8 Geloven Vrijdag 12 juni 2015

Amsterdam | Rosaliene Isral woontenwerkt als pastor bij Oudezijds100,een leefgemeenschap op de Wallenin Amsterdam, waar ruim zeventigmensen wonen. Mensen uit alle hoe-ken van de samenleving, met ver-schillende achtergrondenenmet eeneigenverhaal. ,,Eenplekwaardehan-den uit demouwenworden gestokenen het evangelie concreet wordt ge-maakt door een inloop voor dank- enthuislozen, maatschappelijke op-vang voor mensen met uiteenlopen-de problemen en eenmedische hulp-post voor onverzekerden, verteldeze gisteren tijdens het symposium Le-ren(d) leven door de Geest. Het symposi-um over spirituele vorming van pas-tores en predikanten, voorgangersen theologiestudenten tussen secula-risatie en nieuwe spiritualiteit wasgeorganiseerd door de leerstoel The-ologie van de Charismatische Ver-nieuwing aan de VU in Amsterdam.

Rosaliene Isral studeerde theolo-gie en na een jaar of vier ,,voorname-lijk met haar neus in de boeken tehebben gezeten, begon het aan haarte knagen dat ze te weinig dd. ,,Ikhad nauwelijks contact met mensenbuiten het studentenwereldje en zag excuses voor mijn docenten evenniet wat er nou zo relevant is aan datgeloof van mij en de wetenschappe-lijke reflectie daarop. Het vertreknaar Oudezijds 100 bracht daar ver-andering in, vertelde ze. Deze chris-telijke leefgemeenschap sloot aan bijwaar ze naar op zoek was: ,,Een ma-nier van leven, die verder ging danhet huisje-boompje-beestje, een plekwaar je elkaar niet uitkiest, maar el-kaar gegeven wordt. Waar gelovenniet alleen iets spiritueels, maarvooral ook heel aards en praktisch is,gericht op de concrete noden vanmensen.

InspiratieHet leven in een gemeenschap wintaan populariteit, constateert Isral.Toen ze in 2001 in de gemeenschapkwam wonen stonden er meerdereappartementen leeg. ,,Inmiddelsworden we wekelijks gemaild doorjonge mensen die een tijdje met ons

mee willen leven om het klooster-achtige leven van onze gemeen-schap te leren kennen. Groepen metplannen om een gemeenschap op terichten, wenden zich tot ons ter in-spiratie en vragen om advies.

Een jaar geleden begon RosalieneIsral met praktisch-theologisch on-derzoek naar de dynamiek en de le-vensloop van christelijke gemeen-schappen. Het valt het haar op hoe-zeer het bruist van nieuw leven. Erzijn de laatste jaren verschillendenieuwe nieuwe monastieke initiatie-ven ontplooid. Bijvoorbeeld de chris-telijke leefgemeenschappen Ki Tov(Utrecht), Overhoop (Utrecht), Hu-mus (Nieuwegein), het Keikloosteren Good Luck (beide in Amsterdam).

Ook binnen de gevestigde kerkenin Nederland is er net als in Engelandeen hernieuwde aandacht voor leef-gemeenschappen. ,,Revitaliseringvan (wijk)gemeenten door middelvan het stichten van leefgemeen-schappen en moderne (stads/platte-lands)kloosters maakt inmiddels on-derdeel uit van de missionaire agen-da van de PKN. Ze noemde ondermeer het monastieke project Nij-kleaster in Jorwert.

Wat deze nieuwe monastieke be-weging interessant maakt in relatietot de spirituele vorming van theolo-gische studenten en professionals, isde expliciete relatie die binnen de be-weging wordt gelegd tussen christe-lijke spiritualiteit en het dagelijkseleven, aldus Isral. ,,De zondagse ere-dienst als kern van de religieuze vor-ming en praxis heeft behoorlijk aanbetekenis ingeboet en (met namejonge) mensen zoeken naar manie-ren om hun geloof, hun spiritualiteitte verbinden met hun dagelijkse le-ven. Voor zover jonge mensen zichidentificeren als christelijk is de na-druk verschoven van geloven opzondag, naar geloven op maandag.Fresh expressions, kerkelijke pioniers-plekken; allerlei initiatieven totnieu-we vormen van kerkelijke gemeen-schap en presentie spelen op deze be-hoefte in.

