Post on 15-Jul-2015
Memori - expertisecentrum
Thomas More
RESULTATEN IMAGO-ONDERZOEK BIBLIOTHEKEN EN ARCHIEVEN
Presentatie Focus 2 februari 20151
• Zicht krijgen op (vermeende) meningen,
associaties over bibliotheken en archieven
bij Vlaamse bevolking
• En zo VVBAD inspiratie geven om aan
gewenst imago te werken
DOELEN
2Presentatie Focus 2 februari 2015
• Kwantitatief en kwalitatief gedeelte
• Enquête
− ‘vrije uitloop’: geen vooraf afgebakende steekproef, populatie is
hele Vlaamse bevolking
− Doel: snel en kostenvriendelijk veel respondenten bereiken
− Keuze voor online-enquête
− Juni-juli 2014: 925 respondenten
• 6 focusgroepen
− 4 met jongeren (3 middelbaar; 1 hoger onderwijs)
− 2 varia (studenten bibopleiding; leden cultuurraad)
− Oktober-november 2014
METHODOLOGIE
3Presentatie Focus 2 februari 2015
RESULTATEN ENQUÊTE
Presentatie Focus 2 februari 20154
PROFIEL RESPONDENTEN
5Presentatie Focus 2 februari 2015
22%
20%
17%
21%
20%
30 jaar of jonger
31-40 jaar
41-50 jaar
51-60 jaar
ouder dan 60jaar
PROFIEL RESPONDENTEN
6Presentatie Focus 2 februari 2015
70%
64%61%
58%
35%30%
36%39%
42%
65%
30 jaar of jonger 31-40 jaar 41-50 jaar 51-60 jaar ouder dan 60 jaar
Leeftijd x geslacht
vrouwelijk mannelijk
PROFIEL RESPONDENTEN
7Presentatie Focus 2 februari 2015
16%
32%
2%
22%
22%
6%
Woonplaats
Vlaams Brabant
Antwerpen
Limburg
West-Vlaanderen
Oost-Vlaanderen
PROFIEL RESPONDENTEN
8Presentatie Focus 2 februari 2015
24%
9%13%
30% 30%
76%
91%87%
70% 70%
30 jaar of jonger 31-40 jaar 41-50 jaar 51-60 jaar ouder dan 60 jaar
Opleidingsgraad x leeftijd
kortgeschoold hogeropgeleid
FREQUENTIE BEZOEK BIB OF ARCHIEF
9Presentatie Focus 2 februari 2015
12%
22%
16%
51%52%
27%
6%
16%
geen enkele keer tussen 1 en 5 keer tussen 6 en 10 keer meer dan 10 keer
Frequentie bibliotheek- en archiefbezoek in 2013
bibliotheekbezoek in 2013 (n=905) archiefbezoek in 2013 (n=904)
FREQUENTIE BEZOEK BIB OF ARCHIEF
10Presentatie Focus 2 februari 2015
12%
52%
38%
33%
51%
16%
bibliotheekbezoekers archiefbezoekers
bibliotheek- en archiefbezoek
niet-bezoekers matige bezoekers frequente bezoekers
FREQUENTIE BEZOEK BIB OF ARCHIEF
11Presentatie Focus 2 februari 2015
18%
47%
35%
9%
35%
56%
niet-bezoekers matige bezoekers frequente bezoekers
Bibliotheekbezoek x opleidingsgraad
kortgeschoold hogeropgeleid
FREQUENTIE BEZOEK BIB OF ARCHIEF
12Presentatie Focus 2 februari 2015
63%
27%
11%
49%
34%
18%
niet-bezoekers matige bezoekers frequente bezoekers
Archiefbezoek x opleidingsgraad
kortgeschoold hogeropgeleid
TYPOLOGIE BIBLIOTHEEK OF ARCHIEF
13Presentatie Focus 2 februari 2015
60%
6%
12%
21%
1%
openbare bibliotheken
erfgoedbibliotheken
bibliotheken van hogescholen ofuniversiteiten
archieven
andere
IMAGO VAN DE BIBLIOTHEEK
14Presentatie Focus 2 februari 2015
1
1.5
2
2.5
3
3.5
4zinvol
veilig
een plaats van rust
behulpzaam
toegankelijk
een plaats voor…
professioneel
gastvrij
aantrekkelijk
communicatiefeigentijds
actief
jong
vernieuwend
verrassend
een plaats voor…
ingewikkeld
grijs, grauw, saai
duur
overbodig
IMAGO VAN DE BIBLIOTHEEK
15Presentatie Focus 2 februari 2015
1.00
1.50
2.00
2.50
3.00
3.50
4.00
30 jaar of jonger 31-40 jaar 41-50 jaar 51-60 jaar ouder dan 60 jaar
