

Port

e de

Scha

erbe

ek

B ischof fshe imlaan

Plac

e de

sBa

rric

ades

Barr

icad

en-

plei

n

Rue de

la Sa

blonn

ière

Zave

lput

RueVan Orley

-str.

Vereniging- str.

Rue de l’Association

Révolu

tion

Omwentel

ings

Av. G

alilée

-laa

n

Boul

evar

d du

Jar

d in

Bota

niqu

e

Krui

dtu i

n laa

n

Av. V

icto

ria R

egin

a -la

an

Kru

idtu

in

Jard

in

Bot

aniq

ue

Aven

ue

du

Bou

leva

rd

Bolw

erk l

aan

Av.del’AstronomieSterrenkunde- laan

Squa

reH

. Fric

k-s

quar

e

Pl. Q

uete

let

-ple

in

R. du Pôle Poolstr.

Rue

Bria

lmon

t -st

r.

Ges

ù

Rue de la Comète Staartsterstr.

Rue du Méridien Middaglijnstraat

Rue

Tra

vers

ière

Dw

arss

traa

tD

war

s-st

raat

Rue

Gillo

n

Gillo

nstr

aat

Rue de la LimiteGrensstraat T

Mol

enst

raat

Rue

de l’

Unio

nUn

iest

raat

Chaussée de Haecht

Chaussée de

Haachtse- steenweg

Rue Jo

saph

Rue

Corn

et d

e Gr

ez-s

traat

Rue

de l’

Abon

danc

eOv

ervl

oeds

traat

Rue

Phi

lom

ène

Rue

Van

Dyc

k

-st

raatRue

R

Rue Ro

Pale izenstraat

Rue

de la

Fra

tern

itéBr

oede

rsch

apst

raat

Belg

acom Bo

real

WTC

III

Phoe

nix

Hen

drik

Cons

cien

ce

Wet

stra

at

R. d

e la

Con

stitu

tion

Gro

ndw

etst

raat Allée Thibaut -allee

C

los

du P

arna

sse

Parn

assu

s-ga

arde

Regen

tlaan

Bd du R

égen

t

Pl. d

e la

Nat

ion

Nat

iepl

ein

Rue RoyaleKoningsstraat

Rue de Rivoli

Pacheco-laan

Passage 44Doorgang 44

Scha

arbe

ekse

poor

t

Rue

Alla

rd-s

tr.

V

Pl. d

u N

ord

Noo

rdpl

.

A.Be

rtulo

t

Anjelieren

Collé

giale

Kanselarijstraat

Ron

d-Po

int

R. C

lique

t-p

lein

Musée

Mus

eum

O.L.V.

van

Graties

tr.

straat

Cité

Rons

man

s

-w

ijk

R. des Sablons

Z

avelstr.

str.

Gro

teZa

vel

Gal. de

Ruysbroeck

Ruisbroek-

galerij

Val des

Roses Rozendal

Imp. du Cheval

Paardgang

Pass

age

du N

ord

Noor

d-do

orga

ngGa

l. du

Com

mer

ceHa

ndels

-

galer

ij

BrandweerPompiers

Rue Ste-Ca

ther

ine

Pontd.l.Carpe Karperbrug

Arba

létrie

rs

Kruis

boog

-

schu

tters

Escr

imeu

rsSc

herm

ers

Jard

in

Rom

pu

Geb

roke

nhof

St.-

Joze

fSt

-Jos

eph

Hal

len

van

Scha

arbe

ekH

alle

s de

Sch

aerb

eek

Gem

. hui

sSt

.-Jo

ost

Mai

s.co

mm

.St

-Jos

se

Le B

otan

ique

NO

OR

DST

ATIO

N

GAR

E D

U N

OR

D

Centre de Communica

St.-

Jan

St-J

ean

Cong

res

Fini

ster

rae

Fini

stèr

e

Fina

ncie

tore

nTo

ur d

es F

inan

ces

ArcadengebouwQuartier des Arcades

Espl

anad

egeb

ouw

Q. d

e l’E

spla

nade

Vesa

liusg

ebou

wQ

uart

ier V

ésal

e

St.-

Jaco

b-op

-Ko

uden

berg

St-

Jacq

ues-

sur-

Cou

denb

erg

Kap

elle

kerk

Cha

pell

e

Sq. B

reug

hel-

l’Anc

ien

Breu

ghel

-de

-Oud

esq.

Hos

pice

Pach

éco Be

gijn

hofk

erk

Égl.

du

Bégu

inag

e

-str.

Even

tail

Waa

ier

VGC

Kaai

thea

ter

Quai Béco -k

aai

Qua

i du

Bate

lage

Schi

pper

ijkaa

i

PlaceduSamed

i

Boul

evar

dBi

scho

ffsheim

Bijs

tand

Bon

Seco

urs

AB

MIM

WEU

UEO

Min

st. B

uite

nl.

Zake

nAf

f. É

tran

gère

s

Rek

enho

fCo

ur d

esCo

mpt

es

Prin

s Al

bert

-ka

zern

eCa

sern

ePr

ince

Alb

ert

Pass.

M.

Yourc

enar

-doorg

.

Min

. van

de

Vlaa

mse

Gem

eens

chap

Vaa

rtst

raat

Rue

du

Can

al

Inno

Elsensesteenweg

e

Gro

otgo

dshu

is

Vlaa

ms

Parl

emen

t

Théâ

tre

du P

arc

Plac

e du

Mon

t-de

-Pié

téBe

rg-v

an-B

arm

hart

ighe

ids-

plei

n

Théâ

tre

Nat

iona

l

Pala

is d

e la

Nat

ion

Parl

emen

tSt

.-H

uber

tus-

Gal

.St

.-H

uber

t

Cong

resp

alei

sPa

lais

du

Cong

res

Asce

nseu

rPo

elae

rt-l

ift

Plac

e de

sW

allo

nsW

alen

plei

n

Rue M. Popelin-straat

Passage Ch. Rogier-doorgang

Mun

tpun

t

de la

Rég

ion

de

Warmoestra

at

Ham

erst

raat

Bassin Béco -dok

Prox

imus

Haecht

PARK

PARC

LOU

IZA

IJZE

R / Y

SER

S

TE-

CATH

ERIN

E

S

T.-K

ATEL

IJN

E

KRU

IDTU

INBO

TAN

IQU

E

KUN

ST-W

ETAR

TS-L

OI

TROON / TRÔNE

NAA

MSE

POO

RTPO

RTE

DE

NAM

UR

SAIN

CTEL

ETTE

YSER

IJZE

R

JACQ

MAI

N

RO

GIE

R

TRÔ

NE

TRO

ON

MAD

OU

ESSENS

DE BROUCKÈRE

BELL

IAR

D

MO

NTO

YER

ANTW

ERPS

EPO

ORT

PORT

E D

’AN

VER

S

BEURS BOURSE

Carto

graf

ie :

CART

O ui

tgev

erij,

Bru

ssel

Tel.

02-2

68 0

3 45

www.

carto

.be

020

0 m

2

3 4

5

7

9

10

11

12

13

14

18

20 21

25

2627

27

29

3031

32

33

3435

36

41 42

1

25

1000 BRUSSEL-STAD


26

Brugmann

Amerikaans-theater

Dikkelindelaan Av. du Gros Tilleul

O.-L.-Vrouw-voorplein

ParvisNotre-Dame

Av

en

ue

du

Pa

r cR

oy

al

Laken

Japanse TorenTour Japonaise

Koninklijk

Domein

Park van

Parc de

Domaine

Royal

Koninklijk PaleisChâteau Royal

A 12

Madridlaan

Avenue de Madrid

Ko

ni n

k l ij k

Pa

r kl a

an

Sint-A

nnadreefD

rêve Sainte-A

nne

Medoristraat

Rue

Médori

Rue De Vrièrestraat

Rue desArtistes

E. Bockstael-laan B

ld. E. B

ockstael

Leopold I -straat

Rue Leopold I-str

Versai l les

Van Prae t - l aan

AvenueHouba de Strooper-laan

R. Stéphanie

Pagodenlaan

Ch. Ramaekers- str.

Rue

PlaceLouis Steens-

plein

Eeuw

feest-

laan

Boulevard du

Centenaire

Atomium

PrinsLeopold-squarePrince

Léopold

E. D

elva-straat

Ave

nue

J.S

obie

ski-l

aan

Avenue. des Rob

iniersAcacialaan

Witte

Steylsstraat Rue Steyls

PlaceE. Bockstael

-plein

HalteDe Wand-Dikke LindeDe Wand-Gros Tilleul

HalteKoningschap - Royauté

n

Boech

outla

an

Aven

ueBo

ucho

ut

Bockstael

Stuyvenbergh

Houba-

Brugmann

Bo

uleva

rdDe Smet De Naeye

r-laan

VoetballaanH

eize

lstraat Rue du Heysel

Rue

E.W

aute

rs-s

traa

t

J. LahaeystraatRue

Gasstraat

Bld. D

eS

met

HeyselHeizel

erp

se

-s

t ee

nw

eg

Masu

i-stra

at

Rue

Ess

eghe

mst

raat

Jette

Ontm

ijners-

laan

Rue

E.

