OGS Jaarbericht 2007

De Oorlogsgravenstichtingin 2007

Foto's omslag: (voorzijde) Laura Smeehuijzen legt bloemen bij het graf van haarbroer op het ereveld Loenen.

(achterzijde) Onthulling Vlootmonument op het ereveld Kembang Kuning te Surabaya.

De Oorlogsgravenstichting is in 1946 opgericht. Zij onderhoudt ongeveer50.000 graven van Nederlandse oorlogsslachtoffers. Deze graven zijngelegen in meer dan 50 landen, verspreid over vijf continenten. Daarnaastverzorgt de Stichting ongeveer 8.000 in Nederland verspreid gelegen graven van militairen van de geallieerde strijdkrachten. De werkzaamheden worden in Nederland uitgevoerd door 27 mede-werkers en gecoördineerd door het hoofdkantoor in Den Haag. Bij decontrole van de in Nederland gelegen oorlogs-graven ontvangt de Stichting assistentie van ruim 440 honoraire medewerkers, zogenaamde‘consuls’. Het kantoor te Jakarta coördineert de werkzaamheden van bijna130 medewerkers van de Stichting in Indonesië.

DeOorlogsgraven-stichtingin 2007

Een terugblik in woord en beeld.

Vervulling van een ereplicht,toen, nu en in de toekomst.

Samenstelling : A.C. BijsmansRedactiecommissie : Mevrouw drs. E.H.M. Bots-Estourgie en C.N.J. NeisinghFoto’s : Oorlogsgravenstichting en Rob Gieling FotografieLay-out en druk : Drukkerij van Meurs - Ridderkerk B.V.

HoofdkantoorZeestraat 852518 AA Den HaagTelefoon 070-3131080 - Fax 070-3621546Website: www.ogs.nlE-mail: info@ogs.nlGiro 40.10.00 - Bankrekening 24.62.44.097Giro Reisfonds ‘Verre Oosten’ 30.40.00K.v.K. 41149180

Kantoor IndonesiëJalan Panglima Polim Raya 23JakartaTelefoon 00-6221-7207983

De Oorlogsgravenstichting in 2007

ALGEMEEN

Doel:Het aanleggen, inrichten, instandhouden en verzorgen van het Nederlandseoorlogsgraf, waar ter wereld zich dat ook moge bevinden, alsmede het onder-houd van de in Nederland verspreid liggende oorlogsgraven van militairen vande geallieerde strijdkrachten, voor zover zulks met het betrokken land is over-eengekomen.

Beschermvrouwe:H.M. de Koningin

Samenstelling Raad van Bestuur per 31 december 2007:President : N.W.G. Buis, vice-admiraal b.d.Vice-President : mr. R.S. Croll, president van de rechtbank

Zwolle-LelystadAlgemeen secretaris : C.N.J. Neisingh, generaal-majoor

der Koninklijke Marechaussee b.d.

Leden die een ministerie vertegenwoordigen:Mr. R.J. de Bruijn, beleidsmedewerker afdeling zeescheepvaart van het directo-raat-generaal goederenvervoer, Ministerie van Verkeer en Waterstaat; mevrouwdrs. M.T.G. van Daalen, directeur consulaire zaken, Ministerie van Buitenland-se Zaken; mevrouw drs. M.W. Gout, commandant van het Commando Diensten Centra Ministerie van Defensie; mr. A.W.B.M. Hendriks, project-directeur integriteit, Ministerie van Financiën; Mr. B.J.M. baron van Voorst totVoorst, namens de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

Overige leden:Drs. R.J.N. Abrahamsen; mevrouw I.J.A. Beekman-Siefkens; mevrouw drs.E.H.M. Bots-Estourgie; J.J.P. Boosman, oud-hoofdkrijgsmachtrabbijn; C.G.A.Cornielje, Commissaris der Koningin in de provincie Gelderland; mr. G.J. deGraaf, burgemeester van Apeldoorn; C.G.J. Hilderink, generaal-majoor der Koninklijke Luchtmacht b.d.; G.L.J. Huijser, generaal der infanterie b.d.;Prof. dr. E.J.J.M. Kimman S.J., secretaris-generaal R.K.-Bisschoppenconfe-rentie; F. Kuttschrütter, vicaris-generaal van het Militair Ordinariaat; drs. R.P.Zevenbergen, voorzitter college van bestuur IJsselgroep, Deventer; mr. W.H.Zoomers, generaal-majoor der Koninklijke Landmacht b.d.

Dagelijks Bestuur per 31 december 2007:Drs. R.J.N. Abrahamsen, mevrouw drs. E.H.M. Bots-Estourgie, N.W.G. Buis,vice-admiraal b.d., mr. R.S. Croll, president van de rechtbank Zwolle-Lelystad,C.G.J. Hilderink, generaal-majoor der Koninklijke Luchtmacht b.d., Prof. dr. E.J.J.M. Kimman S.J., secretaris-generaal R.K.-Bisschoppenconferentie;C.N.J. Neisingh, generaal-majoor der Koninklijke Marechaussee b.d.

Staf hoofdkantoor per 31 december 2007:Algemeen directeur P.C. van der GraafPlv. algemeen directeur en hoofd algemene zaken R.G.A. HoefsmitHoofd beheer en onderhoud A.C. Bijsmans Hoofd financiën en automatisering M.H. van der DraaiHoofd archief en necrologie J.J. Teeuwisse

Opzichters erevelden Nederland:Ereveld Loenen (Apeldoorn) H.J.M. MulderMilitair ereveld Grebbeberg (Rhenen) T. van Rijn

Directeur Indonesië per 31 december 2007: P. Steenmeijer

Opzichters erevelden Indonesië:Menteng Pulo (Jakarta) J.W. TeteleptaAncol (Jakarta) Y.H. TjiptadiPandu (Bandung) PurwadiLeuwigajah (Bandung) J.G.B. LeuwolCandi (Semarang) Y. Sunari Kalibanteng (Semarang) EffendiKembang Kuning (Surabaya) A.R.M. Soekarjono

BESTUUR EN MEDEWERKERSIn Memoriam W.F.K. Bischoff van HeemskerckOp zaterdag 28 juli 2007 overleedin Zwitserland de heer W.F.K.Bischoff van Heemskerck, oud-pre-sident van de Oorlogsgravenstich-ting (OGS). Hij werd in het Zwit-serse Chateau d'Oex begraven.Hoewel de heer Bischoff al bijna15 jaar geleden afscheid van deStichting had genomen, bleef hijhet werk met belangstelling en gro-te interesse volgen. Bij de premiè-re, vorig jaar, van de film "Wantelk graf heeft z'n verhaal" stuurdede heer Bischoff per fax een reac-tie. Hij schreef dat de wijze waarophet werk van de Stichting in Indo-nesië werd verbeeld diepe indrukop hem had gemaakt. Bij zijn ver-trek, in 1993, had de heer Bischoffzich ruim 40 jaar bestuurlijk inge-zet voor de OGS. Sinds 1952 washij lid van de Raad van Bestuur.Twintig jaar later trad hij toe tot hetDagelijks Bestuur en in 1981 werdhij benoemd tot president van deOorlogsgravenstichting.Als adjudant van Koningin Wilhelmina en later Koningin Juliana kwam de heerBischoff van Heemskerck, zelf oud-verzetsman en voormalig concentratie-kampgevangene, in aanraking met het werk van de Oorlogsgravenstichting. Bij zijn benoeming tot president in 1981 zei hij: "Ons werk getuigt in stilte vanmenselijk falen in het verleden, maar dient tevens als een ernstige waarschu-wing voor komende generaties. Voor de familieleden der gevallenen moet heteen troost zijn, dat het gehele Nederlandse volk er zich van bewust is, dat hetgroot en onherstelbaar verlies helaas niet anders is te verzachten, dan door metliefde en toewijding over de graven van hun geliefden te waken. Het is mij een

W.F.K. Bischoff van Heemskerck (1917-2007).

voorrecht nog iets te mogen doen voor degenen waar ik zo een bewonderingvoor heb." Op 31 maart 1993 nam de heer Bischoff van Heemskerck afscheid van deOGS. In zijn toespraak memoreerde hij het feit dat hij de laatste president wasdie het lijden in de oorlog zelf aan den lijve heeft ondervonden. Zijn inzet enmotivatie bij de uitvoering van het werk van de Oorlogsgravenstichting werdenin hoge mate bepaald door die persoonlijke ervaringen. Volgens hem is hetwerk van de OGS een onaantastbare ereplicht voor de overheid en de Neder-landse bevolking. Bij zijn afscheid werd de heer Bischoff benoemd tot Commandeur in de Ordevan Oranje-Nassau. De bijbehorende versierselen ontving hij uit handen vande staatssecretaris van Binnenlandse Zaken, mevrouw D.IJ.W. de Graaff-Nauta.Deze hoge Koninklijke onderscheiding onderstreepte niet alleen zijn grotebestuurlijke kwaliteiten, maar bracht vooral ook de maatschappelijke waarde-ring voor zijn persoonlijke inzet bij de verwezenlijking van de doelstellingenvan de Oorlogsgravenstichting tot uiting.

De familie van de heer Bischoff had er behoefte aan ook in Nederland een her-denkingsdienst te organiseren. Op 5 oktober 2007 vond deze druk bezochtedienst plaats in de Kievietkerk te Wassenaar. Namens de Oorlogsgravenstich-ting was een delegatie van het bestuur, directie, medewerkers en oud-mede-werkers aanwezig. De dienst werd geleid door dominee J.J. van Es; de organistmevrouw A. Jansen verzorgde de muzikale omlijsting. De kleinzoon van deheer Bischoff, Daniel, las twee teksten uit de bijbel voor. Drie opvolgers van deheer Bischoff waren gevraagd een beeld te schetsen van het werkzame levenvan de heer Bischoff. Een van die opvolgers was vice-admiraal b.d. N.W.G.Buis, president van de Oorlogsgravenstichting. In zijn herdenkingsrede wees deheer Buis erop dat de heer Bischoff de laatste president van de Stichting wasdie het lijden in de oorlog aan den lijve heeft ondervonden. Ruim vier jaar zathij namelijk gevangen in het concentratiekamp Sachsenhausen bij Berlijn.Ondanks de verschrikkingen die hij daar moet hebben meegemaakt, leek hij, inelk geval voor de Oorlogsgravenstichting, eerder sterker dan zwakker uit deoorlog te zijn teruggekeerd. De heer Bischoff wordt binnen de Stichting herin-nerd om zijn krachtige persoonlijkheid die hem in staat stelde om emotionelediscussies op waardige wijze - getuigend van grote wijsheid - tot een goed ein-de te brengen, zonder daarbij mensen te kwetsen. Uit de redes van zijn andereopvolgers bleek dat de heer Bischoff aan de wieg van vele initiatieven stond.Tot slot gaf Freddy Bischoff van Heemskerck een beknopte levensbeschrijvingvan zijn vader.

In Memoriam mr. O.A. ThissenOp 15 november 2007 overleed ons oud bestuurslid mr. O.A. Thissen.De heer Thissen was lid van de Raad van Bestuur vanaf 8 mei 1985 en lid vanhet dagelijks bestuur vanaf 21 mei 1985, tot zijn vertrek bij de Oorlogsgraven-stichting op 26 maart 1997. Zijn heldere opvattingen over de toekomst van deStichting, samen met zijn grote betrokkenheid bij haar doelstellingen hebbenzichtbaar bijgedragen aan de goede toestand waarin de Oorlogsgravenstichtingzich thans bevindt. De heer Thissen was een goed bestuurder, met veel gevoelvoor humor. Op uitstekende wijze organiseerde hij in 1996, als voorzitter van de Lustrum-commissie, de 50ste verjaardag van de Oorlogsgravenstichting in Rotterdam.

Wij zijn de heer Bischoff van Heemskerck en de heer Thissen veel dank ver-schuldigd en zullen hun innemende en hartelijke persoonlijkheid in dankbareherinnering houden.

O.A. Thissen, voorste rij in het midden met de leden van de OGS-Lustrumcommissie in 1996.

Nieuwe afdeling Beheer & OnderhoudMet ingang van 1 oktober 2007 werden de oude afdelingen Groenvoorziening&Technische dienst en Binnenland & Voorlichting samengevoegd tot de nieu-we afdeling Beheer & Onderhoud. Hierdoor zijn onder meer administratie enuitvoering van het onderhoud aan de oorlogsgraven in Nederland en Duitslandbij elkaar gekomen. Het werk is intern gesplitst in locaties (erevelden en groteplots), gecoördineerd door de heer A. Harrewijn en verspreid liggende graven,gecoördineerd door de heer R. Jankisingh. De heer D. Lagemaat is als inspecteur fulltime belast met het uitvoeren vaninspecties van oorlogsgraven en het rapporteren over de onderhoudssituaties.Administratieve ondersteuning wordt geleverd door mevrouw H. Nanda. De heer A.C. Bijsmans is belast met de leiding over de nieuwe afdeling. Hij blijft tevens de voorlichtingstaken behartigen.

Bestuursmutaties Afgetreden lid (in 2006): Mw. B.J. Mulder-Gemmeke, ridder M.W.O.

De kantoormedewerkers van afdeling Beheer & Onderhoud. V.l.n.r.

BEHEER & ONDERHOUDStormschadeOp donderdag 18 januari 2007 trok een zeer zware storm over Europa. OokNederland werd hierdoor getroffen. Op het Militair ereveld Grebbeberg en hetereveld Loenen werd schade toegebracht aan het bomenbestand. Gelukkigdoorstonden de graftekens en de gebouwen de storm zonder problemen.Op het Ereveld Loenen waaiden ruim 50 bomen om. De beheerder heeftsamen met zijn medewerkers direct de bomen verwijderd die paden blokkeer-den.

Op het Militair ereveld Grebbeberg leek de schade aanvankelijk mee te vallen.Enkele afgewaaide takken lagen verspreid over het ereveld. Deze werden doorde beheerder en zijn medewerker snel afgevoerd. Bij een nadere inspectie ble-ken veel afgebroken takken echter nog niet te zijn gevallen. Ook bleek een boom zodanig gescheurd te zijn dat deze gevaar kon opleverenvoor bezoekers en de grafstenen op het ereveld. Voor het verwijderen hiervanwerd de hulp ingeschakeld van een gespecialiseerd bedrijf dat onder meerbeschikt over een hoogwerker. Helaas viel een van de takken zo ongelukkig

Vele bomen op het ereveld Loenen werden door de januaristorm geveld.

dat alsnog een steen beschadigd raakte. Deze werd later vervangen. In de loopvan de dag werden vanuit het hele land berichten ontvangen van omgewaaideen kapotte grafstenen. De twee mobiele ploegen van de Stichting moesten huningeplande werkzaamheden uitstellen en zijn enkele weken bezig geweest methet repareren van de schade.