IMAGO VAN DE BIBLIOTHEEK
16Presentatie Focus 2 februari 2015
1.00
1.50
2.00
2.50
3.00
3.50
4.00
niet-bezoekers matige bezoekers frequente bezoekers
IMAGO VAN DE BIBLIOTHEEK
17Presentatie Focus 2 februari 2015
36%
32%
29%
12%
7%
54%
51%
56%
55%
34%
32%
22%
25%
10%
12%
12%
4%
8%
7%
9%
16%
13%
24%
43%
50%
58%
52%
66%
58%
56%
64%
43%
38%
35%
9%
15%
12%
14%
19%
23%
28%
30%
31%
47%
54%
61%
Ik vind het niet hygiënisch / niet aangenaam om boeken te…
Ik weet eigenlijk niet echt wat de bib allemaal doet of…
Ik vind alle info op het internet, ik heb de bib niet nodig.…
Er werken te weinig jonge mensen in bibliotheken. (n=511)
Het leren werken met e-readers, i-pads en tablets is een taak…
De bib moet beter communiceren over wat ze ‘in de …
Het keuzeaanbod aan boeken, CD's, DVD's...is voor mij…
De bibliotheek is een goede plaats om te studeren. (n=507)
De medewerkers van de bibliotheek zijn gemotiveerd en…
Bibliotheken moeten ook e-boeken aanbieden. (n=556)
De bib moet ook tentoonstellingen, workshops, lezingen, …
De meeste bibliotheekbezoekers die ik ken, zijn positief over…
Op bibliotheken mag niet bespaard worden. (n=572)
Bibliotheken zijn belangrijke bewaarplaatsen van ons…
Bibliotheken bieden mensen die geen boeken kunnen kopen…
helemaal niet akkoord niet akkoord akkoord helemaal akkoord
18Presentatie Focus 2 februari 2015
IMAGO VAN DE BIBLIOTHEEK
1.00
1.50
2.00
2.50
3.00
3.50
4.00
30 jaar of jonger 31-40 jaar 41-50 jaar 51-60 jaar ouder dan 60 jaar
19Presentatie Focus 2 februari 2015
IMAGO VAN DE BIBLIOTHEEK
1.00
1.50
2.00
2.50
3.00
3.50
4.00
kortgeschoold hogeropgeleid
20Presentatie Focus 2 februari 2015
IMAGO VAN DE BIBLIOTHEEK
1.00
1.50
2.00
2.50
3.00
3.50
4.00
niet-bezoekers matige bezoekers frequente bezoekers
• Open antwoordmogelijkheid: 141 respondenten
• Globale uitspraken
• “Bibliotheek is verlengstuk van mijn geest en leven…”
• Over de verwachte service
• Over het gewenste aanbod
• Over de gewenste inrichting
• Over de bib als toegangspoort, gids, wegwijzer
• Over de sociale rol van de bib
• Goede voorbeelden
BIBLIOTHEEK 21STE EEUW
21Presentatie Focus 2 februari 2015
22Presentatie Focus 2 februari 2015
IMAGO VAN HET ARCHIEF
1.00
1.50
2.00
2.50
3.00
3.50
4.00zinvol
plaats voor ontdekking
behulpzaam
veilig
professioneel
een plaats van rust
toegankelijk
verrassend
actief
eigentijds
communicatief
vernieuwend
mysterieus
ingewikkeld
jong
verborgen
gesloten
rommelig
duur
overbodig
23Presentatie Focus 2 februari 2015
IMAGO VAN HET ARCHIEF
1.00
1.50
2.00
2.50
3.00
3.50
4.00
40 jaar of jonger 41-50 jaar 51-60 jaar ouder dan 60 jaar
24Presentatie Focus 2 februari 2015
IMAGO VAN HET ARCHIEF
31%
35%
13%
61%
54%
38%
11%
16%
14%
14%
11%
7%
7%
40%
68%
53%
61%
58%
48%
58%
60%
37%
40%
26%
21%
8%
18%
26%
23%
26%
40%
39%
40%
60%
59%
74%
79%
Ik vind veel documenten en inventarissen op het…
Ik weet eigenlijk niet echt wat een archief allemaal…
Het archief is een goede plaats om te studeren. (n=112)
Een archief moet beter communiceren wat ze ‘in de …
Er komen te weinig jonge mensen in archieven. (n=116)
Het “leren opzoeken in documenten” werken met …
