Post on 08-Jun-2015
Nieuwe psychoactieve stoffen in België
Definities
• “Klassieke illegale drugs”: cocaïne, (meth)amfetamine, heroïne, LSD, cannabis, …
• “Designer drugs” volledig synthetische derivaten (vb. jaren 80: MDMA)
• “Smart drugs” bv. kruidenmengsels (jaren 90)• Heden: Nieuwe psychoactieve stoffen/”legal
highs” Aanpassingen op chemische basisstructuur,
specifiek om wetgeving te omzeilen
1. Inleiding: Middelengebruik in België
Illegaal druggebruik in België: Algemene bevolking
Laatstejaarsgebruik illegale drugs
0
2
4
6
8
10
12
14
15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 Totaal
Leeftijdscategorie (jaren)
%
Cannabis
Cocaïne
Amfetamine/ecstacy
Heroïne
Bron: Gisle L, 2010. Het gebruik van illegale drugs (Gezondheidsenquête België, 2008)
Illegaal druggebruik:
Cannabis blijft meest populair
Cocaïne/ecstacy/amfetamine-gebruik hoogst bij 15-34-jarigen
Aandeel heroïne blijft laag (0.1 – 0.4%)
2. Nieuwe psychoactieve stoffen(NPS)
Nieuwe psychoactieve stoffen: definities
Verschillende termen: ‘legal highs’, ‘designer drugs’, ‘smart drugs’, ‘badzouten’, ‘spice’, ‘K2’, ‘research chemicals’, …
nieuwe psychoactieve stoffen (NPS) (itt de klassieke illegale drugs, zoals cocaïne, heroïne, …)
Specifiek ontworpen om wetgeving te omzeilen
Proberen een legaal alternatief te zijn voor cannabis, MDMA, cocaïne, …
Verkocht als “niet voor menselijk gebruik”, marketingstrategie!
Nieuwe stoffen: niet wetenschappelijk geëvalueerd bijwerkingen, toxiciteit op lange termijn = onbekend
Gebruiker is letterlijk zelf “proefkonijn”!!
Nieuwe psychoactieve stoffenin België
Bron: BEWSD database, 2013
0
20
40
60
80
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Aan
tal g
erap
port
eerd
e N
PS
AndereTryptaminenPiperazinesPhenetylaminenCannabinoïdenCathinonen
Elk jaar meer nieuwe psychoactieve stoffen gedetecteerd: 43 NPS in België in 2011 71 NPS in 2012!
Nieuwe psychoactieve stoffen in België
Bron: BEWSD, National report EMCDDA, 2013
2 grote groepen:
Synthetische cannabinoïden in zgn. ‘Spice’-mengsels: verkocht als legaal alternatief voor cannabis; echter: psychoactieve werking vele malen sterker dan ‘natuurlijke’ cannabis
Synthetische cathinones en amfetamine-derivaten (zgn. ‘badzouten’): verkocht als legaal alternatief voor MDMA, amfetamine, …; echter: nevenwerking/interacties met andere geneesmiddelen/drugs onbekend!! (vb. 4-methylamfetamine: interactie met amfetamine, resulteerde in 6 doden in België)
Probleem: vele van deze stoffen zijn (nog) niet illegaal!
Vrij te koop via het internet, smartshops, …
Verschijnen van deze stoffen in België wordt opgevolgd door het
Belgian Early Warning System on Drugs (BEWSD)
Nieuwe psychoactieve stoffen:voorbeelden
Aantrekkelijke verpakkingen (marketing-strategie) Nadruk op legaal karakter Producten echter niet zo onschuldig, zelfs (levens)gevaarlijk!
Synthetische cannabinoïden Cathinones/”badzouten”
Druggebruik in België: uitgaansleven
05
101520253035404550
2003 2005 2007 2009
%
Laatstejaarsgebruik illegale drugs
Cannabis
Xtc
Cocaïne
Smartdrugs
Speed
Cannabis, ecstacy en cocaïne meest populair in uitgaansmilieu Gebruik smartdrugs/nieuwe psychoactieve stoffen (NPS) eerder beperkt!
Prevalentie nieuwe psychoactieve stoffen in het uitgaansmilieu:
7 % heeft minstens 1 maal NPS of smart-drugs gebruikt
2009
Cannabis 40,60%
Xtc 10,30%
Cocaïne 12,50%
Smartdrugs 7%
Speed 5,60%
Gebruik NPS in België
Leeftijdsklasse: 15-24 jaar
Resultaat: 4% van de jongeren heeft wel eens een NPS gebruikt in België
<< dan het Europees gemiddelde (4.8%)
In EU: voornamelijk oudere jongeren gebruiken nieuwe psychoactieve stoffen
Deze stoffen werden vooral verkregen via vrienden (73.3%) of gekocht in een smartshop (17.2%). Een minderheid kreeg deze producten aangeboden op een fuif of in een club (11%).