Onthulling gedenksteen Bad SassendorfOp de begraafplaats in Bad Sassendorf liggen 95 dwangarbeiders begraven vanwie de identiteit niet bekend is. Het betreft hier gevangenen van het concentra-tiekamp Neuengamme die herstelwerkzaamheden uitvoerden aan het doorgeallieerde bombardementen verwoeste spoorwegennet. Deze dwangarbeidersstonden onder toezicht van de 11e SS-Baubrigade, het zogenaamde Eisenbahn-kommando. Na de oorlog zijn de stoffelijke overschotten overgebracht naarBad Sassendorf en daar bijgezet in een erehof. Destijds heeft de gemeente eenmonument geplaatst met de tekst: ‘Hier liggen 95 burgers van verschillendenationaliteit begraven die in de periode 1941-1945 ver van hun vaderland zijngestorven’. In 2004 heeft de gemeente Bad Sassendorf op de graven voor alle95 slachtoffers een liggende steen geplaatst. Hierop staan geen namen vermeld.Op basis van de gegevens in het Slachtofferregister heeft de Stichting geconclu-deerd er ook zeven Nederlanders begraven moeten liggen. Teneinde hun nage-dachtenis in ere tehouden werd beslo-ten een gedenksteente plaatsen met daar-op hun personalia.

De gedenksteen na de kranslegging met op de achtergrond (links) het erehof.

Toespraak door de heer R.S. Croll, vice-president van de Oorlogsgravenstichting.

De gedenksteen werd op 13 april 2007 onthuld door de heer R.S. Croll, vice-president van de Oorlogsgravenstichting. In zijn toespraak zei hij ondermeer:"Als er iets is dat de Oorlogsgravenstichting de afgelopen jaren heeft ervaren,dan is het wel het belang van namen", aldus de heer Croll. "Namen op eengraf zijn belangrijk. Namen van degenen zonder aanwijsbaar graf moeten even-eens zichtbaar worden gemaakt daar waar mensen bijeen komen om te kunnenherdenken. Namen vertellen het verhaal van een oorlogsslachtoffer. Namenroepen herinneringen op, bij dierbare familieleden, bij vrienden en belangstel-lenden. Namen zorgen ervoor dat een oorlogsslachtoffer uit de anonimiteit vande dood wordt gehaald. Vandaag wordt hier op de begraafplaats in Bad Sas-sendorf een gedenksteen onthuld met de namen van zeven Nederlandse oor-logsslachtoffers. Ik noem hen hier bij naam: Gijsbertus Adrianus Bos,CharlesAntonius Maria Grul, Gerrit Jansen, Antonius van Lierop, Antonius Mijnsberge,Leonard Spek, Jacobus Cornelius Vente.Allen op deze steen werden het slacht-offer van oorlogsgeweld. De les zou moeten zijn dat: geweld nooit tot meerleidt dan onbeschrijfelijk leed voor alle betrokkenen. Leed dat jaren voortduurt.Leed dat nooit meer vergeten wordt. De aanwezigheid vandaag van u - nabe-staanden - onderstreept dat. U bent vandaag hierheen gekomen om één per-soon in het bijzonder te herdenken. Een vader. Een broer. Een opa. Een oom. Inal uw persoonlijke ervaringen en herinneringen ligt het ware belang van herden-ken besloten. Wij dienen de herinnering aan de oorlog levend te houden tereerbiedige nagedachtenis aan de doden en tot bezinning van de levenden."Namens de Oorlogsgravenstichting dankte de heer Croll de burgemeester vande gemeente Bad Sassendorf en de vertegenwoordigers van onze Duitse zuster-organisatie, de Volksbund Deutsche Kriegsgräberfürsorge, voor hun aanwezig-heid.

Vervolgens voerde namens de nabestaanden, de heer E. Mijnsberge, kleinzoonvan Antonius Mijnsberge, het woord. In zijn toespraak ging hij in op deomstandigheden waaronder de slachtoffers in Duitsland terechtgekomen zijn.Over zijn grootvader zei hij ondermeer: "Mijn grootvader (met in zijn kielzogmijn vader) raakte verzeild in het verzet. Vanaf september 1944 maakte hij deeluit van de Binnenlandse Strijdkrachten, kwartier B (Laan van Meerdervoort,Den Haag). Naar alle waarschijnlijkheid is hij vooraf actief geweest in de OD(Ordedienst). Zijn functie als beheerder van een telefooncentrale kwam zeervan pas: hij heeft talloze illegale telefoonaansluitingen tot stand gebracht waarhet verzet zeer bij gebaat was. In de Hongerwinter van 1944 vonden onder zijnleiding illegale voedseltransporten plaats vanuit Friesland naar Den Haag. Dezewerden uiteraard begeleid door verzetsmensen. In de groep van mijn grootva-der werd gefluisterd over verraad. Mijn grootvader ging op 2 december 1944

mee ter verzekering van het tegendeel en ter geruststelling. Het pakte andersuit. Een van de drie verzetsmensen die dit transport begeleidden, bleek een ver-rader van de SD. In Alkmaar werd het transport onderschept en werden debetrokkenen gearresteerd door de Landwacht. Op mijn grootvader werden eenaanzienlijk geldbedrag, twee Duitse blanco Fahrbefehle en een gummiknuppelaangetroffen. Dit was voldoende om mijn grootvader na enkele dagen verblijfin het Alkmaarse politiebureau over te brengen naar het Huis van Bewaring aande Weteringschans in Amsterdam. Aldaar heeft hij bijna 2 maanden op vorde-ring van de Sicherheitspolizei in ’Schutzhaft’ verbleven, een opvallend langeperiode (naar alle waarschijnlijkheid omdat hij weigerde te verklaren of bleefontkennen). Het laat zich raden hoe de betreffende verhoren zijn verlopen. Ikga ervan uit dat mijn grootvader uiteindelijk zwaar gehavend op 29 januari1945 werd overgebracht naar het kamp Amersfoort. Van daaruit werd hij op 2februari 1945 vervoerd naar het concentratiekamp Neuengamme. Op enigmoment, dat zal zo tussen half en eind februari 1945 zijn geweest, ging mijngrootvader deel uitmaken van de 11e SS Baubrigade Soest (Eisenbahnbrigade/Vliegende Brigade), een buitencommando van Neuengamme, dat half februari1945 was opgericht. Deze brigade bestond aanvankelijk uit 504 gevangenenvan allerlei soort, waaronder politieke gevangenen zoals mijn grootvader, dieherstelwerkzaamheden moesten verrichten aan de spoorlijnen die zeer regel-matig door de Geallieerden werden gebombardeerd. Het herstellen van despoorlijnen was buitengewoon gevaarlijk werk, waarbij zeer veel gevangenenzijn omgekomen, mede ook door geallieerde bombardementen op de trein zelf.De gewonden werden toen per trein naar een ziekenbarak in Bad Sassendorfgebracht. Toon Mijnsberge, mijn grootvader (van wie niet bekend is of ook hijbij dit bombardement gewond raakte), had in ieder geval al geen sterkegezondheid en de periode hier in Bad Sassendorf, waar de brigade tijdelijkterecht was gekomen, heeft naar alle waarschijnlijkheid zijn gestel definitiefondermijnd."

Vervolgens kreeg dominee W. in 't Hout het woord. Hij begon zijn toespraakmet een versje van Hanna Lam. "Een versje dat het zo eenvoudig raak zegt",aldus de dominee, “De mensen van voorbij wij noemen ze hier samen. Demensen van voorbij wij noemen ze bij namen. Zo zijn wij hier bijeen en noe-men de namen van zeven Nederlandse oorlogsslachtoffers, gevangenen van hetconcentratiekamp Neuengamme, die op deze plaats als dwangarbeider dedood vonden. Uit respect om wie zij waren en om wie zij voor ons zijn enomdat we dit als zinvol en troostrijk ervaren. Hans Bloemendal zegt het alsoverlevende van de Tweede Wereldoorlog zo, in een kort woord vooraf van het‘In memoriam' boek van de Oorlogsgravenstichting: ’Wij, de achtergeblevenen,

de overlevenden en de generaties na ons, zullen nimmer toestaan dat denamen van onze dierbare doden zullen wegwaaien als bladeren in de wind’.Een gedenksteen zoals deze - waar wij nu bijeen zijn - is een tastbare herinne-ring aan mensen van voorbij, die er niet meer zijn en aan dagen van voorbij,die er nog steeds zijn en hun sporen trekken. Het Latijnse woord ‘monumen-tum' betekent: al wat aan iemand of iets herinnert. Het is een ontmoeting methet verleden. Zo zijn onder ons de gekwetsten present en roepen we hen, dieheengingen voor een ogenblik weer in leven, de levenden van toen, met wat zijvoor ons betekenden, in lief en leed, met wat hun dood ons heeft gedaan, toenen nu. De Gedenksteen stelt ons dus tevens in staat ons eigen verhaal verder teschrijven. En wanneer wij daarmee bezig zijn doen we dat niet alléén, want eengedenksteen staat ook voor lotsverbondenheid.” Tot slot werden vijf kransen bij het nieuwe monument gelegd. De eerste doorde consul in Düsseldorf, de heer P. Matthieu, namens het Koninkrijk derNederlanden. Vervolgens door vijf familieleden namens de nabestaanden, doorde heer A. Bahlmann, burgemeester van de gemeente Bad Sassendorf, door deheren P. Bülter en W. Held namens de Volksbund Deutsche Kriegsgräberfürsor-ge en tot slot door de heren R.S. Croll en P.C. van der Graaf, namens de Oor-logsgravenstichting.

Aanvullende gegevens betreffende deze slachtoffers kunt u opzoeken in hetSlachtofferregister op onze website (www.ogs.nl).

Onthulling grafstenen Portugees Israëlitische begraafplaats Ouderkerk aan den AmstelOp zondag 15 april 2007 zijn op de Portugees-Israelitische begraafplaats BethHaim in Ouderkerk aan de Amstel de stenen onthuld op de graven van vierJoodse oorlogsslachtoffers van wie geen nabestaanden meer bekend zijn. Drievan deze stenen zijn geplaatst op initiatief van de Oorlogsgravenstichting. Op de stenen staat naast de personalia van de slachtoffers ook de Hebreeuwsetekst "thei nisjmata tseroera bitsror ha-chajiem." Hetgeen betekent "Moge haarziel gebundeld zijn in de band van het eeuwige leven". Voor de onthullingsce-remonie waren hoogwaardigheidsbekleders en belangstellenden uitgenodigd.Een van de sprekers was de heer P.C. van der Graaf, algemeen directeur van deOorlogsgravenstichting, die aangaf dat zijn aanwezigheid een persoonlijk tintjehad: “De reden waarom ik hier sta is natuurlijk omdat de Oorlogsgravenstich-ting van ganser harte de grafstenen heeft gegeven ten behoeve van deze slacht-offers. Hun naam is nu zichtbaar. Hun verhaal wordt verteld. Maar mijn aanwe-zigheid heeft, voor mij onverwacht, ook in belangrijke mate te maken met hetverhaal van Rosette Rachel Jessurun van wie vandaag de grafsteen onthuld

wordt. Zij is op 10 april 1945, vlak voor de bevrijding van het concentratie-kamp door de Engelsen, vanuit Bergen-Belsen op transport gezet naar het Oos-ten. De trein met circa 2000 mensen reed bijna 14 dagen doelloos rond heenen weer tussen het Westen en het Oosten van Duitsland. Opgejaagd door deoprukkende Engelsen en Amerikanen in het Westen en de Russen in het Oos-ten. Geen voorzieningen, geen water, niets. Vreselijk moet dat zijn geweest. Op23 april 1945 werd de trein door Ukraïners bevrijd in Tröbitz, vlakbij de Poolsegrens. Honderden waren toen al gestorven in de trein. Velen stierven daarnaalsnog aan de gevolgen van vlektyfus en ontberingen. Rosette, een jonge vrouwvan 36 jaar, stierf op 17 mei 1945 in Tröbitz. Daar bevinden zich thans nietalleen twee Joodse begraafplaatsen, maar staat ook een muur met marmerenplaten waarin de namen staan gegrift van allen die in, of als gevolg van, dezetreintocht omkwamen. Ook de naam van Rosette Jessurun staat op deze muur.Ik ben er geweest en heb haar naam bij de voorbereiding voor deze dag terug-gevonden op de foto's die ik van die plaat maakte. Dezelfde plaat waarop ookde naam is gegraveerd van de grootmoeder van mijn echtgenote. Anna Kurd-Schwarz zat ook in de trein, zat ook in Der letzte Zug of Das Verlorenes Trans-port. Kort na Rosette, op 20 mei 1945 is Anna gestorven op 51-jarige leeftijd ineen ziekenhuis in het nabij gelegen Riesa. Tot ik bij de Oorlogsgravenstichtingkwam werken wisten wij niet dat er zelfs nog een graf van grootmoeder Annawas. Haar zoon die ook in de trein zat en die de oorlog heeft overleefd, heeft ernooit over willen spreken. De verschrikkingen en de ontberingen waren tegroot geweest. Bij het zien en horen van de namen van beide vrouwen, komenook hun verhalen weer in herinnering. Kruist het pad van Rosette het pad vanmijn schoonmoeder en van mij en mijn vrouw en onze dochter. Verhalen vallensamen, namen vallen samen."

Korporaal Van Oudheusdenpenning voor OorlogsgravenstichtingHet Regiment Geneeskundige Troepen houdt sinds 1979 jaarlijks een herden-kingsceremonie bij het graf van korporaal J.M.P. van Oudheusden, ridderM.W.O., op het Militair ereveld Grebbeberg. Tijdens de afgelopen herdenking op 3 mei 2007 droeg Brigadegeneraal arts R.van der Meer tijdens de plechtigheid de korporaal Van Oudheusdenpenningover aan de directeur van de Oorlogsgravenstichting, schout-bij-nacht b.d. P.C.van der Graaf.Tevens legde de generaal als regimentsoudste, samen met de regimentscom-mandant, luitenant-kolonel F. Piekstra, een krans.

De kazerne in Hilversum, waar het Instituut Defensie Geneeskundige Opleidin-gen is gevestigd draagt de naam korporaal Van Oudheusden. Die naam is

tevens verbonden met de erepenning van verdienste van de BedrijfsgroepGezondheidszorg van het Commando DienstenCentra. Het zijn de uitstekendedaden van moed, beleid en trouw van de korporaal Van Oudheusden geweestdie ertoe hebben geleid dat hem in 1946 postuum de Militaire Willemsordewerd toegekend, met de navolgende mutatie: “Heeft zich in den strijd door hetbedrijven van uitstekende daden van moed, beleid en trouw onderscheidendoor op 10 mei 1940 nabij het vliegveld Ypenburg als ziekenverzorger bij de13e Batterij Luchtdoelartillerie met zeer veel opoffering gewonden te verzorgenonder hevig vijandelijk vuur; hij is daarmede doorgegaan ondanks de hemondergane ernstige mishandeling door een Duitscher. Voorts heeft hij zich inhet vijandelijke vuur begeven om te trachten den vijand te bewegen niet opeen keet te schieten, waar hij gewonden een ligplaats had verschaft. Hij is enke-le jaren later (20 februari 1943) aan den gevolgen van bovengenoemde mis-handeling overleden.”