Boc

ksta

el-la

an

PlaceA. Poesjkin

-plein

Rue

Ess

eghe

m

Ave

nu

eC

ha

rles

Wo

este

-laa

n

Leopold I-straat

Rue

rPannenhuisstraat

Rue

duPannenhuys

Rond-Point duPannenhuis-

plein

DeN

aeye

r-la

an

HalteWoeste

s Mirepoix

-laan

Av. O. Warland-laan

Thurn & Taxis

Hav

en

laa

n

B

Av. Je

an D

ubru

cq-la

an

duJu

bilé

Bas

sin

Verg

ote-

dok

Gro

endr

eef

Av.

du

Po

r t

A

Tour & Taxis

Allé

e Ve

rte

stra

at’E

scau

t

Pannenhuis

Belgica

elfe

estl

aan

Boul

evar

d

SquareJ. De Trooz-

square

Pont deLaken-brug

Ko

ni n

gi n

ne

l aa

n

Av . d

el a

Re

i ne

Kunstenaarsstraat

Rue Marie-ChristineMaria-Christinastr

PlaceJ.B. Willems

-plein

Placede la Maison Rouge

Roodhuisplein

Rue

deM

oors

lede

-st

raat

J.B. Depairelaan

We

r kh

ui z

e n k a a

Vi l

v oo r d

s e s t een w e

Laeken

Laken

Ko

nin

kli

jkP

ark

laa

n


2

2324

1020 LAKEN / LAEKEN


De artistieke en intellectuele elite van de hoofdstad was vanaf de 19de eeuw sterk internationaal gekleurd. Zo werkte Salu I samen met August Rodin aan de beeldhouwwerken aan de beurs. De collectie in het grafmakersatelier Salu weerspiegelt die buitenlandse aanwezig-heid in Brussel. Foto’s en souvenirs van reizen naar Italië en andere Europese bestemmingen illustreren die internationale invloed.

24 _ exposition COSMOPOLITISME AU CIMETIÈRE DE LAEKENDès le 19ème siècle, l’élite artistique et intellectuelle de la capitale provient des quatre coins du monde. C’est ainsi qu’Auguste Rodin travailla avec Salu Ier à la conception des sculptures qui ornent la Bourse. La collection de l’Atelier de sculpture funéraire Salu reflète cette présence étrangère à Bruxelles. Des photos et souvenirs de voyages en Italie et dans d’autres pays d’Europe illustrent cette influence internationale.

INFO EPITAAF AFSPRAAK : Grafmakersatelier Salu, Onze-Lieve-Vrouwvoorplein 16, 1020 Laken – RENDEZ-VOUS : Atelier de sculpture funéraire Salu, Parvis Notre-Dame de Laeken 16, 1020 Laeken

10h >17h


Het kerkhof van Laken toont dat de intellectuele fine fleur van de hoofdstad internationaal gekleurd was. De Spaanse La Mali-bran veroverde de Europese scène maar vond hier haar laatste rustplaats. Franse artiesten als Rodin bepaalden mee het uitzicht van de necropool. Chinees diplomaat Lou Tseng Tsjang volgde zijn Belgische eega. Het wapen van Siam vertolkt de verdienste van G. Rolin-Jaequemyns.

23 _ visite guidée COSMOPOLITISME AU CIMETIÈRE DE LAEKENEn se promenant dans le cimetière de Laeken, on s’aperçoit que la fine fleur artistique et intellectuelle de la capitale était d’origine internationale. La Malibran, artiste espagnole qui avait conquis la scène européenne, y repose, tout comme le diplomate chinois Lou Tseng-Tsiang, qui avait suivi son épouse belge. Des artistes français comme Rodin participent à l’identité de la nécropole. Les armoiries du Siam célèbrent le mérite de G. Rolin-Jaequemyns.

INFO EPITAAF AFSPRAAK : Grafmakersatelier Salu, Onze-Lieve-Vrouwvoorplein 16, 1020 Laken – RENDEZ-VOUS : Atelier de sculpture funéraire Salu, Parvis Notre-Dame de Laeken 16, 1020 Laeken

Rondleiding NL om 10h30 en 14h (duur : 1h30) / Visite guidée en FR à 11h et 14h30 (durée : 1h30)


24 KOSMOPOLITISME OP DE BEGRAAFPLAATS VAN LAKEN ...............................

23 KOSMOPOLITISME OP DE BEGRAAFPLAATS VAN LAKEN ...............................

tentoonstellingrondleiding


2727


In 2014 kunnen we uiteraard niet voorbij aan WO I. Getuige daar-van de omverwerping van de grenzen die het leven voor de oor-log bepaalden, zowel op geografisch, psychologisch als technolo-gisch vlak. Er werd heel wat audiovisueel materiaal over de Eerste Wereld oorlog geproduceerd in allerlei genres en subgenres (news-reels, documentaires, langspeelfilms, propaganda …) waar jammer genoeg maar zo’n 20 % van overgeleverd is. Op Erfgoeddag pre-senteren we dus met trots twee hoogtepunten uit dit audiovisueel erfgoed, dat in de hele periode 2014-2018 nog regelmatig onder de aandacht zal gebracht worden.

14h The Lost Patrol, van John Ford, USA 1934

Een Britse 12-koppige patrouille wordt in de woestijn bestookt door ongrijpbare Arabieren. Fords favoriete thema, de kameraad-schap, wordt sober en viriel behandeld met zon, zand en dood als medespelers.

16h Das Tagebuch des Dr. Hart, van Paul Leni, Duitsland 1916

Paul Leni, tot dan aan de slag als art director, debuteerde met deze film gesitueerd in een Duits veldhospitaal in bezet Polen tijdens WO I. Hoewel in de eerste plaats bedoeld om het Duitse imago in het buitenland op te krikken, toont de film ook de regisseurs-kwaliteiten van Leni.

‘Look at where we are’ brengt vijf werken samen uit de Argos col-lectie van internationale kunstenaars die veertig jaar videokunst omvatten. De werken trachten de virtuele grens tussen het gepro-jecteerde en de kijker te doorbreken, waardoor ze dermate intiem worden dat ze haast fysiek voelbaar zijn.

25 _ projection LOOK AT WHERE WE ARE‘Look at where we are’ présente cinq oeuvres de la collection d’Ar-gos, signées par des artistes internationaux, qui illustrent quarante années de création vidéo. Toutes tentent de franchir la limite vir-tuelle entre la projection et le spectateur, en développant une inti-mité qui les rend presque perceptibles physiquement.

filmvoorstelling

filmvoorstelling

25 LOOK AT WHERE WE ARE ......................................................................................................................................................

26 GRENZELOOS ...........................................................................................................................................................................

INFO ARGOS, CENTRUM VOOR KUNST EN MEDIA I.S.M. ARGOS COLLECTIE AFSPRAAK : Argos, Centrum voor Kunst en Media, Werfstraat 13, 1000 Brussel RENDEZ-VOUS : Argos, Centre pour l’art et les médias, Rue du Chantier 13, 1000 Bruxelles

12h >18h – Het programma van een uur herhaalt zich in loop. De voorstellingen vangen aan op het uur/ Programme d’une heure qui se répète en boucle et commence à l’heure précise


26 _ projection SANS FRONTIÈRESEn 2014, il est impossible d’ignorer la Première Guerre mondiale, dont témoigne la chute des frontières qui régissaient la vie avant guerre, tant sur le plan géographique que psychologique et techno-logique. La production audiovisuelle évoquant la Première Guerre mondiale est abondante, dans tous les genres et sous-genres (ac-tualités, documentaires, longs métrages, films de propagande...). Malheureusement, 20 % seulement de celle-ci a pu être sauvegar-dée. Nous sommes donc fiers de vous présenter, spécialement pour l’Erfgoeddag, deux chefs d’oeuvre de ce patrimoine audiovisuel, qui seront régulièrement mis à l’honneur entre 2014 et 2018.

14h La patrouille perdue, de John Ford, USA 1934

En 1917, une patrouille britannique est attaquée dans le désert par des Arabes insaisissables. Le thème favori de Ford, la camaraderie, est traité de manière sobre et virile, avec le soleil, le sable et la mort comme protagonistes.

16h Le journal du Dr. Hart, de Paul Leni, Allemagne 1916

Paul Leni, jusqu’alors directeur artistique, réalise ici son premier film. L’action se déroule durant la Première Guerre mondiale, dans un hôpital de campagne alle-mand en Pologne occupée. Bien que l’objectif premier du film soit d’améliorer l’image de l’Alle-magne à l’étranger, il témoigne également des qualités de réalisateur de Leni.

INFO CINEMATEK I.S.M. VLAAMSE DIENST VOOR FILMCULTUUR VZW AFSPRAAK : Cinematek, Baron Hortastraat 9, 1000 Brussel RENDEZ-VOUS : Cinematek, rue Baron Horta 9, 1000 Bruxelles

filmvoorstellingen om 14h en 16h / projections à 14h et 16h



2828

une v

ille sa

ns fr

ontiè

res

gren

zeloz

e sta

d

GRENZELOZE STAD

We brengen een bezoek aan een wijk vol grenzen : de grootste markt in België met de kleinste winkeltjes, grijs en kleurrijk, aan de rand en midden in de wereld, 76 verschillende nationaliteiten.

28 _ promenade CUREGHEM, UN QUARTIER AUX MULTIPLES FRONTIÈRESNous partons à la découverte d’un quartier aux multiples frontières : le marché le plus important de Belgique et ses minuscules échoppes, la grisaille et la couleur, la périphérie et le coeur du monde, ainsi que 76 nationalités différentes.

INFO TOCHTEN VAN HOOP AFSPRAAK : Station Brussel-Zuid, hoofdgang aan de ingang Eurostar, ter hoogte van sporen 1 en 2, 1000 Brussel – RENDEZ-VOUS : Gare du Midi, hall central à l’entrée d’Eurostar, à la hauteur des voies 1 et 2, 1000 Bruxelles

10h >12h reservatie verplicht / réservation obligatoire +32 496 79 36 24 [email protected] www.tochtenvanhoop.eu


De stad lijkt grenzeloos, maar zit vol grenzen. Grenzen tussen te-genstellingen. Grenzen tussen mensen. Grenzen tussen binnen en buiten, tussen boven en onder. Brukselbinnenstebuiten vond in de stad tientallen varianten die duidelijk maken dat grenzen in ge-dachten en grenzen in de buitenwereld hand in hand gaan.

27 _ promenade À LA LIMITELa ville comporte de nombreuses frontières, qui ne sont pas toujours visibles : des frontières entre éléments antagonistes, entre individus, entre l’intérieur et l’extérieur, le haut et le bas. Brukselbinnenste-buiten a trouvé dans la ville des dizaines d’exemples qui illustrent la proximité entre les barrières mentales et les frontières du monde extérieur.

