Oefenen in geestelijk sleven - Friesche Dagblad 12-06-2015
1
8 Geloven Vrijdag 12 juni 2015 Amsterdam | Rosaliene Israël woont en werkt als pastor bij Oudezijds 100, een leefgemeenschap op de Wallen in Amsterdam, waar ruim zeventig mensen wonen. Mensen uit alle hoe- ken van de samenleving, met ver- schillende achtergronden en met een eigen verhaal. ,,Een plek waar de han- den uit de mouwen worden gestoken en het evangelie concreet wordt ge- maakt door een inloop voor dank- en thuislozen, maatschappelijke op- vang voor mensen met uiteenlopen- de problemen en een medische hulp- post voor onverzekerden”, vertelde ze gisteren tijdens het symposium Le- ren(d) leven door de Geest. Het symposi- um over ‘spirituele vorming van pas- tores en predikanten, voorgangers en theologiestudenten tussen secula- risatie en nieuwe spiritualiteit’ was georganiseerd door de leerstoel The- ologie van de Charismatische Ver- nieuwing aan de VU in Amsterdam. Rosaliene Israël studeerde theolo- gie en na een jaar of vier ,,voorname- lijk met haar neus in de boeken te hebben gezeten”, begon het aan haar te knagen dat ze te weinig dééd. ,,Ik had nauwelijks contact met mensen buiten het studentenwereldje en zag – excuses voor mijn docenten – even niet wat er nou zo relevant is aan dat geloof van mij en de wetenschappe- lijke reflectie daarop.” Het vertrek naar Oudezijds 100 bracht daar ver- andering in, vertelde ze. Deze chris- telijke leefgemeenschap sloot aan bij waar ze naar op zoek was: ,,Een ma- nier van leven, die verder ging dan het huisje-boompje-beestje, een plek waar je elkaar niet uitkiest, maar el- kaar gegeven wordt. Waar geloven niet alleen iets spiritueels, maar vooral ook heel aards en praktisch is, gericht op de concrete noden van mensen.” Inspiratie Het leven in een gemeenschap wint aan populariteit, constateert Israël. Toen ze in 2001 in de gemeenschap kwam wonen stonden er meerdere appartementen leeg. ,,Inmiddels worden we wekelijks gemaild door jonge mensen die een tijdje met ons mee willen leven om het ‘klooster- achtige leven’ van onze gemeen- schap te leren kennen. Groepen met plannen om een gemeenschap op te richten, wenden zich tot ons ter in- spiratie en vragen om advies.” Een jaar geleden begon Rosaliene Israël met praktisch-theologisch on- derzoek naar de dynamiek en de le- vensloop van christelijke gemeen- schappen. Het valt het haar op hoe- zeer het bruist van ‘nieuw leven’. Er zijn de laatste jaren verschillende nieuwe nieuwe monastieke initiatie- ven ontplooid. Bijvoorbeeld de chris- telijke leefgemeenschappen Ki Tov (Utrecht), Overhoop (Utrecht), Hu- mus (Nieuwegein), het Keiklooster en Good Luck (beide in Amsterdam). Ook binnen de gevestigde kerken in Nederland is er net als in Engeland een hernieuwde aandacht voor leef- gemeenschappen. ,,Revitalisering van (wijk)gemeenten door middel van het stichten van leefgemeen- schappen en moderne (stads/platte- lands)kloosters maakt inmiddels on- derdeel uit van de missionaire agen- da van de PKN.” Ze noemde onder meer het monastieke project Nij- kleaster in Jorwert. Wat deze nieuwe monastieke be- weging interessant maakt in relatie tot de spirituele vorming van theolo- gische studenten en professionals, is de expliciete relatie die binnen de be- weging wordt gelegd tussen christe- lijke spiritualiteit en het dagelijkse leven, aldus Israël. ,,De zondagse ere- dienst als kern van de religieuze vor- ming en praxis heeft behoorlijk aan betekenis ingeboet en (met name jonge) mensen zoeken naar manie- ren om hun geloof, hun spiritualiteit te verbinden met hun dagelijkse le- ven. Voor zover jonge mensen zich identificeren als ‘christelijk’ is de na- druk verschoven van ‘geloven op zondag’, naar ‘geloven op maandag’. Fresh expressions, kerkelijke pioniers- plekken; allerlei initiatieven tot nieu- we