4 Mei herdenking ereveld LoenenMede dankzij het warme zomerse weer trok de Dodenherdenking op het ere-veld Loenen weer vele honderden bezoekers. Als vanouds werd voorafgaande aan de dodenherdenking op het Nederlandsereveld te Loenen een kerkdienst gehouden voor de kapel op het ereveld. Sindsenkele jaren wordt deze oecumenische dienst verzorgd door het Beraad vanKerken te Loenen (Gld). De dienst stond in het teken van het motto 'Vrijheidmaak je met elkaar.' Dominee J.W.C. van Driel en pastoor H.W.J.M. Rekveldleidden de dienst. De liederen werden gezongen door het St. Caecilia- en PausJohannes koor onder leiding van de heer A.J. van Dalen. Mevrouw J.E. Tolmanverzorgde de muzikale omlijsting.Tijdens de dienst sprak pastoor Rekveld een overdenking uit. Hij zei onder-meer: “In het herdenken en gedenken aan hen die gevallen zijn voor onze vrij-heid ontkom je er niet aan het te plaatsen in onze tijd. De drie kernwoordenvrijheid, grondrecht en veiligheid kun je samenvatten in dat ene woord waariedereen naar verlangt: VREDE. De geschiedenis leert ons dat vrede niet komtaangewaaid op de vleugels van een duif, maar dat daarvoor keiharde arbeidnodig is. Het neerleggen van wapens alleen is nog geen vrede. Het vraagt meer.Het vraagt met elkaar in gesprek te gaan, elkaars standpunten te leren kennen,elkaars voorkeuren te leren kennen en je op de hoogte stellen van elkaarsgedachten. Vrede is, aldus pastoor Rekveld, de goede wil van een ander te ont-dekken en te verwoorden." Tot slot sprak dominee Van Driel een vredeswensuit.

Eerste spreker tijdens de herdenkingsplechtigheid die om twee uur startte was

de Commissaris van de Koningin in Gelderland, de heer C.G.A. Cornielje. Hijzei ondermeer: “Vandaag gedenken we in het bijzonder de slachtoffers die opdit ereveld zijn begraven. Zij staan symbool voor alle mensen – burgers en mili-tairen – die in het Koninkrijk der Nederlanden, of waar ook er wereld, zijnomgekomen sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, in oorlogssitu-aties en bij vredesoperaties. We denken deze dag echter niet alleen aan degevallenen maar ook aan hun familie, vrienden en bekenden die het gemis vanhun dierbaren dragen. Oorlog is niet iets uit het verleden, maar is op vele plek-ken in de wereld nog dagelijkse realiteit. Naar diverse plekken in de wereld zijnNederlandse militairen uitgezonden om een stabiele leefomgeving te creëren,om vrede en veiligheid te handhaven, en de wederopbouw van deze landenmogelijk te maken. En daarmee is het nog steeds een realiteit dat we dierbarenkunnen verliezen als gevolg van oorlogsgeweld, zoals recent is gebeurd inAfghanistan. Onze mensen geven nu hun leven voor vrijheid elders in dewereld.”Hoofdkrijgsmachtpredikant G. Bikker die als tweede spreker het woord namging nader in op de betekenis en de nuances van het begrip ‘Veiligheid' datsamen met ‘Vrijheid en Grondrechten' dit jaar de invalshoek was van het doorhet Nationaal Comité 4 en 5 mei gekozen thema ‘Vrijheid maak je met elkaar'.

Toespraak door de heer C.G.A. Cornielje,Commissaris van de Koningin in Gelderland.

Hoofdkrijgsmachtpredikant, kolonel G. Bikker.

Hij verwees daarbij naar de Bijbel en zei dat het hem opgevallen was dat je hetwoord ‘veiligheid' in oudere Nederlandse vertalingen van de Bijbel niet, of veelminder tegenkomt dan in nieuwere. “De Statenvertaling uit de zeventiendeeeuw kent het woord helemaal niet. In de Nieuwe Vertaling van 1951 kom jehet negen keer tegen, in de Nieuwe Bijbelvertaling die in 2004 verscheen zes-tien keer en in de Naardense vertaling – die ongeveer in hetzelfde jaar uitkwam– kom je het woord 51 keer tegen. Dat doet vermoeden dat het woord ‘veilig-heid' in de loop van de tijd aan betekenis heeft gewonnen en nuances heeftopgenomen waarvoor vroeger woorden als ‘vertrouwen' en ‘zekerheid' werdengebruikt. Niet alleen het begrip ‘veiligheid' heeft zich in de loop van de tijd ont-wikkeld. Ook de overtuiging dat iedermens in onze tijd recht heeft op veilig-heid heeft zich ontwikkeld.”Traditioneel worden door leerlingen vande Koninklijke Scholengemeenschap Apeldoorn (KSA)declamaties gehouden. Dit jaar lazen Anne van Har-ten, Lisa Holsbergen, Rozemarijn Klein Heerenbrinken Celine Piersma een aantal teksten voor. Centraalin hun verhaal stond de grootvader van Lisa Hols-bergen, Peter Holsbergen,een rechercheur bij deHaagse politie die in hetverzet zat en na zijn arres-tatie door de SD op 4 sep-tember 1944 in kampVught werd geëxecuteerd.De Regionale PolitiekapelNoord- en Oost-Gelder-land onder leiding van deheer F. Wever, zorgde ookdit jaar weer voor demuzikale omlijsting vande plechtigheid.

Nieuw in het programmawas het aanreiken van detwintig kransen aan deautoriteiten en afgevaar-digden van verschillendeorganisaties door leerlin-

gen van de KSA (Luuk Bus-smann, Martijn van Essen, JanGeerten Pennink en SebastiaanWestdijk). Zoals gebruikelijkwerd de laatste krans door deOorlogsgravenstichting gelegd.Bijkomende bijzonderheid ditjaar was dat van de plechtig-heid op Loenen uitgebreid tele-visieopnames werden gemaaktdoor de NOS. Tevens werd dealgemeen directeur, de heerP.C. van der Graaf geïnter-viewd. Het geheel werd - afge-wisseld met beelden van deNationale Dodenherdenking opde Dam - dezelfde avond uitge-zonden op Nederland 2.

Vele honderden aanwezigen volgden de 4 mei plechtigheid op Loenen.

De leerlingen van de Koninklijke Scholen-gemeenschap Apeldoorn die een declamatie

hielden of assisteerden bij het kransleggen.

4 Mei herdenkingen Militair ereveld GrebbebergOnder grote publieke belangstelling organiseerde het Regionaal Militair Com-mando Midden van de Koninklijke Landmacht, in samenwerking met degemeente Rhenen, op het Militair ereveld Grebbeberg een herdenking ter nage-dachtenis aan de beroepsmilitairen en dienstplichtigen die sinds 9 mei 1940,waar ook ter wereld, zijn gevallen. Prof.mr. Pieter van Vollenhoven en zijnzoon Prins Pieter Christiaan woonden de herdenking bij. De plaatsvervangendcommandanten van land-, lucht- en zeemacht alsmede van de KoninklijkeMarechaussee vertegenwoordigden de krijgsmachtdelen. De erewacht tijdens de plechtigheid werd gevormd door het 11e Infanterieba-taljon Garderegiment Grenadiers en Jagers. Bij de herdenking waren nabe-staanden, militairen, veteranen en opvallend veel jongeren aanwezig. De heerR.G.A. Hoefsmit, plaatsvervangend algemeen directeur, vertegenwoordigde deOorlogsgravenstichting. Voorafgegaan door klokgelui begaven de autoriteitenen andere genodigden zich vanaf Hotel 't Paviljoen in een stille tocht naar hetmilitair ereveld. Daar was inmiddels de Vaandelwacht ingetreden. Generaal-majoor A.C. Oostendorp, plaatsvervangend commandant Landstrijdkrachten entevens gastheer van deze herdenking, werd uitgenodigd de aangetreden ere-wacht te inspecteren. Vervolgens stelden de vier vertegenwoordigers van de

Rondgang over het militair ereveld Grebbeberg na afloop van de herdenkingsplechtigheid.Voorop en voor het laatst na 38 jaar, de beheerder, de heer T. van Rijn.

krijgsmachtdelen en de vertegenwoordiger van de Commandant der Strijd-krachten zich op voor het Leeuwenmonument en zochten de andere genodig-den hun plaats op. Aalmoezenier J. van Lieverloo sprak een overdenking uit.Oorlogsmonumenten aldus de heer Van Lieverloo, "nodigen ons uit tot herden-ken. Elke dag, ook vandaag want onze huidige vrijheid, onze veiligheid is nietvanzelfsprekend. En vandaag worden we stil om ons dat te realiseren. Om er bijstil te staan dat er mensen zijn geweest die stierven voor wat hen heilig was. Zozitten wij hier bijeen. En misschien zit u hier ook met in uw gedachten éénenkele naam van één van uw meest dierbaren, die van een familielid of goedekameraad. Een mens wordt pas echt belangrijk voor je als je met hem of haar temaken hebt, als hij of zij intens met jou het leven deelt, als hij of zij een stukje isvan je eigen vlees en bloed. Wij houden hen in leven in onze gedachten. Vrij-heid, veiligheid en gerechtigheid moeten elke dag opnieuw bevochten worden.Die waarden waarvoor velen toen hun leven gaven, zouden ons nu allen moe-ten binden in deze herdenking en straks in het leven van alle dag. Vanuit mijngeloof wil ik er op vertrouwen dat vrede mogelijk is. Wil ik er op vertrouwendat vrijheid kan, wil ik er op vertrouwen dat de dood of onderdrukking nooithet laatste woord zal hebben. Vanuit dat vertrouwen wil ik graag met u herden-ken." Vervolgens declameerde mevrouw Anita Poolman een aantal citaten engedichten. Zij las ondermeer een fragment voor uit het Vredeslied van YaakovRotblit.

“Laat de zon opgaan, de morgen verlichtenhet zuiverste gebed zal ons niet doen terugkerenHij wiens vlam is gedoofd en in de aarde is begravengeen bittere huilbui zal hem wekkennoch hem hier terug brengenNiemand zal ons doen terugkerenvan de duisternis van het grafLaat de zon de bloesem doorschijnenkijkt niet omlaat de gevallenen rustenKijkt hoopvol vooruitniet door de vizier van een geweerZegt niet - de dag zal komenbrengt die dag”

De hoornblazer van de Koninklijke Militaire Kapel Johan Willem Friso blies detaptoe waarna twee minuten stilte in acht werd genomen. Een serene rust daal-de neer over de Grebbeberg. Alleen het kwetteren van de vogels en het zachteritselen van de bladeren was nog hoorbaar. Iedereen was stil met zijn eigengedachten. Aansluitend werden het eerste en zesde couplet van het Wilhelmusgezongen. Als eerbetoon aan de gevallenen werden namens 26 organisatieskransen gelegd bij het Leeuwenmonument. Een rondgang over het ereveld slootde bijeenkomst af.

ConsuldagOp woensdag 12 september vond de jaarlijkse contactdag voor consuls van deOorlogsgravenstichting plaats. Reisdoel was ditmaal het eiland Texel.Verzamelpunt was het Marinemuseum in Den Helder. Aan boord van hetmuseumrestaurant, het ramschip De Schorpioen, kreeg men koffie met koekaangeboden. Met de Tesoboot van 10.30 uur ging het gezelschap van bijna150 personen over naar Texel. Het gezelschap werd in twee groepen verdeeld,waarna de ene helft 's ochtends het Schipbreuk en Juttersmuseum Florabezocht en de andere helft een sightseeing tour over het eiland maakte, gecom-bineerd met een bezoek aan de Georgische oorlogsbegraafplaats Loladse. Ophet terrein van het kleurrijke Juttersmuseum staan de meest vreemdsoortigevoorwerpen uitgestald. Grote voorwerpen, zoals ankers, roeren, vliegtuigonder-

Volbloed jutter en Texelaar Jan Uitgeest vertelt over zijn ervaringen en belevenissen.

Lunch bij de schapenboet.

delen zijn door vissers boven water gehaald en overgedragen aan het museum.In het museum zijn veel kleine voorwerpen tentoongesteld die op het strandzijn aangespoeld en door jutters zijn meegenomen. Jan Uitgeest, een van diejutters, vertelde aan de hand van de meest curieuze voorwerpen over zijn aan-sprekende ervaringen en belevenissen op het strand van Texel.Vervolgens werd een busrit over het eiland gemaakt en bezocht men debegraafplaats Loladse - waar 476 Georgiërs in verzamelgraven begraven liggenonder wie hun commandant Schwalma Loladse. Daar kregen de consuls uitlegover de geschiedenis van de Georgiërs op Texel. Velen waren in 1941 en1942, na de Duitse aanval op de Sovjet Unie, krijgsgevangen gemaakt. Om aande erbarmelijke leefomstandigheden in krijgsgevangenschap te ontkomen, tra-den de Georgiërs in Duitse krijgsdienst. Vanaf 1943 waren zij in Nederlandgestationeerd. Eerst in Zandvoort en vanaf 6 februari 1945 op Texel. Tegen heteinde van de oorlog realiseerden de Georgiërs zich dat hun een zware strafwachtte als zij terugkeerden in de Sovjet Unie. Om zich van het Duitse legerlos te maken, kwamen zij op 6 april 1945 in opstand. Zij vermoordden toeneen groot aantal Duitse militairen. Toen dit bekend werd op het vasteland

Groepsbezoek aan Loladse.

Groepsfoto consuldag voor de schapenboet op Texel.

werden Duitse hulptroepen vanuit Den Helder overgezet naar het eiland. Dezetroepen sloegen de Georgische opstand bloedig neer. Naast het eerdergenoem-de aantal Georgiërs kostte deze opstand aan ruim 70 Texelse burgers het leven.Na het ochtendprogramma verzamelden de twee groepen zich bij een scha-penboet in het natuurgebied 'De Nederlanden' voor de lunch. Hier werden deconsuls door mevrouw C.J. Geldorp-Pantekoek, de burgemeester van Texel,van harte welkom geheten. Vervolgens kreeg de heer P.C. van der Graaf, de algemeen directeur van deOorlogsgravenstichting, het woord. Hij bracht het werk van de Stichting nogeens onder de aandacht en onderstreepte daarbij het grote belang van het werkvan de consuls. Hij bedankte de burgemeester voor haar hartelijke en gastvrijeontvangst op Texel, die mede mogelijk was gemaakt dankzij de grote inzet enmedewerking van de consul van Texel, de heer P. Bolier. Vervolgens richtte deheer Van der Graaf het woord tot de heer H.W. van der Linden oud-consul vande voormalige gemeente 's-Gravendeel (thans gemeente Binnenmaas) om hemte bedanken voor zijn 23-jarig consulschap en hem het Gouden Ereteken vande Stichting op te spelden. De heer Van der Linden was sinds 1983 consul enheeft zijn werkzaamheden op een bijzonder goede wijze, met veel enthousias-me en inzet gedaan. Hij had de zorg over zes Nederlandse en een geallieerdoorlogsgraf. Hij bewaakte de graven, rapporteerde regelmatig over de onder-houdstoestand en hield de Stichting op de hoogte van voor haar belangrijkeinformatie die speelde in de gemeente. Daarnaast begeleidde hij medewerkersvan de Stichting bij hun periodieke bezoek aan de graven. Na de zeer smaakvolle lunch met Texelse specialiteiten en het nuttigen van een'juttertje', het lokale drankje, wisselden de groepen van programmaonderdeel.Met de boot van 17.00 uur vertrok iedereen weer naar het vasteland. Aanboord kreeg men in het atrium namens de gemeente Texel een afscheidsdrank-je aangeboden. Wij kijken terug op een bijzonder geslaagde consuldag.

