4WetenschapentechnologieopdeHZ-pabonovember’14

B. ProjectplanHetprojectplanbestaatuitdrieonderdelendehuidigesituatie,degewenstesituatieenuwontwikkelingsplan.Peronderdeelwordendeactielijnenaandeordegesteld“AanpassenCurriculum”,“Professionaliseringpabodocenten”en“Inhaalslag3een4ejaars”.Leesbijdeinvullingdevoetnotenvooreenverduidelijkingbijdeinvulling.WemakeninditformatverdergebruikvandeafkortingW&TenN&Tininterpretatiewordtdebetekenisbedoeldzoalsdezeindetoelichtingisbeschreven.1. HuidigesituatieAanpassencurriculum:BeschrijfsamenvattendmaarconcreethoeW&T(grondhoudingenvaardigheden)1inhethuidigecurriculum(voltijd/deeltijd2013-2014)vanuwpaboalopgenomenis.Beschrijfkortdeteonderscheideneenhedenendedoelen(modules,colleges,leerlijnen,gastlessen),ofdegeïntegreerdeeenhedenendoelenmetanderevakken/lijnenenz.Voegterverduidelijkingeventueelrelevantedocumentenbij1.Eerstejaar,eerstesemester.CursuswaarbijbinnendelessenN&Tdriekeerhetonderwerpwetenschapwordtaangeboden.Introductieopwetenschapadhvwetenschapscanonenwerkvormenwaarwetenschappelijkdenkenwordtomgezetnaarbasisonderwijs,onderbouw.Eentoetsbinnendezecursusishetontwerpenvaneenontdekhoek,waarbijdevoorwaardenvoorhetontwerpN&TenOnderwijskundegecombineerdworden.(5EC)Tweedejaar,eerstesemester.Cursusomgevingsonderwijs.BinnendelessenN&TwordterWetenschapenTechniek,ontwerpendenonderzoekendlerenindrielessenaangeboden.Binnendecursusomgevingsonderwijswordteenonderzoekendehoudinggestimuleerddoordatermeteenonderzoeksvraaguitdeeigenomgevingwordtgewerkt.Devertalingwordtviainvullingvandezaakvaklessenindestageschoolgemaakt.Destagelessenwordendoordestudentenontwikkeldvanuitdeelvragendiezehebbengeformuleerd.(5EC).BijrekenenwordtmetenenmeetkundeonderanderegevuldvanuiteenW&Tinsteek(bijvoorbeeldeenzelfteorganiserenbezoekaansciencecentre).Erhierbijgeensamenwerkingismetanderevaksecties.Derdejaar,eerstesemester,jongekindspecialisten.EendagdeelintegratietussenbeeldendevormingenN&Twaarbijontwerpenen1 Denk aan curriculumoverzichten, samenvatting van een curriculum, inhoud van een programma enz.

5WetenschapentechnologieopdeHZ-pabonovember’14

onderzoeken,wordtaangebodenineenworkshop.Daarnaastwordtbijdekoppelingmetdestageingezetopeenonderzoekendeenontwerpendehoudingbinnendenkenvanuitcontextenenconceptenviahetontwerpenvaneenleskistenhetgevenvandaaraangekoppeldestagelessen.(5EC)Vierdejaar,afstuderen.EenbeperktaantalstudentenkiestvoorW&Tinhunafstudeerfase.Professionaliserenpabodocenten:1. InhoeverreenopwelkewijzezijndepabodocentenbekendmetW&TenmakenindelessengebruikvanW&Tomookdestudentente

stimulereneenW&Tgrondhoudingenvaardighedenalsonderzoekenenontwerpenteontwikkelen.Geefhieropeenkortetoelichting.

InhetalgemeenishetstimulerenvaneenonderzoekendeenontwerpendehoudingeenbelangrijkeinsteekbinnenhetdocententeamvandepaboHZ.EenstrakomvatbegrippenkadervanuitW&T,gekoppeldaanonderzoekendenontwerpendlerenisnognietaanwezig.Welisditeenbelangrijkgespreksonderwerp,zoalstijdensbijeenkomstenindeafgelopentijd.TweepresentatiesoverW&Tinhetpabocurriculumendaaraangekoppeldindividuelegesprekkenmetdeverschillendevaksecties.DeonderzoekendehoudingisvanuitdeHZgestimuleerddooralledocentendiestudentenbegeleidinginhunafstudeerfaseeencursusonderzoekaantebieden.Daarnaastzijnermeerderecollega’s(6)diehunMastertitelhebbengehaald,ofaanhetafrondenzijn.BinnendezaakvakkenwordtdeW&Tgrondhoudinggestimuleerddoorvooralinhettweedejaarsamentewerkenbinnendecursusomgevingsonderwijs,waarhetonderzoekenenontwerpenwordtuitgewerkt.Tijdensdedrieveldwerkdageninhettweedestudiejaarwordtdebuitenomgevingvanuitdezaakvakkenverkent.Doormiddelvaneenlandschapsexcursie,opdefiets,aantebiedenmetdaarinvanuitallevakgebiedenvragenenopdrachtenwordtdeonderzoekendehoudinggestimuleerd.Vanuittaalwordtsteedsgesprokenoverdekoppeling,doortaalvandestraatintebrengen.Binnenrekenenwordtmetenenmeetkundemedevanuitopenonderzoekendeopdrachtengevuld.DeW&Tgrondhoudingishiernoginontwikkeling.

6WetenschapentechnologieopdeHZ-pabonovember’14

Inhaalslag3een4ejaarsstudenten:2. Inhoeverrevoldoen(welkdeel)studentenvandederde-envierdejaarsvanhetstudiejaar2014-2015en2015-2016nognietaande

gesteldedoelenrondomW&TenkomeninaanmerkingvooreeninhaaltrajectW&T?Beschrijfwatdebelangrijksteontwikkelpuntenzijnvoordezegroepstudenten.

Allestudenten,t/m2013-2014,hebbendehiervoorgenoemdeonderdelengevolgd.ZehebbenweinigachtergrondinW&TbijanderevakkendanN&T.VanwegedenieuwefocusopW&Tendebesprekingdaarvanmetdeverschillendedocentenzorgtditalvoormeerfocusoponderzoekendleren.Deversterkenvandeleerlijnonderzoekisdaareenconcreetvoorbeeldvan.InhetderdeenvierdestudiejaarwordenaanpassingengemaaktophetonderzoekendlerenbinnendezaakvakkendoorstudentenvanuiteigenleervragenhunvisieopW&Tbinnendezaakvakkentelatenontwikkelen.Daarnaastzijnereenaantalconcreteinhaaltrajecteninontwikkelingofontwikkeld.Inhaaltrajectenzullenvoordederdeenvierdejaarsverplichtwordengesteld.Deomgangvandezeverplichtingzalnogwordenbepaald.HetgaatindevormvanMasterclassesenprojecten.Bijvoorbeeld:

• Bedrijfsbezoekorganiserenenvolgen.Voorbasisscholenenalseigenprofessionaliseringvandestudenten.Vanuitbedrijf+schoolwaarvoorhetbasisonderwijsruim100bedrijvenbijzijnaangesloten.