INFO BRUKSELBINNENSTEBUITEN AFSPRAAK : Wandeling bovenstad : Frère-Orbansquare, in het midden, Leopold wijk, 1000 Brussel – Wandeling benedenstad : Sint-Jansplein, cen-traal standbeeld, 1000 Brussel RENDEZ-VOUS : Promenade dans le haut de la ville : Square Frère-Orban, rendez-vous au milieu du square, Quartier Léopold, 1000 Bruxelles – Promenade dans le bas de la ville : Place Saint-Jean, près de la statue au milieu de la place, 1000 Bruxelles

wandeling in bovenstad om 10h, wandeling in benedenstad om 14h (duur : 3h) / promenade dans le haut de la ville à 10h, promenade dans le bas de la ville à 14h (durée : 3h) reservatie verplicht / réservation obligatoire

+32 2 218 38 78 [email protected] www.brukselbinnenstebuiten.be


28 KUREGEM : EEN WIJK VOL GRENZEN ......................27 À LA LIMITE .....................................................................wandelingwandeling



UNE VILLE SANS FRONTIÈRES

30 GRENZELOZE CONTROLE ............................................29 EU-GRENZEN DOOR BRUSSEL ..................................wandelingwandeling

De maatschappij, hoe tolerant ook, weet graag wat er binnen de gemeenschap gebeurt, en last controles in. Er zijn de (intelligente) camera’s, de mobiele apparaten als gsm, iphone, ipad en andere. Maar controle is geen uniek hedendaags gegeven. Alva’s Bloedraad doet mensen nog steeds kippenvel krijgen, terwijl ook de Nazi-gruwel sporen heeft nagelaten.

30 _ promenade CONTRÔLE SANS FRONTIÈRESQuel que soit son degré de tolérance, la société aime savoir ce qui se passe en son sein. C’est pourquoi elle instaure des contrôles, à l’aide de caméras (intelligentes) ou d’appareils mobiles comme les gsm, iphone, ipad ou autres. Le contrôle n’est pas un thème purement contemporain. La seule évocation du Conseil de sang du duc d’Albe continue à nous donner la chair de poule. Les atrocités du nazisme ont elles aussi laissé des traces.

INFO MASEREELFONDS I.S.M. KLARE LIJN AFSPRAAK : Kaaitheater, Sainctelettesquare, 1000 Brussel RENDEZ-VOUS : Kaaitheater, square Sainctelette, 1000 Bruxelles



De vertegenwoordigingen van de EU-lidstaten laten in Brussel hun sporen na. Wij moeten niet echt grenzen oversteken om andere culturen te smaken. Sommige landen restaureren zelfs ons erf-goed om er een cultuurcentrum te vestigen. Om het diplomatiek personeel en anderen in hun spoor tegemoet te komen, openen speciaalzaken waar enkel hun waren in hun taal kunnen gekocht worden.

29 _ promenade LES FRONTIÈRES EUROPÉENNES À TRAVERS BRUXELLESLes représentants des Etats membres de l’Union européenne ont marqué Bruxelles de leur empreinte. Il n’est plus nécessaire de franchir des frontières pour goûter d’autres cultures. Certains pays restaurent même notre patrimoine immobilier pour y installer, par exemple, un centre culturel. Pour satisfaire le personnel diploma-tique et autre, des commerces spécialisés proposent la vente exclu-sive des produits du pays d’origine, dans la langue du client.

INFO KLARE LIJN I.S.M. MASEREELFONDS AFSPRAAK : BIP Brussels Info Plein, Koningsstraat 2-4, 1000 Brussel RENDEZ-VOUS : BIP Bruxelles Info Place, rue Royale 2-4, 1000 Bruxelles

10h >12h reservatie verplicht / réservation obligatoire +32 493 50 40 60 [email protected] www.klarelijn.be


met dank aan Gournet Food & Gifts, Archimedestraat 59, 1000 Brussel



GRENZELOZE STAD

Over de eeuwen heen kwamen en gingen meer dan 38 klooster-gemeenschappen in Brussel. De Arme Klaren, de Franciscanen, de Dominicanen, de Augustijnen,... werden door verschillende ré-gimes gesteund of belaagd. De Spanjaarden waren de toeverlaat van Engelse nonnen, de Jezuïeten ontwikkelden hun berucht on-derwijssysteem... Herbeleef deze fascinerende periode tijdens een tocht langs kleine en grote getuigen ervan.

32 _ promenade REVIVRE LA FASCINANTE HISTOIRE DES COUVENTS BRUXELLOIS À TRAVERS LEURS PETITS ET GRANDS VESTIGESPlus de 38 communautés religieuses sont passées par Bruxelles au cours des siècles : Clarisses, Franciscains, Dominicains, Augustins..., tour à tour soutenus ou menacés par différents régimes. Les nonnes anglaises y trouvèrent refuge grâce au pouvoir espagnol et les Jé-suites y développèrent leur fameux système éducatif. Revivez cette période fascinante au cours d’une promenade le long des petits et grands vestiges de cette présence religieuse.

INFO OMNIBUS OMNIA AFSPRAAK : Muntschouwburg, Muntplein, 1000 BrusselRENDEZ-VOUS : La Monnaie, Place de la Monnaie, 1000 Bruxelles

10h >12h


Een stad leeft van en voor zijn hinterland. Elke stad kampt met be-voorradingsproblemen en met de vraag hoe zijn goederen weg te krijgen. We wandelen in een site waar verleden, heden en toekomst van de bevoorrading van wereldstad Brussel samenvallen.

31 _ promenade L’APPROVISIONNEMENT DE LA VILLELa ville vit de et pour son hinterland. Chaque ville est confrontée à des problèmes d’approvisionnement et d’exportation de ses mar-chandises. Cette promenade vous entraîne à la découverte d’un site où l’histoire passée, présente et à venir de l’approvisionnement de la métropole bruxelloise se croisent.

INFO MASEREELFONDS I.S.M. KLARE LIJN AFSPRAAK : Kaaitheater, Sainctelettesquare, 1000 Brussel RENDEZ-VOUS : Kaaitheater, square Sainctelette, 1000 Bruxelles



32 LANGS KLEINE EN GROTE RESTEN VAN BRUSSELSE KLOOSTERS, HERBELEVING VAN HUN FASCINERENDE GESCHIEDENIS ......................

31 DE BEVOORRADING VAN DE STAD ..............................wandelingwandeling



UNE VILLE SANS FRONTIÈRES

Deze interactieve tentoonstelling focust op het cultureel erfgoed van Brussel met levensgrote portretten van inwoners die hun ver-haal vertellen. Het is een grenzeloze melting pot van verhalen over migraties en ketjes, in verschillende talen.

Kinderen kunnen tekeningen zonder grenzen maken, die aan het einde van de dag een reusachtig fresco vormen.

34 _ exposition ELARGISSEZ VOTRE HORIZON ET ‘EXPERIENCE BRUSSELS’ !Cette exposition met en valeur le patrimoine culturel immatériel de Bruxelles à travers des portraits grandeur nature d’habitants, qui relatent leur histoire. Un brassage sans frontières de récits de migra-tion et de ‘ketjes’ de Bruxelles, dans différentes langues.

Les enfants sont invités à réaliser des dessins sans frontières, qui formeront une fresque géante à la fin de la journée.

INFO BRUSSEL INFO PLEIN (BIP) AFSPRAAK : experience Brussels !, Koningsstraat 2-4, 1000 BrusselRENDEZ-VOUS : experience Brussels !, Rue Royale 2-4, 1000 Bruxelles

10h >18h


Als er één stad is die zich grenzeloos mag noemen is het Brussel wel. Brussel met zijn verschillende wijken, mensen en diverse cul-turele achtergrond. Je vindt er mooi naast lelijk, mondain naast volks, stad naast platteland, rijk naast arm. Alles loopt in Brussel kriskras door elkaar, zonder afgebakende grenzen. Op onze fiets-tocht proberen we je een idee te geven van die Brusselse verschei-denheid.

33 _ promenade à vélo BRUXELLES SANS FRONTIÈRESBruxelles et ses différents quartiers, populations et origines cultu-relles, est la ville par excellence qui peut se targuer d’être dépour-vue de frontières. La beauté y côtoie la laideur, le mondain y jouxte le populaire, la ville la campagne, la richesse la pauvreté. Tout se mélange en tous sens, sans frontières balisées. Cette promenade à vélo tente de vous donner un aperçu de cette diversité bruxelloise.

INFO PRO VELO AFSPRAAK : Pro Velo, Londenstraat 15, 1050 Brussel, het vertrek van de fiets-tocht is het bovenstaand adres – RENDEZ-VOUS : Pro Velo, Rue de Londres 15, 1050 Bruxelles, départ du vélotour à l’adresse mentionnée ci-dessus

14h >17h reservatie verplicht / réservation obligatoire +32 2 502 73 55 [email protected] www.provelo.org


34 DENK VERDER DAN JE NEUS EN ‘EXPERIENCE BRUSSELS !’ ..........................................

33 GRENZELOOS BRUSSEL ..............................................tentoonstellingfietstocht



GRENZELOZE STAD

Kun jij Manneken Pis terugvinden op een blinde kaart van Brussel ? Of verzin je liever je eigen plek onder de zon ? Speel zelf voor carto-graaf en druk met een linogravure jouw versie van de stad af.

36 _ atelier IMPRIME TA PROPRE CARTE DE BRUXELLESÊtes-vous capable de retrouver Manneken Pis sur un plan de Bruxelles où ne figurent pas les noms des rues ? Ou préférez-vous imaginer votre propre place au soleil ? Soyez cartographe d’un jour et imprimez votre propre vision de la ville sous forme de linogravure.