De heer P.C. van der Graaf (links) feliciteert de heer H.W. van der Lindenmet zijn zojuist opgespelde Gouden ereteken.

Bijzetting urn Timo Smeehuijzen ereveld LoenenOp donderdag 11 oktober 2007 is in besloten kring de urn met de asresten vansoldaat eerste klasse Timo Smeehuijzen bijgezet op het Nederlands ereveldLoenen, gemeente Apeldoorn. Soldaat Smeehuijzen is op 15 juni jl. in Uruzganomgekomen toen een zelfmoordenaar in Tarin Kowt de auto waarin hij reedopblies in de buurt van een Nederlandse patrouille waarvan Timo deel uit-maakte. Door de aanslag kwamen ook verschillende Afghaanse burgers, onderwie zeven kinderen, om het leven.

Tijdens de bijzetting spraken de humanistische raadsmannen bij de krijgsmachtFrans Kurstjens en Mart Vogels een overdenking uit. Mart Vogels bedankte deouders van Timo voor het feit dat zij deze gebeurtenis, het laatste afscheid vanTimo, met hem en de collega's van Timo wilden delen. “Jullie hadden ervoorkunnen kiezen bij dit laatste afscheid met elkaar, met de meest dierbaren aan-wezig te zijn. Ik spreek namens alle collega's als ik zeg het heel erg te waarde-ren en het heel belangrijk te vinden om hier met elkaar te kunnen zijn. Hieruit

Afscheid van collega militairen bij het graf.

blijkt dat Timo de eigenschap: het oog hebben voor een ander, van huis uitheeft meegekregen” aldus de heer Vogels. Vervolgens zei hij: “Hier, op het ere-veld in Loenen, is zijn urn geplaatst. Hij is gestorven voor een missie die hetdoel heeft andere arme mensen, ouders en kinderen, in Afghanistan een veiligen beter bestaan te bieden. Een goed doel, waar hij ook van overtuigd was.Samen met hem kwamen zeven voor ons naamloze kinderen om. Laat zijndood een aanmoediging zijn om de mensen op te zoeken die van goede wilzijn om samen een veilig en vreedzaam land op te bouwen”. Vogels eindigdezijn toespraak met een eenvoudig “Dag Timo”. Ook de vader van Timo hieldeen toespraak. Een aantal militairen die samen met Timo diende in Uruzganwoonde de plechtigheid bij. Soldaat Timo Smeehuijzen rust op het ereveldLoenen in vak A, grafnummer 841. Het graf is ingericht met een liggende steenwaarop zijn personalia vermeld staan. Sinds 1989 worden Nederlandse militairen en burgers die omkomen tijdenshumanitaire en vredesmissies aangemerkt als oorlogsslachtoffer. Zij kunnendan worden begraven op het Nederlands ereveld Loenen.

Grafstenen geplaatst voor Tom Krist en Tim HooglandMedewerkers van de technische dienst van de Oorlogsgravenstichting hebbenop 15 oktober 2007 een steen geplaatst op het militaire rijksgraf van Tom Antonius Wilhelmus Krist. Hij werd begraven op de R.K. Begraafplaats St. Wil-librordus te Berkel-Enschot.

Eerste luitenant Tom Krist maakte deeluit van de Nederlandse troepen inAfghanistan en is op 10 juli 2007zwaargewond geraakt als gevolg vaneen zelfmoordaanslag in de Afghaansestad Deh Rawod. Hij werd toen over-gebracht naar het militair hospitaal inHelmand, waar voor zijn leven werdgevreesd. In kritieke toestand is luite-nant Krist vervolgens overgebrachtnaar Nederland, waar hij overleed inhet Centraal Militair Hospitaal inUtrecht op 12 juli 2007.

Graf van T.A.W. Krist in Berkel-Enschot.

Op 6 december werd de grafinrichting op het militaire rijksgraf van Tim RobertHoogland geplaatst.Soldaat 1 Tim Hoogland sneuvelde tijdens een vuurgevecht op 20 september2007 in de omgeving van Deh Rawod en werd op 1 oktober begraven op denieuwe gemeentelijke begraafplaats Dennenhof in Den Ham.

Op beide oorlogsgraven staat de bij deStichting in gebruik zijnde uniformegrafsteen, waarop naast de personalia,militaire rang en het legeronderdeel,ook de Nederlandse Leeuw en de aan-duiding Koninkrijk der Nederlandenvermeld staan. De graven zullen door ons periodiekworden onderhouden en jaarlijks geïn-specteerd.

Graf van T.R. Hoogland in Den Ham.

VOORLICHTINGNieuwe oorlogsslachtoffersSinds 1989 krijgen, op verzoek van de toenmalige staatssecretaris van Defen-sie, militairen en burgers die omkomen tijdens humanitaire en vredesmissies destatus van oorlogsslachtoffer. Zij kunnen, op verzoek van de nabestaanden, ophet Nederlands ereveld te Loenen begraven worden.

Nederland heeft de afgelopen decennia aan een groot aantal vredesmissiesdeelgenomen, doorgaans met militairen. De mandaten van die missies liepensterk uiteen. Het kon gaan om het fysiek scheiden van twee (vechtende) partij-en (Cyprus, Eritrea, Libanon), maar ook om het beschermen van vluchtelingen(Congo, ex-Joegoslavië), het ruimen van mijnen (Cambodja), het helpen bij dewederopbouw (Uruzgan, Haïti), het handhaven van de internationale rechtsor-de (Afghanistan, Arabisch schiereiland, Irak).Tijdens het uitvoeren van deze missies zijn totnu toe 39 Nederlandse militairen omgeko-men, soms door oorlogshandelingen, maarook door ongevallen van uiteenlopendeaard. Tot het midden van de jaren negentig vande vorige eeuw was de UNIFIL-missie inLibanon, in de jaren 1979 t/m 1983, debekendste waaraan Nederland had deel-genomen. Tijdens deze missie zijn achtNederlandse militairen omgekomen. Vijfvan hen zijn inmiddels herbegraven ophet Nederlands ereveld Loenen. De eer-ste ‘vredesmilitair' die op het ereveldLoenen begraven werd, is soldaat 1Raviv van Renssen. Hij kwam op 8 juli1995 in Srebrenica om het leven. Deafgelopen jaren heeft de Oorlogsgra-venstichting, op verzoek van hetministerie van Defensie, een aantalrijksgraven ingericht van Nederland-se militairen die recentelijk zijnomgekomen in Irak en Afghanistanen die op een begraafplaats in hun

woonplaats begraven werden. De Oorlogsgravenstichting is sindsdien verant-woordelijk voor het beheer en onderhoud aan deze graven.

Omdat bleek dat er behoefte is aan duidelijke voorlichting hierover werd doorde Stichting in samenwerking met het Ministerie van Defensie een informatie-folder ontwikkeld; ‘De laatste eer; een oorlogsgraf’. Deze is speciaal bedoeldvoor Nederlandse militairen die worden uitgezonden, hun familie en voormedewerkers van Bedrijfsmaatschappelijk Werk Defensie, die als eersten con-tact opnemen met de familie in geval van overlijden c.q. sneuvelen.

HERDENKINGEN

In 2007 hebben bestuursleden de Oorlogsgravenstichting vertegenwoordigd bijde volgende plechtigheden en bijeenkomsten ter herdenking van oorlogsslacht-offers.

25 april Den Haag ‘ANZAC-Day’ herdenking op de begraafplaats ‘Westduin’.

4 mei Amsterdam Nationale herdenking op de Dam.4 mei Den Helder Herdenking van de gesneuvelden van de

Koninklijke Marine en koopvaardij.4 mei Soesterberg Herdenking van de gesneuvelde militairen van

de luchtstrijdkrachten.23 mei Kapelle Herdenking Frans ereveld.27 mei Margraten ‘Memorial Day Ceremony’ op het Amerikaanse

ereveld.15 augustus Den Haag Herdenking Indisch monument; capitulatie van

Japan.7 september Roermond Herdenking Stichting Nationaal Indiëmonument

1945-1962.22 september Oosterbeek Herdenking Market Garden.11 november Den Haag ‘Remembrance Day’ herdenking op de

begraafplaats ‘Westduin’.11 november Oegstgeest ‘Remembrance Day’ herdenking.7 december Schaarsbergen Herdenking 7 december Divisie.

BUITENLAND

Werkbezoek Verenigde StatenTijdens een bezoek aan de Verenigde Staten in verband met de herdenking inJackson, Mississippi legde de heer P.C. van de Graaf samen met de heer J.J.Teeuwisse van de Oorlogsgravenstichting (OGS), een aantal werkbezoeken af.Zij spraken onder anderen met de Nederlandse ambassadeur in Washington,Zijne Excellentie mr. C.M.J. Kröner, en diens plaatsvervanger de heer R. vanRijssen. Ook werd een bezoek gebracht aan de Amerikaanse zusterorganisatiesde American Battle Monuments Commission (ABMC) en het Department ofVeterans Affairs.Tijdens het bezoek aan de Nederlandse ambassade bleek dat zowel de heerKröner als de heer Van Rijssen goed op de hoogte zijn van de werkzaamhedenvan de OGS. Op verschillende posten waren zij al met de Stichting in contact gekomen. Deheer Van der Graaf lichtte toe dat de diplomatieke vertegenwoordigers in hetbuitenland van onschatbare waarde zijn voor de uitvoering van de overheids-taak van de OGS. Via de desbetreffende ambassades worden de lokale verte-genwoordigers, zoals de honoraire consuls, ingeschakeld bij de zorg voor hetNederlandse oorlogsgraf in den vreemde. Zij vormen voor ons de ‘ogen enoren’ op plaatsen waar de stichting zelf niet vertegenwoordigd kan zijn. Ook werd van de gelegenheid gebruik gemaakt om de contacten met de Ame-rikaanse zusterorganisaties aan te halen. Zo bezocht beiden de American Battle

Under Secretary forMemorial Affairs, mr. W.F. Tuerk (links)ontving uit handen vande heer P.C. van der Graaf deOGS-plaquette en eenexemplaar van het jaarbericht 2006 van deStichting.

Monuments Commission (ABMC) waar hij ontvangen werd door de algemeen-directeur brigade generaal b.d. W.J. Leszczynski. De heer Leszczynski verteldedat de ABMC in 1923 in het leven geroepen is om de nagedachtenis aan deAmerikaanse militairen die tijdens de Eerste Wereldoorlog gevallen zijn in erete houden. De gevallenen uit de Tweede Wereldoorlog zijn hier later aan toe-gevoegd. Zij is daarbij verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van 24overzeese Amerikaanse erevelden, waaronder die in Margraten (Limburg). Ver-volgens werd een bezoek gebracht aan het Department of Veterans Affairs.Daar werden zij ontvangen door de Under Secretary for Memorial Affairs, mr.W.F. Tuerk. De heer Tuerk is verantwoordelijk voor het beheer en onderhoudaan 125 nationale begraafplaatsen (national cemeteries) in Amerika. Geblekenis dat op een aantal begraafplaatsen die door het Departement of VeteransAffairs beheerd worden ook Nederlandse oorlogsslachtoffers begraven liggen.De heer Tuerk bood spontaan aan foto's van die graven te verstrekken. De heerVan der Graaf aanvaardde dit aanbod in dank. Zowel de heer Leszczynski alsde heer Tuerk ontvingen een bronzen OGS-plaquette en een jaarbericht van deStichting. De Stichting kijkt terug op een aantal geslaagde en vruchtbare werk-bezoeken, die uitstekend zijn voorbereid door luitenant-kolonel KLu C. Diepe-veen, verbonden aan het bureau van de defensieattaché in Washington DC.

Uitreiking oorkonde Oorlogsgravenstichting Op donderdag 6 september ontving de heer Deric Brock in Carew (Wales) uithanden van de Nederlandse Defensieattaché, KTZ M.C. Wouters een oorkondevan de Oorlogsgravenstichting.

De heer Deric Brock(2de van rechts) bij de Nederlandse graven in Carew Cheriton (Wales).Rechts van hem deNederlandse defensieattaché KTZ M.C. Wouters.

De heer Brock verzorgt al 25 jaar de vier Nederlandse oorlogsgraven op dekleine begraafplaats van Carew Cheriton. Het gaat om de bemanning van deHudson Ypenburg die op 25 februari 1941 verongelukte. De uitreiking vondplaats in de oude luchtverkeerstoren van Carew Cheriton. Deze is thans inge-richt als museum ter nagedachtenis aan de Battle of Brittain en in het museumwordt ook aandacht geschonken aan de vier Nederlandse slachtoffers. Bij hetherstellen van deze verkeerstoren en het inrichten van het museum is de heerBrock destijds nauw betrokken geweest.

HerdenkingsplechtighedenVan een aantal Nederlandse ambassades en consulaten in het buitenland ont-vingen wij berichten van op 4 mei gehouden herdenkingen en andere herden-kingsplechtigheden.

AmerikaOp 4 mei 2007 zijn in Washington D.C. de Nederlandseoorlogsslachtoffers, met name de 138 die begraven liggen

Het Nederlandse carillon bij Arlington National Cemetery.

Kranslegging op 4 mei te Washington DC door mr. C.M.J. Kröner (links) en de defensieattaché, commandeur M.B. Hijmans.

in de Verenigde Staten van Amerika, herdacht. Namens het Koninkrijk derNederlanden legden de ambassadeur mr. C.M.J. Kröner en de defensieattachécommandeur M.B. Hijmans een krans bij het Nederlandse carillon. Het carillonstaat aan de oever van de Potomac rivier en kijkt uit over de Arlington NationalCemetery. Na de kranslegging hield de heer Kröner een toespraak. Hij herin-nerde eraan dat vrijheid geen vanzelfsprekendheid is en dat daarvoor hogeoffers zijn gebracht. De nagedachtenis aan de slachtoffers in herinnering hou-den, vindt hij een ereplicht. De heer Kröner wees erop dat ook heden ten dage wordt gestreden voor devrijheid. Nederland levert in Afghanistan, en elders in de wereld, een belangrij-ke bijdrage aan die strijd.Verspreid langs de oosten westkust van de Verenigde Staten liggen 138Nederlandse oorlogsslachtoffers begraven. Hun graven zijn in beheer enonderhoud van de Oorlogsgravenstichting. Het betreft hier veelal omgekomenmilitairen van de Koninklijke Marine en leden van de Koopvaardij. In Jackson,MS liggen 26 militairen begraven die omgekomen zijn tijdens hun vliegoplei-ding (zie artikel hieronder). Het was de eerste keer dat de nationale dodenher-denking bij het Nederlands carillon in Washington werd georganiseerd. Hetcarillon is in 1952 door Hare Majesteit Koningin Juliana geschonken aan hetAmerikaanse volk als dank voor de steun die ons land ontving tijdens en na deTweede Wereldoorlog. De oorspronkelijke 49 bellen zijn in Nederland ver-vaardigd en in 1954 in een tijdelijke toren opgehangen. De Nederlandsearchitect J.W.C. Boks realiseerde in 1960 een permanente klokkentoren. Op 5mei 1960 is het carillon plechtig ingewijd. Ter gelegenheid van de vijftigsteherdenking van de bevrijding van Nederland - in 1995 - is een extra bel aanhet carillon toegevoegd. Tijdens officiële herdenkingen wordt het bespeelddoor een beiaardier. Sinds 1995 is het ook mogelijk het carillon automatischte laten spelen. Dagelijks wordt zo een afwisselend aantal liederen ten gehoregebracht.