De traditionele monastieke tritsvan samen leven en werken, biddenen gastvrijheid verlenen, biedt in deeigentijdse vorm van een christelijkeleefgemeenschap een voorbeeld vanauthentiek christelijk leven in dewe-

reld van vandaag, aldus Isral. ,,Watmij ooit aantrok inde gemeenschap met al die verschillende mensen, opzon ongewone plek, samen leven,bidden en gastvrijheid verlenen heeftmijn ontwikkeling alsmens, endaarmee ook als predikant en the-oloog, fundamenteel benvloed. Endat doet het nog steeds.

OefeningDe integratie van spiritualiteit in eengastvrije en open gemeenschap vindtniet vanzelfsprekend plaats, zei depastor ,,Het vraagt als ieder leerpro-ces omoefening. Jewerkelijk, onbe-vooroordeeld open stellen voor devreemdeling of gast vormt een uitda-ging die we dagelijks aan moetengaan. (.) Juist omdat dit proces nietvanzelf gaat en om bewuste oefeningvraagt, staat boven de deur van de in-loop van Oudezijds 100 in sierlijkeletters geschilderd: Ici entrent les envoy-es de Dieu, wie hier binnenkomenzijndoorGodgezonden.Devervuildealcoholist, verwarde dakloze, jongestudent, buurman, huisgenoot, hetkleine kind: zij zijn door God gezon-den. En door hen in ons huis gastvrijte ontvangen, ontvangenweChristusin ons midden.

TemperamentenTijdens het symposium was er aan-dacht voor de drieslag: persoonlijkegeestelijke vorming, geestelijke vor-ming door leven in gemeenschap enleven in de wereld als geestelijkeoefenplaats. Deze drie kunnen nietzonder elkaar, stelde Benno van den

Toren, hoogleraar interculturele the-ologie aan de Protestantse Theolo-gisch Universiteit (PThU). Ze vormenalleen inhunwederzijdse betrokken-heid ,,eenwerkelijk christelijke spiri-tualiteit. Tegelijk is er is ruimte voorverschillende temperamenten, stel-de hij. ,,Ik ben zelf iemand die sterkgroeit door de relatie met anderen inde christelijke gemeenschap: door dewekelijkse diensten, gebedmet mijnechtgenote enmet vrienden, door ge-spreken met een persoonlijk geeste-lijk begeleider, door de regelmatigeochtendgebeden en avondmaalsvie-ringen die ik in de anglicaanse tradi-tie heb leren kennen.

Voor anderen is de actieve betrok-kenheid op de wereld juist cruciaalom hun geloof levend te houden ofjuist het regelmatige terugtrekken instilte, aldus Van den Toren. ,,Godgeeft ons ruimte om ons met onzeverschillende persoonlijkheden teontwikkelen. Een belangrijk ele-ment van de persoonlijke geestelijkegroei is juist dat we ontdekken wat

bij ieder van ons past en onze geeste-lijke groei, verdieping en volhardingmogelijk maakt.

VandenToren is, na zeventien jaarte hebben gewerkt in theologisch on-derwijs en predikantsopleiding inFranstalig Afrika en in Engeland,sinds 2014 betrokken bij de predi-kantsopleiding in Nederland. Wathemopvalt, is dat er de laatste decen-nia belangrijke voortgang is geboektbij de professionalisering van hetpredikantschap en van de opleiding.,,Aan de PThU worden momenteelzestien competenties geformuleerddie aanstaande predikanten nodighebben.

Spirituele vormingVandenToren vindt het echter opval-lend dat de verwachtingen rond gees-telijke of spirituele vorming van stu-denten niet op dezelfde manier zijnvastgelegd. Het is wijs dat de spiritu-ele vorming niet zomaar is opgeno-men als een extra professionele com-petentie naast alle anderen, meenthij. ,,Geestelijke en professionelevorming van studenten zijn van eenandere orde, zoals ook de geestelijkediepgang en professionele compe-tenties van een voorganger niet opdezelfdewijzekunnenwordengeme-ten. Toch hangen ze wel degelijk sa-men: homiletische, missionaire ofpastorale bekwaamheid zijn bijvoor-beeld niet los temaken vande geeste-lijke vorming van student en voor-ganger. Het is de vraag hoe we dat inde opleiding kunnen verdisconte-ren.