vormen van kerkelijke gemeen- schap en presentie spelen op deze be- hoefte in.” De traditionele monastieke ‘trits’ van samen leven en werken, bidden en gastvrijheid verlenen, biedt in de eigentijdse vorm van een christelijke leefgemeenschap een voorbeeld van authentiek christelijk leven in de we- reld van vandaag, aldus Israël. ,,Wat mij ooit aantrok in de gemeenschap – met al die verschillende mensen, op zo’n ongewone plek, samen leven, bidden en gastvrijheid verlenen – heeft mijn ontwikkeling als mens, en daarmee ook als predikant en the- oloog, fundamenteel beïnvloed. En dat doet het nog steeds.” Oefening De integratie van spiritualiteit in een gastvrije en open gemeenschap vindt niet vanzelfsprekend plaats, zei de pastor ,,Het vraagt – als ieder leerpro- ces – om oefening. Je werkelijk, onbe- vooroordeeld open stellen voor de vreemdeling of gast vormt een uitda- ging die we dagelijks aan moeten gaan. (.) Juist omdat dit proces niet vanzelf gaat en om bewuste oefening vraagt, staat boven de deur van de in- loop van Oudezijds 100 in sierlijke letters geschilderd: Ici entrent les envoy- ées de Dieu, wie hier binnenkomen zijn door God gezonden. De vervuilde alcoholist, verwarde dakloze, jonge student, buurman, huisgenoot, het kleine kind: zij zijn door God gezon- den. En door hen in ons huis gastvrij te ontvangen, ontvangen we Christus in ons midden.” Temperamenten Tijdens het symposium was er aan- dacht voor de drieslag: persoonlijke geestelijke vorming, geestelijke vor- ming door leven in gemeenschap en leven in de wereld als geestelijke oefenplaats. Deze drie kunnen niet zonder elkaar, stelde Benno van den Toren, hoogleraar interculturele the- ologie aan de Protestantse Theolo- gisch Universiteit (PThU). Ze vormen alleen in hun wederzijdse betrokken- heid ,,een werkelijk christelijke spiri- tualiteit”. Tegelijk is er is ruimte voor verschillende temperamenten, stel- de hij. ,,Ik ben zelf iemand die sterk groeit door de relatie met anderen in de christelijke gemeenschap: door de wekelijkse diensten, gebed met mijn echtgenote en met vrienden, door ge- spreken met een persoonlijk geeste- lijk begeleider, door de regelmatige ochtendgebeden en avondmaalsvie- ringen die ik in de anglicaanse tradi- tie heb leren kennen.” Voor anderen is de actieve betrok- kenheid op de wereld juist cruciaal om hun geloof levend te houden of juist het regelmatige terugtrekken in stilte, aldus Van den Toren. ,,God geeft ons ruimte om ons met onze verschillende persoonlijkheden te ontwikkelen. Een belangrijk ele- ment van de persoonlijke geestelijke groei is juist dat we ontdekken wat bij ieder van ons past en onze geeste- lijke groei, verdieping en volharding mogelijk maakt.” Van den Toren is, na zeventien jaar te hebben gewerkt in theologisch on- derwijs en predikantsopleiding in Franstalig Afrika en in Engeland, sinds 2014 betrokken bij de predi- kantsopleiding in Nederland. Wat hem opvalt, is dat er de laatste decen- nia belangrijke voortgang is geboekt bij de professionalisering van het predikantschap en van de opleiding. ,,Aan de PThU worden momenteel zestien competenties geformuleerd die aanstaande predikanten nodig hebben.” Spirituele vorming Van den Toren vindt het echter opval- lend dat de verwachtingen rond gees- telijke of spirituele vorming van stu- denten niet op dezelfde manier zijn vastgelegd. Het is wijs dat de spiritu- ele vorming niet zomaar is opgeno- men als een extra professionele com- petentie naast alle anderen, meent hij. ,,Geestelijke en professionele vorming van studenten zijn van een andere orde, zoals ook de geestelijke diepgang en professionele compe- tenties van een voorganger niet op dezelfde wijze kunnen worden geme- ten. Toch hangen ze wel degelijk sa- men: homiletische, missionaire of pastorale bekwaamheid zijn bijvoor- beeld