• 7-stappenvanOOLfilmenenbeoordelen;• GebruikvanICTmiddelenbijW&T(waarondersocialemedia);• Techniektoernooiassisterenenontwikkelenvoorhetbasisonderwijs;• BezoekvoorbereidenenobserverenbijTechnopolis;• Tendensenzondergrenzen,samenwerkingmetbedrijveninVlaanderen.Ookhierbezoekenvoorbereiden,volgenenobserveren.

7WetenschapentechnologieopdeHZ-pabonovember’14

2. GewenstesituatieAanpassencurriculum:3. BeschrijfuwambitiesendoelenendeuitdagingenenmogelijkhedendieuzietomeenduurzameengeïntegreerdeverankeringvanW&Tin

hetcurriculumvanuwpaboterealiseren.Deafgelopenperiode(eindmeit/mnovember2014)zijnnaaraanleidingvanpresentatiesvoorhetteamgesprekkengevoerdmetindividueledocentenensectievoorzittersvanverschillendevaksecties.Uitdezegesprekkenkwamnaarvorendatcollega’smogelijkhedenzienombinnenhetteamenmetvakgenotenvanandere(oaEducom)pabo’sinvullingtegevenaanW&Tinhetvernieuwdecurriculum.Opditmomentwordtergewerktaaneenvernieuwdcurriculumvoordepabo.Inhetschooljaar2015-2016wordtditnieuwecurriculumingezet.Belangrijkeovereenstemmingisergevondeninhetopzettenvaneeninhoudelijkeleerlijnonderzoeken.Onderzoekenvanuiteennieuwsgierigehouding,maarookvanuithetW&Tgedachtengoed.NaastdeleerlijnonderzoekenisereenleerlijnStudieLoopbaanCoaching(SLC)enStage.Dezeleerlijnenhebbenraakvlakkenophetaspectvandeontwikkelingvandestudent.Desamenhangvandeleerlijnenzijngevuldwordenmetdeleerlijnenvanuitdevakkenendeoverlappingdaarbinnen.BelangrijkeaspectendaarbijishetthemaBinnen/Buiten.Ditthemazalalsrodedraaddoorhetcurriculumlopen.• Themabinnen/buitenishetconceptdatcentraalstaat.Ditkanzowelletterlijkbetekenenbinnenenbuitenhetleslokaal.Naast

activiteitendiebinnendemurenvanschoolplaatsvinden,zullenleerlingenactiviteitenondernemenbuitendeschool.Daarbijkangedachtwordenaanhetbezoekenvaneenbedrijf,eenmuseum,eenactiviteit,eeninformatiecentrum,eentheatervoorstelling,eenconcert,eenmonumentofhetbezoekaaneenateliervaneenkunstenaar,maarookletterlijkbuitenrondhetschoolgebouw,indestadofindenatuur.Hierbijgaathetomhetverbindenvanjezelfendewereldomjeheen.Vanbinnennaarbuitenenvanbuitennaarbinnen.Gerichtopbetekenisvollecontexten,waaronderduurzaamheid.Hetdoelhierbijisdatkinderenookbuitendeschoolervaringenopdoenenditinonderzoekendeenontwerpendeactiviteitenterugkomen.Vaardighedenalsverzamelen,brainstormen,filosoferen,associëren,verbinden,fantaseren,experimenterenenimproviserenkomenhieraanbod.HierbijzullendezaakvakkeneenbelangrijkerolspeleninhetvoorwaardenscheppenvoordeW&Tinhoudbinnenhetthema.

8WetenschapentechnologieopdeHZ-pabonovember’14

• Derolvanonderwijskundekomtaanbodbijdeinsteek:opwelkewijzekanjealsdocentnieuwsgierige,inspirerendehoudinglatenzien?Onderzoeknaarsamenbesprekenvanje’docentzijn’envullinggevenaanjedocentschap.

• Eenandereoverkoepelendevraagbijhetonderzoekenlerenbinnenhetthemais:dekunstvanhetdenken,gesprekkenvoeren

(socratischegesprekken),filosoferen,dialogiserenenbijLEVOtheologiseren.Daarbijkomenookdedenkgewoontenvankinderenaanbod:

o Intrinsiekemotivatieomtelereno Systeemdenkeno 21ecenturyskills.

• ErwordtbinnendeopleidingsterkingezetopProfessioneleLeergemeenschappen(PLG).Werkenvanuitleerteamsvraagtomandere

vormenvanonderwijs.Erwordenleervragengeformuleerdvanuitdeverschillendevakgebiedenofstudentenformulerenzelfhunleervragenbinnenhunontwikkeling.Erisdaarbijeensterkereuitwisselingmethetwerkveld.DitismedezoontstaandoordatervanuitprojectenervaringisopgedaanmetPLG’sinhetbasisonderwijs.Eenvoorbeelddaarvanzijndesamenwerkingsscholen:scholenmeteenverschillendedenominatiedievanwegetekleineleerlingaantallensamengaanwerken.DitwerkenvanuitPLG’szalookindepabovormgaankrijgen.Vanuitleervragenwerkenrichtingeenoplossing.Hierbijwordenzoweldeonderzoekendealsdeontwerpendeleervragengesteld.Vanaffebruariiseenleervraagbijvoorbeeldomeengroenschoolpleininterichten.Deleervraagzalmetstagiairesvanverschillendeleerjarenwordengedaan.DeleervragenzullenbinnendezaakvakkenvanuithetW&T-gedachtengoedwordengevuld.

• Bijdeprofileringinhetderdestudiejaarishetmogelijkomtalententestimuleren.HiervoorzullenvanuitOJWW&Tworden

gestimuleerd.Ookditzalvanuithetthemabinnen/buiten,metalsbelangrijkecontextduurzaamheid,wordenopgezet.NaastdezemogelijkeprofileringgaanallestudentenbinnenhetW&Tgedachtengoedwerken.W&Tgekoppeldaaneenvakuittweevaksecties.

4. Beschrijfconcreetaanwelkekenmerkenencriteriahetcurriculumvanuwpabozalvoldoenwanneerersprakeisvaneenduurzame

verankeringvanW&T.