INFO KONINKLIJKE BIBLIOTHEEK VAN BELGIË AFSPRAAK : Afdeling Chalcografie, Paleis van Karel van Lotharingen, Museum-plein 1, 1000 Brussel – Rendez-vous : Palais de Charles de Lorraine, service Chalcographie, Place du Musée 1, 1000 Bruxelles

11h30 >17h


Ken je de weg naar het Paleis van Karel van Lotharingen ? Misschien lukt het met de hulp van een gps-toestel ? Maar zou je de weg kunnen terugvinden op een kaart uit de 18de eeuw ? Tijdens deze rondleiding ontdek je hoe de Kunstberg is geëvolueerd doorheen de eeuwen. Stukken uit het Prentenkabinet, een bezoek aan het depot en een demonstratie van het afdrukken van prenten in de afdeling Chalcografie komen aan bod.

35 _ visites guidées et exposition LA VILLE À TRAVERS LES ESTAMPESConnaissez-vous le chemin vers le palais de Charles de Lorraine ? Sans doute si vous possédez un GPS, mais à l’aide d’une carte du 18ème siècle ? Cette visite guidée vous apprend l’évolution du Mont des Arts au fil des siècles, à travers les oeuvres conservées dans le Cabinet des Estampes, une visite au dépôt et une démonstration des techniques de gravure par le service de chalcographie.

INFO KONINKLIJKE BIBLIOTHEEK VAN BELGIË AFSPRAAK : Afdeling Chalcografie, Paleis van Karel van Lotharingen, Museum-plein 1, 1000 Brussel – Rendez-vous : Palais de Charles de Lorraine, service Chalcographie, Place du Musée 1, 1000 Bruxelles

11h30 >17h – rondleidingen in NL om 12h, 13h30, 15h – duur 1h, aansluitende demonstraties duur 0h30 / visites guidées en FR à 13h et 15h30 – durée 1h, démonstration durée 0h30 reservatie verplicht / réservation obligatoire +32 2 519 53 72 [email protected]

www.kbr.be/educ/nl.html


36 DRUK JE EIGEN KAART VAN BRUSSEL....................35 DE STAD IN PRENTEN ....................................................workshoprondleidingen en tentoonstelling



des i

dées

inno

vant

es

met dank aan het Museum voor Natuurwetenschappen

gren

sver

legge

nde g

edac

hten

Eerst bezoek je het huis van Erasmus en ontdek je hoe hij al rei-zend door Europa een netwerk van vrienden uitbouwde die hem in staat stelde een vernieuwende blik op de wereld te werpen. Daarna schilder je je eigen reis. Wilde natuur, vreemde landschap-pen, zonet uitgevonden gebieden, alles mag. Laat je fantasie maar werken !

38 _ atelier PEINDRE SUR LES TRACES D’ÉRASMECet atelier débute par une visite de la Maison d’Érasme. Vous décou-vrez comment celui-ci n’eut de cesse d’élargir son réseau d’amis durant ses voyages à travers l’Europe, ce qui lui permit de jeter un regard neuf sur le monde. Vous tracez ensuite votre propre voyage. Nature sauvage, paysages inconnus, terres inexplorées, tout est pos-sible. Laissez libre cours à votre imagination !

INFO ERASMUSHUIS AFSPRAAK : Erasmushuis, Kapittelstraat 31, 1070 Brussel RENDEZ-VOUS : Maison d’Érasme, Rue du Chapitre 31, 1070 Bruxelles

11h reservatie verplicht / réservation obligatoire +32 2 521 13 83 [email protected] www.erasmushouse.museum





36

38 SCHILDEREN IN HET SPOOR VAN ERASMUS ..........37 ERASMUS DE EUROPEAAN ..........................................workshoprondleiding

Waarom is Erasmus een voorbeeldfiguur geworden voor het bekende uitwisselingsprogramma voor studenten in Europa ? Wat kunnen we vandaag leren van een humanist die in de in-ternationale taal van de XVIe eeuw schreef : Ubi bene ibi patria (Waar men zich goed voelt, is het vaderland) ? Door deze origi-nele rondleiding krijg je inzicht in de buitengewone ideeën van een man die zichzelf ‘wereldburger’ noemde.

37 _ visite guidée ÉRASME L’EUROPÉENPourquoi Érasme est-il devenu la figure emblématique d’un célèbre programme européen d’échange d’étudiants ? Que pou-vons-nous apprendre aujourd’hui d’un humaniste qui écrivit dans la langue internationale du 16ème siècle : Ubi bene ibi patria (La patrie est là où on se sent bien) ? Cette visite guidée vous plonge dans la pensée exceptionnelle d’un homme qui se quali-fiait lui-même de ‘citoyen du monde’.


14h >15h reservatie verplicht / réservation obligatoire +32 2 521 13 83 [email protected] www.erasmushouse.museum

TIP Vooraf of nadien kun je rondslenteren in de Europese tuinen : Madeliefje, mansoor, stinkend nieskruid, donderblad of varkensgras : al flanerend in de kruidentuin leer je welke planten wonderen doen tegen hoofdpijn, artrose, jicht, buikpijn of zelfs tuberculose. Erasmus heeft er zelf gebruik van gemaakt. Eens genezen, loop je de filosofische tuin binnen, op zoek naar de landschappen die aan Erasmus voorbij trokken tijdens zijn vele reizen.À NE PAS MANQUER Avant ou après la visite de la maison, venez flâner dans les jardins européens : pâquerette, asaret, hellébore fétide, joubarbe ou renouée... en vous promenant dans notre jardin de plantes médicinales, vous découvrez quelles plantes font merveille contre la migraine, l’arthrose, la goutte, les maux d’estomac ou même la tuberculose. Érasme lui-même les utilisait. Une fois guéri, vous pénétrez dans le jardin philosophique, à la recherche des paysages qui défilèrent devant les yeux d’Érasme durant ses nombreux voyages.


Doorheen de geschiedenis werden heel wat grenzen overgestoken. Ontdekkingsreizigers kwamen terecht in nieuwe oorden met on-bekende en vaak als primitief beschouwde culturen en gewoonten. Op culinair vlak waren er verrassende ontdekkingen : in wereldde-len als Afrika, Azië en Zuid-Amerika maken insecten al eeuwenlang deel uit van het traditionele dieet. Tegenwoordig worden er heel wat beestjes geïmporteerd naar België en experimenteren chef-koks hiermee ook bij ons. Insecten eten is allesbehalve primitief. Het is de toekomst !

Kom zelf dit stukje culinair erfgoed uitproberen met een chef-kok.

40 _ atelier ‘ATELIER INSECTES’, LE PATRIMOINE CULINAIRE EXOTIQUEDe nombreuses frontières ont été franchies au cours des siècles. Les explorateurs débarquaient dans des contrées nouvelles, aux us et coutumes inconnus, souvent considérés comme primitifs. Sur le plan culinaire, les découvertes étaient surprenantes : les insectes ont par exemple toujours fait partie du régime traditionnel des peuples des continents africain, asiatique et sud-américain. Aujourd’hui, de nombreuses bestioles sont importées chez nous et expérimentées par des chefs. Consommer des insectes n’a rien de primitif, c’est au contraire l’avenir !

Un chef cuisinier vous invite à découvrir ce patrimoine culinaire.

INFO BRUSSELS MUSEUM VOOR DE MOLEN EN DE VOEDING AFSPRAAK : Brussels Museum van de Molen en de Voeding, Windmolen-straat 21, 1140 Evere – RENDEZ-VOUS : Musée bruxellois du Moulin et de l’Alimentation, Rue du Moulin à vent 21, 1140 Evere

workshop / atelier culinaire 14h >16h – omwille van het succes wordt een extra workshop voorzien op zaterdag 26 april (14h >16h) / en raison du succès de l’atelier culinaire, une seconde édition aura lieu le samedi 26 avril, de 14h à 16h reservatie verplicht / réservation obligatoire +32 2 245 37 79 [email protected]

www.molenevere.be


Ben je tussen 6 en 12 jaar ? Ga je graag op zoektocht ? Neem dan deel aan aan dit spel over de vele tochten die Erasmus tijdens zijn leven ondernam. Je krijgt een Erasmusmuts, een reisgids (DVD-speler) en een reistas (pedagogisch materiaal) om de reis aan te vatten. Het spel duurt ongeveer 1 uur en is bedoeld voor een groep van drie tot vijftien kinderen.

39 _ atelier EN VOYAGE AVEC ÉRASMETu as entre 6 et 12 ans et tu aimes l’aventure ? Alors, participe à notre jeu ! Il y est question des nombreux voyages entrepris par Érasme au cours de sa vie. Pour te lancer dans ce voyage, tu recevras un chapeau d’Érasme, un guide de voyage (lecteur DVD) et un sac de voyage (matériel pédagogique). Le jeu dure environ 1h et est conçu pour un groupe de trois à quinze enfants.


10h >18h





37

40 EXOTISCH CULINAIR ERFGOED ‘INSECTENWORKSHOP’ .......................................................

39 OP REIS MET ERASMUS .............................................workshopworkshop

Vier panelleden van niet Belgische origine brengen persoonlijke verhalen en getuigenis-sen over de waarden en invulling van het vrijzin-nig-humanisme in hun land van herkomst. Het gemodereerd gesprek wordt opengetrokken naar het publiek om aanvulling te geven met hun eigen verhalen. Dit mondeling erfgoed wordt opgenomen, be-waard en ontsloten via www.cavavub.be.

Het panel bestaat uit cultuurwetenschapper en curator Alejandro Chavez, Vlaams Parlementslid Khadija Zamouri en moreel consu-lente Yasmina El Boubkari. Jimmy Koppen modereert.

41 _ débat LA LIBRE PENSÉE SANS FRONTIÈRESUn panel de quatre personnes d’origine étrangère se réunit pour évoquer des souvenirs, des témoignages et des anecdotes qui té-moignent de la liberté de penser et d’agir – ou de son absence – dans leur pays d’origine. Ce débat est ensuite élargi au public, qui est invité à livrer ses propres témoignages. Ce patrimoine oral est enregistré, conservé et consultable sur www.cavavub.be.