DuitslandOp 4 mei 2007 om 14.00 uur vond op het Nederlandse ereveld te Düsseldorfde nationale herdenking plaats, georganiseerd door het consulaat-generaal.Ongeveer 65 personen, waaronder nabestaanden, vertegenwoordigers van hetconsulaat, genodigden en belangstellenden woonden de plechtigheid bij. Nahet blazen van de taptoe en twee minuten stilte werden kransen gelegd door deconsul-generaal, de heer J.A.M. Giesen, de burgemeester van Düsseldorf, eenvertegenwoordiger van de Volksbund Deutsche Kriegsgräberfürsorge ennamens de Nederlandse kerken in Noordrijn-Westfalen. Pastoor F. Muysers endominee P. Roggeband lazen voor uit de bijbel.

Hong KongDe Dodenherdenking op Sai Wan War Cemetery begon om 18:25 uur met eentoespraak bij het 'Cross of Sacrifice' door de consul-generaal Mr. J. Revis. Nade kranslegging volgden twee minuten stilte en het blazen van de 'Last Post'door een trompetblazer van de Hong Kong Police Band. De plechtigheid werd besloten met een stille tocht langs de Nederlandse oor-logsgraven.

INDONESIË

AlgemeenDe jaarlijkse inspectie van de Nederlandse erevelden, door de president en dealgemeen directeur, vond plaats tussen 14 en 27 januari. Op 15 en 16 januaribrachten zij een bezoek aan het ereveld Tantui (Ambon) dat wordt verzorgddoor de Commonwealth War Graves Commission.

Invoering betonnen grafkruizen succesvolOp de zeven Nederlandse erevelden in Indonesië, die sinds 1952 beheerd wor-den door de Oorlogsgravenstichting (OGS), staan in totaal ruim 21.000 grafte-kens. Deze graftekens zijn gemaakt van eerste klas djatihout. Deze tropischehoutsoort, veelal afkomstig van Borneo, is de enige houtsoort die goed bestandis tegen de extreme weersinvloeden op Java. Desondanks moeten de graftekensna een aantal jaren worden hersteld of vervangen, dikwijls omdat de onderzij-de is gaan verrotten maar ook omdat er barsten in het hout zijn ontstaan. Hethout van deze afgekeurde kruizen wordt echter niet verspild: daar worden

Jaarlijkse inspectie in Indonesië door de president en algemeen directeur. Bezoek aan de werkplaats bij het ereveld Menteng Pulo.

namelijk graftekens voor kindergraven van gemaakt. Hoewel de OGS dus ver-standig omging met de aankoop van tropisch hardhout ontstond niettemin degedachte om dit anders aan te pakken en zo een bijdrage te leveren aan hettegengaan van de toenemende ontbossing.Het gebruik van houten graftekens op de erevelden is een erfenis uit de jaren-50 van de vorige eeuw toen de Legergravendienst de oorlogsgraven nogbeheerde. Om het aanzien van de erevelden niet drastisch te veranderen werdbesloten het gebruik van houten graftekens voort te zetten. Dat neemt niet wegdat in de loop jaren werd uitgekeken naar andere materialen, zoals steen,kunststof en beton om graftekens uit te vervaardigen. Drie jaar geleden is dooronze medewerkers op het ereveld Candi in Semarang een proef gestart met hetvervaardigen van betonnen graftekens. Voorwaarde was dat er geen verschilzichtbaar mocht zijn met de houten graftekens. Dat bleek een succes en beslo-ten werd om langzamerhand alle graftekens van beton te vervaardigen. Onspersoneel kreeg hiervoor intern een opleiding. In eigen beheer werden tiental-len mallen vervaardigd voor de diverse soorten graftekens. Er werd geëxperi-menteerd met verfsoorten, bewapening en onderhoud. In 2006 werd het stadi-um bereikt dat er geen behoefte meer was om hardhout aan te kopen. Alle hou-ten graftekens die sindsdien worden afgekeurd, worden vervangen door eenbetonnen exemplaar.

Fabricage van betonnen grafkruizen.

Er staan op de erevelden op Java inmiddels bijna 4000 betonnen graftekens. Debezoeker ziet het verschil tussen betonnen en houten graftekens niet, maar wijmerken het verschil wél: de betonnen kruisen zijn drie keer zo goedkoop als dehouten, gaan veel langer mee en - zeker niet onbelangrijk - de OGS levert opdeze wijze tegelijkertijd een daadwerkelijke bijdrage aan de bescherming vanons milieu.

Renovatie Columbarium ereveld Menteng PuloOp het Nederlands ereveld Men-teng Pulo te Jakarta bevindt zicheen Columbarium, waar, na deTweede Wereldoorlog, de urnenmet de asresten van Nederlandsekrijgsgevangenen die in Japan zijnoverleden, werden bijgezet. In dezeurnengalerij staan 751 urnen. Tij-dens een periodieke inspectie vanhet ereveld werd geconstateerd datde houten dragers waarop de urnengeplaatst zijn, aan vervanging toewaren. Onlangs zijn deze werk-zaamheden, die twee maanden inbeslag namen, geheel in eigenbeheer uitgevoerd.De oorspronkelijke houten dragerszijn nu vervangen door exemplarenvan Sonokeling, een eerste klashardhout uit Midden-Java. Na hetvervangen van de dragers zijn depersonalia van de slachtoffers weeronder de urnen geschilderd.

OpzichtersbijeenkomstOp 16 april vond onder voorzitterschap van de directeur Indonesië de jaarlijksevergadering plaats in het opzichterskantoor op het ereveld Pandu te Bandung.

Medaille uitreikingenIn verband met de 25 jaar dat zij werkzaam zijn voor de Oorlogsgravenstich-ting ontvingen de volgende medewerkers een zilveren medaille uit handen vande directeur Indonesië:

Het bijschilderen van de personalia op de vernieuwde houten dragers in het Columbariumvan Menteng Pulo.

- De heer Triyono, medewerker ereveld Menteng Pulo, op 3 september,- De heer Margiono, medewerker dienstwoning Kemang, op 12 oktober,- De heer Suyadi, medewerker ereveld Kembang Kuning, op 23 oktober.

De heer Suyadi (Kembang Kuning).

De heer Triyono (Menteng Pulo).

De heer Margiono (dienstwoning Kemang).

Werkbezoek kantoor IndonesiëVan 18 t/m 22 juni brachten de heer R. da Costa en de dames R. Sugiyanti en J. Darmanto een werkbezoek aan het kantoor van de stichting in Den Haag.

Overzicht van werkzaamheden op de erevelden:

Menteng Pulo- Schilderen buitenmuur Simultaankerk- Opknappen en opnieuw bekleden van de zitbanken in de Simultaankerk- Vervanging houten naamlijsten in het Columbarium- Bouw werkloods t.b.v. verfspuiten- Snoeien Beringinboom in vak Cililitan

Groepsfoto van de OGS-medewerkers van het hoofdkantoor en de collega’s van kantoor Indonesië die voor een werkbezoek waren overgekomen.

Ancol- Reparatie zeewering- Bouw zeemuur op de dijk- Uitbreiding werkplaats

Schilderen buitenmuur Simultaankerk ereveld Menteng Pulo.

De vrijwel jaarlijks terugkerende wateroverlast op het ereveld Ancol.

Leuwigajah- Normale onderhoudswerkzaamheden

Pandu- Normale onderhoudswerkzaamheden

Kantoor, gastentoilet enwerkplaats ereveld Pandu;oude situatie.

Na de renovatie.

Kalibanteng- Reparatie pergola rond het

Vrouwenmonument- Renovatie voetpaden rond

het Vrouwenmonument

Reparatiewerkzaamheden pergola ereveld Kalibanteng.

Reinigen grachtrondom het ereveld Kalibanteng.

Renovatie voetpaden rondom Vrouwenmonument ereveld Kalibanteng. Het resultaat.

Candi- Reparatie dak opzichterswoning- Reparatie omheining ereveld

Kembang Kuning- Renovatie watertorenVoorbereiding onthulling Mariniersmonument

Aantal bezoekers in 2007 per ereveld:Ereveld Menteng Pulo 1.292 Ereveld Ancol 1.235Ereveld Pandu 1.279 Ereveld Leuwigajah 1.180 Ereveld Candi 448Ereveld Kalibanteng 447Ereveld Kembang Kuning 1.177 Totaal 7.106 (in 2006: 7.500)

Officiële plechtigheden en kransleggingen in Indonesië:

Ereveld Menteng Pulo13 januari Kranslegging door de directeur van het Nederlands Instituut voor

Militaire Historie (NIMH) bij het Vlaggenmonument en degedenkplaat.

30 maart Namens de reüniecommissie 1e Verkenningsregiment Huzarenvan Boreel werd een krans gelegd bij het monument voor de 7 December Divisie.

4 mei Nationale Dodenherdenking7 mei Namens de 1e Genie Park Comp.1 Div. 7 December werd een

krans gelegd bij het monument voor de 7 December Divisie.24 mei Kranslegging namens het Organisatie-Comite Reünie 5-7 R.I. bij

het Vlaggenmomenunt en de gedenkplaat.13 juni Kranslegging door de Commandant bedrijfsgroep gezondheids-

zorg, brigade-generaal arts R. van der Meer bij het Vlaggenmo-nument.

5 augustus Kranslegging bij het algemeen monument namens het Ministerievan Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties door de heer A. van Hulst.

15 augustus Jaarlijkse ceremonie ter gelegenheid van de herdenking van heteind van WO II in Zuidoost-Azië. De Gevolmachtigd Minister,dr. A. Koekoek legde namens het Koninkrijk der Nederlandeneen krans. Tevens werden kransen gelegd namens het Ministerievan Defensie door de defensieattaché, KTZ mr. A.H.L. Louter ennamens de Stichting Herdenking 15 augustus 1945 door deassistent-defensieattaché, aoo Klu A.W.P. Rameckers.

18 augustus Namens het Comité Herdenking Birma-Siam Spoorweg werd bijhet Birma-Siamkruis in de Simultaankerk een krans gelegd.

12 september Kranslegging OGS-pelgrimsgroep.27 september Kranslegging namens de reüniecommissie Stichting Vrienden

van 3-8 R.I. bij het monument voor de 7 December Divisie. 29 september Kranslegging namens de Vereniging Ex-Glodokgeïnterneerden

1944-1945 bij de Glodok gedenksteen.8 oktober Namens het reüniecomité 3-12 R.I. werd een krans gelegd bij

het monument voor de 7 December Divisie.12 oktober Kranslegging namens de 1 Divisie ‘7 December’ III-I R.I. bij het

monument voor de 7 December Divisie. 10 november Namens de Oud-Indië en Nieuw Guinea Militairen Beek en

Donk tevens Veteranenvereniging Laarbeek werd een kransgelegd bij het Vlaggenmonument en de Gedenkplaat.

25 november Namens het Regiment Huzaren van Boreel werd een kransgelegd bij het Vlaggenmonument en de Gedenkplaat.

7 december Kranslegging namens 1 Divisie ‘7 December’ bij het monumentvoor de 7 December Divisie. Kranslegging namens reüniecommissie van 3-9 R.I. bij hetmonument voor de 7 December Divisie.

Ereveld Ancol4 mei Nationale dodenherdenking.

12 september Kranslegging OGS-pelgrimsgroep.

Ereveld Pandu24 mei Kranslegging namens de veteranen van 8 R.S. bij het algemeen

monument.26 juli Namens het comité van toezicht KNIL-monumenten werd bij het

KNIL-monument een krans gelegd. 22 augustus Kranslegging namens het 6e bataljon Regiment Stoottroepen

Prins Berhard bij het algemeen monument.23 augustus Kranslegging OGS-pelgrimsgroep.

7 september Bij het algemeen monument werd namens de Commissie Reünie5-3 R.I. een krans gelegd.

3 oktober Namens de Reüniecommissie voormalig O.V.W. 1944-1948werd een krans gelegd bij het algemeen monument.

25 november Namens het Koninklijk Tehuis voor Oud-militairen en museum‘Bronbeek’ werd een krans gelegd bij het Bronbeekgedeelte

Ereveld Leuwigajah23 augustus Kranslegging OGS-pelgrimsgroep.29 augustus Namens de Stichting Indië Monument Friesland werd een krans

gelegd. Ook op de erevelden Menteng Pulo, Pandu, Candi enKembang Kuning werden namens deze Stichting kransen gelegd.

27 oktober Kranslegging namens de Stichting Jongens in Japanse Kampen’42-’45 bij het monument voor de Jongenskampen. Tevenskranslegging op Kalibanteng en Pandu.

Ereveld Kalibanteng23 augustus Namens de Commissie Herdenking Jongenskampen van de orga-

nisatie ‘Bangkong-Gedungjati’ en Jongens in Japanse Kampen’42-’45 werd een krans gelegd bij het monument voor de Jon-genskampen

24 augustus Kranslegging namens de Reüniecommissie Banjoe Biroe &Ambarawa Vrouwenkampen bij het Vrouwenmonument.

7 september Namens de VOMI werd een krans gelegd. Tevens werden kran-sen gelegd bij de monumenten op de erevelden Menteng Pulo,Kembang Kuning.

Ereveld Candi26 april Kranslegging namens de Reüniecommissie 5 R.S. bij het Vlag-

genmonument en de gedenkplaat buiten erevelden.10 mei Namens 2-6e R.I. werd een krans gelegd bij het monument voor

Veiligheid en Recht.12 juni Kranslegging namens het Reünieverband I Regiment Stoottroe-

pen bij het monument voor Veiligheid en Recht.3 juli Kranslegging namens de Stichting Veteranen 5-5 R.I. bij het

monument voor Veiligheid en Recht. 12 augustus Kranslegging namens 5-5 R.I. door de familie Van Veelen bij het

monument voor Veiligheid en Recht. 7 september Namens de reüniecommissie van het 6de Bataljon Grenadiers

411 BI werd een krans gelegd bij het monument voor Veiligheid

en Recht. Tevens werd namens hen een krans gelegd op het ere-veld Pandu bij het algemeen monument.

7 november Kranslegging namens het Comité reünie 3-7 R.I. bij het monu-ment voor Veiligheid en Recht.

16 november Kranslegging door de directeur van de Nederlandse Politie Aca-demie, lt.gen. b.d. A.P.P.M. van Baal, bij het monument voorVeiligheid en Recht

Ereveld Kembang Kuning19 januari Kranslegging bij de onthulling van het vlootmonument (zie ver-

slag).27 februari Kranslegging bij het Karel Doormanmonument door de defensie-

attaché KTZ mr. A.H.I. Louter.4 mei Nationale dodenherdenking.7 juni Kranslegging OGS-pelgrimsgroep

22 juni Kranslegging namens 4-5 R.I. reüniecommissie ‘Ampat Lima’ bijhet Karel Doormanmonument.

4 oktober Namens de reünie commissie 4e Bataljon Garderegiment PrinsesIrene werd een krans gelegd bij monument voor Veiligheid enRecht en tevens op op het ereveld Candi.

Bezoek directeur Nederlandse Politieacademie, Lt.gen. b.d. A.P.P.M. van Baal (2de van links)met rechts van hem de heer P. Steenmeijer, directeur OGS Indonesië.