9WetenschapentechnologieopdeHZ-pabonovember’14

• MetbehulpvanleergemeenschappenwordtergewerktaanhetW&Tgedachtengoed.Ditgebeurtdoorkoppelingaandezaakvakken,maarookaandeanderesectieszoalstaal,rekenen,kunstzinnigeoriëntatie.

• BinnenW&Twordthetonderzoekendeenontwerpendelerenonderandereuitgewerktvanuithetthemaduurzaamheid.• DeontwikkelingvandestudentenwordtmetbehulpvankernreflectieinhunPOPdoordestudentenbijgehouden.Destudentenworden

hierbijgecoachtdoorhundocent,stagebegeleiderenSLC.DestagebegeleidersenSLC’szijneigenpabodocentendievanwegeontwikkelingookopdeonderzoekendeenontwerpendehoudingzullencoachen.

• BinnendeHZ-pabowordtereenonderzoekslijnopgezetwaarbijdeookSLCenStagegekoppeldworden.• Eendeelvanhetonderwijswordtvialeervragenvanstudentengevuld.LeervragenvanuitdeeigenomgevingvoorW&Tgecombineerd

metverschillendevakken.• DeontwikkelingbinnenhetW&Tgedachtengoedvoordestudentenzalmedeviasocratische-enfilosoferendegesprekkengevoerden

gevoedworden.StudentenhebbenhierbijdemogelijkheidkritischenverdiependomtegaanmetW&T.Naasthetcurriculumiserdebestaandeenverderuittewerkensamenwerkingmetverschillendepartijendievoorverankeringzorgen.• DOS+.SamenwerkingmetbasisschoolwaarbinnenmetPLG’smetbehulpvanonderzoeksvragenaanonderzoeksvaardigheden.Binnen

DOS+wordtmetthema’sgewerkt.Verschillendethema’szijngeschiktomW&Tuittewerken.Bijvoorbeeld:Omgaanmetverschillen,outdooreducation.

• DIO,KenniscentrumDuurzaamInnoverenenOndernemenHZ,waarwordtsamengewerktmetandereacademischbinnenonderzoeksthema’senlectoraten.BijvoorbeeldsamenwerkingmetdeDeltaAcademyoverrobuustwaterbeheer.Waterbeheergecombineerdmetonderwijs.Basisscholenenstudenteninhunonderzoeksfasekunnenhieraandeelnemen.Invullingvanhetonderwerpwatervanuiteenonderzoekendeenontwerpendehoudingvoorbovenbouwbasisschoolgecombineerdmetoutdooreducation.

Professionaliserenpabodocenten:5. Beschrijfuwambitiesendeuitdagingenenmogelijkhedendieuzietomalledocentenvanuwpabobekendtemakenmetenbekwamerte

latenwordenmetbetrekkingtotW&T.

10WetenschapentechnologieopdeHZ-pabonovember’14

MetbehulpvanworkshopsenscholingsdagenmetleerteamswerkenaanmogelijkhedenenvoorbeeldenvoorW&T,binnendezaakvakkenendeverschillendeanderevakken.Verkenningopgestart(vanafjanuari2015)omcollega’stebetrekkenbijW&Tbinnenhetvernieuwdecurriculum.

• Samenwerkingcollega’sbinnendezaakvakkenomW&TenOOLgezamenlijkaantebiedenvanuitomgevingsonderwijs.• Samenwerkendecollega’s,iniedergevalbinnendezaakvakken,zullenW&Tvanuitdecontextduurzaamheidlerenverkennenen

invullen.Ditinsamenwerkingmetervaringenvaninternationalecollega’suitonderandereZweden,Schotland.• Uitwerkenvandemogelijkhedenommetbehulpvansocratischegesprekkeninvullingtegevenaanlessenenstageopdrachten

wetenschappelijkehouding.• Metcollega’svanuitverschillendesectieswordendemogelijkhedenverkentombinnenhetvernieuwdecurriculumruimtetecreëren

waarvanuitvakoverstijgendwerkenW&Twordtaangeboden.Bijvoorbeeldcultuureducatie,bewegingsonderwijs.• BinnenEducomopzoeknaarverruimingsamenwerkingsverbandennaastdehuidige,vooraltechniekinvulling.Omvanuitmeerdere

vakkenaanW&Ttegaansamenwerken.• Wetenschapsknooppuntzalvanuitheelspecifiekeonderwerpen(bijvoorbeeldwetenschappelijketaalontwikkelingbijkinderen)

bijdragenaanhetprofessionaliserenvandecollega’s.• HZ-Cult:mogelijkesamenwerkingbinnenhetcultureleprogrammadatbinnendeHZwordtaangeboden.Eersteverkenningisgeweest

omW&Ttekoppelenaancultureleevenementen• TechnocentrumZeeland:samenwerkingtussenhetZeeuwsebedrijfsleven,basisscholenendepabo.Binnendezeconstructiewordt

gedurendeverschillendejaren(W&T)onderwijsontwikkeldennagedachtoverhetbetrekkenvanbasisschoolkinderenbijW&TInhaalslag3een4ejaarsstudenten:6. Beschrijfuwambitiesendeuitdagingenenmogelijkhedendieuzietomallederde-envierdejaarsstudentenvanhetstudiejaar2014-2015

en2015-2016dienogonvoldoendeopgeleidzijninW&Tvaneeninhaaltrajecttevoorzien.Momenteelwordtnagedachtengewerktaannascholingvoorbasisschoolleerkrachten.Dezebasisschoolleerkrachtenhebbenopdezelfdeonderwerpenachterstandendandederde-envierdejaarsstudentenvan2014-2015.Voorlopigishetideedatdiestudentenookgebruikkunnenmakenvandienascholing.Bijvoorbeeld:

• Studentenvolgendenascholing“Talentinzicht”voorleerkrachtenbasisonderwijs.StudentenkunneneenaanbodvolgenuithetprogrammaTalentinzicht.www.talentinzicht.eu.

• Studentenkrijgendemogelijkheidomnascholingbinnende3Lacademie(LevenLangLeren)tevolgen.Binnendezeacademiezitten

11WetenschapentechnologieopdeHZ-pabonovember’14

onderwerpenuithetVTB-proproject(bijvoorbeeldwetenschap,onderzoekenenontwerpen)eneennascholingExcellentie.Daarnaastzijnereenaantalconcreteinhaaltrajecteninontwikkelingofontwikkeld.DitgaatindevormvanMasterclassesenprojecten.

• Bedrijfsbezoekorganiserenenvolgen.Voorbasisscholenenalseigenprofessionaliseringvandestudenten.Vanuitbedrijf+schoolwaarvoorhetbasisonderwijsruim100bedrijvenbijzijnaangesloten.