Le groupe se compose du curateur et spécialiste en sciences cultu-relles Alejandro Chavez, de la parlementaire flamande Kahdija Za-mouri et de la conseillère morale Yasmina El Boubkari. Le débat est modéré par Jimmy Koppen.

INFO CENTRUM VOOR ACADEMISCHE EN VRIJZINNIGE ARCHIEVEN AFSPRAAK : Huis van de Mens, Sainctelettesquare 17, 1000 Brussel, de toe-gang van het gebouw bevindt zich aan de zijkant : Akenkaai 1 RENDEZ-VOUS : Huis van de Mens, Square Sainctelette 17, 1000 Bruxelles, l’entrée du bâtiment se trouve Quai des Péniches 1

10h30 >12h


Het thema ‘Grenzeloos’ grijpen de Socio-Culturele Liberale Vrou-wen aan om het glazen plafond als begrenzing van vrouwenlevens te verkennen.

Fientje Moerman spreekt erover in ‘Bitches, babes & business.’ Er wordt een glazen kunstwerk gemaakt en er is een rondleiding in ons art-deco industrieel gebouw waar het plafond letterlijk van glas is. Samen met Rosa, het archief voor de vrouwenbeweging, maakten we een tentoonstelling over het historische en feminis-tische gegeven van ‘Het Glazen Plafond’ als begrenzing van vrou-wenlevens, van Alice in Wonderland tot de Raad van Bestuur.

42 _ lecture & exposition LE PLAFOND DE VERREL’association socioculturelle des femmes libérales s’empare du titre ‘sans frontières’ pour explorer le thème du plafond de verre comme limitation de la vie des femmes.

Fientje Moerman évoque ce thème dans ‘Bitches, babes & busi-ness’. Une oeuvre d’art en verre est réalisée pour l’occasion et une visite guidée est organi-sée dans notre bâtiment industriel de style Art déco, au plafond de verre. En partenariat avec RoSa (les archives du mouvement fémi-niste), nous organisons une exposition sur le thème historique et féministe du ‘plafond de verre’, qui limite la vie des femmes, depuis Alice au pays des mer-veilles jusqu’au Conseil d’administration.

INFO SOCIO-CULTURELE VERENIGING VAN LIBERALE VROUWEN I.S.M. ROSA (ROL EN SAMENLEVING), HET ARCHIEF VAN DE VROUWENBEWEGING AFSPRAAK : Melsensstraat 34, 1000 Brussel RENDEZ-VOUS : Rue Melsens 34, 1000 Bruxelles

11h >14h, lezing door Fientje Moerman om 11h / lecture par Fientje Moerman à 11h





38

42 HET GLAZEN PLAFOND ................................................41 GRENZELOOS VRIJZINNIG ............................................lezing & tentoonstellingdebat


Rue Vlogaert

-straatPl. des HérosHeldenplein Square

J. Franck-square

É. Fé

ronstr

aat

Rue É

. Féro

n

Rue J. Claes

J. Claesstraat

Rue Coenraets

Coenraetsstr.

R. de Danemark

Denemarken-str.

Ru e

d e M

é ro d e

d e M

é ro d e s

t ra a

t

R. d

e Nor

vège

Noor

wegen

str.

Avenu

e

Fon

sny

Fons

nyla

an

Rue de Suède

Zwedenstraat

Engelandstraat

Rue d’Angleterre

Rue deHollande

Hollandstraat

Rue deRussie

Ruslandstraat

R. del’Argonne

-straat

R. de l’Argonne

Argonnestraat

Boulevard Jamar -laan

Boulevard de l’EuropeEuropalaan

Av. P

.-H. S

paak

P.-H

. Spa

akla

an

PlaceBara-plein

Rue B

ara

-stra

at

Pl. de laConstitution

Grondwetplein

Rue G

risar

-stra

at

Rue de Fiennes -straat

-straat

raat

Zuider-torenTour du Midi

ZUIDSTATION

GARE DU MIDI

HallepoortPorte de HalHallepoortlaan

Hallepoortlaan

Avenue de la Porte de H

al

Portede

Hal

Avenuede

laRue du Remblai

Aana

ardi

ngs-

stra

at

Rue d

e la P

hilan

thro

pie

Men

sliev

endh

eidss

traat

Rue d

es M

énag

es

Huish

oude

nsstr

aatZuidlaan

Rue Lacaille -str.

Arro

soir

Giete

r R. d

. l.P

lum

e

Plui

mst

raat

Rue

des

Fleu

riste

s

Bloe

mis

tens

traat

Boulevard du M

idi

R. de l’Hectolitre

Hectoliterstraat

R. de l’Economie

Zuinigheidsstraat

Place duJeu de Balle

Vossenplein

Rasière Sistervat

Rue des Tanneurs

Hui

deve

tter

sstr

R. De Lenglentier

-straat

Rue Terre

- NeuveR.F. Basse

-straat

al- laert

-str.Rue du Lavoir

Wasserijstraat

Pl. d. l.Querelle

Krakeel-plein

QuerelleKrakeel

Vand

er-s

tra

R. d.ChevreuilReebokstr.

Rue des Renards

Vossenstraat

Rue des CapucinsKapucijnenstr.

Rue B

laes

Blaes

stra

at

Rue B

laes

Rue Saint-GhislainSint- Gisleinsstraat

Rue

de-s

tra

egel-straat

Rue

Hau

te

Ru

eH

aute

Hoogst

raat

St.-Pieters-ziekenhuis

Hôpital-St.-Pierre

Rue des Abricotier

Abrikozeboomstr.

Rue

deM

onts

erra

t-s

traa

t

R. d. Faisans

Fazanten-str.

Rue

Breu

ghel

-str.

Rue

Héger-Bordet

-str.

Rue Evers -str.

Rue

Dumonceau

-straat

Rue aux Laines

Wolstraat

R. d. Prêtres

Priestersstr.Rue d. l. Prévoyance

Voorzorgsstr.

Rue de Wynants -straat

Rue du Faucon

Valkstraat

Palais deJustice

Justitiepaleis

Rue d

es M

inim

es

Rue de l’Ép

ZwaardstraatR. N.D. d. Grâ

R. d. l. PoRod

Rue Kristin

Avenue H. Jaspar -laan

Boulevard de Water l oo -laan

Rue Berckmans -straat

Ru

e de

l’Hôt

el d.

Mon

naies

M

unth

ofst

raat

Ru

B

Rue

Rue

B l

ae

Blaes

stra

at

Hoo

gstr

aat

Rue

Ha

Sint

-The

resia

str.

Rue S

te-Th

érès

e

O.L.V. vanGratiestr.

Rue Pieremans -str.

Orfèv

res

Gou

d-

sm

eden

Brod

eurs

Bor

duur

-

ders

Chais

iers

Sto

elen-

m

aker

s

Tonn

elier

s Ku

ipers

Char

pent

iers

Tim

mer

-

lied

en

Ram

oneu

rsSc

hoor

steen

vege

rs

Jardin Rompu

Gebrokenhof

CitéFontainas

-hof

Rue

C. D

epae

pe

-s

tr.

Rue Fontainas -straat

Av. J.

Volders

-laan

Ch. de WaterlooWaterloosestwg.

Avenu

e Fo

nsny

-la

an

Sq. Breughel-l’Ancien

Breughel-de-Oudesq.

KapucijnenCapucins

JulesBordet

R. de la VictoireOverwinningsstr.

EventailWaaier

Place

Vict

or H

orta

Victor

Hor

taplei

n

Place duMont-de-Piété

Berg-van-Barmhartigheids-plein

A

MUNTHOFHÔTEL DESMONNAIESHALLEPOORT

PORTE DE HAL

ZUIDMIDI

1

19

28

3


“Den â Met”

Av.Ed.

DeThibault-laa

n

EtterbeekCh. St-PierreR. Louis Hap-str.

Bld

.St-

Mic

hel

Sin

t-M

ichi

elsl

aan

Av. d’A

uderghem

Ou

de

rge

mse

laa

n

Av.d.Nerviens

Nerviërslaan

Parc duCinquantenaire

Jubelpark

Franken

-laan

Av. des

Gaullois

Galliërs-

laan

TervuerenPorte de

Tervuurse-poort

Kelten

Av. de

s

Celtes


Kroonlaan Jac

htla

an

Sint-Pieterssteenweg

Rue

Fro

issa

rt-s

tr.

PlaceJourdan-

plein

PlaceVan Meyel-

plein

R. du CornetHoornstraat

R. Gen. Leman-straat

Rue Belliard-straat

St.-PieterspleinPlace

St.-Pierre

Av.de la

G

are

Stat io

nss t r

aa

t

Mérode

Merode

Place du-Rinsdelle-

plein

Place duRoi Vainqueur

KoningOverwinnaarplein

Av.A.Galopin

-laan

A

Ru

e P

ère

De

De

ken

Pa

ter D

e D

eke

nstra

at

MaarschalkMontgomery-

squareMontgomeryR

ue

d. Adua tiques

Aduatiekersstraat

Rue de la G

rande Haie

Grote H

aagstraat

Av.de Tervueren

Tervurenlaan

SquareMaréchal

Montgomery

t

J.Malou

-stra

Rue

HalteL.Hap

L.Hap- s

traat

HalteThieffry

-str.Francs

Rue d.

Place desAcacias-plein

Boulevard

Brand

Whitlock-laan

Av.

de

la C

hass

e

Oudergem

selaan

Waversesteenweg

Chaussée de Wavre

t Scepterstraat

PlaceR.Blyckaertsplein

R. du S

ceptre

Rue

Gra

y-st

raat

Legermuseum

Renaissance-laan

BrusselBruxelles

R. Belliard-straat

deW a v r e

Berlaymont

EuropeesParlement

Maalbeek

PlaceSchuman-

plein

Karel

deG

rote

ParcLéopold-

park

Ette

r-be

ek

sesteenweg

raa

t

Schuman

Av.de la

Musée de l’Armée

Ch

.d

’Et terbeek

Européen

W e t s t r .Rue de la L o i

Charle

sm

ag

Avenue GeorgesHenr i- l

aan

Rue

Lintho ut-stra

at

4

17

ZUID / MIDI

1040 ETTERBEEK


Dapperheids-plein

Pl. de laVaillance

MeirpleinRond point du Meir

Rue Wayez

A

v.