niet los te maken van de geeste- lijke vorming van student en voor- ganger. Het is de vraag hoe we dat in de opleiding kunnen verdisconte- ren.” Oefenen in geestelijk leven is soms heel aards en praktisch Wandelen tijdens een Kleasterkuier van pioniersplek Nijkleaster in Jorwert. Foto: PKN/Dio van Maaren Er is in Nederland sprake van een voorzichtige opleving van het christelijke gemeenschapsleven. Dat zei Rosaliene Israël gisteren op het symposium Leren(d) leven door de Geest aan de VU in Amsterdam. Hanneke Goudappel God geeft ons ruimte om ons met onze verschillende persoonlijkheden te ontwikkelen Amersfoort | Dirk Gudde uit Zeist is gekozen als nieuwe voorzitter van de Raad van Kerken in Nederland. Hij volgt drs. Henk van Hout op, die acht jaar de voorzittershamer hanteerde. Daarnaast is Kees Nieuwerth geko- zen als vicevoorzitter van het kerken- platform. Drs. Dirk Gudde (rooms-ka- tholiek) is geboren in 1967 in Haar- lem. Hij heeft een lange staat van dienst op oecumenisch terrein. Hij was onder meer stafmedewerker voor pastoraat/opleidingen en oecu- mene bij het landelijk bureau van de Rooms-Katholieke Kerk van 1995 tot 2003. De laatste jaren was hij aan de Raad van Kerken verbonden als lid en voorzitter van de beraadgroep Sa- menlevingsvragen. Gudde heeft ook veel bestuurlijke ervaring; hij was onder meer ge- meenteraadslid en wethouder in de gemeente Zeist. Eerder werkte hij op het CDA-partijbureau. Op dit mo- ment is hij pastoraal werker in het bisdom Rotterdam. ,,In deze tijd kan het niet anders dan dat kerken geza- menlijk naar buiten treden”, aldus de nieuwe voorzitter. ,,In navolging van Christus gaat daarbij onze bijzondere aandacht uit naar mensen die steun nodig hebben. Mensen die afhanke- lijk zijn van zorg, mensen die arm zijn, vluchtelingen. Het gaat niet al- leen over politieke zaken. Het gaat ook over het uitdragen van onze in- spiratie en onze hoop. In onze tijd is ook behoefte aan spiritualiteit. Voor de kerken zelf is de Raad van Kerken een belangrijke ontmoetingsplaats, waar we ontdekken dat we ondanks de verschillen elkaar kunnen vinden in de belangrijkste zaken van het ge- loof”. Kees Nieuwerth (Quakers) is gebo- ren in 1949 in Almelo. Hij is de nieu- we vicevoorzitter geworden en volgt prof. dr. Marius van Leeuwen op. Hij is gepensioneerd landschapsarchi- tect en -ecologist. Hij was diverse ja- ren lid van de plenaire Raad van Ker- ken namens het Religieus Genoot- schap van de Vrienden (Quakers), eerst vanaf 1982 en later vanaf 2008. Hij heeft leiding gegeven aan diverse oecumenische werkgroepen en be- raadgroepen, onder meer over ge- rechtigheid en duurzaamheid en over het conciliair proces. Hij is mo- menteel moderamenlid en voorzitter van de taakgroep pelgrimage van ge- rechtigheid en vrede. De Raad van Kerken is een samen- werkingsverband van zestien ker- ken. De Raad organiseert het gesprek tussen de kerken onderling en treedt in samenwerking met de kerken naar buiten richting de overheid en lande- lijke organisaties. In september vindt de bestuurlijke wisseling van de wacht plaats. Op 9 september wordt een symposium gehouden in de Berg- kerk in Amersfoort over het thema ‘De oecumenische Christuscode’ als gemeenschappelijke basis voor toe- nadering en samenwerking van ker- ken. Sprekers op het afscheid van Van Hout en Van Leeuwen zijn onder anderen dr. Arjan Plaisier en schrijf- ster Désanne van Brederode. Dirk Gudde voorzitter Raad van Kerken : Opvolgers Henk van Hout en Marius van Leeuwen benoemd
-
Upload
communitaire-gemeenschap-oudezijds-100 -
Category
Documents
-
view
82 -
download
0
description
Er is in Nederland sprake van een voorzichtige opleving van het christelijke gemeenschapsleven. Dat zei Rosaliene Israel gisteren op het symposium 'Leren(d) leven door de Geest' aan de VU in Amsterdam.