10 december Kranslegging namens het dagelijks bestuur van de Vereniging‘Contact Oud-Mariniers' (COM) en de ‘Schietvereniging ContactOud-Mariniers’, afdeling Noord-Holland, bij respectievelijk hetmonument Voor Recht en Vrede / Gedenkplaat Buiten Ereveldenen het Karel Doorman monument.

Onthulling Vlootmonument ereveld Kembang KuningIn de loop van 17 januari 2007 liep het Luchtverdedigings- en Commando-fre-gat Hr.Ms. Tromp de haven van Surabaya binnen. Dit fregat maakte onder denaam Global Enterprise een wereldreis van vijf maanden. In verband met deonthulling van de bronzen platen op het Vlootmonument op het Nederlandsereveld Kembang Kuning door vice-admiraal J.W. Kelder, Commandant Zee-strijdkrachten, werd het fregat ook naar Indonesië gedirigeerd. Op uitnodiging van vice-admiraal Kelder brachten de nabestaanden die deel-namen aan de speciale pelgrimsreis die door de Stichting was georganiseerd deavond voor de onthulling van de bronzen platen een bezoek aan Hr.Ms.Tromp. Admiraal Kelder heette hen in het Verre Indonesië van harte welkom

De Nederlands/Indonesische Erewacht.

aan boord van het schip. De genodigden kregen een korte rondleiding, eenhapje en een drankje aangeboden.

In de ochtend van 19 januari kwamen nabestaanden en genodigden bijeenvoor de onthulling op het Nederlands ereveld Kembang Kuning in Surabaya.Zij werden daar ontvangen door vice-admiraal b.d. N.W.G. Buis, president vande Oorlogsgravenstichting, schout-bij-nacht b.d. P.C. van der Graaf, algemeendirecteur van de Oorlogsgravenstichting en kapitein ter zee van administratie P. Steenmeijer, directeur Indonesië van de Oorlogsgravenstichting. Ongeveer150 militairen van Hr.Ms. Tromp verzorgden het militaire ceremonieel. Eengewapend detachement van Hr.Ms. Tromp vormde samen met een detache-ment adelborsten van de Indonesische marine de erewacht. Andere beman-ningsleden van de Tromp vormden een ereafzetting in het Karel Doormanhofen gaven de onthullingsceremonie een speciaal karakter.

Namens de Oorlogsgravenstichting heette de heer P. Steenmeijer de aanwezi-gen in het Nederlands en in de Bahasa Indonesia welkom. Als eerste sprekerkwam de heer. N.W.G. Buis aan het woord. In zijn toespraak gaf hij aan dat bijde onthulling van de 15 bronzen platen op het Karel Doormanmonument op27 februari 2006 het werk van de Oorlogsgravenstichting nog niet klaar was. Erzijn immers meer oorlogsslachtoffers die in aanmerking komen om herdacht teworden op een monument. Vandaag werden de namen onthuld van de 356marinemannen - van wie er 93 uit Indonesië afkomstig waren - die dienden aanboord van 19 schepen van de Koninklijke Marine en de Gouvernements Mari-ne die in de periode 8 december 1941 tot 9 maart 1942 in de strijd tegen Japanzijn omgekomen in de Indische wateren. Deze 19 schepen behoorden vrijwelallemaal tot de Nederlandse vloot en waren meestal ingedeeld in het eskadervan schout-bij-nacht Karel Doorman. Het is daarom passend dat hun namen inhet Karel Doormanhof op het nieuwe Vlootmonument zijn weergegeven. Hetmonument is door de Oorlogsgravenstichting in eigen beheer ontworpen engebouwd. De bronzen platen, die vervaardigd zijn in Nederland, konden gerealiseerdworden met geld van het Nederlandse ministerie van Defensie en het KarelDoorman Fonds. De Stichting is deze beide instanties daarvoor zeer erkentelijk.Voorts onderstreepte hij het belang van het werk van de Oorlogsgravenstich-ting, dat wordt uitgevoerd namens de Nederlandse overheid. In het afgelopenjubileumjaar, de Oorlogsgravenstichting bestond in 2006 namelijk 60 jaar, isde Stichting wat meer in de publiciteit getreden. “Hoe meer mensen zien watwij doen, hoe beter het is”, aldus de heer Buis. De werkzaamheden worden immers bekostigd door een subsidie van het

ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en de Stichting kanzich niet permitteren dat ze vergeten wordt door de Nederlandse samenleving.Ook in de huidige tijd vallen namelijk nog steeds Nederlandse oorlogsslacht-offers te betreuren. De heer Buis refereerde hierbij aan Irak, Afghanistan enOperation Enduring Freedom. Hij benadrukte dat de Stichting haar werk blijftdoen zolang er nabestaanden zijn die troost en rust vinden in de wetenschapdat ergens in de wereld, ook al is het heel ver weg, een graf of een monumentmet de naam van een dierbaar familielid in goede staat wordt gehouden. Hij eindigde zijn toespraak met het devies van de Oorlogsgravenstichting:‘Opdat zij met eere mogen rusten’. Vervolgens kwam Hr.Ms. Buitengewoon en Gevolmachtigd ambassadeur teJakarta, dr. N. van Dam, aan het woord. In zijn toespraak sprak de ambassa-deur over respect en de eigen verantwoordelijkheid. Hij zei ondermeer: “DeNederlandse overheid respecteert haar oorlogsslachtoffers. Ook na 65 jaar. Dezeven mooi onderhouden erevelden op Java getuigen daarvan. Vrede en veilig-heid komen niet vanzelf. Daar zullen wij allemaal, jong en oud, ons steentjeaan bij moeten dragen, uit eerbied voor onze oorlogsslachtoffers. Juist omdat

De genodigden begeven zich naar het Vlootmonument. Voorop de Nederlandse ambassadeurN. van Dam en de president van de Stichting, de heer N.W.G. Buis

vrijheid een verworvenheid is waarvoor zo hard is gestreden en waarvoor heelveel mensen grote offers hebben gebracht, is het onze plicht steeds opnieuw bijdie vrijheid te blijven stilstaan. Vrijheid vraagt om verantwoordelijkheid. Daar-mee is herdenken niet alleen een moment van bezinning over ons verleden,maar ook een moment van bezinning over het heden en een bron van inspiratievoor de toekomst.” De ambassadeur sprak zijn grote waardering uit voor dewijze waarop de Oorlogsgravenstichting in Indonesië de Nederlandse erevel-den verzorgt. Op die manier draagt de Stichting ertoe bij dat de nagedachtenisaan de oorlogsslachtoffers niet vergeten wordt.

Als derde spreker trad vice-admiraal J.W. Kelder, naar voren. In zijn toespraakschetste hij de gebeurtenissen in het Verre Oosten na de Japanse aanval opPearl Harbor op 7 december 1941. Hij memoreerde de geallieerde samenwerking tussen Amerikaanse, Britse,Nederlandse en Australische eenheden in de strijd tegen de Japanners. De Slagin de Javazee op 27 februari 1942, dit jaar precies 65 jaar geleden, is bij velenwijd en zijd bekend. Minder bekend is dat naast deze zeeslag nog vele Neder-landse en Indische militairen, terwijl zij aan boord van marineschepen hunplicht deden voor hun vaderland, gesneuveld zijn. Personeel dat onder vaakmoeilijke omstandigheden haar werk moest doen in een strijd tegen een vijanddie op dat moment oppermachtig leek. Zo leidde het Japanse luchtoverwichtertoe dat verspreid over de gehele Indonesische archipel schepen werden aan-gevallen door Japanse vliegtuigen. De namen van 356 gesneuvelde marine-mannen van wie tot op de dag van vandaag de laatste rustplaats niet aanwijs-baar is en die nog niet elders vermeld zijn, staan vanaf vandaag te lezen op hetVlootmonument. Admiraal Kelder bracht zijn gevoelens als volgt onder woor-den: “Ook zij hebben nu een tastbare plek gekregen in onze herinnering. Mijngedachten gaan echter niet alleen uit naar de gevallenen, maar ook naar denabestaanden die vaak onder erbarmelijke omstandigheden en ook in groteonzekerheid achterbleven en het verlies van hun geliefde moesten dragen. Ookvandaag bent u hier weer aanwezig, velen van u voor de eerste keer. Ik hebeen diep respect voor u! En het is een eer voor mij, om vandaag samen met ute mogen herdenken.”

Tot slot sprak vlootaalmoezenier drs H.J.M. van Horssen van Hr.Ms. Tromp eenoverdenking uit. Aan de hand van een strofe uit een gedicht van Neeltje MariaMin wees hij op het belang van een naam. “Noem mij, bevestig mijn bestaan, laat mijn naam zijn als een keten. Noem mij,noem mij, spreek mij aan, o, noem mij bij mijn diepste naam.Voor wie ik lief-heb, wil ik heten”, Prachtige woorden aldus aalmoezenier Van Horssen. Deze

woorden kregen voor de nabestaanden van 356 militairen vandaag een dieperebetekenis. Hun namen zijn nu voor een ieder zichtbaar op hun eigen plek. Eenplek waar de familie, geliefden, vrienden en vriendinnen hun dierbare kunnengedenken en hun bloemen kunnen plaatsen. Aalmoezenier Van Horssen zeionder andere: “Hier staande rond het monument roepen wij hen die heengin-gen voor een ogenblik weer tot leven. Wij roepen onze dierbare doden uit hunrust om opnieuw even in ons midden te zijn. Want het offer dat zij brachtenwas ten diepste van ons allemaal.” Vervolgens ging hij de aanwezigen voor ingebed.

De onthulling van de bronzen naamplaten op het Vlootmonument werd voor-afgegaan door het slaan van '8 glazen' op de scheepsbel van Hr.Ms. Java doorleerling matroos der eerste klasse operationele dienst verbindingsdienst Robertde Oude van Hr.Ms. Tromp. Deze scheepsbel is enkele jaren geleden opgedo-ken uit de Javazee en uiteindelijk door wijlen de heer Henk Visser aan deKoninklijke Marine geschonken. Vice-admiraal Kelder gaf deze bel vorig jaar inbruikleen aan de Oorlogsgravenstichting. In deze ceremonie symboliseren 8

Vlootaalmoezenier H.J.M. van Horssen (3de van links) met rechts naast hem ambassadeur N. van Dam, vice-admiraal J.W. Kelder, de heer P.C. van der Graaf en admiraal Hardiwan, luisteren naar de toespraak van de heer N.W.G. Buis.

glazen op de scheepsbel het begin van een nieuwe periode waarbij de namenvan de in de periode 8 december 1941 tot 9 maart 1942 omgekomen beman-ningsleden van de schepen Hr.Ms. Mastijn, Hr.Ms. Prins van Oranje, Hr.Ms.Canopus, Hr.Ms. Deneb, Hr.Ms. P40, Hr.Ms. Pro Patria, Hr.Ms. Van Nes,Hr.Ms. Soerabaja, Hr.Ms. Piet Hein, Hr.Ms. Soemba, Hr.Ms. Reiger, USS Hous-ton, Hr.Ms. Evertsen, Hr.Ms. Witte de With, Hr.Ms. Endeh, Hr.Ms. Serdang,S.S. Poelau Bras, Hr.Ms. Jan van Amstel, en de sleepboot Triton nu zichtbaarzijn op het Vlootmonument. De glazen werden geslagen. Direct na het slaanvan de 8 glazen onthulde vice-admiraal Kelder de 6 bronzen platen. Hij brachtdaarbij een eregroet. De platen zijn aangebracht op het nieuw gebouwdeVlootmonument. Centraal op het monument is een informatiebord geplaatst.Vervolgens werden bij het nieuwe monument vijf kransen gelegd. De eerste krans werd gelegd door Hr.Ms. Buitengewoon en Gevolmachtigdambassadeur te Jakarta, dr. N. van Dam namens het Koninkrijk der Nederlan-den. Vervolgens legde admiraal Hardiwan namens de Republiek Indonesië eenkrans. De derde krans werd gelegd door vice-admiraal J.W. Kelder namens deKoninklijke Marine. De vierde krans werd gelegd door mevrouw N.M. Engles,dochter van luitenant ter zee der 2e klasse Koninklijke Marine Reserve J. Eng-les, en de heer A. Meesters, broer van matroos der 1e klasse F.A. Meesters,namens de nabestaanden van de gevallenen. Tot slot legden de heer N.W.G.

Het onthulde Vlootmonument.

Buis en de heer P.C. van der Graaf namens de Oorlogsgravenstichting eenkrans. Het eerbetoon werd afgesloten met een minuut stilte en het zingen vanhet Wilhelmus. Het officiële gedeelte van de plechtigheid eindigde met eendefilé langs het monument.

Kranslegging JavazeeOp 20 januari 2007 verliet Hr.Ms. Tromp de haven van Surabaya. Aan boordwaren veertig genodigden. Het schip stoomde op naar de locatie waar bijna 65jaar geleden Hr.Ms. De Ruyter tot zinken werd gebracht bij de Slag in de Java-zee op 27 februari 1942. Precies boven het wrak van de De Ruyter werdHr.Ms. Tromp stilgelegd voor een bijzondere ceremonie.Vanaf de staatsietrap van Hr.Ms. Tromp werden ter nagedachtenis aan degevallenen vier kransen te water gelaten. De eerste door ambassadeur N. vanDam, namens het Koninkrijk der Nederlanden, de tweede door admiraal Soebianto, namens de Republiek Indonesië, de derde door vice-admiraal J.W. Kelder, namens de Koninklijke Marine en de vierde door vice-admiraalb.d. N.W.G. Buis, namens de Oorlogsgravenstichting.

De twee groepen pelgrimsreizigers die deelnamen aan de speciale pelgrimsreis om deonthulling van het Vlootmonument mee te maken.

Toespraak door vice-admiraal J.W. Kelder aan boord van Hr. Ms. Tromp.

Kranslegging boven het wrakvan Hr. Ms. De Ruyter door deheer N.W.G. Buis, namens deOorlogsgravenstichting.

Herdenking Slag in de JavazeeOp 27 februari 2007 was het precies 65 jaar geleden dat de Slag in de Javazeeplaatsvond. Schout bij nacht Karel Doorman probeerde op 27 februari 1942 deJapanse invasievloot, die opstoomde naar Java, te vernietigen. Die dag werdende Nederlandse schepen Hr.Ms. Kortenaer, Hr.Ms. Java en het vlaggenschipvan Doorman Hr.Ms. De Ruyter door de Japanners tot zinken gebracht. Hierbijverloren 918 Nederlandse marinemannen het leven. Ter nagedachtenis van degevallenen legde de defensieattaché, kapitein ter zee mr. A.H.L. Louter,namens de Koninklijke Marine een krans bij het Karel Doormanmonument ophet Nederlands ereveld Kembang Kuning te Surabaya.

Voor de korte en sobere plechtigheid op het ereveld verwelkomde de heer P. Steenmeijer, een kleine groep belangstellenden. Hij begroette onder meer deheer Boenandir, een van de overlevenden die als stoker-olieman aan boord vanHr.Ms. De Ruyter de Slag had meegemaakt. Na de kranslegging werd eenminuut stilte in acht genomen, waarna door de aanwezigen bloemen werdenuitgestrooid over het ereveld en bij de diverse monumenten.

