Rendement van de Circulaire Economie voor de Maakindustrie

Jacqueline Cramer, Ambassadeur Circulaire Economie,

Amsterdam Economic BoardHoogleraar Duurzaam innoveren,

Universiteit Utrecht

Van een lineaire naar een circulaire economie

Ervaringen in de maakindustrie: bedrijfsniveau, ketenniveau en systeemniveau

• Kiezen voor preventie is winnen: Naar een preventief milieubeleid van bedrijf en overheid, 1991: Pollution prevention pays!

• Emissie- en afval reductie op bedrijfsniveau

afval

Ecodesignstaalbewerking

kunststof / additieven

transport

1994 2002

Verhoging eco-efficiency in ketens

• Bijdrage aan milieuverbeteringen

• Kostenreductie

• Kwaliteitsverbetering van het product

• Verbetering van de interne organisatie

• Afwending van kritiek van derden

• Versterking van de marktpositie

Herontwerpen van producten en diensten: Cradle to Cradle (2006)

Voorbeeld: tapijt

Dutch aWEARness

3Dprinting

Sluiten van kringlopen op systeem-niveau

Niveaus van circulariteit (8 R’s)• Refuse: weigeren/voorkomen gebruik

• Re-use: product hergebruik (2e hands)

• Repair: onderhoud en reparatie

• Refurbish: product opknappen

• Remanufacture: nieuw product van 2e hands

• Re-purpose: hergebruik product maar anders

• Recycle: verwerking en hergebruik materialen

• Recover: energie terugwinning

ReuseRepairRecycling

Transitie van afval-management naargrondstoffen management

Naast directe financiële baten, ookindirecte baten

Directe financiële baten Indirecte baten

• Kostenbesparing in EU 380-630 miljard euro/jr(E.MacArthur Foundation)

• 7 miljard/jr in Ned. (TNO)• Besparingen 2.9 – 3.7

biljoen $ in 2030 door verhoging van grond-stoffenefficiëntie wereld-wijd (McKinsey, 2011)

• Voorzieningszekerheid• Ontwikkeling van nieuwe

kennis• Aanjager van innovatie• Creatie van nieuwe

bedrijvigheid en werkgelegenheid

• Verlaging milieudruk

Verschillende belemmeringen voorverandering

• Institutioneel (gevestigde belangen)

• Organisatorisch (geen coördinatie)

• Juridisch (wetgeving remt innovatie)

• Economisch (focus op bestaandebusinessmodellen)

• Technisch (incrementele innovaties hebbende overhand)

Ontwerpen Produceren Bouwen Onderhouden Slopen

Duurzaam Bouwen en Slopen

Stadstuin Overtoom: Duurzaamsloop-nieuwbouw; 470 woningen

95% grondstoffen hergebruik; klimaat neutraal, groen en autovrij

Kringloopsluiting bouw- en sloopafval

• Meerwaarde: efficiency verbetering in het sloop- en bouwproces, kosten-besparing, nieuwe banen en milieuwinst

• Voorwaarde: samenwerking in consortium van bedrijven, toepassingvan nieuwe financiële arrangementenen circulaire aanbestedingsprocedures

Textiel recycling

Recycling is ECHT van deze tijd als op de juiste manier aansluiting wordt gevonden bij consumenten via ‘stortytelling’

Ook bedrijfskleding is geschikt voor een circulair model, want logo-kleding mag vaak niet in tweedehands markten worden verkocht

Geen bezit – maar gebruik

Jeans, hoodies, tassen, gemaakt van gerecyclede denim (45%)

Na 1 jaar, drie keuzemogelijkheden:

1) keep it, 2) switch it, 3) send back

Nieuwe businessmodellen worden uitgetest om de consument te binden en de materialen terug te krijgen

Het circulaire model

Verkopen

HerwinnenMaken

Kopen

Inzamelen

Gebruiken/repair

Communiceren

Sorteren

Voorbe-werken

Vezels her-

winnenNabe-werken

Herwonnenvezels

Ruwevezels

Garens spinnen

Kleurentoevoegen

Doekmaken

Confectioneren

Verpakken

Presenteren

Ketenlogistiek/returns

Ontwerpen

Biomassa stromen (GFT, afvalstromen uitvoedingsindustrie, land- en tuinbouw) hoogwaardig hergebruiken cascade-gewijs

Terugwinning grondstoffen uit afvalwaterzuivering

Ontwikkelen bio-basedproducten uit bamboe,vlas, hennep e.a.

Verschuiving van een lineaire naar een circulaire economie betekent dat producten ontworpen moeten worden om na gebruik weer grondstof te kunnen worden.

Dit vergt samenwerking met partners in de hele keten of zelfs in nieuwe ketens Circulair inkopen kan dit proces versnellen

Van grondstoffenrecycling naar kringloopsluiting

1. Initiatoren

2. Samenwerking in kringloopketen

(incl. eind-gebruikers)

3. Nieuwe financiële

arrangementen

4. Additionele maatgerichte instrumenten

Verschuiving vindt plaats van eenlineaire naar een circulaire economie

Voorwaarden hiervoor zijn:

Consequenties voor bedrijfsleven

1. Verandering van eigen productieproces(reductie energie-/grondstoffenverbruik)

2. Verandering van materialen en product-ontwerp

3. Afstemming in keten/cluster (nieuwesamenwerkingscoalities)

4. Nieuwe bestuurlijke en financiële governance