Een archief moet ook tentoonstellingen, workshops,…
Ik vind het spannend om oude documenten in handen…
De medewerkers van het archief zijn gemotiveerd en…
De meeste archiefgebruikers die ik ken, zijn positief…
Op archieven mag niet bespaard worden. (n=136)
Archieven moeten ook digitale informatie aanbieden.…
Archieven bieden mensen informatie die elders niet te…
Archieven zijn belangrijke bewaarplaatsen van ons…
helemaal niet akkoord niet akkoord akkoord helemaal akkoord
25Presentatie Focus 2 februari 2015
IMAGO VAN HET ARCHIEF
1.00
1.50
2.00
2.50
3.00
3.50
4.00
4.50
niet-bezoekers matige bezoekers frequente bezoekers
• Open antwoordmogelijkheid: 40 respondenten
• Digitaal bewaren en ontsluiten
• Communicatie
• Over de relevantie van het archief
• Over de verwachte service
• Over de verwachte omgeving
• Over archief als ontdekkingsplaats
ARCHIEF 21STE EEUW
26Presentatie Focus 2 februari 2015
RESULTATEN FOCUSGROEPEN JONGEREN
Presentatie Focus 2 februari 201527
• Stilte, rust
• Saai
• Boeken en tijdschriften, kranten
• Lezen
• Informatie
• Schoolopdrachten
• Goed, want anders moet je tijdschriften kopen, nu kan je
kopiëren
• Uitlenen
• Boete (een enkeling)
SPONTANE ASSOCIATIES
28Presentatie Focus 2 februari 2015
• Frequentie:
− vroeger beduidend meer
− nu tijdsgebrek
− nu andere interesses
• Redenen voor bezoek:
− Fictie, strips, kranten
− Vakantie
− studeren
BIBLIOTHEEKBEZOEK
29Presentatie Focus 2 februari 2015
• Concurrent is online-internet
− Tegelijk niet zaligmakend
− Want… iedereen leest liever boeken op papier!
• Uitstraling gebouw en inrichting bepalend
− Varieert blijkbaar sterk van bib tot bib
IS BIB VAN DEZE TIJD?
30Presentatie Focus 2 februari 2015
• DNA van bib is ‘delen’
• Wat bib doet gelijkt op airb&b, uber, carpooling, cohousing, ervaringen delen op sociale media…
• delen’ is hip, bib is hipster > kans om jongeren te verleiden…
• Bib is al jaaaaaren voorloper maar beseft het niet…
IS BIB VAN DEZE TIJD?
31Presentatie Focus 2 februari 2015
32Presentatie Focus 2 februari 2015
• The idea is simple: Bring a book, take a book!
The guests, students (graduate and undergraduate) and
professors, brought a special book, and wrote on it why it's
so special. They got tags with the name of their books, and
placed it on a stand. Another guest who liked this book
looked for its owner, got to know him/her better and shared
books and experiences. This serves the mission of GSS,
which is enhancing communication and interaction among
graduate students.
BOOK SWAPPING, MET BIB ALS SPIL
33Presentatie Focus 2 februari 2015
34Presentatie Focus 2 februari 2015
• Maatschappelijk belangrijke rol:
− alle mensen kans bieden om te lezen
− Laagdrempelige kansen tot community
• Niet op besparen! Unaniem!
• Activiteiten zoals tentoonstellingen, events,
lezingen, signeersessies, workshops, …
− Bevorderen communityvorming = taak voor bib
wegens laagdrempeligheid
IS BIB NODIG?
35Presentatie Focus 2 februari 2015
• Ja, evolutie volgen
• Paradox: tegelijk leest zelf bijna niemand op
e-reader… en is dat niet direct van plan
• Toch ziet men opportuniteiten
− Bv. rol in bestrijden illegaal downloaden
MOET BIB INZETTEN OP E-BOEKEN?