• 7-stappenvanOOLfilmenenbeoordelen;• GebruikvanICTmiddelenbijW&T(waarondersocialemedia)• Techniektoernooiassisterenenontwikkelenvoorhetbasisonderwijs.• BezoekvoorbereidenenobserverenbijTechnopolis.• Tendenzenzondergrenzen:samenwerkingmetbedrijveninVlaanderen.Ookhierbezoekenvoorbereiden,volgenenobserveren.

StudentenkrijgeneventueeldemogelijkheidzichinternationaalteoriënterenopW&Tbinnenduurzaamheid.Ditzalinsamenwerkingmetcollega’svanonderandereSchotland(Edinburgh)enZweden(Linköping)zijn.

12WetenschapentechnologieopdeHZ-pabonovember’14

3. OntwikkelingsplanAanpassencurriculum:7. Geefeenglobaleomschrijvingvanhetactieplancurriculumuitgewerktnaar2projectjaren.Beschrijfdeactiesdieuitgevoerdgaanworden,

dedoelenenhoedezegemonitordworden.Juli2014t/mJuni2015

• Binnendecursusomgevingsonderwijs,waarbinnendezaakvakkensamenwerken,zaleraandachtvoorW&Tkomen.Dezecursusvanafseptembergeven.

• SamenwerkingbinnenEducomopzettenoverW&T.WerkenvanuitverschillendeuitwerkingenbinnenW&T;zaakvakken,kunstzinnigeoriëntatie,taalenrekenen.

• SamenwerkingaangaanmetWetenschapsknooppuntDelft.Uitwerkenwelkeonderwerpenaanbodzullenkomen• SamenwerkingbinnenZeelandzoekenmet;HZCult,TechnoCentrumZeeland,Avans(biobasedEconomy)• Professionaliserenalledocenten:onderwerpenkunnenzijn:begeleidencreatieveprocessenbijkinderenenstudenten,

filosoferen,dialogiseren,stimulerenenbegeleidenkritischdenken,inhoudelijkpervakgebiedgerichtopinspirerendeideeënvoorhetthemabinnen/buitennationaaleninternationaal.

• 70%vandedocentenneemtdeelaaneenPLGwaarinstudenten,leerkrachtenenpabodocentvanuitvakgebiedonderzoekenenexperimenterenindepraktijk

• Ontwikkelencursussenpabo1aandehandvanexperimentendieplaatsvindeninsemester2• VanuitDos-plusmogelijkhedenonderzoekenvoorprofessionalisering‘zittendeleerkracht’• BestaandecursussenvoorderdejaarsmetKO,rekenenentaalwordenexperimenteelverrijktenversterktvanuitW&T• Ontwikkelenvaneenafsluitendethemaweekvoorpabo2thema:‘Binnen/Buiten’gekoppeldaaninternationalisering

multidisciplinairwaarbijdedoelstellingenvanW&Tuitgangspuntzijn.Juli2015t/mJuni2016

• Startenmetnieuwestudiejaar2015-2016,waarW&Tvoorjaar1en2isuitgewerkt.• UitwerkenvanhetcompetentieprofielHZ-pabovoorstudiejaar3enstudiejaar.• VerderesamenwerkingbinnenEducomconcretiserenoverW&T.WerkenvanuitverschillendeuitwerkingenbinnenW&T;

13WetenschapentechnologieopdeHZ-pabonovember’14

zaakvakken,kunstzinnigeoriëntatie,taalenrekenen.• SamenwerkingmetWetenschapsknooppuntDelftoverdegekozenonderwerpen• VerderesamenwerkingbinnenZeelandconcretiserenoa.;DOS+,DIO,HZCult,TechnoCentrumZeeland,Avans(biobased

Economy)• Verdereprofessionaliseringzoalsbeschrevenbij2014-2015• ElkedocentneemtdeelaaneenPLGwaarinstudenten,leerkrachtenenpabodocentvanuitvakgebiedonderzoekenen

experimenterenindepraktijk• Experimentereninontwikkeldecursussenvoorpabo1metKO,rekenenentaal&W&Topeenaantalvoorafgestelde

onderwerpenendezewaarmogelijkinhetvolgendejaarindeopleidingsstructuurverwerken.• Uitvoerenvandeeerstecursusseninpabo1waarbijW&TisgeïntegreerdinKOmetdenadrukopcreatieveproces,de

onderzoekendeenontdekkendehoudingenhetstimulerenvanhetkritischdenken.• Evalueren,reflecterenenbijstellencursussenpabo1• Ontwikkelencursussenpabo2• Onderzoeknaardeverschijningsvormenvanspelend,onderzoekendenontwerpendlerenopdewerkplek• Ontwikkelenscholingsaanbod‘zittendeleerkracht’• VerderontwikkelenenUitvoerenvaneenafsluitendethemaweekvoorpabo2thema:‘Binnen/Buiten’gekoppeldaan

internationaliseringmultidisciplinairwaarbijdedoelstellingenvanW&Tuitgangspuntzijn• Ontwikkelenvantaalalsmiddelomonderzoekendbezigtezijn–pastbijallevakken,isondersteunend,zoud.m.v.

workshopsondersteundkunnenworden.(inpabo1)• Ontwikkelenvantaalalsobjectomteonderzoeken–taallab:studentengaanmetallerleiopdrachtenaandeslagomtaal

teontdekken,nieuwsgierigtewordennaartaal.Ditincursusvorm/projectvorm.(inpabo2)• Ontwikkelenvantaaldidactiek–visieoptaalonderwijs.(inpabo3)

8. BeschrijfhieronderopwelkewijzeuW&Tinuwcurriculumgaatintegreren,tenminstebijaardrijkskunde,geschiedenis,natuur&techniek

enwaarumogelijkrelatieslegtnaarcultuureducatie).Beschrijfhoehetonderwijserophoofdlijnenzaluitzienenwelkedoelenhetonderwijsmoetbereiken.Beschrijfookconcreetwelkeoverigevakken/thema’sbijvoorkeurookNederlandsetaalenrekenen/wiskundebetrokkenzijnbijhetstimulerenvaneenW&Tgrondhouding.Geefookaanofhetgaatomverplichtingvoorallestudentenofeenkeuzetraject.