P.Jan

son-

la

an

Bergense

steenw

eg

Chauss

éede

Mon

s

PlaceVerdi-plein

eo Lamber t- laan

AstridparkParc Astrid

Rue d

’Aum

ale-s

traat

Dorpsstraat

Processie -straatR.d.l.Procession

Guidostr.

Av.Bertaux-laan

E.Ysayelaan Av. E. Ysayeng-Soldaat

-la

an

Avenue

du Roi-Soldat

Av.

Gou

nod-

laan

x

d’

Av

.T.Verb

eecklaanItterbeekse-

laanR.

Henri-

str

gg

s

traat

Bo

ule

vard

M.G

roen

Boulevard S. Dupuis-laan Erasme

Bro

eck

Vee

wei

dest

raat

Rue

deV

eew

eyde

HalteSint-Guido

Saint-Guidon

R. Van Lint-straat R

Rue

Bar

a-s

Her

zien

ings

laan

Onder


Bld. d

e la

Rév

ision

de l’Instruction

Rue

Anderlecht

HalteVeeweideVeeweyde

Anderlecht

Place Conse

Ru

BergensesteenwegC

R

Raadspleaat

Can

al C

harle

roi -

Bru

xelle

s

Twee-

stationsstraat

Veeartsenstr.

venu

eVa

nVo

lxem

-laKleinEiland

Kana

al C

harle

roi -

B

russ

el

St-

d eM

o n s La Petite Île

denberg-straa

t

Rue d

e la

Com

petit

ion

-straatRue A.Willemyns

-straat

Rue

J.Broeren-str.

Rue

C. Buysse

ge

Aumalle

-straat

R.d.Village

Doverstraat

Rue

deD

ouvres

Rue

ustr i

e l

Indust

r iela

an

Rue des

Deux Gares

R. Em. Carpentier-straat R. des Vétérinaires

Limbourg-laan

Avenue

Lt.Liedel-R

uestraat

Rue Eloy-straat

KapittelstraatR. du Chapitre

Rue

Rue P. Marchant-straat

5

15 16

37 38 39

6

Vlaa

nder

en-

Quai auQuai au Bo

Rue de Flandre

ge

Boul

evar

d de

Nieu

port

Nieu

w-

po

ortla

an

Rue

d’Ophem

Opp

emst

raat

Barchon St-André

St.-Andries

Qua

i à la

Cha

uxKa

lkka

ai

Qua

i à la

Hou

ille

Stee

nkoo

lkaa

i

R. d. Béguin

Begijnho Lilasngirm

erie

mer

ij

onni

erst

raat

Cité duSureau

VlierwijkRue du Grand HospiceGrootgodshuisstraat

Rue

Mar

cq -

str.

Quai aux Pierres de Taille Arduin

Quai au Foin Hooikaai

Imp. d. MatelotsMatrozengang

Quai duChantierWerfkaai

R. d. ChantierWerfstraat

R. d

u M

agas

inPa

khui

s-

str.

Rue desCommerçants

K

Rue

Van

G

Qua

i du

Com

mer

ce

Han

dels

kaa i

KleinKasteeltje

PetitChâteau

R. d

e Pa

ssch

enda

ele

Pass

enda

lestra

at

Forêt d’Houthulst

R. de laHouthulstbosstraat

R. d. Marchéaux Porcs

Sq. des BlindésPantsertroepensq.

Q.au

xBa

rque

sSc

huite

nkaa

iTi

mm

erho

utka

ai

Quai

au

Bois

de

Cons

truct

ion

Bd. d’YpresIeperlaan

Boulevard de Dixmude

D i k s m u i d e l a a n

Boul

evar

d d

u 9

e de

Lig

ne

9e L

iniel

aan

Place de l’

-plein

Square

-square

PlaceSainctelette

-plein

Boulevard BaudouiBoulevard d’Anvers

Aven

ue d

el ’H

Qua

i de

Wi l l

Aken

kaai

Q.

d. P

énich

es

iemingskaaiH

aven

laan

R

Opzichterstraat

Leopold I I - laan

eJe tses teenw

egsstr.de la

Veiligheid

s

Rue Houzeau

-stra

a

E. SergijselsRue

-str.Squarede Noville-square

PlaceVan Hoegaerde

-plein

F. Delcoigne

Rue

-str.

Rue

Van Hoegaerde

-straat

Rue Piers

Piers-straat

Rue Piers

PiersstraatRue du Jardinier

Hoveniersstraat

Rue

Mom

mae

rtsM

omm

aert

sstr

aat

Rue Je

nnart

-stra

at

Deschamphele

er

Rue-st

raat

Rue Adolphe Lavallée -straat

Rue

du

Chœur

Koors

traat

Rue de

l’Espérance

Hoopstraat

Rue

de R

ibau

cour

t-st

r.de

Rib

auco

urts

traa

t

Rue Courtois-stra

at

Rue des Ateliers

Quai

des

Cha

rbon

nage

s

Kool

mijn

enka

aiCh

ien

Vert

Gro

ene

Hon

d

HouilleursKoolmijngravers

RuisseauBeekstr.

R. du

R. de l’Avenir Toekomst- str.Ru

e de

la P

rosp

érité

Voor

spoe

d-

st

raat

R. Anglaise

Engelsestr.

Rue du MaroquinMarokijnstraat

Darim

onHa

ubre

chts

Rue Ste-MarieSt.-Mariastr.

Rue Vandermaelen -str.

Rue

du

Com

te d

e Fl

andr

eG

raaf

van

stra

at

Rue du

Prado -

str.

PlaceCommunale

Gemeente-plein

Rue

du Cinéma

Cinemast

r.

R. de la PerleParelstr.

Rue de

Scho

olst

raat

l’Éco

leRu

e du

Nive

au

Wat

erpa

sstra

at

FacteurBriefdrager

Rue De Geneffe-straat

Rue Bonnevie-straat

Rue St-Joseph

St.-Jozefstraat

Rue du PresbytèrePastorijstraat Parvis

St-Jean-BaptisteSt.-Jan-Baptist-

voorplein

Doyen/Deken Fierens

Chausséede

Gand

Ge n t s e s t e e n w e g

RueTazieaux-str.R. de

Berchem

-str.

Chée

deM

erch

tem

Mer

chte

mse

stw

g.

FonderieGieterij

Déménageurs

Verhuize

rs

PlaceWauters-Koeckx

-plein

RueWauters-Koeckx -str.

Rue E.

de

Grimbe

rghe

-straa

t

Rue de

s Qua

tre-V

ents

Vier-W

indenstr

aat

Rue de la ColonneKolomstraatRue de la Borne

Paalst

raat

ort -

s tra

a t

R

Bas

sin

Béc

o-do

k

Kan

aal

C

anal

H. R

yckm

ans

Doye

n/De

ken

Adria

ens

Imp. des Com

battants

Strijdersgang

Gem.huisMais. comm.Molenbeek

St.-Jan-BaptistSt-Jean-Baptiste

HospicePachéco

Kaaitheater

Qua

i Béc

o-ka

a i

Quai du BatelageSchipperijkaai

Vaar ts t raatRue du Canal

Grootgodshuis

ue

Rue

-stra

at

Werkhuizenstra

at

Vlaamsestwg©CARTO uitgeverij, Brussel

IJZER /

COMTE DE FLANDRE

AUCOURT

SAINCTELETTE

YSER

IJZER

VLAAMSEPOORTPORTE DE FLANDRE

GRAAF VAN VLAANDEREN

8

6

1070 ANDERLECHT

1080 MOLENBEEK


HaachtsesteenwegLindestraat

Rue du T

illeul

Rue

Anatole France-straat

Av. Huart Hamoir-laan

Helm

etse

stee

nweg

Rue Ed.Stuckens-straat

Chaus

sée de Helmet

SquareS.Hoedemaeckers-

plantsoen

Chaussée de H

aecht

Av.

H.C

oncie

ncelaan

Av. Eug.

Demolder-laan

Av.Emile Verhaeren-laan

La

mb

erm

on t l aan

BoulevardLam

bermont

PlaceE.Verboeckhoven-

plein

Pri

nc

es

se

El i

sa

be

th- l

aa

n

Prin

ses

AvenueVoltaire-laan

Av.Monpla

is i r -la

anPlace Princesse ElisabethPrinses Elisabethplein

Station - GareSchaarbeek

Av. Zenobe

Gram

me-laan

PontTeichmann-

brug

Av. G.R

oden

bach

-laa

n

Heilige FamilieSainte- Famille

Oud kerkhof van Evere

Anc. Cim. D’Evere

EvereChaumontel

Rue

-straat

Rue Stroobants-straat

St.-VincentiuspleinPlace St.-Vincent

Ho

ut w

eg

RueEd.

Dek

oste

r-st

raat

St.-Vincentiusstr.R. St.-V

incent

Rue W

. Van Perck

-straat

HalteHelmet

VredepleinPl. de la Paix

HalteLinde-Tilleul

Aven

ue L

eopo

ld II

I-laa

n

Aven

ue L

éopo

ld

PontVan Praet-

brug

HalteHoedemaeckers


Helmet

Schaarbeek

esteenweg

Ave

nue

Con

st

dstr

ijd

ers

laa

n

Haachtse

steenweg

E

te-

s

s Vleugelsstra

et

V i l vo o r d

s e l aa n

Av

WindmolenstraatRue du Moulin à Vent

R. J. Wauters-straat Rue G. Kurth

-str.