36Presentatie Focus 2 februari 2015
• Niet zoals we ze nu kennen…
− Meer digitaal
− Blijft papieren boek?
• Tegelijk taak blijven vervullen:
− gratis uitlenen (e-book en papier)
− Community, verbindende, sociale, wegwijzende rol
BESTAAT BIB NOG OVER 20 JAAR?
37Presentatie Focus 2 februari 2015
• Neen! (Nog) niet (altijd) voor ons…
− “Er is geen aanbod voor onze leeftijd, bibliotheken
zijn niet echt voor ons bedoeld.”
− “Niet altijd welkom…”
• Te weinig jonge werknemers, of
personeelsleden die jongeren begrijpen…
IS BIB ER VOOR ALLE LEEFTIJDEN?
38Presentatie Focus 2 februari 2015
• Ja, in bib zelf
• “Ze zouden nieuwe boeken veel beter moeten promoten. Nu zijn er alleen ‘keiveel’ rekken met een plakkaatje erboven: fictie en non-fictie... Ja hallo, begin daar maar eens aan.”
• “In de rekken zie je alleen de ruggen van de boeken. Niet echt inspirerend om eens te snuisteren.”
• Duidelijk opportuniteiten in ‘teasende’ werking in bib, om ontdekking te stimuleren…
MOET BIB BETER COMMUNICEREN?
39Presentatie Focus 2 februari 2015
• Communicatie naar buiten:
− Facebook voor potentiële gebruiker en huidige
gebruiker :
• maarrrr, moet relevant zijn, what’s in it for me?
• Laagdrempelig, goed voor promotie, sneeuwbaleffect
− Voor huidige gebruiker: bibliotheekapp > snel en
handig
MOET BIB BETER COMMUNICEREN?
40Presentatie Focus 2 februari 2015
MOET BIB BETER COMMUNICEREN?
41Stuurgroep VVBAD 16/12/2014
• Hygiëneaspect (meesten hadden van onderzoek gehoord!) is geen drempel
IS DE BIB VUIL…?
42Presentatie Focus 2 februari 2015
• Aanbod: nieuw, niche, games
• Efficiëntie: overzichtelijker, wervender,
openingsuren
• !! Omgeving, design > een coole plek die dna van
bib respecteert, dus geen luidruchtig café, maar ook
niet asociaal, comfortabele chillruimte, waar je wel
een praatje kan slaan, een koffie kan drinken, een
activiteit kan plaatsvinden, enz.
• Varia > FB als communicatiemiddel voor jongeren
TIPS OM BIB AANTREKKELIJKER TE MAKENVOOR JONGEREN
43Presentatie Focus 2 februari 2015
• stoffig,
• kasten,
• oud,
• eng,
• kelder,
• rare verhalen,
• leuk om te ontdekken,
IMAGO ARCHIEVEN
44Presentatie Focus 2 februari 2015
CONCLUSIES
Presentatie Focus 2 februari 201545
» het maatschappelijke belang van bibliotheken en archieven staat buiten kijf
… althans voor deze steekproef…
BELANGRIJKSTE CONCLUSIE
46Presentatie Focus 2 februari 2015
• Hun rol moet uiteraard evolueren: bibliotheken en
archieven moeten de vinger aan de pols houden
van de digitalisering en daarin een uitmuntend
aanbod uitbouwen, en moeten daarbij blijvend
aandacht hebben voor heden én verleden.
• Ruimte voor verbetering is er ook, met name in de
werking naar jongeren. De bib is nog niet (overal)
een plek voor hen.
ANDERE CONCLUSIES
47Presentatie Focus 2 februari 2015
• Bibliotheken en archieven moeten zichzelf blijven
heruitvinden als plekken van ontmoeting en
ontdekking, zoals iemand het verwoordde:
» “de bibliotheek als maïzena voor een sterker
sociaal weefsel, nu alle kerken leeg zijn…”
• En tot slot deze boodschap voor Facebook, Airbenb,
enz. volgens onze jongeren uit het onderzoek:
» “de bibliotheek was eerst…!!”
ANDERE CONCLUSIES
48Presentatie Focus 2 februari 2015
UITSMIJTER: BIB ALS CREATIEF
LABORATORIUM…
49Presentatie Focus 2 februari 2015
BIB ALS CREATIEF LABORATORIUM…
50
BIB ALS CREATIEF LABORATORIUM…
51Presentatie Focus 2 februari 2015