Oefenen in geestelijk leven is somsheel aards en praktisch

Wandelen tijdens een Kleasterkuier van pioniersplek Nijkleaster in Jorwert. Foto: PKN/Dio van Maaren

Er is in Nederland sprake van eenvoorzichtige opleving van het christelijkegemeenschapsleven. Dat zei RosalieneIsral gisteren op het symposium Leren(d)leven door de Geest aan de VU in Amsterdam.

Hanneke Goudappel

God geeft onsruimte om ons metonze verschillendepersoonlijkheden teontwikkelen

Amersfoort | Dirk Gudde uit Zeist isgekozen als nieuwe voorzitter van deRaad van Kerken in Nederland. Hijvolgt drs. Henk van Hout op, die achtjaar de voorzittershamer hanteerde.Daarnaast is Kees Nieuwerth geko-zen als vicevoorzitter vanhet kerken-platform. Drs. Dirk Gudde (rooms-ka-tholiek) is geboren in 1967 in Haar-lem. Hij heeft een lange staat vandienst op oecumenisch terrein. Hijwas onder meer stafmedewerker

voor pastoraat/opleidingen en oecu-mene bij het landelijk bureau van deRooms-Katholieke Kerk van 1995 tot2003. De laatste jaren was hij aan deRaad vanKerken verbonden als lid envoorzitter van de beraadgroep Sa-menlevingsvragen.

Gudde heeft ook veel bestuurlijkeervaring; hij was onder meer ge-meenteraadslid en wethouder in degemeente Zeist. Eerder werkte hij ophet CDA-partijbureau. Op dit mo-ment is hij pastoraal werker in hetbisdom Rotterdam. ,,In deze tijd kanhet niet anders dan dat kerken geza-menlijknaar buiten treden, aldus denieuwe voorzitter. ,,In navolging van

Christus gaat daarbij onzebijzondereaandacht uit naar mensen die steunnodig hebben. Mensen die afhanke-lijk zijn van zorg, mensen die armzijn, vluchtelingen. Het gaat niet al-leen over politieke zaken. Het gaatook over het uitdragen van onze in-spiratie en onze hoop. In onze tijd isook behoefte aan spiritualiteit. Voorde kerken zelf is de Raad van Kerkeneen belangrijke ontmoetingsplaats,waar we ontdekken dat we ondanksde verschillen elkaar kunnen vindenin de belangrijkste zaken van het ge-loof.

Kees Nieuwerth (Quakers) is gebo-ren in 1949 in Almelo. Hij is de nieu-

we vicevoorzitter geworden en volgtprof. dr. Marius van Leeuwen op. Hijis gepensioneerd landschapsarchi-tect en -ecologist. Hij was diverse ja-ren lid van de plenaire Raad van Ker-ken namens het Religieus Genoot-schap van de Vrienden (Quakers),eerst vanaf 1982 en later vanaf 2008.Hij heeft leiding gegeven aan diverseoecumenische werkgroepen en be-raadgroepen, onder meer over ge-rechtigheid en duurzaamheid enover het conciliair proces. Hij is mo-menteelmoderamenlid envoorzittervan de taakgroep pelgrimage van ge-rechtigheid en vrede.

De Raad van Kerken is een samen-

werkingsverband van zestien ker-ken. De Raad organiseert het gesprektussen de kerken onderling en treedtin samenwerkingmetdekerkennaarbuiten richting de overheid en lande-lijke organisaties. In september vindtde bestuurlijke wisseling van dewacht plaats. Op 9 september wordteen symposiumgehouden in de Berg-kerk in Amersfoort over het themaDe oecumenische Christuscode alsgemeenschappelijke basis voor toe-nadering en samenwerking van ker-ken. Sprekers op het afscheid vanVan Hout en Van Leeuwen zijn onderanderen dr. Arjan Plaisier en schrijf-ster Dsanne van Brederode.

Dirk Gudde voorzitter Raad van Kerken: Opvolgers Henk van Hout en

Marius van Leeuwen benoemd