Paragraaf 4.

Schaalvergroting na 1945

Nederland komt er weer bovenop

• Mei 1945:• De oorlog is voorbij!• Alles is kapotgemaakt: huizen, wegen,

scholen, winkels, boerderijen, fabrieken……• De Duisters hadden veel spullen

meegenomen.• Hoe ga je dit oplossen?

Hulp

• Er kwam hulp uit Amerika:• Idee van Dhr. Marshall; Geld geven aan landen

om hun economie op te bouwen, zodat ze niet voor het communisme kiezen.

• Marshallhulp.

Geld!

• 1 miljard dollar om in de VS te besteden.• Doel: industrie in Europa en VS op gang

krijgen.• Daarna kan er weer geld verdiend worden!

Economie

• Om meer te handelen en te verkopen aan eht buitenland is 1 ding belangrijk:

• Lage lonen!• Hierdoor blijven de prijzen van de producten

ook laag• Dan verkoop je meer!

Regering

• De regering maakt afspraken met de werkgevers en werknemers voor lage lonen.

• Harmoniemodel!

Harmoniemodel

WerknemersWerkgevers

overheid

Regelt sociale wetten zoals pensioen

Werken voor lage lonenzonder te staken

Betalen mee metde sociale wetten

Economische groei

• Door de lage lonen worden er veel producten verkocht.

• De economie gaat groeien in de jaren ‘50.• Vanaf dan meer welvaart.• Bedrijven gaan groeien en worden

multinationals. • Shell, Heineken en Philips gaan de hele wereld

over.

Jaren ‘60

• Wederopbouw is nu af, want de welvaart gaat nu echt stijgen!

• Er komt weer voor het eerst luxe!

• Einde deel 1

Welvaart groeit snel

• Jaren ‘60:• De lonen stijgen!• En vanaf 1965: zaterdags vrij!• Lonen mogen gaan stijgen vanaf 1963.• Tot die tijd regelde de overheid dit.

Luxe

• Hogere lonen leidt tot meer luxe!• Koelkast• Wasmachine• Tv• Auto• Naar het strand of het buitenland!• Nederland werd een

consumptiemaatschappij.

Steden

• Steden werden voller, maar ook konden mensen met de auto naar hun werk.

• Genoeg geld = verhuizen naar het platteland.• Lonen stijgen; prijzen stijgen ook!• Dit is inflatie; minder kunnen kopen voor

hetzelfde geld!• Olieprijzen stijgen vanaf de jaren ‘70.

Welvaart?

• Welvaart is dan niet meer vanzelfsprekend.• Er is niet ‘zomaar’ welvaart….• Economie ging slechter.• Bedrijven gaan opzoek naar goedkope

arbeiders; lagelonenlanden, Azië.• Andere beroepen zijn nu belangrijker.• Even wennen in de economie, maar daarna

gaat het beter!

• Einde deel 2

Samenleving verandert

• Vanaf 1945:• Meer buitenlanders in Nederland.• 3 groepen:• Indonesiërs• Gastarbeiders• Surinamers.

Indonesiërs

• Vanaf 1950.• 300.000 mensen kwamen naar Nederland.• Ze wilden weg uit Indonesië toen dat

onafhankelijk werd van Nl. • Ze hadden ooit Nl geholpen en waren nu niet

meer welkom in Indonesië.

Gastarbeiders

• In de jaren '70 waren er meer werknemers nodig. • Vooral voor ongeschoold werk; geen opleiding nodig.

• Nederlanders wilden dit werk niet doen.

• Er werden arbeiders uit het buitenland gehaald• = gastarbeiders.

Gastarbeiders • De overheid regelde niets voor ze: ze zouden �

toch ooit teruggaan. • Gingen in steden wonen, in kleine flatjes.• Na een aantal jaar waren ze nog steeds nodig. �• Dus ze bleven en lieten gezin overkomen. ��• In de jaren ’70 kwam er meer automatisering.• Gastarbeiders werden overbodig. �• Maar konden na 20 jaar niet meer terug. �• = Werkeloosheid! �

Suriname

• Suriname werd onafhankelijk in 1975.• Veel Surinamers hoorden liever bij NL en

kwamen hierheen.

• Zo kwam er een multiculturele samenleving.• Verschillende culturen gemengd!• Andere talen en gewoontes!• Integratie ( aanpassing) is moeizaam.

• Einde