14WetenschapentechnologieopdeHZ-pabonovember’14

W&Tkomtnadevernieuwingtotuitingbij:2

Omschrijvingvandoelen,inhoud,vormgevingenderelatienaarW&T3

Erwordteenheelglobaaloverzichtgegevenvanonderwerpen.DeexacteuitwerkingmoetvanafseptemberwordengeconcretiseerdAardrijkskundeGeschiedenisNatuurentechniekGezondheidMilieueducatie

• InhettweedejaarW&Tbinnenomgevingsonderwijsmetdezaakvakkenvormgeven.• OnderzoekendehoudingbijhetontwikkelenvanvisieomtrentW&Tbinnendezaakvakkenvia

leervragenvanstudentenvormgeven.Indegehelelijnvandeopleiding.• ProfessionaliseringvandocentenAK,GSenNTdieontwikkelenvoornieuwecurriculum2015-2016en

2016-2017:afhankelijkvanhetPOPendewensenvandedocentenprofessionaliseringopmaat.Zalgerichtzijnopbegeleidingvanonderzoekendehoudingvandestudent,opdoenvanconcreteideeënvoorbuitenactiviteitendieeenrelatiehebbenmetdevakdiscipline,creërenvaneenrijkeleeromgevingwaarinexperimentenenonderzoekkunnenplaatsvinden.Outdooreducation,omgevingsonderwijswaarW&TenOOLeenrolspeeltinhetvormgevenvanonderwijs.Daarbijrekeninghoudendmetde21stecenturyskills.

• OntwikkelenvanvernieuwdecursussenvoorstudentenwaarindelijnW&Tgeïntegreerdinhetaanbodzaakvakkeninsamenwerkingmetwerkveld,(technische)bedrijveneninstellingen.HiermeeookinhoudgevenaanWereldburgerschapenDuurzaamheidbinnendeopleiding.

• Cursussenontwikkelenwaarbijruimteisvooronderzoekenexperiment.Kennis,vaardighedenenattitudekomenvoortuithetleerplankadervoorzaakvakken(SLO,2014)endebeschrijvingvandeKennisbasisvoorzaakvakken(Meijerink,2012).

• JaarlijksdeelnemenaanexperimentenenonderzoekenindevormvaneenPLGmetstudentenenleerkrachteninhetwerkveld.Doel:samenwerkingcreërentussenwerkveld,studentenendeopleidingenkinderen,onderzoeken,ontwerpen,experimenteren,lerenvanenmetelkaar.

• Organiserenvanprofessionalisering‘zittendeleerkracht’invierfasen:oriënteren,onderzoeken,uitvoeren,evalueren

• Ontwikkelenenuitvoerenvaneenthemaweek‘Binnen&Buiten’tweedesemesterpabo2incombinatiemetalledisciplinesdieW&Twillenintegrerenenmetinternationalisering.

Rekenen/wiskunde

• ExpliciteringvanW&Tvaardighedenbijrekenen.• Binnenhetonderdeelmetenwordtsamenonderwijsontwikkeldmetzaakvakkenvoordeinsteek

15WetenschapentechnologieopdeHZ-pabonovember’14

Nederlandsetaal

vanuitwetenschappelijkentechnologischdenken.• ExpliciterenvanW&Tvaardighedenbijtaal• Binnentaalwordtwetenschappelijketaalvaardigheidontwikkeld.Metbehulpvan21stecenturyskills

uitgewerkt.• Eentaallabwaarhetgaatovertaalbinnen/buiten,dustaalinallesoortenenmaten,inalledenkbare

contexten(dusookkoppelingmetanderevakken,maardaninhoudelijk–taalgeschiedenis,taalinhetlandschap,taalvariatie,taalkunst,etc.)

BeeldendevormingDramaMuziekDansKunstzinnigeoriëntatieCultuureducatie(evt.ookgekoppeldaandevakken)

• Destudentverkentdewereldendeberoepssituatieomzichheendoormiddelvandivergenteopdrachtenenspelm.b.t.verkennen,manipulerenenonderzoekenendoet‘cultureel-instrumentele’vaardighedenopdienodigzijnomzicheenplaatsindeberoepspraktijkteverwerven.• Destudentexploreert,pastconventies(doorbrekenvangewoontes,outofthebox)aanenontwikkelteeneigenstijlvanuitverschillendeperspectieven.(‘wiebenik’pabo1)• Destudentvergrootz’ncreatievevermogen,onderzoekendehoudingenkritischdenkvermogendoorhetdoorlopenvaneenmultidisciplinaircyclischcreatiefprocesgedurende2,5jaar.

ConcreteactiviteitensectieKunstzinnigeoriëntatie:

• ProfessionaliseringvandocentenKOdieontwikkelenvoornieuwecurriculum2015-2016en2016-2017:afhankelijkvanhetPOPendewensenvandedocentenprofessionaliseringopmaat.Kan

16WetenschapentechnologieopdeHZ-pabonovember’14

gerichtzijnopbegeleidingvancreatieveprocesenonderzoekendehoudingvandestudent,begeleidenvanfilosoferen,begeleidenvandialogiseren,opdoenvanconcreteideeënvoorbuitenactiviteitendieeenrelatiehebbenmetdevakdiscipline,creërenvaneenrijkeleeromgevingwaarinexperimentenenonderzoekkunnenplaatsvinden.

• OntwikkelenvanvernieuwdecursussenvoorstudentenwaarindelijnW&TgeïntegreerdinhetaanbodKOinsamenwerkingmetwerkveldencultureleinstantiesenondernemers.Onderverdeeldincursussenvoorjongekind(4-8)waarbij‘spel’centraalstaatenoudekindmeergerichtopsamenwerkingtussenkinderen.Hierbijzullensteedsheteerstejaarexperimentenplaatsvindendienaevaluatieenreflectiezullenwordenverbeterdeneenwordengeconsolideerd.Daarbijzalaltijdruimteblijvenvooronderzoekenexperiment.Kennis,vaardighedenenattitudekomenvoortuithetleerplankadervoorKunstzinnigeoriëntatie(SLO,2014)endebeschrijvingvandeKennisbasisvoorkunstzinnigeoriëntatie(Meijerink,2012).

• JaarlijksdeelnemenaanexperimentenenonderzoekenindevormvaneenPLGmetstudentenenleerkrachteninhetwerkveld.Doel:samenwerkingcreërentussenwerkveld,studentenendeopleidingenkinderen,onderzoeken,experimenteren,lerenvanenmetelkaar.

• Organiserenvanprofessionalisering‘zittendeleerkracht’invierfasen:oriënteren,onderzoeken,uitvoeren,evalueren

• Ontwikkelenenuitvoerenvaneenthemaweek‘Binnen&Buiten’tweedesemesterpabo2incombinatiemetalledisciplinesdieW&Twillenintegrerenenmetinternationalisering.

• BijstellenenuitproberenvanintegratieW&TinCU03112enCU042312015-2016.Voorbereidingenhiervoorsemester22014-2015

Onderwijskunde/pedagogiek

• Hoekanlerenvormkrijgeninandereomgevingendandeklas(outdooreducation)waarcreativiteitenonderzoekendenontdekkendlereneenrolspeelt?