Bron: Flash Eurobarometer 2011
3. Wetgeving rond nieuwe psychoactieve stoffen in België
Wetgeving: doorlopende actualisatie
Nominatieve lijst (KB tot reglementering sommige psychotrope stoffen, 1998) Alle stoffen op deze lijst worden aan controle onderworpen
NPS zijn niet opgenomen constante aanpassing wetgeving, naargelang het verschijnen van 1 of meerdere NPS in België: 1999: 4-MTA 2002: PMMA, 2C-B 2004: BZP, Salvorine A, TMA-2, TFMPP, 2C-I, 2C-T-2, 2C-T-7 2006: Salvia divinorum, khat, o/m/p-CPP 2010: Mephedrone 2011: Fentanylderivaten, 7 synthetische cannabinoïden, 6 cathinonen 2013: methylamfetamine, fluoro-amfetamine, 4 synthetische cannabinoïden
Toevloed aan NPS maakt deze werkwijze moeilijk Nieuw wetgevend initiatief noodzakelijk!
Beleidsmaatregelen en wetgevend initiatiefInterministeriële Conferentie Drugs 15 mei 2012
Goedkeuring strategische nota “Legal Highs” Drie luiken: * Aanscherpen Drugwet
* Ontwikkeling preventiestrategieën* Ontwikkeling aangepaste hulpverlening
Ministerraad 26 april 2013
Goedkeuring voorontwerp van wet tot wijziging drugwet Invoering van generieke classificatie voor de nieuwe
psychoactieve stoffen. Gevolg: Basisstructuur NPS + alle mogelijke varianten worden aan controle
onderworpen, zowel bestaande, als toekomstige stoffen Resultaat: * Geen update van lijst psychotropen (KB 1998) meer nodig
* NPS zijn al onder controle nog voor ze op de markt komen in België
Beleidsmaatregelen en wetgevend initiatief
Verplichte en onmiddellijke communicatie door laboratoria van nieuwe synthetische drugs aan BEWSD, ook ingeval het gaat om analyse uitgevoerd in het kader van een gerechtelijk onderzoek of een opsporingsonderzoek
Strafbaarstelling van voorbereidende handelingen bij illegale drugproductie
Invoering van verzwarende omstandigheden in geval van vereniging met het oog op het plegen van inbreuken op het vlak van de precursorenwetgeving
Verplichte vernietiging van illegale stoffen, grondstoffen en materiaal die hebben gediend tot, of bestemd
waren voor de vervaardiging van drugs
4. Early Warning System Drugs in België
Belgian Early Warning System Drugs: Doelstellingen
1. Snelle detectie van nieuwe psychoactieve stoffen (NPS) in België
2. Opvolgen van de samenstelling van gekende illegale drugs (heroïne, cocaïne, MDMA, …)
3. Opvolgen van gevaarlijke trends in de samenstelling van tabletten/poeders
4. Beoordeling impact/risico van nieuwe psychoactieve stoffen voor de bevolking (symptomen, ongewenste effecten, gevaar voor volksgezondheid, …)
5. Aanbevelingen maatregelingen beleid/preventie
BEWSD-netwerk:
Berichtgeving door BEWSD
Zowel nieuwe stoffen als klassieke drugs met hoog risico (bv. te hoog gedoseerde MDMA tabletten)
Communicatie naar professioneel netwerk (hulpverlening, preventie, politie, FOD, …)
Risico-inschatting: indien reëel gevaar voor de volksgezondheid wordt er gecommuniceerd naar de bevolking via media (vb doden 2011-2012 door 4-methylamfetamine in vervuilde speed)
Info naar het brede publiek kan contraproductief werken! (zeker in het kader van NPS die meestal nog legaal zijn)
5. Case studies
Case-study 1: ‘Krokodil’ Oktober 2011
Case-study 1: ‘Krokodil’
Berichtgeving overgenomen in vrijwel alle media: « Zeer gevaarlijke drug » « Momenteel nog legaal in België » « Drug rukt op naar België! »
Weinig feiten: ‘krokodil’: ‘home-made’ desomorfine (opioid-derivaat), aangemaakt door gebruiker mbv OTC-medicatie (oa. zwavelzuur extreme weefselnecrose)
Reële situatie: Probleem specifiek voor Rusland Niet aanwezig in België Niet aanwezig in Europa (itt berichtgeving) Enkel ‘geruchten’
Case-study 2: « Spice »
Douane-diensten onderscheppen regelmatig grote hoeveelheden synthetische cannabinoïden (verschillende kilograms)
Afkomstig uit China Bestemmeling: Belg In België:
Ontvangst chemicaliën uit China Mengen chemicaliën met plantenmateriaal Verpakken Export
Case-study 2: « Spice »
1. Aankoop grondstoffen in China 2. Mengen grondstoffen met (niet-psychoactief) plantenmateriaal
3. Drogen van het synthetisch cannabinoïd-mengsel
4. Verpakken
Case-study 2: « Spice » Website fabrikant:
Producten worden aangetroffen in heel Europa Niet zozeer voor consumptie in België, eerder export Omzet: 100 000’en euro’s Producent opereert legaal …
Contactgegevens:
• BEWSD: Peter Blanckaert, 02 642 54 20;
bewsd@wiv-isp.be, http://bewsd.wiv-isp.be
• FOD VVVL: Kurt Doms, 02 524 86 18; http://www.health.belgium.be/drugs