Transcript of Oefenen in geestelijk sleven - Friesche Dagblad 12-06-2015
-
8 Geloven Vrijdag 12 juni 2015
Amsterdam | Rosaliene Isral woontenwerkt als pastor bij Oudezijds100,een leefgemeenschap op de Wallenin Amsterdam, waar ruim zeventigmensen wonen. Mensen uit alle hoe-ken van de samenleving, met ver-schillende achtergrondenenmet eeneigenverhaal. ,,Eenplekwaardehan-den uit demouwenworden gestokenen het evangelie concreet wordt ge-maakt door een inloop voor dank- enthuislozen, maatschappelijke op-vang voor mensen met uiteenlopen-de problemen en eenmedische hulp-post voor onverzekerden, verteldeze gisteren tijdens het symposium Le-ren(d) leven door de Geest. Het symposi-um over spirituele vorming van pas-tores en predikanten, voorgangersen theologiestudenten tussen secula-risatie en nieuwe spiritualiteit wasgeorganiseerd door de leerstoel The-ologie van de Charismatische Ver-nieuwing aan de VU in Amsterdam.
Rosaliene Isral studeerde theolo-gie en na een jaar of vier ,,voorname-lijk met haar neus in de boeken tehebben gezeten, begon het aan haarte knagen dat ze te weinig dd. ,,Ikhad nauwelijks contact met mensenbuiten het studentenwereldje en zag excuses voor mijn docenten evenniet wat er nou zo relevant is aan datgeloof van mij en de wetenschappe-lijke reflectie daarop. Het vertreknaar Oudezijds 100 bracht daar ver-andering in, vertelde ze. Deze chris-telijke leefgemeenschap sloot aan bijwaar ze naar op zoek was: ,,Een ma-nier van leven, die verder ging danhet huisje-boompje-beestje, een plekwaar je elkaar niet uitkiest, maar el-kaar gegeven wordt. Waar gelovenniet alleen iets spiritueels, maarvooral ook heel aards en praktisch is,gericht op de concrete noden vanmensen.
InspiratieHet leven in een gemeenschap wintaan populariteit, constateert Isral.Toen ze in 2001 in de gemeenschapkwam wonen stonden er meerdereappartementen leeg. ,,Inmiddelsworden we wekelijks gemaild doorjonge mensen die een tijdje met ons
mee willen leven om het klooster-achtige leven van onze gemeen-schap te leren kennen. Groepen metplannen om een gemeenschap op terichten, wenden zich tot ons ter in-spiratie en vragen om advies.
Een jaar geleden begon RosalieneIsral met praktisch-theologisch on-derzoek naar de dynamiek en de le-vensloop van christelijke gemeen-schappen. Het valt het haar op hoe-zeer het bruist van nieuw leven. Erzijn de laatste jaren verschillendenieuwe nieuwe monastieke initiatie-ven ontplooid. Bijvoorbeeld de chris-telijke leefgemeenschappen Ki Tov(Utrecht), Overhoop (Utrecht), Hu-mus (Nieuwegein), het Keikloosteren Good Luck (beide in Amsterdam).
Ook binnen de gevestigde kerkenin Nederland is er net als in Engelandeen hernieuwde aandacht voor leef-gemeenschappen. ,,Revitaliseringvan (wijk)gemeenten door middelvan het stichten van leefgemeen-schappen en moderne (stads/platte-lands)kloosters maakt inmiddels on-derdeel uit van de missionaire agen-da van de PKN. Ze noemde ondermeer het monastieke project Nij-kleaster in Jorwert.
Wat deze nieuwe monastieke be-weging interessant maakt in relatietot de spirituele vorming van theolo-gische studenten en professionals, isde expliciete relatie die binnen de be-weging wordt gelegd tussen christe-lijke spiritualiteit en het dagelijkseleven, aldus Isral. ,,De zondagse ere-dienst als kern van de religieuze vor-ming en praxis heeft behoorlijk aanbetekenis ingeboet en (met namejonge) mensen zoeken naar manie-ren om hun geloof, hun spiritualiteitte verbinden met hun dagelijkse le-ven. Voor zover jonge mensen zichidentificeren als christelijk is de na-druk verschoven van geloven opzondag, naar geloven op maandag.Fresh expressions, kerkelijke pioniers-plekken; allerlei initiatieven totnieu-we vormen van kerkelijke gemeen-schap en presentie spelen op deze be-hoefte in.