• HoewordtrekeninggehoudenmetdepedagogischeruimtevoorW&Tdooreentransfereninvullingtemakenvanpedagogischevaardighedennaaronderzoeksvaardigheden?

• Opwelkewijzekanjealsdocentnieuwsgierige,inspirerendehoudinglatenzien?Onderzoeknaarsamenbesprekenvanje’docentzijn’envullinggevenaanjedocentschap?

• KernreflectiealsmiddelomW&Tvaardighedenteonderkennenenteontwikkelen.Minor

• (Minor)W&Tgekoppeldaanzaakvakkeneneenvakuiteenanderesectievoorallederdejaars

17WetenschapentechnologieopdeHZ-pabonovember’14

Vakprofilering(Meijerink,2012)OnderzoekslijnreflectivepractionarW&TlijnLeerwerkgemeenschappenThema’s

studenten.• Reflectielijnopzettenwaaraandachtaandeonderzoekendehoudingwordtgeschonken.

• OpzettenonderzoekslijnwaarbijdeinhoudenvandeonderzoekslijngekoppeldzijnaanW&TenOOL.

• Opzettenontwikkelingslijnvoorcollega’swaarbij(socratische)gesprekstechniekenwordenontwikkeldomvaardigtewordenineenonderzoekendeenkritischehouding.Ditinzettenmetstudentenencollega’s.

LEVO • OnderzoekendehoudingoverW&Tviasocratischgesprekookkoppelenaaneigenidentiteitenlevensbeschouwing.

Overige:

• OntwikkelingW&TookvanuitPLG’sopzetten,waarbij,afhankelijkvanhetonderwerp,zoweldocenten,studentenalshetwerkveldbetrokkenis.

• OntwikkelingW&Tbinnenduurzaamheid.9. BeschrijfhoedepaboinhaarcurriculumgebruikwilmakenvanhetleerplankaderWetenschapenTechnologievanhetSLO(vanGrafte.a.,

2013)envandeinontwikkelingzijndehandreikingenvoordepabo.2

Hetleerplankadergeeftduidelijkehandvattenomvanuitdeverschillendeuitgangspunten,inhoudelijkebegrippenenvaardighedenoverzichtentoetewerkennaareenleerlijnW&Tbinnenhetnieuwecurriculum.VanwegehetwerkenaanhetvernieuwenvanhetcurriculumvandepaboHZzalditgebruiktgaanworden,vanafjanuari2015.Bijhetnadenkenoverinvullingvanruimtesinhetcurriculumvoordekennislijnendestagelijnzullenmetbehulpvanhetleerplankaderuitwerkingenwordengemaakt.

2 Het leerplankader komt per 1 mei beschikbaar op de site van de SLO. De handreikingen voor de pabo worden in augustus verwacht.

18WetenschapentechnologieopdeHZ-pabonovember’14

10. BeschrijfhoeuvaststeltofdestudentresultatenmetbetrekkingtotW&Taandemaatzijn.Welkevormenvantoetsingwordengehanteerdenwelkreferentiekadergebruiktudaarbij.

Binnenkennis,vaardighedenenhoudingstoetsenzullencriteriawordentoegevoegdinhetvernieuwdecurriculum.Ditzalbinnenformatieveensummatievetoetsenwordengevolgd.Dezecriteriaendetoetsingzalontwikkeldwordenvanafjanuari2015.DestudentzalbijvoorbeeldzelfbinnendenieuwereflectielijnvandeopleidingviakernreflectieopdeW&Tkennis,houdingenkundemoetenreflecteren.

11. Beschrijfhoeuinhetteontwikkelencurriculumsamenwerkt/spiegeltmetdebasisonderwijstenaanzienvan(veranderende)situatierond

W&Tinhetbasisonderwijs.

• StageopdrachtenW&Tgedurendedeheleopleiding.Dezewordenuitgewerktopdestagescholen.• (Kern)reflectienaaraanleidingvanW&Tbinnendestage.• OIDSbijeenkomstenwaarW&Twordtbesproken.Hierzijnstagebegeleidersenstagementorenbijaanwezig.• DOS+,waarbinnenmetPLG’sookaanW&Tvraagstukkenwordtgewerkt.Bijvoorbeelduitwerkingmogelijkhedenoutdooreducationop

eenbasisschool.HierbijwordtingestokenopverschillendevoorwaardenvanW&TenOOL.• KoppelingvannascholingleerkrachtenbasisonderwijsmetstageopdrachtenbinnendebasisscholenoverW&T.• PLG’sTalentinzicht(W&T)waarbasisschoolleerkrachtenaanzullendeelnemen.• Nascholingwordt(viaeenanderkanaalTechniekpact)ookverzorgtvoorbasisschoolleerkrachten.Debasisscholenzijndaarmeebekent

metdeontwikkelingvanW&TenOOL.• Projectenbinnenonderzoek(ookHZ-breed,DIO)waarstudentenenbasisscholensamenwerkingbijdeontwikkelingvanW&TenOOL.

Professionaliserenpabodocenten:12. BeschrijfdedoelendieuheeftvoordeprofessionaliseringwaarmeedepabodocentenhunonderwijsmetW&T(onderzoekenen

ontwerpen)kunnenverrijken4.Maakeventueelonderscheidingroependocentendieverschillendetrajecten/doelenhebben.• VanuitprofessionaliseringzichtopvormgevenvanonderwijsvanuitleervragenW&T,onderzoekendeenontwerpendehouding.• TeamscholingovermogelijkhedenvanW&TbinnenOutdoorEducation.

19WetenschapentechnologieopdeHZ-pabonovember’14

• Teamscholingsocratischegespreksvoering.• Professionaliseringvanalledocentendieontwikkelenvoornieuwecurriculum2015-2016en2016-2017:afhankelijkvanhetPOPende

wensenvandedocentenprofessionaliseringopmaat.Kangerichtzijnopbegeleidingvancreatieveprocesenonderzoekendeenontwerpendehoudingvandestudent,begeleidenvanfilosoferen,begeleidenvandialogiseren,opdoenvanconcreteideeënvoorbuitenactiviteitendieeenrelatiehebbenmetdevakdiscipline,creërenvaneenrijkeleeromgevingwaarinexperimenterenenonderzoekkanplaatsvinden.

• OntwikkelenvanvernieuwdecursussenvoorstudentenwaarindelijnW&Tgeïntegreerdinhetaanbodinsamenwerkingmetwerkveld,bedrijveneninstellingen,cultureleinstantiesenondernemers.Hierbijzullensteedsheteerstejaarexperimentenplaatsvindendienaevaluatieenreflectiezullenwordenverbeterdeneenwordengeconsolideerd.Daarbijzalaltijdruimteblijvenvooronderzoekenexperiment.Kennis,vaardighedenenattitudekomenvoortuithetleerplankadervoorKunstzinnigeoriëntatie(SLO,2014)endebeschrijvingvandeKennisbasis(Meijerink,2012).