Kranslegging op Kembang Kuning ter herdenking aan de Slag in de Javazee. Links naast dekrans de heer Boenandir, een van de weinige overlevenden.

4 Mei herdenkingIn Indonesië vond op 4 mei de jaarlijkse Dodenherdenking plaats in Jakarta enSurabaya. Op het ereveld Menteng Pulo ving de plechtigheid aan met eenrondgang onder klokgelui over het ereveld naar de vlaggenmast, waar een vijf-tal kransen werd gelegd en twee minuten stilte werd gehouden.Na een welkomstwoord in de Simultaankerk door de directeur Indonesië, deheer P. Steenmeijer, was het woord aan de directeur van de Nederlandse Inter-nationale School (NIS), mevrouw K. Peters. Zij vertelde over de activiteiten vande leerlingen in het kader van het thema 4 mei, waarna de kinderen zelfgemaakte gedichten voordroegen. Aan de wand van de kerk hingen tekeningenen gedichten van de leerlingen van de NIS. Vervolgens sprak de Gevolmach-tigd Minister, de heer T. Kamper. Hij benadrukte hoe belangrijk het is om dejongere generatie te betrekken bij het gedenken en herdenken en verheugdezich in de aanwezigheid van zo vele kinderen bij de plechtigheid. Na het zin-gen van twee coupletten van het Wilhelmus, begeleid door een hoornblazervan het Korps Mariniers, werd de rondgang voortgezet via het Columbarium.Daar legde de echtgenote van de ambassadeur, mevrouw M. van Dam, een

Belangstelling voor detekeningen van leerlingen van deNederlandse Internationale Schoolaan de muur van deSimultaankerk op hetereveld Menteng Pulo.

Kranslegging doorGevolmachtigd Minister, de heer T. Kamper (4de van rechts).

handboeket bij de urn van de onbekende soldaat. De bezoekers, die in grotengetale aanwezig waren, kregen losse bloemen aangereikt die bij individuelegraven konden worden gelegd. Hiermee werd de herdenking in Jakarta beëin-digd.

Tezelfdertijd vond in Surabaya de Dodenherdenking plaats op het ereveldKembang Kuning. De Nederlandse consul, mevrouw S. Kho-Pangkey, sprak de beperkte groepbelangstellenden toe waarna zij een krans legde bij het Karel Doormanmonu-ment namens het Koninkrijk der Nederlanden. De tweede krans werd gelegd door een delegatie van de Stichting Het Gebaar,bestaande uit de heren H.Th. Bussemaker en A.A. Lutter. De doden werdenherdacht tijdens twee minuten stilte.

PELGRIMSREIZEN

De Oorlogsgravenstichting (OGS) organiseert sinds 1969 jaarlijks pelgrimsrei-zen voor nabestaanden van Nederlandse oorlogsslachtoffers naar erevelden inhet Verre Oosten met het doel hen de gelegenheid te bieden de graven van hundierbaren te bezoeken. Naast het bezoek aan het ereveld wordt tijd uitgetrok-ken voor het bezichtigen van diverse culturele bezienswaardigheden.

In 2007 werden acht reizen georganiseerd. Een buitengewone pelgrimsreis naarSurabaya (ereveld Kembang Kuning). Drie gewone pelgrimsreizen naar Indone-sië met als bestemming respectievelijk Surabaya, Jakarta en Bandung, twee methet ereveld Thanbyuzayat (Myanmar) als bestemming en twee naar de erevel-den in Thailand..Zowel in Indonesië, Myanmar als Thailand werd op de bezochte erevelden eenherdenkings-plechtigheid gehouden met een kranslegging namens de pelgrims-groepen bij het centraal monument.Aan de reizen naar Indonesië, Myanmar en Thailand namen in totaal 199nabestaanden deel.

Collagefoto van OGS-pelgrimsgroep (novemberreis) naar Thailand (Foto: J. van der Heijden).

De pelgrimsreizen worden mede mogelijk gemaakt door het Nationaal Fondsvoor Vrijheid en Veteranenzorg (www.v-fonds.nl) die meedeelt in de opbreng-sten uit de BankGiroLoterij. Deelname aan deze loterij wordt daarom van harteaanbevolen.

VERSCHILLENDE WERKZAAMHEDEN

Herbegravingen Militair ereveld Grebbeberg : 5- totaal aantal slachtoffers op dit ereveld : 834Herbegravingen ereveld Loenen : 26- totaal aantal slachtoffers op dit ereveld : 3717

Omvangrijke werkzaamhedenIn bijna 20 plaatsen in Nederland vonden dit jaar renovatiewerkzaamhedenaan Nederlandse, en met name geallieerde graven, plaats. Grote renovaties(meer dan vijf graven) vonden plaats in Westerbork, Gieten, Nieuwehorne,Westergeest, Damwoude.

Gerenoveerd geallieerd plot te Westerbork.

Renovatie in Westergeest.

Gerenoveerd geallieerd plot te Nieuwehorne.

Inspectie erevelden Duitsland, Oostenrijk, Frankrijk- 16 april Osnabrück - 17 april Bremen- 19 april Lübeck - 19 april Hamburg- 19 april Hannover - 24 april Orry-la-Ville- 9 oktober Salzburg. - 11 oktober Frankfurt am Main - 12 oktober Düsseldorf

Ook werd op 18 april een inspectiebezoek gebracht aan de gedenkstätte Lade-lund, nabij de Deense grens, waar zich op de begraafplaats ernaast drie verza-melgraven bevinden met de stoffelijke resten van meer dan 300 slachtoffers.Onder hen zijn veel mannen die op 2 oktober 1944 uit Putten werden gedepor-teerd als represaile voor de aanslag op een Duits voertuig.

Joint Inspection 2007Van 17 t/m 21 september werd door de heren S. Cumming, en E. McAtear van de Commonwealth War Graves Commission (CWGC), D. Lagemaat en R. Jankisingh (Oorlogsgravenstichting) een gezamenlijke inspectie van de geallieerde graven gehouden in de provincie Limburg en Gelderland In totaal werden 49 plaatsen bezocht. De geallieerde graven bleken over hetalgemeen in goede conditie te verkeren.

UIT DE INGEKOMEN POST

“Herdenken op Menteng Pulo. Een bezoek aan Menteng Pulo, Jakarta is telkens weer een soort thuiskomen.Een Nederlandse enclave, geheel ingesloten door overvolle, morsige stads-kampongs en slanke statige torenflats. Waar de driekleur bescheiden maar geruststellend wappert: welkom thuis!Het gazon strekt zich als een immens bleekgroen tapijt voor je uit. Gladgescho-ren en grondig gereinigd. De smetteloos witte kruizen, stram in het gelid, glan-zend in de zon. Alsof ze nog pas gisteren werden geschilderd. Anno 2007 is hetverassend te zien dat Menteng Pulo een interreligieus ereveld is, waar ook mos-lims, boeddhisten en joden een laatste thuis hebben gevonden. Behalve degraftekens herinneren ook de urnengalerijen en de multifunctionele Simultaan-kerk aan de kleurrijke samenleving van toen. In het kerkje spreekt een Indonesi-sche dominee aan de hand van een Bijbeltekst in zorgvuldig Nederlands eenkort stichtelijk woord. Hij spreekt zacht, zonder enige stemverheffing. Ook alshij plotseling overstemd dreigt te worden door de luide roep tot het middagge-bed uit de moskee van de nabijgelegen kampong. Zijn gearticuleerd dankgebednoodt tot bezinning om tot een zinvol herdenken te komen. Een ontmoetingmet het verleden is een ontmoeting met jezelf, is een beetje thuiskomen. Dit maakt de lange, stijve en slapeloze zit in het vliegtuig alleszins waard.Dank aan de OGS, niet in de laatste plaats aan de mandoers, de stille werkersdie met veel respect en toewijding de herinnering helpen levend te houden.”

DIENSTVERLENING

Bloemlegging en graffoto'sSinds jaar en dag verzorgt de Oorlogsgravenstichting bloemen kransleggingenop de erevelden in Indonesië en Thailand.

De kosten van een bloemlegging in Indonesië bedragen incl. foto € 8,50. Men heeft de keuze uit:Type A: Bloemstukje van orchideeën type Douglas/Vanda, hoog model.Type B: Andere soorten bloemen niet zijnde orchideeën.Type C: Bloemstukje van Bangkok orchideeën, laag model.

Tevens is het mogelijk om voor de erevelden in Indonesië kransen te bestellen.Type K30: Kransje (doorsnede 30 cm.) voor plaatsing bij de graven; kosten

incl. foto € 12,50. Eventueel met korte tekst op rood-wit-blauw lint (maximaal 40 let-ters, inclusief spaties).Soort bloemen wordt in overleg met de plaat-selijke bloemist bepaald.

Type K75: Een grote krans (oranje gladiolen of witte bloemen; doorsnede 75 cm.), inclusief rood-wit-blauw lint met korte tekst (maximaal 60 letters, inclusief spaties), bedoeld voor kranslegging bij demonumenten door comités en verenigingen; kosten € 27,50 inclu-sief foto.

Wilt u een extra bloem- of kransleggingsfoto bestellen, dan is de prijs hiervan € 2,00.Wilt u alleen een graffoto bestellen (formaat 10 x 15 cm.), dan is dat ook moge-lijk, de prijs hiervan is eveneens € 2,00.

Voor Thailand kunnen uitsluitend kleine bloemstukjes worden besteld. Desoort bloemen is afhankelijk van wat die dag voorradig is bij de bloemist, keu-ze van de bloemen gaat in overleg met de opzichter ter plaatse. De kostenbedragen € 8,50, inclusief foto.Om redenen van logistieke aard die buiten de invloedssfeer van de Stichtingliggen, kan helaas niet gegarandeerd worden dat de voor de erevelden in Thai-land bestelde bloemstukjes ook daadwerkelijk op de opgegeven datum gelegdworden en kan het vrij lang duren alvorens de foto’s van de bloemleggingenbeschikbaar zijn.

Bestellingen dienen uiterlijk 8 weken voor de gewenste uitvoeringsdatum bij deStichting bekend te zijn.De eenvoudigste wijze van bestellen is per giro (nr. 40.10.00), onder vermel-ding van: naam overledene, naam van het ereveld en de gewenste datum. Degegevens uitsluitend op de voorzijde van de giro vermelden. U kunt natuurlijkook via onze website (onder ‘Service’ en ‘Bloemleggingen’) een bloem- ofkranslegging opgeven.

In verband met een verandering in het verwerken van acceptgiro’s bij de ban-ken kunnen wij u geen acceptgirokaart meer toezenden. Bij de brief met defoto van een bloem- of kranslegging zullen wij u vragen om de kosten voor debloemlegging zelf over te maken op onze girorekening 401000 ten name vande Oorlogsgravenstichting onder vermelding van een in de brief vermeldbestelnummer.Indien u dit wenst, kunt u ons machtigen om eenmalig de bovengenoemde kos-ten van uw bankrekening af te schrijven.

Voor Hong Kong, Singapore, Korea en Myanmar (voormalig Birma) geldenaparte voorwaarden, waarover desgewenst nadere inlichtingen worden vers-trekt.

BuitenlandOp de erevelden in Thailand zijn 163 bloemstukjes en twee kransen geplaatst.Daarnaast werden 156 graffoto's gemaakt.In Indonesië voerde men in totaal 1850 bloemleggingen uit en waren er 46kransleggingen. Op verzoek van nabestaanden maakten wij 1562 graffoto's.Voorts werden er nog bloemstukjes gelegd op de erevelden in:

Australië : 2Korea : 3Hong Kong : 2 Duitsland : 10Myanmar : 10

Beheer en OnderhoudOp het ereveld Loenen werden op 4 mei 445 bloemstukjes gelegd; er werden469 graffoto's gemaakt. Op het Militair ereveld Grebbeberg werden op 4 mei 129 bloemstukjes gelegden 142 graffoto's gemaakt.

Voor nadere informatie over bloemleggingen kan men contact opnemen metmevrouw E.D.R. Bongers (070–3131088 of per e-mail: edrbongers@ogs.nl).

Kleurenfoto's van ereveldenRegelmatig ontvangen wij telefonische verzoeken om overzichtsfoto's vanNederlandse erevelden op te sturen. In dergelijke gevallen wordt door ons eenkeuze gemaakt uit de diverse foto's die wij hebben. Sinds enige tijd bestaat demogelijkheid om - via onze website (www.ogs.nl) - zelf een keuze te maken ende gewenste foto('s) te bestellen. Op de homepage in het navigatieframe vindt u onder ‘service’ het fotoalbumerevelden'. Op deze pagina wordt uitgelegd hoe u de diverse overzichtsfoto's online kuntbekijken en bestellen, welke formaten wij kunnen leveren en wat de daaraanverbonden kosten zijn. In het navigatieframe bij deze pagina treft u diverse fotoalbums per ereveldaan. In de loop der tijd zullen we een aantal erevelden die nu nog ontbreken,hieraan toevoegen. Wij hopen met deze nieuwe service vooral diegenen vandienst te zijn die zelf niet meer in staat zijn een bezoek te brengen aan 'hun'erevelden

U kunt natuurlijk ook telefonisch blijven bestellen. De prijs voor een fotobedraagt:Formaat 10 x 15 cm. € 2,00Formaat 13 x 18 cm. € 3,00 Formaat 20 x 30 cm. € 8,00N.B. Voor verzendingen naar het buitenland geldt een toeslag van € 2,50.

Fotokopieën GedenkboekenHet is mogelijk om fotokopieën van pagina's uit de gedenkboeken te bestellen.De prijs per set (titelblad met de gewenste pagina) bedraagt € 2,50, incl. ver-zendkosten. Men kan de set via onze website (onder ‘service’ en ‘gedenkboe-ken’) bestellen, of per giro door overmaking van dit bedrag op rekening40.10.00, onder vermelding van naam van de overledene, en ‘fotokopiegedenkboek’. Om misverstanden te voorkomen merken wij op, dat in degedenkboeken uitsluitend slachtoffers vermeld staan van wie geen aanwijsbarelaatste rustplaats bekend is. Er bestaat ook een informatiefolder over de gedenk-boeken.

Reisfaciliteiten Duitsland (ook voor Salzburg)In de Oorlogsgravenovereenkomst die is gesloten tussen Het Koninkrijk der

Nederlanden en de Bondsrepubliek Duitsland is opgenomen dat familieledenvan in Duitse gevangenschap overleden gedeporteerde Nederlandse burgerseenmaal per jaar gebruik kunnen maken van de treinreizenregeling. Op grondvan deze regeling kan men op de trajecten van de Deutsche Bundesbahn gratis1e klasse reizen voor een bezoek aan de in de Duitsland gelegen begraaf- ofgedenkplaats.

Omdat ook met de Nederlandse Spoorwegen een regeling is getroffen kunnennabestaanden volledig kosteloos met de trein reizen om een bezoek te brengenaan de begraaf- of gedenkplaats van hun dierbare in Duitsland. Deze regelinggeldt ook voor bezoeken aan gedenkplaatsen bij voormalige concentratiekam-pen, zoals Dachau, Bergen-Belsen, Hamburg-Neuengamme, Mauthausen e.d.alsmede voor familieleden, die het ereveld Salzburg (Oostenrijk) willen bezoe-ken. De reisbiljetten voor de reis in de Bondsrepubliek Duitsland worden verstrektdoor de Oorlogsgravenstichting en zijn na de datum van afgifte twee maandengeldig. Aanvraagformulieren vindt u op onze website (onder ‘service’ en ‘rei-zenregeling Duitsland’). U kunt ook een formulier bij de Stichting opvragen.Uw aanvraag dient uiterlijk twee weken vóór de reisdatum in ons bezit te zijn.