De traditionele monastieke tritsvan samen leven en werken, biddenen gastvrijheid verlenen, biedt in deeigentijdse vorm van een christelijkeleefgemeenschap een voorbeeld vanauthentiek christelijk leven in dewe-
reld van vandaag, aldus Isral. ,,Watmij ooit aantrok inde gemeenschap met al die verschillende mensen, opzon ongewone plek, samen leven,bidden en gastvrijheid verlenen heeftmijn ontwikkeling alsmens, endaarmee ook als predikant en the-oloog, fundamenteel benvloed. Endat doet het nog steeds.
OefeningDe integratie van spiritualiteit in eengastvrije en open gemeenschap vindtniet vanzelfsprekend plaats, zei depastor ,,Het vraagt als ieder leerpro-ces omoefening. Jewerkelijk, onbe-vooroordeeld open stellen voor devreemdeling of gast vormt een uitda-ging die we dagelijks aan moetengaan. (.) Juist omdat dit proces nietvanzelf gaat en om bewuste oefeningvraagt, staat boven de deur van de in-loop van Oudezijds 100 in sierlijkeletters geschilderd: Ici entrent les envoy-es de Dieu, wie hier binnenkomenzijndoorGodgezonden.Devervuildealcoholist, verwarde dakloze, jongestudent, buurman, huisgenoot, hetkleine kind: zij zijn door God gezon-den. En door hen in ons huis gastvrijte ontvangen, ontvangenweChristusin ons midden.
TemperamentenTijdens het symposium was er aan-dacht voor de drieslag: persoonlijkegeestelijke vorming, geestelijke vor-ming door leven in gemeenschap enleven in de wereld als geestelijkeoefenplaats. Deze drie kunnen nietzonder elkaar, stelde Benno van den
Toren, hoogleraar interculturele the-ologie aan de Protestantse Theolo-gisch Universiteit (PThU). Ze vormenalleen inhunwederzijdse betrokken-heid ,,eenwerkelijk christelijke spiri-tualiteit. Tegelijk is er is ruimte voorverschillende temperamenten, stel-de hij. ,,Ik ben zelf iemand die sterkgroeit door de relatie met anderen inde christelijke gemeenschap: door dewekelijkse diensten, gebedmet mijnechtgenote enmet vrienden, door ge-spreken met een persoonlijk geeste-lijk begeleider, door de regelmatigeochtendgebeden en avondmaalsvie-ringen die ik in de anglicaanse tradi-tie heb leren kennen.
Voor anderen is de actieve betrok-kenheid op de wereld juist cruciaalom hun geloof levend te houden ofjuist het regelmatige terugtrekken instilte, aldus Van den Toren. ,,Godgeeft ons ruimte om ons met onzeverschillende persoonlijkheden teontwikkelen. Een belangrijk ele-ment van de persoonlijke geestelijkegroei is juist dat we ontdekken wat
bij ieder van ons past en onze geeste-lijke groei, verdieping en volhardingmogelijk maakt.
VandenToren is, na zeventien jaarte hebben gewerkt in theologisch on-derwijs en predikantsopleiding inFranstalig Afrika en in Engeland,sinds 2014 betrokken bij de predi-kantsopleiding in Nederland. Wathemopvalt, is dat er de laatste decen-nia belangrijke voortgang is geboektbij de professionalisering van hetpredikantschap en van de opleiding.,,Aan de PThU worden momenteelzestien competenties geformuleerddie aanstaande predikanten nodighebben.
Spirituele vormingVandenToren vindt het echter opval-lend dat de verwachtingen rond gees-telijke of spirituele vorming van stu-denten niet op dezelfde manier zijnvastgelegd. Het is wijs dat de spiritu-ele vorming niet zomaar is opgeno-men als een extra professionele com-petentie naast alle anderen, meenthij. ,,Geestelijke en professionelevorming van studenten zijn van eenandere orde, zoals ook de geestelijkediepgang en professionele compe-tenties van een voorganger niet opdezelfdewijzekunnenwordengeme-ten. Toch hangen ze wel degelijk sa-men: homiletische, missionaire ofpastorale bekwaamheid zijn bijvoor-beeld niet los temaken vande geeste-lijke vorming van student en voor-ganger. Het is de vraag hoe we dat inde opleiding kunnen verdisconte-ren.