H. C

onci

en

ce

-la

an

LindestraatR

ue

du

Squarede l’Acceuil

Onthaal-square

Place de HelmetHelmetplein

-str

aat

Dr. E. Lambotte

straat

Dr. E. Lambotte

7

40

Av.Ed.

DeThibault-laa

n

Bemelstraat

Rue du Bemel

Avenue deTervuren- laan

Avenue de Ter vure n-laan

Etterbeek

Waversestee ule

vardLoui

sS

chm

idt-

laa

nB

ld.S

t-M

iche

lS

int-

Mic

hiel

slaa

n

ns

Franken

-laan

Av. des

Gaullois

Galliërs-

laan

TervuerenPorte de

Tervuurse-poort

Kelten

Av. de

s

Celtes

nweg St.-PieterspleinPlace

St.-Pierre

Av.de la

G

are

Stat io

nss t r

aa

t

Mérode

Merode

Place du-Rinsdelle-

plein

Place duRoi Vainqueur

Parvis desFranciscains

Franciskanen-voorplein

Av.A.Galopin

-laan Avenue Le Marinel-laan

Ave

nueHansen-S

ouli

-laanR

ue

Pè

re D

e D

eke

nP

ate

r De

De

ken

straa

t

MaarschalkMontgomerysquare

MontgomeryRue

d. Aduatiques

Aduatiekersstraat

Rue de la G

rande Haie

Grote H

aagstraat

Av.de Tervueren

Tervurenlaan

Square MaréchalMontgomery

Vr i jwi l l i

gerslaan

Avenue d

es Volontaire

s

raat

HalteThieffry


St.-Pieters- Woluwe -Saint-Pierre

SquareLeopold II-

Square

Ter Kamerenstraat

Julius Caesar

-laan

Avenue

Ave

nue

Mos

tin

ck

-la

an

Rue François Gay-straat

HalteAtlantische Oceaan

Atlantique

-str.Francs

Rue d.Rue du Duc

Hertogstraat

Avenue

De

Broquevi

lleBrand

Whitlock

Rue de la CambreJosephine-Charlotte

Avenue A.J. Slegers-laan

Gouddal -laan

H.P

auw

el

L.G

ribau

mon

tlaa

ParcMonsanto-park

Parc deWoluwe

Woluwepark

Atl

an

tisc

he

Oce

aan

l

Ave

nue 8

22

1140 EVERE

1150 SINT-PIETERS-WOLUWE / WOLUWE-SAINT-PIERRE

Brussel is … erfgoedBrussel is Muntpunt Kom langs en ontdek Muntpunt, op het Muntplein in hartje Brussel. Van auditorium tot café is het een plek vol verrassingen: je kan er Brussel ontdekken, mensen ontmoeten, studeren, je favoriete krant lezen, interessante dingen beleven. Je vindt hier een toren van boeken, cd’s, dvd’s, spellen en verrassende collecties waarin de Brusselse leefwereld centraal staat. Maar dat is niet alles, het is een vertrekpunt voor zoveel meer...

open huisontmoetingsplekcommunicatiehuisbelevingsbib

Munt 6, 1000 Brussel02 278 11 [email protected]

Muntpunt is openma - vrij: 10.00 - 20.00 u

za: 10.00 - 18.00 u

AGENDA_185x255.indd 1 10/03/14 10:54

dé vrijetijdspas voor brussel

V.U

. Eri

c V

err

ep

t, leid

end

am

bte

na

ar,

Em

ile J

acq

ma

inla

an

135, 1

00

0 B

russ

el.

PASPARTOEBRUSSEL.BE

Koop je pas bij Muntpunt

of VGC

ADV_BDW_hogebanner.indd 1 25/02/14 11:49


Paspartoe is dé vrijetijdspas voor Brussel. Met Paspar-toe kan je voordelig aan tal van cultuur-, jeugd- en sportactiviteiten deelnemen. Sportkamp, kookcursus, theater : Paspartoe is je sleutel tot vrije tijd in Brussel !

Paspartoe is een spaarpas : met Paspartoe spaar je punten wanneer je deelneemt aan een activiteit bij een Paspartoe-aanbieder. Paspartoe is ook een voor-delenpas : heb je een aantal punten gespaard ? Dan kan je ze omruilen voor mooie voordelen, zoals een gratis drankje, een gadget of een korting.

Paspartoe is er voor alle inwoners van het Brussels hoofdstedelijk gewest vanaf 3 jaar. Ook scholieren, studenten, leerkrachten en docenten van het Neder-landstalig Brussels onderwijs kunnen hun Paspartoe aanvragen.

Paspartoe zorgt ervoor dat iedereen kan participeren aan vrijetijdsactiviteiten. Mensen met een beperkt inkomen hebben daarom recht op een gratis Paspar-toe en de daaraan verbonden reductieprijs bij vrije-tijdsactiviteiten.

En ook op Erfgoeddag kan je in Brussel punten sparen met je Paspartoe ! Ga langs bij Muntpunt, het Paleis voor Schone Kunsten of Citizenne en spaar een punt bij je deelname. Of wie weet loop jij wel iemand van de Erfgoedcel Brussel tegen het lijf, en kan je mobiel een punt sparen !

Info :[email protected] 278 11 11

PASPARTOE. JE SLEUTEL TOT BRUSSEL

dé vrijetijdspas voor brussel

V.U

. Eri

c V

err

ep

t, leid

end

am

bte

na

ar,

Em

ile J

acq

ma

inla

an

135, 1

00

0 B

russ

el.

PASPARTOEBRUSSEL.BE

Koop je pas bij Muntpunt

of VGC

ADV_BDW_hogebanner.indd 1 25/02/14 11:49

FOYER GAAT GRENZELOOS

IN 2014!

Meer info op www.foyer.be

De Brusselse organisatie FOYER houdt zich op verschillende niveaus bezig met interculturaliteit en diversiteit.

In het kader van 50 jaar Turkse en Marokkaanse migratie en het erfgoedthema ‘Grenzeloos’

organiseert FOYER dit jaar een pak ACTIVITEITEN

APRIL26 > 14u - Muntpunt > DEBAT URBAN TRANCE: lichaam, praktijk, collectief en trance in de strata van de grootstad

26 > 20u - Sint-Jan-de-Doperkerk in Molenbeek > CONCERT ZAOUIA / URBAN TRANCE met Al Hadra van Chefchaouen, Hassan Boufous, Abdesselam Khaloufi , Ahmed El Maai en Graindelavoix onder leiding van Björn Schmelzer

27 > 12u tot 16u - Muntpunt > GRENZELOZE VERHALEN met vertellers uit verschillende windstreken

JUNI 2 > 20u - Literair Salon, Muntpunt > PRAATAVOND 50 jaar Turkse migratie met getuigenissen van bekende Turkse Brusselaars en hun ouders

SEPTEMBER * Vierwindenschool Molenbeek > OPENING EXPO Talen Mijn Gedacht* BOEKVOORSTELLING ‘50 jaar Turkse en Marokkaanse migratie’

13 > 14u - JOGGING LEOPOLD II: 21ste editie van deze plezante jogging voor jong en oud door de straten van Oud-Molenbeek

26 > KBC - STUDIEDAG in het kader van de viering van 10 jaar Romadienst Foyer

OKTOBER13 t/m 19 > BRUSSEL IN DIALOOG met tientallen dialoogtafels overal in de stad rond het thema ‘grenzeloos’

DECEMBER2 > 19u30 - Kaaitheater > FEEST 45 JAAR FOYER met o.a. Theater-groep Dar Al Amal, Ben Hamidou, Erhan Demirci, Castellers Bxl Foyer,…

WANDELINGEN

BEZOEKEN

DOE-WORKSHOPS

LEZINGEN

FEEST

Vormingplus

VAN 10 TOT EN MET 22 JUNI ‘14

Het project ‘Schatten van mensen’ zet ambacht, performing art en tra-ditie in the picture. Tien dagen lang ontdek je allerlei ambachten en hun tradities maar ook hun actuele invulling in Brussel.

Check het hele programma opwww.citizenne.be & www.erfgoedcelbrussel.be

Een initiatief van Erfgoedcel Brussel en Vorming-plus Citizenne i.s.m. BON en Academie beeldende kunsten Anderlecht.

advertentie 1 12/03/14 13:50

Er valt in Brussel heel wat te beleven op de mid-dag : concerten, rondleidingen, tentoonstellingen, lezingen, stadswandelingen,…

Zin in een voorsmaakje van de Erfgoeddag ?

dinsdag 22 april 12h30 > 13h30

Rondleiding & Demonstratie : Het afdrukken van prenten uit de Koninklijke Bibliotheek. Een unieke ervaring.De afdeling Chalcografie van het Prentenkabinet beheert meer dan 8300 originele stukken gegraveerd volgens de meest uiteenlopende technieken. Je kan een demonstratie van het afdrukken van deze prenten bijwonen en een uitzonderlijke kijk nemen achter de schermen van deze afdeling.

Praktisch Paleis van Karel van Lotharingen, Afdeling Chalcografie, Museumplein 1, 1000 BrusselInfo : www.kbr.beReservatie : 02 519 53 72 of [email protected]

woensdag 23 april 12h30 > 13h30

Rondleiding : De reis om de wereld in 80 brieven

Wat is er grenzelozer dan de reiswereld ? Reis mee doorheen de expo ‘Een reis om de wereld in 80 brie-ven’ en ontdek post- en zeekaarten, geïllustreerde boeken van schrijvers zoals Exupéry en Fitzgerald. We onderzoeken hoe Claus de gedichtenbundel ‘Fiesta’ schreef na een reis naar Mexico en hoe ‘The old man and the sea’ van Hemingway in een lovend artikel werd geprezen.