Met de reisbescheiden kan in alle treinen worden gereisd. In sommige treinenis een toeslag verschuldigd, welke niet onder de regeling valt. In internationaletreinen is een plaatsreservering verplicht. Hiertoe dient men zich te wenden tothet NS-station in uw woonplaats, het reserverings- bureau van de NS (telefoon0900 - 92 96), of tot een door de NS erkend reisbureau.Indien u beschikt over een internetverbinding kunt u het adreswww.ns.nl/internationaal bezoeken voor meer informatie. De Oorlogsgraven-stichting verleent hierbij geen bemiddeling.

Audiovisuele producties

Want elk graf heeft z’n verhaalIn opdracht van het Bestuur van de Oor-logsgravenstichting heeft het bedrijf PiaMe-dia BV een film gemaakt over de werk-zaamheden van de Oorlogsgravenstichtingin Indonesië. De film, met als titel "Wantelk graf heeft z'n verhaal" is mede mogelijkgemaakt door een financiële bijdrage vande Stichting Het Gebaar. De film is verkrijg-baar op DVD en te bestellen bij de Oor-logsgravenstichting in Den Haag. De kostenbedragen € 6,50, incl. verzendkosten.

COMMUNICATIE EN PUBLICITEITWebsite Oorlogsgravenstichting (www.ogs.nl)Per maand telde de website in het verslagjaar bijna 27.000 bezoekers die goedwaren voor een jaartotaal van bijna ruim 6.600.000 hits.

De Oorlogsgravenstichting. Vervulling van een ereplicht, toen, nu en in detoekomstDe productie: "De Oorlogsgravenstichting. Vervulling van een ereplicht, toen,nu en in de toekomst” is te zien in het informatiecentrum op het ereveld Loe-nen (duur ca. 20 minuten). Een korte versie van ca. 15 minuten is bij de Stich-ting verkrijgbaar voor € 5,00 euro, incl. verzendkosten.

Genoemde bedragen kunt u overmaken op girorekening 40.10.00 ten namevan de Oorlogsgravenstichting in Den Haag, onder vermelding van 'DVD Indo-nesië’ of ‘DVD OGS-film', uw naam en adres. U ontvangt de bestelde DVDdan binnen 4 weken na ontvangst van de betaling.

Nieuwe Informatiefolders De Oorlogsgravenstichting beschikt over een ruim assortiment van in kleur uit-gevoerde informatiefolders over diverse onderwerpen. In 2007 zijn vijf hiervanvertaald in het Engels. Thans beschikken wij dus naast de al in het Engels ver-taalde folder over de erevelden in Indonesië (‘Netherlands War Cemeteries inIndonesia’) ook over:- The Netherlands War Graves Foundation (algemene informatiefolder)- Loenen War Cemetery- Grebbeberg Military War Cemetery- Netherlands War Cemeteries in Europe- Netherlands War Cemeteries in Germany

Tevens werd in samenwerking met hetMinisterie van Defensie een speciale fol-der – ‘De laatste eer; een oorlogsgraf’ -ontwikkeld voor Nederlandse militairendie op uitzending gaan en die aangeeftwelke diensten de Oorlogsgravenstich-ting kan aanbieden in geval van hunoverlijden.

U kunt diverse folders, evenals ditjaarbericht en dat van de afgelopenjaren, ook van onze website down-loaden.

Wandelroutes ereveld LoenenOp het ereveld Loenen zijn twee wandelroutes uitgezet. In het informatiecen-trum kan men gratis de plattegrond van het ereveld meenemen, met daaropaangegeven een groene (ca. 1100 m.) en rode wandelroute (ca. 1800 m.). U kunt de plattegrond met de wandelroutes ook van onze website down-loaden.

Voorlichtingsstand ‘De Oorlogsgravenstichting’Organiseert u een reünie of bijeenkomst en beschikt u over voldoende ruimte(ca. 4 meter bij 2 meter) dan komen wij graag (kosteloos) informatie geven.Nadere inlichtingen zijn verkrijgbaar bij de afdeling voorlichting.

LezingenDe mogelijkheid bestaat om voor het middelbaar onderwijs, verenigingen,gezelschappen e.d. een PowerPoint presentatie te houden (ca. 45 minuten)over het werk van de Oorlogsgravenstichting. Nadere informatie is verkrijgbaarbij de afdeling voorlichting (tel. 070-3131094).

Boek Loenen en boek GrebbebergHet boek “Ereveld Loenen. Laatste rust-plaats van Nederlandse oorlogsslacht-offers” (ISBN 90 12 08756 2) is bij deStichting verkrijgbaar. De kosten bedra-gen € 27,50 (inclusief verzendkosten inNederland).

Voorlichtingsstand.

Bij de tentoonstelling in het informa-tiecentrum op het Militair ereveldGrebbeberg is een boek verschenen;"Daar spraken wij nooit over. Ver-werking van oorlogsleed van na-bestaanden en militairen in de strijdrond de Grebbeberg, mei 1940"(IJdo. J. Groot). De kosten bedragen € 5,00 (inclusief verzendkosten inNederland). U kunt de genoemde bedragen over-maken op girorekening 401000 tenname van de Oorlogsgravenstichtingin Den Haag, onder vermelding van’Boek Grebbeberg’ of ’Boek Loenen’,uw naam en adres. U ontvangt uwbestelling dan binnen 4 weken naontvangst van de betaling.

TER INFORMATIEOpeningstijden erevelden Loenen en GrebbebergHet ereveld Loenen en het Militair ereveld Grebbeberg zijn dagelijks van 9.00tot 17.00 uur voor het publiek toegankelijk. Op zaterdagen, zon- en feestdagenis geen personeel aanwezig. Op het uitgestrekte ereveld Loenen kunnen bezoe-kers zich op deze dagen oriënteren met behulp van een plattegrond en bijbe-horend naamregister die ter inzage liggen in het informatiecentrum, rechts vóórde ingang. Tevens zijn gratis op beide erevelden kleine plattegronden beschik-baar.

Dodenherdenking ereveld LoenenDe jaarlijkse herdenking onder auspiciën van de Oorlogsgravenstichting wordtgehouden op 4 mei. Aanvang 14.00 uur. Voorafgaande aan deze plechtigheidvindt om 11.30 uur een oecumenische dienst plaats in de kapel.

Allerzielen ereveld LoenenIn de kapel op het ereveld Loenen wordt jaarlijks op 2 november ter gelegen-heid van Allerzielen een H. Mis opgedragen. Aanvang 11.30 uur.

Dodenherdenking Militair ereveld GrebbebergDeze 4 mei herdenking wordt georganiseerd door de Koninklijke Landmacht(Regionaal Militair Commando Midden in Utrecht). Aanvang 19.20 uur.

Openingstijden erevelden in IndonesiëDagelijks van zonsopgang tot zonsondergang. Men dient bij de poort van hetereveld te bellen. Op elk ereveld zijn registers aanwezig met de namen van deslachtoffers onder vermelding van de grafligging. Naast het register van het desbetreffende ereveld kunnen ook de registers vande overige erevelden op Java geraadpleegd worden, evenals die van andereerevelden in Zuidoost-Azië (Ambon, Hong Kong, Singapore, Thailand enMyanmar).

Dodenherdenking in IndonesiëOp het ereveld Menteng Pulo wordt jaarlijks op 4 mei de nationale dodenher-denking gehouden.

Dodenherdenking op de Dam te AmsterdamHet Nationaal Comité 4 en 5 mei organiseert ieder jaar de nationale herden-

king in Amsterdam. Deze herdenking begint met een besloten bijeenkomst van18.55 tot 19.25 uur in de Nieuwe Kerk die speciaal bedoeld is voor directbetrokkenen en nabestaanden. Op 4 mei 2008 houdt Marga Minco in de Nieu-we Kerk een voordracht. Na de officiële kranslegging door H.M. de Koninginen Z.K.H. Prins Willem Alexander, volgen twee minuten stilte aansluitend vindtde kranslegging plaats. Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sportmevrouw dr. M. Bussemaker houdt een toespraak op de Dam. Voor inlichtin-gen kunt u contact opnemen met het Nationaal Comité 4 en 5 mei: NieuwePrinsengracht 89, 1018 VR Amsterdam, tel. 020-7183500.

Herbegravingen in NederlandOm te voorkomen dat oorlogsgraven verloren gaan, streeft de Oorlogsgraven-stichting ernaar de in Nederland verspreid liggende particuliere oorlogsgravenbij ruiming, onvoldoende onderhoud of anderszins over te brengen naar hetMilitair ereveld Grebbeberg te Rhenen of het ereveld Loenen.Een dergelijke overbrenging geschiedt in alle stilte, zonder ceremonieel en bui-ten aanwezigheid van familieleden of derden. Er zijn voor de nabestaandengeen kosten aan verbonden. Ook de grafinrichting komt voor rekening van deStichting. Voorts zijn geen onderhoudskosten of rechten verschuldigd. De militairen, gesneuveld in de meidagen van 1940, worden overgebracht naarhet Militair ereveld Grebbeberg, de overige militairen en de burgerslachtoffersnaar het ereveld Loenen. Wanneer men de overbrenging van een oorlogsgrafwenselijk acht, kan men zich wenden tot de Oorlogsgravenstichting (afdelingbeheer en onderhoud).

Beplanting oorlogsgravenDe beplanting van oorlogsgraven die direct of indirect door de Stichting wor-den beheerd is aan voorwaarden gebonden. Dit geldt speciaal voor graven,gelegen op de erevelden en speciale afdelingen van begraafplaatsen, waar deuniformiteit bepalend is voor het algemeen aanzien.Om deze reden wordt men verzocht geen vaste planten, kunstbloemen ofandere versieringen aan te brengen, maar te volstaan met het leggen van lossebloemen.

AdreswijzigingenAdreswijzigingen zijn bij voorkeur op te geven door middel van de bekendeverhuiskaart of eventueel telefonisch. Omdat acceptgiro's per computer wor-den verwerkt, kunnen eventuele wijzigingen niet via deze formulieren wordendoorgegeven.

FINANCIËLE STEUNIn de vorm van giften, bijdragen van nabestaanden en legaten ontvingen wijeen bedrag van €. 549.122,39.

De specificatie van dit bedrag is:Collectebussen Loenen en Grebbeberg € 5.393,917 Legaten € 365.306,65Periodieke en andere bijdragen € 168.966,8329 Bijdragen voor het Leven € 9.455,00

Totaal opbrengst 2007 € 549.122,39

Verantwoording van contant ontvangen giften: Mw. A.C. T.-V. H. UK € 300,--; Mw. W. D-S. te E. € 10,--; Dhr, F.J.E. K. teW.M. USA € 30.

Ontvangen van Mevrouw M.L. Verstijnen te Voorburg € 45,- inzake deopbrengst van het boekje “Mijn Oorlogskroniek”. Overige bijzondere schenkingen: Reünie Commissie 3-6 Jagers € 1.600,-; Oranjevereniging Rijnsburg € 320,-; Commissie Reünie bataljon Friesland € 1.000,-; Mw. M.L. Verstijnen te Voorburg € 275,-.

De Stichting is de goede gevers hiervoor bijzonder dankbaar!

Verschillende schenkingsvormen en hun fiscale aspectenSchenkingen zijn eenvoudiger te regelen dan de meeste mensen denken,bovendien kan een schenking de gever fiscaal voordeel opleveren.Met ingang van 1 januari 2008 is de Oorlogsgravenstichting door de Belasting-dienst gerangschikt als ANBI (Algemeen Nut Beoogende Instelling). Hierdoorzijn wij vrijgesteld van schenkings- en successierecht voor erfenissen en schen-kingen die wij ontvangen in het kader van het algemeen belang. Als een instel-ling door de Belastingdienst is aangewezen als een ANBI, kan een donateur gif-ten van de inkomsten- of vennootschapsbelasting aftrekken (uiteraard binnende daarvoor geldende regels). Voor meer advies over legaten en erfstellingen kan men zich het beste wendentot een notaris.

Betalingen vanuit het buitenlandRegelmatig ontvangt de Stichting cheques, al dan niet in buitenlandse valuta,ten behoeve van de betaling van bloem-/kransleggingen of als begunstigerbij-drage. In voorkomende gevallen verzoeken wij u geen cheques te gebruikenomdat de incassokosten die ons hiervoor in rekening worden gebracht hoogzijn. Voor internationale overboekingen zijn de volgende bankgegevens van deOorlogsgravenstichting van belang:

Fortis bank Nederland N.V., rek. 24.62.44.097IBAN-nummer: NL47 FTSB 0246 2440 97BIC-code: FTSBNL2R

Automatische incassoIn verband met de kosten die verbonden zijn aan het gebruik van een acceptgi-rokaart geven wij u in overweging de jaarlijkse bijdrage aan de Stichting (of eenperiodieke betaling voor een bloemlegging) voortaan middels een automatischeincasso te voldoen. Voor nadere informatie kan men contact opnemen metmevrouw J. Slappendel-IJmkers (tel. 070-3131090).

BegunstigersMet het verstrijken der jaren neemt het aantal begunstigers dat door overlijdende Stichting ontvalt, helaas toe. Gelukkig wordt het donateurschap dan in velegevallen door de kinderen voortgezet. Ook anderszins stellen wij de werving van begunstigers op hoge prijs.Wij doen een beroep op alle lezers daarbij te helpen. U kunt zich via onzewebsite als begunstiger aanmelden of door middel van een aanmeldingskaartdie wij u gaarne toezenden(tel. 070-3131090).

INHOUD

Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

Bestuur en medewerkers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

Beheer & Onderhoud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

Voorlichting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

Herdenkingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34

Buitenland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

Indonesië . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

Pelgrimsreizen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63

Verschillende werkzaamheden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65

Uit de ingekomen post . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67

Dienstverlening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68

Communicatie en publiciteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72

Ter informatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78

Financiële steun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80

OGS Jaarbericht 2007

Documents

Transcript of OGS Jaarbericht 2007

Jaarbericht Nederlands Loodswezen 2014

Jaarbericht 2012 Landstede Groep

Jaarbericht 2011 ROOBOL

Jaarbericht Diversiteit 2014

Jaarbericht 2013 Bibliotheek Waterland

Jaarbericht 2013 OGS

Loodswezen jaarbericht 2013

Pharos Jaarbericht 2011

Jaarbericht 2011

PEP jaarbericht 2012

Veneca Jaarbericht 2015

Rijn IJssel Jaarbericht 2010

Jaarbericht 2008

jaarbericht 2010 movares

FEBEM jaarbericht 2010-2011

Santeon jaarbericht 2015

Jaarbericht 2003

WODC - Jaarbericht 2006 2006_tcm28-92089...WODC - Jaarbericht 2006 Tijdens het WODC-congres op 24 mei 2007 is het nieuwe jaarbericht van het WODC over het jaar 2006 openbaar gemaakt.

Jaarbericht 2014-2015

Vanboeijen jaarbericht 2013