• JaarlijksdeelnemenaanexperimentenenonderzoekenindevormvaneenPLGmetstudentenenleerkrachteninhetwerkveld.Doel:samenwerkingcreërentussenwerkveld,studentenendeopleidingenkinderen,onderzoeken,experimenteren,lerenvanenmetelkaar.

• Organiserenvanprofessionalisering‘zittendeleerkracht’invierfasen:oriënteren,onderzoeken,uitvoeren,evalueren• Ontwikkelenenuitvoerenvaneenthemaweek‘Binnen&Buiten’tweedesemesterpabo2incombinatiemetalledisciplinesdieW&T

willenintegrerenenmetinternationalisering.

13. Beschrijfdeactiesdieugaatondernemenomditdoelmetdepabodocententebereiken;werkdituitnaarkenmerkenvandebijbehorendeactiviteitenzoals:inhoud,frequentie,intensiteit,omvangenbereik.

• Eerstecollegialeconsultatiesnaaraanleidingvandepresentatiegevoerd.• Viademogelijkhedenvoornascholingdiedeverschillendepabo’sinNederlandbiedencollega’sinformerenenenthousiasmeren.• InjanuariteamdagleervragenW&Tinhetcurriculum.• Actiesformulerenvanafjanuari2015,vandaaruitwordterverderoverdeinhoudenmogelijkhedengecommuniceerdengewerkt.• Contactenafsprakenmakenmetanderepartijen;Educom,WetenschapsknooppuntDelftenZeeland,HZ-Cult,TechnocentrumZeeland,

TalentinZicht,DIOenanderen.

14. Beschrijfopwelkewijzeutussentijdsdeprofessionaliseringevalueert5enindiennodigdezetussentijdsbijstelt.

20WetenschapentechnologieopdeHZ-pabonovember’14

Binnendeverschillendecursussenenmetdebetrokkencollega’swordtmetbehulpvanbijeenkomsten(4x)gereflecteerdopdeverworvenkennis,vaardighedenenhoudingtenopzichtevanW&T.Erwordtgereflecteerdopdegemaaktestappen,deervaringenopgedaanmethetwerkenmetstudentenendeterugkoppelingnaarhetontwikkeldeprogramma.Metbehulpvandereflectiewordtinleerteamsverdergewerktaandeontwikkeling.

15. Beschrijfofenhoevoordezeactiviteitwiltsamenwerkenmetanderepabo’s.• BijsamenwerkingmetEducompartnerswordterevaluatieenreflectie(peerreview)opgezet.Juistvooreenduurzameverankeringishet

belangrijkvanelkaarteleren.Viareflectieenevaluatiezaleenlerendeorganisatieontstaanwaarbijhetvanelkaarwillenlerensteedsdeinsteekzalmoetenzijn.

• Binnendesamenwerkingwordendeontwikkeldemasterclassesgedeeldenerkunnengezamenlijkemasterclasseswordenontwikkeld.• OokbijdeEducompartnerszalevaluatieeenonderwerpzijnomelkaarbijtescholenenteontwikkelen.Hetgevenvanfeedback,het

oppakkenvanreflectieenhetomzettenvanervaringennaaractiepuntenzaluitgewerktworden.Deprojectleiderssamenzullenhiervormeninhoudaangeven.DitwordtvoorbereidbinnendeEducomsamenwerking.Vanuitverschillendeniveau’skanhieraangewerktworden.Hetisafhankelijkvandeuiteindelijkekeuzesbinnenhetsamenwerken(projectleiders,individueledocenten,vaksecties,…)hoedeexacteuitwerkingzalzijn.

Inhaalslag3een4ejaarsstudenten:16. Beschrijfdedoelendieuheefttenaanzienvandeinhaalslagvoorallederde-envierdejaarsstudentenvanhetstudiejaar2014-2015en

2015-20166. • Allestudentenhebbenkennisgenomeneningezetvanonderzoekendenontwerpendleren,vanuitverschillendevakkenen

vakoverstijgend.• DaarnaasthebbenzekennisvanW&Tenexcellentiebinnenhetbasisonderwijsenhebbenzezelfeenonderzoekendehoudingontwikkeld.• Viadegevolgdemasterclasses(eigenpabo,clusterpabo’senwetenschapsknooppunt)hebbenzijdegrondhoudingvoorW&Teigen

gemaakt.

21WetenschapentechnologieopdeHZ-pabonovember’14

17. Beschrijfdeactiesdieugaatondernemenomditdoelbijdebetreffendestudententebereiken;werkdituitnaarkenmerkenvandebijbehorendeactiviteitenzoals:frequentie,intensiteit,omvangenbereik.

Vanafjanuarizalermeerduidelijkheidgegevenkunnenwordenoverhetverwezenlijkenvandeinhaalslag.Erisnogonvoldoendeinformatieomdititemexacttekunnenuitwerken.Ideeënvoorinvullingzijn:• Nascholingaanbiedenenverplichtstellenbinnendevereisteonderdelen.W&TenOOL.Ditkanvanuitverschillendevakkenofvanuiteen

vakoverstijgendeinsteek.Detotnutoeuitgedachtemogelijkhedenstaanookbij• Samenwerkingmetdebasisscholenwaarooknascholingwordtaangeboden.StudentenparticipereninPLG’ssamenmet

basisschoolleerkrachtenenexperts.

18. Beschrijfhoeudezeinhaalslagbinnenhetvigerendecurriculumvanhet3een4ejaargaatorganiserenenhoeuallestudentenbereikt.

Eriseenverplichtendkaderwaarbinnende3deen4dejaarszichgaannascholen.Deinschrijvingenhetafrondenvandetevolgennascholingwordtbijgehouden.

19. Beschrijfopwelkewijzeutussentijdshetdezeinhaalslagevalueertopdoelen7enindiennodigdezetijdensdetweeprojectjarenbijstelt.Middelstoetsingenevaluatiezalergekekenwordennaardekennis,vaardighedenenhoudingdiedestudentenhebbenbereiktenwaarnogaangewerktmoetworden.DeevaluatiehiervanzalviaPDCAbinnendecursussenenmetdetoetscommissiewordenbijgehouden.DeprojectleiderW&Tendecurriculumcommissiezullenbijdezecyclibetrokkenzijnenvanuithunroleenbegeleidendefunctiehebbenbinnenhetbijstellen.