Praktisch Museum voor Brieven en ManuscriptenKoningsgalerij1, 1000 BrusselInfo : www.mlmb.beReservatie : Erfgoedcel Brussel, 02 563 05 82 of [email protected]

donderdag 24 april 12h30 > 13h30

Rondleiding : Het ontstaan van een internationaal kunstproject

Bozar Archives belicht in een expo het grenzeloze kun-stenbeleid van het Paleis voor Schone Kunsten. Je ont-dekt er hoe artistieke migraties België op de culturele wereldkaart plaatsten. Centraal staan enkele figuren, zoals vioolvirtuoos en Unesco ambassadeur Yehudi Menuhin. De migrantenzoon met vier nationaliteiten stond een halve eeuw lang op de planken.

Praktisch Paleis voor Schone Kunsten, Ravensteinstraat 23, 1000 BrusselInfo : www.bozar.beReservatie : Erfgoedcel Brussel, 02 563 05 82 of [email protected] – GRATIS

vrijdag 25 april 12h15 > 13h45

Wandeling : À la limite

De stad zit vol grenzen ; tussen boven en beneden, tussen nat en droog, hoog en laag, rijk en arm, open en gesloten, steen en groen, licht en donker. Die limie-ten zijn niet zo direct zichtbaar, want ze zitten dikwijls verscholen in de plooien van de samenleving. Boven-dien blijken ze na enig speurwerk net de omgekeerde inhoud te hebben dan wat meestal wordt gedacht. Het leidt tot een genuanceerde kijk op wat stedelin-gen, reizigers of bezoekers scheidt of verbindt in de stad.

Praktisch Muntplein, trappen MuntschouwburgInfo : www.brukselbinnenstebuiten.beReservatie : Brukselbinnenstebuiten, 02 218 38 78, [email protected] – GRATIS

Broodje Brussel


46

Waar grenzen door elkaar verweven zitten, zijn ze moeilijker af te lezen. De stad, en zeker Brussel, is zo’n plek. Barrières zitten er verscholen in de plooien van de samenleving. Enig speurwerk levert een genu-anceerde kijk op wat stedelingen, reizigers of bezoe-kers scheidt of verbindt in de stad.

Die grenzen zijn heel talrijk en rijk. Ze zijn niet zomaar in één tekst te vatten. Daarom neemt dit boekje de vorm aan van een verkenning ; een doorsnedewandeling door het stadscentrum, van Schuman in de Leopold-wijk tot bij de Vlaamsepoort bij het kanaal. Telkens een grens kan geduid worden, neemt de plek de vorm aan van een verhaal. Het hele wandelparcours telt 27 grenzen en dus 27 verhalen. Elk verhaal vat aan met de wegbeschrijving vanuit de vorige plek. Achteraan het boekje zit een plattegrond met het hele parcours.

Dit boekje kan dus in zijn geheel of gedeeltelijk gebruikt worden als wandel- of fietsgids. Maar elk ver-haal kan ook op zichzelfstaand gelezen worden.

De publicatie ‘A la limite’ is een samenwerking tussen de Erfgoedcel Brussel/VGC en brukselbinnenstebuiten. Deze

publicatie kan aangevraagd worden bij de Erfgoedcel Brussel, [email protected] of 02 563 05 82.

Publicatie : À la limite

[email protected]

DOEN !

op

En maak kans op een schiierende prijs.

en WIN !Doe mee aan de FOTOWEDSTRIJD

Neem een originele fotovan jouw deelname aan Erfgoeddag

en post hem op onzeFacebookpagina

tussen 28 april en 4 mei.

Het concept is simpel:

47


48

Sport en feestin Brussel

www.stadskriebels.bezondag 4 mei 2014tussen vismarkt en dansaert

11.00 > 18.00 uur

zondag 4 mei 2014www.stadskriebels.be

tussen vismarkt en dansaert

11.00 > 18.00 uur

Sport de Stad in

IN DISPLAYS AROUND BRUSSELS OR VIA AGENDAMAGAZINE.BE

erfgoed.indd 1 14-03-14 09:44

Voor alle informatie en aanvraag van het Brusselprogramma kun je terecht bij :

Erfgoedcel Brussel / VGCwww.erfgoedbrussel.be02 563 05 82 [email protected]

Het programmaboekje is ook beschikbaar in de gemeenschapscentra en bibliotheken van Brussel, in de metrostations, bij de deelnemende Brusselse organisaties en bij

Muntpunt Muntplein 61000 Brussel

Visit Brussels Koningsstraat 2-41000 Brussel

SeniorencentrumZaterdagplein 61000 Brussel

Informatie over de Erfgoeddag

Onze Partners en Sponsors

9 h 10 h 11h 12 h 13 h 14h 15 h 16h 17h 18h

BESTEMMING (ON)BEKEND1 Bestemming Brussel Zuid Masereelfonds Wandeling om 14h (duur : 1h)

2 Van het Koningsplein naar Matongé Culturama Wandeling om 14h (duur : 2h)

3 Asielzoekers op de grenzen Tochten van hoop Wandeling om 14h (duur : 2h)

4 Redstar - Noordstar Klare Lijn Wandeling om 14h30 (duur : 2h)

5 Naar Compostella Klare Lijn Wandeling om 12h30 (duur : 2h)

6 Stap mee in ons migratieverhaal FMDO Evenement van 13h tot 18h

7 Erfgoedmarkt AMVB Evenement van 10h tot 18h – forum van 13h tot 15h

8 Relaties met verre vrienden Cultuur Molenbeek, VK,… Evenement van 14h tot 18h

9 Muntpunt zonder grenzen Muntpunt, Foyer, CJP Evenement van 10h tot 18h – voorstellingsmoment om 10h (duur : 1h30) voorleessessies van 13h tot 16h

10 De reis om de wereld in 80 brieven MLMB 11h > 18h – Rondleidingen om 11h & 14h (NL), om 12h & 15h (FR) (duur : 45 min)

11 Dubbel-gidsen Broodhuis Rondleidingen om 14h & 16h (duur: 1h30)

12 Van kaftan tot burka Museum Kostuum en Kant Demonstratie om 10h15 (FR) & 11h30 (NL) (duur : 1h)

13 Als NGO de wereld rond IPA Rondleidingen van 10h tot 17h

14 Van Belgische soldaat tot alle Brusselaars Evadoc Rondleidingen van 12h30 tot 18h - concert om 14h & 16h30 (duur : 1h)

OVER DE GRENZEN VAN DE KUNST15 Kunstambachten over de grenzen van tijd en plaats Academie Anderlecht Rondleidingen van 13h tot 18h

16 Interieurbezoek: de erfenis van Jules Vandenpeereboom Korei Rondleiding om 15h (duur: 1h)

17 Interieurbezoek: Cauchie en Art Nouveau Korei Rondleiding om 11h (duur: 1h)

18 Het ontstaan van een internationaal kunstproject Archief PSK 11h -17h – Rondleidingen om 11h, 13h en 15h (duur : 1h30)

19 Over de grenzen van de kunst Art & Marges Rondleidingen om 11h (FR) & 14h (NL) (duur : 1h30)

20 Over grenzen en drempels Charliermuseum Rondleidingen van 10h tot 17h

21 Over grenzen en drempels. Bezoek aan de bewaarplaatsen Charliermuseum Rondleidingen om 10h15, 11h15, 12h15, 13h15, 14h15, 15h15 & 16h15 (duur : 45min)

22 Schatten van mensen Citizenne Rondleidingen van 14h tot 17h

23 Kosmopolitisme op de begraafplaats van Laken Epitaaf Rondleiding om 10h30 & 14h (NL), 11h & 14h30 (FR) (duur : 1h30)

24 Kosmopolitisme op de begraafplaats van Laken Epitaaf Tentoonstelling van 10h tot 17h

25 Look at where we are Argos Filmvoorstellingen van 12h tot 18h

26 Grenzeloos Cinematek Filmvoorstellingen om 14h & 16h (duur: 1h15)

GRENZELOZE STAD27 À la limite Brukselbinnenstebuiten Wandeling bovenstad om 10h, wandeling benedenstad om 14h (duur: 3h)

28 Kuregem : een wijk vol grenzen Tochten van hoop Wandeling om 10h (duur: 2h)

29 EU-grenzen door Brussel Klare Lijn Wandeling om 10h (duur: 2h)

30 Grenzeloze controle Masereelfonds Wandeling om 10h (duur: 1h)

31 De bevoorrading van de stad Masereelfonds Wandeling om 12h (duur: 1h)

32 Langs kleine en grote resten van Brusselse kloosters Omnibus Omnia Wandeling om 10h (duur: 2h)

33 Grenzeloos Brussel Pro velo Fietstocht om 14h (duur: 3h)

34 Denk verder dan je neus en ‘Experience Brussels’ BIP tentoonstelling van 10h tot 18h

35 De stad in prenten KBR Rondleidingen om 12h, 13h30 & 15h (NL), 13h & 15h30 (FR) (duur: 1h30)

36 Druk je eigen kaart van Brussel KBR workshops van 11h30 tot 17h

GRENSVERLEGGENDE GEDACHTEN37 Erasmus de Europeaan Erasmushuis 10h - 18h – Rondleiding om 14h (duur: 1h)

38 Schilderen in het spoor van Erasmus Erasmushuis Workshop om 11h (duur: 2h)

39 Op reis met Erasmus Erasmushuis Workshops van 10h tot 18h

40 Exotisch culinair erfgoed ‘Insectenworkshop’ BMMV Workshops van 14h tot 16h

41 Grenzeloos vrijzinnig CAVA - VUB Debat om 10h30 (duur: 1h30)

42 Het glazen plafond Soc-cult ver. Liberale vrouwen 11h - 14h – Lezing om 11h (duur: 1h)

reservatie verplicht geschikt voor gezinnen met kinderen 9 h 10 h 11 h 12 h 13 h 14 h 15 h 16h 17 h 18h

Tijdslijn van de activiteiten tijdens Erfgoeddag

Lokale programmabrochure erfgoeddag brussel 2014

Documents

Transcript of Lokale programmabrochure erfgoeddag brussel 2014