Oefenen in geestelijk leven is somsheel aards en praktisch
Wandelen tijdens een Kleasterkuier van pioniersplek Nijkleaster in Jorwert. Foto: PKN/Dio van Maaren
Er is in Nederland sprake van eenvoorzichtige opleving van het christelijkegemeenschapsleven. Dat zei RosalieneIsral gisteren op het symposium Leren(d)leven door de Geest aan de VU in Amsterdam.
Hanneke Goudappel
God geeft onsruimte om ons metonze verschillendepersoonlijkheden teontwikkelen
Amersfoort | Dirk Gudde uit Zeist isgekozen als nieuwe voorzitter van deRaad van Kerken in Nederland. Hijvolgt drs. Henk van Hout op, die achtjaar de voorzittershamer hanteerde.Daarnaast is Kees Nieuwerth geko-zen als vicevoorzitter vanhet kerken-platform. Drs. Dirk Gudde (rooms-ka-tholiek) is geboren in 1967 in Haar-lem. Hij heeft een lange staat vandienst op oecumenisch terrein. Hijwas onder meer stafmedewerker
voor pastoraat/opleidingen en oecu-mene bij het landelijk bureau van deRooms-Katholieke Kerk van 1995 tot2003. De laatste jaren was hij aan deRaad vanKerken verbonden als lid envoorzitter van de beraadgroep Sa-menlevingsvragen.
Gudde heeft ook veel bestuurlijkeervaring; hij was onder meer ge-meenteraadslid en wethouder in degemeente Zeist. Eerder werkte hij ophet CDA-partijbureau. Op dit mo-ment is hij pastoraal werker in hetbisdom Rotterdam. ,,In deze tijd kanhet niet anders dan dat kerken geza-menlijknaar buiten treden, aldus denieuwe voorzitter. ,,In navolging van
Christus gaat daarbij onzebijzondereaandacht uit naar mensen die steunnodig hebben. Mensen die afhanke-lijk zijn van zorg, mensen die armzijn, vluchtelingen. Het gaat niet al-leen over politieke zaken. Het gaatook over het uitdragen van onze in-spiratie en onze hoop. In onze tijd isook behoefte aan spiritualiteit. Voorde kerken zelf is de Raad van Kerkeneen belangrijke ontmoetingsplaats,waar we ontdekken dat we ondanksde verschillen elkaar kunnen vindenin de belangrijkste zaken van het ge-loof.
Kees Nieuwerth (Quakers) is gebo-ren in 1949 in Almelo. Hij is de nieu-
we vicevoorzitter geworden en volgtprof. dr. Marius van Leeuwen op. Hijis gepensioneerd landschapsarchi-tect en -ecologist. Hij was diverse ja-ren lid van de plenaire Raad van Ker-ken namens het Religieus Genoot-schap van de Vrienden (Quakers),eerst vanaf 1982 en later vanaf 2008.Hij heeft leiding gegeven aan diverseoecumenische werkgroepen en be-raadgroepen, onder meer over ge-rechtigheid en duurzaamheid enover het conciliair proces. Hij is mo-menteelmoderamenlid envoorzittervan de taakgroep pelgrimage van ge-rechtigheid en vrede.
De Raad van Kerken is een samen-
werkingsverband van zestien ker-ken. De Raad organiseert het gesprektussen de kerken onderling en treedtin samenwerkingmetdekerkennaarbuiten richting de overheid en lande-lijke organisaties. In september vindtde bestuurlijke wisseling van dewacht plaats. Op 9 september wordteen symposiumgehouden in de Berg-kerk in Amersfoort over het themaDe oecumenische Christuscode alsgemeenschappelijke basis voor toe-nadering en samenwerking van ker-ken. Sprekers op het afscheid vanVan Hout en Van Leeuwen zijn onderanderen dr. Arjan Plaisier en schrijf-ster Dsanne van Brederode.
Dirk Gudde voorzitter Raad van Kerken: Opvolgers Henk van Hout en
Marius van Leeuwen benoemd