22WetenschapentechnologieopdeHZ-pabonovember’14

C. ProcesdeelnameHet“PlanWetenschapenTechnologieindepabo”isgeenindividueeltraject.HetuitgangspuntvanhetLOBOisdatereengemeenschappelijkebewegingingangwordtgezet.Ditbetekentdatertevenseenfaciliterendeenmonitorendeproceslijnisgeorganiseerdwaardoordeprojectenoptimaalkunnenprofiterenvanelkaar.Datbetekentdatinhetprojectplanookwordtopgenomenhoedepabo’selkaarontmoeteninnetwerkbijeenkomstenenclusterbijeenkomstendiepeerreviewsenmasterclassesorganiseren8.Landelijkeprocesactiviteiten20. Beschrijfopwelkewijzeugebruikwiltmaken(leren)vanenwatukuntbijdragen(toevoegen)aannetwerkbijeenkomsten(20142x,2015

3x,totaal5)

• Bijwonenvandegeplandebijeenkomsten.Tijdensdezebijeenkomstenideeënuitwisselenencontactleggenmetandereprojectleidersendeelnemers.

• SamenwerkingEducompartnersvanuitexpertiseenontwikkelenvanW&Tgedachtengoed.• InspiratieopdoenbijWetenschapsknooppuntDelftenZeeland.• InspiratiebijeenkomstenorganiserenbinnenEducomverband.• Degekozenonderwerpenbinnennetwerkbijeenkomstenuitwerken.• Vanuitdeeigenexpertise(outdooreducation)endeteontwikkelenexpertiseinhoudgevenaandenetwerkbijeenkomsten.• Mogelijkhedenverkennennadateroverlegisgeweestoverdeideeënenmogelijkheden,vanafdecember2014.Clusterprocesactiviteiten

21. Beschrijfopwelkewijzeugebruikwiltmaken(leren)vanenwatukuntbijdragenaan(toevoegen)peerreviews(20141x,20152x,totaal3)

VanuitdetoenamevanexpertiseW&Tishetbelangrijkonderdeeluittemakenvanlerendeteams.Doorintestekenopontwikkelingzaleenlerendehoudingbelangrijkzijn.Eenaspectdaarbijishetreflecterenopelkaarenophetproces.Peerreviewszullenhieronderdeelvan

23WetenschapentechnologieopdeHZ-pabonovember’14

uitmaken.HierinzalookdeHZ-paboeenrolwillenenkunnenspelen.

22. Beschrijfopwelkewijzeugebruikwiltmakenvanenwatukuntbijdragenaanhetorganiserenvanmasterclasses(20141x,20152x,totaal

3)

• DoorhetopbouwenvanexpertiseoveroutdooreducationenomgevingsonderwijsbinnendezaakvakkenvanuitW&Tzalditeenmogelijkheidbiedenominvullingtegevenaaneenmasterclass

• ErvaringenmetTechnocentrumZeelandoverdesamenwerkingmetbedrijvenbinnenhetbasisonderwijs.• ErvaringenmetwerkenbinnenPLG’sbijdeHZ-pabo• Andereonderwerpenzullenuitdeontwikkelingvanafjanuari2015kunnenkomen.

23. Beschrijfwelkebijdragenindevormvanervaringen,goodpractices,trajecten,modules,enz.unualkuntaanbieden.

• OutdooreducationenW&T.• PLG’sbinnenbasisscholen.• Metenbinnenrekenen.

Overigesamenwerkingpabo’sNaastdegeformaliseerdeprocesactiviteitenzullenpabo’selkaarookontmoetenopbasisvananderesamenwerkingsverbandenenhiersynergiewillenbereiken.24. Beschrijfmetwelkeanderepabo’senopwelkepuntenumetelkaarwiltuitwisselenensamenwerken.

• BinnenEducom(ZuidwestNederland)iserinhetverledenveelsamengewerktovertechniek.Voordetoekomstiserdewensomook

binnenEducomtewerken.Erisnoggeenoverleggeweestoverdeinhoudenvormgevingvandesamenwerking.• Viademailhoudenweelkaaropdehoogteoverdeontwikkeldeentevolgenmasterclasses.• Tijdensbijeenkomsten(november2014,januari2015enlaterinteplannen)vandeEducompartnerszalsamenwerkingenuitwisselenter

sprakekomenenwordengeconcretiseerd.

24WetenschapentechnologieopdeHZ-pabonovember’14

D. Evaluatieenbijstelling

25. Beschrijfhoeenwanneerudevoortgangvandeingezetteactiviteitenvolgt,evalueertenindiennodigbijstelt.Vanafjanuari2015zalereenuitwerkingkomenvanhetexacteplan.Binnendezeuitwerkingzaleenplanningwordengemaaktwaarbinnenverschillendeonderdeleneenplaatszullenkrijgen.• Keuzesdiegemaaktmoetenworden.• Tijdspad.• Reflectieenevaluatie.• Bijstellenenaanpassen.• Implementatie.

25WetenschapentechnologieopdeHZ-pabonovember’14

Eindnotenbijhetformat

1Zievoordebegripsomschrijvingenduidingvan“WetenschapenTechnologie”versus“NatuurenTechniek”detoelichtingbijditformat.2Dedikgedruktedomeinen/vakkenwordenbijvoorkeurgenoemdalsmogelijkhedenomWetenschapenTechnologiemeeteverbindenmaarerzijnookanderemogelijkhedeneninvalshoeken.3MaakgoedduidelijkhoedekerngedachtevanW&Tpastbijdedoelen,inhoudenenvormgevingvandecurriculumonderdelen.4Maakhiervooreventueelgebruikvanhetadviesvan:

• deverkenningscommissiehfdst.2en3;WetenschapenteClevers,H.,&Willems,R.(2013).AdviesVerkenningscommissiewetenschapentechnologieprimaironderwijs.Utrecht-DenHaag:PO-Raad,PlatformBètaTechniek.

• samenvattening,conclusies,aanbevelingenenbijlagen;vanCasteren,W.,vandenBroek,A.,Hölsgens,R.,&Warps,J.(2014).Wetenschapentechnologieopdepabo;eeninventarisatievandestandvanzaken2013(pp.98).Nijmegen:ResearchNed.

• W&Thoudingenvaardighedenpg.17-23;vanGraft,M.,KleinTank,M.,Beker,T.,&Bakker,A.(2013).WetenschapentechnologiebijhetleergebiedOriëntatieopjezelfendewereld;eenrichtinggevendleerplankader.Enschede:SLO,nationaalexpertisecentrumleerplanontwikkeling.

5Denkaanhetinstellenvanfocusgroepen,houdenvaninterviewsofenquêtes,enz.6Zievoetnoot47Zievoetnoot58Overdeopzetvanditprocesvolgtopkortetermijnmeerinformatie.